Kryminalistyka - Skrypt Ilovia - XD

Skrypt na bazie podr dr Wilka oraz ćw.
z dr Krawczykiem
Olivia Matoszuk @ilovia_ Strona 1 z 68

Skrypt na bazie podr dr Wilka oraz ćw. z dr Krawczykiem
KRYMINALISTYKA
ćw z dr Krawczykiem + notatki własne, opracowane na bazie
podręcznika dr Wilka + najważniejsze wycinki
Co roku są pytania o pracownie - historia pracowni na stronie pracowni.
1. Za ćwiczenia są punkty - dla osób wybitnych xD nie dla wszystkich, pkt są ratujące, są 3
stopnie: - aktywność, frekwencja - brak 5,0, jedna 3,0, dwie 0, trzy i więcej - trzeba zdać
materiał z ćw do zaliczenia.
2. Zaliczenie sprawdzianu z palca - daktyloskopia, 5,0 4,0 lub 3,0.
3. Zaliczenie - 16 pytań, 16 pkt, 16 min - możliwe oceny, 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0. Kolokwium będzie
na formsie, potrzebny sprzęt.
5.0 - 4 pkt
4,5 - 3 pkt
4 - 2 pkt
3,5 - 1 pkt

POJĘCIA KRYMINALISTYCZNE
Zdarzenie - następstwo jakiegoś faktu, może nim być np. przestępstwa, jakieś zajście, może to
być także nieszczęśliwy wypadek.
Sprawca zdarzenia - osoba, która jest sprawcą zdarzenia.
Osoby w procesie karnym i poza nim:
Osoba podejrzewana - ma możliwy związek ze zdarzeniem, ale wobec niej nie są dokonywane
czynności procesowe,
Osoba podejrzana - zasadnie podejrzewana o popełnienie przestęsptwa, ale wobec której nie
wydano postanowienia o przedstawieniu zarzutów,
Podejrzany - osoba, co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo której
bez wydania takiego postanowienia postawiono zarzut w związku z przystąpieniem do
przesłuchania w charakterze podejrzanego ze zwzględu na dostanie podejrzenie, że czyn
popełniła,
Oskarżony - osoba przeciwko, której wniesiono oskarżenie do sądu oraz osoba wobec której
prokurator złożył wniosek o warunkowe umorzenie postępowania,
Skazany - wydano jej prawomocny wyrok skazujący,
Świadek
- w znaczeniu procesowym: osoba wezwana przez organ procesowy do złożenia zeznań,
- W znaczeniu faktycznym: osoba zyczna lub prawna, instytucja, której dobro prawne zostało
naruszone lub zagrożone przez przestępstwo.
Miejsce; zdarznia, przygotowania zdarzenia, miejsce przybycia sprawcy do miejsca zdarzenia -
to może być np miejsce, w którym sprawca przygotowywał się do czynu, miejsce oddalenia się
sprawcy po czynie, miejsce ukrycia przez sprawcę łupu, zwłok.
PCM - pozwala zaplanować metodykę oględzin, czynności miejsca - sprawa O.J. Simpsona, to
będą zwłoki, zawsze, nawet gdy nie nastąpiła tam śmierć, nośnik największej informacji o
zdarzeniu - czyli jak są zwłoki to zawsze będą zawierać najwięcej informacji.
Informacja - zgodnie z de nicją prof Hanauska - to są wszelkie dane o świecie zewnętrznym,

które uzyskuje się albo przez bezpośrednie poznanie zmysłowe, albo przez opis jakiegoś stanu
rzeczy lub zjawisk, który jest podawany przez inną osobę. Dane te dotyczą zdarzeń
interesujących organy ścigania i spełniają funkcje poznawcze oraz inspirujące.
Proces odbioru i przetwarzania inf.
przedmiot informacji -> informacja -> odzwierciedlenie informacji -> analiza informacji w
świadomości odbiorcy -> procesy decyzyjne
Każda informacja ma swoje źródło, źródłem może być np człowiek, rzecz, miejsce, zwłoki.

fi
fi
Ślad kryminalistyczny - wg J Sehna - to zmiany w obiektywnej rzeczywistości, które

jako spostrzegalne znamiona po zdarzreniach będących przedmiotem postępowania mogą
stanowić podstawę do odtworzenia i ustalenia przebiegu tych zdarzeń zgodnie z
rzeczywistością. Z tego względu ślad kryminalistyczny można zde niować jako określony
stan rzeczywistości:
-stwierdzony na miejscu, które aktualnie lub może być w przyszłości przedmiotem czynności
kryminalistycznych, obejmuje to także miejsca, w których przygotowano lub zacierano ślady,
-pozostający w związku przyczynowym z badanym zdarzeniem (jest następstwem zdarzenia),
-mający znaczenie kryminalistyczne dla wyjaśnienia badanego zdarzenia i przewidywania
przyszłego rozwojego tego zdarzenia lub innych (modus operanci np),
-poznawalny, tj dający się wykryć, zabezpieczyć, wyjaśnić za pomocą metod kryminalistycznych.
Ślad kryminalityczny traktowany wąsko obejmuje tylko ślady materialny, w szerokim ujęciu są to
również ślady pamięciowe.
Za ślady uznaje się również okoliczności negatywne, czyli stwierdzenie braku logicznie
spodziewanych śladów, tj okoliczności, w których ślad powinien być, a nie występuje, np. Brak
opiłków na miejscu przepiłowania kłódki, brak wynaczynionej krwi przy głębokich ranach.
Ślady zaniechania - (kontrowersyjne), stan, który powinien być na miejscu i ulec zmianie, ale
ze względu na zaniechanie nie może zostawić następstw. Nie jest uznawany za ślady
kryminaloistyczne, ale możemy dzięki niemu poznać zachowanie sprawcy.
Ze śladami kryminalistycznymi związana jest ZASADA WZAJEMNEJ WYMIANY ŚLADÓW

(zasada Locarda), zgodnie z tą zasadą, sprawca zdarzenia ZAWSZE:
-pozostawia ślady na miejscu zdarzenia,

-zabiera ślady z miejsca zdarzenia.
Funkcje śladów kryminalistycznych:
-rekonstrukcyjna,
-wykrywcza,
-identy kacyjna - identy kacja miejsc, osób,
-dowodowa.
Ślady możemy sklasy kować ze względu na dział techniki kryminalistycznej:
• Daktyloskopijne,
• Biologiczne,
• Fizykochemiczne - włókna,
• Mechanoskopijne - włókna,
• Użycia broni palnej,
• Traseologiczne - ruchu stóp, pojazdów,
• Cieplne,
• Fonoskopijne,
• Eletktroniczne,
• Osmologiczne,
• Pamięciowe.
Ślady są głównym przedmiotem wielu czynności kryminalistycznych, w szczególności oględzin i

ekspertyxy.
SCHEMAT POSTĘPOWANIA ZE ŚLADAMI
ŚLAD KRYMNALISTYCZNY - WYKRYWANIE/UJAWNIENIE - ZABEZPIECZENIE - BADANIE I

INTERPRETACJA WYNIKÓW

fi
fi
fi
fi
Kontaminacja - oznacza zetknięcie, splamienie, ianczej mówiąc ślady mogą zostać

zanieczyszczone w różny sposób.
Mikroślady - to te spośród śladów kryminalistycznych, które ze wzgędu na swoje małye
wymiary, albo szczególną właściwość optyczną lub zykochemiczne są bez odpowiednich
instrumentów obserwacyjnych niedostrzegalne albo słabo dostrzegalne przez człowiekia.
Źródło dowodowe - to osoba lub rzeczy, które mogą dostarczyć inf mających znaczenie
dowodowe.
Środek dowodowy - intelektualne treśći stanowiące wiedzę organu procesowego o faktach
dowodowych, powziętą w drodze odpowiednich czynności.
Dowód - rezultat poprawnego rozumowania opartego na środkach dowodowych osiągnięty w
wyniku wnioskowania dedukcyjnego.
1. Źródła osobowe 1. Źródła rzeczowe

2. Czynności właściwego organu - percepcja 2. Czynności właściwego organu - percepcja
środków dowodowych środków dowodowych
->przesłuchanie, ->oględziny,
->okazanie, ->ekspertyza co do tezy,
->ekspertyza ->przeszukanie
… …
3. Środki dowodowe - informacje 3. Środki dowodowe - informacje
->relacje osób, ->istnienie rzeczy o okreśłonych właściwościach i
->rozpoznanie osoby, cehcach,,
-> stwierdzenie w opinii biegłego co do osoby -> stwierdzenie w opinii biegłego co do rzeczy.
4. Proces dowodzenia 4. Proces dowodzenia
5. Dowód - rezultat prawidłowego wnioskowania. 5. Dowód - rezultat prawidłowego wnioskowania.
Alibi - z łac gdzie indziej, w ujęciu wąskim to jest obiektywna okoliczność oznaczająca, że w
chwili zaistnienia czynu podejrzany przebywał w innym miejscu niż miejsce zdarzenia. Alibiści to
są osoby, które to alibi potwierdzają. [Hanausek - alibi to każdy środek dowodowy, który
świadczy o tym, że dana osoba nie mogła dopuścić się zarzucanego jej czynu.]
Ekspertyza - zespół czynności badawczych wymagających wiadomości specjalnych

wykonywanych przez biegłego lub biegłych na zlecenie organu procesowego oraz
zakończonych wydaniem opinii, która może mieć charakter samoistnego dowodu w
procesie.
Ekspertyyzy są wykonywane, a opinie są wydawane przez biegłych, a więc osoby

posiadające wiadomości specjalne wymagane dla stwierdzenia okoliczności mających istotne
znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.
Biegły w procesie karnym może występować w dwóch rolach, jako:
• Opiniodawca,
• Konsultant.

fi
Specjallista - osoba zajmująca się obsługą techniczno - dokumentacyjną czynności. Biegli i

specjaliści pełnią RÓŻNE role procesowe.
BIEGŁY
Wyróżnia się następujące rodzaje biegłych:
-sądowi (art. 193 § 1 k.p.k.),

-instytucji specjalistycznych lub naukowych (art. 193 § 2 k.p.k.),
-ad hoc (art. 195 k.p.k.).
Biegły sądowy to biegły wpisany na listę biegłych sądowych, która jest prowadzona przez
prezesa sądu okręgowego zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 24
stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych. Jest powoływany na okres 5 lat. Biegłych
sądowych zgodnie z § 2 wyżej wymienionego rozporządzenia ustanawia się dla poszczególnych
gałęzi nauki, techniki, sztuki, rzemiosła, a także innych umiejętności. Żeby zostać wpisanym na
listę biegłych sądowych należy spełnić określone wymagania (§ 12), m. in.: korzystanie z pełni
praw cywilnych i obywatelskich, ukończenie 25. roku życia, posiadanie teoretycznych i
praktycznych wiadomości specjalnych, co powinno być wykazane dokumentami i innymi
dowodami.
Biegli z instytucji specjalistycznych lub naukowych to pracownicy tych instytucji, wśród

których wymienia się przede wszystkim: laboratoria kryminalistyczne, Centralne Laboratorium
Kryminalistyczne Policji, Instytut Ekspertyz Sądowych, zakłady medycyny sądowej. Osoby
biorące udział w ekspertyzie to zarówno osoby wydające opinię, czyli biegli, jak i specjaliści
przeprowadzający poszczególne czynności w trakcie prowadzenia badań. Ci pierwsi muszą
podpisać się pod opinią, wykonawcy natomiast nie podpisują opinii, ale powinni być w niej
wymienieni.
Biegły ad hoc to każda osoba, o której wiadomo, że ma odpowiednią wiedzę w danej dziedzinie.
Powyższe stwierdzenie wyraźnie wskazuje, że zostanie biegłym w procesie nie wymaga
specjalistycznego wykształcenia. Wyjątkiem jest tzw. ekspertyza psychiatryczna (art. 202 k.p.k.),
którą mogą przeprowadzić jedynie biegli lekarze psychiatrzy.
Biegły jest samodzielnym osobowym źródłem dowodowym. Przeprowadza czynności

badawcze na zlecenie organu procesowego, które kończą się wydaniem opinii mogącej
stanowić samoistny dowód w procesie.
O dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego decydują co do zasady sąd, prokurator lub organ
prowadzący postępowanie przygotowawcze. Jednakże ustawa może zastrzec możliwość
powołania biegłego jedynie przez sąd lub prokuratora, co ma miejsce w przypadku opinii o stanie
zdrowia psychicznego oskarżonego (art. 202 k.p.k.).
Powołanie biegłego przyjmuje formę postanowienia, które musi zawierać następujące

elementy (art. 194 k.p.k.):
• imię, nazwisko i specjalność biegłego,

• przedmiot i zakres ekspertyzy ze sformułowaniem, w miarę potrzeby, pytań szczegółowych,
• termin dostarczenia opinii.
Specjalista opisany w art. 205 k.p.k. Są to głównie technicy kryminalistyki zajmujący się obsługą
techniczną i dokumentacyjną. Nie wydają opinii, a w podczas procesu mogą być wezwani na
przesłuchanie jedynie w charakterze świadków.

W procesie wyłącznie jako świadek!

-nie jest samoistnym źródłem dowodowym,
-nie sporządza ekspertyzy, mnie wydaje opinii,
-najcześciej to pracownik pionu techniki kryminalistycznej.
Biegłego przesługuje się zawsze jako biegłego, a specjalistę w charakterze świadka.
• Osobny status procesowy ilekroć organ procesowy tra a na kwestie wymagające tzw.
wiadomości specjalnych musi:
- skorzystać z roli pośrednika takie wiadomości specjalne posiadającego,
- jedynym takim pośrednikiem jest podmiot ustanowiony procesowo POSTANOWIENIEM. [art
194 kpk] przez organ procesowy na zasadzie 193 kpk.
• Insubstytutywność biegłych.
Metodycznie biegły sądowy może być:
-konsultantem - nie sporządza opinii, nie jest źródłem dowodów [np podczas oględzin],
-ekspertem - sporządza opinie, jest źródłem dowodów.
BIEGŁY - BIEGŁY - SPECJALISTA

OPINIODAWCA KONSULTATNT
Charakterystyka -wykonuje czynności w -nie wydaje ekspertyzy, -nie wykonuje

ramach ekspertyzy, opinii, bierze udział w ekspertyzy,
-wydaje opinię. różnych czynnościach -nie wydaje opinii,
przeprowadzanych przez -w zasadzie nie udziela
organ procesowy, porad i konsultacji
-udziela porad, organowi procesowemu
wskazówek co do - wyjątek to technik
sposobu realizacji krymianlistyki na miejscu
czynności lub zdarzenia,
interpretacji uzyskanych -zajmuje się obsługą
w jej drodze wyników. techniczno-
dokumentacyjną.
Powołanie Art. 193 i 194 kpk Art 198 kpk Art 205, 206 kpk,
wystarcza zarządzenie
Samodzielność ma pełną samodzielność Nie ma samodzielności W zasadzie nie ma

w doborze metod w prowadzeniu samodzielności, wyjątek
badawczych, czynności, czynność jak wyżej,
wykonywaniu czynności przeprowadzana jest Czynność prowadzona
i sporządzaniu opinii przez organ procesowy, jest pod kierunkiem
który decyduje o jej organu procesowego lub
przebiegu, może jednak biegłego.
uwzględniać wskazówki
biegłego konsultanta.
Źródło dowodowe Jest samodzielnym Nie jest samodzielnym Może być samodzielnym
źródłem dowodowym źródłem dowodoym źródłem dowodowym -
w trakcie
przesłuchiwania go jako
świadka

fi
Przykład Biegły wykonujący Biegły lekarz w Zwykle przeprowadza

ekspertyzę balistyczną oględzinach zwłok techniczne czynności,
np zabezpiecza ślady,
wykonuje pomiary,
tworzy dokumentację.
Zwykle technik
kryminalistyki, laborant.
Biegli konsultanci powoływani są przez organ prowadzący postępowanie nieformalnie.
Opinie biegłych mogą być pojedyncze, zespołowe i kompleksowe.
Metaopinia to opinia innego biegłego o poprawności innej opinii wydanej w przedmiotowej

sprawie, a zatem nie przeprowadza się ponownie badań, ale ocenia metodologiczną ich
prawidłowość. Opinia abstrakcyjna polega na przedstawieniu prawidłowej metodyki ekspertyzy
np. w danej specjalności albo na wyjaśnieniu ogólnych problemów, które są przedmiotem sporu
lub budzą wątpliwości organu.
BŁĘDY W KRYMINALISTYCE I POMYŁKI SĄDOWE
W naukach penalnych błąd to niezgodność między obiektywną rzeczywistością, a jej odbicie w

świadomości człowieka. Może być w formie:
• Nieświadomości - gdy pewne elemetnty nie zostały uświadomione przez człowieka,

• Urojenia - gdy w świadomości człowieka znalazły się pewne elementy, których rzeczywistość
nie posiada.
Post hoc, erhgo propter hoc - uznanie następstwa w czasie za następstwo przyczynowe.
Pars pro toto - ślad obecności osoby na miejscu zdarzenia świadczy o sprawstwie zdarzenia.
Wszelkie błędy w kryminalistyce na każdym etapie mogą doprowadzić do POMYŁKI SĄDOWEJ,

która obejmuje:
• Prawomocne skazanie osoby niewinnej,
• Długotrwałe, niewątpliwe niesłuszne tymczasowe aresztowanie osoby niewinnej.
Na mocy 552 kpk takim osobom przysługuje odszkodowanie za doznaną szkodę i

zadośćuczynienie za doznaną krzywdę od Skarbu Państwa. Odpowiedzialność za niesłuszne
tymczasowe aresztowanie opiera się na zasadzie ryzyka.
CZYNNOŚCI KRYMINALISTYCZNE
wymagają stosowania wiedzy kryminalistycznej
-czynności operacyjno-rozpoznawcze, - straż miejska absolutnie nie może!!
-czynności procesowe.
Funkcja dowodowa - kryminalistyka to nauka służąca zbieraniu dowodów, ściśle według

reguł wyznaczonych prawem.
Kogo najpierw pytano o przyczyne zgonu?
-medyk,
-lekarz sądowy, antropolog
- zyk miejski Kraków 1846 r - lekarz, ktory mial prawo pytac = przesluchiwac,
fi
-Krakowski coroner,
-potem policjant - jako drugi stal z boku, lekarz wszystko robił, - Sir Howard Vincent - szef
Scotlandu - zasady prowadzenia oględzin dla funkcjonariuszy policji,
EKSPERTYZA PROCESOWA
(opinia), składa się z:
• Sprawozdania i wniosków art 200 kpk.

