मूल्य अभिवृद्धि कर ऐन २०५२

(संवत् २०80 साल असार मसान्तसम्म भएका सं शोधन ममलाइएको)
मूल्य अमभवृद्धि कर ऐन, २०५२

लालमोहर र प्रकाशन मममत
२०५२।१२।७
सं शोधन गने ऐन
१. मूल्य अमभवृद्धि कर (पद्धहलो सं शोधन) ऐन, २०५८ २०५८।१०।४
प्रमाणीकरण र प्रकाशन मममत
२. केही नेपाल कानून सं शोधन गने ऐन, २०६३ २०६३।६।२८
३. गणतन्र सुदृढीकरण तथा केही नेपाल कानून सं शोधन
गने ऐन, २०६६ २०६६।१०।७
४. केही नेपाल ऐन सं शोधन गने ऐन, २०७२ २०७२।११।१३
५. आमथिक ऐन, २०७५ २०७५।३।३२
६.आमथिक ऐन, २०७६ २०७६।३।३०
७. आमथिक ऐन, २०७7 २०७7।३।15
8. आमथिक ऐन, २०७8 २०७8।6।13
9. आमथिक ऐन, २०७9 २०७9।३।31
10. आमथिक ऐन, २०80 २०80।३।31
२०५२ सालको ऐन नं. १४

................
मूल्य अमभवृद्धि कर लगाउने र असुल उपर गने व्यवस्था गनि बनेको ऐन
प्रस्तावनााःदे शको आमथिक द्धवकासको लामग आवश्यक राजश्व सङ्कलन गने

प्रद्धियालाई प्रभावकारी बनाई राजश्व पररचालन बढाउन वस्तु वा सेवाको
मबिी, द्धवतरण, हस्तान्तरण, आयात वा मनयाित लगायतका सबै कारोबारमा मूल्य
 यो ऐन सं वत् २०६५ साल जेठ १५ गते दे खि लागू भएको।

 गणतन्र सुदृढीकरण तथा केही नेपाल कानून सं शोधन गने ऐन, २०६६ द्वारा खिद्धकएको।
1
अमभवृद्धि कर लगाउने र असुल उपर गने प्रद्धियालाई व्यवखस्थत गरी राजश्व

सङ्कलन प्रभावकारी ढङ्गबाट गनि वाञ्छनीय भएकोले,
श्री ५ महाराजामधराज वीरे न्र वीर द्धविम शाहदे वको शासनकालको

चौबीसौं वर्िमा सं सदले यो ऐन बनाएको छ ।
१. सं खिप्त नाम र प्रारम्भाः (१) यस ऐनको नाम “मूल्य अमभवृद्धि कर ऐन,

२०५२” रहेको छ ।
(२) यो ऐन नेपाल सरकारले नेपाल राजपरमा सूचना प्रकाशन

गरी तोद्धकददएको मममतदे खि प्रारम्भ हुनेछ ।
२. पररभार्ााः द्धवर्य वा प्रसङ्गले अको अथि नलागेमा यस ऐनमा,–
(क) “कर” भन्नाले यस ऐन बमोखजम लाग्ने मूल्य अमभवृद्धि कर

सम्िनु पछि ।
(ि) “कारोबार” भन्नाले कुनै वस्तु वा सेवा आपूमति गने कायि

(ग) “कर लाग्ने कारोबार” भन्नाले दफा ५ को उपदफा (१)

मा उखल्लखित कारोबार सम्िनु पछि ।
(घ) “कर लाग्ने मूल्य” भन्नाले कुनै वस्तु वा सेवाको सम्बन्धमा
दफा १२ र १२क. बमोखजम कायम गररने मूल्य सम्िनु पछि।
(ङ) “वस्तु” भन्नाले चल वा अचल दुबै द्धकमसमको सम्पखि

 यो ऐन २०५४ साल मङ्सीर १ गतेदेखि प्रारम्भ हुने गरी तोद्धकएको (नेपाल राजपराः २०५४।५।२
को सूचना अनुसार) ।
 आमथिक ऐन, २०७५ द्वारा संशोमधत ।
2
(च) “सेवा” भन्नाले वस्तु बाहेकको जुनसुकै कुरा सम्िनु पछि।

(छ) “आपूमति” भन्नाले प्रमतफल मलई वा नमलई कुनै वस्तु वा
सेवा मबिी, द्धवमनमय, हस्तान्तरण गने कायि वा तत्सम्बन्धी
अनुममत ददने वा ठे क्का पट्टा गने कायि सम्िनु पछि ।
(ज) “प्रमतफल” भन्नाले वस्तु वा सेवाको आपूमति गदाि त्यसको
मूल्य बापत प्राप्त हुने कुनै पमन कुरा सम्िनु पछि ।
(ि) “आयात” भन्नाले प्रचमलत कानून बमोखजम वस्तु वा सेवा

नेपाल .............. मभर पैठारी गने कायि सम्िनु पछि ।
(ञ) “मनयाित” भन्नाले प्रचमलत कानून बमोखजम वस्तु वा सेवा
नेपाल बाद्धहर वा मनयाित गृह वा द्धवशेर् आमथिक िेरमा
मनयाित गने कायि सम्िनु पछि ।
(ट) “बजार मूल्य” भन्नाले दफा १३ बमोखजम मनधािररत मूल्य

(ट१) “द्धवद्युतीय माध्यम” भन्नाले कम््यूटर, इन्टरनेट, इ–मेल,
फ्याक्स, द्धवद्युतीय क्यास मेखशन (इले क्रोमनक क्यास
रखजष्टर), द्धफस्कल द्धप्रन्टर जस्ता माध्यम सम्िनु पछि र सो
शब्दले द्धवद्युतीय भुक्तानीको माध्यम तथा द्धवभागले तोकेको
त्यस्तै प्रकृमतका अन्य माध्यम समेतलाई जनाउँछ ।
 आमथिक ऐन, २०७५ द्वारा थप ।
3
(ट2) "द्धवद्युतीय सेवा" भन्नाले उपभोक्तालाई सेवा प्रदान गनिका

लामग सूचना प्रद्धवमध अत्यावश्यक पने र न्यूनतम मानवीय
हस्तिेपमा स्वचामलत रूपमा इन्टरनेट माफित प्रदान हुने
दे हाय बमोखजमका सेवालाई सम्िनु पछिाः-
(क) द्धवज्ञापन सेवा,
(ि) चलखचर, टे मलमभजन, सङ्गीत, रभर द टप
(र.द्धट.द्धट.) र सदस्यतामा आधाररत यस्तै

अन्य सेवा,
(ग) तथ्याङ्क सङ्ग्रह सम्बन्धी सेवा,
(घ) क्लाउड सेवा,
(ङ) गेममङ्ग सेवा,
(च) मोबाइल एख्लकेशन सम्बन्धी सेवा,
(छ) इन्टरनेट बजार स्थान सम्बन्धी (अनलाइन
माकेट ्ले स) सेवा र यस माफित उपलब्ध

गराइने सेवा,
(ज) सफ्टवेयरको आपूमति र अद्यावधीकरण,
(ि) तथ्याङ्क, तस्बीर लगायतका डाउनलोड सेवा,
(ञ) परामशि, सीप द्धवकास तथा तामलम सेवा,
(ट) िण्ड (क) दे खि (ञ) को अमतररक्त अन्य

यस्तै प्रकृमतका सेवा।
 आमथिक ऐन, २०७9 द्वारा थप ।
4
(ठ) “व्यखक्त” भन्नाले प्राकृमतक व्यखक्त, फमि, कम्पनी, सं घ, सं स्था,

ु
सािेदारी सं स्था, सहकारी, सं यक्त व्यवसाय, गुठी वा कोर्
सम्िनु पछि र सो शब्दले नाफाको उद्देश्य मलई वा नमलई
कर लाग्ने कारोबारमा सं लग्न रहेको सरकारी मनकाय,
धाममिक सं गठन, परोपकारी सं स्था वा त्यस्तै अन्य मनकाय
र मतनका शािा वा उपशािालाई समेत जनाउँछ ।
(ड) "दताि भएको व्यखक्त" भन्नाले दफा 10, 10क., 10ि.
र 10ि1. बमोखजम कारोबार गनि दताि भएको व्यखक्त
सम्िनु पछि।
(ड1)"गैरबामसन्दा व्यखक्त" भन्नाले नेपालमा कारोबारको स्थायी
ठे गाना नभएको, व्यावसाद्धयक प्रमतमनमध वा कानूनी रूपमा
मान्य प्रमतमनमध नभएको नेपाल बाद्धहरको व्यखक्त सम्िनु
पछि।
 (ढ) "दताि नम्बर" भन्नाले दफा 10, 1.0क, 10ि. र
10ि1. बमोखजम प्रदान गररएको दताि नम्बर सम्िनु
पछि।
(ण) “आपूमतिकताि” भन्नाले कुनै वस्तु वा सेवा आपूमति गने

व्यखक्त सम्िनु पछि ।
(त) “प्रापक” भन्नाले कुनै वस्तु वा सेवा ग्रहण गने व्यखक्त

 आमथिक ऐन, २०७9 द्वारा सं शोमधत ।

5
(थ) “करदाता” भन्नाले यस ऐन बमोखजम कर लाग्ने

कारोबारमा सं लग्न भएको व्यखक्त वा कर बुिाउनुपने
दाद्धयत्व भएको व्यखक्त सम्िनु पछि ।
(थ१)“कर अवमध” भन्नाले करदाताले दफा १८ बमोखजम कर
द्धववरण पेश गनुप
ि ने अवमध सम्िनु पछि ।
(द) “द्धवभाग” भन्नाले आन्तररक राजस्व द्धवभाग सम्िनु पछि ।
(ध) “महामनदे शक” भन्नाले द्धवभागको महामनदे शक सम्िनु पछि ।

(न) “कर अमधकृत” भन्नाले नेपाल सरकारले मनयुक्त गरे को
कर अमधकृत वा प्रमुि कर अमधकृत वा प्रमुि कर
प्रशासक सम्िनु पछि र सो शब्दले द्धवभागका शािा
अमधकृत, मनदे शक, उप–महामनदे शक वा यस ऐन बमोखजम
कर अमधकृतको अमधकार प्रयोग गनि पाउने गरी नेपाल
सरकारले तोकेको अन्य कुनै अमधकृतलाई समेत जनाउँछ।
(प) “तोद्धकएको” वा “तोद्धकए बमोखजम” भन्नाले यस ऐन अन्तगित

बनेको मनयममा तोद्धकएको वा तोद्धकए बमोखजम सम्िनु पछि।
३. कर अमधकृत मनयुक्त गनि वा तोक्न सक्नेाः यस ऐनको प्रयोजनको

मनममि नेपाल सरकारले आवश्यक सङ््यामा कर अमधकृतहरु मनयुक्त
गनि सक्नेछ र नेपाल सरकारले आवश्यक दे िेमा नेपाल सरकारको
अन्य कुनै अमधकृतलाई पमन कर अमधकृतको कायि गने गरी तोक्न
सक्नेछ।

 पद्धहलो सं शोधनद्वारा थप ।
6
४. कर अमधकृतको अमधकार िेराः (१) कर अमधकृतको अमधकारिेर अथि

मन्रालयले मनधािरण गरे बमोखजम हुनेछ ।
(२) कर अमधकृतलाई आफ्नो कायििर

े बाहेकका अन्य िेरका
करदाताको कारोबार मनरीिण र अनुगमन तथा कर मनधािरण गने गरी
महामनदे शकले तोक्न सक्नेछ ।
५. मूल्य अमभवृद्धि कर लाग्नेाः (१) यस ऐनमा अन्यथा व्यवस्था भएकोमा

बाहेक दे हायका कारोबारमा मूल्य अमभवृद्धि कर लाग्नेछाः–
(क) नेपाल ........... मभर आपूमति भएका वस्तु वा सेवामा,
(ि) नेपाल ........... मभर आयात गररएको वस्तु वा

सेवामा,
(ग) नेपाल .......... बाद्धहर मनयाित गररएको वस्तु वा

सेवामा,
(२) प्रत्येक कारोबारको कर लाग्ने मूल्यमा कर लाग्नेछ।
(३) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन

अनुसूची–१ मा उखल्लखित वस्तु वा सेवाहरुको कारोबारमा कर लाग्ने
छै न । साथै त्यस्तो वस्तु वा सेवाको िररदमा पद्धहले लागेको कर दफा
१७ बमोखजम कट्टी गनि र दफा २४ बमोखजम द्धफताि मलन पाइने छै न।
५क. कारोबारको स्वाममत्वको हस्तान्तरणमा कर नलाग्नेाः (१) यस ऐनमा
अन्यर जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन दताि भएको व्यखक्तले आफूले
गदै आएको कारोबार अन्य कुनै दताि भएको व्यखक्तलाई मबिी गरे मा
 गणतन्र सुदृढीकरण तथा केही नेपाल कानून सं शोधन गने ऐन, २०६६द्वारा खिद्धकएको।
7
वा मनजको मृत्यु भई हकवालाको नाममा कारोबार हस्तान्तरण भएमा

त्यसरी हुने स्वाममत्वको हस्तान्तरणमा कर लाग्ने छै न । त्यसरी
कारोबार मबिी वा हस्तान्तरण गदाि दताि भएको व्यखक्त वा हस्तान्तरण
गरी मलने व्यखक्तले सो कुराको जानकारी तोद्धकए बमोखजम द्धवभागलाई
ददनु पनेछ ।
(२) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापमन कानून

बमोखजम दताि हुनपु ने वा भएको कुनै उद्योग वा व्यवसायको हस्तान्तरण
भएमा स्वाममत्व प्राप्त गने व्यखक्तले कानून बमोखजम करको दाद्धयत्व
व्यहोनुि पनेछ ।
(३) उपदफा (२) को अधीनमा रही स्वाममत्व प्राप्त गने व्यखक्तले

यस ऐन बमोखजम तोद्धकएको अवमधसम्म (हस्तान्तरण हुन ु अखघको)
त्यस्तो उद्योग वा व्यवसायको कारोबारको लेिा, िाताबही तथा द्धहसाव
द्धकताब सुरखित राख्नुपने दाद्धयत्व वहन गनुि पनेछ ।
५ि. दताि गनि आदे श ददन सक्नेाः दताि हुनपु ने व्यखक्तले दताि नगरी कुनै
कारोबार गरररहेको छ भन्ने कुरा कर अमधकृतलाई मनामसब लागेमा
त्यस्तो व्यखक्तलाई दताि गनि आदे श ददन सक्नेछ ।
तर दफा ९ बमोखजम तोद्धकएको रकमसम्मको मार कारोबार
गरे को हुँदा दताि हुन ु नपने भन्ने खजकीर मलने व्यखक्तले दताि गने आदे श
प्राप्त भएको मममतले तीस ददनमभर सो कुराको प्रमाण पेश गनुि पनेछ ।
६. आपूमतिको स्थान र समयाः (१) यस ऐन बमोखजम कर मनधािरण र

असुल उपर गने प्रयोजनको लामग कुनै वस्तु वा सेवाको आपूमति
नेपालमभर वा बाद्धहर भएको कुराको मनधािरण तोद्धकए बमोखजम हुनेछ ।
8
(२) यस ऐन बमोखजम कर मनधािरण र असुल उपर गने

प्रयोजनको लामग कुनै वस्तु वा सेवाको आपूमति दे हायको समयमध्येमा
जुन पद्धहले हुन्छ सोही समयमा त्यस्तो वस्तु वा सेवाको आपूमति भएको
मामननेछाः–
(क) आपूमतिकतािले बीजक जारी गरे को बित,
(ि) वस्तुको आपूमतिको हकमा प्रापकले आपूमतिकतािको

कारोबार स्थलबाट वस्तु उठाएको वा ग्रहण गरे को
बित,
(ग) सेवाको आपूमतिको हकमा सेवा प्रदान भएको बित,
(घ) आपूमतिकतािले वस्तु वा सेवाको प्रमतफल प्राप्त गरे को

बित ।
(३) उपदफा (२) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन

दे हायका अवस्थाहरुमा दे हाय बमोखजमको समयलाई आपूमति समय
मामननेछाः–
(क) मनरन्तर रुपमा आपूमति हुने दू र स्ार सेवा वा त्यस्तै

अन्य साविजमनक सेवाहरुको हकमा बीजक जारी
गदािको समय,
(ि) करार बमोखजम द्धकस्ताबन्दी रुपमा कुनै वस्तु वा

सेवाको मूल्य एकभन्दा बढी ददनमा आंखशक रुपमा
भुक्तानी हुने व्यवस्था भएकोमा भुक्तानी भएको वा
करारमा भुक्तानी गनुप
ि ने भनेर उल्लेि गररएको
ददनमध्ये जुन पद्धहले हुन्छ सो समय,
9
(ग) यस ऐन अन्तगित कर कट्टी सुद्धवधा प्राप्त नहुने गरी

प्रयोग भएका वस्तु वा सेवाको हकमा त्यस्तो वस्तु वा
सेवा प्रयोग भएको समय ।
(४) कुनै कारोबारको आपूमति समयको सम्बन्धमा उपदफा (२)

मा उखल्लखित अवस्थाहरुमध्ये एकैपटक एकभन्दा बढी अवस्थाहरु
लागू हुन सक्ने भएमा त्यस्तो कारोबारमा आपूमतिको समयको मनधािरण
महामनदे शकले वस्तुगत आधारमा तोके बमोखजम हुनेछ ।
७. करको दराः(१) यस ऐन बमोखजम लाग्ने करको दर तेह्र प्रमतशतको

एकल दर हुनेछ ।
(२) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन

अनुसूची–२ मा उखल्लखित वस्तु वा सेवाको कारोबारमा शून्य दरमा
कर लाग्नेछ ।
८. करको मनधािरण र असुल उपराः (१) दताि भएको व्यखक्तले यो ऐन र

यस ऐन अन्तगित बनेको मनयम बमोखजम कर लाग्ने मूल्यमा कर
मनधािरण र असुल उपर गनुि पनेछ ।
(२) नेपाल बाद्धहरको कुनै व्यखक्तबाट सेवा प्राप्त गनि दताि
भएको वा दताि नभएको व्यखक्तले यो ऐन र यस ऐन अन्तगित बनेको
मनयम बमोखजम कर लाग्ने मूल्यमा भुक्तानीका वित वा सेवा प्राप्त
भएको वितमध्ये जुन पद्धहले हुन्छ सो समयमा कर मनधािरण र असुल
उपर गनुि पनेछ ।
(2क) दताि नभएको कुनै व्यखक्तबाट ढु वानी साधन भाडामा
मलने वा ढु वानी सेवा प्रा्त गने दताि भएको वा दताि नभएको व्यखक्तले
 आमथिक ऐन, २०७५ द्वारा सं शोमधत ।
10
यो ऐन र यो ऐन अन्तगित बनेको मनयम बमोखजम कर लाग्ने मूल्यमा

भुक्तानीका बित वा सेवा प्रा्त भएको बितमध्ये जुन पद्धहले हुन्छ
सो समयमा कर मनधािरण र असुल उपर गनुि पनेछ।
(३) व्यावसाद्धयक प्रयोजनको लामग मनमािण गररने पचास लाि
रुपैयाँभन्दा बढीको भवन वा अपाटिमेन्ट वा सद्धपङ कम््ले क्स वा
द्धवभागले तोकेका यस्तै प्रकारका अन्य सं रचना दताि नभएको व्यखक्तबाट
मनमािण गराएको भए तापमन त्यस्तो मनमािण दताि भएको व्यखक्तबाट गराए
सरह मानी कर दाखिला गनुि पनेछ । त्यसरी दाखिला नगरे मा सो
सं रचनाको स्वाममत्व रहेका व्यखक्तबाट कर मनधािरण गरी असुल उपर
गररनेछ ।
स्पष्टीकरणाः यस उपदफाको प्रयोजनको लामग “व्यवसाद्धयक प्रयोजन”

भन्नाले भवन, अपाटिमेन्ट, सद्धपङ कम््ले क्स वा द्धवभागले तोकेका अन्य
यस्तै सं रचना मनमािण गरी मबिी गने एवं त्यस्ता सं रचना चालु वा
स्थायी सम्पखिको रुपमा लेिाङ्कन गरी आय आजिनमा उपयोग गने कायि
८क. बैङ्क प्रत्याभूमतको व्यवस्थााः (१) उद्योग स्ालन भएको पमछल्लो बाह्र
मद्धहनाको कुल मबिीको चालीस प्रमतशतभन्दा बढी मनकासी गने
उद्योगले मनकासी गने पररमाण जमतको मालवस्तु उत्पादन गनि
आवश्यक कच्चा पदाथि पैठारी गदाि तथा बण्डेड वेयर हाउस माफित
करमुक्त पसलको लामग पैठारी गने मालसामानमा लाग्ने कर बापतको
रकम सम्बखन्धत भन्सार कायािलयमा बैङ्क प्रत्याभूमत रािी पैठारी गनि
सक्नेछ ।
 आमथिक ऐन, २०80 द्वारा थप ।

11
तर बण्डे ड वेयर हाउस माफित कर मुक्त पसलले पैठारी गने बाहेक

अन्य मनकासीकतािले त्यस्तो सुद्धवधा प्राप्त गनि कच्चा पदाथिबाट तयारी
सामान बनाई मनकासी गदाि दश प्रमतशत मूल्य अमभवृद्धि भएको हुन ु
पनेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोखजमको सुद्धवधा मलई बण्डेड वेयर हाउस

माफित पैठारी भएका मददरा तथा च ुरोट नेपाल सरकार, परराष्ट्र
मन्रालयले मसफाररस गरे को कूटनीमतक तथा महसुल सुद्धवधा प्राप्त
व्यखक्त वा मनकायलाई मार मबिी गनुि पनेछ ।
(३) उपदफा (१) बमोखजम राखिएको बैङ्क प्रत्याभूमत द्धवभागले

तोकेको प्रद्धिया बमोखजम सम्बखन्धत भन्सार कायािलयबाट फुकुवा
गररनेछ।
९. सानो कारोबार गने व्यवसायीलाई छु टाः यस ऐनमा अन्यर जुनसुकै कुरा
ले खिएको भए तापमन तोद्धकएको रकमसम्मको वाद्धर्क
ि कर लाग्ने
कारोबार गने साना व्यवसायीलाई दताि गनि, द्धववरण पेश गनि र अन्य
प्रद्धिया पूरा गनि नपने गरी तोद्धकए बमोखजम छु ट ददन सद्धकनेछ ।
तर, मूल्य अमभवृद्धि कर लाग्ने वस्तु तथा सेवाको कारोबार गने

आयकर ऐन, २०५८ को दफा ४ को उपदफा (४) बमोखजम पूव ि
अनुमामनत आय द्धववरण बुिाउने करदाता बाहेक सानो कारोबार गने
व्यवसायीले स्वेच्छाले आफ्नो कारोबार दताि गनि चाहेमा दफा १०,
१०क. र १०ि. बमोखजमको प्रद्धिया पूरा गरी दताि गराउन सक्नेछ।

12
१०. दतािाः(१) कुनै कारोबारमा सं लग्न हुन चाहने व्यखक्तले कारोबार सुरु
ि न्दा अखघ कारोबार दतािको लामग तोद्धकएको ढाँचामा कर अमधकृत
गनुभ
समि दरिास्त ददनु पनेछ ।
(२) कुनै व्यखक्तले कारोबार गरे को वस्तु वा सेवामा कर
लाग्ने भएमा त्यसरी कर लागेको वा कारोबार स्ालन गरे को मममतले
तीस ददनमभर त्यस्तो कारोबार दतािको लामग तोद्धकएको ढाँचामा कर
अमधकृतसमि दरिास्त ददनु पनेछ।
(३) उपदफा (१) र (२) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए

तापमन अनुसूची–१ मा उखल्लखित कर छु ट हुने वस्तु वा सेवाको मार
कारोबार गने व्यखक्तले दताि गराउनुपने छै न ।
ि को दरिास्त
(४) उपदफा (१) वा (२) बमोखजम रीतपूवक
ददने प्रत्येक व्यखक्तलाई कर अमधकृतले दताि गरी तोद्धकएको ढाँचामा
तोद्धकएको म्यादमभर दताि नम्बर सद्धहतको दतािको प्रमाणपर ददनु
पनेछ।
(५) दताि भएको व्यखक्तले दतािको प्रमाणपर आफ्नो कारोबार

स्ालन गने प्रमुि स्थानमा सबैले दे ख्ने गरी राख्नु पनेछ र कारोबारको
स्थान एकभन्दा बढी भएमा प्रमुि स्थान बाहेक अन्य स्थानमा समेत
कर अमधकृतद्वारा प्रमाखणत गरे को दतािको प्रमाणपर सबैले दे खिने गरी
राख्नु पनेछ ।
(६) दताि भएको व्यखक्तले आफ्नो दताि नम्बरको प्रयोग मूल्य

अमभवृद्धि कर, अन्ताःशुल्क र भन्सार सम्बन्धी सबै कारोबार र तोद्धकए
बमोखजमका अन्य कारोबारको सम्बन्धमा समेत गनुि पनेछ ।
 आमथिक ऐन, २०७8 द्वारा संशोमधत ।

13
(७) उपदफा (१) वा (२) बमोखजम दतािको लामग ददएको

दरिास्तमा उखल्लखित द्धववरणमा कुनै पररवतिन भएमा त्यस्तो पररवतिन
भएको पन्र ददनमभर दताि भएको व्यखक्तले कर अमधकृतलाई सो
कुराको जानकारी ददनु पनेछ ।
१०क.अस्थायी दताि सम्बन्धी द्धवशेर् व्यवस्थााः(१) अस्थायी रूपमा आयोजना
गने प्रदशिनी, मेला तथा अन्य यस्तै कारोबारको हकमा कारोबार सुरु
ु न्दा अगावै आयोजक तथा त्यस्तो आयोजनामा कर लाग्ने वस्तु वा
हुनभ
सेवाको कारोबार गने मूल्य अमभवृद्धि करमा दताि नभएका व्यवसायी
तोद्धकए बमोखजम मूल्य अमभवृद्धि करमा अस्थायी रूपमा दताि हुन ु पनेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोखजम मूल्य अमभवृद्धि करमा दताि भएको

व्यवसायीले सो कायििममा राख्ने वस्तु स्टक रान्सफर गरी लै जान
पाउनेछ ।
(३) उपदफा (१) बमोखजमको कायििमको लामग मार दताि

भएको करदाताले आयोजना गरे को प्रदशिनी, मेला समाप्त भएको सात
ददनमभर कारोबारको द्धववरण पेश गरी लाग्ने सम्पूणि कर समेत दाखिला
गरी अस्थायी दताि िारे ज गनुि पनेछ ।
१०ि. सं यक्त
ु उपिमको दताि सम्बन्धी द्धवशेर् व्यवस्थााः (१) कुनै दुई वा
सोभन्दा बढी व्यखक्तले कुनै मनखित अवमधका लामग कर लाग्ने कारोबार
ु
गनि सं यक्त उपिम (ज्वाइन्ट भेन्चर) िडा गरे मा त्यस्ता व्यखक्तहरू
दताि रहेका कायािलयमध्ये कुनै एक कायािलयको कर अमधकृतसमि
ु
त्यस्तो सं यक्त उपिम अस्थायी रूपमा दतािको लामग मनवेदन ददनु
पनेछ।

14
(२) उपदफा (१) बमोखजम मनवेदन प्राप्त भएमा कर अमधकृतले

तोद्धकएको ढाँचामा दताि प्रमाण पर ददनु पनेछ ।
ु
(३) उपदफा (१) बमोखजम दताि भएको सं यक्त उपिमले
त्यस्तो उपिम िडा गदाि गरे को सम्िौतामा तोद्धकएको अवमध समाप्त
भएपमछ दताि िारे ज गराउनु पनेछ ।
ु
(४) सं यक्त उपिम (ज्वाइन्ट भेन्चर) मा सं लग्न व्यखक्त
आफूसं लग्न रहेको सं यक्त
ु उपिम (ज्वाइन्ट भेन्चर) को कर दाद्धयत्व
ु
भुक्तान गने प्रयोजनका लामग सं यक्त वा छु ट्टाछु ट्टै रूपमा खजम्मेवार
हुनेछन् ।
10ि1.द्धवद्युतीय सेवा प्रदान गने गैरबामसन्दा व्यखक्तको दताि सम्बन्धी व्यवस्थााः
(1) यस ऐनमा अन्यर जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन नेपालमा
द्धवगत बाह्र मद्धहनामा बीस लाि रुपैयाँभन्दा बढी कर लाग्ने द्धवद्युतीय
सेवाको कारोबार गने गैरबामसन्दा व्यखक्तले मूल्य अमभवृद्धि करमा दताि
हुन ु पनेछ।
(2) द्धवद्युतीय सेवाको कारोबार गने गैरबामसन्दा व्यखक्तको दताि

प्रद्धिया द्धवभागले मनधािरण गरे बमोखजम हुनेछ।
(3) उपदफा (1) बमोखजम दताि भएका द्धवद्युतीय सेवाको
कारोबार गने गैरबामसन्दा व्यखक्तको कारोबार बन्द भएमा वा कारोबार
गनि छाडे मा द्धवभागले मनधािरण गरे को प्रद्धिया बमोखजम दताि िारे ज
गराउनु पनेछ।
15
१०ग.दताि अमभले ि अद्यावमधक गने सम्बन्धी द्धवशेर् व्यवस्थााः (१) यस ऐन

बमोखजम दताि भएका व्यखक्तले द्धवभागले तोकेबमोखजमको दताि सम्बन्धी
सूचना र अमभले ि द्धवभागको वायोम्याद्धरक दताि प्रणालीमा ............
अद्यावमधक गनुि पनेछ।
११. दताि िारे जीाः (१) कर अमधकृतले दे हायको कुनै अवस्थामा दताि भएको
व्यखक्तको दताि िारे ज गनुि पनेछाः–
(क) सं गदठत सं स्था भए त्यस्तो सं गदठत सं स्था बन्द, मबिी

वा हस्तान्तरण भएमा वा अन्य कुनै द्धकमसमबाट त्यस्तो
सं गदठत सं स्थाको अखस्तत्व कायम नरहेमा,
(ि) व्यखक्तगत स्वाममत्व भए त्यस्तो स्वाममत्व भएको

व्यखक्तको मृत्यु भएमा,
(ग) सािेदार सं स्था भए त्यस्तो सािेदारी सं स्था द्धवघटन

भएमा वा सािेदारको मृत्यु भएमा,
(घ) दताि भएको व्यखक्तले कर लाग्ने कारोबार गनि छाडेमा,
(ङ) लगातार बाह्र मद्धहनासम्म शून्य द्धववरण ददने वा

द्धववरण नै नददई बसेका करदाता भएमा,
(च) द्धवगत बाह्र मद्धहनामा वस्तुको हकमा पचास लाि

रुपैयाँर वस्तु तथा सेवा ममखश्रत कारोबारको र सेवाको
हकमा बीस लाि रुपैयाँकरयोग्य कारोबार नपुगेको
करदाता भएमा,
 आमथिक ऐन, २०७६ द्वारा थप ।

 आमथिक ऐन, २०७8 द्वारा खिद्धकएको ।
16
(छ) भूलवश दताि भएकोमा ।
(२) उपदफा (१) को िण्ड (च) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको

भए तापमन दफा ९ बमोखजम स्वेखच्छक रूपमा दताि भएका करदाताले
आफ्नो दताि कायमै राख्न चाहेमा द्धवगत बाह्र मद्धहनाको अखन्तम द्धववरण
साथ तोद्धकएको ढाँचामा दरिास्त ददएमा त्यस्ता करदाताको दताि कायमै
रहनेछ ।
(३) दताि िारे जीको लामग कर द्धववरण पेश भएको पन्र ददनमभर
करदाताले कर परीिणको लामग कागजात पेश गनुि पनेछ र कर
अमधकृतले त्यस्ता करदाताको कर परीिण गरी तीन मद्धहनामभर दताि
िारे ज गरी वा दताि िारे ज नहुने भए त्यसको जानकारी करदातालाई
ददनु पनेछ । उक्त अवमधमभर कर अमधकृतले दताि िारे ज नगरे मा वा
दताि िारे ज हुने भनी मनणिय नगरे मा त्यस्तो अवमध पमछको कर द्धववरण
करदाताले पेश गनुप
ि ने छै न ।
(४) पद्धहले कर कट्टी सुद्धवधा मलई सकेका वस्तुमध्ये दताि िारे ज

हुँदाका बित बाँकी रहेको पूज
ँ ीगत सामान समेतको मौज्दातलाई बजार
मूल्यमा आपूमति गरे को मानी कर मनधािरण गरी असुल गररनेछ ।
ँ ीगत सामान” भन्नाले

स्पष्टीकरणाःयस उपदफाको प्रयोजनको लामग “पूज
कुनै सम्पखि वा सम्पखिको कुनै भाग र कर लाग्ने कारोबारमा प्रयोग
हुने सम्पखि सम्िनु पछि ।
ँ ा कुनै कुरा गरे को

(५) कर लाग्ने वस्तु वा सेवाको कारोबार हुद
वा नगरे को कारणले यस ऐन बमोखजम गनुप
ि ने कायि तथा दाद्धयत्व बाँकी
ँ ै मा त्यस्तो दाद्धयत्वबाट त्यस्तो
भएमा त्यस्तो करदाताको दताि िारे ज हुद
करदाताले उन्मुखक्त पाउने छै न ।
17
(६) दताि िारे जी सम्बन्धी अन्य प्रद्धिया तोद्धकए बमोखजम हुनेछ।
१२. कर लाग्ने मूल्याः (१) यस ऐनमा अन्यथा व्यवस्था भएकोमा बाहेक

नगद मार प्रमतफल भएको अवस्थामा आपूमतिकतािले प्रापकसँग मलएको
मूल्य मार कर लाग्ने मूल्य हुनेछ ।
(२) कर लाग्ने मूल्यमा दे हायका रकमहरु समेत समावेश

हुनेछन्ाः–
(क) कारोबारको मसलमसलामा आपूमतिकतािले व्यहोरे को

ढु वानी र द्धवतरण सम्बन्धी िचिहरु र नाफाको रकम,
(ि) यस ऐन बमोखजमको कर बाहेक अन्ताःशुल्क, स्वाममत्व
शुल्क र अन्य कर रकम ।
स्पष्टीकरणाः–यस िण्डको प्रयोजनको लामग “अन्य कर

रकम” भन्नाले साल–वसाली आमथिक ऐनले तोके
बमोखजम लाग्ने महसुल, दस्तुर वा अन्य शुल्क सम्िनु
पछि ।
(३) वस्तु वा सेवा आपूमति गदाि मूल्यमा ददईएको मडस्काउण्ट,

कममसन वा यस्तै अन्य व्यापाररक छु टको रकमलाई कर लाग्ने मूल्यमा
समावेश गररने छै न ।
(४) वस्तु द्धवमनमय अन्तगित आदान प्रदान गररएका वस्तु वा

सेवाको कर लाग्ने मूल्य त्यसरी आदान प्रदान गररएका वस्तु वा
सेवाको बजार मूल्य बराबर हुनेछ ।

18
(५) यस ऐनमा अन्यथा व्यवस्था भएकोमा बाहेक आयात गरे को

वस्तुको कर लाग्ने मूल्य कायम गदाि मूल्य अमभवृद्धि कर बाहेक
ढु वानी, बीमा, एजेण्ट र अन्य व्यखक्तहरुको कममसन आदद समेतको
पैठारी मूल्य, पैठारी महसुल, समीकारक महसुल र पैठारीमा लाग्ने अन्य
कुनै कर भए सो समेत जोडी कर लाग्ने मूल्य कायम गररनेछ ।
(६) कुनै वस्तु वा सेवाको मूल्य प्रचमलत बजार मूल्यभन्दा ज्यादै

कम दे खिएमा त्यस्तो वस्तु वा सेवाको कर लाग्ने मूल्य बजार मूल्य
बराबर हुनेछ ।
(७) आंखशक प्रमतफल मलई आपूमति गरे को वस्तु वा सेवाको कर

