www.lawcommission.gov.

np

सवारी तथा यातायात व्यवस्था ऐन, २०४९

प्रमाणीकरण र प्रकाशन मममत

२०४९।९।२२

सं शोधन गने ऐन

१. सवारी तथा यातायात व्यवस्था (पहिलो सं शोधन) ऐन, २०५० २०५०।५।९

२. साववजमनक खररद ऐन, २०६३ २०६३।९।३०

३. गणतन्त्र सुदृढीकरण तथा केिी नेपाल कानुन सं शोधन गने ऐन, २०६६ २०६६।१०।७

४. लै हिक समानता कायम गनव तथा लै हिक हिं सा अन्त््य गनव

केिी नेपाल ऐनलाई सं शोधन गने ऐन, २०७२ २०७२।६।१४

५. केिी नेपाल ऐन सं शोधन गने ऐन, २०७२ २०७२।११।१३

६. सवारी तथा यातायात व्यवस्था (दोस्रो सं शोधन) ऐन, २०७३ २०७३।६।१८

७. केिी नेपाल कानूनलाई संशोधन, एकीकरण, समायोजन

र खारे ज गने ऐन, २०७४ २०७४।६।३०

८. नेपालको सं हवधान अनुकूल बनाउन केिी नेपाल

ऐनलाई सं शोधन गने ऐन, २०७५ २०७५।११।१९

९. केिी नेपाल ऐन सं शोधन गने ऐन, २०७५ २०७५।११।१९

१०. ु ी सं हिता सम्बन्त्धी केिी नेपाल ऐनलाई सं शोधन गने ऐन, २०७६
मुलक २०७६।१।२

२०४९ सालको ऐन नं. ४५


यो ऐन सं वत् २०६५ साल जेठ १५ गते दे खख लागू भएको ।


यो ऐन सं वत् २०75 साल भाद्र 1 गते दे खख लागू भएको ।

1
 www.lawcommission.gov.np

.........

सवारी तथा यातायात व्यवस्था सम्बन्त्धी कानूनी व्यवस्था गनव बनेको ऐन

प्रस्तावनााः सवारी दुर्ट

व नाको रोकथाम गनव, दुर्ट
व नाबाट पीमित पक्षलाई क्षतीपूमतव ददलाउन, बीमा–
व्यवस्था गनव र सववसाधारण जनतालाई सरल एवं सुलभ ढं गबाट यातायात सुहवधा उपलव्ध गराउन
यातायात सेवालाई सुदृढ, सक्षम तथा प्रभावकारी बनाउन वाञ्छनीय भएकोले,

श्री ५ मिाराजामधराज वीरे न्त्द्र वीर हवक्रम शािदे वको शासनकालको एक्काइसौं वर्वमा सं सदले
यो ऐन बनाएकोछ ।

पररच्छे द–१

प्रारखम्भक

१. संखक्षप्त नाम र प्रारम्भाः (१) यस ऐनको नाम “सवारी तथा यातायात व्यवस्था ऐन, २०४९”
रिेकोछ ।

(२) यो ऐन तुरून्त्त प्रारम्भ िुनेछ ।

२. पररभार्ााः हवर्य वा प्रसं गले अकाव अथव नलागेमा यस ऐनमा,–

(क) “सवारी” भन्नाले याखन्त्रक शखिबाट सिकमा चल्ने सवारीको साधन सम्झनु
पछव ।

(ख) “सवारीको वजन” भन्नाले सवारीको कूल वजन सम्झनु पछव ।

स्पष्टीकरणाः “कूल वजन” भन्नाले सवारीको इन्त्जीन, चेमसस, अन्त्य औजार तथा
उपकरण लगायत सवारी दतावको प्रमाणपरमा ले खखएको सो सवारीको कूल भार
विन क्षमता समेतलाई जनाउँछ ।

(ग) “ठू लो सवारी” भन्नाले दफा ३ बमोखजमको सवारी सम्झनु पछव ।

(र्) “मझौला सवारी” भन्नाले दफा ४ बमोखजमको सवारी सम्झनु पछव ।

(ङ) “सानो सवारी” भन्नाले दफा ५ बमोखजमको सवारी सम्झनु पछव ।

 गणतन्त्र सुदृढीकरण तथा केिी नेपाल कानून सं शोधन गने ऐन, २०६६ द्वारा खझहकएको ।

2
 www.lawcommission.gov.np

(च) “साववजमनक सवारी” भन्नाले यातायात सेवामा प्रयोग गररने सवारी सम्झनु
पछव ।

(छ) “यातायात सेवा” भन्नाले साववजमनक सवारीले भािा मलई एक ठाउँबाट अकावेे
ठाउँसम्म यारी वा मालसामान ओसारपसार गने कायव सम्झनु पछव ।

