Test dla uczniów kończących naukę w klasie pierwszej gimnazjum I grupa

BIOLOGIA

imię i nazwisko numer w dzienniku klasa

Test składa się z 18 zadań. Przeczytaj uważnie treść poleceń. W zadaniach 1.–5., 7.–11., 13.–17. wybierz
poprawną odpowiedź i zaznacz ją znakiem X. Jeśli się pomylisz, otocz kółkiem błędnie zaznaczoną
odpowiedź i zaznacz właściwą odpowiedź. Odpowiedzi do zadań 6., 12., 18. zapisz czytelnie
w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj.

Zadanie 1. (0–1)
Przeanalizuj tekst i zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Podstawową jednostką taksonomiczną stosowaną w systematyce jest gatunek. Do jednostek niższych

od gatunku zalicza się odmianę i rasę. Odmiany danego gatunku różnią się niektórymi cechami zewnętrznymi,
ukształtowanymi przez warunki środowiska lub wynikającymi z działań człowieka, ale mogą się między
sobą swobodnie krzyżować. Rasy, podobnie jak odmiany, mogą powstawać bez ingerencji człowieka
lub być wynikiem prowadzonych przez niego manipulacji, ale różnice między nimi są zazwyczaj większe
niż w przypadku odmian. Jednostką obejmującą kilka gatunków jest rodzaj.
W XVIII w. szwedzki biolog i lekarz Karol Linneusz wprowadził ujednolicony system nazewnictwa organizmów,
czyli tzw. podwójne nazewnictwo. Według tego systemu, nazwa gatunkowa organizmu jest dwuczłonowa
i składa się w kolejności: z nazwy rodzajowej i epitetu gatunkowego. Zwyczajowo dla ras i odmian stosuje się
nazwy złożone z trzech elementów.

Klon zwyczajny i klon jawor to

A. dwa osobniki należące do tego samego gatunku.
B. dwa gatunki należące do tego samego rodzaju.
C. dwie odmiany tego samego gatunku.
D. dwie rasy tego samego gatunku.

Zadanie 2. (0–1)
Przyjrzyj się ilustracjom i przeanalizuj prosty klucz do oznaczania gatunków drzew. Następnie zaznacz
poprawne dokończenie zdania.

górna strona liścia spodnia strona liścia

maj/2016

grupa I 1
 TYP LIŚCIA

LIŚĆ POJEDYNCZY

LIŚĆ KLAPOWANY LIŚĆ BEZ KLAP

ma wcięcia do 1/3 długości nie ma wcięć lub wcięcia
blaszki liściowej są niewielkie

LIŚĆ LIŚĆ
Z ZAOSTRZONYMI Z ZAOKRĄGLONYMI LIŚĆ OWALNY
LIŚĆ SERCOWATY
KLAPAMI KLAPAMI
LUB TRÓJKĄTNY
KLON POSPOLITY DĄB SZYPUŁKOWY BUK ZWYCZAJNY

LIŚĆ BEZ KĘPKI LIŚĆ Z KĘPKĄ

RUDYCH WŁOSÓW RUDYCH WŁOSÓW
W KĄTACH NERWÓW W KĄTACH NERWÓW
(OD SPODU) (OD SPODU)

BRZOZA BRODAWKOWATA LIPA DROBNOLISTNA

Przedstawiony na ilustracji liść należy do

A. lipy drobnolistnej.
B. klonu pospolitego.
C. dębu szypułkowego.
D. brzozy brodawkowatej.

Zadanie 3. (0–2)
Przeanalizuj poniższy tekst i wykonaj polecenie.

Są to pęcherzyki o różnej wielkości, oddzielone od cytoplazmy pojedynczą błoną. Występują w komórkach

roślin, grzybów, protistów i zwierząt. Wypełnia je mieszanina wody, substancji mineralnych i organicznych.
W komórkach roślinnych najczęściej są duże i pojedyncze, w komórkach zwierzęcych – drobne i jest ich wiele.

Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

I. Opisane struktury to mitochondria. P F

II. Opisane struktury decydują o stanie jędrności komórki roślinnej (tzw. turgorze). P F
maj/2016

grupa I 2
Zadanie 4. (0–1)
Przeanalizuj ilustracje przedstawiające gryziela tapetnika, a następnie zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Gryziel tapetnik to przedstawiciel

A. owadów. B. mięczaków. C. skorupiaków. D. pajęczaków.

Zadanie 5. (0–1)
Przyjrzyj się ilustracjom i zaznacz poprawne dokończenie zdania.

komórka I komórka II

Po porównaniu ilustracji można stwierdzić, że

A. obie komórki są roślinne, ponieważ otacza je błona komórkowa.
B. obie komórki są zwierzęce, ponieważ mają mitochondria.
C. komórka I jest roślinna, a komórka II – zwierzęca, ponieważ tylko komórka I ma chloroplasty.
D. komórka I jest zwierzęca, a komórka II – roślinna, ponieważ tylko komórka I ma ścianę komórkową.

Zadanie 6. (0–2)
Przeanalizuj tekst i wykonaj polecenie.

Wszystkie organizmy, niezależnie od rozmiarów, mają budowę komórkową. Komórki są zbudowane głównie
z białek, lipidów, sacharydów i kwasów nukleinowych. Ponadto wszystkie organizmy rosną, rozwijają się
i rozmnażają. Cechami wspólnymi organizmów są również: odżywianie się, wydalanie, oddychanie, ruch
i reakcja na bodźce.
Wirusy są zbudowane z kwasu nukleinowego (RNA lub DNA) otoczonego białkowym płaszczem, zwanym
kapsydem. To twory, które nie są zbudowane z komórek. Wirusy poza komórką gospodarza nie są w stanie
się namnażać. Gospodarzami dla wirusów mogą być komórki roślinne, zwierzęce, bakteryjne i ludzkie.

Podaj dwie cechy wskazujące na to, że wirusy nie należą do organizmów.

I. ..............................................................................................................................................................................

II. ..............................................................................................................................................................................
maj/2016

grupa I 3
Zadanie 7. (0–1)
Przeczytaj tekst i przeanalizuj ilustrację. Następnie zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Produktem oddychania drożdży jest m.in. gaz, który sprzyja wzrostowi roślin. Dlatego grzyby te można
wykorzystać np. w celu przyspieszenia wzrostu roślin akwariowych.

pojemnik, w którym plastikowa

gaz styka się z wodą rurka

hodowla
drożdży

Drożdże produkują
A. dwutlenek węgla, który zwiększa intensywność fotosyntezy u roślin akwariowych.
B. dwutlenek węgla, który zwiększa intensywność oddychania u roślin akwariowych.
C. tlen, który zwiększa intensywność fotosyntezy u roślin akwariowych.
D. tlen, który zwiększa intensywność oddychania u roślin akwariowych.

Zadanie 8. (0–1)
Przeczytaj tekst, a następnie zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Jemioła jest półpasożytem, ponieważ przeprowadza fotosyntezę tak samo, jak inne rośliny, ale wodę z solami
mineralnymi pobiera z organizmu żywiciela za pomocą ssawek.

Ssawki są modyfikacją
A. korzenia.
B. łodygi.
C. kwiatu.
D. liścia.

Zadanie 9. (0–2)
Przeczytaj tekst, a następnie wykonaj polecenie.

Porosty określa się jako organizmy pionierskie, ponieważ jako jedne z pierwszych pojawiają się na ubogich
podłożach, gdzie biorą udział w powstawaniu gleby. Jednocześnie są wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza
związkami siarki. Analiza proporcji między gatunkami o różnych rodzajach plechy pozwala ocenić stan
czystości środowiska na danym terenie.
Przyporządkuj do każdego z wymienionych miejsc rodzaj najczęściej występujących tam porostów. Zaznacz
jedną odpowiedź w każdym wierszu tabeli.

I. park miejski w dużym mieście A B C

II. skały na zboczu góry A B C

A. porosty o plesze krzaczkowatej

B. porosty o plesze skorupiastej
C. porosty o plesze listkowatej
maj/2016

grupa I 4
Zadanie 10. (0–1)
Przyjrzyj się ilustracjom, a następnie zaznacz poprawne dokończenie zdania.

roślina nr I roślina nr II roślina nr III

Przez wiatr rozsiewane są nasiona

A. roślin nr I i nr II, ponieważ mają niewielkie rozmiary.
B. roślin nr II i nr III, ponieważ nie mają mięsistej owocni.
C. tylko rośliny nr III, ponieważ mają puch kielichowy.
D. tylko rośliny nr I, ponieważ nie mają struktur czepnych.