लाग्ने मूल्य बजार मूल्य बराबर हुनेछ ।
(८) कुनै वस्तु वा सेवा बापत राखिएको धरौटी रकम

आपूमतिकतािले त्यस्तो वस्तु वा सेवाको प्रमतफलको रुपमा तोद्धकए
बमोखजम ममलान नगरे सम्म कर लाग्ने मूल्य मामनने छै न ।
१२क.काठको कारोबारमा कर लाग्नेाः (१) राद्धष्ट्रय वनको काठ मललामी,
छोडपूजी वा खचरान आदे श पाएको समयमध्ये जुन पद्धहले हुन्छ उक्त
समयमा त्यस्तो काठको रोयल्टी रकम वा मललाम रकममा जुन बढी
हुन्छ त्यस्तो रकममा कर लगाई असुल उपर गररनेछ।
(२) मनजी आवादी, मनजी वन वा सामुदाद्धयक वनको काठ

व्यापाररक प्रयोजनको लामग मबिी गरे मा रोयल्टी नलाग्ने भए पमन
उपदफा (१) मा व्यवस्था भए बमोखजम राद्धष्ट्रय वनको काठ सरह नै
कर लाग्नेछ ।

19
१३. बजार मूल्याः(१) कुनै ददनमा आपूमति गररएको वस्तु वा सेवाको बजार
मूल्यको मनधािरण असम्बखन्धत व्यखक्तहरुका बीच स्वतन्र रुपले आपूमति
भएको त्यस्तै द्धकमसमको वस्तु वा सेवा बापत प्राप्त हुने प्रमतफललाई
ध्यानमा रािी मनधािरण गररनेछ ।
(२) यस दफाको प्रयोजनको लामग बजार मूल्य मनधािरण गने

प्रद्धिया तोद्धकए बमोखजम हुनछ
े ।
(३) उपदफा (१) र (२) बमोखजम कुनै वस्तु वा सेवाको बजार

मूल्य मनधािरण गनि नसद्धकएको अवस्थामा महामनदे शकले तोकेको
प्रद्धिया अनुसार त्यस्तो वस्तु तथा सेवाको बजार मूल्य मनधािरण
१४. बीजक ददनु पनेाः (१) प्रत्येक दताि भएको व्यखक्तले तोद्धकए बमोखजमको
अवस्थामा बाहेक कुनै वस्तु वा सेवा आपूमति गदाि प्रापकलाई बीजक
(२) बीजकको ढाँचा तोद्धकए बमोखजम हुनेछ ।
(३) बीजक मलनु प्रापकको कतिव्य हुनेछ ।

(४) दश हजार रुपैयाँभन्दा बढीको कर लाग्ने वस्तु द्धवभागले
तोकेको िेरबाद्धहर ढु वानी गनेले कर बीजक साथमा राख्नु पनेछ ।
(५) द्धवभागले सूचना प्रकाशन गरी वा मलखित आदे श ददई
तोकेको कुनै व्यखक्तले कुनै तोकेको वस्तुको सोही सूचना वा आदे शमा
तोकेको समयावमधका लामग त्यस्तो वस्तुको िुरा मबिी मूल्य
साविजमनक गनुप
ि ने गरी तोक्न सक्नेछ । यस्तो सूचना वा आदे श प्राप्त
 पद्धहलो सं शोधनद्वारा सं शोमधत ।

20
भएपमछ िुरा मबिी मूल्य साविजमनक नगरी कुनै वस्तुको मबिी वा

हस्तान्तरण गनि पाउने छै न ।
(६) उपदफा (५) बमोखजमतोद्धकएको व्यखक्तले त्यस्तो वस्तु
दताि नभएको व्यखक्तलाई मबिी गदाि साविजमनक भएको मूल्यमा
तोद्धकएको ढाँचामा बीजक ददई उपभोक्ता तहको कर समेत असुल उपर
गराउने व्यवस्था गररनेछ ।
तर उपदफा (७) बमोखजम नतोद्धकएको कुनै व्यखक्तले पमन

स्वेच्छाले यस उपदफा बमोखजमको बीजक ददन सक्नेछ ।
१४क. द्धवद्युतीय बीजकाः (१) करदाताले द्धवभागको पूव ि स्वीकृमत मलई
द्धवद्युतीय बीजक जारी गनि सक्नेछ ।

द्धवभागले सूचना प्रकाशन गरी त्यस्तो सूचनामा तोद्धकएका करदातालाई
अमनवायि रुपमा द्धवद्युतीय माध्यमबाट बीजक जारी गरी त्यस्तो द्धवद्युतीय
माध्यमलाई द्धवभागको केन्रीय बीजक अनुगमन प्रणाली (मसद्धवएमएस)
मा आबि गनि आदे श ददन सक्नेछ।
(३) द्धवद्युतीय माध्यमबाट बीजक जारी गने सफ्टवेयर वा

उपकरणको सुरिण तथा द्धवश्वसनीयता सम्बन्धमा द्धवभागले कायिद्धवमध
बनाई लागू गनेछ । त्यस्तो कायिद्धवमध सम्बखन्धत उत्पादक, द्धवतरक र
प्रयोगकतािले पालना गनुप
ि नेछ ।
१५. दताि नभएको व्यखक्तले कर उठाउन नहुनाःे (१) दताि नभएको व्यखक्तले
कर असुल गरे को दे खिने कुनै बीजक वा कागजात जारी गनि र कर
उठाउन हुँदैन ।
 आमथिक ऐन, २०७६ द्वारा संशोमधत ।

21
(२) दताि नभएको कुनै व्यखक्तले कर उठाएमा त्यसरी उठाएको

कर मनधािरण गरी मनजबाट असुल उपर गररनेछ ।
(३) उपदफा (१) वा (२) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए
तापमन नेपाल सरकार, प्रदे श सरकार, स्थानीय तह वा नेपालखस्थत
अन्तरािद्धष्ट्रय सं घ, सं स्था वा मनयोग वा मूल्य अमभवृद्धि कर नलाग्ने
वस्तुको कारोबार गने साविजमनक सं स्थानले मूल्य अमभवृद्धि कर लाग्ने
वस्तु वा सेवा मबिी गदाि कर असुल उपर गनुि पनेछ ।
१६. कारोबारको लेिा राख्नु पनेाः (१) करदाताले दफा १८ बमोखजमको कर

अवमधको आफ्नो कारोबारको ले िा अद्यावमधक राख्नु पनेछ र त्यस्तो
ले िा मनरीिण गनि कर अमधकृतले माग गरे मा जहाँसक
ु ै रहेको मनजको
त्यस्तो लेिा कर अमधकृतलाई उपलब्ध गराउनु पनेछ ।
(१क) द्धवभागले करदाताको कम््यूटर तथ्याङ्क आधार
(डाटावेश) मा मनरन्तर पहुँच प्राप्त गनि सक्नेछ ।
(२) करदाताले रािेको लेिामा दे हायका कुराहरु समेत समावेश

हुन ु पनेछाः–
(क) कारोबार भएको मममत,
(ि) प्रत्येक कारोबारको मूल्य,
(ग) कारोबारको अको पि दताि भएको रहेछ भने मनजको

दताि नम्बर, र
(घ) कारोबारसँग सम्बि तोद्धकए बमोखजमका अन्य कुराहरु ।

22
(३) दताि भएको व्यखक्तले सम्बखन्धत कर अमधकृतद्वारा

प्रमाखणत भएको िररद तथा मबिी िाता लेिा राख्ने प्रयोजनको मनममि
प्रयोग गनुि पनेछ ।
(३क)
(४) करदाताले कारोबारको लेिा तोद्धकएको अवमधसम्म सुरखित

राख्नु पनेछ ।
(५) यो ऐन वा यस ऐन अन्तगित बनेका मनयमले तोकेको
प्रद्धिया पूरा गरी करदाताले रािेको ले िालाई अन्यथा प्रमाखणत
नभएसम्म मान्यता ददईनेछ ।
१६क. कम््यूटर प्रशोमधत अमभलेि प्रमाणको रूपमा ग्राह्य हुनेाः (१) प्रचमलत
कानूनमा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन अन्यथा प्रमाखणत भएमा
बाहेककर प्रयोजनको मनममि द्धवभाग वा अन्तगितका कायािलयमा रहेका
कम््यूटरबाट प्रशोमधत करदाता सम्बन्धी अमभलेि प्रमाणको रुपमा ग्राह्य
हुनेछ ।
(२) द्धवभागले सूचना प्रकाशन गरी द्धवद्युतीय माध्यमबाट बीजक

जारी गने, लेिा राख्ने, कर द्धववरण पेश गने तथा भुक्तानी गने सम्बन्धमा
आवश्यक व्यवस्था गनि सक्नेछ ।
१६ि. नोक्सान भएको वस्तुमा मतरे को कर कट्टी गनेाःआगजनी, चोरी, दुघट
ि ना,
टु टफुट वा ध्वं सात्मक गमतद्धवमधको कारणले हामन नोक्सानी वा
 आमथिक ऐन, २०७8 द्वारा संशोमधत।

 आमथिक ऐन, २०७8 द्वारा खिद्धकएको।
 पद्धहलो सं शोधनद्वारा थप भई आमथिक ऐन, २०७५ द्वारा सं शोमधत ।
 आमथिक ऐन, २०७8 द्वारा थप।
23
उपयोग गने म्याद सद्धकएको भएको वस्तुमा मतरे को मूल्य अमभवृद्धि कर

तोद्धकए बमोखजम कट्टी गनि सद्धकनेछ ।
१७. कर कट्टीाः (१) दताि भएको व्यखक्तले आफ्नो कर लाग्ने कारोबारसँग

सम्बखन्धत वस्तु वा सेवा आयात वा प्राप्त गदाि मतरे को वा मतनुप
ि ने
करको रकम आफूले उठाएको करको रकमबाट कट्टी गनि सक्नेछ ।
(२) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन
व्यावसाद्धयक वा व्यखक्तगत प्रयोजनको लामग प्रयोग हुन सक्ने तोद्धकएका
वस्तुहरूका हकमा कर कट्टी गनि नपाउने वा आंखशक रूपमा मार कर
कट्टी गनि पाउने व्यवस्था गनि सद्धकनेछ ।
(३) कुनै मद्धहनामा कारोबार भएको वस्तु वा सेवाको पूणि अंश

कर लाग्ने कारोबारमा प्रयोग नभएमा उक्त वस्तु वा सेवामा पद्धहले
मतरे को कर कट्टी सो वस्तु वा सेवाको कर लाग्ने कारोबारमा प्रयोग
भएको अंशमा मार तोद्धकए बमोखजम प्रदान गररनेछ ।
(४) यस दफा बमोखजम कर कट्टी सुद्धवधा प्रदान गररने वस्तु वा

ु न्दा अगावै
सेवाको तोद्धकए बमोखजमको उपयोमगताको अवमध समाप्त हुनभ
कर लाग्ने कारोबारमा प्रयोग हुन छाडे मा तोद्धकए बमोखजम सो वस्तु वा
सेवा तत्काल बजार मूल्यमा मबिी भएको मानी कर असुल उपर
(५) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन प्रयोग

भैसकेका वस्तुहरुको कारोबार गने दताि भएको व्यखक्तले पाउने कर
कट्टी सुद्धवधा तोद्धकए बमोखजम हुनेछ ।

24
 (५क) उपदफा (२) को अधीनमा रही द्धविीय पट्टा अन्तगित

ँ ीगत वस्तुहरूमा
ऋण सम्िौता गरी पैठारी वा िररद गररएका पूज
मतरे को कर सम्बखन्धत करदाताले कट्टी गनि पाउनेछ ।
(५ि) दफा ८ को उपदफा (२) र (2क), दफा १२क. र
दफा १५ को उपदफा (३) बमोखजम मतरे को कर सम्बखन्धत
करदातालाई कट्टी गनि ददइनेछ ।
(६) यस ऐन बमोखजमको कर कट्टी सुद्धवधा तोद्धकए बमोखजमका

कागजातहरुद्वारा दाबी प्रमाखणत भएपमछ मार ददइनेछ।
ँ ाका बित मौज्दातमा रहेको कर लाग्ने कारोबारमा

(७) दताि हुद
प्रयोग हुने वस्तुमा मतरे को वा मतनुप
ि ने कर कट्टी गने व्यवस्था तोद्धकए
बमोखजम हुनेछ ।
(८) यस दफामा अन्यर जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन
लगातार छ मद्धहनासम्म कर द्धववरण पेश नगने करदाताको नाम
साविजमनक गरी त्यस्तो करदाताको कर कट्टी गनुप
ि ने रकम बाँकी भए
रोक्का राख्न र मनजको दताि समेत मनलम्वन गनि सद्धकनेछ।
१८. कर द्धववरण पेश गनुि पनेाः (१) करदाताले प्रत्येक मद्धहना आफूले
बुिाउनुपने कर रकम स्वयं मनधािरण गरी सो मद्धहना समाप्त भएको
पच्चीस ददनमभर कर अमधकृत समि वा हुलाकबाट रखजष्ट्री गरी वा
द्धवद्युतीय माध्यमबाट तोद्धकए बमोखजम कर द्धववरण पेश गनुि पनेछ ।
यस्तो द्धववरण सो मद्धहनामा कर लाग्ने कारोबार गरे को वा नगरे को
ु ै भए तापमन पेश गनुि पनेछ ।
जेसक

25
(१क) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन

आन्तररक राजस्व कायािलय वा करदाता सेवा कायािलय नभएका
खजल्लाका करदाताले आफूले कर द्धववरण बुिाउनुपने मद्धहनाको पन्र
गतेमभर सम्बखन्धत खजल्लाको कोर् तथा लेिा मनयन्रक कायािलयमा
बुिाउनुपने कर रकम र कर द्धववरण पेश गनि सक्नेछ । यसरी प्राप्त
हुन आएको कर द्धववरण तथा कर भुक्तानीको द्धववरण कोर् तथा लेिा
मनयन्रक कायािलयले सात ददनमभर सम्बखन्धत आन्तररक राजस्व
कायािलय वा करदाता सेवा कायािलय मा पठाउनु पनेछ ।
(१ि)दफा 10ि1., उपदफा (1) र उपदफा (1क)
बमोखजम द्धववरण पेश गने र पठाउने कायिद्धवमध द्धवभागले मनधािरण गरे

तोद्धकए बमोखजमका करदाताले एक मद्धहना भन्दा कम वा बढी
अवमधको कर द्धववरण पेश गनि सक्नेछ ।
१९. करको भुक्तानीाः (१) करदाताले प्रत्येक कर अवमधको कर सो

अवमध समाप्त भएको मममतले पच्चीस ददनमभर बुिाउनु पनेछ ।
(२) करदाताले उपदफा (१) मा उखल्लखित म्यादमभर
बुिाउनुपने कर नबुिाएमा बाँकी रहेको कर रकममा वाद्धर्क
ि दश
प्रमतशतका दरले थप दस्तुर लाग्नेछ ।
(३) ................

 आमथिक ऐन, २०७५ द्वारा खिद्धकएको ।
26
(४) करदाताले आफ्नो काबू बाद्धहरको

पररखस्थमतले गदाि
म्यादमभर करको रकम बुिाउन नसकेको कारण दे िाई उपदफा
(२) बमोखजम लाग्ने थप दस्तुर ममनाहा पाउन मनवेदन गरे मा र
कारण मनामसब दे िेमा महामनदे शकले त्यस्तो दस्तुर ममनाहा ददन
(५) उपदफा (२) बमोखजमको थप  दस्तुर र दफा २६

बमोखजमको ब्याज द्धहसाब गदाि बुिाउनुपने कर रकमको दाद्धयत्व जुन
मद्धहनाको कारोबारबाट मसजिना भएको हो सोही कर अवमधको कर
बुिाउनुपने म्याद गुज्रक
े ो मममतदे खि नै गणना गररनेछ ।
(६) दफा २० बमोखजम करदाताको कर मनधािरण गदाि सो
कर अवमधमा मनजसँग असुल गनुप
ि ने कर भन्दा मनजले द्धफताि पाउन
सक्ने कर बढी भएको पाईएमा मनजको सो कर अवमधमा कर मनधािरण
गदाि थप दस्तुर र ब्याज असुल गररने छै न ।
(७) उपदफा (१) मा उखल्लखित म्यादमभर करको भुक्तानी
द्धवद्युतीय माध्यम वा बैंकले प्रत्याभूमत ददएको चेक (गुड फर पेमेन्ट
चेक) बाट समेत गनि सद्धकनेछ । यसरी द्धवद्युतीय माध्यमबाट भुक्तानी
भएकोमा भुक्तानी आदे श भएको मममतमा र बैंकले प्रत्याभूमत ददएको चेक
(गुड फर पेमेन्ट चेक) माफित भुक्तानी भएकोमा कायािलयले बुिेको
मममतमा भुक्तानी भएको मामननेछ ।

 आमथिक ऐन, २०80 द्वारा सं शोमधत ।
27
(७क) उपदफा (७) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन

दश लाि रुपैयाँभन्दा बढीको कर भुक्तानी गदाि चेक, ड्राफ्ट वा
द्धवद्युतीय माध्यमबाट भुक्तानी गनुि पनेछ।
(7ि) यस दफामा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन दफा
10ि1. बमोखजम दताि भएको व्यखक्तको कर भुक्तानी प्रद्धिया द्धवभागले
मनधािरण गरे बमोखजम हुनछ
े ।
(८) ब्याज, थप दस्तुर र जररबाना मामथ ब्याज असुल गररने
छै न ।
२०. कर अमधकृतले कर मनधािरण गनि सक्नेाः (१) दे हायका कुनै अवस्थामा

कर अमधकृतले कर मनधािरण गनि सक्नेछाः–
(क) म्यादमभर कर द्धववरण पेश नगरे मा,
(ि) अधुरो वा रुद्धटपूणि कर द्धववरण पेश गरे मा,
(ग) िुट्टा कर द्धववरण पेश गरे मा,
(घ) करको रकम कम दे िाएको वा ठीक नभएको भन्ने

कर अमधकृतलाई द्धवश्वास गनुप
ि ने कारण भएमा,
(ङ) आपूमति मूल्यमा न्यून बीजकीकरण गरे को भन्ने कर
अमधकृतलाई द्धवश्वास गनुप
ि ने कारण भएमा,
(च) न्यून बीजकीकरण गरी समूह कम्पनीमा आपूमति भएमा,

28
 (छ) दताि हुनपु ने दाद्धयत्व भएको व्यखक्तले दताि नगरी

कारोबार गरे मा,
(ज) बीजक जारी नगरी मबिी गरे मा,
(ि) दताि नभएको व्यखक्तले कर उठाएमा,
(ञ) दफा ८ को उपदफा (२) वा (३) बमोखजम कर
दाखिला नगरे मा,
(ट) दफा १७ को उपदफा (४) को अवस्था द्धवद्यमान
भएमा ।
(२) उपदफा (१) बमोखजम कर मनधािरण गदाि दे हायका कुनै वा

सबै आधारमा करको मनधािरण गनि सद्धकनेछाः–
(क) कारोबारको सबुत,
(ि) कारोबारको सम्बन्धमा सम्बखन्धत कर अमधकृतले पेश

गरे को कर परीिण प्रमतवेदन,
(ग) समान प्रकृमतको कारोबारमा सं लग्न अन्य व्यखक्तले

बुिाएको कर ।
(३) उपदफा (२) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन

उपरोक्त बमोखजम करको मनधािरण गदाि प्रमाणको भार पुर्याउने
अमभभारा सम्बखन्धत कर अमधकृतको हुनेछ ।
(४) उपदफा (१) बमोखजम कर मनधािरण गदाि कर द्धववरण
पेश गरे को मममतले चार वर्िमभर कर मनधािरण गररसक्नु पनेछ । उक्त

29
अवमधमभर कर मनधािरण हुन नसकेमा पेश भएको द्धववरण नै स्वताः

मान्य भएको मामननेछ ।
(४क) उपदफा (४) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन
कुनै व्यखक्तले िुट्टा लेिा वा बीजक वा अन्य कागजात तयार गरी वा
जालसाजी गरी कर छलेको रहेछ भने जुनसुकै बित द्धवभागले पुनाः
कर मनधािरण गनि आदे श ददन सक्नेछ ।
(४ि) उपदफा (४) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन
राजस्व न्यायामधकरण वा अन्य अमधकार प्राप्त अदालतबाट कर मनधािरण
सं शोधन गररएको वा मनधािररत कर घटाइएको अवस्थामा सो हदसम्म
कर अमधकृतले त्यस्तो कर मनधािरणमा सं शोधन गनि सक्ने छै न।
तर त्यस्तो मनकायले पुन: छानमबन गने आदे श ददएमा कर

मनधािरण गनि बाधा पुगेको मामनने छै न।
(५) यस दफा बमोखजम कर मनधािरण गदाि कर अमधकृतले

सम्बखन्धत व्यखक्तलाई आफ्नो सफाई पेश गनि पन्र ददनको म्याद
२१. करको असुलीाः(१) यस ऐन बमोखजमको म्यादमभर बुिाउनुपने कर कुनै

करदाताले नबुिाएमा ............... सम्बखन्धत कर अमधकृतले दे हायका
कुनै वा सबै तररका अपनाई कर असुल गनि सक्नेछाः–
(क) करदातालाई द्धफताि गनुप

ि ने रकम भए त्यसमा कट्टा गरे र।

 आमथिक ऐन, २०७8 द्वारा थप
 आमथिक ऐन, २०७५ द्वारा खिद्धकएको ।
30
(ि) करदाताको चल तथा अचल सम्पखि कब्जा गरे र।

(ग) करदाताको सम्पूणि वा केही सम्पखि एकै पटक वा
पटक पटक गरी मसलबन्दी बोलपर वा साविजमनक
बढाबढद्वारा मललाम मबिी गरे र ।
(घ) बैंक तथा अन्य द्धविीय सं स्थामा रहेको करदाताको

रकमबाट कट्टा गनि लगाएर ।
(ङ) नेपाल सरकार वा नेपाल सरकारको स्वाममत्वमा भएको

कुनै सङ्गदठत सं स्था वा स्थानीय तहहरुबाट
करदाताले पाउने रकमबाट कट्टा गनि लगाएर ।
 (च) कुनै तेस्रो व्यखक्तले करदातालाई मतनुप
ि ने रकम दावी गरे र ।
(छ) करदाताको आयात मनयाित र अन्य कारोबार रोक्का गरे र

।
(ज) नेपाल बाद्धहर जान रोक लगाएर ।
(ि) म्यादमभर बुिाउनु पने कर नबुिाउने करदाताको नाम
प्रकाशन वा प्रसारण वा द्धवभागको वेबसाइटमा
साविजमनक गरे र।
(२) उपदफा (१) बमोखजम कर अमधकृतले गरे को
कारबाहीको जानकारी चौमबस घण्टामभर महामनदे शकलाई ददनु पनेछ ।
 केही नेपाल ऐन सं शोधन गने ऐन, २०७२ द्वारा सं शोमधत।

 आमथिक ऐन, २०७8 द्वारा थप ।
31
(३) कर असुली वा द्धफताि गदाि एक रुपैयाँभन्दा घटी भएको

रकमलाई द्धहसाबमा गणना गररने छै न ।
२२. द्धवशेर् अवस्थामा कर मनधािरणाःयस ऐनमा अन्यर जुनसुकै कुरा
ले खिएको भए तापमन कुनै करदाताले नेपाल छोडी जाने वा आफ्नो
सम्पमत अरु कसैलाई हस्तान्तरण गने, हटाउने वा लुकाउने सम्भावना
भई कर असुली हुन नसक्ने अवस्था छ भन्ने द्धवश्वास गने आधार भएमा
कर अमधकृतले महामनदे शकको स्वीकृमत मलई त्यस्तो करदातासँग लाग्ने
वा लागेको कर तुरुन्त मनधािरण गरी कर असुल गनि वा धरौटी माग
गनि सक्नेछ ।
२२क. कर छल्ने योजना द्धवरुिको व्यवस्थााः यस ऐनमा अन्यर जुनसुकै कुरा
ले खिएको भए तापमन करको फाइदा मलने बदमनयतले दे हायको कुनै
कायि गरे मा कर छल्ने योजना गरे को मानी महामनदे शकले त्यस्तो
करदाताको कर मनधािरण गरी कर असुल उपर गनि कर अमधकृतलाई
आदे श ददन सक्नेछाः–
(क) यस ऐनमा भएको व्यवस्थाको दुरुपयोग गरी कर छल्ने

बदमनयतले कुनै योजना तथा कायि गरी करको दाद्धयत्व
कम गरे मा,
(ि) कुनै व्यखक्त वा मनकायले करको दाद्धयत्व कम गने

बदमनयतले कुनै कायि गरे मा वा सो गने उद्देश्यले सम्िौता
गरे मा ।
२३. जाँच तथा परीिण सम्बन्धी अमधकाराः (१) यस ऐन बमोखजम दताि

गनुप
ि ने करदाताले दताि नगरी कर लाग्ने कारोबार गरे को छ भन्ने
32
कुरामा द्धवश्वास गनुप

ि ने मनामसब आधार भएमा कर अमधकृतले जाँचबुि
गनि सक्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोखजम जाँचबुि गने, दताि भएको व्यखक्तले

दफा १८ बमोखजम पेश गरे को कर द्धववरण जाँच गने र दफा २०
बमोखजम कर मनधािरण गने प्रयोजनका लामग कर अमधकृतलाई दे हाय
बमोखजमको अमधकार हुनेछाः–
(क) कर दाद्धयत्वसँग सम्बखन्धत वस्तुहरु, स्थान, कागजात,

ले िा तथा अमभलेि जाँच गने,
(ि) करदाताको कारोबार स्थल वा यस ऐन अन्तगित कसूर

मामनने कायिमसत सम्बखन्धत प्रमाणहरु हुन सक्ने
सम्भावना भएका अन्य स्थलहरुमा िानतलासी मलने,
(ग) आफ्नो कतिव्यपालनको मसलमसलामा कुनै अमभले ि,

द्धकताब, िाता, कागजातहरु तयार गने वा मतनीहरुमा
द्धववरण भने व्यखक्तसँग जानकारी माग गने,
(घ) करदाताको कारोबारस्थल वा सोसँग सम्बखन्धत अन्य

स्थलमा रहेको कुनै कागजात, द्धकताब तथा
अमभलेिलाई हटाउने वा कब्जा गने वा अन्यर लै जाने,
(ङ) करदाताको कारोबार स्ालन गने स्थान वा कर

कायािलय वा अन्य कुनै उपयुक्त स्थानमा करको
ले िापरीिण गने ।
(३) कर अमधकृतले बैंक तथा द्धविीय सं स्था लगायत कुनै

व्यखक्तसँग कुनै करदाताको कारोबारको सम्बन्धमा कुनै कुराको
33
जानकारी माग गरे मा त्यस्तो सूचना कर अमधकृतलाई ददनु त्यस्तो

व्यखक्तको कतिव्य हुनछ
े ।
२३क. स्थानीय प्रशासन तथा प्रहरीले सहयोग गनुि पनेाः यो ऐन
कायािन्वयन गने मसलमसलामा कर अमधकृतले स्थानीय प्रशासन तथा
प्रहरीको सहयोग मागेमा त्यस्तो सहयोग गनुि स्थानीय प्रशासन तथा
प्रहरीको कतिव्य हुनेछ ।
२३ि. कर सम्बन्धी व्यवस्था यसै ऐन बमोखजम हुनेाः प्रचमलत कानूनमा
जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापमन सालबसाली लागू हुने आमथिक ऐनले
यस ऐनमा सं शोधन गरी कर लगाउने, मनधािरण गने, बढाउने, घटाउने,
छु ट ददने वा ममनाहा ददने सम्बन्धी व्यवस्था गरे कोमा बाहेक अन्य कुनै
पमन ऐनले यस ऐन बमोखजमका करका व्यवस्थाहरुमा कुनै पमन
सं शोधन, पररवतिन वा कर सम्बन्धी अन्य व्यवस्थाहरु गनि सक्ने छै न ।
२३ग. न्यून बीजकीकरणका वस्तु िररद गनेाः(१) कुनै व्यखक्तले प्रचमलत
बजार मूल्यभन्दा मबिी मूल्य कम दे िाई न्यून बीजकीकरण गरी कुनै
वस्तु मबिी गरे मा प्रचमलत कानूनमा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन
त्यसरी न्यून बीजकीकरण गरी मबिी गरे को त्यस्तै प्रकृमतको मौज्दातमा
बाँकी रहेको वस्तु कर अमधकृतले रोक्का रािी न्यून बीजकीकरण गरी
मबिी गरे को मूल्यमा कर अमधकृतले िररद गनि वा गराउन सक्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोखजम कर अमधकृतले वस्तु िररद गदाि वा

गराउँदा त्यस्तो व्यखक्तले वस्तु मबिी गनि मञ्जुर नगरे मा कर अमधकृतले
त्यस्तो वस्तु आफ्नो कब्जामा मलई न्यून बीजकीकरण गरी मबिी
34
गरे को मूल्यको आधारमा गणना गरी त्यस्तो व्यखक्तले भुक्तानी मलन

आएको बित भुक्तानी ददनु पनेछ।
(३) उपदफा (१) वा (२) बमोखजम िररद गरे को वा िररद

गनि लगाएको वस्तु महामनदे शकले तोकेको मूल्य तथा प्रद्धिया अनुसार
मबिी गनि वा गराउन सद्धकनेछ ।
२३घ. थुनामा राख्न वा कब्जा गनि वा धरौटी माग गनि सक्नेाः (१) कुनै
व्यखक्त, फमि, कम्पनी वा सं स्थाले कर छली कारोबार गरे को र तुरुन्त
कुनै कारबाही नगरे मा अमभयुक्त भागी जाने वा कसुरको सबुत प्रमाण
गायब हुने सम्भावना दे िेमा महामनदे शकको स्वीकृमत मलई कर
अमधकृतले दे हायका काम गनि वा गराउन सक्नेछाः–
(क) कारोबार स्थलमा मसलबन्दी गनि,
(ि) द्धवद्युतीय उपकरण तथा सोको अमभलेि कब्जा गनि,
(ग) कसुर गरे को भन्ने कुराको द्धवश्वास लागेको व्यखक्तबाट

छमलएको कर बराबरको रकम पचाि िडा गरी नगद
धरौटी वा जेथा जमानी माग गनि,
(घ) करदाताको नाममा रहेको बैङ्क िाता तीन

मद्धहनासम्मको लामग रोक्का राख्न,
तर कर मनधािरण प्रद्धिया पूरा नभएको अवस्थामा

महामनदे शकको स्वीकृमतमा थप तीन मद्धहनाको लामग
बैङ्क िाता रोक्का राख्न सद्धकनेछ ।
(ङ) िण्ड (ग) बमोखजम नगद धरौटी नरािेमा वा जेथा

जमानी नददएमा एक पटकमा पन्र ददनमा नबढ्ने गरी
बढीमा पैंतालीस ददन थुनामा राख्न ।
35
(२) यस ऐन बमोखजम कसुरको अनुसन्धान तथा तहद्धककातको

सम्बन्धमा कर अमधकृतलाई कानून बमोखजम प्रहरीलाई भए सरहको
अमधकार हुनेछ ।
२४. कट्टी गनि पाउने रकम बढी भएमााः(१) दताि भएको व्यखक्तले कुनै
मद्धहनामा दफा १७ बमोखजम कट्टी गनि पाउने करको रकम सो
मद्धहनामा उठाएको करको रकम भन्दा बढी भएमा त्यस्तो बढी रकम
यस ऐन बमोखजम सो मद्धहनासम्म बुिाउनुपने कुनै रकम भए त्यसमा
ममलान गनि सक्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोखजम ममलान गरी बाँकी रहेको रकम दताि
भएको व्यखक्तले अको मद्धहनामा बुिाउनुपने करको रकममा ममलान गनि
(३) यस दफा बमोखजम लगातार ४ मद्धहनासम्मममलान गरे र

बाँकी रहेको रकम दताि भएको व्यखक्तले एकमुष्ट द्धफताि पाउन तोद्धकए
बमोखजम कर अमधकृत समि मनवेदन ददन सक्नेछ ।
(४) उपदफा (२) वा (३) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए
तापमन मद्धहनाभररको कुल मबिीमध्ये चालीस प्रमतशतभन्दा बढी मनकासी
गरी मबिी गने दताि भएको व्यखक्तले दफा १७ बमोखजम कर कट्टी गनि
पाउने रकम यस अखघ यस दफामा तोद्धकएको कायिद्धवमध अपनाई द्धफताि
पाउन मनवेदन ददएमा बुिाउनुपने कुनै रकम बाँकी भए त्यसमा ममलान
गरी बाँकी रहेको रकम एकमुष्ट द्धफताि पाउन मनवेदन ददन सक्नेछ ।
(५) उपदफा (३) वा (४) बमोखजम कुनै मनवेदन परे मा द्धफताि
ददनुपने ठहररएको रकम कर अमधकृतले द्धफताि ददनेछ र मनवेदन परे को

36
मममतले उपदफा (३) बमोखजम भए साठी ददनमभर र उपदफा (४)

बमोखजम भए तीस ददनमभर द्धफताि नगररएमा त्यस्तो रकममा नेपाल
सरकारले तोद्धकए बमोखजम ब्याज समेत ददनु पनेछ ।
(६) दताि भएको व्यखक्तले उपदफा (३) र (४) बमोखजम ममलान

गरे र बाँकी रहेको रकम द्धफताि पाउने दाबी गररसके पमछ त्यस्तो रकम
अको मद्धहनामा उठाएको करमा ममलान गनि पाउने छै न ।
२५. कर द्धफताि हुन सक्नेाः (१) दे हाय बमोखजमको करको रकम तत्
सम्बन्धी कारोबार भएको मममतले तीन वर्िमभर द्धफताि पाउन दरिास्त
परे मा द्धफताि ददइनेछाः–
(क) नेपाल सरकार, परराष्ट्र मन्रालयले कूटनीमतक मान्यता
प्रदान गरे को नेपालको कूटनीमतज्ञलाई द्धवदे शी राष्ट्रले
पारस्पररकताको आधारमा वा िेरीय वा अन्तरािद्धष्ट्रय
मनयोग वा सं स्थामा कायिरत कूटनीमतक सुद्धवधा प्राप्त
व्यखक्तलाई कर छु टको सुद्धवधा प्रदान गरे को रहेछ भने
नेपालखस्थत त्यस्तो राष्ट्र, िेरीय वा अन्तरािद्धष्ट्रय मनयोग
वा सं स्थाको कूटनीमतज्ञले आफूले उपभोग गरे को
हदसम्म नेपालमभर मतरे को करको रकम,
(क१) नेपाल सरकार, परराष्ट्र मन्रालयको मसफाररसमा
कूटनीमतक सुद्धवधा प्राप्त मनयोगले नेपालमभर कर लाग्ने
वस्तु वा सेवा िरीद गदाि मतरे को करको रकम,

37
ु
(क२) सं यक्त राष्ट्र सं घ, यसका सदस्य सं स्था एवं द्धवखशष्टीकृत
एजेन्सीले आफ्नो उद्देश्य अनुरुप कायि स्ालन गने
मसलमसलामा नेपालमभर कर लाग्ने वस्तु वा सेवा िररद
गदाि मतरे को करको रकम।
(ि) नेपाल सरकार, अथि मन्रालयले कर छु टको सुद्धवधा

प्रदान गरे को अन्तरािद्धष्ट्रय सं स्था वा त्यस्तो सं स्थाले
मतरे को करको रकम,
(ग) नेपाल सरकार, अथि मन्रालयबाट कर छु टको सहममत

प्राप्त दुई वा बहुपिीय सम्िौता बमोखजम नेपाल
........... मभर आयोजना स्ालन गने मसलमसलामा
मतरे को करको रकम,
(घ) भूलबाट असुल गररएको करको रकम ।