(ज) “भािा” भन्नाले साववजमनक सवारीले यातायात सेवा प्रदान गरे बापत मलने रकम
वा शुल्क सम्झनु पछव ।

(झ) “पयवटक सवारी” भन्नाले दफा ७ बमोखजमको सवारी सम्झनु पछव ।

(ञ) “मनजी सवारी” भन्नाले दफा ८ बमोखजमको सवारी सम्झनु पछव ।

(ट) “सरकारी सवारी” भन्नाले दफा ९ बमोखजमको सवारी सम्झनु पछव ।

(ठ) “सं स्थानको सवारी” भन्नाले दफा १० बमोखजमको सवारी सम्झनु पछव ।

(ि) “कूटनीमतक सुहवधा प्राप्त सवारी” भन्नाले दफा ११ बमोखजमको सवारी सम्झनु
पछव ।

(ढ) “यारी” भन्नाले साववजमनक सवारीबाट यारा गने व्यखि सम्झनु पछव ।

(ण) “मालसामान” भन्नाले मामनस बािेक साववजमनक सवारीमा ओसारपसार गररने

जनावर, पन्त्छी तथा कुनै मनजीव वस्तु सम्झनु पर्रछव ।

(त) “यारीबािक सवारी” भन्नाले यारीिरूलाई यातायात सेवा प्रदान गने साववजमनक
सवारी सम्झनु पछव ।

(थ) “मालबािक सवारी” भन्नाले मालसामान ओसारपसार गने काममा प्रयोग गररने
साववजमनक सवारी सम्झनु पछव ।

(द) “दतावको प्रमाणपर” भन्नाले दफा १६ बमोखजम सवारी दताव गरी ददइएको सवारी
दताव प्रमाणपर सम्झनु पछव ।

(ध) “चालक” भन्नाले सवारी चालक अनुममतपर प्राप्त व्यखि सम्झनु पछव ।

(न) “चालक अनुममतपर” भन्नाले दफा ५० बमोखजम अमधकार प्राप्त अमधकारीले

ददएको सवारी चालक अनुममतपर सम्झनु पछव ।

3
 www.lawcommission.gov.np

(प) “पररचालक” भन्नाले दफा ६७ बमोखजम पररचालक अनुममतपर प्राप्त व्यखि

सम्झनु पछव र सो शब्दले सो सवारीमा काम गने अन्त्य चेकर तथा िेल्परलाई
समेत जनाउँछ ।

(फ) “सुरक्षाकमी” भन्नाले यारी, मालसामान तथा सवारीको सुरक्षाको खजम्मा मलने
कमवचारी सम्झनु पछव ।

(ब) “साववजमनक स्थान” भन्नाले साववजमनक सिक, पेटी, गल्ली, नदी, पुल, बाटो वा
सववसाधारण जनता आउने, जाने, बस्ने ठाउँ सम्झनु पछव र सो शब्दले यारीिरू
चढ्न, उरन वा सवारी राख्न मनधावररत ठाउँलाई समेत जनाउँछ ।

(भ) “पाहकविस्थल” भन्नाले सवारी अड्याउन मनधावररत ठाउँ सम्झनु पछव ।

(म) “बस मबसौनी” भन्नाले यारीबािक साववजमनक सवारीमा यारीलाई यारा गने
प्रयोजनको लामग चढ्न र ओलवनको मनममत्त मनधावररत ठाउँ सम्झनु पछव ।

(य) “बाटो” भन्नाले साववजमनक सवारी चलाउनलाई मनधावररत बाटो सम्झनु पछव ।

(र) “लामोबाटो (लि रूट)” भन्नाले याराको लामग प्रस्थान गने स्थानबाट दुईसय
पचास हकलोममटर वा सो भन्त्दा बढी दूरीको गन्त्तव्य स्थानसम्म पुग्ने बाटो
सम्झनु पछव ।

(ल) “मध्यम बाटो (मममियम रूट)” भन्नाले याराको लामग प्रस्थान गने स्थानबाट
एकसय हकलोममटरभन्त्दा बढी तर दुईसय पचास हकलोममटरभन्त्दा कम्ती दू रीको
गन्त्तव्य स्थानसम्म पुग्ने बाटो सम्झनु पछव ।

(व) “छोटो बाटो” भन्नाले याराको लामग प्रस्थान गने स्थानबाट पच्चीस
हकलोममटरदे खख एकसय हकलोममटरसम्मको दू रीको गन्त्तव्य स्थानसम्म पुग्ने
बाटो सम्झनु पछव ।

(श) “स्थानीय बाटो” भन्नाले याराको लामग प्रस्थान गने स्थानबाट पच्चीस हकलोममटर
भन्त्दा कम्ती दू रीको गन्त्तव्य स्थानसम्मको बाटो सम्झनु पछव ।