Zadanie 11. (0–1)

Przyjrzyj się ilustracji i zaznacz poprawną odpowiedź.

kierunek
przepływu impulsu

Której z podanych funkcji nie pełni długa wypustka neuronu?

A. przekazywanie impulsu innym neuronom

B. przekazywanie impulsu do ciała neuronu
C. pobudzanie komórek gruczołowych
D. pobudzanie komórek mięśniowych

Zadanie 12. (0–2)

Przeczytaj tekst, a następnie wykonaj polecenie.

Paprotniki i rośliny nasienne wykształciły drewno – tkankę wyspecjalizowaną w transporcie wody i soli
mineralnych. Jest ona zbudowana z martwych, pustych w środku komórek: cewek i naczyń. Cewki występują
głównie u paprotników i nagonasiennych, natomiast naczynia dominują w drewnie roślin okrytonasiennych.
Naczynia są zbudowane z długich rurek o zdrewniałych ścianach komórkowych. Powstały przez zrośnięcie
komórek, w których zanikły poprzeczne ścianki.

Podaj dwa argumenty świadczące o tym, że budowa naczyń umożliwia roślinom wydajny transport wody
i soli mineralnych.

I. .............................................................................................................................................................................

. ...........................................................................................................................................................................

II. . ............................................................................................................................................................................

. ...........................................................................................................................................................................
maj/2016

grupa I 5
Zadanie 13. (0–1)
Przeprowadzono doświadczenie sprawdzające, w jaki sposób obecność soli kuchennej (NaCl) wpływa
na kiełkowanie nasion dwóch gatunków roślin: łubinu i jęczmienia. W tym celu przygotowano po 100 sztuk
spęczniałych nasion obu gatunków i przeniesiono je na 8 szalek (po 25 sztuk nasion jednego gatunku),
na których znajdowała się lignina zwilżona wodą lub wodnym roztworem soli kuchennej o różnym stężeniu.
Po 4 dniach przeprowadzono obserwację. Wyniki doświadczenia przedstawiono w tabeli.

Liczba nasion, Liczba nasion, Liczba nasion,

Liczba nasion,
które wykiełkowały które wykiełkowały które wykiełkowały
które wykiełkowały
Nasiona na szalce z ligniną na szalce z ligniną na szalce z ligniną
na szalce z ligniną
zwilżoną roztworem zwilżoną roztworem zwilżoną roztworem
zwilżoną wodą
NaCl o stężeniu 5% NaCl o stężeniu 10% NaCl o stężeniu 20%

Łubin 20 15 8 4

Jęczmień 22 20 12 8

Wskaż, który z podanych wniosków jest niepoprawny.

A. Najwięcej nasion wykiełkowało w próbach kontrolnych.

B. Nasiona jęczmienia wykiełkowały szybciej niż nasiona łubinu.
C. Wzrost stężenia soli w pożywce zahamował kiełkowanie nasion obu roślin.
D. W obu próbach kontrolnych wykiełkowało mniej niż 100% użytych nasion.

Zadanie 14. (0–1)

Przeanalizuj tekst, a następnie wykonaj polecenie.

Podczas zajęć koła biologicznego uczniowie mieli obserwować pod mikroskopem komórki skórki szczytowych
liści moczarki kanadyjskiej. W tabeli podano w losowej kolejności czynności, które wykonali uczniowie.

Numer Opis czynności

1. Przyłożenie szkiełka nakrywkowego.

2. Umocowanie preparatu na stoliku.

3. Naniesienie kropli wody na szkiełko podstawowe.

4. Wybranie obiektywu o najmniejszym powiększeniu.

5. Umieszczenie liścia moczarki w wodzie.

6. Wyregulowanie ostrości obrazu.

Zaznacz zestaw, w którym podano właściwą kolejność czynności wykonanych przez uczniów.

A. 2, 3, 5, 4, 1, 6
B. 3, 5, 2, 4, 1, 6
C. 2, 5, 3, 1, 4, 6
D. 3, 5, 1, 2, 4, 6
maj/2016

grupa I 6
Zadanie 15. (0–2)
Przeczytaj tekst i przeanalizuj ilustrację. Następnie wykonaj polecenie.

Poniższa ilustracja stanowi część dokumentacji z wycieczki uczniów do ogrodu botanicznego. Do ilustracji
dołączono fragment opisu pewnego organu przedstawionej na niej rośliny.