Art. 200. [Opinia biegłego – forma i treść] KPK
§ 1. W zależności od polecenia organu procesowego biegły składa opinię ustnie lub na piśmie.
§ 2. Opinia powinna zawierać:
1) imię, nazwisko, stopień i tytuł naukowy, specjalność i stanowisko zawodowe biegłego;
2) imiona i nazwiska oraz pozostałe dane innych osób, które uczestniczyły w przeprowadzeniu
ekspertyzy, ze wskazaniem czynności dokonanych przez każdą z nich;
3) w wypadku opinii instytucji - także pełną nazwę i siedzibę instytucji;
4) czas przeprowadzonych badań oraz datę wydania opinii;
5) sprawozdanie z przeprowadzonych czynności i spostrzeżeń oraz oparte na nich wnioski;
6) podpisy wszystkich biegłych, którzy uczestniczyli w wydaniu opinii.
§ 3. Osoby, które brały udział w wydaniu opinii, mogą być, w razie potrzeby, przesłuchiwane w
charakterze biegłych, a osoby, które uczestniczyły tylko w badaniach - w charakterze świadków.
Forma:
-pisemna bądź ustna,
CZYNNOŚCI PROCESOWE
zawarte są w KPK, służą pozyskiwaniu dowodów.
• Sztywne, sformalizowane - obowiązek spisania protokołu art 143 kpk § 1, art 148 kpk
• Nie ma od tego odstępstwa,
• Zalecenie sporządzenia dodatkowej dokumentacji - wideo, audio.
Konsekwencje nieprzestrzegania reguł:
-nieważność czynności,
-odrzucenie dowodu,
-narażenie prestiżu.
Protokołowanie różnych czynności procesowych uregulowane jest w art 143 KPK.
OGLĘDZINY
Oględziny jest to zespół czynności, które przeprowadzane są co do zasady w najwcześniejszej

fazie postępowania w sprawie. Zazwyczaj oględziny dokonywane bezpośrednio po otrzymaniu
przez organy ścigania informacji o popełnionym przestępstwie. Nie można powtórzyć tej
czynności. Przedmiotem realizującym każde oględziny jest ORGAN PROCESOWY - zawsze
dokonuje ich funkcjonariusz służb mundurowych. Miejsce mogą mieć oględziny złożone - z
udziałem biegłego, który występuje w charakterze konsultanta. Ponadto w oględzinach biorą
udział specjaliści - technicy kryminalistyczni.
Def z Wilka: Oględziny to złożona czynność procesowo-kryminalistyczna, która ma na celu

uzyskanie wiedzy o przestępstwie, jego przebiegu i okolicznościach oraz osobach biorących w

nim udział. Składa się na nie zespół czynności techniczno-taktycznych przeprowadzanych w

sposób planowy, zgodny z wympgami procesowymi, które polegają na zmysłowym zapoznaniu
się organu procesowego z miejscem, rzeczą, zwłokami lub ciałem osoby.
Procesowy Kryminalistyczny
Podmiotem realizującym jest organ procesowy, Oględziny są realizowane za pomocą środków i

celem oględzin jest uzyskanie środków dowodzenia metod kryminalistycznych
dla potrzeb procesowych.
Oględziny miejsca zdarzenia
Oględziny miejsca zdarzenia to metoda zorganizowanego kryminalistycznego poznania. Oględzin

dokonuje grupa oględzinowa - wchodzi w skłąd grupy operacyjno - procesowej.
Funkcje oględzin:
-poznawcza,
-wykrywcza,
-dowodowa.
Oględziny są sposobem przeprowadzania dowodów rzeczowych. Rzeczowe materiały dowodowe

uzyskuje się z 3 miejsc:
-miejsca zdarzenia, ciała o ary, ciała podejrzanego.
Oględziny, aby mogły spełniać wspomniane powyżej cele, powinny być wykonywane z
zachowaniem odpowiednich zasad ich przeprowadzania.
Zaliczane są do nich:
zasada aktywności – osoby dokonujące tej czynności powinny być jak najbardziej
dynamiczne i czynnie działać na miejscu zdarzenia,
zasada indywidualności – każde oględziny są czynnością jedyną w swoim rodzaju,
dlatego konieczne jest jednostkowe podejście do każdego przypadku,
zasada jednoosobowego kierownictwa – co prawda oględziny są przeprowadzane
przez więcej niż jedną osobę (przy okazji oględzin miejsca mamy do czynienia z grupą
oględzinową), jednak kierownictwo nad wszystkimi czynnościami wchodzącymi w skład oględzin
powinna sprawować jedna osoba, ponieważ tylko tak można uniknąć chaosu w trakcie działań
oraz mieć pewność, że czynności zostaną przeprowadzone w odpowiedniej kolejności,
zasada obiektywności – z uwagi na to, że każde oględziny są jedyne w swoim rodzaju,
osoby je przeprowadzające powinny przystępować do ich wykonania bez wcześniejszego
nastawienia do zdarzeń czy osób, powinny zachowywać się bezstronnie, aby rekonstrukcja
zdarzenia była w pełni wiarygodna,
zasada planowości – wszystkie czynności w ramach oględzin powinny być dokładnie
zaplanowane, aby uzyskać możliwie jak najwięcej śladów,
zasada szybkości – należy niezwłocznie przystąpić do czynności oględzin, aby czas nie
zatarł ważnych śladów, jednak należy przy tym zachować niezbędną precyzję oraz dokładność,
zasada wszechstronności – podczas oględzin czynności powinny być wykonywane
wielokierunkowo, nie mogą one skupiać się tylko na jednym aspekcie, bowiem na tym etapie
postępowania jeszcze nie da się określić, jakie informacje okażą się kluczowe w sprawie,
zasada ekonomiczności – w ramach oględzin należy działać możliwie jak najbardziej
racjonalnie. Zasada ta stanowi postulat oszczędnego gospodarowania siłami i środkami w
zależności wagi od zaistniałego zdarzenia
zasada pisemności – przebieg czynności zgodnie z wymogami nakładanymi przez
przepisy prawa musi być udokumentowany w formie pisemnej.
zasada tajności – uzyskane w wyniku oględzin informacje powinny na wstępnym etapie
dochodzenia lub śledztwa pozostać niejawne, ze względu na fakt, iż oględziny są jedną z
fi
pierwszych czynności w sprawie. Postulat ten tyczy się głównie zakazu ujawniania osobom
postronnym metod działania sprawców, źródeł informacji, rodzaju uzyskanego materiału
dowodowego.
Oględziny, podobnie jak inne czynności procesowe, wymagają udokumentowania.

Dokumentacja ta, zgodnie z art. 143 § 1 pkt 3 k.p.k., przybiera formę protokołu, który
sporządzany jest na miejscu i w czasie przeprowadzania oględzin oraz zawiera obiektywny,
pozbawiony domysłów opis miejsca zdarzenia, śladów i osób.
Oględziny - art. 207 kpk „W razie potrzeby dokonuje się oględzin miejsca, osoby lub rzeczy”. Są
zdarzeniem niepowtarzalnym! Umownie jest to taki sam obraz jaki zostawił sprawca.
Cele oględzin:
- ujawienie i zabezpieczenie śladów kryminalistycznych,

- charakterystyka miejsca,
- utrwalenie wyglądu i właściwości miejsca,
- ujawnienie i zabezpoieczenie materiału badawczego innego niż ślady kryminalistyczne,
- charakterystyka zdarzenia,
- sforfmułowanie wstępnych hipotez co do przyczyny,m przebiegu, uczestników i skutków
zdarzenia - tzw kryminalistyczne wykorzystanie.
Zespół oględzinowy składa się z uczestników:
a.) obligatoryjnych,
b.) fakultatywnych - technik kryminalistyczny podlega tutaj(!).
ETAPY/FAZY OGLĘDZIN:
I ETAP CZYNNOŚCI WSTĘPNYCH
1) faza przygotowania - kierujący oględzinami: analiza posiadanych inf pod kątem sporządzenia
planu, powołanie zespołu oględzinowego, przygotowanie niezbędnego instrumentarium
technicznego
2) faza zabezpieczenia - zabezpieczenie pozytywne i negatywne,
- zabezpieczenie negatywne, żeby nic się nie stało, uniknięcie kontaminacji, niedopuszczenie
do zmian w wyglądzie miejsca zdarzenia spowodowanych działaniem osób trzecich oraz
wpływem warunków atmosferycznych, niedopuszczenie do kontaminacji śladów,
- pozytywne - np pościg, ustalenie świadków, udzielenie pierwszej pomocy, zatrzymanie
sprawcy, zapobiegnięcie stratom materialnym, ustalenie świadków
II ETAP OGLĘDZIN WŁAŚCIWYCH
3) oględziny właściwe
a.) faza ogólnoorientacyjna - ustalenie zmian w rzeczywistości, orientacja dot zdarzenia,

ustalenie granic, wstępne wersje krymianliostyczne, dokonanie podziału czynności, ustalenie
kolejności wykonywania poszczególnych działań,
4) oględziny szczegółowe
a.) faza statyczna - rejestracja zastanego stanu za pomocą fotogra i, szkiców, narzędzi
pomiarowych, , obranie pkt odniesienia, wstępne badanie i klasy kacja śladów, pobranie śladów
fi
fi
zapachowych i termicznych, zbadanie śladów termicznych, zakaz dokonywania jakichkowliek

zmian i przemieszczeń, poruszamy się tak, żeby pozostawić jak najmniej naszych śladów,
b.) faza dynamiczna - wszechstronne, planowe i systematyczne badania miejsca przy

wnioskowaniu indukcyjno-dedukcyjnym, dotarcie do miejsc i śladów, które nie były dostępne na
poprzednim etapie, zbadanie, zabezpieczenie, w pierwszej kolejności ujawniamy ślady
powierzchniowe i najmniej trwałe, można dokonywać zmian i przemieszczeń w celu poznania
właściwości obiektów i ujawnienia śladów.
5) faza końcowa - analiz, koncepcja, kontrola - intelektualny przegląd oględzin pod kątem
prawidłowości, kompletności, reasumpcja ustaleń wersyjnych, porównanie danych uzyskanyc
podczas oględizn, sporzadszenie notatki pooględzinowej śledztwa i ustalenie kierunków dalszych
działań operacyjnych ewentualne przekazanie stosowanych danych do registratur, sprecyzowanie
problemów do badań laboratoryjnych.
Ważne jest oznaczenie ścieżki dojścia, żeby nie niszczyć śladów.
OGLĘDZINY OSOBY ŻYWEJ
Na podstawie art. 207 § 1 k.p.k. dokonuje się oględzin miejsca zdarzenia, osoby, a także
rzeczy. Szczególna regulacja dotyczy oględzin ciała osoby żywej, które mogą wywołać uczucie
wstydu, wtedy w miarę możliwości powinna takie oględziny przeprowadzić osoba tej samej płaci
– art. 208 k.p.k. Tylko w razie konieczności, a więc wyjątkowo, takich oględzin może dokonać
osoba odmiennej płci.
Osoba poddawana oględzinom Obowiązki prawne Cel
Podejrzany - oskarżony Obowiązek poddania się Poszukiwanie na jego ciele

oględzinom zewn i innym śladów mających mieć znaczenie
badaniom niepołączonym z dla rekonstrukcji przebiegu
naruszeniem integralnością ciała wyjaśnianej sprawy
Pokrzywdzony Obowiązek poddania się Poszukiwanie śladów będących

oględzinom i badaniom następstwem zdarzenia
niepołączonym z zabiegiem
chirurgicznym lub obserwacją w
zakładzie leczniczym w
przypadku gdy karalność czynu
zależy od stanu pokrzywdzonego
Świadek Wyłąćznie za zgodą Poczynienie ustaleń odnoszących

się do charakteru i prawnokarnej
oceny zdarzenia
Oględziny osoby żyjąćej dokonywane przez organ procesowy są czynnościami o charakterze

wstępnym. Pełne poznanie przedmiotu nawet gdy w oględzinach bierze udział biegły jest możliwe
po przeprowadzeniu ekspertyzy, oględziny osoby żywej mogą być czynnością powtarzalną.
Zasady przeprowadzania oględzin osoby żywej:

-od góry - do dołu, czynności prowadzi się od przodu ku tyłowi,
-w miarę możliwości ta sama płeć, tylko w konieczności inna,
-przeprowwadza je organ prcoesowy, w razie potrzeby z udziałem biegłego medyka sądowego
(który wydaje opinię w kwestiach co do przyczyny powstania zmian na ciele, przedmiotu od
jakiego ślad pochodzi, czasu w jakim ślad powstał).

W toku oględzin można pobrać także ślad porównawczy do badań, Zabezpieczenia materiału do
badań kryminalistycznych od świadka i wytypowanego sprawcy nie może dokonywać ta sama
osoba.
W przypadku przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajnośći osobę

pokrzywdzoną niezwłocznie kieruje się na kompleksowe badania lekarskie w tym ginekologiczne,
połączone w razie konieczności z zab śladów przez lekarza.
Zasady oględzin / badań osoby żyjącej.
Badanie Należy poprzedzić dokłądnym wywiadem, gdy są wskazaniabadania zykalne

pokrzywdzonego uzupełniamy laboratoryjnymi,
Badanie o ary na tle Szybkie zbadanie o ary, podejrzanego i zabezpieczenie śladów, sprawdzamy
seksualnym charakterystyczne obrażenia w przypadku przemocy - zaciśnienie na
ramionach, udach, na ciele szukamy śladów biologicznych, śladów nasienia w
okolicach bielizny, odbytu, ust, narzędzi płciowych
Badanie podejrzanego Na ciele sprawcy liczne ślady obrony o ary, uszkodzenia ciała, - szukamy
o zgwałcenie mikrośladów, śladów biologicznych
Badanie w przypadku Konieczność określenia czy mamy do czynienia z ciężkim kalectwem,

przestępstw - 156 kk długotrwalą chorobą, rozstrojem zdrowia, czy rozstrój jest dłuższy niż 7 dni
ciężki uszczerbek na
zdrowiu, 157 kk średni i
lekki uszczerbek
Art. 308. [Postępowanie w niezbędnym zakresie – przesłanki, termin, zakres]
§ 1. W granicach koniecznych dla zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa przed ich

utratą, zniekształceniem lub zniszczeniem, prokurator albo Policja może w każdej sprawie, w
wypadkach niecierpiących zwłoki, jeszcze przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa
lub dochodzenia, przeprowadzić w niezbędnym zakresie czynności procesowe, a zwłaszcza
dokonać oględzin, w razie potrzeby z udziałem biegłego, przeszukania lub czynności
wymienionych w art. 74 § 2 pkt 1 w stosunku do osoby podejrzanej, a także przedsięwziąć wobec
niej inne niezbędne czynności, nie wyłączając pobrania krwi, włosów i wydzielin organizmu. Po
dokonaniu tych czynności, w sprawach, w których prowadzenie śledztwa przez prokuratora jest
obowiązkowe, prowadzący postępowanie przekazuje sprawę niezwłocznie prokuratorowi.
§ 2. W wypadkach niecierpiących zwłoki, w szczególności wtedy, gdy mogłoby to spowodować

zatarcie śladów lub dowodów przestępstwa, można w toku czynności wymienionych w § 1
przesłuchać osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa w charakterze podejrzanego przed
wydaniem postanowienia o przedstawieniu zarzutów, jeżeli zachodzą warunki do sporządzenia
takiego postanowienia. Przesłuchanie rozpoczyna się od informacji o treści zarzutu.
PRZEBIEG OGLĘDZIN ZWŁOK na miejscu ich znalezienia
W odrębnym przepisie zostały uregulowane zasady przeprowadzenia oględzin zwłok oraz

ich otwarcia, a więc sekcji zwłok. W świetle art. 209 k.p.k. oględzin zewnętrznych zwłok
zawsze dokonuje organ procesowy.
Konieczny w trakcie oględzin zwłok jest udział biegłego lekarza, w miarę możliwości z
zakresu medycyny sądowej. Jedynie wyjątkowo, w przypadkach niecierpiących zwłoki,
zwłaszcza kiedy upływ czasu może nieodwracalnie zatrzeć ślady, oględzin może dokonać Policja,
ale wtedy jest ona zobowiązana do niezwłocznego powiadomienia prokuratora (art. 209 § 2
k.p.k.). Do czasu przybycia organu procesowego nie wolno przemieszczać ani poruszać
zwłok, z wyjątkiem sytuacji, kiedy zajdzie taka konieczność (art. 209 § 3 k.p.k.). Natomiast,
zgodnie z art. 209 § 4 k.p.k., oględzin wewnętrznych zwłok, czyli sekcji zwłok dokonuje
biegły lekarz, w miarę możliwości z zakresu medycyny sądowej, w obecności prokuratora

fi
fi
fi
fi
lub sądu. Tym samym ekspertyza sądowo-lekarska jest jedynym rodzajem ekspertyzy, w
której udział organu procesowego jest w świetle prawa obligatoryjny. Warto wspomnieć, iż
obowiązek przeprowadzenia sekcji zwłok, a więc ich otwarcia i oględzin wewnętrznych,
aktualizuje się w momencie, kiedy osoba zmarła w wyniku realizacji znamion czynu
zabronionego, a także w przypadku znalezienia zwłok o nieustalonej tożsamości, zwłok
noworodka oraz w przypadku zgonu w warunkach pozbawienia wolności lub w
niewyjaśnionych okolicznościach. Możliwe jest odstąpienie od wykonania sekcji zwłok jedynie
w przypadku, kiedy ślady zabezpieczone na miejscu zdarzenia w ramach oględzin zewnętrznych
zwłok i miejsca ich znalezienia wskazują niezbicie, że czyn nie miał charakteru przestępstwa.
Jednak w praktyce taką możliwość rzadko się stosuje z uwagi na fakt, iż pewne istotne obrażenia
nie są widoczne na powłokach zewnętrznych i precyzyjne ustalenie przyczyny i charakteru zgonu
jest możliwe jedynie po otwarciu zwłok.
Przebieg
1 Ustalenie zwłoki / osoba Ustalenie czy mamy do czynienia ze zwłokami czy osobą żyjącą -
żyjąca objawy śmierci o charakterze nieswoistym
2 Dokumentacja Stan otoczenia zwłok,

Wygląd i ułożenie zwłok, - opis w protokole i zdj
Odzież, w którą zwłoki są ubrane - opis w protokole i zdj
3 Dodatkowe czynnności Rozebranie zwłok - dokonuje lekarz na miejscu znalezienia, jeśli to

niezbędne,
Ponowna dokumentacja wyglądu z uwzględnieniem uszkodzeń ciała,
śladów
4 Przewiezienie do ZMS Jeśli przeprowadzenie jest niemożliwe lub znacznie utrudnia na miejscu
lub prosektorium znalezienia
5 Dokumentacja Jeśli nie ustalono tożsamości sporządza się szczegółowy rysopis,

rozszerzona wykonuje foto ciała, znaków szczególnych ciała i wszystkich ważnych
dla celów identy akcyjnych przy zwłokach
ROZKŁAD ZWŁOK / ZNAMIONA ŚMIERCI
De nicja śmierci:
-klasyczna - nieodwracalne ustanie krążenia,
-nowa - nieodwracalne ustanie funkcji pnia mózgu = śmierć mózgu.
Wyróżnia się:
śmierć naturalną - jest następstwem zjologicznego starzenia się bądź następstwem
zmian chorobowych,
śmierć gwałtowną - jest następstwem szkodliwego działania urazu/ urazów w szerokim
tego słowa znaczeniu: mechanicznych (wypadek komunikacyjny, postrzał, rana kłuta),
termicznych, działania toksycznych substancji lub energii elektrycznej itd.
oraz ze względu na szybkość jej nastąpienia:
śmierć powolną - poprzedzoną stanem agonii trwającej od kilku minut do wielu godzin,
śmierć nagłą - do zgonu dochodzi od razu, do kilku minut.
W związku z powyższym możliwe jest wystąpienie śmierci gwałtownej powolnej np. o ara
wypadku z ranami ciętymi umiera przez kilka godzin po przewiezieniu do szpitala.
Natomiast sekcję zwłok, czyli oględziny zewnętrzne i wewnętrzne (otwarcie zwłok) dokonuje
się obligatoryjnie, jeżeli zachodzi podejrzenie przestępnego spowodowania śmierci, a także
gdy przyczyny zgonu nie można ustalić w sposób jednoznaczny oraz w przypadkach

fi
fi
fi
fi
określonych w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u

ludzi.
Otwarcia dokonuje biegły w obecności prokuratora.
Wyróżnia się trzy rodzaje sekcji zwłok:
Sekcja anatomopatologiczna - ustalenie przebiegu choroby, schorzeń ubocznych, które

doprowadziły do zgonu pacjenta przebywającego w zakładzie leczniczym, najwcześniej po 12
h,
Sądowo - lekarska - jej celem jest poznanie przyczyny śmierci i ustalenie czy była ona
wynikiem wypełnienia znamion typu czynu zabronionego pod groźbą kary, wykonywana przez
biegłego lekarza, w miarę możności z zakresu medycyny sądowej, w obecności prokuratora
albo sądu na podstawie art. 209 Kodeksu postępowania karnego,
Sanitarno - administracyjna - jej celem jest wykrycie choroby zakaźnej bądź jej wykluczenie w
przypadku podejrzenia śmierci z powodu choroby zakaźnej, wykonywana na zlecenie
państwowego powiatowego inspektora sanitarnego na podstawie art. 33 ust. 2 pkt 6 ustawy o
zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Objawy śmierci:
-nieswoiste - brak tętna, brak kontaktu z otoczeniem, brak oddechu, zwiotczenie mięśni.
-swoiste - plamy opadowe, stężenie pośmiertne, bladość, oziębienie, wyschnięcie powłok
skórnych - zmiany wczesne ok 12 h od chwili śmierci,
Zmiany późne:
- autoliza - rozkład tkanek, ropzoczęcie procesu gnilnego, najwcześniej 4 dni od śmierci, po
upływie 10 dni zaczyna się czarny rozkład - ciało jest niemal kremowe, a gazy zaczynają się
ulatniać - nieprzyjemny zapach, po kolejnych 10 dniach fermentacja masłowa - kończąca się
wyschnięciem ciała;
- strupieszczenie/mumi kacja - zatrzymanie procesów gnilnych, w wysokiej temp, szybka
utrata wody niszczy bakterie gnilne i ogranicza działalność enzymów ciała.
- przeobrażenie woskowo - tłuszczowe - w środowisku wilgotnym, przy całkowitym braku
dostępu do tlenu i niskiej temp - np w wodzie, biało szarawe plamy na ciele, tak jakby były
wapnem,
- przemiana w torfowiska - wygarbowienie powłok skórnych i stopniowa demineralizacja tkanki
kostnej.
- Oględziny w ramach sekcji: zewnętrzne i wewnętrzne, obligatoryjny organ procesowy.