(र्) “बाटो इजाजतपर” भन्नाले स्वीकृत बाटोमा सवारी चलाउन दफा ७७ बमोखजम
प्राप्त गरे को इजाजतपर सम्झनु पछव ।

4
 www.lawcommission.gov.np

(स) “जाँचपास” भन्नाले साववजमनक सवारीको याखन्त्रक खस्थमतको परीक्षण गरी

ददइएको प्रमाणपर सम्झनु पछव ।

(ि) “बीमा” भन्नाले सवारी, यारी, मालसामान, चालक, पररचालक, सुरक्षाकमी, सवारीमा
काम गने अन्त्य कमवचारी तथा ते स्रो पक्षको सम्बन्त्धमा सवारी धनी वा
व्यवस्थापकले गनुव पने बीमा सम्झनु पछव र सो शब्दले त्सम्बन्त्धमा गररने
कखम्प्रिे खन्त्सभ बीमालाई समेत जनाउँछ ।

(क्ष) “सवारी धनी” भन्नाले सवारी दतावको प्रमाणपरमा सो सवारीको धनी भनी
ले खखएको व्यखि, फमव, कम्पनी वा अन्त्य कुनै सं गदठत सं स्था सम्झनु पछव ।

(र) “व्यवस्थापक” भन्नाले पञ्जीकृत यातायात सेवामा सं लग्न साववजमनक सवारीलाई

व्यवखस्थत रूपमा सञ्चालन गने खजम्मा मलएको व्यखि सम्झनु पछव ।

(ज्ञ) “यारी गुण्टा” भन्नाले यारीले आफनो साथमा मलई यारा गने व्यखिगत
प्रयोजनका मालसामान सम्झनु पछव ।

(ज्ञ१) “ट्राहफक सङ्केत” भन्नाले प्रिरी वा एक सवारी चालकले अकावेे सवारीको

चालकलाई ददएको सूचना, सङ्केत वा ईशारा सम्झनु पछव र सो शब्दले सवारीको
मनयन्त्रण वा मनदे शनका लामग मलखखत वा साङ्केमतक रूपमा टाँसेको, राखेको वा
जिान गररएको सूचना सङ्केत वा ईशारा समेतलाई जनाउँछ ।

(ज्ञ२) “प्रदू र्ण” भन्नाले सवारीबाट मनस्कने ध्वनी तथा धुवाँको प्रदू र्ण सम्झनु पछव ।

(ज्ञ३) “हवभाग” भन्नाले नेपाल सरकार, भौमतक पूवावधार तथा यातायात मन्त्रालय,
यातायात व्यवस्था हवभाग सम्झनु पछव ।

(ज्ञ४) “अमधकार प्राप्त अमधकारी” भन्नाले यातायात व्यवस्था कायावलयका प्रमुख सम्झनु
पछव ।

(ज्ञ५) “व्यवस्थापन समममत” भन्नाले दफा १५४ बमोखजम गदठत यातायात व्यवस्थापन
समममत सम्झनु पछव ।


नेपालको सं हवधान अनुकूल बनाउन केिी नेपाल ऐनलाई सं शोधन गने ऐन, २०७५ द्धारा सं शोमधत ।

5
 www.lawcommission.gov.np

(ज्ञ६) “परीक्षा समममत” भन्नाले दफा १५६ बमोखजम गदठत परीक्षा समममत सम्झनु
पछव ।

(ज्ञ७) “यातायात मनरीक्षक” भन्नाले दफा १५७ बमोखजम मनयुि व्यखि सम्झनु
पछव ।

(ज्ञ८) “प्रखशक्षण केन्त्द्र” भन्नाले दफा १५९ बमोखजम हवभागबाट मान्त्यता प्राप्त सवारी
चालक प्रखशक्षण केन्त्द्र सम्झनु पछव ।

(ज्ञ९) “क्षेर” भन्नाले यातायात व्यवस्था कायावलयको प्रादे खशक क्षेरामधकार अन्त्तगवत
पने गरी तोहकएको क्षेर सम्झनु पछव ।

(ज्ञ१०) “तोहकएको” वा “तोहकएबमोखजम” भन्नाले यो ऐन वा यस ऐन अन्त्तगवत बनेको

मनयम वा नेपाल राजपरमा सूचना प्रकाखशत गरी जारी गररएको सूखचत आदे शमा
तोहकएको वा तोहकएबमोखजम सम्झनु पछव ।

पररच्छे द–२

सवारीको वगीकरण

३. ठू लो सवारीाः दश टनभन्त्दा बढी वजन भएको अनुसूची –१ को खण्ि (क) मा मलखखत

सवारीलाई ठू लो सवारी भमननेछ ।

४. मझौला सवारीाः चार टनदे खख दश टनसम्म वजन भएको अनुसूची –१ को खण्ि (ख) मा
मलखखत सवारीलाई मझौला सवारी भमननेछ ।