„Są one małe, całobrzegie lub drobno piłkowane, bez włosków, spiczasto zakończone. Mają pojedynczy nerw
i przeważnie poziomo odstają.”

Uzupełnij zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B oraz C albo D.

Roślina, której dotyczy dokumentacja, należy do A / B, a dołączony tekst opisuje jej C / D.

I. A. widłaków II. C. liście
B. paproci D. korzenie

Zadanie 16. (0–1)

Zaznacz zdanie, które nie opisuje znaczenia bakterii w życiu człowieka.

A. Biorą udział w oczyszczaniu ścieków komunalnych.

B. Wytwarzają toksyny niebezpieczne dla człowieka.
C. Powodują pleśnienie artykułów spożywczych.
D. Są wykorzystywane do produkcji jogurtów.

Zadanie 17. (0–1)

Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.
Stawonogiem wykorzystywanym w przemyśle na szeroką skalę jest przedstawiciel

1. jedwab – materiał wykorzystywany do produkcji ubrań.

A. owadów,
ponieważ
2. hirudynę – substancję zapobiegającą krzepnięciu krwi.
produkuje
B. pajęczaków,
3. nić przędną – włókno zawierające substancje bakteriobójcze.
maj/2016

grupa I 7
Zadanie 18. (0–2)
Przeczytaj tekst i wykonaj polecenie.
Kanianka polna jest jednym z gatunków roślin zawleczonych do Polski. Ma ona zielonożółtą
lub żółtopomarańczową łodygę, która owija się dookoła innej rośliny. Za pomocą ssawek kanianka
czerpie z niej wodę, sole mineralne i substancje odżywcze. Liście kanianki mają postać małych,
silnie zredukowanych łusek. Kwiaty są drobne, obupłciowe, zebrane w pęczki, a owocem jest
torebka. Kanianka jest pozbawiona chlorofilu, stąd zalicza się ją do roślin bezzieleniowych.
Określ, czy kanianka polna jest organizmem samożywnym, czy cudzożywnym. Uzasadnij swoją
odpowiedź dwoma argumentami.

. ................................................................................................................................................................................

. ................................................................................................................................................................................

. ................................................................................................................................................................................

. ................................................................................................................................................................................

maj/2016

grupa I 8
 Test dla uczniów kończących naukę w klasie pierwszej gimnazjum II grupa
BIOLOGIA

imię i nazwisko numer w dzienniku klasa

Test składa się z 18 zadań. Przeczytaj uważnie treść poleceń. W zadaniach 1.–5., 7.–11., 13.–17. wybierz
poprawną odpowiedź i zaznacz ją znakiem X. Jeśli się pomylisz, otocz kółkiem błędnie zaznaczoną
odpowiedź i zaznacz właściwą odpowiedź. Odpowiedzi do zadań 6., 12., 18. zapisz czytelnie
w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj.

Zadanie 1. (0–1)
Przeanalizuj tekst i zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Podstawową jednostką taksonomiczną stosowaną w systematyce jest gatunek. Do jednostek niższych

od gatunku zalicza się odmianę i rasę. Odmiany danego gatunku różnią się niektórymi cechami zewnętrznymi,
ukształtowanymi przez warunki środowiska lub wynikającymi z działań człowieka, ale mogą się między
sobą swobodnie krzyżować. Rasy, podobnie jak odmiany, mogą powstawać bez ingerencji człowieka
lub być wynikiem prowadzonych przez niego manipulacji, ale różnice między nimi są zazwyczaj większe
niż w przypadku odmian. Jednostką obejmującą kilka gatunków jest rodzaj.
W XVIII w. szwedzki biolog i lekarz Karol Linneusz wprowadził ujednolicony system nazewnictwa organizmów,
czyli tzw. podwójne nazewnictwo. Według tego systemu, nazwa gatunkowa organizmu jest dwuczłonowa
i składa się w kolejności: z nazwy rodzajowej i epitetu gatunkowego. Zwyczajowo dla ras i odmian stosuje się
nazwy złożone z trzech elementów.

Klon zwyczajny i klon jawor to

A. dwie rasy tego samego gatunku.
B. dwie odmiany tego samego gatunku.
C. dwa gatunki należące do tego samego rodzaju.
D. dwa osobniki należące do tego samego gatunku.