(१क) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन
कूटनीमतक मनकाय वा कूटनीमतज्ञले कर लाग्ने वस्तु वा सेवा िररद
गदाि मतरे को कर एक पटकमा दश हजार रुपैयाँभन्दा कमको
िररदमा द्धफताि गररने छै न ।
(१ि) कुनै उपभोक्ताले द्धवभागले सूचना प्रकाशन गरी

मनधािरण गरे को वस्तु तथा सेवा िररद गदाि त्यस्तो िररदको मूल्य
प्रचमलत कानून बमोखजम द्धवद्युतीय माध्यमबाट भुक्तानी गरे मा मनजलाई
 आमथिक ऐन, २०७7 द्वारा थप ।

38
नगद प्रोत्साहन स्वरुप भुक्तानी गरे को करको दश प्रमतशत रकम

द्धवभागले तोकेको प्रद्धिया बमोखजम मनजको बैङ्क िातामा द्धफताि
(२) उपदफा (१) को िण्ड (घ) बमोखजम करको रकम द्धफताि

गदाि करको वास्तद्धवक भार बहन गने व्यखक्तलाई मार द्धफताि गररनेछ।
२५क. द्धवदे शी पयिटकले िररदमा मतरे को कर द्धफताि हुनेाः नेपाल भ्रमण गरी
हवाईमागिबाट फकिने द्धवदे शी पयिटकले पच्चीस हजार रुपैयाँभन्दा
बढीको कर लाग्ने वस्तु िररद गरी आफूसँग लगेमा द्धवभागले तोकेको
प्रद्धिया अनुसार त्यस्तो वस्तुमा मतरे को कर द्धफताि ददइनेछ । त्यस्तो
द्धफताि हुने रकमको तीन प्रमतशत रकम सेवा शुल्क बापत कट्टा
२५ि. पुनाः मनयाितमा भन्सार मबन्दुबाटै कर द्धफताि हुनेाः कुनै बस्तु पुनाः मनयाित
भएमा सम्बखन्धत व्यखक्तले भन्सारमा दाखिला गरे को मूल्य अमभवृद्धि कर
बापतको धरौटी रकममध्ये सो वस्तु पुनाः मनयाित भएको प्रमाणको आधारमा
हुने रकम सम्बखन्धत भन्सार कायािलयबाट मनजलाई द्धफताि ददइनेछ ।
२५ग. पुनाः मनयाितमा कर द्धफताि हुनेाः कुनै बस्तु पुनाः मनयाित भई पररवत्यि
मुरामा अमग्रम रूपमा भुक्तानी प्राप्त भएमा सम्बखन्धत व्यखक्तले िररदमा
मतरे को मूल्य अमभवृद्धि कर बापतको रकम मनजलाई द्धफताि ददइनेछ ।
२५ग१. ठे क्का वा करार अन्तगित बढी भुक्तानी भएको कर द्धफताि हुनेाः (१)
साविजमनक िररद सम्बन्धी प्रचमलत कानून बमोखजमको साविजमनक
मनकाय वा नेपाल सरकारको पूणि वा आंखशक स्वाममत्व भएको सं घ

 आमथिक ऐन, २०७५ द्वारा थप ।
39
सं स्थाले ठे क्का सम्िौता वा करार अन्तगित आपूमति भएको वस्तु वा सेवा

वा वस्तु तथा सेवा बापतको रकम सम्बखन्धत ठे केदार वा
आपूमतिकतािलाई भुक्तानी गदाि मनजको नामबाट दाखिल भएको कर
बापतको रकम सम्बखन्धत ठे केदार वा आपूमतिकतािले बुिाउनु पने करमा
ममलान गनि पाउनेछ।
(२) उपदफा (१) बमोखजम लगातार चार मद्धहनासम्म ममलान

गदाि ममलान हुन नसकी बढी दाखिल भएको त्यस्तो रकम सम्बखन्धत
ठे केदार वा आपूमतिकतािले द्धफताि मलन चाहेमा कर अमधकृत समि
मनवेदन ददनु पनेछ।
(३) उपदफा (२) बमोखजम कसै को मनवेदन परे मा द्धफताि ददनु
पने ठहररएको रकम कर अमधकृतले मनवेदन परे को मममतले साठी
ददनमभर द्धफताि ददनु पनेछ।
(४) सम्बखन्धत ठे केदार वा आपूमतिकतािले उपदफा (२)
बमोखजम ममलान गरे र बाँकी रहेको रकम द्धफताि पाउन दावी
गररसकेपमछ त्यस्तो रकम अको मद्धहनामा उठाएको करमा ममलान गनि
पाउने छै न।
२५ग२. और्मध उद्योगले िररदमा मतरे को कर द्धफताि हुनेाः (१) और्मध
उद्योगले और्मध उत्पादनको लामग आवश्यक पने कच्चा पदाथि‚
सहायक कच्चा पदाथि र ्याद्धकङ्ग मेटेररयल स्वदे शी उद्योगबाट िररद
गरे मा उक्त िररदमा मतरे को कर चौमामसक रुपमा द्धफताि पाउन कर
अमधकृत समि मनवेदन ददन सक्नेछ।
 आमथिक ऐन, २०७५ द्वारा थप ।
40
(२) उपदफा (१) बमोखजम कसै को मनवेदन परे मा द्धफताि ददनु

पने ठहररएको रकम कर अमधकृतले मनवेदन परे को मममतले साठी
ददनमभर द्धफताि ददनु पनेछ।
२५घ. कर द्धफताि नहुनाःे यस ऐनमा अन्यर जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन
यस ऐन बमोखजम द्धफताि मलनुपने रकम कर अवमध समाप्त भएको
मममतले तीन वर्िमभर द्धफतािको लामग मनवेदन नददएमा द्धफताि हुने छै न ।
२६. ब्याजाः (१) यस ऐन बमोखजम बुिाउनुपने कुनै रकम म्यादमभर
दाखिला नगरे मा त्यस्तो म्याद नाघेको मममतदे खि बुिाउन बाँकी रकममा
ब्याज लाग्नेछ । त्यस्तो ब्याज दफा ३१क. बमोखजम प्रशासकीय
पुनरावलोकन र दफा ३२ बमोखजम पुनरावेदनको लामग मनवेदन ददएको
अवस्थामा पमन गणना गररनेछ ।
(२) उपदफा (१) को प्रयोजनको लामग ब्याजको दर वाद्धर्क

ि
पन्र प्रमतशत हुनेछ ।
२७. कर सरह मामननेाः यस ऐन बमोखजम लाग्ने दस्तुर, ब्याज र जररबाना

यस ऐन बमोखजम लाग्ने कर सरह मामननेछ ।
२८. आयात सम्बन्धी व्यवस्थााः (१) नेपाल सरकार, अथि मन्रालयले अन्यथा
तोकेकोमा बाहेक आयात हुने वस्तुमा भन्सार अमधकृतले यस ऐन
बमोखजमको कर असुल गनेछ ।
(१क) नेपालमभर उत्पादन भएको वा तयार भएको मालवस्तु
भन्सार कायािलयबाट मनकासीको प्रद्धिया पूरा भइसकेपमछ वा द्धवदे शमा
पुमगसकेपमछ सम्बखन्धत पाटीले मलन अस्वीकार गरी वा अन्य कारणले

41
पुनाः पैठारी गरी ल्याई त्यस्तो मालवस्तु पैठारी भएको तीन मद्धहनामभर
मनकासी गने भएमा यसरी द्धफताि ल्याउँदाको बित लाग्ने मूल्य अमभवृद्धि
कर धरौटीमा रािी छाड्न सद्धकनेछ र त्यस्तो मालवस्तु पुनाः मनकासी
भएपमछ उक्त धरौटी द्धफताि ददइनेछ । यसरी धरौटीमा राखिएको र
द्धफताि गररएको रकमको द्धववरण सम्बखन्धत भन्सार कायािलयले
.............. द्धवभागलाई ददनु पनेछ ।
(२) आयात हुने वस्तुको सम्बन्धमा कर असुल उपर गनि

भन्सार अमधकृतले यस ऐन र प्रचमलत भन्सार ऐन बमोखजमको अमधकार
प्रयोग गनि सक्नेछ ।
२९. दण्ड सजायाः(१)कुनै व्यखक्तले दे हायका कुनै कसूर गरे मा कर

अमधकृतले दे हाय बमोखजम जररबाना गनि सक्नेछाः–
(क) दफा 5ि. बमोखजम दताि गनि कर अमधकृतले ददएको
आदे श वा दफा 10 को उपदफा (1) वा (2)
उल्लङ्घन गरे मा वा दफा 10क. को उपदफा (1),
दफा 10ि. को उपदफा (1) र दफा 10ि1. को
उपदफा (1) बमोखजम दताि नभएमा प्रत्येक पटक बीस
हजार रूपैयाँ,
(ि) दफा १० को उपदफा (५) वा(६) उल्लङ्घन गरे मा

पटकै द्धपच्छे एक हजार रुपैयाँ,
 आमथिक ऐन, २०80 द्वारा खिद्धकएको ।

42
(ि१) यो ऐन वा यस ऐन अन्तगित बनेको मनयम बमोखजम

करपाटी नरािेमा वा तोद्धकएको ठाउँमा करपाटी
नरािेमा पटकै द्धपच्छे दुई हजार रुपैयाँ,
(ि२)दफा (१०)को उपदफा (७) उल्लङ्घन गरे मा पटकै
द्धपच्छे दश हजार रुपैयाँ,
(ग) दफा १४ को उपदफा (१) उल्लङ्घन गरी बीजक
नददएमा पटकै द्धपच्छे दश हजार रुपैयाँ र बीजक
नमलएमा पटकै द्धपच्छे एक हजार रुपैयाँ,
(ग१)दफा १४ को उपदफा (४) उल्लङ्घन गरे मा पटकै
द्धपच्छे दश हजार रुपैयाँ,
(घ) दफा १५ उल्लङ्घन गरे मा उठाएको करको शतप्रमतशत,
(ङ) दफा १६ को उपदफा (१) बमोखजम कारोबारको

ले िा अद्यावमधक नरािेमा दश हजार रुपैयाँर
कारोबारको लेिा मनरीिण गनि नददएमा पटकै द्धपच्छे
बीस हजार रुपैयाँ,
(च) दफा १६ को उपदफा (२) उल्लङ्घन गरे मा पाँच

हजार रुपैयाँसम्म,
(छ) दफा १६ को उपदफा (३) वा (४) उल्लङ्घन गरे मा

दश हजार रुपैयाँ,
(छ१) ................

43
(छ२) द्धवद्युतीय बीजक जारी गनि स्वीकृमत मलएको वा स्वीकृमत

नमलएको करदाताले तथ्याङ्क मेट्न वा सच्याउन सद्धकने
सफ्ट्वेयर प्रयोग गरे को पाइएमा पाँच लाि रुपैयाँ,
(छ३) द्धवद्युतीय बीजक जारी गनि सफ्वेयर वा उपकरण
मनमािण गने, जडान गने वा स्ालन गने व्यखक्तले
द्धवभागले दफा १४क. बमोखजम जारी गरे को
कायिद्धवमधको पालना नगरे मा पाँच लाि रुपैयाँ,
(ज) दफा १८ को व्यवस्था उल्लङ्घन गरे मा लाग्ने करको

प्रमत ददन ०.०५ प्रमतशत वा प्रमत कर अवमध एक
हजार रुपैयाँमध्ये जुन बढी हुन्छ सो रकम,
(ि) दफा २३ बमोखजमको कायिमा बाधा द्धवरोध गरे मा

पटकै द्धपच्छे पाँच हजार रुपैयाँ,
(ञ) न्यून बीजकीकरण गरी बीजक काटे को पाइएमा प्रत्येक

बीजकको लामग दुई हजार रुपैयाँवा उपदफा (२)
बमोखजम लाग्ने जररबाना मध्ये जुन बढी हुन्छ सो रकम,
तर न्यून बीजकीकरण भएको वस्तु कायािलयले

आवश्यक सम्िेमा तोद्धकए बमोखजम िररद गनि गराउन
(ट) यो ऐन वा यस ऐन अन्तगित बनेको मनयम उल्लङ्घन

गरे मा पटकै द्धपच्छे एक हजार रुपैयाँ।
 आमथिक ऐन, २०७8 द्वारा खिद्धकएको।

44
(१क) यो ऐन वा यस ऐन अन्तगित बनेको मनयम पालना नगरी

करको दाद्धयत्व घटाएमा कर अमधकृतले द्धवभागले तोकेको आधारमा
कर मबगोको पच्चीस प्रमतशतसम्म जररबाना गनि सक्नेछ।
(१ि) कुनै करदाताको मौज्दात परीिण गदाि िररद िातामा
उल्लेि भएकोभन्दा बढी बस्तु मौज्दात फेला परे मा कर अमधकृतले
त्यस्तो बस्तुको आम्दानी बाँध्न लगाई त्यसरी बढी फेला परे को
बस्तुको बजार मूल्य कायम गरी त्यस्तो मूल्यको पचास प्रमतशतले हुने
रकम जररबाना गनि सक्नेछ ।
(१ग) वस्तु तथा सेवाको हस्तान्तरण नगरी बीजक मार जारी
गने मबिेता व्यखक्तलाई जारी बीजक मूल्यको पचास प्रमतशत जररबाना
वा ६ मद्धहनासम्म कैद वा दुवै गनि सक्नेछ।
(१घ) दताि हुनपु ने दाद्धयत्व भएका व्यखक्तले दताि नगरी
कारोबार गरे मा कर अमधकृतले त्यस्तो व्यखक्तलाई कर मबगोको पचास
प्रमतशतले हुन आउने रकम जररबाना गनि सक्नेछ।
(1ङ) ऐनको दफा 25 को उपदफा (1) को िण्ड (क),
(क1) र (क2) बमोखजम द्धवद्युतीय माध्यमबाट स्वचामलत रूपमा कर
द्धफताि मलँदा नपाउने कर द्धफताि मलएको पाइएमा कर अमधकृतले कर
मबगोको पच्चीस प्रमतशत रकम जररबाना गनि सक्नेछ।

 आमथिक ऐन, २०७7 द्वारा थप ।
45
(२) कुनै व्यखक्तले दे हाय बमोखजमको कुनै कसुर गरे मा कर

अमधकृतले त्यस्तो व्यखक्तलाई कर मबगोको शतप्रमतशत रकम जररबाना
वा छ मद्धहनासम्म कैद वा दुवै सजाय गनि सक्नेछाः–
(क) िुट्टा लेिा वा बीजक वा अन्य कागजात तयार गरे मा,
(ि) जालसाजी गरी कर छलेमा,
(ग) दताि नभएको व्यखक्तले दताि भएको व्यखक्त सरह

व्यवहार गरे मा,
(घ) न्युन वीजकीकरण गरी मबिी गरे मा,
(ङ) दफा ३० को उल्लङ्घन गरी कारोबार गरे मा ।

(३) यस ऐनमा उखल्लखित कुनै कसुर गने व्यखक्तलाई
जानाजान वा लापरवाही गरी मद्दत गने वा सहायता ददने वा दुरुत्साहन
गने वा सल्लाह ददने ममतयारलाई त्यस्तो व्यखक्तले घटी मतरे को करको
पचास प्रमतशत रकम जररबाना लाग्नेछ ।
२९क.द्धवभागले जररबानाको रकम दाखिला गनि आदे श ददन सक्नेाः (१) यस
ऐनमा अन्यर जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन कुनै व्यखक्तले दफा
२९ को उपदफा (२) मा उखल्लखित एक वा एकभन्दा बढी कसुर गरे को
कुरा कारबाहीको प्रद्धिया शुरु हुन ु अगावै मलखित रूपमा स्वीकार गरे मा
त्यस्तो कसुर गरे बापत लाग्ने जररबाना रकममा नबढ्ने गरी जररबाना
रकम दाखिला गनि द्धवभागले त्यस्तो व्यखक्तलाई आदे श ददन सक्नेछ ।

46
(२) द्धवभागले उपदफा (१) बमोखजमको आदे श ददँदा त्यस्तो

आदे शमा त्यस्तो कसुरको द्धववरण, बुिाउनुपने जररबाना रकम र
जररबाना रकम बुिाउनुपने मममत िुलाउनु पनेछ ।
(३) यस दफा बमोखजम द्धवभागले ददएको आदे श अखन्तम हुनेछ।

२९ि. सम्बखन्धत अमधकृत खजम्मेवार हुनेाः (१) कुनै मनकायले यस ऐन
ि ने कुनै कुरा पालन नगरे मा सो समयमा त्यस्तो
बमोखजम पालन गनुप
मनकायको अमधकृतको रूपमा कायि गने प्रत्येक कमिचारी सो काम प्रमत
खजम्मेवार हुनछ
े ।
(२) कुनै मनकायले कर बुिाई सक्नुपने मममतसम्म कर

नबुिाएमा त्यस्तो मनकायको तत्काल वहाल रहेको वा छ मद्धहना
अखघसम्म बहाल रहेको प्रत्येक अमधकृत सं यक्त
ु वा छु ट्टाछु ट्टै रूपमा
त्यस्तो कर बुिाउन खजम्मेवार रहेको मामननेछ ।
(३) उपदफा (१) र (२) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए

तापमन उक्त उपदफाहरू दे हायका अवस्थामा लागू हुने छै नन्ाः–
(क) सो व्यखक्तको जानकारी वा मन्जुरी मबना सो मनकायले

त्यस्तो कसुर गरे को अवस्थामा, र
(ि) त्यस्तो कसुर हुन नददन सो व्यखक्तले सामान्य मानवीय

द्धववेक प्रयोग गने व्यखक्तले अपनाउने सम्मको
होमसयारी,पररश्रम र सीप अपनाएको वा प्रयोग गरे को
भएमा ।
(४) कुनै व्यखक्तले उपदफा (२) बमोखजम कर दाखिला गरे मा

सो व्यखक्तले दे हाय बमोखजम गनि सक्नेछाः–

47
(क) मनजले त्यसरी दाखिला गरे को रकम सो मनकायबाट

असुल उपर गनि,
(ि) िण्ड (क) को प्रयोजनको लामग त्यसरी दाखिला

गरे को रकमभन्दा बढी नहुने गरी मनजको कब्जामा
रहेको वा रहन आउने त्यस्तो मनकायको सम्पखि
आफ्नो अधीनमा राख्न ।
(५) उपदफा (४) को िण्ड (ि) बमोखजम कुनै व्यखक्तले कुनै

सम्पखि आफ्नो अधीनमा मलएमा त्यस्तो व्यखक्त उपर त्यस्तो मनकाय वा
अन्य कुनै व्यखक्तले कुनै दाबी गनि पाउने छै न ।
स्पष्टीकरणाः यस दफाको प्रयोजनको लामग “सम्बखन्धत अमधकृत” भन्नाले

त्यस्तो मनकायको व्यवस्थापक वा सो है मसयतमा कायि गने व्यखक्त
३०. कारोबारको मनलम्बनाः दताि भएको व्यखक्तले दुई वा दुई भन्दा बढी
पटक दफा २९ मा उखल्लखित कुनै कसूर गरे मा पटकै द्धपच्छे
महामनदे शकले त्यस्तो व्यखक्तको कारोबारस्थललाई बढीमा सात
ददनसम्म कारोबार गनि नपाउने गरी मनलम्बन गनि कर अमधकृतलाई
आदे श ददन सक्नेछ ।
३०क.पुनाः कर मनधािरणको लामग आदे श ददन सक्नेाः (१) कर मनधािरण भई
नसक्दै त्यस्तो कर मनधािरण सम्बन्धी कुनै कारबाही अमनयममत हुन
लागेको छ वा भएको छ भन्ने कुरा महामनदे शकलाई प्राप्त सूचनाबाट
दे खिन आएमा स्पष्ट कारण िोली पचाि िडा गरी महामनदे शकले पुनाः

48
कर मनधािरण गनि सम्बखन्धत कर अमधकृत वा अन्य कुनै कर

अमधकृतलाई आदे श ददन सक्नेछ ।
(२) कर अमधकृतले लापरबाही वा बदमनयतसाथ कर मनधािरण

गरी करको दाद्धयत्व घट्न गएको दे खिएमा महामनदे शकले त्यस्तो कर
मनधािरण आदे शमा सं शोधन गनि शुरु कर मनधािरण भएको मममतबाट चार
वर्िमभर आदे श ददन सक्नेछ ।
३१. अदालतलाई भए सरहको अमधकार हुनेाः यस ऐनको प्रयोजनको लामग

कर अमधकृतलाई सम्बखन्धत व्यखक्तलाई खिकाउने, बयान गराउने, प्रमाण
बुझ्ने र मलितहरु पेश गनि लगाउने सम्बन्धमा अदालतलाई भए
सरहको अमधकार हुनेछ ।
३१क.प्रशासकीय पुनरावलोकनको लामग मनवेदन ददन सक्नेाः (१) कर
अमधकृतले गरे को कर मनधािरणको मनणिय उपर खचि नबुझ्ने व्यखक्तले
त्यस्तो मनणियको सूचना पाएको मममतले तीस ददनमभर त्यस्तो मनणिय
द्धवरुि महामनदे शक समि मनवेदन ददन सक्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोखजम मनवेदन ददने म्याद गुखज्रन गएमा

त्यस्तो म्याद गुज्रक
े ो मममतले सात ददनमभर म्याद गुखज्रन गएको कारण
िोली म्याद थपको लामग महामनदे शक समि मनवेदन ददन सक्नेछ र
त्यस्तो मनवेदनमा उखल्लखित कारण मनामसब दे खिएमा महामनदे शकले
म्याद गुज्रक
े ो मममतबाट तीस ददनको म्याद थप गनि सक्नेछ ।
(३) करदाताको उपदफा (१) बमोखजम परे को मनवेदन उपर

छानमबन गदाि मनवेदकको खजकीर सत्य दे खिन आएमा स्पष्ट कारण
िोली पचाि िडा गरी महामनदे शकले त्यस्तो कर मनधािरण आदे श बदर

49
गरी पुनाः कर मनधािरण गनि सम्बखन्धत कर अमधकृत वा अन्य कुनै कर

अमधकृतलाई आदे श ददन सक्नेछ ।
(४) उपदफा (१) बमोखजम मनवेदन परे को मममतले साठी

ददनमभर त्यस्तो मनवेदन उपर महामनदे शकले मनणिय ददनु पनेछ ।
(५) उपदफा (४) बमोखजमको म्यादमभर महामनदे शकले मनणिय

नददएमा सम्बखन्धत व्यखक्तले दफा ३२ बमोखजम राजस्व
न्यायामधकरणमा पुनरावेदन ददन सक्नेछ ।
(६) उपदफा (१) बमोखजम मनवेदन ददने करदाताले मनधािररत

कर रकममध्ये द्धववादरद्धहत कर रकम बुिाई द्धववाददत कर रकमको
एकचौथाई रकमदाखिला गनुि पनेछ ।
(७) उपदफा (६) बमोखजम दाखिला गनुप

ि ने रकम मनवेदन
ददनुभन्दा अगामड नै बढी दाखिला गरे को रहेछ भने त्यस्तो रकमले
िामेसम्मको रकम कटाई बाँकी रकम मार दाखिला गनुि पनेछ।
(८) यस दफा बमोखजम दाखिला गरे को रकम मुद्दाको अखन्तम

द्धकनारा नलागेसम्म द्धफताि हुने छै न ।
३२. राजस्व न्यायामधकरणमा पुनरावेदन लाग्नेाः (१) दफा ३० बमोखजम
महामनदे शकले गरे को मनलम्बनको आदे श वा दफा ३१क. को उपदफा
(४) बमोखजम महामनदे शकले गरे को मनणिय उपर खचि नबुझ्ने व्यखक्तले
राजस्व न्यायामधकरणमा पुनरावेदन ददन सक्नेछ ।

 आमथिक ऐन, २०७7 द्वारा सं शोमधत ।
50
(२) उपदफा (१) बमोखजम पुनरावेदन ददने व्यखक्तले पुनरावेदन

दताि गरे को मममतले पन्र ददनमभर पुनरावेदन परको प्रमतमलद्धप सं लग्न
गरी द्धवभाग समि मलखित जानकारी गराउनु पनेछ ।
३२क.पूवािदेशाः (१) कुनै व्यखक्तले यो ऐन लागू हुने अवस्था बारे कुनै दद्वद्धवधा
मनराकरणका लामग द्धवभाग समि मलखित रूपमा मनवेदन ददएमा
द्धवभागले त्यस्तो व्यखक्तलाई मलखित रूपमा सूखचत गरी द्धवभागको धारणा
तोद्धकए बमोखजम पूवािदेशद्वारा जारी गनि सक्नेछ।
(२) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापमन यस

ऐनको कायािन्वयनका सम्बन्धमा दे िापरे को कुनै दद्वद्धवधा सम्बन्धी द्धवर्य
अदालतमा द्धवचाराधीन रहेको वा अदालतबाट मनणिय भइसकेको
अवस्थामा त्यस्तो द्धवर्यमा द्धवभागले उपदफा (१) बमोखजमको पूवािदेश
जारी गनि सक्ने छै न ।
३२ि. साविजमनक पररपराः (१) यस ऐनको कायािन्वयनमा एकरूपता ल्याई
कर प्रशासनलाई सरल बनाउन र द्धवभाग वा अन्तगितका कायािलयका
अमधकृत लगायत यस ऐनबाट प्रभाद्धवत हुने व्यखक्तलाई मागि मनदे शन
ददन द्धवभागले यस ऐनमा भएका व्यवस्थाको सम्बन्धमा व्या्यासद्धहत
मलखित साविजमनक पररपरहरू जारी गनि सक्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोखजम जारी गररएका पररपरहरू

सविसाधारणको जानकारीको लामग द्धवभागको आफ्नो वेबसाइटमा वा
राद्धष्ट्रयस्तरको परपमरका वा अन्य द्धवद्युतीय माध्यमबाट प्रकाशन गनि

 आमथिक ऐन, २०७8 द्वारा संशोमधत ।
51
(३) उपदफा (१) बमोखजम जारी गररएको कुनै पररपर रद्द

नगररएसम्म सो पररपर बमोखजम कारबाही गनि द्धवभाग बाध्य हुनेछ ।
३३. धरौटी रा्नु पनेाः (१) यस ऐन बमोखजम राजस्व न्यायामधकरणमा
पुनरावेदन ददँदा मनधािररत कर रकममध्ये द्धववादरद्धहत कर रकम बुिाई
द्धववाददत कर रकम र जररबानाको पचास प्रमतशत रकम धरौटी रा्नु
पने वा त्यस्तो रकम बापत बैङ्क जमानत ददनु पनेछ।
(२) उपदफा (१) बमोखजमको धरौटी वा बैङ्क जमानतको

रकम गणना गदाि ........ द्धवभागमा प्रशासकीय पुनरावलोकनको लामग
दाखिल गरे को पच्चीस प्रमतशत कर रकमलाई समेत गणना गनुि
पनेछ।
(3) उपदफा (1) बमोखजम सम्बखन्धत कायािलयको नाममा
कोर् तथा लेिा मनयन्रक कायािलयमा रहेको धरौटी िातामा दाखिल
गरे को बैङ्क भौचर वा त्यस्तो रकम बराबरको बैङ्क जमानतपर
पुनरावेदनपर साथ पेश गनुि पनेछ।
३४. अमधकार प्रत्यायोजनाः (१) कर मनधािरण गने र सजाय गने अमधकार

बाहेक कर अमधकृतले यो ऐन बमोखजम आफूलाई प्राप्त
अमधकारहरुमध्ये कुनै वा सबै अमधकार आफू मातहतका कमिचारीहरुलाई
सुम्पन सक्नेछ ।
(२) यस ऐनमा महामनदे शकले गने भनी द्धकटान भएको अमधकार

प्रत्यायोजन हुन सक्ने छै न ।
 आमथिक ऐन, २०७9 द्वारा खिद्धकएको ।

52
३४क.द्धवशेर्ज्ञको सेवा मलन सक्नेाः नेपाल सरकार वा द्धवभागले कर परीिण,

अनुसन्धान वा व्यवस्थापन सम्बन्धी कायिको लामग सम्बखन्धत
द्धवशेर्ज्ञको सेवा मलन सक्नेछ र त्यस्तो द्धवशेर्ज्ञको सम्बन्धमा दफा
३७ मा उखल्लखित सरकारी गो्यता सम्बन्धी व्यवस्था लागू हुनेछ ।
३५. कर अमधकृतको पररचयपराःप्रत्येक कर अमधकृतले तोद्धकए बमोखजमको

पररचयपर आफ्नो साथमा राख्नु पनेछ र कतिव्य पालनाको मसलमसलामा
पररचयपर सम्बखन्धत व्यखक्तलाई दे िाउनु पनेछ ।
३६. सूचनाको तामेलीाःमहामनदे शक वा कुनै कर अमधकृतले जारी गरे को

सूचना, आदे श वा कागजात तोद्धकए बमोखजमको प्रद्धिया पूरा भएपमछ
तामेली भएको मामननेछ ।
३७. गोपनीयतााः कुनै व्यखक्तबाट प्राप्त हुन आएको करसँग सम्बखन्धत

कागजात वा अन्य सूचनाहरु दे हायका अवस्थामा बाहेक अन्य कुनै
अवस्थामा प्रकट गनि वा प्रकाशन गनि सद्धकने छै नाः–
(क) नेपाल सरकारको राजश्व सं रिण गने मसलमसलामा राजश्व

सङ्कलन गने अमधकारीलाई जानकारी ददन,
(ि) करदाताको दाद्धयत्व प्रमाखणत गने मसलमसलामा राजश्वसँग

सम्बखन्धत कानून बमोखजम अदालतमा प्रमाणको रुपमा
पेश गनि,
(ग) राजश्व न्यायामधकरण वा कुनै अदालतको कारबाहीको

मसलमसलामा रहेको साविजमनक अमभलेिको अङ्गका रुपमा
राख्न ।

53
३८. कर अमधकृतलाई सजाय हुनाःे करको दाद्धयत्व बढ्ने वा घट्ने गरी कुनै
कर मनधािरण बदमनयत साथ वा लापरवाहीबाट भएको भन्ने
महामनदे शकले ठहर गरे मा त्यसरी कर मनधािरण गने कर अमधकृतलाई
महामनदे शकले मनजको सेवा शति सम्बन्धी कानून बमोखजम द्धवभागीय
कारबाही चलाउनेछ ।
तर यसरी कारबाही चलाउँदा कर अमधकृतलाई आफ्नो सफाई

पेश गने उखचत अवसर ददनु पनेछ ।
३९. असल मनयतले गरे को काम कारबाही प्रमत जवाफदे ही नहुनेाः यस ऐनमा
अन्यर जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन कुनै कर अमधकृतले आफ्नो
कतिव्य पालन गदाि असल मनयत मलई गरे को काम कारबाही प्रमत मनज
व्यखक्तगत रुपमा जवाफदे ही हुने छै न ।
४०. पुरस्कार तथा सुराकी िचिाः(१) कुनै करदाताले आफ्नो करको
दाद्धयत्वको सम्पूणि वा केही अंश छले को वा छल्न कोखशस गरे को
प्रमाण सद्धहतको सूचना ददने व्यखक्तलाई त्यस्तो सूचनाको आधारमा
असुल उपर गररएको करको रकममध्ये मनजले पेश गरे को प्रमाणबाट
मनधािरण भए जमतको कर रकमको बीस प्रमतशत बराबरको रकम
महामनदे शकको मनणियले पुरस्कार स्वरुप ददन सद्धकनेछ ।
(२) पुरस्कार पाउने व्यखक्त एकभन्दा बढी भएमा पुरस्कारको

रकम समानुपामतक रूपमा ददइनेछ ।
(३) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन

राजस्व च ुहावटको सूचना ददने व्यखक्तलाई सूचनाको सत्यताको आधारमा

54
द्धवभागद्वारा मनधािररत कायिद्धवमध बमोखजम तत्काल दश हजार रुपैयाँसम्म

सुराकी िचि ददन सद्धकनेछ ।
(४) उपदफा (१) र (३) बमोखजमको सूचना ददने व्यखक्तको

नाम, थर र वतन गो्य राखिनेछ ।
४१. मनयम बनाउने अमधकाराः यो ऐनको उद्देश्य कायािन्वयन गनि नेपाल

सरकारले आवश्यक मनयमहरु बनाउन सक्नेछ ।
४२. अनुसूचीमा थपघट तथा हेरफेराः नेपाल सरकारले नेपाल राजपरमा

सूचना प्रकाशन गरी अनुसूचीमा आवश्यक थपघट तथा हेरफेर गनि
४३. अरुमा प्रचमलत कानून बमोखजम हुनेाः यो ऐन र यस ऐन अन्तगित

बनेको मनयममा ले खिए जमतमा सोही बमोखजम र अरुमा प्रचमलत कानून
४४. िारे जी र बचाउाः (१) दे हायका ऐनहरु िारे ज गररएका छन्ाः–
(क) मबिी कर ऐन, २०२३ ।
(ि) होटे ल कर ऐन, २०१८ ।
(ग) ठे क्का कर ऐन, २०२३ ।
(घ) मनोरञ्जन कर ऐन, २०१७ ।
(२) उपदफा (१) बमोखजम िारे ज भएका ऐनहरु अन्तगित भए

गरे का सम्पूणि काम कारबाहीहरु यसै ऐन अन्तगित भए गरे को
मामननेछ।1
रष्टव्याः केही नेपाल कानून सं शोधन गने ऐन, २०६३ द्वारा रुपान्तर गररएका शब्दहरुाः
“श्री ५ को सरकार” को सट्टा “नेपाल सरकार”।
55
अनुसूची-१
(दफा ५ को उपदफा (३) सँग सम्बखन्धत)
कर छु ट हुने वस्तु तथा सेवाहरू
समूह 1 : आधारभूत कृद्धर् उत्पादनहरू
06.01 मनष्कृय, उम्रन लागेको वा फूलेको गानो,

गाँठो, गाँठेजरा, धनकन्द (कौमि), िाउन
(रुिको जरा र स्तम्भ जोमडने मबन्दु स्थल),
राइजोम (मूलजरो), खचकोरीका मबरुवा र
शीर्िक १२.१२ को जराहरू बाहेकका अन्य
जराहरु
0601.10.00 -मनष्कृय गाँनो, गाँठो, गाँठे जरा, धनकन्द

(कौमि), िाउन र मूलजरा
0601.20.00 -उम्रन लागेको वा फूलेको गाँनो, गाँठो, गाँठे

जरा, धनकन्द (कौमि), िाउन, मूलजरा,
खचकोरी मबरुवा र जराहरु
06.02 अन्य जीद्धवत मबरुवा (जरासद्धहत), कलमीहरू,

च्याऊस्पाउन (च्याउ मनखस्कने सेतो त्यान्रो)
0602.10.00 -जरा नभएको कलमीहरू
0602.20.00 -िान हुने फल वा काष्ठफल (नट) का

कलमी गरे का वा नगरे का रुि, बुटा र िाङ
0602.30.00 -रोडोडेन्ड्रन्स (गुराँस) र अजामलया, कलमी

गरे का वा नगरे का
56
0602.40.00 -कलमी गरे को वा नगरे को गुलाफ
0602.90.00 -अन्य
07.01 ताजा वा खचसो पारे को आलु।
0701.१0.00 -मबउ
07.02 0702.00.00 ताजा वा खचसो पारे को गोलभेडा
07.03 ताजा वा खचसो पारे को ्याज, शालौट, लसून,

छ्यापी वा यस्तै जामतका अन्य वनस्पमतहरू।
0703.90.00 -छ्यापी र यस्तै लसुन ्याज जामतका

सागपात
07.04 ताजा वा खचसो पारे को वन्दाकोबी (क्याबेज),

काउली, गाँठकोबी (कोलराबी), केल (एक
द्धकमसमको कोबी) र िान हुने काउली
जामतका अन्य सागपात।
०७०४.१०.०० -काउली र ब्रोकोली
0704.20.00 -ब्रुसेल्स स्प्राउट (एक द्धकमसमको चश्मे

