ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

ΝΕΚΤΑΡΙΑ
ΚΟΝΤΟΛΙΟΥ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ
ΑΞΟΝΑΣ :
ΜΑΝΤΙΑΝΝΑ ΦΟΒΟΣ
ΜΕΪΜΑΡΑΚΗ

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΛΥΓΚΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Φαντάσματα - Ναπολέων Λαπαθιώτης
Τ᾿ Ἄγνωστο γύρω καὶ παντοῦ κι ὁ Νόμος ὁ Τρανός του!
Κι ἐνῷ δὲν εἴμαστε παρὰ μορφὲς αὐτοῦ τ᾿ Ἀγνώστου,
φαντάσματα, ὅλοι καὶ καπνοί, στὴ δίνη τῆς ἀβύσσου,
-μὲ τ᾿ ὄνειρο, φτωχὴ ψυχή, γιὰ μόνη ἀπολαβή σου-,
μάταια φαντάσματα, τυφλά, ποὺ τὸ σκοτάδι σπέρνει,
ποὺ ἡ νύχτα φέρνει μία στιγμὴ κι ἡ νύχτα πάλι παίρνει,
χαμένοι, δίχως γυρισμό, μέσ᾿ στὸν αἰώνιο σάλο,
μισοῦμε κι ἐχθρευόμαστε καὶ κρίνει ὁ ἕνας τὸν ἄλλο...
 Φαντάσματα - Ναπολέων Λαπαθιώτης
Τα κύρια δομικά στοιχεία του ποιήματος είναι τα εξής:
● Ποιητικό λεξιλόγιο
- το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται είναι ποιητικό ώστε να συμβάλλει
στη μεταφορικότητά του, προτρέποντας τον αναγνώστη να
προβληματιστεί και να ανιχνεύσει το νόημα του ποιήματος μέσα από την
προσωπική, οπτική γωνία του.
● Ομοιοκαταληξία
- Καθ’ όλο το ποίημα διατηρείται μια ομοιοκαταληξία, η οποία
συντελλεί στον ομαλό ρυθμό και στην ευανάγνωστη μορφή του.
● Σημεία στίξης
- Επιτονίζουν τον τρόπο με τον οποίο διαβάζεται το ποίημα, που και πόσο
γίνεται διακοπή κάθε φορά, τι αίσθημα εκφράζεται και τι θέλει να
υποδηλώσει ο γράφων.
 - Περιεχόμενο -
Είναι διάχυτη η ανασφάλεια του ποιητή
καθώς γύρω του υπάρχει μονο άγνωστο,
μέρος του οποίου είναι και ο ίδιος του ο
εαυτός. Το μονο φως που υπάρχει είναι
το όνειρο και η ελπίδα για την
πραγματοποίησή του αλλά ακόμα και
αυτό έρχεται μόνο για μια στιγμή και
κατα την άποψή του δεν γίνεται ποτέ
πραγματικότητα. Η ματαιότητα όλων
αυτών μεσα σε έναν αιώνιo κύκλο μας
δίνει ως μοναδικό συναίσθημα του
ποιητή το μίσος και την έχθρα προς τον
συνάνθρωπο.
 Φοβάμαι - Μανόλης Αναγνωστάκης
«Φοβάμαι Φοβάμαι τους ανθρώπους
τους ανθρώπους που εφτά χρόνια που γέμιζαν τις ταβέρνες
έκαναν πως δεν είχαν πάρει χαμπάρι και τα ‘σπαζαν στα μπουζούκια
και μια ωραία πρωία –μεσούντος κάποιου κάθε βράδυ
Ιουλίου– και τώρα τα ξανασπάζουν
βγήκαν στις πλατείες με σημαιάκια κραυγάζοντας όταν τους πιάνει το μεράκι της Φαραντούρη
«Δώστε τη χούντα στο λαό». και έχουν και «απόψεις».
Φοβάμαι τους ανθρώπους Φοβάμαι τους ανθρώπους
που με καταλερωμένη τη φωλιά που άλλαζαν πεζοδρόμιο όταν σε
πασχίζουν τώρα να βρουν λεκέδες στη δική σου. συναντούσαν
Φοβάμαι τους ανθρώπους και τώρα σε λοιδορούν
που σου ‘κλειναν την πόρτα γιατί, λέει, δεν βαδίζεις στον ίσιο δρόμο.
μην τυχόν και τους δώσεις κουπόνια Φοβάμαι, φοβάμαι πολλούς ανθρώπους.
και τώρα τους βλέπεις στο Πολυτεχνείο Φέτος φοβήθηκα ακόμα περισσότερο.»
να καταθέτουν γαρίφαλα και να δακρύζουν
 Φοβάμαι - Μανόλης Αναγνωστάκης

Τα κύρια δομικά στοιχεία του ποιήματος είναι τα εξής:

● Ανομοιομορφία μεταξύ στροφών, στίχων και συλλαβών
- Υπάρχει είτε για να δώσει ο ποιητής έμφαση σε μια φράση/ λέξη του ποιήματος,
είτε για να εξασφαλίσει οτι το νόημα καθε περιόδου είναι ολοκληρωμένο.
- Επίσης δίνει όψη πεζού κειμένου
● Λιτός στίχος
- Στο ποίημα χρησιμοποιείται καθημερινό και απλό λεξιλόγιο με στόχο την
κατανόησή του απο τους αναγνώστες και την άμεση μετάδοση του νοήματός του σε
αυτους.
● Προβληματικός Τίτλος
- Ο τίτλος θεωρείται προβληματικός, διοτι αποτρέπει τον αναγνωστη απο το να
καταλάβει το θεματικό κέντρο του ποιήματος διαβάζοντας μόνο αυτον. Με αυτόν
τον τροπο ο αναγνώστης προβληματίζεται.
 - Περιεχόμενο -

Το ποίημα τοποθετείται χρονικά στην περίοδο της επταετής δικτατορίας στην Ελλάδα
και περιγράφει με ρεαλιστικότητα και νοηματική καθαρότητα την προδοσία, τη
διαφθορά και το συμφέρον που διέπουν την κοινωνία σε κατάσταση σήψης. Ο ποιητής
εξετάζει την κοινωνική κατάσταση, που ακόμη κι αν το έγραψε 10 χρόνια μετά την
τροπή του πολιτικού καθεστώτος, παραμένει επίκαιρο ως προς την αντιμετώπιση του
λαού σε οποιαδήποτε μεταβατική κατάσταση. Σε κάθε στίχο, διακρίνεται μία ελαφρά
ειρωνεία καθώς εμφανίζεται η αντίθεση των ανθρώπων με ιδιοτελείς σκοπούς, στη
προσπάθεια να να υποδείξουν ‘‘το σωστό’’ στους αντιστεκόμενους. Η φράση ‘‘Φοβάμαι,
φοβάμαι πολλούς ανθρώπους. Φέτος φοβήθηκα ακόμα περισσότερο.’’, είναι καταλυτική
για τη νοηματική απόδοση του ποιήματος, καθώς, όχι μόνο αναφέρεται στην
κοινωνικοπολιτική μετάβαση του 1967- 1973 αλλά και στο φόβο του για την αδράνεια
του λαού απέναντι στη φίμωση και την καταπίεση.
Η κραυγή - Έντβαρντ Μουνκ

Στο πασίγνωστο πίνακα του Έντβαρντ Μουνκ,

δείχνει έναν άνθρωπο σε κατάσταση άγχους και
τρόμου ενώ το τοπίο γύρω του φαίνεται
παραμορφωμένο με καμπυλωτές γραμμές. Το
πορφυρό χρώμα του ουρανού υποδηλώνει τον
κίνδυνο και παραπέμπει σε μία επιβαρυμένη
ατμόσφαιρα που το ίδιο το άτομο εκλαμβάνει.
Πολλοί ερευνητές εικάζουν πως το τοπίο
ερμηνεύεται και ως το αποτέλεσμα
ηφαιστειακής έκρηξης μέχρι και η ψυχολογική
αντίδραση από τον Μουνκ στον εγκλεισμό της
αδερφής του σε ένα κοντινό φρενοκομείο
Σε μια σελίδα στο ημερολόγιό του με την επικεφαλίδα Νίκαια
22.01.1892 ο Μουνκ έγραψε:

Ένα βράδυ περπατούσα σε ένα μονοπάτι, η πόλη

ήταν από τη μία πλευρά και το φιόρδ από κάτω.
Ένιωσα κουρασμένος και άρρωστος. Σταμάτησα και
κοίταξα πάνω από το φιόρδ - ο ήλιος έδυε και τα
σύννεφα έγιναν κόκκινα σαν αίμα. Ένιωσα μια
κραυγή που διαπερνούσε τη φύση. Μου φάνηκε ότι
άκουσα την κραυγή. Ζωγράφισα αυτή την εικόνα,
ζωγράφισα τα σύννεφα σαν πραγματικό αίμα. Το
χρώμα στρίγγλισε. Αυτό έγινε «Η Κραυγή».
Οι εικόνες της Κραυγής έχουν συγκριθεί με εκείνες που
βιώνει ένα άτομο που πάσχει από διαταραχή
αποπροσωποποίησης, ένα αίσθημα παραμόρφωσης Ο Έντβαρντ Μουνκ το 1921
του περιβάλλοντος και του εαυτού του.
 ΠΗΓΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
https://www.maxmag.gr/vivlio/fovamai-toys-anthropoys-konta-miso-aiona/
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/napolewn_lapa8iwths_poems.htm
https://www.youtube.com/watch?v=QwLvrnlfdNo
https://www.dailyartmagazine.com/the-mysterious-road-of-the-scream-by-edvard-munch/
https://georgiosthanos.wordpress.com/2020/01/09/ioannou-lapathiotis/
https://www.koutipandoras.gr/article/fovamai/