Zadanie 2. (0–1)
Przyjrzyj się ilustracjom i przeanalizuj prosty klucz do oznaczania gatunków drzew. Następnie zaznacz
poprawne dokończenie zdania.

górna strona liścia spodnia strona liścia

maj/2016

grupa II 1
 TYP LIŚCIA

LIŚĆ POJEDYNCZY

LIŚĆ KLAPOWANY LIŚĆ BEZ KLAP

ma wcięcia do 1/3 długości nie ma wcięć lub wcięcia
blaszki liściowej są niewielkie

LIŚĆ LIŚĆ
Z ZAOSTRZONYMI Z ZAOKRĄGLONYMI LIŚĆ OWALNY
LIŚĆ SERCOWATY
KLAPAMI KLAPAMI
LUB TRÓJKĄTNY
KLON POSPOLITY DĄB SZYPUŁKOWY BUK ZWYCZAJNY

LIŚĆ BEZ KĘPKI LIŚĆ Z KĘPKĄ

RUDYCH WŁOSÓW RUDYCH WŁOSÓW
W KĄTACH NERWÓW W KĄTACH NERWÓW
(OD SPODU) (OD SPODU)

BRZOZA BRODAWKOWATA LIPA DROBNOLISTNA

Przedstawiony na ilustracji liść należy do

A. brzozy brodawkowatej.
B. dębu szypułkowego.
C. klonu pospolitego.
D. lipy drobnolistnej.

Zadanie 3. (0–2)
Przeanalizuj poniższy tekst i wykonaj polecenie.

Są to pęcherzyki o różnej wielkości, oddzielone od cytoplazmy pojedynczą błoną. Występują w komórkach

roślin, grzybów, protistów i zwierząt. Wypełnia je mieszanina wody, substancji mineralnych i organicznych.
W komórkach roślinnych najczęściej są duże i pojedyncze, w komórkach zwierzęcych – drobne i jest ich wiele.

Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

I. Opisane struktury to mitochondria. P F

II. Opisane struktury decydują o stanie jędrności komórki roślinnej (tzw. turgorze). P F
maj/2016

grupa II 2
Zadanie 4. (0–1)
Przeanalizuj ilustracje przedstawiające gryziela tapetnika, a następnie zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Gryziel tapetnik to przedstawiciel

A. skorupiaków. B. pajęczaków. C. owadów. D. mięczaków.

Zadanie 5. (0–1)
Przyjrzyj się ilustracjom i zaznacz poprawne dokończenie zdania.

komórka I komórka II

Po porównaniu ilustracji można stwierdzić, że

A. obie komórki są zwierzęce, ponieważ mają mitochondria.
B. obie komórki są roślinne, ponieważ otacza je błona komórkowa.
C. komórka I jest zwierzęca, a komórka II – roślinna, ponieważ tylko komórka I ma ścianę komórkową.
D. komórka I jest roślinna, a komórka II – zwierzęca, ponieważ tylko komórka I ma chloroplasty.

Zadanie 6. (0–2)
Przeanalizuj tekst i wykonaj polecenie.

Wszystkie organizmy, niezależnie od rozmiarów, mają budowę komórkową. Komórki są zbudowane głównie
z białek, lipidów, sacharydów i kwasów nukleinowych. Ponadto wszystkie organizmy rosną, rozwijają się
i rozmnażają. Cechami wspólnymi organizmów są również: odżywianie się, wydalanie, oddychanie, ruch
i reakcja na bodźce.
Wirusy są zbudowane z kwasu nukleinowego (RNA lub DNA) otoczonego białkowym płaszczem, zwanym
kapsydem. To twory, które nie są zbudowane z komórek. Wirusy poza komórką gospodarza nie są w stanie
się namnażać. Gospodarzami dla wirusów mogą być komórki roślinne, zwierzęce, bakteryjne i ludzkie.

Podaj dwie cechy wskazujące na to, że wirusy nie należą do organizmów.

I. ..............................................................................................................................................................................

II. ..............................................................................................................................................................................
maj/2016

grupa II 3
Zadanie 7. (0–1)
Przeczytaj tekst i przeanalizuj ilustrację. Następnie zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Produktem oddychania drożdży jest m.in. gaz, który sprzyja wzrostowi roślin. Dlatego grzyby te można
wykorzystać np. w celu przyspieszenia wzrostu roślin akwariowych.

pojemnik, w którym plastikowa

gaz styka się z wodą rurka

hodowla
drożdży

Drożdże produkują
A. tlen, który zwiększa intensywność fotosyntezy u roślin akwariowych.
B. tlen, który zwiększa intensywność oddychania u roślin akwariowych.
C. dwutlenek węgla, który zwiększa intensywność fotosyntezy u roślin akwariowych.
D. dwutlenek węgla, który zwiększa intensywność oddychania u roślin akwariowych.