fi
Dla potrzeb postępowania karnego organ procesowy może zdecydować o wydobyciu zwłok
z grobu - ekshumacji.
Należy zaznaczyć, że oględziny są czynnością, która posiada podwójny charakter

techniczno - porcesowy.
OGLĘDZINY RZECZY
Oględziny rzeczy to czynność polegająća na bezpośrednim poznaniu zmysłowym właściwości

rzeczyruchomej w celu identy kacji i określenia jej cech / zabezpieczenia śladów. Oględzinom
poddaje się każdty nośnik śladów kryminalistycznych. Oględzin rzeczy dokonuje organ
procesowy w razie potrzeby przy udziale specjalisty zamieszczając opis czynności w odrębnym
protokole. W wymagającej sytuacji organ procesowy zleca wykonanie biegłemu ekspertyzy, w
ramach której obserwuje on i poznaje rzecz.
Oględziny rzeczy:
-rozpoczynamy od cech ogólnych, potem szczegółowe,

-najpierw cechy grupowe potem indywidualne,
-od góry do dołu, od przodu do tyłu,
-konieczne jest ustalenie parametrów typu waga wiekość cechy grupowe, stopień zdatności do
celów, do których została użyta,
-zabezpieczeniu podlega wygląd rzeczy i ślady znajdujące się na niej.
DOKUMENTOWANIE OGLĘDZIN
Oględziny dokumentujemy w formie protokołu. Zapisy muszą gwarantować funkcję wykrywczą

oraz dowodową.
ALGORYTM PROCESOWEGO ZABEZPIECZANIA ŚLADU KRYMINALISTYCZNEGO
Opis warunków środowiskowych mogących mieć wpływ na powstanie i zmiany śladu
Określenie fazy oględzin, w której ujawniono ślad
Dokładne określenie - miejsce ujawnienia śladu
Charakterystyka przedmiotu, na którym ujawniono ślad
Wskazanie osób i przedmiotów, które mogły mieć związek z przedmiotem już po jego powstaniu
Charakterystyka śladu
Podanie metody ujawnienia i zabezpieczenia śladu
Oznaczenie śladu - metryczka śladowa:

-nr śladu,
-charakter,
-sposób ujawnienia,
-rodzaj, czas i miejsce czynności,
-inf o wykonaniu zdjęcia i nr,
-opis procesu zabezpieczenia,
-dane osoby ujawniającej i zabezpieczającej.

fi
Notatka pooględzinowa - to uzupełnienie dokumentacji oględzin i stanowi zwięzly opis

przedmiotu oględzin i czynności.
WIZJA LOKALNA
Wizja lokalna - to czynność polegająca na bezpośrednim poznaniu zmysłowym miejsca zdarzenia

lub jego fragmentu w celach wery kacyjnych. W postępowaniu sądowym - osobiste zapoznanie
się organuprocesowego z realiami miejsca zdarzenia znanymi wyłącznie z opisu świadków,
podejrzanego, oskarżonego lub opisów z protokołu. KPK nie zna terminu wizja lokalna - to jest
207 kpk - oględziny.
Cele wizji lokalnej:
-wery kacyjny,
-poznawczy,
-taktyczny.
Cele szczególne:
-sprawdzenie, czy uprzednio uzyskane inf są z`godne z rzeczywistością, potwierdzenie

popełnienia przestępstwa w określonym miejscu, w sposób określonby, sprecyzowanie lub
uzupełnienie zebranych uprzednio informacji o miejscu zdarzenia, usunięcie bądź wyjaśnienie
sprzeczności w zebranych inf, pogłębienie wiedzy o miejscu zdarzenia, konfrontacja wyobrażeń
organu procesowego o miejscu zdarzenia, wyrworzonych pod wpływem przeprowadzanych
czynności z jego rzeczywistym wyglą∂em.
Podstawą wizji jest każda procesowo utrwalona informacja o miejscu zdarzenia. Wizję lokalną
można przeprowadzić z udziałem podejrzanego lub oskarżonego, biegłych lub świadków. Celem
jest wery kacja informacji procesowych o miejscu zdarzenia. W trakcie mogą być ujawnione:
-zwłoki, ślady kryminalistycznme, narzedzia.
EKSPERYMENT
Eksperyment należy de niować jako doświadczenie, próbę, doświadczenie naukowe polegające

na badaniu jakiegoś obiektum, zjawiska w warunkach ściśle określonych, celowo stworzonych i
dających się dowolną ilość razy powtarzać.
RODZAJE EKSPERYMENTÓW W NAUKACH SĄDOWYCH
Eksperyment Eksperyment Eksperyment naukowy

procesowy - rzeczoznawczy - przyrodniczy
procesowo-
kryminalistyczny
Forma czynności Eksperyment procesowy ekspertyza Narzędzie badawcze w

naukach przyrodniczych

fi
fi
fi
fi
Istota czynności Opis poniżej Sprawdzenie istotnej Planowana i

hipotezy dla wydania kontrolowana zmiana
opinii wybranych przez
badacza czynników
określonego układu
badawczego, przy
jednoczesnej kontroli
innych czynników, celem
ustalenia skutków
wprowadzonych zmian
Podmiot Organ procesowy z Biegły z udziałem osób Naukowiec

przeprowadzający udziałem osób tow.
towarzyszących,
Eksperyment złożony
przeprowadza organ
procesowy i pomocniczo
biegły
Funkcja czynności dowodowa Dowodowo badawcza Badawcza
Eksperyment procesowo kryminalistyczny jest samoistną czynnością dowodową o charakterze

wery kacyjnym. Z reguły jest to czynność niepowtarzalna. Jest to doświadczenie prowadzone
przez organ procesowy, często z pomocą innych pozorantów, specjalistów, biegłych. Na
eksperyment składa się odtworzenie i doświadczenie, brak możliwości odtworzenia wyklucza
więc możliwość przeprowadzenia eksperymentu.
Celem jest uzupełnienie ujawnionych w toku postępownia luk dowodowych, a w

szczególności:
-sprawdzenie wersji kryminalistycznych,
-sprawdzenie dowodów,
-poznanie określonych związków zachodzących między rzeczami, a zjawiskami.
Może dotyczyć:
-percpecji bodźców,
-możliwości dokonania konkretnej czynności,
-możliwości zaistnienia jakiegoś zdarzenia, jego mechanizmu i powstania zmian - śladów,
-przebiegu ciągu zdarzeń.
FORMY EKSPERYMENTU PROCESOWO - KRYMINALISTYCZNEGO
Doświadczenie Odtworzenie
Istota Sprawdzenie, czy zdarzenie lub Sprawdzenie czy zdarzenie

jego fragment mogło mieć mogło mieć miejsce w
miejsce, albo taki jak się zakłada określonych okolicznościach albo
przebieg czy miało taki jak się zakłada
przebieg
Charakter Ogólny, dotyczący tego typu Dotyczy konkretnego zdarzenia

zdarzeń/przebiegu

fi
Miejsce eksperymentu Nie musi być prowadzone na Musi być na miejscu zdarzenia,
miejscu zdarzenia, ani być ściśle ściśle związane z jego
związany z przebiegiem przebiegiem, należy go
przeprowadzić w tym samym
miejscu o tej samej porze,
Jeśli miało miejsce na terenie
otwartym to należy go
przeprowadzać w miarę
możliwości w tych samych
warunkach zewnętrznych.
PRZEBIEG EKSPERYMENTU
CZYNNOŚCI PRZYGOTOWAWCZE - REALIZACJA EKSPERYMENTU - WYNIK
WYNIK EKSPERYMENTU
POZYTYWNY NEGATYWNY
Potwierdzenie mozliwości zaistnienia określonego Wykluczenie możliwości zaistnienia określonego

zdarzenia w badanych okolicznościach i warunkach zdarzenia w badanych okolicznościach i warunkach
lub możliwości określonego przebiegu tego
zdarzenia
Walor dowodu pomocnicznego Kategoryczny dowód
PRZESŁUCHANIE
Przesłuchanie to czynność procesowa o charakterze dowodowym, ma wymiar psychologiczny.

Niezależnie od tego kto jest przesłuchiwany to czynność ta dzieli się na etapy:
Niedopuszczalne jest w toku przesłuchania:
-zadawanie pytań sugerujących odpowiedzi,

-wpływanie na wypowiedzi za pomocą przymusu lub groźby karalnej,
-stosowanie hipnozy lub środków chemicznych wpływających na procesy psychiczne osoby
przesłuchiwanej.
Obligatoryjną formą dokumentacji jest protokół.
ETAPY PRZESŁUCHANIA

1. Etap czynności Ustalenie danych osobowych osoby przesłuchiwanej,

wstępnych Uprzedzenie o rejestracji czynności za pomocą aparatury rejestrującej
dźwięk lub obraz,
Świadek:
-uprzedzenie o odpowiedzialności karnej za zeznanie nieprawdy lub
zatajenie prawdy,
-uprzedzenie o uprawnieniach - odmowa dla osoby najbliższej oskarżonego,
mimo ustania małżeństwa lub przysposobienia, lub gdy świadek jest
oskarżony o współudział w tym przestępstwie w toku innej rozprawy,
-uprzedzenie o możliwości zastrzeżenia danych świadka, może także
odmówić jeśli odp na pytanie narazi go lub jego bliskich na
odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, może być
także zwolniony przez osobę pozostającą z nim w stosunku osobistym,
jeżeli zeznania narażą go np na hańbę społeczną może żądać wyłączenia
jawności takich zeznań,
-ma także prawo do zeznawania jako świadek incognito - z całkowitym
zachowaniem jego danych osobowych jeśli zachodzi uzasadnione narażenie
go tym na utratę życia, zdrowia, uszkodzenia mienia w znacznych
rozmiarach.
Podejrzany:
-pouczenie o uprawnieniach
-przedstawienie zarzutów.
2. Etap relacji Osoba przesłuchiwana się wypowiada swobodnie, nie wolno jej przerywać.
spontanicznej.
3. Etap odpowiedzi ma KPK przewiduje 3 rodzaje pytań:

pytania. - Uzupełniające - wzbogacenie danej treści,
- Kontrolne - sprawdzenie szczerości,
- Wyjaśniające - doprecyzowanie,
- Pytania krótkie, zrozumiałe.
4. Etap czynności Sprawdzenie, czy zachodzi konieczność uzupełnienia czynności, odczytanie

końcowych. protokołu przesłuchania.
PRZESŁUCHANIE PODEJRZANEGO
Prawa podejrzanego Obowiązki
Prawo do wiedzy o swojej sytuacji procesowej, Obowiązek stawienia się w toku postępowania na
Do obrony materialnej: każde wezwanie organu procesowego.
-do składania wyjaśnień w tym kłamliwych z
wyjątkiem fałszywego oskarżania, fałszywego
zawiadamiania o przestępstwie,
-do odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania,
bądź całkowicie,
-do przesłuchania z udzałem obrońcy,
-do złożenia w toku przesłuchania wyjaśnień na
piśmie w postępowaniu przygotowawczym na
żądanie podejrzanego lub jego obrońcy.
Metody przesłuchiwania podejrzanego
Metoda Charakterystyka
Metoda kumulatywnego ujawniania, czołowego Przedstawienie wszystkich dowodów potw zarzuty,

natarcia, transparentności totalnej tak, żeby myślał, że obrona już nie ma sensu
Metoda obiektywnego ujawniania dowodów/ Etapowe zapoznanie z dowodami, dozowanie,

transparentności stopniowalnej zmuszenie podejrzanego do rozmyślania
Wykazywania niedorzeczności/redukowania do Wykazanie nielogiczności i absurdalności

absurdu wypowiedzi podejrzanego

Metoda perswazji Przekonanie, że odmowa zeznań jest błędna,

odwołanie do systemu wartości moralnych
podejrzanego, rozsądku
Metoda odtwarzania Zapoznanie podejrzanego z pełnym i logicznym

tokiem odtwarzaniam ateriału dodowodwego,
przekonanie podejrzanego, że w świetle
zgromadzonego dowodu kłamstwa nie mają sensu
Metoda szczegółowych pytań Rozbudowanie etapu pytań w celu drobiazgowego

odtworzenia przebiegu zdarzenia w celu
wychwycenia sprzeczności w wyjaśnieniach
kłamliwych
Metoda wykorzystywania antagonizmów między Wytkształcenie się między podejrzanymi kon iktów
współpodejrzanymi na tle podziału łupów, zysków, chęci przerzucenia
odpowiedzialności lub ich pobudzenie.
Przyznanie się do winy powinno być uprawdopodobnione w celu wyeliminowanai fałszywego

przyznania.
Rodzaje fałszywego przyznania się
Rodzaj Podstawa
Dobrowolne Ochrona osoby bliskiej przed odp karną, patologiczna potrzeba sławy,
samokarania, uznania,
Ukrycie innego cięższego przestępstwa
Wymuszone Chęć uniknięcia awersyjnego przesłuchania - bicie, groźby,

Przynanie się w zamian za łągodniejszy wymiar kary,
Zinternalizowane Wiara podejrzanego w popełnienie przez niego przestęsptwam, wsparta fałszywymi

wspomnieniami
PRZESŁUCHANIE NIELETNIEGO
Przesłuchanie to czynność procesowa o charakterze dowodowym, polegająca na czynnym

odbiorze zeznań świadków, wyjaśnień podejrzanych, oskarżonych lub ustnej opinii biegłych. KPK
nie wskazuje minimalnego wieku osoby przesłuchiwanej.
Wprowadza on możliwość przesłuchania jako świadka osoby, która nie ukończyła 15 lat, jeżeli
była pokrzywdzona w wyniku przestępstwa opisanego a artykule:
189 – 193 kk (przestępstwa przeciw wolności)
197-204 kk (przestępstwa przeciw wolności seksualnej i obyczajności)
205-211 kk (przestępstwa przeciwko opiece i rodzinie)
Takiego świadka można przesłuchać tylko jeżeli okoliczności sprawy wskazują, iż jest to
niezbędne. Gdy materiał dowodowy będzie na tyle obszerny, iż nie będzie konieczności
przesłuchania takiej osoby , należy odstąpić od przesłuchania takiej osoby. W przesłuchaniu
obligatoryjny jest udział psychologa.
Barnahús.
Wywodzące się z islandzkiego słowa oznaczającego ,,dom dzieci’’ (barnahús) to typ ośrodka
utworzonego i nansowanego przez rząd, zaprojektowanego tak, by zapewnić bezpieczeństwo i
komfort dziecka w trudnych dla niego okresie. Chodzi o przypadki przemocy dziecięcej,
wykorzystywania seksualnego czy sytuacjami w jakikolwiek szkodliwymi dla psychiki dziecka.
Pojęcie wywodzi się z Islandii, gdzie było zastosowane jako interpretacja amerykańskiego
pomysłu i po dziś dzień rozpowszechnia się w Europie

fi
fl
OKAZANIE
Okazanie jest najstarszą metodą identy kacji osób lub rzeczy stosowanych na gruncie procesu
karnego. Jest rodzajem identy kacji na podstawie śladów pamięciowych, samodzielną
czynnością procesową - uznawana za szczególną formę przesłuchania. Istotą jest porównanie
śladu pamięciowego dot minionego zdarzenia z właściwościami tej osoby, rzeczy, opiera się na
pamięci rozpoznawczej, jest czynnością niepowtarzalną.
Pełni funkcję:
-dowodową,
-wykrywczą.
Mówi się, że oakzanie jest szczegółną formą przesłuchania. Zasadniczym celem okazania jest
rozpoznanie obiekty okazywanego, celem ubocznym jest uzysaknie efektu psychologicznego po
stronie osoby rozpoznawanej, który doprowadziłby do zmiany jego postawy i złożenia szerszych
zeznań.
RODZAJE OKAZANIA
OKAZANIE RZECZY
Bezposrednie lub pośrednie:

-przedmiotów,
-zwłok,
-zwierząt,
-miejsca.
OKAZANIE OSOBY
Może dotyczyć: wyglądu osoby, cech morfologicznych,

Cech niemorfologicznych - głosu, gestów, sposobu mówienia, zapachu
Okazanie bezpośrednie - okazywana jest osoba, która ma

być rozpoznana
Okazanie zwykłe, jawne - widzą Okazanie dyskretne

się wzajemnie Osoba rozpoznawana nie widzi
osoby rozpoznajacej, nie ma
możliwości poznania jej
tożsamości, lustro obserwacyjneg Okazanie pośrednie - okazanie
Okazanie sekwencyjne - Okazanie symultaiczne fotogra i, nagrań VIPER np,
świadkowi pokazywane są Osoby biorące udział w paradzie okazanie portretu pamięciowego
poszczególne osoby wzywane są pokazywane jednocześnie,
pojedynczo, 1 po 2, przy każdej wartość wyższa niż
osobie świadek musi podjąć sekwencyjnego, gdy sprawca jest
decyzje, czy to ta, wartość w paracie
diagnostyczna wyższa niż
symultanicznego, bo sprawcy nie
ma w paradzie

fi
fi
fi
Okazanie może być przeprowadzone w formie okazania pustego. W paradzie nie ma

sprawcy.
W okazaniu osób uczestniczą:
Osoba rozpoznająca,
Osoba okazywana,
Osoba prowadząca czynnność okazania,
Osoby przybrane do parady.
SCHEMAT OKAZYWANIA
OKAZANIE
Przygotowanie okazania Przesłuchanie osoby Prezentacja parady - Zeznania, wyjaśnienia

➡ rozpoznającej - celem zaprezentowanie obiektu osoby rozpoznającej -
uzyskania opisu obiektu w otoczeniu min 3 ukierunkowanie
➡ obiektów przybranych rozpoznania lub jego
➡ brak.
Okazanie przeprowadza organ procesowy. Oskarżony lub podejrzany ma obowiązek na

żądanie organu procesowego poddać się okazaniu, a świadek ma obowiązek uczestniczyć
w okazaniu jako osoba rozpoznająca. Okazanie każdorazowo powinno być poprzedzone
przesłuchaniem świadka w celu opisania osoby rozpoznawanej.
Prozopagnozja - zaburzenie powstałe na skutek uszkodzenia mózgu - neizdolność

rozpoznawania twarzy.
WYNIK OKAZANIA
pozytywny Negatywny dowodowo - neutralny
Zidenty kowanie osoby, brak Niezidenty kowanie okazywanej Niemożność identy kacji osoby
dokjonania wskazania w pustym osoby, dokonanie wskazania w okazywanej ze względu na
pustym ubóstwo obrazu pamięciowego u
osoby rozpoznającej
Z wyraźnym obrazem pamięciowym osoby rozpoznającej
REGUŁY OKAZANIA OSÓB

fi
fi
fi
PODSTĘP I PROWOKACJA
Podstęp najogólniej można zde niować jako zamierzone wprowadzenie określoenj osoby w błąd
lub wykorzystanie błędu w jakim ta osoba się już znajduje w celu wywołania określonego
zachowania drugiej osoby. Dotyczy czynności operacyjno - rozpoznawczych. W ramach
czynnośći procesowych także mogą pojawić się działania o charakterze podstępu, np podczas:
-przesłuchania,
-pobierania materiału porównawczego,
-zatrzymania osoby.
Przepisy KPK nie zawierają zakazy stosowania podstępu i w zasadzie jest dozwolony w
ramach czynności procesowych.
PROWOKACJA
Prowokacja to rodzaj podstępnego działania mającego na celu nakłoniene kogoś do określonego

postępowania, zwykle zgubnego w skutkach dla tej osoby.

fi
PROWOKACJA PODŻEGANIE
Nakłanianie innej osoby do popełnienia czynu Nakłanianie innej osoby do dokonania przez nią
zabronionego w celu skierowania przeciwko tej czynu zabronionego
osobie postępowania karnego
Nakłanianie jest związane z aktywnością nakłaniającego.
Można wyróżnić prowokację:
-bierną - pasywną - w której prowokator stwarza jedynie warunki do podjęcia określonego zachowania
przez osobę prrowokowaną - podstawianie prostytutek w sprawei wampira, podstawiwanie samochodów
dobrej marki w miejscach częstych kradzieży,
-czynną - aktywną - kombinacja operacyjna - zakup kontrolowany.
Co do zasady bierna prowokacja jest dozwolona, ale czynna jest przestępstwem, jednakże
funkcjonariusze organów ścigania mogą stosować zgodnie z przepisami prawa prowokację w ramach
czynności operacyjno-rozpoznawczych, w szczególności dotyczy do zakupu kontrolowanego - uop
przewiduje wyłączenie bezprawności czynu dla uprawnionych osób wykonujących czynności zakupu
kontrolowanego.
ANTROPOLOGIA
Antropologia - to nauka zajmująca się badaniem i poszukiwaniem przyczyn zmienności

organizmu człowieka.
Antropologia niekiedy jest dookreślana przymiotnikiem zyczna, dla jej odróżnienia od kulturowej
dzieli się na:
Populacyjną - różnice biologiczne pomiędzy populacjami,
Ontogenetyczna - rozwój osobniczy człowieka,
Filogenetyczna - pochodzenie człowieka jako gatunku.
Dwie podstawowe metody badawcze antropologii to:

-Antropometria - pomiary ludzkiego ciała,
-Antroposkopia - cechy ludzkiego ciała.
Antropologia sądowa pozwala na ustalenie cech grupowych NN zwłok znajdujących się w

znacznym stanie rozkładu, takich jak płeć, czy wzrost, ustalenie płci następuje m.in. na podstawie
analizy kości czaszki, udowych, miednicy, piszczeolowych, łopatki, trzonów, ktęgów. Nakwięcej
informacji o płci dostarczają kości czaszki i miednicy.
Element szkieletu Kobiety Mężczyźni
Wielkość ogólna Mała, lekka Duża, ciężka
Puszka mózgowa Krótka, mało pojemna Duża, pojemna
Część twarzowa Krótka, wąska Długa i szeroka
Rzeźba kości słaba silna
czoło mierne wyraźne

Czaszka
Guzy czołowe małe Duże
Ksztalt oczodołów Wysokie i okrąhłe Niskie i prostokątne

fi
Kości jarzmowe delikatne masywne
zęby Mniejsze Większe
żuchwa Kąty żuchwy proste Zwrócone na zewnątrz
Miednica Kształt wchodu Zaokrąglony, Podłużny, serowaty

poprzecznie owalny
Ustalenie wieku osoby w chwili śmierci umożliwia analiza:

-uzębienia,
-stopnia zrastania szwów czaszkowych, rozmiaru czaszki,
-zaawansowania kostnienia szkieletu, zmian zachodzących w kościach wraz z wiekiem.
Oszacowanie wzrostu umożliwiają:

-kości długie,
-kręgi.
Ustalenie wieku i wzrostu NN jest możliwe jedynie w przybliżeniu. Identy kację indywidualną z
wykorzystaniem metod antropologii sądowej umożliwia analiza uzębienia osoby zmarłej i
szkieletu, gdy jest dostepny materiał porównawczy w postaci kart dentystycznych, zdjęć RTG,
kart chorobowych wytypowanych osób.
Odtwarzanie wyglądu człowieka, PORTRET PAMIĘCIOWY
Portret pamięciowy to ujanwiony i utrwalony ślad pamięciowy zachowany w pamieci świadka

dotyczący wyglądu sprawcy zdarzenia. Portret pamięciowy może przyjąć 2 formy:
*opisową - słowny opis wyglądu,
*wizualny - wizualna forma wyglądu człowieka.
!Wykonanie portretu przez specjalistę technika kryminalistyka - pełni rolę specjalisty, bo nie
korzysta z wyspecjalizowanej wiedzy tylko robi go na podstawie pamięci świadka, z procesowego
punktu widzenia wykonania portretu jest szczególnym rodzajem przesłuchania z udziałem
specjalisty!
Portret pamięciowy pełni przede wszystkim funkcję wykrywczą.
METODY STOSOWANE DO WYKONYWANIA PORTRETÓW PAMIĘCIOWYCH
Metody Zasada Przyrządy Zalety Wady
rysunkowa Wykonanie rys Nieznaczne De cyt osób

odręcznego obciążenie posługujących
poznawcze się techniką
świadka, któremu rysunkową ze
nie eksponuje się wz`ględu na
licznych wariantów wymóg uzdolnień
twarzy plastycznych

fi
fi
montażowa Złożenie portretu Zestaw identi kit Brak wymogu Niemożność

pamięciowego z photo-kit posiadania manipulacji
gotowych zdolności rozmairem i
wariantów cech plastycznych położeniem cech,
twarzy, osoby robiącej niewielki i
odwzorowanych na portret niereprezentatywny
przezroczystych katalog wariantów
foliach, zdjęciach twarzy, sposób
procedowania
podczas
wykonywania
portretu sprzeczny
ze sposobem
przetwarzania
twarzy -
konieczność
rozłożenia
całościowej
reprezentacji
zapamiętanej
twarzy na
poszczególne
elementy
komputerowa Skomponowanie E- t, pro- t, identi- Możliwość Proces

wizerunku z kit 2000, fa-ces, dowolnej sporządzania
elementów polsit mody kacji wizerunku
zaawaratych w wariantów cech, sprzeczny ze
bazie programu łatwość obsługi sposobem
komputrerowego z programu przetwarzania
możliwością twarzy przez
gra cznej człowieka
mody kacji obrazu
komputerowa - Wykonanie Evo- t, eigen t, ID Próba Eksperymentalny

system 4 gen wizerunku w odzwierciedlenia w status metodfy,
drodze serii procesie brak werfyikacji
selekecji i mutacji wykonywania skuteczności w
kompletnych portretu praktyce
twarzy pamięciwoego
generowanych procesów
przez program poznawczych
właściwtch dla
przetwarzania
twarzy przez
człowieka
Obecnie stosujemy rysunkową i konputrerową.
Progresja wiekowa - komputerowa lub rysunkowa, jest to postarzanie zdjęć - by uzyskać

aktualny wygląd osoby zaginionej, dzieci.
Rekonstrukcja wyglądu przyżyciowego w drodze retuszu fotogra i pośmiertnych -

odtworzenie przyżyciowego wyglądu człowieka na podstawie zdjęcia pośmiertnego wykonuje się
w przypadku zniekształcenia części twarzowej NN zwłok, których stan jest na tyle dobry, że
pozwala na rekonstrukcję z wyk retuszu. Wykorzystuje się:
-retusz odręczny i komputerowy.
Ze względu na cel:
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
-estetyzujący - drobne korekty wyglądu, dla koniecznośći publikacji wyglądu,

-korekcyjny - wzmocnienie i uwypuklenie cech char osoby zmarłej,
-wiekowy - odmłodzenie osoby zmarłej,
-rekonstrukcyjny - uzupełnienie ubytków.
Można wykonać taką rekonstrukcję na podstawie czaszki - w chwili zgonu istnieje ustalony
stosunek pomiędzy grubością tkanek miękkich, a elementami kostnymi czaszki. Metody:
Rysunkowa - wykonanie odręcznego rysunku twarzy na podstawie zdjęcie foto, rtg lub CT NN
czszki,
Plastyczna - rzeźbiarska - nałożenie na czaszkę lub odlew masy plastycznej,
Komputerowa - do 2d lub 3d rekonstrukcji.
Superprojekcja - metoda polegająca na jednoczesnej projekcji na jednym ekranie czaszki i

fotogra i osoby wytypowanej.
Identy kacja na podstawie zdjęć foto i portretów pamięciowych na podstawie utrwalonego

obrazu. Materiał dowodowy mogą stanowić np: zdjęcia sygnalityczne, obraz na CCTV.
Jako materiał porównawczy służą zdjęcia foto, wykonane w przybliżonej pozie i w zbieżnych
warunkach oświetleniowych do zdjęć dowodowych. Dokonanie porównania materiałów
umożliwiają następujące metody:
Gra czno-opisowa - oznaczenie na porównanych foto indywidualnych cech twarzy,
Pomiarowo-porównawcza - porównanie wartości pomiarów dowolnych el twarzy, np grubości
wargi dolnej,
Montażowa - analiza stopnia dopasowania zestawionych elementów twarzy ze zdjęcia
dowodowego i porównawczego w róznych liniach,
Konturowa - analiza nakładania się konturów wyvranych el twarzy,
Antropometryczna - porównanie wartości pomiarów wykonanych na obu zdjęciach
odpowiadających sobie pomiarów w różnych pkt,
Pomiarów kątowych - porównanie wartości kątowych zawartych pomiędzy liniami łączącymi
określone punkty twatzy.
Kompleksowa opinia biegłego powinna składać się z antropometrycznej analizy porównawczej -

tj badanie pomiarów ciała oraz analizy statystycznej - opartej na metodyce quasi-świadków,
eksperymentu z udziałem osób niezwiązanych, które ocenią podobieństwo do portretu
obrazowego.
ŚLADY
• Ślady - zmiana w otaczającej rzeczywistości,
• „Pozostałość po czymś, resztki, znaki świadczące o tym, że coś istniało, działo się” SJP,
• Ślady kryminalistyczne - „szczególne pozostałości zdarzeń, które kryminalistyk potra

spostrzec i kryminalistycznie wykorzystać, a więc odtworzyć w oparciu o nie przebieg
całego zdarzenia lub jego fragment, a także zidenty kować uczestniczące w nim osoby,
rzeczy, czy zwierzęta. [Widacki]
• Podział śladów kryminalistycznych:
-pamięciowe,
• osób - portret pamięciowy,
• zwierząt - zapach,
-niepamięciowe.
• mikroślady,
• makroślady,
fi
fi
fi
fi
fi
• stałe, ciecze, lotne,

• odbitki odciski.
Walor:
A. diagnostyczny,
B. identy kacyjny,
C. dowodowy.
IDENTYFIKACJA KRYMINALISTYCZNA
W badaniach identy kacyjnych wykorzystuje się materiały porównawcze, generalnie dzielą się na:
➡ materiał dowodowy,
➡ materiał porównawczy,
fi
fi
➡ materiał wzorcowy,
➡ materiał kontrolny - całe podłoże np dywan (które może wpływać na ślad)
dowodowy porównawczy
Materiał identy kowany, tzw kwestionowany Identy kujący
Jego źródło jest niezidentyi kowane Posiadana jest informacja o pewnym źródle
Badanie identy kacyjne mają na celu określenie Stanowi odnośnik, w stosunku do którego
jego źródło pochodzenia porównywane są cechy materiału dowodowego
Najczęściej - na miejscu zbrodni w postaci śladów Najczęściej - pobierany od osoby podejrzanej lub
pozostawionych przez sprawcę, odciski palców, podejrzanego w drodze tzw pobierania materiału
ślady biologiczne porównwawczego
Rzadziej - u osoby podejrzanej, podejrzanego w Rzadziej - na miejscu zdarzenia, gdy ślady są

postaci śladów zabranych przez niego z miejsca zrobione przez sprawcę.
zdarzenia np włókna
POBIERANIE MATERIAŁU PORÓWNAWCZEGO
Pobieranie dzielimy na:
indywidualne - pobieramy od jednej konkretnej osoby, niektóre osoby są zobowiązane

poddać się pobraniu, w razie czego organy uprawnione mogą zastosować środki przymusu,
masowe - trałowanie - pozyskiwanie materiału porównawczego od wielu osób, w tym

niezwiązanych ze zdarzeniem według kryteriów charakteryzujących sprawcę.
OBOWIĄZKI W CZYNNOŚCIACH DOWODOWYCH
PODEJRZANEGO, ŚWIADKA, OSKARŻONEGO, POKRZYWDZONEGO
Czynność Podejrzany/ Osoba podejrzana Pokrzywdzony

oskarżony
Oględziny zewn ciała + + +

i inne badania
niepołączone z
naruszeniem
integralności ciała

fi
fi
fi
fi
Pobranie odcisków + + +
palców,
fotografowanie,
okazanie w celach
rozpoznawczych
Badania + - + ale nie mogą być

psychologiczne i połączone z
psychiatryczne obserwacją w
zakładzie leczniczym
Badania połączone z + - +
dokonaniem
zabiegów na ciele
badanego z
wyjątkiem
chirurgicznych
Pobieranie krwi, +++ +++ +++

włosów, wydziekin
Pobieranie wymazu + + +
ze śluzówki policzka
W Polsce zgodnie z prawem możliwe jest pobranie materiału od osób postronnych w postaci:
-odcisków,
-wymazu ze słuzówki,
-włosów, śliny,
-próbek pisma,
-próbek zapachu,
-fotogra i osoby,
-zapisu głosu.
Te materiały można pobierać i powielać bez zgody osób postronnych, a w razie potrzeby możliwy
jest przymus bezpośredni. Zgoda jest tylko wymagana w przypadku stosowania przez biegłego
środków technicznych mających na celu kontrolę nieświadomych reakcji organizmu osoby
badanej np wariografu.
REGISTRATURY / BAZY DANYCH
KCIK - Krajowe Centrum Informacji Krymianlnych - w KCIK znajdują się. Także info z KRK -
Krajowego Rejestru Karnego.
INF OKRES PODMIOTY PODMIOTY

PRZECHOWYWANIA UPRAWNIONE DO ZOBOWIĄZANE DO
KORZYSTANIA I PRZEKAZYWANIA INF
PRZEKAZYWANIA INF
Przestępstwach 15 Prokuratura Organy adm rządowej

Policja lub organy samorządu

fi
Policja lub organy samorządu
Osobach - przeciwko 15 CBA ABW SG terytorialnego
którym prowadzone Organy celne, właściwe w sprawach
jest postępowanie podatkowe, kontroli min:
karne, w tym post w skarbowej Ewidencji ludności,
sprawach o przest Wywiad skarbowy wojskowe, pojazdów,
skarbowe lub osób BOR kierowców, gruntów i
wobec których ŻW budynków
prowadzone są Organy inf nansowej, Rejestracji stanu
czynności operacyjno- SSKW SSWW cywilnego
rozpoznawcze P KNF Sądy prowadzące KRS,
DGLP księgi wieczyste i
Przedmiotach 5
GISL rejestr zastawów,
wykorzystanych do
Dyrektorzy parków Organy inspekcji
popełnienia
narodowych środkowiska,
przestępstwa lub
Organy PSP,
utraconych w związku
Organy ZUS
z nim
Prezes KRUS
Przedsiębiorcach, 5 KNF
spółkach, fundacjach, Państwowa Straż
stowarzyszeniach co Rubacka
do których zachodzi UOKIK Prezes,
uzasadnione P GUS,
podejrzenie, że zostały Dyrektor BIKRK
wykorzystane w. Celu Dyrektor SW
popełnienia Pańļstwowa straż
przestępstwa łowiecka
Nr kont 5
bankowych ,rach
papierów
wartościowych …
Innych 15
postępowaniach lub
czynnościach
Podstawowym systemem informatycznym policji jest KSIP Krajowy System Informacyjny

Policji. Po części pokrywa się z KCIK, ale jest bardziej szczegółowy.
Ponadto policja korzysta z SPP Systemu Poszukiwawczego Policji, który pozwala na

przeszukiwanie informacji znajdujacych się w bazach:
KSP, SIS systemu inf schengen, systemu VIS - visa, PESEL/CEL, CEPIK, Straży Granicznej,
więziennictw, REGON, podato istnieją tematyczne registratury dot określonych rodzajów śladów
lub przedmiotów.
REGISTRATURY
ŚLADY REGISTRATURY
Biologiczne Baza danych DNA GENOM
Daktyloskopijne AFIS, EURODAC

fi
Broni palnej Automatyczny system identy kacji broni ASIE,

Krajowy Zbiór Łusek i Pocisków, Zbiory Wzorców
Broni i Amunicji,
Centralna Kartoteka Broni Utraconej
Dokumenty Kartoteka Dokumentów Anonimowych KDA,

kartoteka pseudonimów, kartoteka ustalonych
wykonawców, zbiór wzorów czcionek maszyn do
pisania, zbiór wzorców dokumentów i banknotów
Pojazdy EUCAP - europejski zbiór samochodowych powłok

lakierniczych, baza numerów identy kacyjnych
pojazdów - VIN
Mechanoskopijne Zbiór złamanych wkładek do zamków drzwiowych
Traseologiczne Katalog spodów obuwia
ŚLADY BIOLOGICZNE I ANALIZA DNA
Ślady biologiczne człowieka:
TKANKI ŁĄCZNE WYDZIELINY, SEKRECJE WYDALINY, EKSKRECJE
Forma płynna - krew, Ślina, Kał,
Kości, Nasienie, Krew miesiączkowa,
Mięśnie, Gruczoły apokrynowe - zapach, Mocz.
Nabłonkowa okrywająca - włosy, Pot, Łzy, Śluz, Mleko Wymiociny, smótka płodowa
zęby, paznokcie, inne - miąższ
wątroby
Badaniami krwi zajmuje się serologia, nauka o własciwościach krwi osób i zwierząt.
Wszystkie te ślady kryją w sobie DNA, dają ogromne ułatwienia w badaniach porównawczych.
Do metod ujawniania śladów biologicznych można zaliczyć metodę:
-wzrokową,
-optyczną, - UV
-chemiczną,
-immunochromatogra czną.
Przy podejrzeniu, że dany ślad jest śladem krwawym opracowana została tzw próba
mikrokrystqliczna TEichmanna - na podstawie obecności heminy. Obecnie wykorzystuje się do
tego testy skryningowe - z luminolem, benzydyną, test Kastel-Mayera. Można także użyć wody
utlenionej, która w kontakcie z krwią silnie się pieni. Do testów swoistych na obecność krwi
wykorzystuje się badania spektroskopowe i immunochromatogra czne.
Należy zabezpieczyć materiał kontrolny - podłoże, na którym ujawniono ślad krwawy - ustalić czy
krew jest krwią ludzką, można zrobić test na obecność hemoglobiny, by określić, czy to krew
ludzka, albo testy immunologiczne wykorzystujące specy kę gatunkową białek, lub zbadać DNA
mitochondrialny lub cytochrom b.
Ujawniony podzas oględzin ślad biologiczny należy w pierwszej kolejności:

fi
fi
fi
fi
fi
➡ sfotografować, ponumerowaćm opisać w protokole oględzin, a potem:

➡ zabezpieczyć do badań - małe wymiary - ślad z podłożen, duże poeiezchnie - wyciąć lub
wyodrębnić z podłoża, jeśli to możliwe to przenieść na inne podłoże np wymazówkę do
zabezpieczenia śladów biologicznych.
Aby nie dopuścić do degradacji śladów biologicznych i namnażania się w nich bakterii
niszczących DNA ślady należy WYSUSZYĆ i przechowywać w chłodnym, suchym i ciemnym
miejscu, lub je zamrozić.
DNA może być ujawnione we wszystkich śladach biologicznych, wysoka czułość metod pozwala
na pobranie śladów np z kierownicy auta, papierosa.
W przypadku podejrzenia, że doszło do szarpaniny sprawcy z o arą należy zabezpieczyć i

ewnetualnie pobrać od podejrzanego i ofairy treść spod paznokci, bo może zawierać: krew,
naskórek, włosy, inne mikroślady - włókna, glebę.
METODY UJAWNIANIA I ZABEZPIECZANIA ŚLADÓW BIOLOGICZNYCH
CO MIEJSCE UJAWNIENIE ZABEZPIECZANIE

WYSTĘPOWANIA
NAJCZĘSTSZE
Krew -odzież i ciało o ary, Wzrokowo, w ostrym Krew świeża

-otoczenie o ary, świetle, niewyschnięta -
-droga przemieszczenia Wykrywanie krwi: nasączenie bibuły
tannego, zwłok, proste testy chemiczne chromatogra cznej lub
-narzędzie zbrodni - luminol, benzydyna, bawełny i wysuszenie,
woda utleniona Krew wysuszona - wraz
-spektroskopia, z podłożem
mikroskopia - próba
teichmanna
Nasienie Gwałty, ciało o ary i W nad olecie Pobieranie na

odzież, podłoże na wymazówkę śladów z
miejscu zdarzenia - przedmiotów,
pościel np -wymaz z pochwy lub
odbytu
Włosy Ciało ludzkie, odzież, Wzrokowo, w ostrym Pęsetą lub przy użyciu
tapicerka mebli, fotele śwoetle taśmy samoprzylepnej -
samochodowe suszymy i umieszczamy
w papierowych
kopertach, torebkach
Paznokcie Przedmioty, podłoża, Wzrokowo, w ostrym W probówce lub pudełku

odzież śwoetle

fi
fi
fi
fi
fi
fi
Ślina/Pot Niedopałki papierosów, Wzorokowo, w ciemnych Ślady na małyh

znaczki pocztowe, pomieszczeniach lampa podłożach - z podłożem,
koperty, guma do żucia, nad oletowa dużych - wycięcie z
pościel, całowane fragmentem, ew
przedmioty, osoby, przeniesienie na paski
szklanki, kieliszki bibuły
chromatogra cznej lub
wymazówkę.
DNA
Dna - czyli kwas deoksyrybonukleinowy to nośnik informacji genetycznej, występuje w nici

chromatynowej w jądrach komórkowych i determinuje cechy organizmów żywych. DNA jest
uniknalne dla każdego człowieka i można je podzielić na:
Dna kodujący - geny, które zawierają inf o budowie białek, ilość to 5% w całośći,
Dna niekodująćy - śmieci molekularne, sekwencyjne, regulacyjne - 95% całości.
W tym samym locus - na obu homologicznych chromosowach mogą znajdować się te same geny
- homozygota lub różne - heterozygota. Różne formy genu obecne w tym samym locus na
chromosomie to allele. U jednego osobnika max 2 allele, ale w całej populacji jest ich bardzo
dużo.
Polimor zm - liczba powtórzeń w określonej pozycji genomu, która różni się u poszczególnych
osób.
Kazus Collina Pitchforka, 1987 r. UK, pierwszy człowiek na świecie skazany i zidenty kowany na
podstawie DNA, trałowanie - pobieranie masowe. UK aktualnie jest liderem i ma największą bazę
danych DNA na świecie, za nimi są USA. Timothy Spencer 1987 r.
Metoda PCR - dr Alex Je reys - opracował DNA ngerprintig.
badania DNA są podstawowym i najbardziej skutecznym narzędzien identy kacji osobniczej.
Na podstawie DNA można:
-zidenty kować sprawcę przestępstwa,