बन्दाकोबी)
0704.90.00 -अन्य
07.05 ताजा र खचसो लेट्यूस (खजरीको साग) र

खचकोरी।
-लेट्यूस (खजरीको साग, सलाद) :
0705.11.00 --क्याबेज लेट्यूस (हेड लेट्यूस)
0705.19.00 --अन्य
-खचकोरी (कास्नी):
0705.21.00 --द्धवटलफ खचकोरी
57
0705.29.00 --अन्य
07.06 ताजा वा खचसो पारे को गाजर, सलगम,

सलादको लामग च ुकन्दरको जरा, साखल्सफाई,
सेलेररयाक (सलगम जस्तो जरा भएको साग),
मूला र यस्तै िान हुने जराहरू।
0706.10.00 -गाजर र सलगम
0706.90.00 -अन्य
07.07 0707.00.00 ताजा वा खचसो पारे को काँिाहरू।
07.08 ताजा वा खचसो पारे को कोसे तरकारीहरू

(छोडाएको वा नछोडाएको)।
0708.20.00 -बोडी (मसमी समेत)
0708.९0.०0 -अन्य कोसे तरकारी
07.09 ताजा वा खचसो पारे को अन्य तरकारीहरू।
0709.20.00 -कुररलो
0709.30.00 -भान्टा
0709.40.00 -सेलरी, सेलेररयाल बाहेक
-च्याउ (मसरुम र रफल्स):
0709.51.00 --ऐगाररकस जामतको च्याउ (मसरुम) हरू
०७०९.५२.०० --बोलेटस जातका च्याउहरू
०७०९.५३.०० --क्यान्थाररलस जातका च्याउहरू
०७०९.५४.०० --सीताके (लेखन्टनस इडोड्स)
58
०७०९.५५.०० --मात्सुताके (द्धरकोलोमा मात्सुताके,

द्धरकोलोमा म्याखग्नभेलारे , द्धरकोलोमा
एनाटोमलकम द्धरकोलोमा ड्युलमसरलेन्स,
द्धरकोलोमा क्यामलगेटम)
०७०९.५६.०० --रफल्स (ट्युबर प्रजामत)
0709.59.00 --अन्य
0709.60.00 -िोसािनी जातको फलफूलहरू
0709.70.00 -पालुँगो, न्यूखजल्याण्ड पालुँगो समेत
-अन्य:
0709.91.00 --ग्लोव आद्धटिचोकहरू
0709.92.00 ु हरू
--जैतन
0709.93.00 --फसी, कुमभन्डो र लौकाहरू (क्यूकरमबटा

जातहरू)
0709.99.00 --अन्य
07.11 अस्थायी रूपले सुरखित गररएका तर त्यही

खस्थमतमा तुरुन्त उपभोग गनिका लामग
उपयुक्त नहुने िालका वनस्पमतहरू
0711.20.00 ु (रमलभ्स)
-जैतन
0711.40.00 -कािोहरु
-च्याउ (मसरुम्स) र भ ुइँममु न हुने च्याउ

(रफल्स):
0711.51.00 --ऐगाररकस जामतको च्याउ (मसरुम्स) हरू
0711.59.00 --अन्य
0711.90.00 -अन्य तरकारी; ममखश्रत तरकारी
59
07.13 कोसा छोडाएको सु्िा कोसे तरकारी, बोिा

छोडाएको वा नछोडाएको वा दलेको वा
नदलेको।
केराउाः
0713.10.१० ---नफुटाएको बोिा सद्धहतको
0713.10.९० ---अन्य
0713.20.00 -चना
-बोडी (मसमी समेत):
0713.31.00 --बोडी
0713.32.00 --सानो रातो बोडी
0713.33.00 --बोडी (द्धकड्नी मबन्स), सेतो द्धप मबन्ससमेत
0713.34.00 --बाम्बरा मबन्स (एक प्रकारको बोडी)

(मभग्ना सबटे रामनया वा भोआखन्जया
सबटे रामनया)
0713.35.00 --तनेबोडी (काउद्धपज्) (मभग्ना

अङगुइकुलाटा)
0713.39.00 --अन्य
-मुसरु ोाः
0713.40.10 --नफुटाएको, बोिा सद्धहतको
0713.40.90 --अन्य
0713.50.00 -बकुला र मसमम (ब्रोड द्धवन्स र हसि बीन्स)
0713.60.00 -रहर (क्याजानस् क्याजन्)
60
0713.90.१0 ---दलेको
0713.90.९0 ---अन्य
07.14 माड (श्वेतसार वा स्टाचि) वा इन्यूमलनको

मारा उच्च भएका, ताजा, खचस्याइएको,
द्धहमीकृत वा सुकाइएको, टु िा पाररएको वा
नपाररएको (स्लाइस्ड) वा पेलेट्सको रुपमा
भएको वा नभएको मामनरक, आरारुट,
सामलम ममश्री (सालेप), उिरी अमेररकामा हुने
एक द्धकमसमको ि ू िी
सूयम फूल (जेरुसलेम
आद्धटिचोक), सिरिण्ड र यस्तै जरा (रुटस)
र गाना (ट्यूबसि) हरू; सावुदानाको गुदी
(सागो पीथ)।
0714.10.00 -गुमलयो जातको क्यासाभा कन्द (ममनरक)
0714.20.00 -सिरिण्ड
0714.30.00 -तरुलहरू (मडरस्कोररया जातहरू)
0714.40.00 -द्धपंडालु (कोलोकामसया जातहरू)
0714.50.00 -यौमसया (जान्थोसोमा जातहरू)
0714.90.00 -अन्य
08.01 नररवल, व्राखजलनट, काजु, ताजा वा सुकेको,

िबटा फुटाएको वा नफुटाएको, बोिा
ताछे को वा नताछे को
-नररवल:
0801.19.00 --ताजा
61
08.03 ्लान्टन जातका (तरकारीको रूपमा प्रयोग

गररने) केराहरू लगायत ताजा वा सुकाइएका
केराहरू
0803.10.00 -्लान्टन जातका (तरकारीको रूपमा प्रयोग

गररने) केराहरु
0803.90.00 -अन्य
08.04 िजूर (छोहोडा), अँजीर, भइुँ कटहर, एभोकेडा

(नास्पाती जस्तो फल), अम्बा, आँप,
म्याङ्गोष्टीन, ताजा वा सुकेको
0804.30.00 -भ ुईंकटहर
0804.50.00 -अम्बा, आँप म्याङ्गोस्टीन (कुसुम फल)
08.05 मसटरस (सुन्तला जातका) फल, ताजा वा

सुकेको)
0805.10.00 -सुन्तला
-मन्दाररनहरू (टान्जररन र सतसुमाहरु

समेत); क्लेमेखन्टनहरू र यस्तै मसटरस
जामतका हाइमब्रडहरू:
0805.21.00 --मन्दाररनहरू (टान्जररन र सतसुमाहरू

समेत)
0805.22.00 --क्लेमेखन्टनहरू
0805.29.00 --अन्य
0805.40.00 - भोगटे र पमेलोहरू
0805.50.00 -कागती (लेमोन्स) (मसटरस लेमोन, मसटरस

मलमोनम) र खजममर (लाइम्स) (मसटरस
औराखण्टफोमलया, मसटरस लाद्धटफोमलया) हरू
62
0805.90.00 -अन्य
08.06 ताजा अथवा सु्िा अङ्गुर
0806.10.00 -ताजा
08.07 तरबुजा (िरबुजा) र मेवा ताजा
-तरबुजा (मेलन्स) (वाटरमेलन्स समेत) :
0807.11.00 --वाटरमेलन्स
0807.19.00 --अन्य
0807.20.00 -मेवा
08.08 स्याउ, नासपाती, खक्वन्स (नासपाती जस्तो

अममलो फल वा श्रीफल), ताजा
0808.30.00 -नासपातीहरू
08.09 िुपािनी (एद्धप्रकोट), चेरी ु ल),

(पैयंफ आरु
(नेक्टाररन आरुसमेत), आलुबिरा (्लम) र
च ुरो (स्लो), ताजा
-चेरीहरूाः
0809.30.00 -आरु, नेक्टाररन आरुसमेत
0809.40.0 -आलुबिडा (्लम) र च ुरो (स्लो)

0
08.10 अन्य फल, ताजा
0810.90.१0 ---अनार
0810.90.२0 ---मलची
0810.90.९0 ---अन्य
63
09.02 खचया, सुगखन्धत वा स्वाददष्ट गररएको वा

नगररएको
0902.20.00 -खचयाको पात
09.08 जाइफल, जाइपरी र अलैं ची
-अलैं ची तथा सुकुमेलहरूाः
--नधुल्याइएकोाः
0908.31.10 ---अलैं ची
09.10 अदुवा, केशर, हलेदो (बेसार), तेजपात, पुददना,

तरकारीको (करी) र अन्य मसलाहरू
-अदुवााः
ँ ेकोाः
--नटु िाइएको वा नद्धपध
0910.11.10 ---ताजा
0910.11.90 ---अन्य
-बेसाराः
0910.30.10 ---ताजा
0910.30.20 ---धुलो वा द्धपठो
0910.30.90 ---अन्य
10.01 गहुँ र मेसमलन
-दुरुम गहुँ:
1001.11.00 --बीउ
1001.19.00 --अन्य
-अन्य :
64
1001.91.00 --बीउ
1001.99.00 --अन्य
10.02 राई
1002.10.00 -बीउ
1002.90.00 -अन्य
10.03 जौं (बाली)
1003.10.00 -बीउ
1003.90.00 -अन्य
10.05 मकैं
1005.10.00 -बीउ (गेडा)
1005.90.00 -अन्य
10.06 धान
१006.10.१0 ---बीउ
१006.10.९0 ---अन्य
1006.20.00 -कुटे को (तर राम्रो नफलेको)
१006.30.१0 ---बासमती चामल
१006.30.९0 ---अन्य
1006.40.00 -कमनका
10.08 फापर, कोदो, क्यानरीका दानाहरू; अरु

िाद्यान्नहरू
1008.10.00 -फापर
-कोदोाः
65
1008.21.00 --बीउ
1008.29.00 --अन्य
11.04 शीर्िक १०.०६ को चामल बाहेक अन्य

प्रकारले तयार गररएको (जस्तै भूस
हटाइएको, चे्ट्याएको, च्याँ्ला पारे को,
ँ ेको);
फलेको, टु िा पारे को वा िस्रो (द्धपध
मसङ्गो, चे्ट्याएको, पातलो चे्टो टुिा पारे को
ँ ेको अन्नको बीजहरू
वा द्धपध
-चे्ट्याएको वा च्यां्ला पारे को अन्नाः
1104.12.00 --जै (रट्स) को
1104.19.00 --अन्य िाद्यान्नको
-अन्य द्धकमसमले तयार पारे को अन्न (जस्तै

भूस हटाएको, फलेको, टु िा पारे को वा
ँ ेको) :
द्धपध
1104.22.00 --जै (रट्स) को
1104.23.00 --मकैको
1104.29.00 --अन्य िाद्यान्नको
1104.30.00 -अन्नको वीजाणु, मसङ्गै, चे्ट्याएको, च्यां्ला

ँ े को
पारे को वा द्धपध
12.01 दलेको वा नदलेको भट्मास
1201.10.00 -बीउ
1201.90.00 -अन्य
66
12.02 छोडाएको वा नछोडाएको, नभ ुटे को वा अन्य

द्धकमसमबाट नपकाइएको, िवटा छोडाएको वा
नछोडाएको, फुटाएको वा नफुटाएको बदाम
(मुमफली)
1202.30.00 -बीउ
-अन्याः
1202.41.00 --नछोडाएको
1202.42.00 --छोडाएको, फुटाएको वा नफुटाएको
12.09 रो्न हुने फलफूल, बीउ र द्धवजाणु (स्पोसि)
1209.10.00 -च ुकन्दर (सुगरद्धवट) का दानाहरू
-पशु आहारको मबरुवा (फोरे ज ्लाण्ट) का

दानाहरूाः
1209.21.00 --लुमसररन (पशु आहारको घाँस)

(अल्फाल्फा) का दानाहरू
1209.22.00 --क्लोभर (तीन पाते घाँस) (द्धरफोमलयम

जातहरू) का दानाहरू
1209.23.00 --छे स्के घाँस (फेस्क्यू) का दानाहरू
1209.24.00 --केन्टकी नीलो घाँस (पोआ प्राटे खन्सस एल.)

का दानाहरू
1209.25.00 --राई घाँस (लोमलयम मखल्टफ्लोरम ल्याम.,

लोमलयम पेरेन एल.) का दानाहरू
1209.29.00 --अन्य
1209.30.00 -फूलको मनखम्त मु्यताः िेती गररएको

जमडबुटीका अन्य बीउहरू
67
-अन्याः
--तरकारीका बीउाः
१२09.91.१0 ---काउलीको
१२09.91.२0 ---बन्दागोबीको
१२09.91.३0 ---्याजको
१२09.91.४0 ---मूलाको
१209.91.५0 ---टमाटरको
१209.91.९0 ---अन्य
1209.99.00 --अन्य
12.11 मु्यताः सुगखन्धत वस्तु बनाउने, और्मध

बनाउने वा कीटनार्क और्मध बनाउने वा
यस्तै प्रयोजनका लामग प्रयोग हुने िालको,
ताजा, खचस्याइएको, द्धहमीकृत वा सुकेको,
काद्धटएको वा नकाद्धटएको, ँ े को
द्धपध वा
ँ ेको वा धुलो पाररएको वा नपाररएको
नद्धपध
मबरुवा र मबरुवाका अङ्गहरू (मबयाँ र
फलसमेत)
1211.90.१0 ---याचािगम्ु बा
68
12.12 ताजा, खचस्याइएको (खचल्ड), द्धहमीकृत,

ँ ेको वा नद्धपध
(फ्रोजेन) वा सुकाइएको, द्धपध ँ े को
लोकष्ट मबन्स, मस– द्धवड्स र अन्य अल्जी
(समुन्री िार), च ुकन्दर (सुगरमबट)
र उिु; अन्यर उल्लेि वा समाबेश नभएका
मु्यतया मानव आहारमा प्रयोग हुने िालको
फलको द्धवयां (स्टोन्स) र कोयाहरू (केनेल)
र अन्य वानस्पमतक उत्पादनहरु (खचकोरीयम
इन्टाइबस स्यद्धटवम उपजामत (भेराइटी) को
नभ ुटे को खचकोरीका जराहरू समेत)।
-अन्य :
1212.93.00 --उिु
19.04 िाद्यान्नलाई फुलाएर (स्वैमलङ्ग) वा भ ुटे र

तयार गरे को िाद्य सामग्री, िाद्यान्नको
उत्पादनहरू (जस्तै कनि फ्लेक); अन्यर
उल्लेि नगररएको वा समावेश नभएको,
पकाइएको वा अन्य द्धकमसमबाट तयार
गररएको गेडा (ग्रेन) को रुपमा वा शल्क वा
पाप्रा (फ्लेकको रुपमा भएको िाद्यान्नहरू
(सेररयल्स) (मकै बाहेक) वा अन्य
द्धकमसमबाट तयार गररएको अन्न (मैदा, छाँटा
वा दलेको अन्न ग्रोट्स) र पीठो बाहेक) ।
१904.90.10 ---धानको भ ुजा
१904.90.20 --- खचउरा
69
23.01 मामनसले िान नहुने मासुको वा अफलको,

माछाको वा कुष्टामसयन्सको मोलस्कको वा
अन्य ढाडमा हाड नहुने जलचरको द्धपठो, मैदा
र पेलेट्स; ग्रीभ्स (वोसो पगालेर बाँकी रहेको
थेग्रो
2301.10.00 -मासु वा अफलको द्धपठो, मैदा र पेलेट्स;

ग्रीभ्स (बोसो पगालेर बाँकी रहेको थेग्रो,
माछाको बोसो)
2301.20.00 -माछाको वा िुष्टामसयन्स, मोलस्क वा ढाडमा

हाड नहुने जलचरको द्धपठो, मैदा र पेलेट्स्
23.02 िाद्यान्न वा दलहनको बोटबाट मनफनेर वा

ँ ेर
द्धपध वा अरु प्रद्धियाद्वारा उपलव्ध हुने
पेलेटको रूपमा रहेको वा नरहेको ढु टो
आउने चोकर र अन्य अवशेर् ।
2302.10.00 -मकैको
2302.30.00 -गहुँको
2302.40.00 -अन्य िाद्यान्नको
2302.50.00 -कोसे सागपातहरूको
23.04 2304.00.00 भटमासको तेल मनकाल्दा प्राप्त हुने द्धपना र

अन्य ठोस अवशेर्, द्धपध ँ ेको वा
पेलेटको रुपमा भएको वा नभएको।
23.05 2305.00.00 ँ ेको वा

बदामको तेल पेल्दा मनस्केको, द्धपध
ँ ेको, पेलेटको रूपमा भएको वा नभएको
नद्धपध
द्धपना र अन्य ठोस अवशेर्।
70
23.06 वनस्पमत वा सूक्ष्मजैद्धवक (माइिोमबयल) को

बोसो वा तेल मनकाल्दा प्राप्त हुने शीर्िक
२३.०४ वा २३.०५ मा परे को बाहेक
द्धपध ँ ेको, पेलेटको रुपमा भएको
वा नभएको द्धपना र अन्य ठोस अवशेर्।
-तोरी वा रायो (रे प और कोल्जा) दानााः
2306.41.00 --न्यून इरुमसक अम्ल तोरी वा रायो (रे प

और कोल्जा) दानाहरु (मसड्स)
2306.90.00 -अन्य
23.09 जीवजन्तुको आहारको रूपमा प्रयोग हुने

तयारी वस्तु
2309.90.00 -अन्य
53.01 कच्चा वा प्रशोमधत नकातेको फ्ल्याक्स (सन

वा त्यस्तै िार); फ्ल्याक्स वा सनको
खशरोगुच्छ (टो) डोरी र अवशेर् (धागोको
अवशेर् र गानेटेड स्टक समेत)।
5301.10.00 -फ्ल्याक्स, (सन) कच्चा वा रे शा छु ट्याउन

पानीमा डुबाएको (रे टेड्)
-फ्ल्याक्स च ुटे को, डाँठबाट रे शा छु ट्याइएको,

कोरे को (ब्रोकेन, स्कच्ड, ह्याकल्ड) वा अरू
द्धकमसमले प्रशोधन गरे को, तर नकातेको :
5301.21.00 --च ुटे को वा डाँठबाट रे शा छु ट्याइएको

(ब्रोकेन, स्कच्ड)
5301.29.00 --अन्य
5301.30.00 -फ्ल्याक्सको खशरोगुच्छ (टो) र अवशेर्
71
53.03 कच्चा वा प्रशोमधत, तर नकातेको, सनपाट

(जूट) र अन्य लखचलो रे शा भएको बोिा
(बास्ट) को कपडाका रे शा (सन, गाँजा, भाँङ्ग,
घोट्टा र रे मी बाहेक); यी रे शाहरूको
खशरोगुच्छ (टो) र अवशेर् (धागोको अवशेर्
र गानेटेड स्टक समेत)।
5303.10.00 -काँचो वा पानीमा डुबाएर (रे टेड्) कुहाएको

सनपाट र अन्य लखचलो रे शा भएको बोिा
(बाष्ट) को कपडाको रे शा
रष्टव्य:-
1. द्धकसानले मबिी गने अप्रशोमधत सुती ।
२. मामथ उखल्लखित भन्सार शीर्िक ०६.०१ दे खि शीर्िक ०८.१०
सम्मका मालवस्तुहरू होटल, रे ष्टुरेण्ट, बार, गेष्ट हाउस, क्याफ्टे ररया
वा यस्तै अन्य सं स्थाले गने आपूमतिमा मूल्य अमभवृद्धि कर छु ट हुने
छै न।
समूह २ : आधारभूत आवश्यकताका वस्तुहरू
25.01 नुन (भान्सामा प्रयोग हुने (टे वल) नुन र

द्धवकृत (मडनेचडि) नुन समेत) र िोल पदाथि
भएको वा नभएको वा जम्ने पदाथि
(एण्टीकेद्धकङ्ग) वा द्धफ्र फ्लोइङ्ग एजेण्ट भएको
शुि सोमडएम क्लोराइड; सामुदरक पानी।
2501.00.90 ---नुन
27.16 2716.00.00 द्धवद्युत उत्पादन, द्धवतरण र प्रसारण
72
44.01 बाल्ने दाउरा, मुढा, खचरे को मोटो टु िा

(द्धवलेट), हाँगा द्धवंगा वा दाउराको बाधेको
मबटो, वा यस्तै रुपमा; काठका चोइटाचोइटी
वा ममसना टु िाटािी (पाद्धटिकल); काठ
खचरे को धू लो, काठको अवशेर्, रद्दी वस्तु,
मुढो, द्धव्रकेट (मथचेर बनाइएको चक्का), पेलेट
(मट्याङ्ग्रा) वा यस्तै रुपमा एकमरत गररएको
वा नगररएको।
-बाल्ने दाउरा, मुढा, खचरे को मोटो टु िा

(द्धवलेट), हाँगाद्धवगा, दाउराको बाधेको मबटो
वा यस्तै रूपमााः
4401.11.00 --कोणधारी (कोमनफेरस)
4401.19.00 --गैरकोणधारी (नन-कोमनफेरस)
44.02 एकमरत गररएको वा नगररएको काठको गोल,

िवटा (शेल) को वा मबयाँ (नट) को गोल
समेत।
4402.10.00 -बाँसको
४४०२.२०.०० -िवटा (शेल) वा मबयाँ (नट) का
4402.90.00 -अन्य
१. धारा तथा टे ङ्करबाट िुला रूपमा आपूमति हुने द्धपउने पानी।
समूह ३ : जीवजन्तु तथा सोको उपज
01.02 जीद्धवत चौपाया (बोभाइन)।
-गोजातीय चौपायााः
0102.21.00 --नश्ल सुधारका लामग द्धवशुि नश्लका
73
0102.29.00 --अन्य
-भैं सीाः
0102.31.00 --नश्ल सुधारका लामग द्धवशुि नश्लका
0102.39.00 --अन्य
0102.90.00 --अन्य
01.03 जीद्धवत सुँगरु
0103.10.00 -नश्ल सुधारका लामग द्धवशुि नश्लका
-अन्य :
0103.91.00 --५० केजी भन्दा कम वजनको
0103.92.00 --५० केजी वा सो भन्दा बढी वजन भएको
01.04 जीद्धवत भेडा र बाख्रा
0104.10.00 -भेडा
0104.20.00 -बाख्रा
01.05 जीद्धवत कुिुरा अथाित, ग्यालुस डोमेद्धष्टकस्

जातका कुिुरा, हाँस, टकी र मगनी फाउल
-१8५ ग्राम भन्दा बढी वजन नभएका:
0105.11.00 --ग्यालुस डोमेद्धष्टकस जातका चराहरू

(फाउल)
0105.12.00 --टकीहरू (पाताल मयूर)
0105.13.00 --हाँस (डक) हरू
0105.14.00 --हाँस (मगज) हरू
0105.15.00 --मगमनजातका चराहरू
74
-अन्य:
0105.94.00 --ग्यालुस डोमेद्धष्टकस जातका चराहरू
0105.99.00 --अन्य
01.06 अन्य जीद्धवत जीवजन्तु
-स्तनपायी :
0106.14.00 --िरायोहरू
0106.19.00 --अन्य
-चराहरु:
0106.33.00 --अद्धष्ट्रजहरु; सतुरमुग ि (डोमाउस

नेमाहोल्लाखन्डया)
-कीराहरू:
0106.41.00 --माहुरीहरू
-कीराहरूाः
0106.90.00 -अन्य
02.01 चौपाया (वोभाइन जामतको) ताजा वा खचसो

पारे को (फ्रेस वा खचल्ड) मासु
0201.10.00 -मसं गो र आधा शरीरहरू (करकास र हाफ

करकास)
0201.20.00 -हाडसद्धहतको अन्य टु िाहरू
0201.30.00 -हाड नभएको
02.03 सुँगरु को मासु ताजा, खचसो पारे को वा द्धहमीकृत

(फ्रेस, खचल्ड वा फ्रोजेन)।
-ताजा वा खचसो पारे को :
75
0203.11.00 --मसं गो र आधा शरीरहरू (करकास र हाफ

करकास)
0203.12.00 --हाड सद्धहतको अगामड र पछामडका साँप्राहरू

र साँप्राबाट काद्धटएका अन्य टु िाहरू
0203.19.00 --अन्य
02.04 भेडा वा िसी बोकाको ताजा, खचसो पारे को वा

द्धहमीकृत मासु।
0204.10.00 -भेडा (पाठो) को ताजा वा खचसो पारे को

मसं गो र आधा शरीरहरू (करकास र हाफ
करकास)
-भेडाको ताजा वा खचसो अन्य मासु:
0204.21.00 --मसं गो र आधा शरीरहरू (करकास र हाफ

करकास)
0204.22.00 --हाडसद्धहतको अन्य टु िा
0204.23.00 --हाड नभएको
0204.30.00 -भेडा (पाठो) को द्धहमीकृत (फ्रोजेन) मसं गो र

आधा शरीरहरू (करकास र हाफ करकास)
02.06 चौपाया जीवजन्तु (बोभाइन), सुँगरु , भेडा, िसी

बाख्रा, घोडा, गधा, िच्चर वा द्धहमनजहरूको
ताजा, खचसो पारे को वा द्धहमीकृत (फ्रोजेन)
िान हुने कमसल मासु (इमडबल अफल)।
0206.10.00 -चौपाया (बोभाइन) जीवजन्तुको ताजा र

खचसो
0206.30.00 -सुँगरु को ताजा र खचसो पारे को
0206.80.00 -अन्य ताजा वा खचसो पारे को
76
02.07 शीर्िक ०१.०५ को कुिुराको ताजा, खचसो

पारे को वा द्धहमीकृत मासु र िान हुने
अफल।
-ग्यालुस डोमेद्धष्टकस जातका चराहरू

(फाउल) कोाः
0207.11.00 --टु िा नपाररएको (मसं गो), ताजा वा खचसो

पाररएका (फ्रेस वा खचल्ड)
0207.13.00 --ताजा वा खचस्याइएका (फ्रेस वा खचल्ड)

टु िा र अवशेर् (कट्स एण्ड रफाल)
-टकीहरूको :
0207.24.00 --टु िा नपाररएको (मसं गो), ताजा वा

खचस्याइएको (फ्रेस वा खचल्ड)
0207.26.00 --ताजा वा खचस्याइएका टु िा र अवशेर्

(कट्स एण्ड रफाल)
-हाँस (डक) हरूकोाः

0207.43.00 --ताजा वा खचस्याइएका बोसोयुक्त कलेजो

(फ्याटी मलभर) हरु
0207.44.00 --अन्य, ताजा वा खचस्याइएको (फ्रेस वा

खचल्ड)
-हाँस (गीज) हरूकोाः

77
0207.53.00 --ताजा वा खचस्याइएका बोसोयुक्त कलेजो

(फ्याटी मलभर) हरू
0207.54.00 --अन्य, ताजा वा खचस्याइएको (फ्रेस वा

खचल्ड)
0207.60.00 -मगनी जातका चराहरूको
03.01 जीद्धवत माछा।
-आलङकाररक माछा :
0301.11.00 --ताजा पानीको
0301.19.00 --अन्य
-अन्य जीद्धवत माछा :
0301.91.00 --राउट (साल्मो रटा, अङ्कोररङ्कस माइद्धकस,

अङ्कोररङ्कस क्लाकी, अङ्कोररङ्कस अक्वाबोमनटा,
अङ्कोररङ्कस मगलाए, अङ्कोररङ्कस अपाचे र
अङ्कोररङ्कस िाइसोकाष्टर)
0301.92.00 --बाम
0301.93.00 --कापि (साइद्धप्रनस जातहरु, क्यारामसअस

जातहरु, सेनोफाररङ्गोडोन इमडलस,
हाइपोफ्थाखल्मखच्थस जातहरु, मसद्धहन
ि स जातहरु,
माइलोफाररङ्गोडोन द्धपमसअस, क्याट्ला
क्याट्ला, लाबेर जातहरु, रस्टे खचलस
हासेल्टी, ले्टोबाबिस होवेनी, मेगालोब्रामा
जातहरु)
0301.94.00 --एटलाखन्टक र ्यामसद्धफक ब्लुद्धफन टु नाहरु

ु थाइनस, थुनस
(थुनस ु रररयन्टामलस)
0301.95.00 --दखिणी ब्लुद्धफन टु नास (थुनस म्याकोई)
78
0301.99.00 --अन्य
03.02 शीर्िक ०३.०४ को माछाको द्धफलेट र अरु

प्रकारको मासु बाहेकको ताजा वा खचसो
पारे को माछा।
-माछा (साल्मोनाइड), उपशीर्िक

०३०२.९१.०० दे खि ०३०२.९९.००
सम्मका िान हुने कमसल मत्स्यमांश बाहेक:
0302.11.00 --राउट (साल्मो रटा, अङ्कोररङ्कस माइद्धकस,

अङ्कोररङ्कस क्लाकी, अङ्कोयररङ्कस अक्वाबोमनटा,
अङ्कोररङ्कस मगलाए, अङ्कोररङ्कस अपाचे र
अङ्कोररङ्कस िाइसोगेष्टर)
0302.13.00 --्यामसद्धफक सालमोन (अङ्कोररङ्कस नेकाि,

अङ्कोररङ्कस गोबुश
ि ा, अङ्कोररङ्कस केटा, अङ्कोररङ्कस
खववत्शा, अङ्कोररङ्कस द्धकसुच, अङ्कोररङ्कस मसोउ
र अङ्कोररङ्कस रडुरस)
0302.14.00 --एटलाखण्टक साल्मोन (साल्मो सालार) र

डान्यूब सालमोन (हुचो हुचो)
0302.19.00 --अन्य
-चे्टो माछा (्लेरोनेक्टाइडाइ, बोथीडाइ,

साइनोग्लोस्सीडाइ, सोलेडाइ, स्को्थाल्मीडाइ र
मसथारीडाइ), उपशीर्िक ०३०२.९१.०० दे खि
०३०२.९९.०० सम्मका िान हुने कमसल
मत्स्यमांश बाहेकाः
0302.21.00 --हामलबुट
0302.22.00 --्लेइस
0302.23.00 --सोले
79
0302.24.00 --टबोट्हरु (सेट्टा मेखक्समा)
0302.29.00 --अन्य
ु प्रजामतका) खस्कपज्याक तुना

-टु नाहरु (थुनस
(स्राइप- बेल्लाइड बोमनतो) (कात्सुरनस
पेलाममस), उपशीर्िक ०३०२.९१.०० दे खि
०३०२.९९.०० सम्मका िान हुने कमसल
0302.31.00 --अल्बाकोर वा लामो पिेटा भएको टु ना
0302.32.00 --पहेलो पिेटा भएको टु ना
0302.39.00 --अन्य
80
-हेररङ्गहरु (क्लुद्धपया हरे ङ्गस, क्लुद्धपया

पल्लासी), एड्कोमभज (इन्ग्राउमलस जातहरू),
सामडिनहरू (सामडिना द्धपल्काडिस,् सामडिनोप
जातहरू), सामडिनेला (सामडिनेला जातहरू),
मब्रसमलन वा स्प्राटहरू (स्प्राटस स्प्राटस),
म्याकरे ल (स्कम्बर स्कम्ब्रस, स्कम्बर
अस्रे लामसकस, स्कम्बर जापोमनकस), इखन्डयन
म्याकेरे लहरू, (रस्रे मलगर जातहरु),
मसरद्धफसहरू (स्कोमबेरोमोरस जातहरू), ज्याक
तथा हर्िम्याकेरे ल (राच ुरस जातहरू)
ज्याकहरू, िेभेलहरु (क्यारान्क्स जातहरू),
कोमबया (रामससेन्रोन क्यानाडम), मसल्भर
पम्फ्रेस्ट (पम्पस जातहरू), ्यामसद्धफक साउरी
(कोलोलामबस साइरा), स्काड्स (मडक्या्टे रस
जातहरू), क्यापेमलन (मालोटस् द्धवलोसस्),
सोडिद्धफस (मसद्धफयास ग्लामडअस), कावाकावा
(युथाइनस एद्धफमनस), बोमनतोहरू (साडाि
जातहरू) मामलिनहरू सेइलद्धफसहरूाः स्पेरद्धफस
(इस्टोपोररडाइ), उपशीर्िक ०३०२.९१.००
दे खि ०३०२.९९.०० सम्मका िान हुने
कमसल मत्स्यमांश बाहेकाः
0302.41.00 --हेररङ्हरू (क्लुद्धपया हेरेन्गस, क्लुद्धपया

पल्लासी)
0302.42.00 --एङ्कोभीहरु (इङग्रामलस जातहरू)
0302.43.00 --सामडिनहरू (सामडिना द्धपल्काडिस,् सामडिनोप

जातहरू) सामडिनेला (सामडिनेला जातहरू),
मब्रसमलन वा स्प्राटस (स्प्राटस स्प्राटस)
0302.44.00 --म्याकरे ल (स्कम्बर स्कम्ब्रस, स्कम्बर

अस्रे लामसकस, स्कम्बर जापोमनकस)
81
0302.45.00 --ज्याक र हर्ि म्याकरे ल (राच ुरुस जातहरू)
0302.46.00 --कोमबआ (राद्धकसेन्रोन कानाडम)
0302.47.00 --सोडिद्धफस (खजद्धफयास ग्लामडअस)
0302.49.00 --अन्य
-ब्रे ग्मामसरोटाइडाइ, युखक्लच्थाइडाइ, गामडडाइ,

म्यािोउराइडाइ, मेलानोनाइडाइ, मलुखि स्सडाइ,
मोररडाइ र मुराइनोलेद्धपमडडाइ पररवाहरुका
माछा, उपशीर्िक ०३०२.९१.०० दे खि
०३०२.९९.०० सम्मका आन हुने कमसल
0302.51.00 --कड (ग्याडुस मरहुआ, ग्याडुस रग्याक,

ग्याडुस म्यािोमसफालस)
0302.52.00 --ह्याड्डक (मेलानोग्रामस एग्लेद्धफनस)
0302.53.00 --कोलद्धफस (पोलाद्धकअस मभरे न्स)
0302.54.00 --हेक (मलुमि सअस जातहरु, यूरोद्धफमसस

जातहरु)
0302.55.00 --अलास्का पलक(थेराग्रा काल्कोग्रामा)
0302.56.00 --ब्लु ह्वाइद्धटङहरू (माइिोमेमसस्टस पोटासु,

माइिोमेमसस्टस अस्रामलस)
0302.59.00 --अन्य
82
-मतलाद्धपयाहरू (रररिोममस जातहरू),

क्याटद्धफस (्याङ्गामसअस जातहरू, मसलुरस
जातहरू, क्लाररअस जातहरू, इक्टालुरस
जातहरु), कापि (साइद्धप्रनस जातहरू,
क्यारामसयम जातहरू, सेनोफाररङ्गोडोन इडेलस,
हाइपोफ्थाखल्मखच्थस जातहरू, मसद्धहन
ि स
जातहरू, माइलोफाररङ्गोडोन द्धपमसअस),
क्याट्ला क्याट्ला, लाबेर जातहरू,
रस्टे खचलस हास्सेल्टी, ले्टोबाबिस होवेनी,
मेगालोब्रामा जातहरू), इलहरू (एङ्गुइला
जातहरू), नाइल पचि (ल्याटे स मनलोद्धटकस) र
स्नेकहेड्हरू (चान्ना जातहरू), उपशीर्िक
०३०२.९१.०० दे खि ०३०२.९९.००
सम्मका िान हुने कमसल मत्स्यमांश बाहेकाः
0302.71.00 --मतलाद्धपयाहरू (ररे रिोममस जातहरू)
0302.72.00 --क्याटद्धफस (्याङ्गामसअस जातहरू, मसलुरस

जातहरू, क्लाररअस जातहरू, इक्टालुरस
जातहरू)
0302.73.00 --कापि (साइद्धप्रनस जातहरू, क्यारामसयम