Zadanie 8. (0–1)
Przeczytaj tekst, a następnie zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Jemioła jest półpasożytem, ponieważ przeprowadza fotosyntezę tak samo, jak inne rośliny, ale wodę z solami
mineralnymi pobiera z organizmu żywiciela za pomocą ssawek.

Ssawki są modyfikacją
A. liścia.
B. kwiatu.
C. łodygi.
D. korzenia.

Zadanie 9. (0–2)
Przeczytaj tekst, a następnie wykonaj polecenie.

Porosty określa się jako organizmy pionierskie, ponieważ jako jedne z pierwszych pojawiają się na ubogich
podłożach, gdzie biorą udział w powstawaniu gleby. Jednocześnie są wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza
związkami siarki. Analiza proporcji między gatunkami o różnych rodzajach plechy pozwala ocenić stan
czystości środowiska na danym terenie.
Przyporządkuj do każdego z wymienionych miejsc rodzaj najczęściej występujących tam porostów. Zaznacz
jedną odpowiedź w każdym wierszu tabeli.

I. skały na zboczu góry A B C

II. park miejski w dużym mieście A B C

A. porosty o plesze krzaczkowatej

B. porosty o plesze skorupiastej
C. porosty o plesze listkowatej
maj/2016

grupa II 4
Zadanie 10. (0–1)
Przyjrzyj się ilustracjom, a następnie zaznacz poprawne dokończenie zdania.

roślina nr I roślina nr II roślina nr III

Przez wiatr rozsiewane są nasiona

A. roślin nr II i nr III, ponieważ nie mają mięsistej owocni.
B. roślin nr I i nr II, ponieważ mają niewielkie rozmiary.
C. tylko rośliny nr I, ponieważ nie mają struktur czepnych.
D. tylko rośliny nr III, ponieważ mają puch kielichowy.

Zadanie 11. (0–1)

Przyjrzyj się ilustracji i zaznacz poprawną odpowiedź.

kierunek
przepływu impulsu

Której z podanych funkcji nie pełni długa wypustka neuronu?

A. pobudzanie komórek gruczołowych

B. pobudzanie komórek mięśniowych
C. przekazywanie impulsu innym neuronom
D. przekazywanie impulsu do ciała neuronu

Zadanie 12. (0–2)

Przeczytaj tekst, a następnie wykonaj polecenie.

Paprotniki i rośliny nasienne wykształciły drewno – tkankę wyspecjalizowaną w transporcie wody i soli
mineralnych. Jest ona zbudowana z martwych, pustych w środku komórek: cewek i naczyń. Cewki występują
głównie u paprotników i nagonasiennych, natomiast naczynia dominują w drewnie roślin okrytonasiennych.
Naczynia są zbudowane z długich rurek o zdrewniałych ścianach komórkowych. Powstały przez zrośnięcie
komórek, w których zanikły poprzeczne ścianki.

Podaj dwa argumenty świadczące o tym, że budowa naczyń umożliwia roślinom wydajny transport wody i soli
mineralnych.

I. .............................................................................................................................................................................

. ...........................................................................................................................................................................

II. . ............................................................................................................................................................................

. ...........................................................................................................................................................................
maj/2016

grupa II 5
Zadanie 13. (0–1)
Przeprowadzono doświadczenie sprawdzające, w jaki sposób obecność soli kuchennej (NaCl) wpływa
na kiełkowanie nasion dwóch gatunków roślin: łubinu i jęczmienia. W tym celu przygotowano po 100 sztuk
spęczniałych nasion obu gatunków i przeniesiono je na 8 szalek (po 25 sztuk nasion jednego gatunku),
na których znajdowała się lignina zwilżona wodą lub wodnym roztworem soli kuchennej o różnym stężeniu.
Po 4 dniach przeprowadzono obserwację. Wyniki doświadczenia przedstawiono w tabeli.