-ustalić tożsamość o ar, wypadków i katastrof,
-ustalić tożsamość NN zwłok,
-ustalić pokrewieństwo,
-doprowadzić do uniewinnienia osób niesłusznie skazanych,
-określić modus operandi sprawcy.
Cykl badań śladów biologicznych.
Etap 1
- czynności przedlaboratoryjne,
- Ujawnienie śladów biologicznych,
- Techhniczne zabezpieczenie dowodów rzeczowych,
- Badaina wstępne - oględziny,
- Identy kacja i typowanie śladów biologicznych do badań DNA.

fi
fi
fi
fi
fi
fi
ff
fi
fi
fi
Etap 2
- badania laboratoryjne,
- Izolacja,
- Kwanty kacja,
- Ampli kacja - powielanie fragmentów dna, w trakcie której namnażane są odcinki DNA,
mono-PCR, PCR-multiplex,
- Elektroforeza płytowa lub kapilarna - rozdzielenie mieszaniny fragmentów DNA,
Etap 3
- analiza wyników, wnioskowanie.
Do szacowania dowodu z analizy DNA stosuje się teoremat Bayesa.
Identy kacja kryminalistyczna - to stwierdzenie tożsamości, ustalenie jednakowości, ustalenie

łączności.
IDENTYFIKACJA - terminologia:
Materiał dowodowy - ślad zabezpieczony na miejscu zdarzenia - materiał identy kowany,

Materiał porównawczy - ślad laboratoryjny - materiał identy kujący,
Identy kacja grupowa - określony przedmiot ma cechy dla danej grupy,

Identy kacja indywidualna - ma cechy o znaczeniu pewnej nazwy jednostkowej i dlatego może
być tą nazwą oznaczony.
Materiał porównawczy pobierany jest od osób żywych najczęściej za pomoca pakietu

kryminalistycznego - 2 sterylne pałeczki w probówkach, rękawiczki lateksowe, 2 torebki
papierowo - foliowe, bezpieczna koperta transportowa, kody paskowe, karta rejestracyjna próbki
biologicznej.
Policjanci mogą pobierać wymaz ze śluzówki policzków, materiał biologiczny od zwłok ludzkich
NN.
BAZA DANYCH DNA GENOM
Do podstawowych zadań policji należy prowadzenie bazy danych DNA - przechowuje się
wyłąćznie informacji o niekodującej części dna. Bazę prowadzi KGP. \
W bazie danych wraz z danymi personalnymi i próbkami biologicznymi przechowuje się pro le:
-oskarżonych, podejrzanych,
-osób NN oraz osób usiłujących ukryć swoją tożsamość,
-zwłok ludzkich o nieustalonej tożsamości,
-śladów nieznanych sprawców przestępstw.
Informacje te wprowadza się do bazy danych dna na podstawie zarządzenia:

-organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze lub sądu,
-właściwego miejscowo organu Policji.
Maksymalny czas przechowywania inf oraz próbek biologicznych wynosi:

-co do zasady 20 lat,
-do 35 lat dla podejrzanych, oskarżonych, skazanych w związku z popełnieniem zbrodni,
występków przeciwko: RP, pokojowi, ludzkości, wojenne, przeciwko obronności, życiu i zdrowiu,
bezpieczeństwu powszechnemu, wolności seksualnej i obyczajowości, mieniu, a także sprawców
niepoczytalnych umieszczonych w zakładach psychiatrycznych.
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
Pro le dna można porównywać w układzie:
-ślad-człowiek,
-człowiek-ślad,
-ślad-ślad,
-NN zwłoki-rodzina zgłaszająca zaginięcie.
ZADANIA CLKP - centralne laboratorium ZADANIA LK - komend stołecznej policji i

kryminalistyczne policji komend wojewódzkich
Przeprowadzanie badań pro li DNA, Przeprowadzanie badań genetycznych w celu

Wprowadzanie pro lu i danych osobowych na uzyskania pro li DNA w stosunku do NN śladów/
pdostawie zarządzenia, zwłok, osób, od których pobrano próbki,
Zabezpieczanie zgromadzonych inf przed Przekazywania do CLKP pro li DNA i próbek
dostępem osób nieuprawnionych, biologicznych.
Udostępnianie zgromadzonych inf i danych
organom,
Przechowywanie próbek biol,
Prowadzenie registratury.
W usa funkcjonuje baza danych DNA o nazwie CODIS, która została stworzona przez FBI,
największa baza danych jest w UK - nazwa NDAND.
Predykcja fenotypu - to prognozowanie jaki jest wygląd sprawcy na podstawie dna.
Familial searching - poszukiwanie pro lu dna zgodnie z tym zabezpieczonym na miejscu

zdarzenia i polega na badaniu pro li z bazy podobnych do zabezpieczonego, jednak
niewykazujących pełnej zgodności.
Każdy dowód jest informacją. Nia każda informacja jest dowodem.

fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
DAKTYLOSKOPIA
Daktyloskopia - dział techniki kryminalistycznej zajmujący się naukowymi metodami identy kacji
człowieka na podstawie linii papilarnych, odcisków listewek skórnych znajdujących się na
opuszkach palców dłoni i stóp. Obejmuje również w znaczeniu szerokim badanie identy kacyjne
na podstawie listewek skórnych znajdujących się na wenwetrznych powierzhcniach dłoni
(cheiroskopia) i na dolnych powierzchniach stóp (podoskopia), kształt i rozmieszczenie porów
na liniach papilarnych (poroskopia), kształt krawędzi linii papilarnych (krawędzioskopia).
Obok linii papilarnych indywidualny charakter wykazuje także:
-poletkowa budowa skóry ludzkiej każdej części ciała,

-małżowina uszna - konchoskopia,
-czerwień wargowa - cheiloskopia.
Wszystkie te nauki to dermatoskopia.
ZASADA 3N, 3 właściwości linii papilarnych:

fi
fi
Niezmienność - linie papilarne kształtują się między 100-120 dniem życia płodowego,
pozostają niezmienne do chwili rozkładu gnilnego zwłok,
Nieusuwalność - rysunek jest nieusuwalny, dopóki skóra właściwa nie zostanie usunięta,
Niepowtarzalność - nie ma możliwości aby ten sam rysunek linii papilarnych był u 2 różnych
osób, nawet u bliźniąt jednojajowych.
Badania identy kacyjno porównawcze wymagają dysponowania materiałem porównawczym.
UJAWNIANIE I ZABEZPIECZANIE ŚLADÓW
Ze względu na mechanizm powstawania wyróżnia się 3 rodzaje śladów daktyloskopijnych:
➡ nawarstwione - naniesione substancją potowo-tłuszczową, innymi substancjami - krwią,

lakierem,

fi
➡ odwarstwione,
➡ wgłębione.
Metody ujawniania:
optyczne - wzrokowo, lub za pomocą urządzeń powiększających

zyczne, mechaniczne - wykorzystują zjawisko adhezji - czyli przylegania proszków, zawiesin
daktyloskopijnych do substancji tworzącej ślad, proszki dzielimy na:
➡ zwykłe - rozdrobnione metale, tlenki metali - nanoszone pędzlami z puchu naturalnego,

➡ ferromagnetyczne - zmielony materiał ferromagnetyczny - żelazo, nanoszone pędzlami
magnetycznymi,
➡ uorescencyjne - wykonane na bazie proszków zwykłych lub ferromagnetycznych z
dodatkiem barwników uorescencyjnych,
➡ chemiczne - wykorzystują reakcję chemiczną pomiędzy odczynnikami chemicznymi - DFO,
czerń amidowa, chlorek cynku,
➡ fizykochemiczne - wykorzystują zjawiska zyczne i reakcje chemiczne, np metoda
cyjanoakrylowa - ale wymaga wykorzystania specjalnych komór pozwalających na uzyskanie
odpowiedniego stężenia par cyjanoakrylu.
METODY UJAWNIANIA LINII PAPILARNYCH
Metoda Powierzchnia
Argentorat Tworzywa sztuczne, fonit, lakiert, porcelana, fajans, szkło, metale, papier kredowy
Proszki Tworzywa sztuczne, folie, formit, lakier, porcelana, szkło, fajans, skóra wyprawiona,
ferromagnetyczne skóra ludzka, guma, drewno, papier
SPR Tworzywa sztuczne, szkła, metale, papiery woskowane, ceramika, powierzchnie

mokre zatłuszczone - kremy, tłuszcze, smary
Fiolet krystaliczny Powierzchnie zanieczyszczone substancjami tłustymi, smary, kremy, oleje, warstwy
klejące taśmy samoprzylepnych
DFO Papier, surowe drewno, ściany gipsowe, tynk, tapety
Ninhydryna Papier, karton, surowe drewno, ściany gipsowe, tynk
Czerń amidowa Dowolne powierzchnie chłonne i niechłonne, ślady we krwi, płynach ustrojowych -
nieskuteczna przy tłuszczowo potowej
cyjanoakryl Szkło, fajans, porcelana, metale, tworzywa sztuczne, folia, guma, drewno
lakierowane
Pary jodu Szkło, skóra ludzka, lateks, papier, karton, tynk, farby klejowe
Ujawnione ślady wymagają zabezpieczenia:
➡ technicznego - sfotografowanie śladu, przeniesienie śladu np na folię daktyloskopijną,

wykonanie odlewu śladu,
➡ procesowego - opis śladu w protokole oględzin, opis na metryczce przytwierdzonej w sposób
trwały do śladu.
SYSTEM AFIS

fl
fi
fl
fi
Ślady linii papilarnych przechowywane są w registraturze daktyloskopinej AFIS. Do zadań AFIS

należą:
-growadzenie danych daktyloskopinych osób podlegających rejestracji kryminalnej,
cudzoziemców podlegających określonym procedurom administracyjnym, niezidenty kowanych
śladów daktyloskopijnych z miejsc przestęsptw,
-dokonywanie 4 typów porównań:
• Karta-karta,
• Karta-ślad,
• Ślad-karta,
• Ślad-ślad.
Odbitki z kart daktyloskopijnych i ślay z miejsc zdarzeń wprowadzane są do systemu za pomocą

skanera i automatycznie kodowane, każda nowo wprowadzona odbitka palca jest porównywana z
innymi z bazy.
Wydanie opinii kategorycznej daktyloskopijnej stwierdzającej tożsamość lub brak dwóch śladów
linii papilarnych jest możliwe w drodze przyjęcia jednego z 2 standardów:
*numerycznego - chronologicznie wcześniejszego określającego liczbę minimalną cech

wspólnych 2 śladów, przy jednoczesnym braku różnic. - min 12, takie opinie są prawdopodobne.
*standardu holistycznego - bazującego na przekonaniu o braku naukowego uzasadnienia dla

min liczby cech wspólnych, standard ten wymaga uwzględnienia całośći cech, jakości i częstości
występowania, opinnia oparta jest na kompetencjach i doświadczeniu biegłego, w PL raczej ta
metoda.
FIZYKOCHEMIA I BADANE MATERIAŁY
Fizykochemia kryminalistyczna - zajmuje się badaniami śladów i mikrośladów.
ŚLADY DO BADAŃ FIZYKOCHEMICZNYCH
Wypadek Okruchy tworzywa sztucznego, plamy tłuste, mikrowłókna, gleba, mikrookruchy

drogowy szkła, okruchy i otarcia lakieru
Zabójstwa, Naskórek, tkanki, wkłókna - pod paznokciami,

rozboje Krew, włókna, włosy, mikrozarysowania - na narzędziach,
Włókna, włosy, krew- na odzieży,
Mikroosmalenia, GSR - dłonie
Kradzieże Włókna, pył, brud,

Opiłki, mikrodrzazgi,
Mikrookruchy szkła, lakieru
Zgwalcenia Ślady biologiczne,

Gleba, włókna
METODY FIZYKOCHEMICZNE
fi
Mkroskopowe Spektroskopowe Chromatogra czne
Cel Obserwacja, badanie Określenie składu Rozdzielenie składników,

morfologii powierzchni chemicznego i z których składa się
materiału pierwiastkowego badany materiał
materiału
Zasada działania Znaczne powiększanie Badanie zjawisk emisji i Rozdzielenie składników

obserwowanych absorpcji jednorodnych mieszanin
powierzchni przez promieniowania w wyniku różnego ich
optykę elektromagnetycznego podziału między faze
oddziałującego z ruchomą i nieruchomą
materiałem układu
chromatogra cznego
Metody Mikroskopia optyczna, Spektroskopia w Chromatogra a gazowa

sskaringowa podczerwieni IR, GC, wysokosprawna
mikroskopia elektronowa rozproszona Romana, chromatogra a
- SEM, zestaw GRIM do W nad olecie -UV, cieczowa HPLC,
wyznaczania XRF uorescencja chromatogra a
współczynnika rentgenowska, cienkowarstwowa TLC
załamania światła Skarningowa
mikrookruchów szkła mikroskopia
rentgenowska z EDX,
Spektrometria mas.
Badanie lakieru

fl
fi
fi
fi
fi
fi
fi
BADAMY:
➡ ślady powłok lakierowych,

➡ plamy tłuste,
➡ okruchy szkła,
➡ włókna,
➡ glebę,
➡ ślady GSR.
MECHANOSKOPIA
Mechanoskopia to dział techniki kryminalistycznej, który zajmuje się badaniem śladów wskutek
wzajemnego oddziaływania na siebie różźnych narzędzi. Na potrzeby mechanoskopii narzędzie
rozumiane jest jako każda rzecz, nie tylko wytwór rąk ludzkich. Tylko w Polsce lub Czechach jest
działem kryminalistyki. W innych krajach dział ten nazywany jest badaniem śladów narzędzi lub
wchodzi w zakres traseologii.
Celem badań mechanoskopijnych jest:
• Identy kacja narzędzi i przedmiotów na podstawie pozostawionych przez nie śladów w czasie
mechanicznego działania,
• Ustalenie mechanizmu powstania śladów,
• Ustalenie sposobów otwarcia i określenie uszkodzeń mechanicznych urządzeń zamykających -
kłódek, zamków,
• Ustalenie pochodzenia części przedmiotu,
• Ustalenie autentyczności, techniki i narzędzi dokonywania fałszerstw oznaczeń i nr
identy kacyjnych np monet,
• Ustalenie autentyczności plomb i plombownic,
• Ustalenie mechanizmu rozbicia szyby,
• Ustalenie sposobu mechanicznego rozbicia szyby, uszkodzenia przedmiotów, np uszkodzeń
mechanicznych opon,
• Identygikacja maszyn, matryc i głowic.
W oparciu o te ślady można wnioskować m in o:
-rodzaju użytych narzędzi, liczbie,

-sposobie użycia,
-mechanice powstawania śladu,
-tym, czy przestępstwo nie było upozorowane,
-czy ślady pochodzą od jednego narzędzia, czy kilku,
-cechach sprawcy - siła, charakter zawodu, kwali kacje przestępcze,
-modus operandi sprawcy.
Ślady dzielimy na:

fi
fi
fi
• Ślady odszktałceń podłoża (w miejscu bezpośredniego kontaktu z określonym narzędzniem);

• Statyczne - od zagłębiania się w podłoże,
• Dynamiczne - z zagłębiania i przemieszczania się po powierzchni - zarysowania,
ześlizgi, cięcia,
• Ślady mechanicznych odkształceń podłoża, które powstają w wyniku działania
wypadkowej dwóch lub więcej sił - odłamania, pęknięcia, rozdarcia, skrawanie,
cięcie.
Typ Rodzaj Zasada działania Wygląd śladu Przykład
Jednoostrzowe Ostrze działa na Otarcie w kształcie Noże, siekiery,

podłoże z jednej klina przecinaki, brzytwy
strony powodując
Tnące jego rozcięcie
Dwuostrzowe Działają na Otarcia na 2 Obcęgi, szczypce,

powierzchnię z 2 stronach podłoża nożyce
stron
Krajaki do szkła Skrawanie warstwy Linie cięcia, rysy Krajaki

wierzchniej szyby koleczkowe,
lub cięcie diamentowe
Skrawające Usuwają część skrawania Noże tokarskie,

powierzchni dłuta, wiertła, frezy,
materiału piłym pilniki
Dwu i Mają dwie lub Ześlizgi, Szczypce, klucze,

wieloszczękowe więcej szczęk wgniecenia na 2 imadła
ruchomych albo powierzchniach
nieruchomych i podłoża
służą do ściskania,
zaciskania,
zagniatania,
obcinania
przedmiotów
Plombownice Zabezpieczenia Oznaczenia

mechaniczne, identy kacyjne
działają jak
dwuszczękowe, ale
zostawiają
oznaczenie na
podłożu -
plombach
Tępe Obłe przekroje Wgniecenia, Pałki, pręty

ześlizgi, zbrojeniowe
nieograniczone
krawędzią
Tępo- Krawędzie tępe Wgniecenia, Młotki, łomy,

krawędziaste ześlizgi min 1 śrubokręty, deski
krawędź
Przedmioty i Wgniecenia i
płaszczyzny stałe ześlizgi
Cechy grupowe Cechy indywidualne

fi
Kształt wymiary, rodzaj materiału, Makro i mikro nierówności,

Powstają w toku produkcji, Powstają w toku produkcji, używania, napraw,
Wyłącznie badania grupowe regeneracji i renowacji,
Pozwalają na badania indywidualne i podczas
analizy porównawczej doprowadzać do
indywidualizacji
Ujawnianie Brak, są zwykle widoczne, ewentualnie użycie aparatury powiększającej - lupy
Zabezpieczanie Techniczno kryminalistyczne:

-wykonanie fotogra i, sposoby - cały ślad, wycięcie śladu, odwzorowanie,
-zabezpieczenie przed korozją, suszenie w temp pokojowej
Formalno - procesowe - opis, fotogra a, metryczka.
Samo narzędzie też jest nośnikiem innych śladów.
BADANIA ROZBITYCH SZYB
Badania mają na celu określenie kierunku i zwrotu siły oraz sposobu stłuczenia lub uszkodzenia
szyby.
W badaniach bierze się pod uwagę:
*pęknięcia promieniste - linie podłużne, promieniste - od miejsca uderzenia, ich obecność przy
braku obecności innych świadczy o małej sile uderzenia,
*pęknięcia koncentryczne - linie poprzeczna, w postaci okręgów dookoła miejsca, które łączą
się z pęknięciami promienistymi,
*otwór w kształcie stożka,
*fale - ślady na bocznych powierzchniach szyb.
BADANIA OZNACZEŃ IDENTYFIKACYJNYCH
Badania mechanoskopijne obejmują badania oznaczeń identy kacyjnych. Przedmiotem takich

badań mogą być:
-maszyny, urządzenia,
-amunicja, broń palna,
-towary luksusowe,
-pojazdy - vin.
BADANIA MECHANOSKOPIJNE ZDARZEŃ DROGOWYCH
Zaliczamy do mechanoskopii także badania śladów:

➡ badania obuwia o ar - pieszych potrąconych, można ustalić położenie pieszego względem
pojazdu, kierunku położenia,
➡ badania uszkodzeń opon samochodowych, - ustalenie przyczyn uszkodzenia, czy
perforeacja jest skutkiem wypadku drogowego, czy samoistnego ujścia powietrza, w badaniach
uwzględnia się lokalizację zmian w oponie, stan brzegów uszkodzeń:
-równe i gładkie brzegi w postaci liniowej perforacji opony i równe zakończenie sterczących z
masy gumy nici kordu świadczą o. Uszkodzeniu opony w efekcie zderzenia pojazdów,
-nierówne brzegi perforacji opony, poszarpane końcówki nici kordu, zmiany w bocznych
powierzchniach opony i obrębie koła - świadczą o uszkodzeniu opony wskutek np defektu przed
zderzeniem pojazdów,
fi
fi
fi
fi
➡ badania żarówek samochodowych, - w celu stwierdzenia czy żarówki świeciły w momencie

zderzenia, analizuje się stan żarnika wolframowego,
➡ rozbitych, żółty nalot tlenku wolframu - przylegające do żarnika przetopione

okruchy szkła i obły kształt końców rozdzielonego żarnika świadczą kategorycznie o świeceniu się
żarówek w momencie zderzenia,
➡ nierozbitych. - plastyczne odszktałcenie żarnika świadczy prawdopodobnie o
świeceniu się żarówek w trakcie zderzenia.
TRASEOLOGIA
TRASEOLOGIA - trace ślad + logos - nauka, dział kryminalistyki związany z badaniami

identy kacyjnymi śladów przemieszczania się, a głównie:
-śladów obuwia,
-śladów pojazdów,
-śladów stóp ludzkich,
-śladów zwierząt.
ŚLADY TRASEOLOGICZNE
wgłębione powierzchniowe pozostawione na ludzkiej

skórze
Są odwzorowaniem przedmiotu w Pozostawione na podłożach -Powierzchniowe (nawarstwione

miękkim podłożu twardych i miękkich, mogą być: lub odwarstwione)
• Nawarstwione - gdy ślad -Wewnętrzne (np krwawe
pozostawia substancja podbiegnięcia).
znajdująca się na podeszwie,
• Odwarstwione - gdy
przedmiot, który się porusza
„zabiera” substancję z podłoża.
Współczesne badania traseologiczne to szeroki obszar badawczy obejmujący m.in:

-wnioskowanie o osobie na podstawie ścieżki chodu,
-badanie porównawcze śladów stóp,
ICHNOGRAM - chód utrwala się w pozostawionych śladach, które składają się na ichnogram,
czyli ścieżkę chodu.
Badania dostarczają informacji o:
-przebiegu zdarzenia,
-służą do identy kacji grupowej.
Obecnie nie korzystamy z ichnogramu, bo nie ma gdzie, większość dróg jest asfaltowa.
CECHY I MOŻLIWOŚCI IDENTYFIKACYJNE ŚLADU POJEDYNCZEGO I ICHNOGRAMU

fi
fi
Pojedynczy ślad Ichnogram
Cechy śladu -długość i szerokość chodu, -kierunek - oś chodu,

-siła nacisku, -linia chodu,
-cechy szczególne stopy/obuwia, -długość kroku,
-szerokość kroku,
-kąt kroku,
-linia stopy,
-kąt stopy,
Możliwości identy kacyjne -płeć, -płeć i wiek,

-wzrost, -kierunek i szybkość
-waga/obciążenie, przemieszczania się,
-nawyk chodzenia, -utykanie, kulanie, kalectwo
-rodzaj i zużycie obuwia. sprawcy,
-niesienie ciężaru,
-odurzenie alkoholem,
wyczerpanie zyczne, celowe
zniekształcenie chodu.
Ujawnianie:
-wzrokowo, pomocne jest określenie punktów wejśćia i wyjścia sprawcy, miejsc, w których mógł
się zatrzymać, konieczne jest sprawdzenie powierzchni wokół drzwi i okien, które zostały
wyważone,
-ślady pozornie niewidoczne - pod kątem światła, promieniowanie nad oletowe, proszki
daktyloskopijne.
Zabezpieczanie:
• Fotogra a - obligatoryjne dla wszystkich śladów,
• Szkice - dla ścieżki chodu,
• Zabezpieczenie wraz z podłożem - najefektywniejsza, zawsze, jeśli to możliwe,
• Przenoszenie na folię kryminalistyczną - dla śladów powierzchniowych i śladów na ludzkiej
skórze,
• Metoda elektrostatyczna - dla śladów powierzchniowych i śladów na ludzkiej skórze,
• Odwzorowanie - dla śladów wgłębionych:
• w podłożach sypkich - wstępne utwardzanie np lakierem do włosów,
• wykonanie odlewu - gips, kamień dentystyczny, silikon.
Cechy indywidualne Cechy grupowe
-„Anomalie” - korki, gwoździe, skutki, naprawy, -typ obuwia,

-Ewolucja cech indywidualnych obuwia: -rozmiary obuwia, długość, szerokość, parametry
• Zewnętrznych - starcie obcasów, ubytki w składowe,
podeszwach, -wzór protektora przedstopia i śródstopia.
• Wewnętrznych - zużycie i odskształcenie
wyściółki.
Mogą pozwolić sobie na badania indywidualne i Pozwalają wyłącznie na badania grupowe i tym
podczas analizy porównawczej doprowadzić do samym określić rodzaj - typ narzędzia (identy kacja
indywidualizacji grupowa).
Ślady pojazdów, mogą być pozostawione przez:

fi
fi
fi
fi
fi
-układ jezdny,
-inną część pojazdu, np. Ładunek.
Cechy grupowe Cechy indywidualne
-rozstaw kół, osi, -anomalie rozstawu kół, wszelkie naprawy,

-typ opony, szerokość, wzór bieżnika etc -uszkodzenia układu jezdnego itp.
Zgodnie z tymi śladami można określić kierunek przemieszczania się pojazdu - z kierunkiem ruchu
wyrzucane są grudki podłoża, śniegu itp; a w przeciwnym kierunku odwarstwia się podłoże.
OSMOLOGIA
Osmologia - z gr. Osme - zapach, węch, logos - nauka to dział techniki kryminalistcznej, którego
przedmiotem są badania polegajace na wykrywaniu, zabezpieczaniu i analizowaniu do celów
identy kacyjnych śladu zapachowego człowieka z użyciem profesjonalnie wyszkolonych psów.
Innymi nazwami są: olfaktronika, odorologia.
Zapach - to wrażenie zmysłowe wywołane przez pobudzenie receptorów węchowych molekułami

zapachowymi. Odoranty powstają wskutek wysublimowania z powierzchni lub wnętrza substancji,
dlatego ślady są zaliczane do śladów materialnych.
Zapach człowieka posiada cechy, które umożliwiają jego identy kację na podstawie śladów
zapachowych:
-niepowtarzalność,
-niezmienność,
-nieusuwalność z ludzkiego organizmu.
Zapach człowieka ma 3 poziomy:
-pierwotny - wydzielina gruczołów łojowych, przetwarzanie wydzieliny przez bakterie i

mikroorganizmy żyjące na powierzchni skóry człowieka, kwasy tłuszczowe, co sterowane jest
przez układ immunologiczny.
-wtórny - decyduje o nim rodzaj diety, stan zdrowia, leki, używki, stan emocjonalny,
-dodatkowy - miejsce pracy, środki do prania odzieży, perfumy, kosmetyki.
Ślady zapachowe powstają według mechanizmu kontaktowego, wśród czynników

mających wpływ na powstanie i jakość śladu zapachowego można wyróżnić np:
-stan emocjonalny, higieny, ilość kontaktów, charakter podłoża, właściwości środowiska, czas
opóźnienia, ewentualną kontaminację.
Ślady zapachowe mogą znajdować się na wielu przedmiotach, do nośników można zaliczyć:
-ślady biologiczne,
-rzeczy osobistego użytku,
-przedmioty służące do popełnienia przestępstwa,
-ślady stóp.
Mają funkcję:
• Identy kacyjną,
• Rekonstrukcyjną.
Ślady zabezpieczanie:

fi
fi
fi
• Techniczne:
• to jedyny rodzaj śladów, które zabezpiecza się bez ich ujawnienia. Typuje się miejsca, gdzie
mogą się znajdować molekuły zapachowe.
• Zapach pobieramy z przedmiotów, odzieży, z którą ciało miało bezpośredni kontakt - nakrywa
się pochłaniaczem, a potem przykrywa nową folią aluminiową w czasie nie krótszym niż 30 min,
potem folie zdejmuje się, a tampony wkłada do słoika.
• Z małych części odzieży/drobnych przedmiotów - umieszcza się w słoiku wraz z tamponami i
potem przedmiot wyjmuje się, a słoik zakręca.
• Ślady krwawe do badań osmologicznych zabezpiecza się w formie wysuszonych zeskrobin,
które umieszcza się w słoiku. W przypadku braku możliwości zeskrobania krew namacza się
wodą destylowaną i nabiera na tampony.
• Procesowe:
• Opis śladu w protokole oględzin, udokumentowanie techniczne śladu, oznaczenie, zdjęcie,
metryczka, przymocowanie w sposób trwały.
Porównawczy ślad zapachowy jest niezbedny do wykonania analizy. Podejrzany lub oskarżony
mają obowiązek poddać się procedurze pobierania próbek zapachu.
Badania osmologiczne przeprowadza się w ciągu selekcyjnym:

-szereg z min 5 stanowiskami,
-okrąg z 10 stanowiskami.
Efekt Mądrego Hansa - efekt Rosenthala - nieświadomy, niewerbalny wpływ na wskazanie psa.
Dlatego osoba przebywajaca z psem podczas rozpoznania nie może wiedzieć, który ślad pobrany
był z miejsca zdarzenia. Ślady powinny być różne, bez cech wspólnych od śladu pierwotnego.
Każda próbka musi być pobrana przez inną osobę. Identy kację przeprowadza się przez 2 cykle
badawcze, przy użyciu 2 różnych psów posiadających aktualne atesty. Do badań kwali kuje się
próbki po upływie min 24 godzin od chwili zabezpieczenia/pobrania.
Przebieg czynności:
1 Ustawienie przez eksperta próbek w ciągu selekcyjnym, przygotowanie próbki do nawęszenia

przez psa, technik osmologii przebywa z psem poza rozpoznawalnią, technik nie może znać
ustawienia próbek
2 Przygotowujący próbki opuszcza pomieszczenie, idzie do obserwacyjnego pomieszczenia
3 TO wchodzi z psem do rozpoznawalni i podaje stopeiń służbowy, imię nazwisko, nazwę

ewidencyjną psa, określa sposób zaznaczenia przez psa zgodności zapachowej,
4 TO podaje psu próbkę do nawęszenia
5 Pies po nawęszeniu rusza w kierunku i nawęsza:

-zgodnosć sygnalizuje,
-brak zgodności wraca do TO.
6 Po zakończeniu próby TO idzie do poczekalni z psen,
Przed właściwą identy kacją przeprowadza się próby kontrolne, min 2 próby w kontroli
pozytywnej [w ciągu selekcyjnym], 1 kontrola negatywna [bez ciągu].
Próba właściwa w przypadku zgodności zapachowej - min 3 próby właściwe,

- w przypadku braku wskazania zgodnośći, 2 próby właściwe, badanie kończy się dodatkową
próbą kontrolną w układzie kontroli pozytywnej.
Materiał nawęszony Ciąg selekcyjny

fi
fi
fi
Próba kontrolna pozytywna kontrolny -materiał porównawczy,

-materiał kontrolny,
-materiał uzupełniający.
Próba kontrolna negatywna kontrolny -materiał porównawczy,

-materiał uzupełniajacy.
Próba identy kacyjna dowodowy -materiał porównawczy,

(właściwa) -materiały uzupełniające.
Wyniki prób identy kacyjnych:
Wynik Podstawa Wniosek
Brak zgodnośći pomiędzy -2 psy w 2 próbach Kategoryczny: nie stwierdzono

próbkami identy kacyjnych nie wskążą zgodnośći.
zgodności,
-badanie należy wykonać z
dodatkową próbą kontrolną dla
każdego psa w układzie kontroli
pozytywnej,
Zgodność -3 próby identy kacyjne, za Kategoryczny: stwierdzono

każdym razem zmienia się zgodność
połóżenie materiału w układzie
selekecyjnym,
-stwierdzenie zgodności
wymagane potw. 2 psa.
Brak możliwości właściwego -w przypadku rozbieżnych Niekategoryczny: nie można

zinterpretowania zachowania wyników 2 psów. jednoznacznie wypowiedzieć się
psów. co do istnienia zgodności
zapachowej pomiędzy…
Dowód osmologiczny jest traktowany wyłącznie pomocniczno z uwagi na niejednoznaczne

wyniki ekspertyz. Dowód ten nie powinien stanowić podstaw ustaleń, gdy jest osamotniony.
Wartość diagnostyczna - z uwagi na stan wiedzy oraz stosunkowo niewielką liczbę badań
naukowych nie ma jednoznacznych rozstrzygnięć w tym zakresie.
BALISTYKA
BROŃ

fi
fi
fi
fi
Art. 4. [De nicja broni]

1. Ilekroć w ustawie jest mowa o broni, należy przez to rozumieć:
1) broń palną, w tym broń bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową;
2) broń pneumatyczną;
3) miotacze gazu obezwładniającego;
4) narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu:
a) broń białą w postaci:
- ostrzy ukrytych w przedmiotach niemających wyglądu broni,
- kastetów i nunczaków,
- pałek posiadających zakończenie z ciężkiego i twardego materiału lub zawierających wkładki z takiego
materiału,
- pałek wykonanych z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału, imitujących kij bejsbolowy,
b) broń cięciwową w postaci kusz,
c) przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej.
2. Ilekroć w ustawie jest mowa o amunicji, należy przez to rozumieć amunicję do broni palnej.
3. W rozumieniu ustawy amunicją są naboje przeznaczone do strzelania z broni palnej.
BROŃ PALNA
Art. 7. [De nicja broni palnej. Rodzaje broni palnej]

1. W rozumieniu ustawy bronią palną jest każda przenośna broń lufowa, która miota, jest
przeznaczona do miotania lub może być przystosowana do miotania jednego lub większej liczby
pocisków lub substancji w wyniku działania materiału miotającego.
1a. W rozumieniu ustawy za dający się przystosować do miotania jednego lub większej liczby pocisków
lub substancji w wyniku działania materiału miotającego uznaje się przedmiot, który ze względu na swoją
budowę lub materiał, z którego jest wykonany, może być łatwo przerobiony w celu miotania.
W rozumieniu art. 7 ust. 1 bronią palną jest coś, co spełnia wszystkie te warunki łącznie:
• przenośne,
• posiada lufę,
• jest zdolne do miotania,
• w wyniku działania materiału miotającego.
Amunicja do : armat czołgów, haubic, rakiety np Katiusza, pociski do RPG-7 w Polsce nie jest
amunicją, bo w rozumieniu art. 4 ust. 3 w rozumieniu ustawy amunicją są naboje
przeznaczone do strzelania z broni palnej!
Jeśli coś nie spełnia przesłanek broni palnej to amunicja do tego nie jest amunicją do broni
palnej i nie podlega ustawie o broni i amunicji.
Dozwolone jest posiadanie przenośnej broni lufowej miotającej pociski pod warunkiem, że nie
będzie korzystać z materiału miotającego w postaci prochu strzelniczego. Wystarczy znaleźć
zastępstwo dla prochu strzelniczego i już nie spełnia to warunków broni palnej. [np Potato gun].
Rewolwer to broń nieautomatyczna, powtarzalna, której amunicja przechowywana jest w

bębenku (o pojemności zazwyczaj od 5 do 7 nabojów). Po wystrzale łuski pozostają w bębenku
co może być zaletą przy wykorzystaniu broni do popełniania przestępstw. Ponadto jej zaletami

fi
fi
nad pistoletem jest m.in. możliwość bardzo szybkiego oddania pierwszego strzału dzięki braku
konieczności wstępnego przeładowania broni, możliwość łatwej kontroli pozostałej ilości amunicji
dzięki widocznym nabojom.
ŚLADY NA ŁUSCE
Są uzależnione od rodzaju broni, np. rewolwer - pistolet.
Zasada: nie ma na miejscu łusek.
Pistolet - pozostawia ślady na łusce. Łuska po wystrzeleniu pocisku przez lufę zostaje
wyrzucona na zewnątrz. Łuski na miejscu zdarzenia pozwalają często ustalić miejsce, z
którego strzelano.
Kryminalistyczne badanie broni palnej obejmuje:
• Ustalenie czy łuska pochodzi z naboju wystrzelonego z badanej broni,

• Czy broń była przerabiana,
• Ustalenie toru pocisku,
• Ustalenie miejsca, z którego oddano strzał,
• Badania identy kacyjnege broni, łusek, pocisków,
• Badania broni gazowej i obezwładniającej,
• Badania śladów użycia broni palnej.
Badania dzielimy na:
-statyczne,
-dynamiczne - balistykę.
Łuska może mieć ślady:

iglicy (pistolet i rewolwer)
donośnika (pistolet)
pazura wyciągu (pistolet)
okienka wyrzutnika (pistolet)
komory nabojowej (pistolet)
czółka i dolnej części trzonu zamkowego (pistolet)
wyrzutnika (pistolet)
szczęk magazynka (pistolet)
bębenka (rewolwer)
gwiazdkowego/tulejkowego ekstraktora łusek przy bębenku (rewolwer)
a także inne ślady np. daktyloskopijne, czy biologiczne.
Należy pamiętać, że śladów na łusce z rewolweru jest mniej!
Pocisk może mieć ślady:

pól
bruzd przewodu lufy.

fi
BALISTYKA
Ruch pocisku składa się z dwóch etapów:
-ruch pocisku w lu e pod wpływem gazów powstałych podczas spalania ładunku prochowego,
-ruch pocisku poza lufą od momentu wylotu z przewodu lufy do natra enia na cel.
Można ją podzielić na:

wewnętrzną (zajmuje się zjawiskami zachodzącymi w lu e w momencie strzału i wpływem
tych procesów na ruch pocisku),
zewnętrzną (zajmuje się badaniem ruchu pocisków poza lufą, skupia się przede
wszystkim na wyznaczeniu jego parametrów),
końcową (bada skutki działania pocisku).
Każde laboratorium badań broni i balistyki musi posiadać dostęp do Zbioru Wzorców Broni i
Amunicji.
Ponadto Centralne Laboratorium Komendy Głównej Policji w Warszawie prowadzi następujące
kartoteki:
Krajowe Zbiory Łusek i Pocisków;
Kartoteka Broni Utraconej;
Zbiory Wzorców Broni i Amunicji.
GSR
GSR - to badanie pozostałości po wystrzałach z broni palnej. W ich skład wchodzą drobiny
prochu, cząsteczki metali z pocisku i lufy oraz związki chemiczne z materiału inicjującego, czy

fi
fi
fi
środków smarnych. Cząsteczki GSR mają skład charakterycstyczny dla danego rodzaju prochu,
spłonki i naboju.
Śladów należy szukać:
-na ciele potencjalnego strzelca,

-pod mankietem koszulki,
-w kieszeniach spodni, marynarek,
-za paskiem spodni.
Czynności zastrzeżone dla ekspertów kryminalistyki, wartość jest zależna od upływu czasu od
zdarzenia. Cząsteczki GSR zbiera się na stolik mikroskopu elektronowego, odsysa się je na
specjalny ltr odkurzaczem lub zbiera tamponem.
Identy kacja przebiega na podstawie różnych śladów (daktyloskopijnych, biologicznych, GSR,

oraz badań krzyżujących charakterystykę sprawcy i badania balistyczne).
Można je ujawnić nawet do około:

- na dłoniach do 8h po wystrzale
- na ciele i odzieży do 24h po wystrzale
a w niektórych przypadkach krócej/dłużej - zależy to od wielu czynników.
Ślady są zabezpieczane podczas oględzin, których należy dokonywać bardzo ostrożnie

pamiętając, że broń i elementy naboju mogą być nośnikiem innych śladów kryminalistycznych.
Dodatkowo należy pamiętać, że broń nadal może być naładowana i gotowa do strzału co może
stwarzać zagrożenie dla osób na miejscu oględzin.
Ślady zabezpieczamy z reguły w całości, z podłoża zabezpiecza się właściwie tylko ślady GSR.
Łuski, pociski i naboje - zabezpiecza si poprzez owini cie w lignin i wło enie do
kartonowego pudełka.
Ślady GSR - zabezpiecza się poprzez pobranie do stolika do zabezpieczania śladów GSR.
Ślady na ostrzelanej powierzchni - najczęściej fotogra a, czasami wycięcie z podłożem w celach
porównawczo-dowodowych.
RANY POSTRZAŁOWE
Rodzaje ran postrzałowych:
Styczna - powstała wskutek uszkodzenia zewnętrznej powierzchni ciała przez pocisk lub
odłamek, wyglądem przypomina ranę szarpaną.
Ślepa - powstała wskutek działania pocisku lub odłamka, który naruszył skórę i tkanki
wewnętrzne tworząc ranę wlotową i kanał, a następnie utkwił wewnątrz ciała.
Przelotowa - powstała wskutek działania pocisku lub odłamka, który naruszył skórę i tkanki
wewnętrzne tworząc ranę wlotową (mniejszą) i kanał, a następnie opuścił ciało tworząc
dodatkową ranę wylotową (większą).
PRZESTRZELINY
Otwór wlotowy:
-mniejszy, ale nie zawsze,
-kształt okrągły/owalny,
-lejkowato ścięte brzegi - od wewnątrz.
Otwór wylotowy:
-większy, zniekształcenie pocisku,
-kształt nieregularny,
fi
fi
ę
fi
ę
ę
ż
-lejkowato ścięte brzegi - od zewnatrz.
ŚLADY UŻYCIA BRONI PALNEJ
badanie miejsca zdarzenia
na broni: magazynek, rękojeść, korpus, łoże, lufa itd.
na amunicji: łuska, pocisk
w celu analizy ran - wlotowa, wylotowa
na osobach mających kontakt z bronią, z której oddano strzał [strzelec, sprawca]
CEL BADANIA ŚLADÓW UŻYCIA BRONI PALNEJ
CEL
IDENTYFIKACJA
BRONI
STRZELCA I SPRAWCY
Broń palną możemy podzielić ze względu na:
Substancję wyrzucaną z lufy:

-ostra,
-gazowa.
Producenta:
-seryjna,
-tuningowana,
-samodziałowa.
Przeznaczenie:
-myśliwska,
-wojskowa,
-sportowa,
-reakcyjna,
-specjalna.
Sposób działania:
-automatyczna - samopowtarzalna i samoczynna,
-nieautomatyczna - jednostrzałowa i powtarzalna.
Budowę:
-krótka,
-długa,
-średnia [kombinowana].
Budowę lufy:
-gładkościenna,
-gwintowana.
-broń krótka - pistolety, rewolwery.