जातहरू, सेनोफाररङ्गोडोन इडेलस,
हाइपोफ्थाखल्मखच्थस जातहरू, मसद्धहन
ि स
जातहरू, माइलोफाररङ्गोडोन द्धपमसअस, क्याट्ला
क्याट्ला, लाबेर जातहरू, रस्टे रखचलस
हास्सेल्टी, ले्टोबाबिस होवेनी, मेगालेब्रामा
जातहरू)
0302.74.00 --बाम (इल) हरू (एङ्गुइला जातहरू)
0302.79.00 --अन्य
83
-अन्य माछा, उपशीर्िक ०३०२.९१.००

दे खि ०३०२.९९.०० सम्मका िान हुने
कमसल मत्स्यमांश बाहेक :
0302.81.00 --डगद्धफस र अन्य साकिहरू
0302.82.00 --रे इ र स्केटहरू (रे खजडाए)
0302.83.00 --टू थद्धफस (मडसोखस्टकस जातहरू)
0302.84.00 --मसबास (मडसेन्रारकस जातहरू)
0302.85.00 --मसमब्रम(स्पेररडाइ)
0302.89.00 --अन्य
04.01 दूध र तर, गाढा नपाररएको, खचनी वा अन्य

गुमलयो पदाथि नहामलएको।
0401.10.00 -तौलमा दुग्धस्नेह (फ्याट) को मारा १

प्रमतशत भन्दा बढी नभएको
0401.20.00 -तौलमा दुग्धस्नेह (फ्याट) को मारा १

प्रमतशत भन्दा बढी तर ६ प्रमतशत बढी
नभएको
0401.40.00 -तौलमा दुग्धस्नेह (फ्याट) को मारा ६

प्रमतशत भन्दा बढी भएको तर १०
प्रमतशतभन्दा बढी नभएको
0401.50.00 -तौलमा दुग्धस्नेह (फ्याट) को मारा १०

प्रमतशतभन्दा बढी भएको
04.06 चीज र दही (कडि)।
0406.10.00 -ताजा चीज ह्वे चीजसमेत र दही (कडि)
04.07 ताजा, सुरखित वा पकाएको, चराच ुरुङ्गीको

नफुटाएका फुलहरु।
84
-चल्ला कोरल्नको लामग मनर्ेखचत फुलहरूाः
0407.11.00 --ग्यालुस डोमेखस्टकस प्रजामतका चराहरूको
0407.19.00 --अन्य
- अन्य ताजा फुलहरू :
0407.21.00 --ग्यालुस डोमेखस्टकस प्रजामतका चराहरूको
0407.29.00 --अन्य
0407.90.00 -अन्य
05.11 अन्यर नपरे को जीवजन्तुजन्य उत्पादनहरु;
भाग १ वा ३ मा पने मासु िान नहुने मरे का
जनावरहरु।
-अन्य :
0511.91.00 -- माछाको टु िाटािी वा धुलो र मसद्धपको
टु िा
--अन्य :
0511.99.90 ---हद्धड्डको धुलो
रष्टव्य:- मामथ उखल्लखित भन्सार शीर्िक ०१.०२ दे खि शीर्िक ०४.०७

सम्मका मालवस्तुहरू होटल, रे ष्टुरेण्ट, बार, गेष्ट हाउस, क्याफ्टे ररया
वा यस्तै अन्य सं स्थाले गने आपूमतिमा मूल्य अमभवृद्धि कर छु ट हुने
छै न।
समूह 4 : कृद्धर् सामग्रीहरु
31.01 3101.00.00 रासायमनक उपचार गररएको वा नगररएको

ममखश्रत वा अममखश्रत जीवजन्तु वा
वनस्पमतजन्य मलिादहरू; जीवजन्तुजन्य वा
वनस्पमतजन्य पदाथिलाई ममश्रण गरी वा
रासायमनक उपचारद्वारा उत्पादन गररएका
मलिादहरू।
85
31.02 नाइरोजनयुक्त िमनज वा रासायमनक

मलिादहरू।
3102.10.१0 ---मडजल एक्सहस्ट फ्लुड
3102.10.९१ ----टे खक्नकल ग्रेड
3102.10.९९ ----अन्य
-एमोमनयम सल्फेट; एमोमनयम सल्फेट र

एमोमनयम नाइरे टको ममश्रण र डबल साल्ट
(खब्लवण) :
3102.21.00 --एमोमनयम सल्फेट
3102.29.00 --अन्य
3102.30.00 -जलीय घोलमा भएको वा नभएको एमोमनयम

नाइरे ट
3102.40.00 -एमोमनयम नाइरे टका साथ क्याखल्सयम

काबोनेट वा अन्य अप्राङ्गाररक अउविरक
तत्त्वहरुका ममश्रणहरू
3102.50.00 -सोमडयम नाइरे ट
3102.60.00 -क्याखल्सयम नाइरे ट र एमोमनयम नाइरे टको

ममश्रणहरु र खब्लवणहरू
3102.80.00 -युररया र एमोमनयम नाइरे टको जलीय वा

एमोमनयम घोलमा भएका ममश्रणहरू
3102.90.00 -अन्य, मामथका उपशीर्िकहरुमा नपरे का

ममश्रणहरू समेत
31.03 फोस्फेटयुक्त िमनज वा रासायमनक मलहरू।
-सुपर फोस्फेटहरूाः
86
3103.11.00 --तौलमा ३५% वा सोभन्दा बढी

डाइफोस्फोरस पेन्टाअक्साइड (पी२र५)
भएका
3103.19.00 --अन्य
3103.90.00 -अन्य
31.04 पोटासयुक्त (पोटामसक) िमनज वा रासायमनक

मलहरू
3104.20.00 -पोटामसयम क्लोराइड्
3104.30.00 -पोटामसयम सल्फेट
3104.90.00 -अन्य
31.05 नाइरोजन, फोस्फरस र पोटामसयम मध्ये दुई

वा तीन उविरक तत्त्वहरू भएका िमनज वा
रासायमनक मलिादहरू; अन्य मलहरूाः यस
भागमा पने गोटी, (टे वलेट) वा त्यस्तै
आकारका वा कुल तौल १० के.जी. मा
नबढ्ने गरी (्याकेज) पुमलन्दाको रूपमा
राखिएका सामानहरू।
3105.10.00 -यस भागमा पने गोटी (टे वलेट) वा त्यस्तै

आकारका वा कुल तौल १० के.जी. मा
नबढ्ने गरी पुमलन्दाको रूपमा राखिएका
सामानहरू
3105.20.00 -नाइरोजन, फोस्फरस र पोटामसयम जस्ता

तीन उविरक तत्त्व भएका िमनज वा
रासायमनक मल (फद्धटिलाइजर) हरू
3105.30.00 -डाइएमोमनयम हाइड्रोजनअथो फोस्फेट

(डाइएमोमनयम फोस्फेट)
87
3105.40.00 -एमोमनयम डाइहाइड्रोजन-अथोफोस्फेट

(मोनोएमोमनयम फोस्फेट) र त्यसको
डाइएमोमनयम हाइड्रोजन अथोफोस्फेट
(डाइएमोमनयम फोस्फेट) का साथ भएका
ममश्रणहरू
-दुई उविरक तत्त्व, नाइरोजन र फोस्फोरस

भएका अन्य िमनज वा रासायमनक मलहरू
(फद्धटिलाइजर) :
3105.51.00 --नाइरे ट र फोस्फेट् भएका
3105.59.00 --अन्य
3105.60.00 -दुई उविरक तत्त्व, फोस्फोरस र पोटामसयम

भएका िमनज वा रासायमनक मलिादहरू
(फद्धटिलाइजरहरू)
3105.90.00 -अन्य
38.08 कीटनाशक, कृतकान्तक, ढु सीनाशक,

िारपातनाशक, अं कुरणरोधी (ऐखन्टस्प्राउद्धटङ्ग),
उत्पादनहरु र वनस्पमत वृद्धि मनयामक
ु ेटर), द्धवसं िामक र त्यस्तै
(्लान्ट ग्रोथ रे गल
उत्पादनहरु, िुरा मबिीका लामग आकार वा
पुमलन्दा (्याद्धकङ्ग) मा राखिएको वा तयारी
सामान (द्धप्रपेरेशन) वा वस्तु (आद्धटिकल) को
रुपमा राखिएको (जस्तै, गन्धक उपचार
गरे का धागो (ब्याण्ड), सलेदो (द्धवक्स) तथा
मैनबिी र खिङ्गा फसाउने कागज
(फ्लाइपेपसि) हरू)।
-अन्य :
--कीटनाशक पदाथिहरू (इन्सेक्टीसाइड्स) :
88
3808.91.90 ---बालीनालीमा प्रयोग हुने कीटनाशक

और्मधहरू
3808.92.00 --ढु सीनाशक पदाथिहरू (फङ्गीसाइड्स)
3808.93.१0 ---िारपातनाशक (हमबिसाइड्स)
3808.99.1१ ---मुसानाशक उत्पादन
39.23 मालसामानको रसारपसार (कन्भेयेन्स) वा

पररवेष्टन (्याक) गने ्लाद्धष्टकका सामानहरू;
्लाद्धष्टकका पौलो वा वुजो (स्टोपसि) ढकनी
(मलड्स), मबकािहरू (क्या्स) र अन्य बन्द
गने (क्लोजसि) सामग्रीहरू।
-बाकस (कन्तुर वा सन्दूस) हरू, केस (बट्टा

वा पेटी) हरु, टोकरी वा डालो (िेटस) र
यस्तै सामग्रीहरू :
3923.10.20 ---अण्डा राख्ने िेट
48.19 कागतको, कागतगाताको, कोर्ीय गद्दा

(सेल्यूलोज वामडङ) को वा कोर्ीय रे शाका
जालीहरू (सेल्यूलोज फाइबर वेब्स) को डब्बा
(काटोन), बाकस (बक्स), कन्तुर (केश),
थैलो (ब्याग) र अन्य पररवेष्टन (्याद्धकङ्ग) का
आधानपारहरू (कन्टे नसि); कायािलयहरू,
पसलहरू वा यस्तै ठाउँ मा प्रयोग हुने
िालका, कागत वा कागतगाताका मडब्बा
सं खचका (बक्सफाइल), परथाली (लेटर रे ), र
यस्तै द्धकमसमका वस्तुहरू।
4819.10.10 ---अण्डा राख्ने िेट
89
56.08 डोरी (ट्वाइन), लिाकी (कडे ज) वा रस्सा

(रोप) का गाँठो पारी बनाइएका (नौटे ड्)
जालीाः कपडा पदाथिको माछाको तयारी जाल
र अन्य तयारी जालहरु।
-मानव मनममित कपडा बुमनने (टे क्सटाइल)

पदाथिका सामानहरूको:
5608.11.00 --माछाको तयारी जालहरू
82.01 तलका हाते औजारहरूाः कोदालो, साभेल, गैती,

द्धपक, हो (िन्ने सामान), फोकि र रे क्स
(बढाने); बन्चरो, िुपाि जस्तो औजार (बील
हुक) र यस्तै खचने (ह्यूइङ्ग) औजारहरू;
जुनसुकै द्धकमसमका कलमी काट्ने कैंची
(सेक्याटर्सि एण्ड प्र ुनसि); स्काइथ्स (दरै ौंती),
मसकल (हं मसयाँ), िुपी (हेनाइफ), िाडी छाँट्ने
कैंची (हेज मसयसि), द्धकलो वा पच्चड
(द्धटम्वरवेज) र कृद्धर्, वागवानी वा वनजङ्गलको
काममा प्रयोग हुने अन्य औजारहरू।
-कोदालो र साभेल
8201.10.10 ---कोदालो
8201.10.90 ---अन्य
8201.30.00 -गैंती, द्धपक, हो (िन्ने सामान) र रे क

(बढाने)
8201.40.00 -बन्चराहरू, िुपािहरू र यस्तै खचने औजारहरू
8201.50.00 -एक हातले चलाउने कैची (सेक्याटसि) र

यस्तै एक हातले चलाउने कैंचीहरू (प्र ुनसि
एण्ड खशयसि) (पोल्री खशयसि समेत)
90
8201.60.00 –िाडी छाँट्ने कैंची (हेज खशयसि), दुई हातले

छाँट्ने कैंची (प्र ुमनङ्ग खशयसि) र यस्तै दुई
हातले चलाउने कैंची
-कृद्धर्, वागवानी र वनजं गलमा प्रयोग हुने

अन्य हाते औजारहरुाः
8201.90.10 ---कृद्धर्, वागवानी र वनजङ्गलमा प्रयोग हुने

अन्य हाते औजारहरु
8201.90.90 ---अन्य
87.01 रयाक्टरहरू (शीर्िक ८७.०९ का

रयाक्टरहरू बाहेक)।
-एकल (मसङ्गल) एक्सल भएका रयाक्टरहरू
8701.10.10 ---पावर द्धटलर, ममनी द्धटलर
8701.10.90 ---अन्य
रष्टव्याः
(१) उपशीर्िक ७३१४.49.00 मा पने माछा पाल्ने तयारी केजहरू,

उपशीर्िक ८४७९.८९.९९ मा पने माछाको दाना िुवाउने अटोमेद्धटक
द्धफडर।
(2) मौरी पालन उद्योगले पैठारी गने मौरी पालनको लामग आवश्यक पने
मेटल व्यारल (7310.10.00 र 7310.29.00), रानी छे क्ने पाता,
आधार चाका रोलर र ह्वील ्लेट (7326.90.00), मौरी ब्रुस
(9603.90.00), मगयर पम्प (8413.81.00)।
(३) कृद्धर्, वागबानी, तथा पुष्प फमिहरूले पैठारी गने उपशीर्िक

९4०६.१०.१0 र ९4०६.९०.१0 मा पने ग्रीन हाउस।
(4) उपशीर्िक ३९२६.९०.९९ मा पने बीउ उमानि तथा रो्न प्रयोग हुने
रे ।
91
(5) भन्सार दरबन्दीको भाग २३, २८ र २९ मा पने द्धफडसख्लमेण्टको

कच्चा पदाथि, भन्सार दरबन्दीको उपशीर्िक २३०९.९०.०० मा पने
पशुपंिीको दाना र द्धफडसख्लमेण्ट, उपशीर्िक २५२१.००.०० को
च ुनढु ङ्गाको धुलो।
(6) सामान्य भाँडावतिन बाहेकका शीर्िक ३९.२४ र ७३.२३ अन्तगित पने

कुिुराको दाना िुवाउने द्धवशेर् प्रकारको भाँडा र कुिुराको पानी द्धपउने
द्धवशेर् द्धकमसमका भाँडा।
समूह ५ : और्मध उपचार तथा यस्तै स्वास्थ्य सेवाहरू
28.04 2804.40.10 ---मेमडकल ग्रेड
2804.40.90 ---अन्य
30.01 अङ्गसं रोपी खचद्धकत्सामा (औग्यािमन-

थेरा्यूद्धटकमा) प्रयोग हुने सुक्िा, धू लो पारे को
वा नपारे को ग्रन्थीहरू (ग्लाण्ड्स) र अन्य
अङ्गहरू; ग्रन्थी वा अन्य अङ्ग वा मतनका
स्रावहरूका अङ्गसं रोपी खचद्धकत्सामा प्रयोग हुने
सारहरू (एक्स्राक्ट्स्); यकृमतन (हेपाररन) र
यसका लवणहरू; अन्यर नपरे का वा मनददिष्ट
नगररएका, रोगको उपचार वा रोकथामका
लामग तयार गररएका मानव वा जीवजन्तु
सम्बन्धी अन्य तत्त्वहरू (सब्स्टान्स्)।
3001.20.00 -ग्रन्थी वा अन्य अङ्ग वा मतनका स्रावहरूको

सार (एक्स्राक्ट)
3001.90.00 -अन्य
92
30.02 मानव रक्त; रोगको उपचार, रोकथामका लामग

तयार गररएको वा रोगलाई मनदान गने
प्रयोजनका लामग बनाएको जीवजन्तुको रगत,
एखन्टसेरा र अन्य रगतका द्धहस्साहरू र
रोधिमता सम्बन्धी उत्पादनहरू, पररवतिन
गररएको वा नगररएको वा जीव प्रद्यौमगकीय
प्रद्धियाहरू (बायो टे क्नोलोखजकल प्रोसेसेज)
को माध्यमबाट उपलब्ध भएको वा नभएको;
भ्याखक्सनहरू, द्धवर्हरू (टौखक्सन्स), सूक्ष्म
जीवाणुका कल्चरहरू (मचाि वा इस्ट बाहेक)
र यस्तै उत्पादनहरू; पररवतिन गररएका वा
नगररएका कोद्धर्का सं वििनहरू (सेल कल्चसि)
-एन्टीसेरा, जीव प्रद्यौमगकीय प्रद्धियाहरूको

माध्यमबाट उपलब्ध भए वा नभएका वा
पररवतिन गररएका वा नगररएका अन्य रक्त
िण्डहरू र रोधिमता सम्बन्धी उत्पादनहरूाः
3002.12.00 --एन्टीसेरा र अन्य रक्त िण्डहरू
3002.13.00 --रोध िमता सम्बन्धी (इम्युनोलोखजकल)

उत्पादनहरू, अममखश्रत, िुरा मबिीको लामग
सं वेष्टन (्याद्धकङ्ग) को रुपमा वा पररममत
(मेजडि) माराहरु (डोजेज) को रुपमा
नराखिएका

उत्पादनहरू, ममखश्रत, िुरा मबिीको लामग
सं वेष्टन (्याद्धकङ्ग) को रुपमा वा पररममत
(मेजडि) माराहरु (डोजेज) को रुपमा
नराखिएका
93

उत्पादनहरू, िुरा मबिीको लामग सं वेष्टन
(्याद्धकङ्ग) को रुपमा वा पररममत (मेजडि)
माराहरु (डोजेज) को रुपमा नराखिएका
-िोप (भ्याखक्सन) हरू, द्धवर् (टखक्सन)हरू,

सूक्ष्मजीवका सं वििक (कल्चर) हरू (मचािहरू
बाहेक) र यस्तै द्धकमसमका उत्पादनहरू:
३००२.४१.०० --मानव और्मधका लामग िोपहरू
३००२.४२.०० --पशु और्मधका लामग िोपहरू
३००२.४९.०० --अन्य
-पररवतिन गररएका वा नगररएका कोद्धर्का

सं वििन (सेल कल्चर) हरू:
३००२.५१.०० --कोद्धर्का उपचार (थेरपी) का उत्पादनहरू
३००२.५९.०० --अन्य
-अन्याः
3002.90.10 ---परीिण द्धकट्स (ड्यागनोखस्टक द्धकट्स)
3002.90.90 ---अन्य
30.03 िुरा मबिीको लामग पोका (्याद्धकङ्ग)

नपारे को वा कुनै आकार नददइएको वा मारा
नतोकेको, उपचारात्मक वा प्रमतकारात्मक
प्रयोजनको लामग दुई वा दुई भन्दा बढी वस्तु
(घटकहरू) ममखश्रत गरी बनेका और्मधहरू
(शीर्िक ३०.०२, ३०.०५ वा ३०.०६ का
वस्तुहरू बाहेक)।
94
3003.10.00 -पेखन्समलन अम्ल बनावट (पेखन्सल्यामनक

एमसड स्रक्चर), वा स्रे ्टोमाइमसनहरु वा
मतनका ब्युत्पमतहरू सद्धहतका पेखन्समलन वा
मतनका ब्युत्पखिहरू भएका
3003.20.00 -अन्य प्रमतजीवी (एखण्टवायोद्धटक्स) भएका
-अन्य, हामोनहरू वा शीर्िक २९.३७ का

अन्य उत्पादनहरू भएका:
3003.31.00 --इन्सुमलन भएका
3003.39.00 --अन्य
-अन्य, अल्कालाइड्स वा मतनका ब्युत्पमतहरू

भएकााः
3003.41.00 --इफेड्राइन वा यसका लवणहरू भएका
3003.42.00 --सेउडोफेड्राइन (आइएनएन) वा यसका

लवणहरू भएका
3003.43.00 --नोरफेड्राइन वा यसका लवणहरू भएका
3003.49.00 --अन्य
3003.60.00 -अन्य, यस भागको उपशीर्िक रष्टव्य २ मा

उल्लेि गररएका मलेररयारोधी सद्धिय मु्य
घटकहरू भएका
-अन्याः
3003.90.10 ---होममयो्यामथक, द्धवशुि आयुवेददक, यूनानी

3003.90.90 ---अन्य
95
30.04 िुरा मबिीको लामग सं वेष्टन (्याद्धकङ्ग) को

रूपमा वा पररममत (मेजडि) माराहरू (डोजेज)
को रुपमा राखिएका छालापार (रान्सडमिल)
भेर्जावधारण (एडमममनस्रे शन) पिमतको
रुपमा भएका समेत) उपचारात्मक
(थेरा्यूद्धटक) वा प्रमतकारात्मक
(प्रोद्धफल्याखक्टक) प्रयोगका ममखश्रत वा
अममखश्रत उत्पादनहरू भएका और्धहरू
(मेमडकामेण्ट्स) (शीर्िक ३०.०२, ३०.०५
वा ३०.०६ का वस्तुहरू बाहेक)।
3004.10.00 -पेखन्समलन अम्लको बनावट (पेखन्सल्यामनक

एमसड सद्धहतका) पेखन्समलन वा मतनका
ब्युत्पमतहरू भएका, वा स्रे ्टोमाइमसन वा
मतनका ब्युत्पमतहरू सद्धहतका
3004.20.00 -अन्य प्रमतजीवी (एखण्टवायोद्धटक) भएका
-अन्य, हामोनहरू वा शीर्िक २९.३७ का

अन्य उत्पादनहरू भएकााः
3004.31.00 --इन्सूमलन भएका
3004.32.00 --कोद्धटिकोस्टे रायड हारमोनहरू, मतनका

व्युत्पखिहरू वा सं रचनात्मक अनुर्ंगीहरू
(स्रक्चरल एनालग्स) भएका
3004.39.00 --अन्य
-अन्य, अल्कालाइड वा मतनका ब्युत्पमतहरू

भएका :
3004.41.00 --इफेडाइन वा यसका लवणहरु भएका
3004.42.00 --सेउडोइफेड्राइन (आइएनएन) वा यसका

लवणहरू भएका
96
3004.43.00 --नोरफेड्राइन वा यसका लवणहरू भएका
3004.49.00 --अन्य
3004.60.00 अन्य, यस भागको उपशीर्िक रष्टव्य २ मा

उल्लेि गररएका मलेररयारोधी सद्धिय मु्य
घटकहरू भएका
-अन्य :
3004.90.10 ---होममयो्यामथक, आयुवेददक (शुि), यूनानी

3004.90.41 ----बिीसा, रािासव, मरफला, कब्जहर र

केशरी जीवन
3004.90.90 ---अन्य
30.05 नरम कपासको अस्तर (वामडङ), जाली

(गज), पट्टी (बैण्डेज) र त्यस्तै सामानहरु
(उदाहरणको लामग पट्टी (ड्रेमसङ), टांमसने
्लाष्टरहरु, लेपहरु (पुखल्टस), और्मध तत्त्वले
सं मसक्त (इखम्प्रग्नेट) गररएको वा बाद्धहरपद्धट्ट
लेप लगाएको (कोटे ड) वा और्मध, खचरफार,
दन्त्यखचद्धकत्सा वा पशुखचद्धकत्साको उद्देश्यको
लामग िुरा मबिीको पुमलन्दा वा आकारमा
राखिएको।
३०05.10.१0 ---टाँमसने जाली (एमडहसभ गज)
३005.10.२0 ---टाँमसने ्लाष्टर
3005.10.३0 ---टाँमसने टे प
3005.10.९0 ---अन्य
३005.90.१0 ---और्मधयुक्त कपास (मेमडकेटे ड कटन उल)
97
3005.90.२0 ---पट्टी (बैन्डेज)
3005.90.३0 ---सखजिकल टे प
३005.90.९0 ---अन्य
30.06 यस भागको रष्टब्य 4 मा उल्लेि भएका

और्मध मनमािण (फामािस्यूद्धटकल) का
वस्तुहरू।
3006.60.00 -हारमोनहरू, शीर्िक २९.३७ का अन्य

उत्पादनहरू वा शुिकीट घातक
(स्पमीसाइड्स) हरुमा आधाररत रासायमनक
गभि मनरोधक (कण्रासेख्टभ) द्धवरचनहरू
(द्धप्रपरे सन्स)
37.01 कागज, पेपरबोडि वा कपडा (बुमनएको)

पदाथिहरु बाहेक जुनसुकै पदाथि (म्याटे ररयल)
को समतल (चे्टो वा फ्ल्याट),
प्रकाशग्राही (सेखन्सटाइज्ड) र निोमलएको
(अनुद्भामसत वा अनएक्सपोज्ड) छायाखचरण
(फोटोग्राद्धफक) को ्लेट (पद्धट्टका वा
खचरपृष्ठ) र द्धफल्महरू; चे्टो, प्रकाशग्राही,
निोलेको, ्याकमा भएको वा नभएको
अद्धवलम्ब छाद्धपने द्धफल्म (इन्स्ट्यान्ट द्धप्रन्ट
द्धफल्म)।
3701.10.00 -एक्स-रे को लामग
38.22 -पृष्ठाङ्कनमा भएका नैदामनक (डायगनाखस्टक)

वा प्रयोगशालाका प्रमतकारक (ररएजेण्ट) हरू,
पृष्ठाङ्कनमा भएका वा नभएका, परीिण
कीटहरूको रूपमा राखिएका वा नराखिएका
तयारी नैदामनक वा प्रयोगशालाका
प्रमतकारकहरू:
98
३८२२.११.०० -- मलेररयाको लामग
३८२२.१२.०० --खजका र एइमडज जातका लामिुट्टेबाट सने

अन्य रोगहरूका लामग
३८२२.१३.०० --रक्त समूह छु ट्टयाउनका लामग
३८२२.१९.०० --अन्य
38.24 ढलाइघर (फाउण्ड्री) को लामग ढलाइको

साँचोहरू (माउल्ड्स) वा आन्तररक साँचोहरू
(कोसि) मनममिका द्धवरखचत (द्धप्रपेयडि) योजक
रब्य (बाइण्डसि) अन्यर उल्लेि वा समावेश
नभएका, रासायमनक वा समवगी उद्योगहरूका
रासायमनक उत्पादनहरू तथा द्धवरचनहरू
(द्धप्रपरे सन्स) (प्राकृमतक उत्पादनका ममश्रण
समावेश भएका त्यस्ता वस्तुहरू समेत)
-अन्याः
३824.99.20 ---मृगौलाका मबरामीको उपचारमा प्रयोग हुने

ठोस वा तरल डाइलाइमसस बाथ कन्सेन्रे ट
40.14 कडा रबर बाहेक, भल्कनाइज्ड रबरको, कडा

रबरको द्धफद्धटङ भएको वा नभएको स्वास्थ्य
(हाइजेमनक) वा फामोस्यूद्धटकल (और्मध)
सम्बन्धी सामानहरू (द्धटट्स (दूधदानीको
मुन्टो) समेत)
4014.10.00 -मसथ् कन्रासेख्टभ्स (आच्छद गभिमनरोधक)
66.02 द्धहंड्ने वा टे क्ने लठ्ठी, बस्ने लठ्ठी, चाबुक वा

कोराि (खव्ह्स), घोढचढीको कोराि (राइमडङ्ग
कोर) र यस्तै सामानहरू।
6602.00.10 -दृद्धष्टद्धवहीनहरूले प्रयोग गने सेतो छडी
99
87.13 प्रेरक यन्रयुक्त (मोटराइज्ड) वा अन्य

द्धकमसमले यन्रद्वारा (मेकामनकली) प्रणोददत
(प्रोपेल्ड) भए वा नभएको, अशक्त
व्यखक्तहरुका मनममिका पररवहनहरू।
8713.10.00 -याखन्रक धक्का ददने ब्यवस्था नभएको
-अन्य:
8713.90.10 ---इलेखक्रक दह्वल चेयर
8713.90.90 ---अन्य
87.14 शीर्िक ८७.११ दे खि ८७.१३ सम्मको

गाडीहरूको पाटिपूजािहरु र सहायक
सामग्रीहरू।
8714.20.00 -अशक्त व्यखक्तहरू (मडसएबल्ड पसिन)

मनममिका गाडीहरु (क्याररजेज)
90.21 हाडजोनी (द्धवकृतांग) उपचारसम्बन्धी

उपकरणहरु, वैशािी समेत,
शल्यखचद्धकत्सासम्बन्धी पेटी र गद्दादार पेटीहरु
(रस); काम्रो र अन्य हाड भाँखचएकोमा प्रयोग
हुने उपकरणहरु; शरीरका कृमरम भागहरु,
शरीरका असिमता वा दोर्को िमतपूमतिका
लामग प्रयोग हुने, कान सुन्ने र यस्तै अन्य
लगाउने, बोक्ने वा शरीरमभर रो्ने
उपकरणहरु
9021.50.00 -मुटुको मांसद्धपण्डलाई जगाउनको लामग

राखिने एक प्रकारको यन्र (पेसमेकर),
ु ािहरू र सहायक सामग्रीहरू बाहेक
पाटिपज
9021.90.१0 ---बैशािीहरु
100
९021.90.२0 ---सुन्ने सामानहरु (हेयररङ्ग एड्स) को

ु ािहरु
पाटिपज
९021.90.३0 ---मुटुमभर प्रत्यारोपण गररने भल्भ र

स्टे न्टहरु
९021.90.९0 ---अन्य
९४.०१ द्धवछ्यौनाको रूपमा पररवतिन गनि सद्धकने वा

नसद्धकने मसट (आसन) (शीर्िक ९४.०२
ु ािहरू
बाहेक) र मतनका पाटिपज
-अन्य आसनहरूाः
९४०१.८०.१० ---अपाङ्गता भएका व्यखक्तले प्रयोग गने

कमोड खचयर
94.03 ु ािहरू।
अन्य फमनिचर र मतनका पाटिपज
-अन्य धातुका फमनिचराः
९403.20.१0 ---अपाङ्गता भएका व्यखक्तले प्रयोग गने वाकर
-्लाखस्टकका फमनिचराः
९403.70.१0 ---अपाङ्गता भएका व्यखक्तले प्रयोग गने

्लाद्धष्टकको वाकर
(1) स्वास्थ्य सेवा ।
(2) रक्त स्ार सेवाको लामग आवश्यक पने नेपाल रे डिस सोसाइटीले
पैठारी गने रगत राख्ने ्लाद्धष्टकका थैला (९०१८.९०.२०),
रान्सफ्युजन सेट (९०१८.९०.९०), तथा रक्त परीिण ररएजेण्ट
मनमािणको लामग आवश्यक पने द्धवमभन्न औजार उपकरणहरु तथा
रसायनहरू।
101
(3) मृगौला रोगको उपचारका लामग आवश्यक उपकरणहरु।
(४) दृद्धष्टद्धवहीनहरूले प्रयोग गने स्लेटस्टाइलस (8471.90.00), ब्रे ल

नोटटे कर (8471.30.90), ब्रे लो (ब्रे ल द्धप्रन्टर) (8443.32.00,
8443.39.00 र 8443.31.00), रङ्गसूचक, पानीसूचक र
प्रकाशसूचक यन्रहरू (8531.80.00), आवाज ददने थमोममटर
(9025.19.90), ब्रे ल टाइपराइटर (8472.90.९0), ब्रे ल घडी
(9102.99.00), एबाकस (9017.20.00), मेग्नीफाइङ्ग ग्लास
(9013.80.00), ब्रे ल कम्पास (9014.10.00), ब्रे ल इम्वोसर
(8443.39.00), ब्रे ल स्टे नमसल मेखशन (8472.10.00)।
(5) और्मध व्यवस्था द्धवभागको मसफाररसमा और्मध उद्योगले पैठारी गने

भाग २८, २९ र ३८ मा पने कच्चा पदाथि, सहायक कच्चा पदाथि
र रासायमनक पदाथि; शीर्िक ११.०८ का सबै उपशीर्िकमा पने
माड (स्वेतसार), उपशीर्िक १३०२.१९.०० मा पने जमडबुटीका
सार, शीर्िक १५.२१ मा पने मौरीको वनस्पमत तथा अन्य मैन,
उपशीर्िक १७०१.१४.९० मा पने उिुको अन्य खचनी, उपशीर्िक
१७०२.११.०० मा पने ल्याक्टोज, उपशीर्िक १७०२.३०.१०
र १७०२.३०.२० मा पने ग्लुकोज, उपशीर्िक १७०२.३०.३०
मा पने डेक्स्रोज र उपशीर्िक १७०२.९०.९० मा पने
फ्रुक्टोज वा अन्य खचनी, उपशीर्िक १९०५.९०.४० मा पने
और्मध भनि हुने िाली क्या्सुल (एम्टी क्यासे), उपशीर्िक
२२०७.१०.१० र २२०७.२०.९० मा पने इथानोल, उपशीर्िक
२२०७.१०.२० र २२०७.२०.१० मा पने रे खक्टफाइड खस्प्रट,
उपशीर्िक २५१९.९०.०० मा पने म्याग्नेमसयम अक्साइड, शीर्िक
२७.१२ मा पने ह्वाइट सफ्ट ्याराद्धफन र पेरोमलयम जेली, शीर्िक
३२.०३ र ३२.०४ का सबै उपशीर्िकमा पने रङ्ग, शीर्िक
३२.०५ मा पने कोद्धटङ्ग मेटेररयल्स, उपशीर्िक ३३०१.९०.००
मा पने एसेखन्सयल आयल, उपशीर्िक ३४०२.४९.०० मा पने
द्धटवइन ८० सोमडयम लौरे ल सल्फेट, उपशीर्िक ३४०४.२०.००
र ३४०४.९०.०० मा पने मैन, उपशीर्िक ३५०१.९०.०० मा
पने सोमडयम केमसनेट, उपशीर्िक ३५०७.९०.०० मा पने
102
इन्जाइम, उपशीर्िक ३९०५.९९.०० मा पने पोमलमभनायल

द्धपरालोडोन (मभनायल एमसटे ड) एमसटे ड, उपशीर्िक ३९०६.९०.००
मा पने कारबोमसि, उपशीर्िक ३९१०.००.०० मा पने प्राथममक
रुपका मसमलकनहरु, शीर्िक ३९.१२ मा पने माइिोद्धिखस्टलाइन
ु ोज, शीर्िक ३९.१४ मा पने
सेलल को-पोमलमर टे ष्ट मेद्धकङ्ग,
उपशीर्िक ४०१४.९०.०० मा पने रबर स्टोपर, उपशीर्िक
४८२१.१०.०० मा पने लेबल, उपशीर्िक ७०१०.१०.०० मा
पने एम्पुल तथा उपशीर्िक ७६१२.१०.०० मा पने आल्मोमनयमका
लचकदार ट्युव; शीर्िक ३९.२०, ३९.२१ र ४८.१९ का सबै
उपशीर्िक एवं उपशीर्िक ३९२३.१०.१०, ३९२३.१०.९०,
३९२३.३०.९०, ३९२३.५०.००, ७०१०.९०.००,
७६०७.११.००, ७६०७.१९.००, ७६०७.२०.०० र
९६०२.००.०० मा पने ्याद्धकङ मेटेररयल तथा उपशीर्िक
३९२६.९०.९९ मा पने १५ एम.एल. सम्म िमताका मेजररङ्ग
कपहरू तथा इन्रा रकुलर लेन्स (आइ.र.एल.) उत्पादनमा
प्रयोग गने कच्चा पदाथि‚ सहायक कच्चा पदाथि र रासायमनक
पदाथि।
(6) और्मध उद्योग आफैँले पैठारी गने और्मध उत्पादनको लामग

ु ।
आवश्यक पने ्याद्धकङ्ग मेटेररयल्स तथा लेवल
(7) रैर्धी व्यवस्था द्धवभागको मसफाररसमा और्मध उद्योग तथा

अस्पतालको अनुसन्धान तथा द्धवकासमा प्रयोग हुने शीर्िक ९०.१८
र ९०.२७ मा पने उपकरणहरू र आँिा उपचारका लामग
आवश्यक इन्रा रकुलर लेन्स उत्पादन गनि आवश्यक पने यन्र
उपकरण, कच्चा पदाथि र सहायक सामग्री।
(8) और्मध व्यवस्था द्धवभागको मसफाररशमा और्मधको रुपमा प्रयोग हुने

