İŞ HUKUKU-2

HİZMET SÖZLEŞMESİ TÜRLERİ

1. HAFTADA
-İŞÇİ-İŞVEREN-İŞVEREN VEKİLİ-TAŞERON-ÇOCUK İŞÇİ-ÇIRAK-
STAJER-İŞYERİ-İŞLETME
- İŞ KANUNA TABİ OLMAYAN İŞLER
-ÖZEL MÜSTAKİL İŞ KANUNLARI
-BORÇLAR KANUNU

2
İŞ SÖZLEŞMESİ :

İŞ KANUNU Madde 2/I

“İşçi ile işveren arasında kurulan ilişkiye iş ilişkisi denir.”

İŞ KANUNU Madde 8/I

“İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan
sözleşmedir.”

Borçlar Kanunu Madde 313

“İş (hizmet) sözleşmesi bir mukaveledir ki onunla işçi muayyen veya gayrimuayyen bir zamanda hizmet görmeyi ve iş
sahibi de ona bir ücret vermeyi taahhüt eder”.

3
İş sözleşmesinin özellikleri
 İş sözleşmesi, bir özel hukuk sözleşmesidir. İş sözleşmesi, esas olarak bir borçlar hukuku
sözleşmesidir. Bu nedenle diğer sözleşmeler için Türk Borçlar Kanununda uygulanan
esaslar, iş sözleşmesi için de geçerlidir.
 İş sözleşmesi, kişisel ilişki kuran bir sözleşmedir. İşçi, hem sözleşmenin tarafı, hem de
konusudur. İş sözleşmesinin konusu ayrıca, aynı zamanda sözleşmesin konusu olan işçinin
emeğidir. İşçi, sadakat yükümlüğünü; işveren de işçiyi koruma ve gözetim
yükümlülüğünü yerine getirir.
 İş sözleşmesi iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir. İş sözleşmesi ile işçi, iş görme;
işveren de ücret ödeme borcu altına girer.
 İş sözleşmesi devamlı bir sözleşmedir. İşin ifası devamlılık gösterir. İşçinin edimi
süreklilik arz eder. İş sözleşmesinin belirli süreli olması ya da görülen işin süreksiz bir iş
olması, ifa ediminin devamlı olma niteliğini ortadan kaldırmaz

4
BELİRLİ VE BELİRSİZ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ (Madde 11) :

SÜREKLİ-SÜREKSİZ

TAM SÜRELİ/ KISMİ SÜRELİ

DENEME SÜRELİ
ÇAĞRIÜZERİNE YAPILAN İ.Ş.
TAKIM SÖZLEŞMESİ

5
Belirli süreli / Belirsiz süreli iş sözleşmeleri
İş ilişkisinin belirlenmiş bir süreye bağlı olarak yapılmadığı
sözleşmeler belirsiz süreli
iş sözleşmesidir. Buna karşılık, belirli süreli işlerde veya belirli bir
işin tamamlanması veya
belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif nedenlere bağlı
olarak işveren ile işçi arasında
yazılı şekilde yapılan iş sözleşmeleri, belirli süreli iş
sözleşmeleridir.

6
Belirsiz süreli iş sözleşmeleri, işçiyi daha fazla korumaktadır. Şöyle
ki; mesela,
işveren, belirli süreli iş sözleşmesiyle işçi çalıştırdığı takdirde, iş
sözleşmesi kendiliğinden
sona ermişse kıdem tazminatı ödemek zorunda değildir. Ancak
belirsiz süreli iş sözleşmesiyle
çalışan işçi, bir yıldan fazla çalışmışsa ve iş sözleşmesi işveren
tarafından haklı bir neden
olmaksızın sona erdirilmişse kıdem tazminatına hak kazanmaktadır.

7
SÜREKLİ VE SÜREKSİZ İŞLERDEKİ İŞ SÖZLEŞMELERİ (Madde 10):

Sürekli ve süreksiz iş sözleşmeleri tanımlanarak,

En çok 30 iş günü süren işler SÜREKSİZ İŞ,

Daha fazla devam edenler de SÜREKLİ İŞ olarak tarif edilmiştir.

Kanunun hangi maddelerinin süreksiz işlere uygulanmayacağı gösterilmiştir.

8
KISMÎ SÜRELİ VE TAM SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ (Madde 13) :

İşçinin normal haftalık çalışma süresinin,

Tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha
az belirlenmesi durumunda sözleşme KISMÎ SÜRELİ iş sözleşmesidir.