-broń długa - karabiny, strzelby, dubeltówki, sztucery, karabinki.
-broń średnia - pistolety maszynowe [inaczej komibnowana, krótko-średnia] - UZI.
Amunicja art. 4 ust. 3 w rozumieniu ustawy amunicją są naboje przeznaczone do strzelania z broni
palnej. Kryteria brane pod uwagę przy badaniu amunicji:
• Ciężar,
• Kształt,
• Seria,
• Producent,
• Rok produkcji,
• Materiał użyty do produkcji pocisku i łuski.
BUDOWA AMUNICJI
KALIBER BRONI PALNEJ
Lufa gładka - średnica lufy

Lufa gwintowana - odległość liczona od przeciwległych pól, lub średnica liczona od pola do
pola.
W broni gładkolufowej będziemy używać najczęściej różnych odmian amunicji śrutowej i

brenek, które jednak wszystkie skonstruowane są w podobny sposób a na ich konstrukcje składa
się: łuska, okucie, denko, koszyczek śrut albo breneka, spłonka i proch.
W broni z centralnym zapłonem mamy do czynienia z nabojem, który posiada klasyczną

spłonkę umieszczoną na spodzie naboju, która po uderzeniu, przez kanalik ogniowy inicjuje
zapłon prochu, a w broni z bocznym zapłonem materiał inicjujący jest umieszony w kryzie łuski
i odpala proch przy uderzeniu właśnie w nią.
Europa - określamy go w mm,

UK, Australia - tysięczne części cala,
USA - setne częśći cala.
Kaliber broni gładkolufowej myśliwskiej - oblicza się tradycyjnie wagomiarowo, kaliber lufy - ilość
kul ołowianych o średnicy lufy, których suma lufy wynosi 1 funt brytyjski, czyli im mniejsza liczba
tym większa średnica lufy.
Pistolet to broń automatyczna, samopowtarzalna, której amunicja znajduje się w magazynku. Po

wystrzale łuska jest wyrzucana na zewnątrz. Jej zaletami w porównaniu do rewolweru jest m.in.
większa szybkostrzelność, większa pojemność magazynka i większa prędkość wylotowa pocisku
przez brak strat ciśnienia dzięki zamkniętej konstrukcji.
INSTRUMENTALNE METODY BADANIA REAKCJI PSYCHOFIZJOLOGICZNYCH
Metoda ANG Badane zmiany zjologiczne
Wariogra a [poligra a] polygraphy Zmiany w pracy układu

oddechowego, krążenia,
elektryczne zmiany
przewodnictwa skórnego
Elektrocenfalkogra a electroencephalography Zmiany aktywności mózgu
Funkcjonalny rezonans IMRI Zmiany aktywności mózgu

magnetyczny
Termowizja Thermal imaging Zmiany temp ciała
Okulogra a Eye tracking Ruch gałek ocznych
Analizator głosu Voice stress analysis VSA Barwa dźwięku, intonacja głosu
Stystem kodowania ruchów Facial action coding system Mikroekspresje mimiczne

twarzy FACS twarzy
Polskie przepisy jasno przewidują, że wykorzystanie tych urządzeń podczas badań jest:
-zabronione podczas przesłuchania, wyjaśnienia/oświadczenia złożone wbrew zakazowi nie

mogą stanowić dowodu,
-dozwolone w ramach ekspertyzy za zgodą osoby badanej, a oświadczenia złożone mogą być
wprowadzone do procesu w charakterze dowodu,
fi
fi
fi
fi
fi
-dozwolone podczas „trałowania” - w ramach badań prowadzonych przez biegłego za

zgodą osoby badanej w celu ogranicznenia kręgu podejrszanych lub ustalenia wartości
dowodowej ujawnionych dowodów.
Dowód z takich badań podlega SWOBODNEJ ocenie SĄDU, podobnie jak każdy inny dowód [7
kpk]. Wyniki takich badań mogą być dowodem obciążającym oraz odciążającym podejrzanego.
POLIGRAFIA
Procesy zjologiczne Zmienne Czujniki
Zmiany w pracy układu Głebokość, częstotliwość Pneumograf

oddechowego oddechu brzusznego i
piersiowego
Zmiany w pracy układu krążenia Ciśnienie krwi i tętno Kardiograf
Reakcja skórno-galwaniczna GSR Elektryczna zmiana Elektrody i galwanometr

przewodnictwa skórnego
Isotą badania wariogra cznego jest rejestracja i ujawnianie występowania ewentualnych

epizodów zwiększonej aktywności emocjonalnej podczas działania na osobę badaną bodźcami,
które dla sprawcy powinny mieć istotne subiektywne znaczenie. Można wyróżnić dwa rodzaje
metodyk badań wariogra cznych:
• Test pytań porównawczych CQT,

• Test wiedzy winnego GKT - inaczej test wiedzy ukrytej CKT, testem ukrytej informacji CIT.
Osoby badane powinny spełniać odpowiednie wymogi żeby być poddane badaniu
wariogra cznemu - powinny być przeprowadzone jak najszybciej po zdarzeniu. Podkreśla się, ze
badania wariogra czne mają znaczenie:
-głównie wykrywcze, tj do wstępnego kręgu podejrzanych,

-radziej dowodowe, tj dla dostarczenia dowodu w procesie.
Czasami są prowadzone w ramach czynności operacyjno - rozpoznawczych i dostarczają

informacji o dowodowach możliwych do przeprowadzenia.
Każde badanie wariogra czne powinno być przeprowadzone przez biegłego w odpowiednio
przygotowanych pokoju do badań:
-który eliminuje bodźce zewnętrzne i sam nie dostarcza bodźców,

-w którym przebywa tylko osoba badana i przeprowadzająca badanie.

fi
fi
fi
fi
fi
fi
Wymagane zdolnosci osób Osoby stale wyłączone z badań Osoby czasowo niezdolne do
badanych badań
-rozumienie przebiegu i celu -z chorobami psychicznymi, -po alkoholu, używkach,

badania, -z chorobami somatycznyim -przemęczone, senne,
-zapamiętanie i przypominamnie -o poziomie rozwoju umysłowego -w szoku powypadkowym,
zdarzeń, IQ<50, -z krótkotrwałymi chorobami.
-rozpoznanie treści i znaczenia -dzieci poniżej 13 lat
bodźca,
-koncentracja uwagi,
-rozwiniecie adekwatnych
przeżyć,
-korygowanie swojego
zachowania.
Badania wariografem przebiegają w dwóch etapach:
1) Wywiadu przedtestowego,
2) Badania właściwego, zasadniczego, w trakcie którego przeprowadza się testy i interpretuje
wyniki.
Można ponadto wymienić etap przesłuchania po zbadaniu, który ma charakter formalny i

psychologiczny, ponieważ często po badaniu podejrzany decyduje się na złożenie prawdziwych
wyjaśnień, etap ten można jednak uznać za osobną i niezależną czynność procesową.
METODYKA CQT - zawsze zadaje się pytania:
• Krytyczne, związane ze zdarzeniem,

• Obojętne, niezwiązane ze zdarzeniem,
• Kontrolne, dotyczące innego kłopotliwego zdarzenia.
Badania CQT mają:

-wyższy poziom wskazań fałszywie pozytywnych od GKT,
-niższy poziom wskazań fałszywie negatywnych od GKT.
METODYKA GKT - testy polegają na ujawnieniu reakcji psycho zjologicznych osoby badanej w
trakcie prezentowanych bodźców związanych ze szczegółami zdarzenia. Zadaje się serię pytań, z
ktorych każde dotyczy innego modus operandi, np:
-czy kowalski został zabity łomem/siekierą/młotkiem/nożem/kilofem/sekatorem.
Przeprowadzenie testów GKT wymaga 3 warunków:
-osoby postronne nie mają wiedzy o zdarzeniu,

-dla osób postronnych odp są prawdopodobne,
-sprawca xdarzenia musi pamiętać szczegóły.
Badania GKT charakteryzują się:
-niższym poziomem błędów fałszywie pozytywnych w porównaniu z GQT,

-wyzszym poziomem wskazań fałszywie negatywnych w porównaniu z CQT.
GKT mogą być stosowane w niewielkiej ilości spraw, bo często inf podawane są do wiedzy
publicznej, sprawca nie musi pamiętać wszystkiego, osoba badana może mieć związek
emocjonalny z bodźcem na innej podstawie niż zdarzenie.
ELEKTROENCEFALOGRAFIA EEG
fi
EEG polega na rejestrowaniu i analizowaniu zmian potencjału elektrycznego mózgu. Wynikają one
ze zmian aktywności neuronów kory mózgowej i po odpowiednim wzmocnieniu tworzą zapis fal
mózgowych. Aktywność neuronów zwiększa się podczas percepcji bodźca istotnego dla osoby
badanej. Meoda EEG przystosowana jest do badania reakcji psycho zjologucznych dla celów
kryminalistycznych i znana jest w usa pod nazwą brain ngerprinting. Podczas badania
analizowana jest wieloaspektowa odpowiedź EEG odnosząca się do pamięci i kodowania
MERMER. Ukazuje się ona podczas percepcji bodźca istotnego subiektywnie dla danej osoby.
ODpowiedź ta składa się z fali P300, a więc dodatniej fali mózgowej pojawiającej się od 300 do
800 ms po percepcji bodźca oraz z dodatkowych sygnałów negatywnych, które następują po niej
tj 800-1500 ms.
Badania EEG posługują się testami GKT. Więcej błędów niż na wariogra e.
FUNKCJONALNY REZONANS MAGNETYCZNY fMRI
fMRI to metoda obrazowania zmian aktywności neuronów zachodzących w głębi mózgu. Badanie
przeprowadza się w 2 etapach:
1) Skanowanie lokalizacyjne - uzyskuje się szczegółowy obraz struktury mózgu i na jego

podstawie wybiera się płaszczyzny do badania w kolejnym etapie,
2) Skanowanie funkcjonalne - w trakcie, którego wykonuje się szybkie skanowania wybranych
obszarów mózgu trwające 2-3 sekundy. Umożliwiają one rejestrację zmian aktywności mózgu
podczas wykonywania określonego zadania, bądź percepcji bodźców zewnętrznych przez
osobę badaną. Aplikacja bodźców oraz komunikacja z osobą badaną odbywa się za pomocą
ekranu i zestawu przycisków.
Mechanizmem umożliwiającym rejestrację zmian aktywności neuronów jest miejscowa zmiana

poziomu natlenowania krwi i nosi skrótową nazwę BOLD. Do generowania i propagowania
potencjałów czynnościowych neurony wymagają energii. Jest pobierana z cząsteczek
adenozynotrifosforanu ATP, które są wytwarzane z utlenienia glukozy. Do tego procesu konieczny
jest dostęp tlenu, który jest dostarczany przez hemoglobinę we krwi. Hemoglobina ze związaną
cząsteczką tlenu przechodzi w formę nieutlenowaną po oddaniu komórkom tlenu. Formy
hemoglobiny różnią się swą strukturą i właściwościami magnetycznymi i przez to w odmienny
sposób są rejestrowane podczas fMRI. Aktywne neurony wymagają większego dostępu energii i
przez to w ich okolicach następuje nasilenie przepływu krwi z oksyhemoglobiną. W pobudzonych
obszarach mózgu będzie obserwowany silniejszy sygnał fMRI niż w niepobudzinych.
W trakcie kłamania następuje wzrost aktywności neuronów tylko w pewnych częściach mózgu -
płacie ciemieniowym, korze przedczołowej. Obszary te nie ulegają aktywacji w trakcie mówienia
prawdy. Prawidłowe wskazania to około 90%, nie jest akceptowana przez sądy.
TERMOWIZJA
Zmianom stanów emocjonalnych towarzyszą zmiany w przepływie krwi w układzie mięśniowym,

co objawia się w zmianach temperatury ciała człowieka. Pomiary temperatury powierzchni można
wykonać w sposób bezkontaktowy za pomocą kamery termowizyjnej, która odbiera
promieniowanie podczerwone przez każdy obiekt o temp wyższej niż 0K. Zmiennymi
rejestrowanymi są szybkość, intensywność i rozkład przestrzenny zmian temp, które pojawiają się
na skutek aplikowanych bodźców mających subiektywne znaczenie dla badanej osoby. Zwykle
analizuje się oczodoły, nos, bo tam są duże naczynia krwionośne i mało skóry. Testy CQT to około
87%.
ANALIZATOR ZMIAN EMOCJONALNYCH W GŁOSIE
Urządzenia rejestrujące i analizujące zmiany emocjonalne w głosie są oferowane na rynku

amerykańskim od lat 70tych. Mają różne nazwy, np analizator stresu w głosie VSA, PSE, PSA,
VSM.

fi
fi
fi
Producenci donoszą, że urządzenia wykrywają kłanstwo na podstawie analizy głosu, nawet bez
wiedzy badanego, podczas rozmowy telefonicznej. Zasada działania opiera się na wykrywaniu
mikromodulacji w niskich częstotliwościach, które powstają w wyniku zmian w napięciu strun
głosowych. Skuteczność niewielka.
METODY NIEKONWENCJONALNE
HIPNOZA
Teorie wyjaśniające zjawisko hipnozy koncentrują się wokół 2 stanowisk:
-transowego, zgodnie z którym hipnoza to stan zmienionej świadomości, odmienny od stanu snu
i czuwania. Stan ten wywołany jest w drodze specjalnej procedury - indukcji hipnotycznej
zawierających sugestiee, w zależności od głębokości stanu hipnozy osoba może przejawiać
fenomeny hipnotyczne: regresja, halucyjnacje, amnezja.
-nietransowego, hipnoza rtozumiana jest jako pewna sytuacja społeczna uwarunkowana

kulturowo, pojęcie transu jest zbędne, bo wyjaśnia ją psychologia, hipnoza to odegranie pewnej
roli zgodnej z panującymi w danej kulturze potocznymi poglądami.
Do zjawisk związanych z hipnozą można zaliczyć:
*podatność hipnotyczną, względnie stałą cechę jednostki, wyznaczającą wraz ze zmiennymi o

charakterze sytuacyjnym poziom jej reaktywnopści na sugestie podawane po indukcji
hipnotycznej,
*hipermnezję hipnotyczną - poprawę przypominania na skutek poddania osoby hipnozie,
*zwiększenie podatności na sugestię w stanie hipnozy,
*niepamięć źródła informacji,
*zwiększenie subiektywnego poczucia pewności co do prawdziwości informacji uzyskanych w
wyniku zsastosowania hipnozy.
Stosowanie hipnozy jest niedopuszczalne w związku z przesłuchaniem.
Możliwe jest natomiast posłużenie się hipnozą w ramach ekspertyzy biegłego, która jest
dopuszczalna z udziałem świadka, jak i oskarżonego, biegły nie może się wypowiadać w kwestii
wiarygodności wypowiedzi osoby hipnotyzowanej, której ocena leży wyłącznie w kompetencji
organu procesowego. Może on stwierdzić czy i jakie plany pamięciowe zostały ujawnione u osoby
badanej. W przypadku oskarżonego złożone w tym stanie oświadczenia nie mogą
stanowić dowodu.
NARKOANALIZA
Stosowanie narkoanalizy polega na podaniu osobie środków farmakologicznych, potocznie

określanych mianem serum prawdy (SKOPOLAMINA, AMYTHAL, EVIPAN PENTOTHAL), w
którego rezulktacie osoba ta traci kontrolę nad swoimi wypowiedziami, łatwo poddaje się
nakazom, staje się podatna na sugestie. Stosowanie narkoanalizy podczas przesłuchania jest
zabronione, bo w jej rezultacie dochodzi do ograniczenia w znacznym stopniu możliwości
swobodnego wyrażenia woli.
JASNOWIDZTWO
Jasnowidztwo de niowane jest jako wiedza o właściwościach przedmiotu, osoby lub

wydarzeniach bez udziału zmysłów - wchodzi w zakres parapsychologii, dziedziny zajmującej się
zjawiskami paranormalnymi, nie dającymi wyjaśnić się za pomocą praw przyrody. Obok
jasnowidztwa parapsychologia obejmuje także:
• Telepatię,

fi
• Prekognicję - przewidywanie przyszłości,

• Psychokinezę - przemieszczanie przedmiotów za pomocą siły umysłu.
Takie zjawiska określane są mianem PSI.
Organy prowadzące postępowanie mogą potencjalnie wykorzystać zdolności jasnowidzów w celu

pomocy przy śledztwie. Wszystkie metody PSI spotkały się z uzasadnionymi zarzutami braku
poprawności metodologicznej.
RADIESTEZJA
Radiestezja - wykrywanie wody, minerałów, a także narzędzie do poszukiwania osób i

przedmiotów. Nieprzydatna w pracy śledczej i postępowaniu sądowym.
MATERIAŁY DO KONKURSU
TOKSYKOLOGIA
Trucizna to każda substancja zdolna do wywołania szkodliwej odpowiedzi ze strony organizmu

biologicznego, prowadząc do odwracalnych lub nieodwracalnych zaburzeń funkcji zjologicznych,
które mogą doprowadzić do zgonu. Siłę oddziaływania substancji szkodliwych charakteryzuje jej
toksyczność określana przez dawkę śmiertelną (LD – Lethal Dose, mierzona w miligramach na
kilogram masy ciała).
Zatrucie to skutek działania trucizny na organizm - inaczej stan chorobowy wywołany daną
substancją pochodzenia egzo [z organizmu] lub endogennego [spoza organizmu]. Może do niego
dojść w wyniki szkodliwego działania człowieka.
Zatrucia dzielimy ze względu na szybkość rozwoju:

-ostre - gwałtowny rozwój działania toksycznego przy przyjęciu jednorazowej dawki,
-podostre - mniej gwałtowny,
-przewlekłe - działanie trucizny wielokrotne w małych dawkach przez dłuższy czas.
W organizmie niemal każdego człowieka znajdują się substancje szkodliwe, natomiast objawy
zatrucia nie zostaną przez nie wywołane dopóki ich ilość nie przekroczy stężenia toksycznego. To
dawka sprawia, że coś jest trucizną wraz z drogą i częstotliwością podania takiej substancji.
Drogi podania trucizny:

-dożylna, działa najszybciej i najmniej jej potrzeba,
-doustna, całość dawki nie zostanie wchłonięta całkowicie, część dawki może być wydalona w
wyniki naturalnych mechanizmów trawienia chroniącym przed zatruciem,
-układ oddechowy, lotna substancja dostaje się z powietrzem do pęcherzyków płucnych.
Substancje toksyczne dzielimy na:
TRUCIZNY LOTNE
• Gazy duszące zycznie, same w sobie nie są toksyczne, ale mogą doprowadzić do zgonu
przez uduszenie przez obniżenie zawartości tlenu w powietrzu, dwutlenek węgla, metan, butan.
• Gazy duszące chemicznie, utrudniają przenoszenie tlenu przez hemoglobinę przez tworzenie z
nią połączeń lub przez uniemożliwienie oddychania tkankowego, niedotlenienie, tlenek węgla,
cyjanowodór, siarkowodór.
•
• Gazy o działaniu drażniącym, prowadzą do podrażnienia górnych dróg oddecghowych,
obrzmienia płuc, łzawienia, chlor, tlenki azotu, gazy bojowe.
• Różne związki lotne o działaniu narkotycznym - działają na ośrodkowy układ nerwowy,
chloroform.