स्लाइन पानी उत्पादन गने उद्योगले आयात गने स्लाइन पानीको
्याद्धकङ्ग सामाग्री उत्पादन गनि प्रयोग हुने ्लाद्धष्टक दाना।
(9) सरकारी, सरकारी अनुदान प्राप्त र सामुदाद्धयक अस्पतालले पैठारी

गने और्मधय एवं शल्यखचद्धकत्सा सम्बन्धी यन्र उपकरण तथा
103
औजारहरू र स्वास्थ्य सामाग्री।
(10) नेपाल सरकारबाट स्वीकृमत प्राप्त स्वास्थ्य सं स्थाले पैठारी गने

मृगौला उपचारमा प्रयोग हुने उपशीर्िक ९०१८.९०.90 मा पने
हेमो डायलाइमसस मेखशन, डाइलामसस ररप्रोसेसर, डायलाइजर र
यसको ट्यूद्धवङ्ग; उपशीर्िक 9402.90.20 मा पने डाइलामसस बेड
तथा उपशीर्िक ९४०२.९०.90 मा पने कुसी; मुटुको रोग मनदान
तथा उपचारमा प्रयोग हुने उपशीर्िक ९०१८.११.०० मा पने
इकोकामडियोग्राफ; उपशीर्िक ९०१८.९०.१9 मा पने अन्य;
क्यान्सर रोगको मनदान तथा उपचारमा प्रयोग हुने उपशीर्िक
९०२२.१२.०० मा पने पोखजरोन इममसन टोमोग्राफी (पेट) स्क्यान
मेखशन, कम््यूटेड टोमोग्राफी (सी.टी.) स्क्यान मेखशन, मेमोग्राफी;
उपशीर्िक ९०२२.२१.०० मा पने ब्रे सीथेरापी र मलमनयर
एखक्सलरे टर; रोग मनदानमा प्रयोग हुने उपशीर्िक ९०१८.१९.90
मा पने फ्लो साइटोममटर, नेक्स्ट जेनेरेशन मसक्वेन्सर र प्रोद्धटन
माइिोएरी ्लेटफमि, ९०१८.९०.३० मा पने मखल्ट्लेक्स ररयल
टाइम द्धप.सी.आर., उपशीर्िक ९०27.80.10 मा पने हेमाटोलोजी
एनालाइजर, ब्लड केमेष्ट्री एनालाइजर, खक्लमनकल केमेष्ट्री एनालाइजर
र इम्युनोकेमेष्ट्री एनालाइजर; उपशीर्िक ९०१८.१३.०० मा पने
म्याग्नेटीक ररजोनेन्स इमेखजङ्ग (एम.आर.आई) मेखशन।
(1१) आयुवेद तथा वैकखल्पक खचद्धकत्सा द्धवभागको मसफाररसमा आयुवेददक

और्मध उत्पादन गने उद्योगले आयुवेददक और्मध उत्पादन गनि
पैठारी गने कच्चा पदाथि।
समूह 6 : खशिा
(क) द्धवद्यालय तथा द्धवश्वद्धवद्यालयमा हुने अनुसन्धान सम्बन्धी कायिहरू।

(ि) नेपाल सरकारको पूण ि स्वाममत्व भएका सं स्थाहरूबाट प्रदान गने
व्यावसाद्धयक वा पेशागत तामलम वा पुनतािजगी तामलमहरू।
(ग) द्धवद्यालय तथा द्धवश्वद्धवद्यालयहरूले प्रदान गने खशिण सेवा।
104
(घ) खशिण सं स्थाले सोही सं स्थाको प्रयोजनको लामग स्वयंले स्ालन

गरे का चमेना गृह (क्याखन्टन)‚ छारावास (होस्टे ल) र यातायात
सेवाको कारोबार।
समूह ७ : द्धकताब अिबार र मुदरत सामग्रीहरु
48.01 4801.00.00 रोलमा वा पातामा भएको अिबारी कागत

(न्यूज द्धप्रन्ट)।
49.01 एकोहोरो पाता भएको वा नभएको मुदरत

द्धकताबहरू, द्धववरण पमरकाहरू (बोस्यूस,ि
पचाि वा पमरका (मलफ्लेट्स) र त्यस्तै
मुदरत वस्तुहरू।
4901.10.00 -पट्याएको वा नपट्याएको, एकोहोरो पाता

भएको
-अन्य :
4901.91.00 --शब्दकोर्हरू र द्धवश्वकोर्हरू र मतनका

िमबि भाग वा िण्डहरू
(इन्स्टलमेन्टहरू)
4901.99.00 --अन्य
49.02 खचर भएको वा नभएको वा द्धवज्ञापनका

सामग्री भएको वा नभएको समाचारपर,
परपमरका र आवमधक पर पमरकाहरु।
4902.10.00 -कम्तीमा एक हप्तामा चारपटक प्रकाखशत
4902.90.00 -अन्य
49.04 4904.00.00 गाता हालेको वा नहालेको, मनदशि खचर

भएको वा नभएको, हस्तमलखित वा छापेको
सङ्गीत द्धकताब।
105
49.10 जुनसुकै प्रकारको मुदरत पारो (क्यालेण्डर)

क्यालेण्डर ब्लक समेत।
-जुनसुकै प्रकारको मुदरत पारो (क्यालेण्डर)
4910.00.10 ---परम्परागत पारो
4910.00.90 ---अन्य
(१) अिवार र परपमरकाको मुरण तथा प्रकाशन।
(२) ई-बुक तथा ई-पमरका शुल्क।
समूह ८ : कलात्मक र कालीगढी सेवा
(क) खचरकला, मूमतिकला, वास्तुकला तथा यस्तै प्रकारका अन्य

हस्तकलाहरू र तत्सम्बन्धी सेवा।
(ि) पुस्तकालय, सं ग्रहालय, कला सं ग्रहालय र खचमडयाघर प्रवेश शुल्क।
समूह ९ : यारुबाहक यातायात तथा ढुवानी सेवाहरू
याखन्रक पुलबाट हुने सेवा, साविजमनक यारुवाहक यातायात (केबुलकार

बाहेक) तथा मनयाित प्रयोजनको लामग कागो सेवा।
समूह १० : व्यावसाद्धयक वा पेशागत सेवा
कलाकार, िेलाडी, लेिक, नमूनाकार, अनुवादक, दोभार्ेले सं स्थागत वा

व्यखक्तगत रुपमा प्रदान गने पेशागत सेवा, द्धवदे शमा जनशखक्त आपूमति गने
सेवा।
समूह ११ : अन्य वस्तु तथा सेवा
(अ) मालवस्तुहरू:
106
कच्चा (िुड) बाहेक पेरोमलयम तेल र

मबटु ममन िमनजबाट प्राप्त तेल; तौलमा
७० प्रमतशत वा सो भन्दा बढी
पेरोमलयम तेल वा मबटु ममन िमनजबाट
प्राप्त तेल भएका, द्धयनै तेल नै मु्य
घटक (बेमसक कखन्स्टच ुएण्ट्स) भएका,
अन्यर समावेश वा मनददिष्ट नगररएका
तयारी वस्तुहरू (द्धप्रपरे सन्स); रद्दी तेलहरू
(वेष्ट आयल्स)
-पेरोमलयम तेलहरू र द्धवटु ममन

िमनजहरूबाट प्राप्त तेलहरु (कच्चा तेल
बाहेक) तथा अन्यर मनददिष्ट वा समावेश
नभएका, तौलको द्धहसाबले ७० प्रमतशत
वा सो भन्दा बढी पेरोमलयम तेलहरू वा
द्धवटु ममन िमनजबाट प्राप्त तेलहरू भएको,
द्धयनै तेलहरु मु्य घटक (बेमसक
कखन्स्टच ुएण्ट्स) भएका तयारी वस्तुहरू
(द्धप्रपरे सन्स), जैद्धवक मडजेल भएका
बाहेक र रद्दी तेल (वेष्ट आयल) हरू
बाहेक :
--अन्य :
27.10 2710.19.70 ---जुट ब्याखचङ आयल तथा टे क्सटाइल

आयल
107
44.15 काठका, पररवेष्ठन (्याद्धकङ्ग) का

िोलहरू, बाकसहरू, िेटहरू, ड्रमहरू र
यस्तै पररवेष्ठन सामग्रीहरू; काठका
केबुल-ड्रमहरू; काठका ्यालेटहरू,
वक्स-्यालेटहरू र अन्य लोड बोडिहरु
(सामान चढाउने त्ताहरू); काठका
्यालेट कलरहरू।
4415.10.00 -मौरीको घार र द्धट-चेष्ट
49.07 अद्धङ्कत मूल्य (फेस भ्यालु) को मान्यता

भएको (ररकोग्नाइज्ड) वा कुनै
ु मभर
मुलक प्रचलनमा रहेका वा नयाँ
प्रकाशन (इस्यू) का अप्रयुक्त (अनयूज्ड)
हुलाक द्धटकट (पोस्टे ज स्ट्याम्प) वा
राजस्व द्धटकट (ररभेन्यू स्ट्याम्प) वा
यस्तै द्धकमसमका द्धटकटहरू (स्ट्याम््स);
द्धटकटको छाप भएका कागज (मलफा);
बैङ्क नोटहरू; चेकफमिहरू; स्टक शेयर वा
वण्ड प्रमाणपरहरू र यस्तै द्धकमसमका
स्वत्वामधकारका कागजपरहरू।
4907.00.10 ---बैङ्क नोटहरु
4907.00.२0 ---अद्धङ्कत मूल्य (फेस भ्यालु) को

मान्यता भएको (ररकोग्नाइज्ड) वा कुनै
ु मभर
मुलक प्रचलनमा रहेका वा नयाँ
प्रकाशन (इस्यू) का अप्रयुक्त (अनयूज्ड)
हुलाक द्धटकट (पोस्टे ज स्टयाम्प)
4907.00.३0 ---हवाइपरहरु
4907.00.४0 ---राहदानीहरु
4907.00.५0 ---अन्ताःशुल्क द्धटकट
108
4907.00.६0 ---चेक फमि/चेकबुक
4907.00.७0 ---स्टक शेयर वा वण्ड प्रमाणपरहरु
4907.00.90 ---अन्य
53.06 फ्ल्याकस धागो (सनको धागो)।
5३06.10.00 -एकल (मसङ्गल)
5३06.20.00 -बहुल (दोब्राएको) वा केबुल्ड
53.07 सनपाटको धागो वा शीर्िक ५३.०३ का

अन्य लखचलो रे शादार बोिा (बाष्ट) का
कपडा बनाउने (वयनीय) धागो।
5307.10.00 -एकल (मसङ्गल)
5307.20.00 -बहुल (दोब्राएको) वा केबुल्ड
53.10 सनपाट (जूट) का बुमनएका कपडाहरू

वा शीर्िक ५३.०३ का अन्य लखचलो
रे शा भएका बोिा (बाष्ट) का
रे शाहरुबाट बनेका कपडाहरू।
5310.10.00 -अद्धवरं खजत (अनखब्लच्ड)
5310.90.00 -अन्य
62.11 रयाक सुटहरू, स्कीसुटहरू र

पौमडं दा लगाउने लुगाहरू, अन्य
पोशाकहरू (लुगाफाटाहरू)।
-लोग्ने मान्छे को वा केटाहरूको

अन्य लुगाफाटाहरू (गामे ण्टस):
6211.32.२0 --- लुङ्गी र धोती
109
-स्वास्नीमान्छे को वा केटीहरूको
अन्य लुगाफाटाहरू (गामे ण्टस):
6211.42.२0 --- साडी, लुङ्गी र धोती

71.01 कारीगरी गररएको वा नगररएको,
छु ट्याएको वा नछु ट्याएको तर नउनेको,
अडेसा नलगाएको (माउण्टे ड)
वा नजडेको (सेट) रूपमा नभएको
प्राकृमतक वा सम्बद्धिित मोती; प्राकृमतक
वा सम्बद्धिित पररवहनको सुद्धवधाका लामग
अस्थायी रूपमा उनेको मोती।
7101.10.00 -प्राकृमतक मोतीहरू
-सम्वमधित मोतीहरू :
7101.21.00 --कारीगरी नगररएको (अनवक्डि)
7101.22.00 --कारीगरी गररएको (वक्डि)
71.02 कारीगरी गररएको वा नगररएको, तर

अडेसा लाग्ने गरी नबनाएको वा
नजडेको रुपमा रहेको हीरा
(डायमण्ड)।
7102.10.00 -नछामनएको
-औद्योमगक :
7102.21.00 --कारीगरी नगररएको वा सामान्य

खचरे को, फुटाएको वा आकार ददएको
(ब्रुटेड)
7102.29.00 --अन्य
-उद्योग बाहेक :
110
7102.31.00 --कारीगरी नगररएको वा सामान्य

खचरे को, फुटाएको वा आकार ददएको
(ब्रुटेड)
7102.39.00 --अन्य
71.03 कारीगरी गररएको वा नगररएको वा

छु ट्याएको वा नछु ट्याएको तर नउनेको,
अडेसा नलगाएको वा नजडेको (सेट)
रूपमा रहेको बहुमूल्य पत्थरहरू
(द्धहराहरू बाहेक); पररवहनको सुद्धवधाका
लामग अस्थायी रूपमा उनेको,
नछु ट्याएको बहुमूल्य पत्थरहरू (द्धहराहरू
बाहेक) र अधि बहुमूल्य पत्थरहरू।
7103.10.00 -कारीगरी नगररएको वा सामान्य खचरे को

वा िस्रो आकारको
-अरु केही बनाएको :
7103.91.00 --लालमखण (रुद्धवज), नीलमखण

(स्याद्धकयि) र पन्ना (एमरल्ड)
7103.99.00 --अन्य
71.05 प्राकृमतक वा सं श्लद्धे र्त बहुमूल्य वा अधि

बहुमूल्य पत्थरको धू लो।
7105.10.00 -द्धहराको
7105.90.00 -अन्य
(२) बहुमूल्य धातुहरू र बहुमूल्य धातुले

ढाद्धकएको धातु (मेटल्स क्ल्याड)
111
71.06 अप्रभाद्धवत वा अधिमनममित रुपमा वा

धू लोको रूपमा चाँदी (सुन वा ्लाद्धटनममा
चाँदीको जलप लगाइएको)।
7106.10.00 -धू लो
-अन्य :
7106.91.00 --अप्रभाद्धवत
7106.92.00 --अधिमनममित
71.08 अप्रभाद्धवत वा अधिमनममित रूपका वा धुलो

रूपका सुन (्लाद्धटनममा सुनको जलप
लगाएको समेत)।
-मुरा बाहेकको :
7108.11.00 --धुलो
7108.12.00 --अन्य प्रभाद्धवत रूपका
7108.13.00 --अन्य अधिमनममित रूपका
7108.20.00 -मुरासम्बन्धी
71.09 7109.00.00 अधिमनममित भन्दा बढी काम नगरे को

सुनले ढाद्धकएका आधारभूत धातुहरू वा
चाँदी।
गरगहना, सुन वा चाँदीका सामान

बनाउने बांडाले तयार गरे का सामानहरू
र अन्य सामानहरू
71.13 बहुमूल्य धातुको वा बहुमूल्य धातुले

ढाद्धकएको आधारभूत धातुको गरगहनाका
ु ािहरू।
सामानहरू र मतनका पाटिपज
112
-बहुमूल्य धातुको, बहुमूल्य धातुमा जलप

लगाएको वा नलाएको वा ढाद्धकएको वा
नढाद्धकएको :
7113.11.00 --चाँदीको, अन्य बहुमूल्य धातुको जलप

लगाएको वा नलगाएको, बहुमूल्य धातुले
ढाकेको वा नढाकेको
--अन्य बहुमूल्य धातुको, अन्य बहुमल्य

धातुको जलप लगाएको वा नलगाएको
वा बहुमूल्य धातुले ढाकेको वा नढाकेको
7113.19.10 ---सुनको
7113.19.90 ---अन्य बहुमूल्य धातुको
7113.20.00 -बहुमूल्य धातुले ढाद्धकएको अन्य

आधारभूत धातुको
71.18 मुरा।
7118.90.00 -अन्य
84.01 न्यूखक्लयर ररयाक्टर; इन्धन तत्त्व

(काद्धरिजेज), न्यूखक्लयर ररयाक्टरको लामग
अद्धवद्धकरखणत (नन-इरामडएटे ड); अणु
छु ट्याउने (आइसोटोद्धपक सेपरे सन)
मेमसन र उपकरणहरू।
8401.10.00 -न्यूखक्लयर ररयाक्टर (नामभकीय

अमभद्धियक)
8401.20.00 -अणु छु ट्याउने (आइसोटोद्धपक सेपरे सन)

का मेखशन र औजारहरू र मतनका
पाटिपूजािहरू
113
8401.30.00 -इन्धन तत्त्व (काद्धरिजेज), नन्इरामडएटे ड

(अद्धवद्धकरखणत)
84.02 भाप (खस्टम) र अन्य वाफ उत्पादन गने

(भेपर जेनेरेद्धटङ्ग) बोइलरहरू (मनम्न
चापको भाप उत्पादन गनि पमन सिम
केन्रीय तापन (सेण्रल द्धहद्धटङ्ग) तातो
पानीको वाष्पीय (बोइलर) वाहेक); अमत
ताद्धपत पानीका वाखष्पर (बोइलर) हरू
-भाप (खस्टम) र अन्य वाफ (भेपर)

उत्पादन गने बोइलर:
8402.11.00 --प्रमतघण्टामा 4५ टन भन्दा बढी

उत्पादन गने जलनमलका वाखष्पर (वाटर
ट्यूब बोइलर)
8402.12.00 --प्रमतघण्टामा 4५ टनसम्म उत्पादन

गने जलनमलका वाखष्पर (वाटर ट्यूब
बोइलर)
8402.19.00 --अन्य वाफ उत्पादन गने बोइलर,

हाइद्धव्रड बोइलर समेत
8402.20.00 -अमत ताद्धपत जल वाखष्पर (वाटर

बोइलर)
84.03 शीर्िक ८४.०२ बाहेकको सेन्रल द्धहद्धटङ्ग

बोइलर (केन्रीय तापन वाखष्पर)।
8403.10.00 -बोइलर (वाखष्पर)
114
84.04 शीर्िक ८४.०२ वा ८४.०३ को

व्वायलरसँग प्रयोग गररने सहायक
सं यन्र (जस्तै, द्धकफायती
(इकोनोमाइजर), अमततापक, (सुपरद्धहटसि)
ध्वाँसोनाशक (सूट ररमुभसि) ग्याँस
हटाउने, (ग्याँस ररमुभसि); भाप (खस्टम)
वा अन्य वाफ शखक्त इकाईहरू (भेपर
पावर यूमनट्स) का मनममिका रवखणर
(कण्डेन्ससि)।
8404.10.00 -शीर्िक ८४.०२ वा ८४.०३ को

बोइलरका साथ प्रयोग हुने सहायक
सं यन्र (्लाण्ट)
8404.20.00 -भाप (खस्टम) वा अन्य वाफ (भेपर) का

इकाई (पावर यूमनट) का लामग
कन्डेन्सरहरू (रवखणर)
84.05 शोमधर (्यूररफायर) सद्धहत वा रद्धहत

उत्पाददत ग्याँस (प्रोड्यूसर ग्याँस) वा
भाप-अं गार ग्याँस (वाटर ग्याँस) का
उत्पादकहरू (जेनेरेटसि); शोमधरसद्धहत
वा रद्धहत एमसटाइमलन ग्याँस उत्पादक र
त्यस्तै जलीय प्रद्धियाका (वाटर प्रोसेस)
ग्याँस उत्पादकहरू (ग्याँस जेनेरेटसि)।
8405.10.00 -शोमधर (्यूररफायर) सद्धहत वा रद्धहत

उत्पाददत ग्याँस (प्रोड्यूसर ग्याँस) वा
भाप-अं गार ग्याँस (वाटर ग्याँस) का
उत्पादकहरू (जेनेरेटसि); शोमधरसद्धहत वा
रद्धहत एमसटाइमलन ग्याँस उत्पादक र
त्यस्तै जलीय प्रद्धियाका (वाटर प्रोसेस)
ग्याँस उत्पादकहरू (ग्याँस जेनेरेटसि)
115
84.06 भाप टवािइन्स र अन्य वाफ टवािइन।
8406.10.00 -जलपोत प्रणोदन (मेरीन प्रोपल्सन) का

लामग जलचिहरू (टवािइन्स)
-अन्य : जलचिहरू (टबािइन्स) :
8406.81.00 --४० मेगावाटभन्दा बढी उत्पादन

(आउटपुट) को
8406.82.00 --४० मेगावाटमा नबढ्ने उत्पादन

(आउटपुट) को
84.10 हाइड्रोमलक (जलवाही) टवािइन, पानी

पाङ्ग्रा (वाटर दह्वल) र मतनका
ु ेटरहरु (मनयामकहरू)।
रे गल
-जलवाही (वाटर) टवािइन र पानी

पांग्राहरु (वाटर दह्वल):
8410.11.00 --१,००० द्धक. वा. सम्म शखक्तका
8410.12.00 --१,००० द्धक.वा. भन्दा बढी तर,

१०,००० द्धक. वा. सम्म शखक्तको
8410.13.00 --१०,००० द्धक.वा. भन्दा बढी शखक्तको
84.13 मापक यन्र जडेको वा नजडेको तरल

पदाथिको पम्प, तरल पदाथि मामथ तान्ने
साधन (एमलभेटसि)।
-अन्य सेखन्रफ्युगल (अपकेन्री) पम्प:
---िमनज इन्धन (ग्यासोमलन) बाट

स्ालन हुनेाः
8413.70.11 ----२ दे खि ८ हर्ि पावर िमताका
116
8413.70.99 ----ब्यारीबाट चल्ने पानी तान्ने पम्प

(मड.सी. पम्प)
84.16 तरल इन्धनको लामग, सं द्धपष्ट

(पल्भराइज्ड) ठोस इन्धनका लामग वा
ग्याँसको लामग भट्टीको दाहक
(फनेस बनिर); आगोमा इन्धन िोक्ने
यन्र (मेकामनकल स्टोकर), मतनका
याखन्रक जाली (मेकामनकल ग्रेट्स)
समेत, याखन्रक िार द्धवसजिक
(मेकामनकल यास मडसचाजिर) र यस्तै
उपकरणहरू।
8416.10.00 -तरल इन्धनको लामग भट्टीका दाहक

(फनेस बनिर)
8416.20.00 -अन्य भट्टीका दाहकहरू (फनेस बनिस)ि ,

सं योजन दाहक (कखम्बनेशन बनिर) समेत
8416.30.00 -आगोमा इन्धन िोंक्ने यन्र, मतनका

याखन्रक जामल (मेकामनकल ग्रेट्स)
समेत, याखन्रक िार द्धवसजिक
(मेकामनकल यास मडसचाजिर) र यस्तै
उपकरणहरू
84.17 औद्योमगक वा प्रयोगशालामा आगो बाल्ने

भट्टी र च ुल्हो, इखन्सनेरेटर (िरानी पाने:
भष्मक) समेत, अद्धवद्युतीय।
8417.10.00 -धातु वा पाइराइट वा धाउ (रसि)

पोल्ने, पगाल्ने वा अरु ताप उपचारको
लामग प्रयोग हुने भट्टी वा च ुल्हो
8417.20.00 -बेकरी रभेन्स (च ुल्हो), मबस्कुट

बनाउने च ुल्हो समेत
117
8417.80.00 -अन्य
84.19 तताउने (द्धहद्धटङ्ग), पकाउने (कुद्धकङ्ग),

पोल्ने (रोखस्टङ्ग), आसवन गने
(मडखस्टमलङ्ग), पररशोधन गने
(रे खक्टफाइङ्ग), रोगाणुरद्धहत गने
(स्टे ररलाइखजङ्ग), पािरीकरण गने
(पािराइखजङ्ग), बफाउने (खस्टममङ्ग),
सुकाउने (ड्राइङ्ग), भापमा पररणत गने
इभ्यापोरे द्धटङ्ग), बाफबनाउने
(भेपोराइखजङ्ग), रद्धवत गने (कण्डेखन्सङ्ग)
वा खचस्याउने (कुमलङ्ग) जस्ता तापमान
पररवतिन (चेञ्ज अफ टे म्परे चर) सँग
सं वि प्रद्धियाद्वारा पदाथिहरूको उपचार
मनममिका, द्धवद्युिाद्धपत भए वा नभएका
भट्टीहरू (फनेसस्), च ुल्हाहरु (रभेन्स)
तथा शीर्िक ५१ का अन्य उपकरणहरू
बाहेक), यन्रावली (मेखशनरी), सं यन्र
(्लान्ट) वा प्रयोगशालाका उपकरणहरू,
घरायसी प्रयोजनमा प्रयोग हुने िालका
यन्रावली वा सं यन्र बाहेक; तात्िखणक
वा स्यन जल ताद्धपरहरू
(इन्स्टान्टे मनयस वा स्टोरे ज वाटर
द्धहटसि), अवैद्यमु तक (नन-इलेखक्रक)।
8419.20.10 ---अटोक्लेभ्स
8419.20.90 ---अन्य और्मधय (मेमडकल),

शल्यखचद्धकत्सा सम्बन्धी (सखजिकल) वा
प्रयोगशाला सम्बन्धी (लेबोरे टरी)
द्धवसं िामकहरु (स्टे ररलाइजसि)
-सुकाउने यन्रहरू(ड्रायसि):
118
८४१९.३३.०० --द्धहमशुष्कीकरण उपकरणहरू

(लायोद्धफलाइजेसन एपर्याटस),
द्धहमशुष्कीकरण एकाइ (द्धफ्रज ड्राइङ
युमनट) र पचका द्धकमसमका सुकाउने
उपकरणहरू (स्प्रे ड्रायसि)
८४१९.३४.०० --अन्य, कृद्धर् उत्पादनको लामग
८४१९.३५.०० --अन्य, काठ, कागजको पल्प, कागज र

कागजगाताको लामग
8419.39.00 --अन्य
8419.40.00 -आसवन वा पररशोधन सं यन्रहरू

(मडखस्टमलङ्ग वा रे खक्टफाइङ्ग ्लाण्ट)
8419.50.00 -ताप द्धवमनमय इकाईहरू (द्धहट

एक्सचेन्ज यूमनट्स)
8419.60.00 -वायु वा ग्याँस तरल पाने यन्रावली

(मेखशनरी फोर मलखक्वफाइङ्ग एयर वा
ग्याँस)
-अन्य यन्रावली, सं यन्र र उपकरण:
8419.81.00 --उष्णपेय (हट मड्रङ्क) बनाउन वा भोजन

पकाउन वा तताउनको लामग
8419.89.10 ---कुमलङ्ग टावर
8419.89.90 ---अन्य
84.20 धातुहरू वा काँचको लामग बाहेकका

कालेण्डरण (क्यालेण्डररङ्ग) वा
वेलन (रोमलङ्ग) यन्रहरू, र मतनको
मनममिका वेलनहरू (मसमलण्डसि)।
119
8420.10.00 -क्यालेण्डरण (क्यालेण्डररङ्ग) वा अन्य

बेलन यन्रहरू (रोमलङ्ग मेखशन)
84.21 अपकेखन्रर (सेखन्रफ्यूजेज),

अपकेन्रणशोर्क (सेखण्रफ्यूगल
ड्रायसि) समेत; तरल र ग्याँस मनममिका
मनस्पन्दन (द्धफल्टररङ्ग) वा पररशोधन
(्यूररफाइङ्ग) यन्रावली (मेखशनरी) र
उपकरणहरू (एपरे टस)।
-अपकेखन्रर (सेखन्रफ्यूजेज), अपकेन्रण

शोर्क (सेखण्रफ्यूगल ड्रायसि)
समेत:
8421.11.00 --द्धिम सेपारे टसि (तर पृथद्धकर: तर

छु ट्याउने)
8421.19.00 --अन्य
-तरल पदाथिको लामग मनस्पन्दन

(द्धफल्टररङ्ग) वा पररशोधन (्यूररफाइङ्ग)
का यन्रावली र उपकरणहरू (मेखशनरी
एण्ड एपरे टस):
8421.21.00 --पानी छान्न वा पररशोधन गनिको लामग
8421.22.00 --पानी बाहेकका अन्य पेय (मबभरे ज)

छान्न वा पररशोधन गनिको लामग
-ग्याँसको लामग मनस्पन्दन वा पररशोधन

यन्रावली (मेखशनरी) वा उपकरणहरू
(एपरे टस):
120
8421.39.10 ---मेमडकल ग्रेड अखक्सजनका लामग

प्रेशर स्वीङ्ग एडसो्स्न अखक्सजन ्लान्ट
र िोजेमनक अखक्सजन एयर सेपरे सन
्लान्ट
8421.39.९० ---अन्य
84.22 थाल, थाली, तश्तरी सफा गने यन्रहरू

(मडस वाखशङ्ग मेखशन); बोटल वा अन्य
आधानपार (कण्टे नरहरू) सफा गने
(खक्लमनङ्ग) वा सुकाउने (ड्राइङ्ग)
यन्रावली मेखशनरी); बोटलहरु, बट्टाहरू
(क्यान्स) मडव्बाहरू (बौक्सेस), िोलाहरू
(ब्याग्स) वा अन्य आधानपारहरू
(कण्टे नसि) भनि (द्धफमलङ्ग), बन्द गनि
(क्लोखजङ्ग), मुि वन्द गनि वा मसलवन्दी
गनि (मसमलङ्ग) वा नामपर (लेवल)
लगाउन (लेबेमलङ्ग) मनममिका यन्रावली;
बोटलहरु, जारहरू, नमलका (ट्यूब) हरू
र यस्तै आधानपार (कण्टे नर) हरू
ु न (क्या्सुमलङ्ग) गनि मनममि का
सं पट
यन्रावली; अन्य पररवेष्ठन (्याद्धकङ्ग) वा
आवृत (र्याद्धपङ्ग) गने यन्रावली (ताप-
आकं ु चन आवृन्िन यन्र (द्धहट मस्रङ्क
र्याद्धपङ्ग मेखशनरी समेत); पेय पदाथि
(द्धवभरे ज) लाई बायुममश्रण (एयरे द्धटङ्ग)
गनि मनममिका यन्रावली।
-थाल, थाली तश्तरी सफा गने यन्रहरू

(मडश वाखशङ्ग मेखशन) :
121
8422.20.00 -बोतलहरू वा अन्य आधानपारहरू

(कण्टे नर) सफा गने र सुकाउने
मनममिको यन्रावली (मेखशनरी)
8422.30.00 -बोतलहरू, बट्टाहरू (क्यान्स), मडब्बाहरु

(बौक्सेज), िोलाहरू (ब्याग्स) वा अन्य
आधानपारहरू (कण्टे नसि) भनि
(द्धफमलङ्ग), बन्द गनि (क्लोखजङ्ग), मुिवन्द
वा मसलवन्द गनि (मसमलङ्ग) वा नामपरण
(लेबेमलङ्ग) गनि मनममिका यन्रावली;
बोतलहरू, जारहरू, नमलकाहरू (ट्यूब्स)
र त्यस्तै आधानपार (कण्टे नर) हरूलाई
ु न
सं पट (क्या्सुमलङ्ग) गनि मनममिका
यन्रावली; पेय पदाथि (द्धवभरे जेज) लाई
वायु ममश्रण (एयरे द्धटङ्ग) गनि मनममिका
यन्रावली
8422.40.00 -अन्य पररवेष्ठन (्याद्धकङ्ग) वा आवृिन

(र्याद्धपङ्ग) यन्रावली-ताप-आकं ु चन
आवृिन यन्रावली (द्धहट-मस्रङ्क र्याद्धपङ्ग
मेखशनरी) समेत
84.26 पानी जहाजका उत्थं बहरु (सामान

उठाउने यन्र: डेररक्स); िेनहरू, केबुल
िेन समेत; िेन जडान भएका गमतशील
(मोबाइल) उचाल्ने ढाँचाहरू
(मलखफ्टङ्ग फ्रेम्स), स्रयाडल क्याररयसि र
वकिस् रक्स (कामको लामग प्रयोग हुने
रकहरू)।
122
-रभरहेड राभेमलङ्ग िेनहरू, रान्सपोटिर

(पररवाहक) िेनहरू, गैन्री िेनहरू,
मब्रजिेनहरू, गमतशील (मोबाइल)
उचाल्ने ढाँचाहरू (मलखफ्टङ्ग फ्रेम्स) र
स्रै डल क्याररयसि :
8426.11.00 --स्थायी अवलम्व (द्धफक्स्ड सपोटि) मा

भएको ऊध्विस्थ (रभरहेड) भ्रमणशील
(राभेमलङ्ग) िेनहरु
8426.12.00 --टायर मामथ भएको गमतशील

(मोबाइल) मलखफ्टङ्ग फ्रेमहरु र स्रै डल
क्याररयरहरु
8426.19.00 --अन्य
8426.20.00 -टावर िेनहरु
8426.30.00 -पोटिल वा पेडेस्टल जीव िेनहरु
-स्वयं प्रणोददत (सेल्फ प्रोपेल्ड), अन्य

यन्रावली :
8426.41.00 --टायरमामथ भएको
8426.49.00 --अन्य
-अन्य यन्रावली :
8426.91.00 --रोड भेद्धहकलमा जडान (माउण्ट) गनि

अमभकखल्पत (मडजाइन) गररएको
8426.99.00 --अन्य
123
84.28 अन्य उचाल्ने (मलखफ्टङ्ग), ब्यवस्था गने

(ह्याण्डमलङ्ग), भारी चढाउने (लोमडङ्ग) वा
भारी रह्राल्ने (अनलोमडङ्ग) यन्रावली
(उदाहरणत: मलफ्टहरू, एस्केलेटरहरू,
कन्भेयरहरु, टे मलफेररकहरू)।
-मालसामानहरू (गुड्स) वा पदाथिहरु

(म्याटे ररयल्स) का लामग अद्धवरत कायि
गने (कखन्टन्यूअस (एक्सन) एमलभेटरहरू
र कन्भेयरहरू:
8428.31.00 --भूममगत प्रयोग (अण्डरग्राउण्ड यूज)

को लामग द्धवशेर् रुपले अमभकल्पना
गररएको (मडजाइण्ड)
8428.32.00 --अन्य, बाखल्टन द्धकमसमका (बकेट

टाइप)
8428.33.00 --अन्य, पट्टा द्धकमसमका (बेल्ट टाइप)
8428.39.00 --अन्य
8428.40.00 -चल सोपान (एक्सेलेटसि) हरू र

गमतशील (मुमभङ्ग) सं चरण मागि
(वाकवेज) हरू
8428.60.00 -टे मलफेररक्स, चेयरमलफ्टस, खस्क-

ड्रयागलाइन्स रज्जु रे गमागि (फुमनकुलसि)
को लामग कर्िण यन्र रचना (रयाक्सन
मेकामनज्म)
8428.90.00 -अन्य यन्रावली
124
84.29 स्वयं प्रणोददत (सेल्फ-प्रोपेल्ड)

बुल्डोजरहरू, एङ्गलडोजरहरू, ग्रेडरहरू,
लेभेलरहरू, स्िेपरहरू, याखन्रक
शावेलहरू, एक्सक्या–भेटरहरू, शावेल
लोडसिहरू, ट्याखम्पङ्ग मेखशन र सडक पेल्ने
(रोड रोलसि) हरू।
-बुल्डोजरहरू र एङ्गलडोजरहरूाः
8429.11.00 --बाटो बनाउने (रयाकलेइङ्ग)
8429.19.00 --अन्य
8429.20.00 -ग्रेडरहरू र लेभलरहरू (सम्याउने)
8429.30.00 -स्िेपरहरू
8429.40.00 -ट्याखम्पङ्ग यन्रहरू र सडक पेल्ने