Tam süreli emsal işçiye göre farklı bir işleme tabi tutulamayacakları
hüküm altına alınmıştır.

9
ÇAĞRI ÜZERİNE ÇALIŞMA (Madde 14) :

Yazılı sözleşme ile işçinin yapmayı üstlendiği işle ilgili olarak,kendisine ihtiyaç duyulması halinde,iş görme ediminin yerine
getirileceğinin kararlaştırıldığı iş ilişkisi,

ÇAĞRI ÜZERİNE ÇALIŞMAYA DAYALI KISMİ SÜRELİ bir iş sözleşmesidir.

Kısmî Süreliden Tam Süreliye veya Tam Süreliden Kısmî Süreliye Geçiş İsteklerinin İşverence Dikkate Alınacağı
Öngörülmüştür.

Haftalık Çalışma Süresinin;

Ay veya yıl gibi bir zaman dilimi içinde işçinin ne kadar süre ile çalışacağını taraflar belirlemedikleri takdirde,

20 saat olarak kararlaştırılmış sayılacağı belirtilmiştir.

10
DENEME SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ MADDE 15 :

İŞ SÖZLEŞMESİNE;

EN ÇOK 2 AY deneme kaydı konulabileceği, Deneme süresinin

toplu iş sözleşmeleri ile 4 AYA KADAR uzatılabileceği,Deneme
süresi içinde tarafların iş sözleşmesini, bildirim süresine gerek
olmaksızın ve tazminatsız feshedebilecekleri öngörülmüştür.

11
TAKIM SÖZLEŞMESİ İLE OLUŞTURULAN İŞ SÖZLEŞMELERİ
(Madde 16) :

BİRDEN ÇOK İŞÇİNİN MEYDANA GETİRDİĞİ BİR TAKIMI TEMSİLEN

BU İŞÇİLERDEN BİRİNİN, TAKIM KILAVUZU SIFATIYLA İŞVERENLE
YAPTIĞI SÖZLEŞMEYE TAKIM SÖZLEŞMESİ DENİR.

12
İŞ SÖZLEŞMESİ YAPMA EHLİYETİ

Hak Ehliyeti
Fiil Ehliyeti
-Reşit olma,

-Mümeyyiz (ayırt etme gücüne sahip) olma

-Kısıtlı (mahcur) olmama

13
YAZILI YAPILACAK SÖZLEŞMELER

Belirli süreli 1 yıl ve daha uzun olan iş sözleşmeleri,

Çağrı üzerine çalışmayı öngören iş sözleşmesi,

Takım sözleşmesi,

Çıraklık sözleşmesi,

Gemi adamı ile yapılacak iş sözleşmesi,

Gazeteci ile işveren arasındaki iş sözleşmesi,

Toplu iş sözleşmesi

14
ŞEKİL KOŞULU OLMAYAN SÖZLEŞMELER

Belirli süresi 1 yıldan az iş sözleşmeleri,

Belirsiz süreli iş sözleşmeleri,

Süreksiz iş sözleşmeleri,

15
İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLAR
İşverenin iş sözleşmesinden doğan borçları

A. Ücret ödeme borcu

B. İş sağlığı ve güvenliği sağlama borcu

C. İşe uygun işçi çalıştırma borcu

D. Eşit işlem borcu

E.

16
ÜCRET ÖDEME BORCU

Genel anlamda ücret, bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından
sağlanan ve para ile ödenen tutardır.

Ücretin Unsurları

-Ücret bir iş karşılığıdır.

-Ücret para olarak ödenir.

-Ücret, işveren veya üçüncü kişiler tarafından ödenir.

17
ÜCRET SİSTEMLERİ
-Zaman ücret

-Parça başı ücret

-Götürü ücret

-Yüzde ücret sistemi

18
Ücretee ilişkin ilkeler
-En az ücret
Ücretin hacedilemeyen kısmı
Nafaka ödemede durum
Ücret bazı yerlerde ödenemez
En az 5 kişi çalıştırıldığında banka üzerinden ödeme/Döviz
olarak kararlaştırılmışsa TL ye çevrilir/Zaman aşımı 5 yıldır
Geç ödenmesinde geçikme faizi işler
30+20 =50 geçiktirilirse işçi çalışmaktan kaçınabilir

19
ÜCRET EKLERİ

PRİM
İKRAMİYE
KOMİSYON
KARDAN PAY

20
İŞÇİYİ İŞLETME TEHLİKELERİNE KARŞI KORUMALI
EŞİT İŞE EŞİT ÜCRET
İŞE UYGUN PERSONEL GÖREVLENDİRME

21