fi
fi
TRUCIZNY ORGANICZNE
-leki, botoks, jad kiełbasiany,

-narkotyki, środki odurzające,
-toksyny, jady w roślinach i zwierzętach.
TRUCIZNY NIEORGANICZNE
Są to głównie:
-metale - ołów, rtęć,
-półmetale - arsen, cyna,
-związki trujących niemetali - cyjanki, uorki,
-kwasy, zasady, substancje utleniające.
W przypadku pierwiastków, (metali i niemetali) część z nich stanowi skład wszystkich żywych
organizmów, spośród nich, część jest istotna dla człowieka np. żelazo lub cynk. Z jednej strony
przy zbyt dużym stężeniu mogą ujawniać właściwości toksyczne, z drugiej strony ich niedobór
może powodować rozstrój zdrowia. Inne są bardzo toksyczne i nie odgrywają żadnej roli w
organizmie żywym (np. ołów, rtęć).
ENTOMOLOGIA SĄDOWA
Entomologia sądowa (gr entomon - owad, insekt, logos- wiedza - to dział nauk sądowych
zajmujący się metodami ustalania prawnie istyotynch faktów na podstawie owadów, części
owadów i śladów ich aktywności. Powstanie datujemy. Na koniec XVIII i XIX wieku. 1855 Louis
Bergeret przeprowadził sekcję zmumi kowanych zwłok niemowlaka znalezionych w mieszkaniu,
po przestudiowaniu owadów ustalił, że dziecko zmarło 7 lat wcześniej, co doprowadziło do
wytypowania sprawców i skazania ich.
Przełomowym dziełem w rozwoju entomologii sądowej była praca „La Faune des Cadavres” z
1894 r. Jej autor, Jean Pierre Mégnin, dokonał klasy kacji sukcesji ogniw rozwojowych
poszczególnych gatunków owadów na zwłokach pogrzebanych i niepogrzebanych oraz dokonał
charakterystyki kilkudziesięciu tzw. gatunków wskaźnikowych: tych, których zachowanie i rozwój
na owadach dostarcza kluczowych i zdatnych do interpretacji w kontekście nauk sądowych
informacji. „La Faune des Cadavres” urosła potem do roli pierwszego podręcznika do entomologii
sądowej. Forpocztą entomologii sądowej w Polsce była Katedra Medycyny Sądowej Uniwersytetu
Jagiellońskiego. ]
Ekspertyza entomologiczna: przedmiot i zakres
Owady to najliczniejsza gromada zwierząt i stanowi blisko 75% wszystkich gatunków,

Owady przechodzą rozwój przeobrażeniowy, dla entomologii najistotniejsze owady o
przeobrażeniu zupełnym: od stadiów preimaginalnych, a więc od jaja, przez larwę i poczwarkę po
imago (tzw. owada właściwego, dorosłego osobnika).
Owady są zmiennocieplne, a więc ich procesy metaboliczne i rozwojowe są zależne od

temperatury. Wobec tego wiek owadów mierzony jest jako czas zjologiczny, podawany w
stopniogodzinach i stopniodniach.
Najczęściej badane są owady z rzędów muchówkowatych i chrząszczy, zazwyczaj larwy i

imagines.
Dla ekspertyzy entomologicznej typowe są badania owadów nekro lnych (bytujące w okolicy
zwłok i na nich), a w szczególności nekrofagicznych (żerujących na zwłokach),
Katalog gatunków owadów, występujących w danym okresie czasu na danych zwłokach
nazywamy entomofauną.

fl
fi
fi
fi
fi
Ekspertyza entomologiczna kojarzona jest głównie z ustalaniem czasu zgonu i nie jest to
przekonanie błędne, bowiem jest to jej podstawowe i najczęstsze zastosowanie w praktyce. Nie
znaczy to jednak, że możliwości entomologii w tym punkcie się wyczerpują.
Zakres ekspertyzy entomologicznej obejmuje:
• Ustalanie czasu zgonu przez oszacowanie PMI (post-mortem interval), de niowanego jako okres
od zgonu do zabezpieczenia śladów entomologicznych,
• Ustalanie, czy zwłoki były przemieszczane i w jakim środowisku znajdowały się pierwotnie,
przez badanie obecności gatunków owadów nietypowych dla środowiska, w którym ujawniono
zwłoki i typowanie środowiska im właściwego,
• W badaniach kompleksowych możliwe ustalenie przyczyny śmierci: badania entomologiczno-
toksykologiczne poprzez badanie ksenobiotyków zachowanych w organizmach owadów i
entomologiczno-medyczne, gdy bada się czy uszkodzenia zwłok zostały wywołane przez
owady, czy raczej powstały w innym mechanizmie,
• Stwierdzenie nastąpienia obcowania płciowego na krótko przed zgonem, poprzez obserwację
gatunków owadów i ich zachowania w okolicach intymnych denata.
Ślady entomologiczne to ślady biologiczne w postaci owadów lub od owadów pochodzące.

Zaliczamy do nich żywe i martwe owady, części owadów oraz ślady ich aktywności.Ślady
entomologiczne ujawnia się w trakcie oględzin miejsca ujawnienia zwłok oraz w trakcie ich sekcji.
-Ślady w postaci dorosłych owadów żywych zabezpiecza się poprzez umieszczenie ich w 80%
alkoholu etylowym.
-Ślady w postaci owadów w stadium preimaginalnym co do zasady zabezpiecza się jako martwe,
żeby zatrzymać ich rozwój w momencie ujawnienia: najpierw należy je zabić poprzez zalanie
wrzątkiem, a następnie umieścić w alkoholu etylowym.
Część materiału w stadium preimaginalnym należy zabezpieczyć jako żywe przez umieszczenie
na wilgotnym podłożu i niezwłocznie przekazać do odpowiedniego laboratorium.
Niski poziom wiedzy na temat ekspertyzy entomologicznej oraz bardzo rzadkie szkolenia
techników kryminalistyki w tym zakresie skutkują częstymi błędami w zabezpieczaniu śladów
entomologicznych, które mogą poważnie utrudnić lub nawet całkowicie uniemożliwić
przeprowadzenie ekspertyzy.
Metody ekspertyzy
METODA ROZWOJOWA
Pierwszy etap polega na przeprowadzeniu badań identy kacyjnych i kwali kacyjnych, tzn.
ustalana jest przynależność gatunkowa i stopień rozwoju zabezpieczonego owada,
Drugi etap to analiza stadiów rozwojowych poszczególnych gatunków owadów na podstawie

tzw. wskaźników wieku, celem stwierdzenia czasu koniecznego dla osiągnięcia konkretnego
etapu rozwoju,
Wynikiem tej analizy jest minimalny PMI, czyli najwcześniejszy możliwy czas dla
skolonizowania zwłok przez wykazaną entomofaunę.
Konieczne uwzględnienie czynnika PAI (pre-appereance interval), czyli okresu przed

pojawieniem się danego taksonu na zwłokach, szacowanego na podstawie wiadomości o
środowisku, w jakim ujawniono zwłoki.
Istnieją dwie metody wyrażania wyników: przy użyciu diagramu izomorfenicznego i przy użyciu
diagramu izomegalenicznego.

fi
fi
fi
METODA SUKCESYJNA
Metoda ta opiera się na dokładnym zbadaniu całości entomofauny zwłok, a następnie

eksperymentalnym odtworzeniu czasu i kolejności kolonizacji zwłok przez konkretne gatunki (czyli
sukcesji),
Na podstawie opracowanych w nauce modeli sukcesji, zmody kowanych o czynniki dynamiczne

(pora roku, środowisko wyeksponowania zwłok i masa ciała) oblicza się minimalny i maksymalny
PMI.
Metoda rzadziej stosowana, z uwagi na niewielką liczbę opracowanych modeli sukcesji,

uznawana za niedoskonałą w związku z wadliwością eksperymentów, na podstawie których
sporządzane są zazwyczaj modele sukcesji.
Metoda ta boryka się z poważną trudnością, jaką jest wąska liczba opisanych modeli sukcesji.
Sporządzenie każdego modelu wymaga przeprowadzenia serii eksperymentów, w których
uwzględniona i zbadana musi być każda zmiana czynników środowiskowych i ich wpływu na
entomofaunę, co jest zdaniem nadzwyczaj czasochłonnym, zwłaszcza że w naszym kraju
możliwość miarodajnego przeprowadzenia takiego eksperymentu ma zaledwie kilka osób.
Opinia biegłego z ekspertyzy entomologicznej
Dla sformułowania opinii z zakresu entomologii sądowej konieczne jest:

-przekazanie biegłemu całości materiału entomologicznego,
-udostępnienie biegłemu protokołu oględzin zwłok na miejscu ich ujawnienia i protokołu sekcji
zwłok wraz z dokumentacją fotogra czną,
-dane dotyczące temperatury w środowisku ujawnienia zwłok (co najmniej średnie dobowe
mierzone przy gruncie i 1 – 2 metry nad ziemią.
W opinii należy przedstawić:
-Przynależność systematyczną owadów oraz ich stadia rozwoju, podparte czynnikami i kluczem,
którymi kierowano się w identy kacji i klasy kacji.
-Wiek owadów, najważniejszy będzie wiek najstarszych stadiów preimaginalnych
-Interpretacja wyników według wybranej metody i wnioskowanie na temat PMI. Wnioskowanie o
PMI pozwala na bardzo dokładne ustalenie czasu zgonu (z uwagi na krótki cykl życia owadów
możliwe jest wnioskowanie nawet w minutach), które zdaniem niektórych autorów nie traci na
precyzji z upływem czasu od zgonu w stopniu tak wysokim, jak w przypadku wnioskowania
opartego wyłącznie o wiedzę medyczną.
FAŁSZERSTWO BANKNOTÓW
Fałszerstwo banknotów w polskim porządku prawnym jest przestępstwem uregulowanym w art.

310 § 1 k.k.; który wyróżnia dwa rodzaje fałszerstw:
• przerobienie, jest czynnością dokonywaną na już istniejącym dokumencie, polegającą „na

zmianie jego dotychczasowego kształtu, treści, formy lub użytego do wytworzenia materiału w
taki sposób, by przystosować go do nowego przeznaczenia i użycia w sposób autentyczny”
• podrobienie, polega natomiast na wytworzeniu falsy katu od podstaw.
Dotyczy to pieniądza ważnego - występującego w obrocie, kk wymienia także czynność

polegającą na usunięciu z dokumentu oznaki umorzenia - wycofania danego pieniądza z obrotu,
tak, aby stał się „ważny”.
Metody fałszowania banknotów:
Rysunek odręczny,
Artystyczne techniki gra czne: -druk wypukły, druk płaski,
fi
fi
fi
fi
fi
fi
Technika typogra czna - druk wypukły, polega na powleczeniu specjalnej kliszy i nawleczeniu
na papier z zastosowaniem różnego nacisku,
Technika kserogra czna - powielenie ksero, zatarta czytelność mikroszczegółów,
powtarzające się serie,
Druk wklęsły - specjalna forma z wklęsłymi elementami, którą pokrywa się farbą, a następnie
odbija zadrukowane podłoże,
Technika o setowa - technika druku płaskiego, cecha to umiejscowienie elementów
drukujących na jednakowym poziomie, jedne biorą wodę, drugie farbę,
TEchniki komputerowe - skanowanie, komputerowa obróbka banknotu, brak możliwości
odtworzenia faktury, cech charakterystycznych ztcznych.
Metody przerabiania banknotów:
Rozwarstwienie, sprowadza się do rozdzielenia od siebie awersów i rewersów dwóch różnych

banknotów, odpowiednio o niskim i wysokim nominale, które następnie są ze sobą łączone w
taki sposób, aby jeden banknot składał się z niższego rewersu i wyższego awersu i odwrotnie,
w efekcie czego powstają dwa banknoty o wysokim nominale. Wadą tej techniki jest niska
skuteczność przy względnie dużym stopniu pracochłonności;
Cięcie, polega na cięciu banknotów wzdłuż krótszego boku, tak, aby otrzymać paski o różnej
szerokości. Następnie brakujące elementy są uzupełniane metodą kserogra czną i sklejane
nieprzezroczystą taśmą klejącą. W taki sposób możliwe jest otrzymanie jedenastu lub nawet
dwunastu podrobionych banknotów z dziesięciu oryginałów, w zależności od grubości
zaklejonych taśmą ubytków;
Doklejenie, metoda bardzo podobna do cięcia, polegająca na łączeniu kawałków
autentycznych banknotów z częściami innych, np. zer w oznaczeniach cyfrowych. Uzyskane w
ten sposób podróbki cechuje wysoki poziom precyzji, jednak jest to metoda stosowana dosyć
rzadko;

ff
fi
fi
fi
fi
Trawienie chemiczne, polega na odbarwieniu elementów gra cznych banknotu, a następnie

zastępowanie ich elementami z banknotów o wyższym nominale. Metoda ta niesie za sobą
ryzyko zżółknięcia papieru lub niewywabienie gra ki do końca z głębszych części banknotów, z
czym fałszerze radzą sobie jednak poprzez pokrywanie tego typu „usterek” czarnym tuszem, co
pozwala uzyskać efekt „zaplamionego banknotu”;
Metody mechaniczne, polegające na zastępowaniu elementów banknotów o niższym
nominale elementami banknotów o nominale wyższym. W odróżnieniu od trawienia
chemicznego, nie wykorzystuje się tutaj substancji chemicznych, ale narzędzia ręczne, takie jak
żyletka, pumeks czy skalpel, za pomocą których usuwa się określone elementy banknotu, które
następnie są uzupełniane za pomocą technik pisarsko-malarskich lub poligra cznych.
Metody badania autentyczności banknotów:
optyczne:
-metoda stereoskopowa - badanie banknotu pod mikroskopem, w określonym, niewielkim

powiększeniu, przy jego oświetleniu pod kątem, na wprost, przez obiekt.
-absorpcja podczerwieni - wykorzystuje zjawisko absorpcji światła, polegające na pochłanianiu i
odbijaniu fal elektromagnetycznych przez cząsteczki barwników stosowanych w niektórych
metodach fałszerstwa,
-luminescencja - sprowadza się do napromieniowania cząsteczek materiałów kryjących na
banknocie w taki sposób, aby pobudzić je do emisji światła, czyli inaczej luminescencji.
analityczne:
-techniki chromatogra czne - wyekstrahowanie określonych substancji z podłoża,

sprowadzenie ich do postaci ciekłych, gazowych - są dokładnie analizowane,
-elektrofeza kapilarna - rozdzielenie związków biologicznie czynnych lub jonowych przez
działanie zewnętrznego pola elektrycznego w celu analizy materiałów z banknotów,
-techniki spektrometryczne - do ustalania składu substancji kryjących poprzez naświetlenie
próbki wiązką światła w celu wywołania absorpcji, emisji i rozproszenia fotonów.
Mikroskopia skaningowa SEM - jest ona przeprowadzana z wykorzystaniem nieoptycznego

mikroskopu elektronowego, emitującego wiązki elektronów o wysokiej energii, które padając na
toner, powodują emisję tzw. elektronów wtórnych, które to następnie są zbierane oraz
przetwarzane na obraz. Podczas ekspertyzy dokumentów metoda ta jest stosowana do analizy
kolejności nakładania przecinających się linii gra cznych oraz do obserwacji mikroskopowej
struktury powierzchni cząsteczek tonerów.
OKAZANIE GŁOSU
Okazanie głosu jest jednym z możliwych wariantów czynności procesowej uregulowanej w art.
173. k.p.k.
Czynność okazania mowy nie jest eksperymentem procesowym ani ekspertyzą fonoskopijną –
organ nie zamierza w ten sposób odtwarzać przebiegu zdarzenia, a biegły fonoskop nie analizuje
nagrań porównawczych głosu.
LINGWISTYKA KRYMINALNA
Lingwistyka kryminalistyczna to dział zajmujący się analizami językowymi wszelkiego typu,

które wykorzystywane są w sprawach sądowych i postępowaniach prokuratorskich (m.in. w
sprawach dotyczących stalkingu, cyberstalkingu, badania anonimów, plagiatów, ustalania
autorstwa tekstów, naruszania dóbr osobistych, nawoływania do nienawiści itp.).

fi
fi
fi
fi
fi
Bazując na amerykańskiej de nicji lingwistyki kryminalistycznej, wyodrębniamy trzy główne

obszary jej zastosowania:
zrozumienie języka prawa (pisanego),

zrozumienie użycia języka w procesach kryminalistycznych i sądowych,
dostarczanie dowodów językowych.
Idiolekt (gr. ἴδιος idios „własny, swoisty” + λέξις leksis „mowa”), język osobniczy – odmiana
mowy właściwa dla danego użytkownika języka w danym okresie jego rozwoju, tzw.
„indywidualny dialekt”.
„Katalog cech językowo-treściowych” opisuje strukturę języka przez pryzmat pięciu poziomów:
fonetycznego;
morfologicznego;
leksykalnego;
składniowego;
poprawnościowego.

fi

Kryminalistyka - Skrypt Ilovia - XD

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kryminalistyka - Skrypt Ilovia - XD

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Skrypt na bazie podr dr Wilka oraz ćw.

Olivia Matoszuk @ilovia_ Strona 1 z 68

Co roku są pytania o pracownie - historia pracowni na stronie pracowni.

Olivia Matoszuk @ilovia_ Strona 2 z 68

Osoby w procesie karnym i poza nim:

Informacja - zgodnie z de nicją prof Hanauska - to są wszelkie dane o świecie zewnętrznym,

Proces odbioru i przetwarzania inf.

Olivia Matoszuk @ilovia_ Strona 3 z 68

Ślad kryminalistyczny - wg J Sehna - to zmiany w obiektywnej rzeczywistości, które

Ze śladami kryminalistycznymi związana jest ZASADA WZAJEMNEJ WYMIANY ŚLADÓW

-pozostawia ślady na miejscu zdarzenia,

Funkcje śladów kryminalistycznych:

Ślady możemy sklasy kować ze względu na dział techniki kryminalistycznej:

Ślady są głównym przedmiotem wielu czynności kryminalistycznych, w szczególności oględzin i

SCHEMAT POSTĘPOWANIA ZE ŚLADAMI

ŚLAD KRYMNALISTYCZNY - WYKRYWANIE/UJAWNIENIE - ZABEZPIECZENIE - BADANIE I

Olivia Matoszuk @ilovia_ Strona 4 z 68

Kontaminacja - oznacza zetknięcie, splamienie, ianczej mówiąc ślady mogą zostać

1. Źródła osobowe 1. Źródła rzeczowe

Ekspertyza - zespół czynności badawczych wymagających wiadomości specjalnych

Ekspertyyzy są wykonywane, a opinie są wydawane przez biegłych, a więc osoby

Biegły w procesie karnym może występować w dwóch rolach, jako:

Olivia Matoszuk @ilovia_ Strona 5 z 68

Specjallista - osoba zajmująca się obsługą techniczno - dokumentacyjną czynności. Biegli i

Wyróżnia się następujące rodzaje biegłych:

-sądowi (art. 193 § 1 k.p.k.),

Biegli z instytucji specjalistycznych lub naukowych to pracownicy tych instytucji, wśród

Biegły jest samodzielnym osobowym źródłem dowodowym. Przeprowadza czynności

Powołanie biegłego przyjmuje formę postanowienia, które musi zawierać następujące

• imię, nazwisko i specjalność biegłego,

Olivia Matoszuk @ilovia_ Strona 6 z 68

W procesie wyłącznie jako świadek!

Biegłego przesługuje się zawsze jako biegłego, a specjalistę w charakterze świadka.

Metodycznie biegły sądowy może być:

BIEGŁY - BIEGŁY - SPECJALISTA

Charakterystyka -wykonuje czynności w -nie wydaje ekspertyzy, -nie wykonuje

Samodzielność ma pełną samodzielność Nie ma samodzielności W zasadzie nie ma

Olivia Matoszuk @ilovia_ Strona 7 z 68

Przykład Biegły wykonujący Biegły lekarz w Zwykle przeprowadza

Biegli konsultanci powoływani są przez organ prowadzący postępowanie nieformalnie.

Opinie biegłych mogą być pojedyncze, zespołowe i kompleksowe.

Metaopinia to opinia innego biegłego o poprawności innej opinii wydanej w przedmiotowej

BŁĘDY W KRYMINALISTYCE I POMYŁKI SĄDOWE

W naukach penalnych błąd to niezgodność między obiektywną rzeczywistością, a jej odbicie w

• Nieświadomości - gdy pewne elemetnty nie zostały uświadomione przez człowieka,

Wszelkie błędy w kryminalistyce na każdym etapie mogą doprowadzić do POMYŁKI SĄDOWEJ,

Na mocy 552 kpk takim osobom przysługuje odszkodowanie za doznaną szkodę i

wymagają stosowania wiedzy kryminalistycznej

-czynności operacyjno-rozpoznawcze, - straż miejska absolutnie nie może!!

Funkcja dowodowa - kryminalistyka to nauka służąca zbieraniu dowodów, ściśle według

Kogo najpierw pytano o przyczyne zgonu?

(opinia), składa się z:

• Sprawozdania i wniosków art 200 kpk.

-pisemna bądź ustna,

zawarte są w KPK, służą pozyskiwaniu dowodów.

Konsekwencje nieprzestrzegania reguł:

Protokołowanie różnych czynności procesowych uregulowane jest w art 143 KPK.

Oględziny jest to zespół czynności, które przeprowadzane są co do zasady w najwcześniejszej

Def z Wilka: Oględziny to złożona czynność procesowo-kryminalistyczna, która ma na celu

Olivia Matoszuk @ilovia_ Strona 9 z 68

nim udział. Składa się na nie zespół czynności techniczno-taktycznych przeprowadzanych w

Podmiotem realizującym jest organ procesowy, Oględziny są realizowane za pomocą środków i

Oględziny miejsca zdarzenia