Liczba nasion, Liczba nasion, Liczba nasion,

Liczba nasion,
które wykiełkowały które wykiełkowały które wykiełkowały
które wykiełkowały
Nasiona na szalce z ligniną na szalce z ligniną na szalce z ligniną
na szalce z ligniną
zwilżoną roztworem zwilżoną roztworem zwilżoną roztworem
zwilżoną wodą
NaCl o stężeniu 5% NaCl o stężeniu 10% NaCl o stężeniu 20%

Łubin 20 15 8 4

Jęczmień 22 20 12 8

Wskaż, który z podanych wniosków jest niepoprawny.

A. W obu próbach kontrolnych wykiełkowało mniej niż 100% użytych nasion.

B. Wzrost stężenia soli w pożywce zahamował kiełkowanie nasion obu roślin.
C. Nasiona jęczmienia wykiełkowały szybciej niż nasiona łubinu.
D. Najwięcej nasion wykiełkowało w próbach kontrolnych.

Zadanie 14. (0–1)

Przeanalizuj tekst, a następnie wykonaj polecenie.

Podczas zajęć koła biologicznego uczniowie mieli obserwować pod mikroskopem komórki skórki szczytowych
liści moczarki kanadyjskiej. W tabeli podano w losowej kolejności czynności, które wykonali uczniowie.

Numer Opis czynności

1. Przyłożenie szkiełka nakrywkowego.

2. Umocowanie preparatu na stoliku.

3. Naniesienie kropli wody na szkiełko podstawowe.

4. Wybranie obiektywu o najmniejszym powiększeniu.

5. Umieszczenie liścia moczarki w wodzie.

6. Wyregulowanie ostrości obrazu.

Zaznacz zestaw, w którym podano właściwą kolejność czynności wykonanych przez uczniów.

A. 3, 5, 1, 2, 4, 6
B. 2, 5, 3, 1, 4, 6
C. 3, 5, 2, 4, 1, 6
D. 2, 3, 5, 4, 1, 6
maj/2016

grupa II 6
Zadanie 15. (0–2)
Przeczytaj tekst i przeanalizuj ilustrację. Następnie wykonaj polecenie.

Poniższa ilustracja stanowi część dokumentacji z wycieczki uczniów do ogrodu botanicznego. Do ilustracji
dołączono fragment opisu pewnego organu przedstawionej na niej rośliny.

„Są one małe, całobrzegie lub drobno piłkowane, bez włosków, spiczasto zakończone. Mają pojedynczy nerw
i przeważnie poziomo odstają.”

Uzupełnij zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B oraz C albo D.

Roślina, której dotyczy dokumentacja, należy do A / B, a dołączony tekst opisuje jej C / D.

I. A. widłaków II. C. liście
B. paproci D. korzenie

Zadanie 16. (0–1)

Zaznacz zdanie, które nie opisuje znaczenia bakterii w życiu człowieka.

A. Są wykorzystywane do produkcji jogurtów.

B. Powodują pleśnienie artykułów spożywczych.
C. Wytwarzają toksyny niebezpieczne dla człowieka.
D. Biorą udział w oczyszczaniu ścieków komunalnych.

Zadanie 17. (0–1)

Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.
Stawonogiem wykorzystywanym w przemyśle na szeroką skalę jest przedstawiciel

1. jedwab – materiał wykorzystywany do produkcji ubrań.

A. owadów,
ponieważ
2. hirudynę – substancję zapobiegającą krzepnięciu krwi.
produkuje
B. pajęczaków,
3. nić przędną – włókno zawierające substancje bakteriobójcze.
maj/2016

grupa II 7
Zadanie 18. (0–2)
Przeczytaj tekst i wykonaj polecenie.
Kanianka polna jest jednym z gatunków roślin zawleczonych do Polski. Ma ona zielonożółtą lub
żółtopomarańczową łodygę, która owija się dookoła innej rośliny. Za pomocą ssawek kanianka
czerpie z niej wodę, sole mineralne i substancje odżywcze. Liście kanianki mają postać małych,
silnie zredukowanych łusek. Kwiaty są drobne, obupłciowe, zebrane w pęczki, a owocem jest
torebka. Kanianka jest pozbawiona chlorofilu, stąd zalicza się ją do roślin bezzieleniowych.
Określ, czy kanianka polna jest organizmem samożywnym, czy cudzożywnym. Uzasadnij swoją
odpowiedź dwoma argumentami.

. ................................................................................................................................................................................

. ................................................................................................................................................................................

. ................................................................................................................................................................................

. ................................................................................................................................................................................

maj/2016

grupa II 8