रोलरहरू
-याखन्रक शावेलहरू, एक्सक्याभेटर र

शावेल लोडरहरूाः
8429.51.00 --फ्रौण्ट-ईण्ड शावेल लोडरहरू
8429.52.00 --३६०° धू णम
ि ान अमधरचना (ररभोखल्भङ्ग
सुपरस्रक्चर) सद्धहतका यन्रावली
(मेखशनरी)
8429.59.00 --अन्य
125
84.30 जममन (अथि), धातुहरु (ममनरल्स) वा

धाउहरू (रसि) को लामग
स्थानान्तरण गने वा हटाउने
(मुमभङ्ग), वगीकरण गने वा तल सन्तुमलत
गने (ग्रेमडङ्ग), सभ्याउने (लेभेमलङ्ग),
ताछ्ने (स्िेद्धपङ्ग), उत्िनन गने
(एक्सकेभेद्धटङ्ग), भने (ट्याखम्पङ्ग), सुसंहत
गने (कम््याखक्टङ्ग), मनष्कर्िण गने
(एक्सरयाखक्टङ्ग) वा ्वाल पाने (बोररङ्ग)
यन्रावली (मेखशनरी)।
8430.10.00 -िामो गाड्ने (पाइल ड्राइभर) र िामो

उिेल्ने (पाइल एक्सरयाक्टर)
8430.20.00 -द्धहउँ जोत्ने (स्नो-्लोज) र द्धहउँ -भाती

(स्नो-ब्लोअसि)
-कोइला (कोल) वा चट्टान (रौक)

काट्ने (कट्टसि) र सुरुङ्ग िन्ने (टनेमलङ्ग)
मेखशनरी :
8430.31.00 --स्वयं प्रणोददत (सेल्फ प्रोपेल्ड)
8430.39.00 --अन्य
-अन्य मछरण गने (बोररङ्ग) वा िन्ने

(मसद्धङ्कङ्ग) यन्रावली (मेखशनरी):
8430.41.00 --स्वयं प्रणोददत (सेल्फ प्रोपेल्ड)
8430.49.00 --अन्य
8430.50.00 -अन्य यन्रावली, स्वयं प्रणोददत (सेल्फ

प्रोपेल्ड)
126
-अन्य यन्रावली, स्वयं प्रणोददत (सेल्फ

प्रोपेल्ड) नभएको :
8430.61.00 --पुने वा बन्द गने (ट्याखम्पङ्ग) वा

सुसंहत गने (कम््याखक्टङ्ग) यन्रावली
8430.69.00 --अन्य
84.32 भूमम तयार गने (स्वायल द्धप्रपरे शन) वा

िेती गने (कखल्टभेशन) मनममिका कृद्धर्
(एमग्रकल्चर), उद्यान कृद्धर् (हद्धटिकल्चर)
वा वामनकी (वनजङ्गल) (फोरे ष्ट्री)
सम्बन्धी यन्रावली (मेखशनरी); शािल
भूमम (दूबो सद्धहतको भूमम: लौन) वा
िेलकूद मैदान (स्पोट्सि ग्राउण्ड) पेल्ने
बेलनहरु (रोलसि)।
8432.10.00 -हलोहरू (्लोज)
-ह्यारोहरू, स्क्याररफायसि, कखल्टभेटरहरू,

द्धवडसि (िार मनकाल्ने) र हो हरू :
8432.21.00 --मडस्क ह्यारो
8432.29.00 --अन्य
-बीउ छने (मसडसि), मबरुवा रो्ने

(्लाण्टसि) र प्रत्यारोपक
(रान्स्लाण्टसि) यन्रहरू:
8432.31.00 --जममन िनजोत नगरी (नो-टील) सोिै

बीउ छने, मबरुवा रो्ने र मबरुवा
प्रत्यारोपण गने यन्रहरू
8432.39.00 --अन्य
127
-द्धवष्टाजन्य-मल छने (म्यान्योर स्प्रेडसि)

र मलिाद द्धवतरकहरु (फद्धटिलाइजर
मडष्ट्रीब्युटर) :
8432.41.00 -- द्धवष्टाजन्य-मल छने (म्यान्योर स्प्रेडसि)
8432.42.00 --मलिाद द्धवतरकहरू (फद्धटिलाइजर

मडष्ट्रीब्युटर)
8432.80.00 -अन्य यन्रावली (मेखशनरी)
84.33 बाली काट्ने (हाभे खस्टङ्ग) वा दाना

छु ट्याउने (दाईं गने: थ्रेमसङ्ग)
यन्रावलीहरु (मेखशनरी), पराल (स्र) वा
घाँस पराल (फोडर) मबटा पाने यन्र
(बेलसि); घाँस (ग्रास) वा सुकेको घाँस
(हे) काट्ने (मोअसि); शीर्िक ८४.३७
का यन्रावली (मेखशनरी) बाहेकका
फुलहरू (एग्स), फलहरू (फ्रुट्स) वा
अन्य कृद्धर् उत्पादनलाई सफा गने
(खक्लमनङ्ग), छु ट्याउने (सोद्धटिङ्ग) वा
वगीकरण गने (ग्रेमडङ्ग) कामका यन्रहरू
(मेखशन)।
-शािल भूमम (लौन), नगरोद्यान (पाकि)

वा िेलकूदको मैदान (स्पोट्सि ग्राउण्ड)
मनममिका लावक यन्र (घाँस काट्ने:
मोअसि) :
8433.11.00 --िैमतज समतल घुमेर काट्ने साधन

भएको, शखक्त चामलत (कद्धटङ्ग मडभाइस
रोटे द्धटङ्ग इन होराइजेण्टल ्लेन, पावडि)
8433.19.00 --अन्य
128
8433.20.00 -अन्य घाँस काट्ने (मोअसि), रयाक्टरमा

जडान गने कटर बासि समेत
8433.30.00 -अन्य घाँस तयार गने (हेमेद्धकङ्ग)

यन्रावली (मेखशनरी)
8433.40.00 -पराल वा चारा (स्र वा फोडर) मबटा

बनाउने यन्र (बेलसि), (द्धपकअप बेलसि)
-अन्य बाली काट्ने (हाभे खस्टङ्ग)

यन्रावली; दाइँ गने वा गेडा िाने
(थ्रेमसङ्ग) यन्रावली (मेखशनरी):
8433.51.00 --हाभे स्टर-थ्रेसरको सं योजन (कम्वाइन)
8433.52.00 --अन्य थ्रेमसङ्ग मेखशनरी
8433.53.00 --जरा वा गानो (रुट वा ट्यूबर) को

बाली सं ग्रह गने (हाभे खस्टङ्ग) यन्रहरू
8433.59.00 --अन्य
8433.60.00 -फुल वा अण्डाहरु (एग्स), फल (फ्रुट)

वा अन्य कृद्धर्जन्य उत्पादन सफा गने
(खक्लमनङ्ग), छु ट्याउने (सौद्धटिङ्ग) वा
वगीकरण गन (ग्रेमडङ्ग) यन्रहरु
84.34 दूध दुहन

ु े यन्रहरू (ममखल्कङ्ग मेखशन) र
दुग्धशाला सम्बन्धी यन्रावली (डेरी
मेखशनरी)।
8434.10.00 -दूध दुहन

ु े यन्रहरू (ममखल्कङ्ग मेखशन)
8434.20.00 -दुग्धशाला सम्बन्धी यन्रावली (डेरी

मेखशनरी)
129
84.35 दािको आसव (वाइन), स्याउको आसव

(साइडर), फलको रस (फ्रुट जूस) हरू
वा यस्तै पेय पदाथिहरू (द्धवभरे जेज) को
उत्पादन (म्यानुफ्याक्चर) मा प्रयोग हुने
सं पीडक दाब यन्रहरू (प्रेसेस), दमलर
वा पेल्नेयन्र (िससि) र यस्तै
यन्रावली।
8435.10.00 -यन्रावली
84.36 अन्य कृद्धर् सम्बन्धी (एमग्रकल्चरल),

उद्यान कृद्धर् (हद्धटिकल्चर) सम्बन्धी,
वामनकी वा वनजङ्गल सम्बन्धी (फोरे ष्ट्री),
पंिीपालन (पोल्री-द्धकद्धपङ्ग) वा मौरी
पालन (बी-द्धकद्धपङ्ग) सम्बन्धी यन्रावली,
याखन्रक (मेकामनकल) वा ताप (थमिल)
उपकरण (इखक्वपमेण्ट) जडान भएको
अं कुरण सं यन्र (जममिनेशन ्लाण्ट)
समेत; पंिीहरुको चल्ला काढ्ने र बच्चा
हुकािउने यन्रहरु (पोल्री इन्क्युवेटसि र
ब्रूडसि)।
8436.10.00 -जनावरहरूको घाँस चारा (एमनमल

द्धफमडङ्ग स्टफ्स) तयार गने यन्रावली
-पंिीपालन यन्रावली; पंिीहरुको चल्ला

काढ्ने बच्चा हुकािउने यन्रहरू (पौल्री
इन्क्यूबेटसि र ब्रूडसं):
8436.21.00 --पोल्री इन्क्यूबेटसि र ब्रूडसि
8436.29.00 --अन्य
130
-अङ्गहरू (पाटिस)् :
8436.91.00 --पंिीपालन (पोल्री द्धकद्धपङ्ग) यन्रावली

वा पंिीहरूको चल्ला काढ्ने र बच्चा
हुकािउने (पोल्री इन्क्यूबेटसि र ब्रूडसि)
को
84.37 बीज (मसड), दाना (ग्रेन) वा सुकेको दाल

सम्बन्धी (लेगमु मनस) वनस्पमतहरू
सफा गनि, छु ट्याउन वा छाँट्न (सौद्धटिङ्ग)
वा वगीकरण गनि (ग्रेमडङ्ग) मनममिका
यन्रहरु; कृद्धर् िेर द्धकमसमका (फामि-
टाइप मेखशनरी) यन्रावली बाहेक, पेर्ण
उद्योग (मममलङ्ग इण्डस्री) मा प्रयोग हुने
वा अन्न (सेररयल्स) वा सुकेको दलहन
वनस्पमत (ड्राइड लेगमु मनस; भेखजटे बल)
को काम मनममिको यन्रावली।
8437.10.00 -बीज (मसड) दाना (ग्रेन) वा सुकेको

दलहन वनस्पमत (ड्राइड लेगमु मनस
भेखजटे बल्स) सफा गने, छु ट्याउने वा
वगीकरण (ग्रेमडङ्ग) गने यन्रहरू
131
84.38 प्राणीजन्य (एमनमल) वा अवाष्पशील

वनस्पमत (द्धफक्स्ड भेखजटे बल) वा
सूक्ष्मजैद्धवक (माइिोमबयल) बोसो वा
तेलको मनष्कर्िण (एक्सरयाक्सन) वा
तयार (द्धप्रपरे शन) गनि मनममिका
यन्रावली बाहेक, िाद्य वा पेय पदाथिको
औद्योमगक तयारी वा उत्पादनको लामग
चाद्धहने यस भागमा अन्यर उल्लेि
नभएका वा समावेश नभएका यन्रावली
(मेखशनरी)।
8438.10.00 -वेकरी मेखशनरी (पाउरोटी जस्ता िाद्य

पररकार सम्बन्धी यन्र) र म्याकरोनी,
स्पागेटी वा यस्तै उत्पादनहरू मनमािण
गनि (म्यानुफ्याक्चर) का लामग चाद्धहने
8438.20.00 -ममठाइ (कन्फेक्सनरी), कोको वा

चकलेट उत्पादन (म्यानुफ्याक्चर)
मनममिका यन्रावली
8438.30.00 -खचनी मनमािण (म्यानुफ्याक्चर) मनममिका

8438.40.00 -मददरा उत्पादनका यन्रावली (ब्रुअरी

मेखशनरी)
8438.50.00 -मासु (ममट) वा मासुको लामग पामलएका

घरे ल ु पंिीको मासु (पोल्री) तयार गनि
8438.60.00 -फलहरु (फ्रुट्स), काष्ठफलहरू (नट्स)

वा वनस्पमतहरू (भेखजटे बल्स) तयारी पानि
132
-अन्य यन्रावली (मेखशनरी) :
8438.80.10 ---द्धट-सद्धटिङ्ग मेखशन, मस.द्धट.मस. मेखशन,

खचया फरमेखन्टङ्ग मेखशन, द्धट-ड्रायर मेखशन,
एल.द्धट.पी. मेखशन
8438.80.90 ---अन्य यन्रावली
84.39 रे शादार कोशमय पदाथिहरू (फाइब्रस

सेल्यूलोखजक म्याटे ररयल)को लेदो (पल्प)
बनाउन मनममिको वा कागत वा
कागतगाता (पेपरबोडि) बनाउन वा
पररष्करण (द्धफमनखशङ्ग) मनममिका
यन्रावली।
8439.10.00 -रे शादार कोर्मय पदाथिहरू (फाइबस

सेल्युलोखजक म्याटे ररयल) को पल्प
वनाउन मनममिका यन्रावली
8439.20.00 -कागज वा कागजगाता (पेपरबोडि)

बनाउन मनममिका यन्रावली
8439.30.00 -कागज वा कागजगाता पररष्कार

(द्धफमनखशङ्ग) गनि मनममिका यन्रावली
84.40 पुस्तकको गाता बाँध्ने (बुक-बाइखण्डङ्ग)

यन्रावली (मेखशनरी), पुस्तक मसउने
यन्रहरू (बुक-मसउइङ्ग मेखशन) समेत।
8440.10.00 -यन्रावली (मेखशनरी)
133
84.41 कागजको पल्प (पेपर पल्प), कागत वा

कागतगाता तयार गनि (मेद्धकङ्ग अप)
मनममिका अन्य यन्रावली, सबै
द्धकमसमका काट्ने यन्रहरु (कद्धटङ्ग
मेखशन)
समेत।
8441.10.00 -काट्ने यन्रहरु (कद्धटङ्ग मेखशन)
8441.20.00 -थैला (ब्याग्स), बोरा (स्याक्स) वा िाम

(एनभेलोप) बनाउने यन्रहरू
8441.30.00 -ढालेर बनाउने (मोखल्डङ्ग) बाहेकका,

मडब्बा, बट्टा, बक्सा, कन्तुर, नली, पीपा
(काटोन, बक्स, केस, ट्यूब, ड्रम) वा
यस्तै आधानपारहरू (कण्टे नसि) बनाउन
मनममिका यन्रहरू (मेखशन)
8441.40.00 -कागतको पल्प (पेपर पल्प), कागत वा

कागतगाता (पेपर वा पेपरबोडि) मा
ढलान गरी सामान बनाउन (मोखल्डङ्ग
आद्धटिकल्स) मनममिका यन्रहरु
134
84.42 पाताहरू (्लेट्स), बेलनहरू (मसमलन्डसि)

वा अन्य मुरण अवयवहरू तयार गनि वा
बनाउनका लामग चाद्धहने यन्रावली,
औजार र उपकरणहरू (शीर्िक ८४.५६
दे खि ८४.६५ सम्मका यन्र र
औजारहरू बाहेक); पाताहरू (्लेट्स),
बेलनहरू (मसमलन्डसि) र अन्य मुरण
अवयवहरू; मुरण प्रयोजनका लामग तयार
पाररएका पाताहरू (्लेट्स), बेलनहरू
(मसमलन्डसि) र मलथोग्राद्धफक स्टोनहरू
(उदाहरणको लामग समतल पाररएको
(्लेण्ड), कखणकाद्धङ्कत (ग्रेण्ड) वा
चम्काइएको (पोमलश्ड)।
8442.30.00 -यन्रावली, औजार (एपरे टस) र

उपकरण (इखक्वपमेण्ट)
84.43 ्लेटहरू, मसमलण्डरहरू र शीर्िक

८४.४२ का छपाइका अन्य
उपादानहरूद्वारा मुरण कायिको लामग
प्रयोग हुने छा्ने (मुरण) यन्रावली;
अन्य मुरण यन्रहरू, प्रमतमलद्धप उताने
यन्रहरू, र फ्याक्स गने यन्रहरू,
सं योखजत भएका वा नभएका; मतनका
अङ्गहरू र सहायक वस्तुहरू (पाटिस ्
एण्ड एसेसररज)।
-्लेटहरू, मसमलण्डरहरू र शीर्िक

८४.४२ का छपाईका अन्य
उपादानहरूद्वारा मुरण कायिको लामग
प्रयोग हुने छा्ने (मुरण) यन्रावली:
8443.11.00 --अफसेट मुरण यन्रावली, ररल फेड
135
8443.12.00 --अफसेट मुरण यन्रावली, शीट फेड

(कागतको ताउमा छा्ने), कायािलय
प्रकारको (अद्धफस टाइप)
(नदोबाररएको अवस्थामा एकापद्धट्ट २२
से.मम.भन्दा बढी नभएको र अकोपद्धट्ट
३६ से.मम. भन्दा बढी नभएको ताउ
(सीट) हरू प्रयोग हुने)
8443.13.00 --अन्य अफसेट मुरण यन्रावली
8443.14.00 --लेटर प्रेस द्धप्रखन्टङ्ग मेखशनरी, ररल फेड,

फ्लेक्सोग्राद्धफक द्धप्रखण्टङ्ग बाहेक
8443.15.00 --लेटर प्रेस द्धप्रखन्टङ्ग मेखशनरी, ररल फेड

बाहेक, फ्लेक्सोग्राद्धफक द्धप्रखण्टङ्गबाहेक
8443.16.00 --फ्लेक्सोग्राद्धफक द्धप्रखण्टङ्ग मेखशनरी
8443.17.00 --उत्कीणिन मुरण यन्रावली (ग्रावुअर

द्धप्रखण्टङ्ग मेखशनरी)
8443.19.00 --अन्य
84.44 मानव मनममित (म्यान-मेड) वयनीय पदाथि

(टे क्सटाइल म्याटे ररयल) लाई मन:श्रवण
वा उत्सारण गने (एक्स्ुमडङ्ग), आहरण
वा मनकर्िण (ड्रइङ्ग) गने, िस्रो
बनावटको लामग प्रद्धिया गने
(टे क्सचररङ्ग) वा काट्ने (कद्धटङ्ग) काम
मनममिका यन्रहरू।
136
84.45 वयनीय रे शाहरू (टे क्सटाइल फाइबसि)

तयार पाने (द्धप्रपेयररङ्ग) यन्रहरू, कात्ने
(खस्पमनङ्ग), दोहोरो पाने (डबमलङ्ग) वा
बटाने (ट्वीखस्टङ्ग) यन्रहरू र वयनीय
धागो (टे क्सटाइल यानि) उत्पादन गनि
मनममिका अन्य यन्रावली; टे क्सटाइल
ररमलङ्ग वा वाइखण्डङ्ग (वेफ्ट वाइखण्डङ्ग
समेत) यन्रहरू र शीर्िक ८४.४६ वा
८४.४७ का यन्रहरूमा प्रयोग गनि
वयनीय धागो (टे क्सटाइल यानि) तयार
पाने काम मनममिका यन्रहरु।
-वयनीय रे शा (टे क्सटाइल फाइवसि)

तयार गने यन्रहरू :
8445.11.00 --कामडङ्ग मेखशन
8445.12.00 --कौखम्वङ्ग मेखशन (कोने यन्र)
8445.13.00 --ड्रइङ्ग वा रोमभङ्ग मेखशन
8445.19.00 --अन्य
8445.20.00 -वयनीय वस्तु कात्ने (टे क्सटाइल

खस्पमनङ्ग) यन्रहरू
8445.30.00 -वयनीय वस्तु दोहोरो पाने (डबमलङ्ग) वा

बटाने (ट्वीखस्टङ्ग) यन्रहरू
8445.40.00 -टे क्सटाइल वाइखण्डङ्ग (वेफ्ट-वाइखण्डङ्ग

समेत) वा ररमलङ्ग मेखशनहरू
8445.90.00 -अन्य
84.46 बुन्ने यन्रहरु (द्धवमभङ्ग मेखशन) (करघा:

लूम्स)।
137
8446.10.00 -३० से.मी. भन्दा कम चौडाइ भएको

कपडा (फ्यामब्रक्स) बुन्नको लामग
-३० से.मी. भन्दा बढी चौडाइ भएको

कपडा बुन्नको लामग, थुरी-द्धकमसमको
(शटल टाइप):
8446.21.00 --शखक्तचामलत करघा (पावर लूम)
8446.29.00 --अन्य
8446.30.00 -३० से.मी. भन्दा बढी चौडाइ भएको

कपडा बुन्नको लामग, थुरीहीन द्धकमसमको
(शटललेस टाइप)
84.47 मनद्धटङ मेखशन, खस्टच वाइखण्डङ्ग मेखशन र

धातु वा रे शमको तार ममखश्रत धागो
(मगम््ड यानि), टू ल (सूक्ष्म रे शमी
जाली), द्धफता (लेस), कारचोपी
(इम्ब्राइडरी), शोभोपकरण (द्धरममङ्गस),
रे शमी पट्ट (ब्रे ड) वा जाली (नेट)
बनाउन मनममिका यन्रहरु र गुच्छादार
बनाउन (टखफ्टङ्ग) मनममिका यन्रहरु।
-सकिु लर मनद्धटङ मेखशन :
8447.11.00 --बेलन (मसमलण्डर) को ब्यास

(डायममटर) १६५ मीमी भन्दा बढी
नभएको
8447.12.00 --बेलन (मसमलण्डर) को ब्यास

(डायममटर) १६५ मीमी भन्दा बढी
भएको
8447.20.00 -फ्ल्याट मनद्धटङ्ग मेखशनस खस्टच वाइखण्डङ्ग

मेखशन
138
8447.90.00 -अन्य
84.49 टु िा (थान) (इन द द्धपस) वा आकृमतमा

(इन शे्स) भएका जमोठ (फेल्ट) वा
ननउभेन्सको मनमािण (म्यानुफ्याक्चर) वा
पररष्करण (द्धफमनखशङ्ग) मनममिका
यन्रावली (मेखशनरी), फेल्ट ह्याट्स
बनाउनको लामग चाद्धहने यन्रावली
समेत; ह्याटहरू बनाउनको लामग
ब्लौकहरू।
8449.00.10 ---फेस मास्क बनाउने मेखशन
8449.00.20 ---अन्य मेखशन
8449.00.90 ु ाि
---पाटिपज
139
84.51 वयनीय (टे क्सटाइल) धागोहरू (यानिस)् ,

कपडाहरू (फ्यामब्रक्स) वा कपडा
पदाथिका तयारी सामानहरू (मेड अप
टे क्सटाइल आद्धटिकल्स), धुन (वाखशङ्ग),
सफा गनि (खक्लमनङ्ग), मनचोनि (ररङ्गमगङ्ग),
सुकाउन (ड्राइङ्ग), इस्तरी गनि
(आइरमनङ्ग), प्रेमसङ्ग (फ्यूखजङ्ग प्रेसहरू
समेत) गनि, अद्धवरं खजत गनि (खब्लखचङ्ग),
रखन्जत गनि (डाइङ्ग), पररष्करण गनि
(ड्रेमसङ्ग) द्धफमनखशङ्ग), लेपन गनि (कोद्धटङ्ग)
वा सं मसक्त गनि (इखम्प्रग्नेद्धटङ्ग) मनममिका
यन्रावली मेखशनरी, (शीर्िक ८४.५०
का यन्रहरू बाहेक) र मलनोमलयम
जस्ता कृमरम आच्छादन (फ्लोर
कभररङ्गस) हरूको मनमािण
(म्यानुफ्याक्चर) मा प्रयुक्त तलवस्त्र (बेस
फ्यामब्रक) वा अन्य आधार (सपोटि) मा
लेदो (पेस्ट) को लेप गनि मनममिका
यन्रहरू; तान्तव (टे क्सटाइल),
कपडाहरू (फ्यामब्रक) ररलमा बेने
(ररमलङ्ग), ररलबाट फुकाउने
(अनररमलङ्ग), पट्याउने (फोखल्डङ्ग),
काट्ने (कद्धटङ्ग) वा मछरदार बुट्टा पाने
(द्धपङद्धकङ्ग) मनममिका यन्रहरू।
-सुकाउने (शोर्क) यन्रहरू :
8451.29.00 --अन्य
8451.30.00 -इस्तरी गने यन्र र प्रेसहरू (फ्यूखजङ्ग

प्रेसहरू समेत)
140
8451.40.00 -धुने (वाखशङ्ग), द्धवरं खजत गने (खब्लखचङ्ग)

वा रं खजत गने (डाइङ्ग) यन्रहरू
8451.50.00 -कपडालाई ररलमा बेने (ररमलङ्ग),

ररलबाट फुकाउने (अनररमलङ्ग), पट्टयाउने
(फोखल्डङ्ग), काट्ने (कद्धटङ्ग) वा मछरदार
बुट्टा पाने (द्धपङद्धकङ्ग) मनममिका यन्रहरू
84.52 मसउने कल (सीउइङ्ग मशीन), शीर्िक

८४.४० को पुस्तक मसउने (बुक
सीउइङ्ग) कल (मखशन) बाहेक मसउने
कलको लामग द्धवशेर् रूपले अमभकखल्पत
(मडजाइण्ड) फमनिचर, आधारहरू (बेसेस)
र ढकनी (कभसि) हरू; मसउने कलको
मसयो (सीउइङ्ग मेखशन मनडल्स) हरू।
-अन्य मसउने कलहरू:
8452.21.00 --स्वचामलत इकाईहरू (अटोमेद्धटक

यूमनट्स)
8452.29.00 --अन्य
84.53 काँचो छाला (हाइड्स, खस्कन्स) वा

पाको छाला (लेदर) तयार गने
(द्धप्रपेयररङ्ग), प्रशोधन गने
(ट्यामनङ्ग) वा सोको काम गने (वद्धकिङ्ग)
वा काँचो छाला (हाइड्स, खस्कन्स) वा
पाको छाला (लेदर) का पाउपोश वा
अन्य वस्तुहरु बनाउने वा ममित गने
यन्रावली (मेखशनरी), मसउने कल
बाहेक।
141
8453.10.00 -काँचो छाला (हाइड्स, खस्कन्स) वा

पाको वा पररष्कृत छाला (लेदर) तयार
गनि (द्धप्रपेयररङ्ग), प्रशोधन गनि (ट्यामनङ्ग)
वा सोको काम गनि मनममिका यन्रावली
(मेखशनरी)
8453.20.00 -पाउपोश बनाउन वा ममित गनि

84.54 धातुकमि (मेटालजी) मा वा धातुको

ढलाई कारिाना (फाउण्ड्री) हरूमा
प्रयोग हुने िालका, सं पररवतिकहरू
(कन्भटिस)ि , डाडू हरू (ल्याडल्स), धातुका
मसल्ली वा ईटहरू (इनगौट) बनाउने
सांचाहरू (मौल्ड्स) र ढलाइ गने
(काखस्टङ्ग) यन्रहरू (मेखशन)।
8454.10.00 -सं पररवतिकहरू (कन्भटिस)ि
8454.20.00 -धातुका मसल्ली वा ईट बनाउने

साँचाहरु (इनगौट मोल्ड्स)
8454.30.00 -धातुका ढलाई गने यन्रहरू (काद्धष्टङ्ग

मेखशन)
84.55 धातु बेलन गने (मेटलरोमलङ्ग)

कारिानाहरु (ममल्स) र मतनका लामग
चाद्धहने वेलनहरू (रोल्स)।
8455.10.00 -नल कारिाना (ट्यूब ममल्स) हरू
-अन्य वेलन गने कारिानाहरू (रोमलङ्ग

ममल्स):
142
8455.21.00 --ताप (हौट) वा ताप र शीतको

सं योजन (कखम्बनेशन हौट
एण्ड कोल्ड)
8455.22.00 --शीत (कोल्ड)
8455.30.00 -बेलन कारिाना (रोमलङ्ग ममल) को

बेलनहरू (रोल्स)
84.56 पदाथिको अपसारण (ररमुभल) द्वारा,

लेजर वा अन्य प्रकाश वा फोटोन द्धकरण
(मबम) द्वारा, अल्रासोमनक,
एलेक्रोमडस्चाजि, द्धवद्युत-् रसायन (एलेक्रो-
केममकल), एलेक्रोन द्धकरण (मबम),
आयोमनक-मबम वा ्लाज्मा आकि
प्रद्धियाहरूद्वारा कुनै पमन पदाथिको काम
गने यन्रऔजारहरू (मशीन टु ल्स);
वाटर-जेट कद्धटङ मेखशन।
-लेजर वा अन्य प्रकाश वा फोटोन

द्धकरण प्रद्धियाहरुद्वारा स्ामलत
8456.11.00 --लेजरद्वारा स्ामलत
8456.12.00 --अन्य प्रकाश वा फोटोन द्धकरण

प्रद्धियाहरूद्वारा स्ामलत
8456.20.00 -अल्रासोमनक प्रद्धियाद्वारा स्ामलत
8456.30.00 -इलेक्रो-मडस्चाजि प्रद्धियाद्वारा स्ामलत
8456.40.00 -्लाज्मा आकि प्रद्धियाहरूद्वारा स्ामलत
8456.50.00 -वाटर-जेट कद्धटङ्ग मेखशनहरू
8456.90.00 -अन्य
143
84.57 धातुमा काम गने मखशमनङ्ग सेण्टरहरु,

यूमनट कन्स्रक्सन मेखशनहरु (मसङ्गल
स्टे शन) र मखल्टस्टे शन रान्सफर
मेखशनहरू।
8457.10.00 -मखशमनङ्ग सेण्टरहरू
8457.20.00 -यूमनट कन्स्रक्सन यन्रहरू (मसं गल

स्टे शन)
8457.30.00 -मल्टीस्टे सन रान्सफर यन्रहरू
84.58 धातु (मेटल) मा भएका फोहरमैला र

दागहरू हटाउन (ररमुमभङ्ग मेटल)
मनममिका लेथहरु (टमनिङ्ग सेण्टसि
समेत)।
-समतल (होराइजेण्टल) लेथहरू:
8458.11.00 --साखङ््यक रुपले मनयखन्रत (न्यूमेररकली

कण्रोल्ड)
8458.19.00 --अन्य
-अन्य लेथहरू:
8458.91.00 --साखङ््यक रूपले मनयखन्रत (न्यूमेररकली

8458.99.00 --अन्य
144
84.59 शीर्िक ८४.५८ को लेथहरू (िराद)

(टमनिङ्ग सेण्टर लगायत) बाहेक, धातुको
दागहरू सफा गरी उखजल्याएर छे ड्ने
(मड्रमलङ्ग), ्वाल पाने बोररङ्ग), चम्काउने
(मममलद्धङ्ग), पेंच वा घाट बनाउने (थ्रेमडङ्ग
वा ट्याद्धपङ्ग) कायि मनममिका याखन्रक
औजारहरू (मेखशन-टु ल्स) (वे-टाइप यूमनट
हेड मेखशन समेत)।
8459.10.00 -वे-टाइप यूमनट हेडयन्र (मेखशन)
-अन्य छे दक यन्रहरू (मड्रमलङ्ग मेखशन):

8459.29.00 --अन्य
-अन्य छे ड्ने चम्काउने (बोररङ्ग–मममलङ्ग)

यन्रहरु :

8459.39.00 --अन्य
-अन्य ्वाल पाने (बोररङ्ग) यन्रहरू

(मेखशन) :

8459.49.00 --अन्य
-मन-टाइप, मममलङ्ग मेखशनहरू :
145

8459.59.00 --अन्य
-अन्य मममलङ्ग मेखशनहरू:

8459.69.00 --अन्य
8459.70.00 -भाले पोथी पेंच काट्ने वा घाट बनाउने

अन्य यन्रहरु (थ्रेमडङ्ग वा ट्याद्धपङ्ग
मेखशन)
84.65 काठ (उड), ककि, हाड (बोन), कडा

रबर, कडा ्लाखस्टक वा यस्तै कडा
पदाथिको काम गनि मनममिका याखन्रक
औजारहरू मेखशन-टु ल्स) (द्धकला ठोक्ने
(नेमलङ्ग), ममसनो तारको मसलाइ
(स्टे पमलङ्ग), सरे सले टाँस्ने (ग्लूइङ्ग) वा
अन्य द्धकमसमबाट सं योजन गने
(अदरवाइज एसेम्बमलङ्ग) कामका
यन्रहरू समेत।
-अन्य :
8465.92.00 --रण्डा गने वा समतल गने (्लेमनङ्ग),

मममलङ्ग वा मोखल्डङ्ग (कद्धटङ्ग गरे र)
मेखशनहरू
84.70 8470.90.00 -क्यास मेखशन
146
84.74 ठोस (चूण ि (पाउडर) वा लेदो (पेष्ट)

समेत रुपमा भएका, माटो (अथि),
पत्थर (स्टोन), धाउहरु (रसि) वा अन्य
धाखत्त्वक तत्त्वहरू (ममनरल सव्स्टान्सेज)
लाई छु ट्याउने (सौद्धटिङ्ग), छान्ने
(खस्िमनङ्ग), अलग गने (सेपरे द्धटङ्ग), धुने
(वाखशङ्ग), पेल्ने (िखशङ्ग), द्धपंध्ने
(ग्राइखण्डङ्ग), ममसाउने (ममखक्सङ्ग) वा
मुछने (मनमडङ्ग) मनममिका यन्रावली;
चूण ि वा लेदो (पाउडर वा पेस्ट) रुपमा
(भएको) ठोस िमनज इन्धनहरू (सोमलङ्ग
ममनरल फ्यूएल्स), खचमनयाँ माटाको लेदो
(सेराममक पेष्ट), कडा नभइसकेको
मसमेण्ट (अनहाडे ण्ड मसमेण्ट), ्लाष्टर
पदाथिहरू (्लाष्टररङ्ग म्याटे ररयल्स) वा
अन्य िमनज उत्पादनहरुलाई एकमरत
गनि (एग्लोमरे द्धटङ्ग), आकार ददन
(शेद्धपङ्ग) वा ढलान गनि (मौखल्डङ्ग)
मनममिका यन्रावलीहरु; बालुवा (स्याण्ड)
को ढलान गने साँचोहरू (फाउण्ड्री
मोल्ड्स) बनाउने यन्रहरू।
8474.10.00 -सोद्धटिङ्ग, खस्िमनङ्ग, सेपरे द्धटङ्ग वा वाखशङ्ग

मेखशनहरू
8474.20.00 -िखशङ्ग वा ग्राइखण्डङ्ग मेखशनहरू
-ममखक्सङ्ग वा मनमडङ्ग मेखशनहरू:
8474.31.00 --कंिीट वा मोटार ममक्सरहरू
8474.32.00 --द्धवटु ममनसाथ िमनज तत्त्वहरू ममश्रण गने

यन्रहरू
147
8474.39.00 --अन्य
84.75 वैद्यमु तक (इलेखक्रक) वा इलेक्रोमनक

दीद्धपका (ल्याम्प), नमलका
(ट्यूब) वा भाल्भ वा दीमप्तकंद
(फ्ल्यास बल्ब: खचम) हरूलाई काँचको
िोल (ग्लास इनभेलप) मभर जडान
(एसेखम्ब्लङ्ग) मनममिका यन्रहरू; काँच
वा काँचका सामान मनमािण
(म्यानुफ्याक्चर) वा तापकायि (हौट
वद्धकिङ्ग) मनममिका यन्रहरू।
8475.10.00 -इलेखक्रक वा इलेक्रोमनक ल्याम्पहरू,

ट्यूबहरु वा भल्भहरू वा
फ्ल्याशबल्बहरुलाई काँचको िोल
(ग्लास इनभेल्स) हरूमभर जडान
(एसेम्बमलङ्ग) मनममिका यन्रहरू
-काँच वा काँचका सामान (ग्लास वा

ग्लासवेयर) मनमािण (म्यानुफ्याक्चर) वा
ताप कायि (हौट वद्धकिङ्ग) मनममिका
यन्रहरू:
8475.21.00 --चिुस-तन्तु वा काँचका तन्तु

(रख्टकल फाइवसि) र त्यसको पूवरु
ि प
(द्धप्रफौमि) बनाउन मनममिका यन्रहरू
8475.29.00 --अन्य
8475.90.00 -अन्य
148
84.77 यस भागका अन्यर उल्लेि नभएका वा

समावेश नभएका, रबर वा ्लाद्धष्टकको
काम गनि (वद्धकिङ्ग) मनममिका वा यी
पदाथिहरूका उत्पादनहरू
(प्रोडक्ट्स) को मनमािण (म्यानुफ्याक्चर)
मनममिका यन्रावली (मेखशनरी)।
8477.10.00 -इन्जेक्सन-मौखल्डङ्ग मेखशनहरू
8477.20.00 -एक्सटु डसि
8477.30.00 -ब्लो-मोखल्डङ्ग मेखशनहरू
8477.40.00 -भ्याकुअम मोखल्डङ्ग मेखशनहरु र अन्य

थमोफोममिङ्ग मेखशनहरू
-ढलान गनि (मौखल्डङ्ग) मनममिका वा

अन्य ढङ्गबाट बनाउने(अदरवाइज
फोममिङ्ग) अन्य यन्रावली:
8477.51.00 --हावादारी (न्यूम्याद्धटक) टायरहरु

ढलान गनि (मोखल्डङ्ग) वा पुन: तला
(पैतला) हाल्न (ररद्धरमडङ्ग) वा मभरी
ट्यूबहरू ढलान गनि वा अन्य ढङ्गबाट
बनाउन (अदरवाइज फोममिङ्ग) को लामग
8477.59.00 --अन्य
84.78 सुती वा तमािु तयार गनि वा बनाउन

(द्धप्रपयररङ्ग वा मेद्धकङ्गअप) मनममिको
यन्रावली (मेखशनरी) यस भागमा अन्यर
उल्लेि नभएका वा समावेश
नभएका।
149
8478.10.00 -यन्रावली (मेखशनरी)
84.79 यस भागको अन्यर उल्लेि नभएका वा

समावेश नभएका, व्यखक्तगत कायि
(इखन्डमभजुअल फङ्कसन्स) भएका
यन्रहरू र याखन्रक सामधरहरु
(मेकामनकल अ्लायन्सेस)।
8479.10.00 -साविजमनक मनमािण (पखब्लक वक्सि),

भवन मनमािण (मबखल्डङ्ग) वा यस्तै कायि
8479.20.00 -जीवजन्तुजन्य वा अवाष्पशील

वानस्पमतक वा सूक्ष्मजैद्धवक बोसो वा
तेल तयार गने वा मनष्कर्िण मनममिका
8479.30.00 -काठ (उड) वा अन्य काष्ठीय

(मलखग्नयस) पदाथिहरुका पाद्धटिकल बोडि
वा फाइबर मबखल्डङ्ग बोडि मनमािण
(म्यानुफ्याक्चर) मनममिका प्रेस (दावक
यन्र) हरू र काठ वा ककिको उपचार
8479.40.00 -डोरी रस्सा बनाउने (रोप वा केवल-

मेद्धकङ्ग) यन्रहरू तार बनाउने यन्र
-अन्य यन्रहरू र याखन्रक उपकरणहरू

:
8479.81.00 --धातुको उपचार (द्धरद्धटङ्ग) को लामग,

तारको कुण्डली बेने वैद्यमु तक यन्र
(इलेखक्रक वायर क्वाइल (वाइण्डसि)
समेत
150
8479.82.00 --ममखक्सङ्ग, मनमडङ्ग, िखशङ्ग, ग्राइखण्डङ्ग,

खस्िमनङ्ग, मसखफ्टङ्ग, होमोजेनाइखजङ्ग,
इमखल्सफाइङ्ग वा स्टररङ्ग मेखशनहरू
८४७९.८३.०० --शीत (कोल्ड) समखस्थमतक

(आइसोस्टे द्धटक) प्रेसहरू
--अन्य :
8479.89.10 ---साबुन उद्योगको मेखशनरी
8479.89.20 ---मसमेन्स मसमलङ द्धफमलङ मेखशन
8479.89.30 ---फोहरमैला प्रशोधन गरी पुनाः उत्पादन

गने मेमसनरी
8479.89.40 ---गावेज कम््याक्टर मेखशन
8479.89.50 ---और्मध उत्पादन गने मेमसनरी
8479.89.७0 ---जैद्धवक ईन्धन उत्पादन गने मेखशनरी
8479.89.८0 ---जुट वा कपडाबाट िोला उत्पादन

गने मेखशनरी
धातु ढलाइशाला (फाउण्ड्री) को लामग

84.80 ढलाईका बक्साहरु (मोखल्डङ्ग बौक्सेस);
मोल्ड बेसहरु; ढलाई नमूनाहरु
(मौखल्डङ्ग ्याटन्सि); धातु, मेटल
कारबाइड्, काँच, िमनज पदाथिहरु, रबर
वा ्लाद्धष्टक ढाल्ने साँचोहरु (मोल्ड्स)
(धातुको मसमलका (इनगौट) ढाल्ने साँचो
बाहेक)।
8480.10.00 -मेटल फाउण्ड्रीको लामग मोखल्डङ्ग

बक्सहरू
151
8480.20.00 -मोल्डबेसहरू
8480.30.00 -मोखल्डङ्ग ्याटन्सि
-धातु वा धातुको कावािइडका मनममिका

साँचो (मोल्ड) हरू:
8480.41.00 --अन्त:िेप (इन्जेक्सन) वा सं पीडन

(कम्प्रेशन) द्धकमसम (टाइप) को
8480.49.00 --अन्य
8480.50.00 -काँच मनममिको ढाल्ने साँचो (मोल्ड्स)
8480.60.00 -िमनज पदाथिहरु मनममिको ढलाईको

साँचो (मोल्ड्स)
-रबर वा ्लाद्धष्टक मनममिको ढलाईको

साँचो (मोल्ड्स) :
8480.71.00 --इन्जेक्सन वा कम्प्रेसन टाइ्स
8480.79.00 --अन्य
85.02 इलेखक्रक जेनेरेद्धटङ्ग सेटहरु र रोटरी

कन्भटिरहरु
-अन्य जेनेरेद्धटङ्ग सेटहरुाः
850२.३१.00 --हावाबाट द्धवद्युत उत्पादन गने हावा

ु ाि
ममलका एसेसररज र पाटिपज
85.03 शीर्िक 85.01 वा 85.02 को

मेखशनमा मु्यतया वा सम्पूण ि रुपले
ु ािहरु।
प्रयोग गनि योग्य पाटिपज
8503.00.10 ---हावाबाट द्धवद्युत उत्पादन गने हावा

ु ाि
ममलका एसेसररज र पाटिपज
152
85.04 द्धवद्युतका रान्सफमिरहरु, स्ट्याद्धटक

कन्भटिसि (जस्तै - रे क्टीफायर) र
इण्डक्टर।
8504.40.९0 ---सोलार चाजि कन्रोलर, 80

प्रमतशतभन्दा बढी िमता भएको सोलार
इन्भटिर।
८५.१४ ८५१४.३९.१० ---शबदाह मेखशन
85.41 अधिसंवाहक साधनहरु (उदाहरणको

लामग डायोडहरू, राखन्जष्टरहरू,
अधिसंवाहकमा आधाररत पारिममरहरू
(रान्सड्यूससि); प्रकाशग्राही अधिसंवाहक
साधनहरू, ्यानेलहरूको रूपमा
बनाइएका वा नबनाइएका वा
मोड्यूलहरूको रूपमा सं योजन गररएका
वा नगररएका फोटोभोखल्टक सेल समेत;
अन्य लाइट-इममद्धटङ्ग डायोडहरू
(एलइडी) सँग सं योजन गररएका वा
नगररएका लाइट-इममद्धटङ्ग डायोडहरू
(एलइडी); माउण्टे ड द्धपजो-इलेखक्रक
द्धिष्टलहरू।
८५४१.४९.१० ---सोलार ्यानल र मोड्युल
87.02 ड्राइभर समेत १० वा सो भन्दा बढी

यारुहरू बोक्ने मोटर गाडीहरू।
-कम्प्रेसन-इखग्नसन इन्टरनल कम्बसन

द्धपष्टोन इखञ्जन (मडजेल वा अधिमडजेल)
मार भएको :
8702.10.49 ----एम्बुलेन्स र शव वाहन
153
-कम्प्रेसन–इखग्नसन इन्टरनल कम्बसन

द्धपष्टोन इखञ्जन (मडजेल वा अधिमडजेल) र
धक्का ददने द्धवद्युतीय मोटर दुबै भएको :
-स्पाकि-इखग्नसन इन्टरनल कम्बसन

द्धपष्टोन इखन्जन र धक्का ददने द्धवद्युतीय
मोटर दुवै भएको:
-धक्का ददने द्धवद्युतीय मोटर मार भएको :
-अन्य :
87.03 मूलत: मामनसको यातायातको लामग

बनेका मोटर कारहरु र अन्य मोटर
गाडीहरू (शीर्िक ८७.०२ बाहेकका),
स्टे सन वागेन र रे मसङ कार समेत।
-अन्य गाडीहरु, स्पाकि-इखग्नसन

इन्टरनल कम्बसन द्धपष्टोन इखञ्जन मार
भएको :
--मसमलण्डर िमता १,००० सी.सी.

ननाघेको:
8703.22.90 ---मसमलण्डर िमता १,००० सी.सी.

नाघेको तर १,५०० सी.सी. ननाघेको
एम्बुलेन्स र शव वाहन
154
8703.23.19 ----मसमलण्डर िमता १,५०० सी.सी.

नाघेको तर 2,००० सी.सी. ननाघेको
8703.23.29 ----मसमलण्डर िमता 2,0०० सी.सी.

नाघेको तर 2,5०० सी.सी. ननाघेको

नाघेको तर 3,0०० सी.सी. ननाघेको
8703.24.90 ---मसमलण्डर िमता ३,००० सी.सी.

नाघेको एम्बुलेन्स र शव वाहन
-कम्प्रेसन-इखग्नसन इन्टरनल कम्बसन

द्धपष्टोन इखन्जन (मडजेल वा अधिमडजेल)
भएका अन्य गाडीहरू :
8703.31.90 ---मसमलण्डर िमता १,५०० सी.सी.

ननाघेको एम्बुलेन्स र शव वाहन
8703.32.19 ----मसमलण्डर िमता १,५०० सी.सी.

नाघेको तर २,0०० सी.सी. ननाघेको

नाघेको तर २,५०० सी.सी. ननाघेको
8703.33.90 ---मसमलण्डर िमता २,५०० सी.सी.

नाघेको एम्बुलेन्स र शव वाहन
-अन्य गाडीहरु, धक्का ददने द्धवद्युतीय मोटर

मार भएको:
155
87.05 मूलत: व्यखक्त वा वस्तुहरूको

यातायातका लामग बनाइएका बाहेकका
िास उद्देश्यका मोटर गाडीहरू (जस्तै
अवरोध गने लहरी (ब्रे क डाउन लरी),
िेन लहरीहरू, दमकलहरू (फायर
फाइद्धटङ्ग भेइकल), कंद्धिट ममश्रण लहरी,
सडक बढाने कामका लहरीहरू, स्प्रेइङ
लहरीहरू, घुम्ती, वकि सप, घुम्ती
रे मडयोलोखजकल इकाईहरू।
8705.30.00 -दमकलहरू (फायर फाइद्धटङ भेइकल)
87.06 शीर्िक ८७.०१ दे खि ८७.०५ सम्मको

मोटर गाडीका लामग इखञ्जनसँग जोमडएका
चेमसस।
8706.00.50 ---द्धवद्युतीय मोटरबाट चल्ने टे म्पोको

चेमसस
(आ) अन्य वस्तु तथा सेवाहरू
१. शीत भण्डारले उपलब्ध गराउने कृद्धर् पैदावार भण्डारण सेवा
2. उपशीर्िक 8479.89.60 मा पने साइलो र साइलोमा गररने कृद्धर्

पैदावार भण्डारण बापतको सेवा।
3. हुलाक सेवा (नेपाल सरकारबाट स्ामलत मार)
(क) खचठीपर, पैसा तथा पुमलन्दा पररवहन वा हस्तान्तरण सम्बन्धी

सेवा।
(ि) खचठीपर, पैसा तथा पुमलन्दा पररवहन हस्तान्तरण सम्बन्धी सेवाको

लामग आवश्यक पने अन्य सेवाहरू।
4. नेपाल सरकार, प्रदे श वा स्थानीय तहद्वारा प्रदान गने सेवाहरू।
156
5. द्धविीय सेवा, जीवन बीमा सेवा, दुघट

ि ना बीमा‚ स्वास्थ्य बीमा‚ पुनबीमा
सेवा, कृद्धर् बाली बीमा, फलफुल बीमा, मौरी बीमा, पशु बीमा, पंिी बीमा,
मत्स्य बीमा, लघु बीमा, समाशोधन गृह (खक्लयररङ्ग हाउस) सेवा, मुरा
हस्तान्तरण (ममन रान्सफर), मुरा सटही (ममन एक्सचेञ्ज)‚ स्वीफ्ट
ँ ी बजार
सेवा‚ हायर पचे ज कारोबार‚ मनिेप तथा कजाि सुरिण सेवा, पूज
व्यवसाय, मधतोपर व्यवसाय, मचे न्ट बैद्धङ्कङ्ग व्यवसाय, कमोमडटी फ्यूचर
माकेट र मधतोपर तथा कमोमडटी दलाल व्यवसाय।
6. नेपालमा द्धवद्युतीय ररक्सा उत्पादन गने उद्देश्यले दताि भएका उद्योगले

आफ्नो उत्पादन प्रयोजनका लामग पैठारी गने द्धवद्युतीय ररक्सामा प्रयोग
हुने शीर्िक ८७.08 अन्तगितका पाटिपूजाि र सहायक सामग्री।
7. वैकखल्पक ऊजाि प्रवििन केन्रको मसफाररसमा पैठारी हुने सौयि शखक्तबाट

द्धवद्युत उत्पादन गनि र सौयि उजािबाट मार स्ालन हुने तथा सौयि ताप
उजाि उत्पादनमा प्रयोग हुने मनम्न उपशीर्िकमा पने वस्तुहरुाः
(क) ७४१०.२१.००, ७६०७.१९.००, ८४०३.१०.००,

८४०३.९०.००, ८४१२.८०.००, ८४१९.३४.००,
8516.60.11, 8516.60.1२ र 8516.60.19
(ि) सौयि टु कीमा प्रयोग हुने १२ भन्दा कम भोल्ट र १० भन्दा कम

एखम्पएर िमताका उपशीर्िक ८507.60.०० मा पने मलमथयम
आयन ब्यारी।
8. उद्योग द्धवभागको मसफाररसमा जुट उद्योगले आफ्नो उद्योगको

स्ालनको लामग पैठारी गने स्पेयर पाट्सि।
9. स्वेदशमै हातले बुमनने स्वीटरमा प्रयोग हुने ऊनी धागो (कृमरम र

एिेमलक बाहेक)।
10. नेपाल सरकार अथि मन्रालयबाट स्वीकृमत प्राप्त भएको कुनै दै वी

प्रकोप वा परोपकारको लामग अनुदानमा प्राप्त हुने वस्तुहरू।
11. यारुले ल्याउन र लै जान पाउने मनजी प्रयोगका मालवस्तु सम्बन्धी

सूचना अन्तगित पैठारी गररएको भन्सार महसुल नलाग्ने व्यखक्तगत
प्रयोजनका वस्तुहरू।
157
12. जलद्धवद्युत उत्पादन, प्रसारण र द्धवतरण आयोजनाको लामग आवश्यक

पने मनमािण उपकरण, मेखशनरी औजार र सोसँग सम्बखन्धत पाटिपूजाि
तथा त्यस्ता उपकरण मनमािण गनि आवश्यक पने कच्चा पदाथि (स्टील
मसट) लगानी बोडिको स्वीकृमतमा स्ालन हुनक
े ो हकमा सो बोडिको‚
वैकखल्पक उजाि प्रवििन केन्रको स्वीकृमतमा स्ालन हुनेको हकमा सो
केन्रको र अन्य आयोजनाको हकमा द्धवद्युत द्धवकास द्धवभागको
मसफाररसमा सम्बखन्धत आयोजनाले सोिै वा सो आयोजनाको ठे केदारले
पैठारी गरी आयोजनालाई आपूमति गदाि मूल्य अमभवृद्धि कर छु ट
ददइनेछ।
13. सं वत् 2082 साल चैर मद्धहनासम्म द्धविीय व्यवस्थापन

(फाइनाखन्सयल क्लोजर) सम्पन्न भएका दुईसय मेगावाट भन्दा बढी
िमताका जलाशय तथा अधिजलाशययुक्त जलद्धवद्युत आयोजनाको लामग
लगानी बोडिबाट स्वीकृत हुनेको हकमा सो बोडिको र अन्यको हकमा
द्धवद्युत द्धवकास द्धवभागको मसफाररसमा सम्बखन्धत आयोजना वा सोको
ठे केदारले पैठारी गने मनमािण उपकरण, ्लाण्ट, मेखशनरी औजार एवं
सोको सम्बखन्धत पाटिपूजाि, द्धवष्फोटक पदाथि, पेनस्टक पाइप तथा
स्टील ्लेटहरूमा मूल्य अमभवृद्धि कर छु ट ददइनेछ।
ँ ा बमोखजम मसफाररस गदाि जलद्धवद्युत आयोजनाको
तर यस बुद
द्धवस्तृत इखन्जमनयररङ्ग मडजाइन प्रमतवेदनमा उखल्लखित पररमाण अनुसार
मसफाररस गनुि पनेछ।
14.कूटनैमतक मनयोग तथा दातृ सं स्थाले कूटनैमतक सुद्धवधा वा महसुल

सुद्धवधामा पैठारी गरे का सुरु उत्पादन वर्िले दश वर्ि ननाघेका सवारी
साधन कुनै आयोजनाको स्वीकृत वाद्धर्क
ि कायििम अनुरुप
आयोजनालाई नै हस्तान्तरण गरी सरकारी नम्बर ्लेटमा पररवतिन
गदाि वा कुनै आयोजनाको नाममा पूण ि वा आंखशक महसुल सुद्धवधामा
(लगत वा बैङ्क ग्यारे ण्टीमा पैठारी भएको बाहेक) पैठारी भएका सुरु
उत्पादन वर्िले दश वर्ि ननाघेका सवारी साधन आयोजना समामप्तपमछ
नेपाल सरकार, अथि मन्रालयको स्वीकृमत मलई सरकारी नम्बर
्लेटमा पररवतिन गरी सरकारी मनकायमा हस्तान्तरण गदाि मूल्य
अमभवृद्धि कर लाग्ने छै न।
158
१5.कूटनैमतक मनयोग, पररयोजना‚ व्यखक्त र अन्य मनकायहरूले (सरकारी

एवं गैरसरकारी सङ्घ सं स्था) महसुल सुद्धवधामा पैठारी गरे का सुरु
उत्पादन वर्िले १५ वर्ि नाघेका पुराना सवारी साधन अथि मन्रालयको
स्वीकृमत मलई पुन: प्रयोग हुन नसक्ने गरी स्ियाप गरी रखजष्ट्रेशन रद्द
गनि चाहेमा त्यस्तो सवारी साधनमा मूल्य अमभवृद्धि कर लाग्ने छै न।
१6.मनजी प्रयोगको लामग नेपाली नागररकले मूल्य अमभवृद्धि कर छु टमा

पैठारी गररएका सवारी साधनका धनीको मृत्यु भई सवारी साधनलाई
मनजको पमत वा पत्नीको नाममा नामसारी गदाि द्धवभागको स्वीकृमतको
आधारमा त्यस्ता सवारी साधनहरूमा लाग्ने मूल्य अमभवृद्धि कर छु ट
हुनेछ।
१7.नेपाल सरकार, खशिा, द्धवज्ञान तथा प्रद्धवमध मन्रालयको मसफाररसमा

सामुदाद्धयक खशिण सं स्थाले द्धवद्याथीहरु रसारपसार गने प्रयोजनको
लामग ३० मसट वा सोभन्दा बढी िमताको एक थान वस आयात गदाि
लाग्ने मूल्य अमभवृद्धि कर छु ट हुनेछ । यसरी सुद्धवधामा आयात
गररएको सवारी साधन दश वर्िसम्म मबिी मबतरण, हस्तान्तरण र
नामसारी गनि पाइने छै न। दश वर्ि नपुगी नामसारी, मबिी वा कुनै
द्धकमसमले हक हस्तान्तरण गरे मा प्रचमलत कानूनबमोखजम पूरै मूल्य
अमभवृद्धि कर लाग्नेछ।
१8.बण्डेड वेयर हाउस वा नगद धरौटी (पासबुक) को सुद्धवधा नमलएका

उद्योगहरूले आफूले मनकासी गने मालवस्तु उत्पादनको लामग
आवश्यक पने कच्चा पदाथि, सहायक कच्चा पदाथि एवं नेपालमा
उत्पादन नहुने ्याद्धकङ मेटेररयल पैठारी गरी सोबाट उत्पाददत तयारी
मालवस्तु तोद्धकएको अवमधमभर तोद्धकएको प्रद्धियाअनुसार मनकासी
गरे मा त्यस्ता कच्चा पदाथि, सहायक कच्चा पदाथि एवं ्याद्धकङ
मेद्धटररयल पैठारी गदाि भन्सार मबन्दुमा लागेको कर नेपाल राजपरमा
सूचना प्रकाशन गरी सोही सूचनामा तोद्धकए बमोखजमका मालवस्तुमा
तोद्धकए बमोखजमको मममतदे खि तोद्धकए बमोखजमको समदरमा भन्सार
मबन्दुबाटै मूल्य अमभवृद्धि कर द्धफताि ददइनेछ।
159
19.ब्यारीको पुन: प्रशोधन गने उद्योगले सो प्रयोजनको लामग िररद गने

मेखशन ।
20. मनयाित प्रयोजनको लामग उत्पखिको प्रमाणपर जारी गने सेवा।
समूह १२ : भवन र जग्गा
(क) घर र जग्गाको िररद मबिी तथा बहाल (होटल, गेष्टहाउस र

एपाटिमेण्टले उपलव्ध गराउने होटल, गेष्ट हाउस सरहको
व्यावसाद्धयक रुपमा स्ामलत मनकायले उपलब्ध गराउने सेवा
बाहेक)
समूह १३ : बाजी, क्यामसनो र खचट्ठा
(क) बाजी वा जुवा िेलाउनका मनममि प्रदान गररने सुद्धवधा सम्बन्धी

द्धियाकलाप, खचट्ठा।
रष्टव्याः
(१) मामथ समूह १ दे खि ११ सम्मका मालवस्तुको हकमा चार अङ्कको

शीर्िक अन्तगित आठ अङ्कको उपशीर्िकमा नाम वा द्धववरण उल्लेि
भएका मालवस्तुका हकमा उपशीर्िक तथा मालवस्तुको नाम वा
द्धववरण दुवै ममलेको भए मार कर छु ट हुने र “अन्य” उपशीर्िक
अन्तगित पने द्धकटानी नाम वा द्धववरण उल्लेि नभएका मालवस्तुलाई
छु ट ददन वाधा पने छै न। कर छु ट गररएका वस्तु तथा सेवाको
व्या्या तथा वस्तुको हामोनाइज्ड कोड आवश्यकता अनुसार भन्सार
द्धवभागसँग परामशि मलई द्धवभागले थपघट तथा पररमाजिन गनि
(२) कर लाग्ने वस्तुमा कुनै छु ट वा कर द्धफताि ददन मनामसव दे िेमा

नेपाल सरकारले नेपाल राजपरमा सूचना प्रकाशन गरी छु ट ददन
160
अनुसूची –२
-दफा ७ को उपदफा (२) सँग सम्बखन्धत)
शून्य दरमा कर लाग्ने वस्तु तथा सेवा
१. मनयाित हुने वस्तु : वस्तुको आपूमति दे हाय बमोखजम भएको छ भन्ने

कुरा प्रमाखणत भएमा :-
(क) मनयाित गरे को, वा
(ि) नेपाल बाद्धहर गन्तव्य स्थान भएको अन्तरािद्धष्ट्रय उडानमा स्टोरको

रूपमा राखिएको, वा
(ग) नेपाल बाद्धहर गन्तव्य स्थान भएको अन्तरािद्धष्ट्रय उडानमा िुरा

मबिी वा आपूमति वा उपभोग गनिका लामग राखिएको।
२. नेपालबाद्धहरको व्यखक्तलाई आपूमति हुने सेवा :
(क) नेपालमभर बसोबास भएको व्यखक्तले नेपालमा कुनै व्यावसाद्धयक

कारोबार, व्यावसाद्धयक प्रमतमनमधत्व वा कानूनी रूपमा मान्य
प्रमतमनमध नभएको नेपाल बाद्धहरका व्यखक्तलाई आपूमति गरे को
सेवा,
(ि) नेपालमभर बसोबास भई दताि भएको व्यखक्तले नेपाल बाद्धहर

बसोबास भएको व्यखक्तलाई गरे को वस्तु वा सेवाको आपूमति।
३. नेपाल सरकार, परराष्ट्र मन्रालयको मसफाररसमा कूटनीमतक सुद्धवधा

प्राप्त व्यखक्त वा मनयोगले तथा महसुल सुद्धवधा प्राप्त कूटनीमतक
मनयोगमा कायिरत व्यखक्तले पैठारी गने वस्तु तथा सेवा।
४. साद्धवकको कुनै सखन्ध वा सम्िौतामा पैठारी गदाि मबिीकर छु ट प्रदान

गररएको भए सम्बखन्धत आयोजनाको मसफाररसमा ती सखन्ध वा
 आमथिक ऐन, २०८० द्वारा सं शोमधत।
161
सम्िौता बहाल रहेसम्म दताि भएका करदातासँग स्थानीय िररद गरे मा

त्यस्तो आपूमतिमा शून्य दरको सुद्धवधा प्रदान गररनेछ।
५. प्रचमलत कानून बमोखजम स्थापना भएको द्धवशेर् आमथिक िेरमा

स्ालन भएको उद्योगलाई मबिी गररने कच्चा पदाथि तथा उत्पाददत
सामान।
6. जलद्धवद्युत आयोजनाका लामग आवश्यक पने मेखशनरी औजारहरु र

मतनका पाटि पूजाि, यन्र उपकरणहरू, पेनस्टक पाइिप वा सो बनाउन
प्रयोग हुने फलामे पाता स्थानीय उद्योगबाट उत्पादन हुने भइि सोही
उद्योगबाट सम्बखन्धत आयोजनामा सोिै वा सो आयोजनाका
ठे केदारमाफित आयोजनालाई आपूमति गने भएमा लगानी बोडिको
स्वीकृमतमा सञ्चालन हुनेको हकमा सो बोडिको, वैकखल्पक उजाि
प्रबििन केन्रको स्वीकृमतमा सञ्चालन हुनेको हकमा सो केन्रको र
अन्य आयोजनाको हकमा द्धवद्युत द्धवकास द्धवभागको मसफाररसमा
द्धवभागले तोकेको प्रद्धिया बमोखजम सो उद्योगलाइि सो कारोबारमा
शून्य दरको सुद्धवधा प्रदान गररनेछ।
७. घरे ल ु तथा साना उद्यमीहरूले स्वदे शमा उत्पादन गरे का मूमतिकला,

खचरकला, वास्तुकला र त्यस्तै प्रकारका अन्य हस्तकलाहरूका सामान
नेपालका स्वीकृत मनयाित गृह (एक्सपोटि रे मडङ्ग हाउस) माफित द्धवदे श
मनकासी गरे मा त्यस्ता सामान उत्पादन गदाि प्रयोग भएका कच्चा
पदाथिमा मतरे को मूल्य अमभवृद्धि कर द्धवभागले तोकेको प्रद्धिया पूरा
गरे पमछ द्धफताि ददइनेछ।
८. अपाङ्गता भएका व्यखक्तले प्रयोग गने स्कुटर पैठारी वा स्थानीय िररद

गदाि मतरे को मूल्य अमभवृद्धि कर त्यस्तो स्कुटर यातायात व्यवस्था
कायािलयमा मनजको नाममा दताि भएको अवस्थामा मद्धहला,
बालबामलका तथा ज्येष्ठ नागररक मन्रालय वा सम्बखन्धत खजल्ला
प्रशासन कायािलयको मसफाररसमा पैठारी गदाि मतरे को मूल्य अमभवृद्धि
162
कर सम्बखन्धत भन्सार कायािलयबाट र स्थानीय िररद गदाि मतरे को

मूल्य अमभवृद्धि कर आन्तररक राजस्व द्धवभागबाट द्धफताि गररनेछ।
त्यसरी द्धफताि गररएको मूल्य अमभवृद्धि कर अपाङ्गता भएका व्यखक्त
बाहेक अन्य व्यखक्तलाई मबिी गरे मा असुल गररनेछ।
9. नेपाल सरकार, अथि मन्रालयबाट कर छु टको सहममत मलई सम्पन्न

भएको दद्वपिीय वा बहुपिीय सम्िौता बमोखजम नेपालमा आयोजना
स्ालन गने मसलमसलामा आवश्यक पने स्वीकृत मास्टर मलष्ट
बमोखजमका मेखशनरी‚ उपकरण र मनमािण सामग्री स्वदे शी उद्योगबाट
उत्पादन हुने भई सोही उद्योगबाट सम्बखन्धत आयोजनामा सोिै वा सो
आयोजनाको ठे केदारमाफित आपूमति गने भएमा त्यस्तो आपूमतिमा
द्धवभागले तोकेको प्रद्धिया बमोखजम त्यस्तो उद्योगलाई सो कारोबारमा
शून्य दरको सुद्धवधा प्रदान गररनेछ।
१०. वातावरण द्धवभागको मसफाररसमा स्वदे शी उद्योगबाट उत्पादन हुने

द्धवद्युतीय सवारीमा प्रयोग हुने उपशीर्िक ८५०७.20.00 मा पने मडप
साइकल मलड एमसड ब्यारी।
(मममत 2080।4।21 गते अद्यावमधक गरे को)
163

मूल्य अभिवृद्धि कर ऐन २०५२

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

मूल्य अभिवृद्धि कर ऐन २०५२

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

(संवत् २०80 साल असार मसान्तसम्म भएका सं शोधन ममलाइएको)

मूल्य अमभवृद्धि कर ऐन, २०५२

२०५२ सालको ऐन नं. १४

मूल्य अमभवृद्धि कर लगाउने र असुल उपर गने व्यवस्था गनि बनेको ऐन

प्रस्तावनााःदे शको आमथिक द्धवकासको लामग आवश्यक राजश्व सङ्कलन गने

 यो ऐन सं वत् २०६५ साल जेठ १५ गते दे खि लागू भएको।

अमभवृद्धि कर लगाउने र असुल उपर गने प्रद्धियालाई व्यवखस्थत गरी राजश्व

श्री ५ महाराजामधराज वीरे न्र वीर द्धविम शाहदे वको शासनकालको

१. सं खिप्त नाम र प्रारम्भाः (१) यस ऐनको नाम “मूल्य अमभवृद्धि कर ऐन,

(२) यो ऐन नेपाल सरकारले नेपाल राजपरमा सूचना प्रकाशन

२. पररभार्ााः द्धवर्य वा प्रसङ्गले अको अथि नलागेमा यस ऐनमा,–

(क) “कर” भन्नाले यस ऐन बमोखजम लाग्ने मूल्य अमभवृद्धि कर

(ि) “कारोबार” भन्नाले कुनै वस्तु वा सेवा आपूमति गने कायि

(ग) “कर लाग्ने कारोबार” भन्नाले दफा ५ को उपदफा (१)

(ङ) “वस्तु” भन्नाले चल वा अचल दुबै द्धकमसमको सम्पखि

(च) “सेवा” भन्नाले वस्तु बाहेकको जुनसुकै कुरा सम्िनु पछि।

(ि) “आयात” भन्नाले प्रचमलत कानून बमोखजम वस्तु वा सेवा

(ट) “बजार मूल्य” भन्नाले दफा १३ बमोखजम मनधािररत मूल्य

(ट2) "द्धवद्युतीय सेवा" भन्नाले उपभोक्तालाई सेवा प्रदान गनिका

(क) द्धवज्ञापन सेवा,

(ि) चलखचर, टे मलमभजन, सङ्गीत, रभर द टप

(र.द्धट.द्धट.) र सदस्यतामा आधाररत यस्तै

(घ) क्लाउड सेवा,

(ङ) गेममङ्ग सेवा,

(च) मोबाइल एख्लकेशन सम्बन्धी सेवा,

(छ) इन्टरनेट बजार स्थान सम्बन्धी (अनलाइन

माकेट ्ले स) सेवा र यस माफित उपलब्ध

(ि) तथ्याङ्क, तस्बीर लगायतका डाउनलोड सेवा,

(ञ) परामशि, सीप द्धवकास तथा तामलम सेवा,

(ट) िण्ड (क) दे खि (ञ) को अमतररक्त अन्य

 आमथिक ऐन, २०७9 द्वारा थप ।

(ठ) “व्यखक्त” भन्नाले प्राकृमतक व्यखक्त, फमि, कम्पनी, सं घ, सं स्था,

(ण) “आपूमतिकताि” भन्नाले कुनै वस्तु वा सेवा आपूमति गने

(त) “प्रापक” भन्नाले कुनै वस्तु वा सेवा ग्रहण गने व्यखक्त

 आमथिक ऐन, २०७9 द्वारा सं शोमधत ।

(थ) “करदाता” भन्नाले यस ऐन बमोखजम कर लाग्ने

(ध) “महामनदे शक” भन्नाले द्धवभागको महामनदे शक सम्िनु पछि ।

(प) “तोद्धकएको” वा “तोद्धकए बमोखजम” भन्नाले यस ऐन अन्तगित

३. कर अमधकृत मनयुक्त गनि वा तोक्न सक्नेाः यस ऐनको प्रयोजनको

 आमथिक ऐन, २०७५ द्वारा संशोमधत ।

४. कर अमधकृतको अमधकार िेराः (१) कर अमधकृतको अमधकारिेर अथि

(२) कर अमधकृतलाई आफ्नो कायििर

५. मूल्य अमभवृद्धि कर लाग्नेाः (१) यस ऐनमा अन्यथा व्यवस्था भएकोमा

(क) नेपाल ........... मभर आपूमति भएका वस्तु वा सेवामा,

(ि) नेपाल ........... मभर आयात गररएको वस्तु वा

(ग) नेपाल .......... बाद्धहर मनयाित गररएको वस्तु वा

(२) प्रत्येक कारोबारको कर लाग्ने मूल्यमा कर लाग्नेछ।

(३) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन

वा मनजको मृत्यु भई हकवालाको नाममा कारोबार हस्तान्तरण भएमा

(२) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापमन कानून

(३) उपदफा (२) को अधीनमा रही स्वाममत्व प्राप्त गने व्यखक्तले

६. आपूमतिको स्थान र समयाः (१) यस ऐन बमोखजम कर मनधािरण र

(२) यस ऐन बमोखजम कर मनधािरण र असुल उपर गने

(क) आपूमतिकतािले बीजक जारी गरे को बित,

(ि) वस्तुको आपूमतिको हकमा प्रापकले आपूमतिकतािको

(ग) सेवाको आपूमतिको हकमा सेवा प्रदान भएको बित,

(घ) आपूमतिकतािले वस्तु वा सेवाको प्रमतफल प्राप्त गरे को

(३) उपदफा (२) मा जुनसुकै कुरा ले खिएको भए तापमन

(क) मनरन्तर रुपमा आपूमति हुने दू र स्ार सेवा वा त्यस्तै

(ि) करार बमोखजम द्धकस्ताबन्दी रुपमा कुनै वस्तु वा

(ग) यस ऐन अन्तगित कर कट्टी सुद्धवधा प्राप्त नहुने गरी

(४) कुनै कारोबारको आपूमति समयको सम्बन्धमा उपदफा (२)

७. करको दराः(१) यस ऐन बमोखजम लाग्ने करको दर तेह्र प्रमतशतको