५. सानो सवारीाः चार टनभन्त्दा कम्ती वजन भएको अनुसूची–१ को खण्ि (ग) मा मलखखत
सवारीलाई सानो सवारी भमननेछ ।

६. साववजमनक सवारीाः (१) यातायात सेवा सञ्चालन गनव दतावको प्रमाणपर प्राप्त सवारीलाई
साववजमनक सवारी भमननेछ ।

(२) साववजमनक सवारीलाई यारीबािक र मालबािक गरी जम्मा दुई हकमसममा हवभाजन
गररनेछ ।

6
 www.lawcommission.gov.np

(३) यारीबािक साववजमनक सवारीलाई ददवा तथा रारी सेवामा हवभाजन गरी दे िायका
श्रे णीमा छु ट्याई यातायात सेवा सञ्चालन गने इजाजतपर ददइनेछाः–

(क) मसधै (िाइरे क्ट) सेवा,

(ख) द्रत
ू (एक्सप्रेस) सेवा र

(ग) साधारण (लोकल) सेवा ।

(४) उपदफा (३) बमोखजम हवभाजन गररएका यारीबािक साववजमनक सवारीको स्तर,
गमत तथा अन्त्य आवश्यक व्यवस्था तोहकएबमोखजम िुनेछ ।

(५) साववजमनक सवारीको पहिचानको लामग सो सवारीको अगामि तथा पछामि अनुसूची
२ को खण्ि (क) मा ले खखएबमोखजम नम्बर प्ले ट राख्नु पछव ।

७. पयवटक सवारीाः (१) हवदे शी पयवटकलाई यातायात सेवा प्रदान गनव दतावको प्रमाणपर प्राप्त
साववजमनक सवारीलाई पयवटक सवारी भमननेछ ।

(२) पयवटक सवारीको पहिचानको लामग सो सवारीको अगामि तथा पछामि अनुसूची–
२ को खण्ि (ख) मा लेखखए बमोखजमको नम्बर प्ले ट राख्नु पछव ।

८. मनजी सवारीाः (१) मनजी प्रयोगको लामग दतावको प्रमाणपर प्राप्त सवारीलाई मनजी सवारी भमननेछ
।

(२) मनजी सवारी यातायात सेवाको लामग प्रयोग गनव पाइने छै न ।

(३) मनजी सवारीको पहिचानको लामग सो सवारीको अगामि तथा पछामि अनुसूची–२
को खण्ि (ग) मा लेखखए बमोखजमको नम्बर प्ले ट राख्नु पछव ।

९. सरकारी सवारीाः (१) कुनै सरकारी कायावलयको नाममा दताव भई दतावको प्रमाणपर प्राप्त

नेपाल सरकार, प्रदे श सरकार वा स्थानीय तिको स्वामम्व भएको सवारीलाई सरकारी सवारी
भमननेछ ।

(२) सरकारी सवारीको पहिचानको लामग सो सवारीको अगामि तथा पछामि अनुसूची–
२ को खण्ि (र्) मा लेखखए बमोखजमको नम्बर प्ले ट राख्नु पछव ।


नेपालको सं हवधान अनुकूल बनाउन केिी नेपाल ऐनलाई सं शोधन गने ऐन, २०७५ द्धारा सं शोमधत ।

7
 www.lawcommission.gov.np

१०. संस्थानको सवारीाः (१) नेपाल सरकारको पूण,व अमधकांश वा आंखशक स्वामम्व भएको सं गदठत
सं स्थाको नाममा दताव भई दतावको प्रमाणपर प्राप्त सवारीलाई सं स्थानको सवारी भमननेछ ।

(२) सं स्थानको सवारीको पहिचानको लामग सो सवारीको अगामि तथा पछामि अनुसूची
–२ को खण्ि (ङ) मा लेखखए बमोखजमको नम्बर प्ले ट राख्नु पछव ।

११. कूटनीमतक सुहवधा प्राप्त सवारीाः (१) कूटनीमतक मनयोग वा कूटनीमतक सुहवधा प्राप्त कायावलय,
योजना, मनकाय वा व्यखिको नाममा दताव भई दतावको प्रमाणपर प्राप्त सवारीलाई कूटनीमतक
सुहवधा प्राप्त सवारी भमननेछ ।

(२) कूटनीमतक सुहवधा प्राप्त सवारीको पहिचानको लामग सो सवारीको अगामि तथा
पछामि अनुसूची –२ को खण्ि (च) मा लेखखए बमोखजमको नम्बर प्ले ट राख्नु पछव ।

१२. अन्त्य प्रयोजनको मनखम्त प्रयोग गनव निुनाःे (१) कुनै एक प्रयोजनको मनखम्त दताव भएको सवारी
अकाव प्रयोजनको मनखम्त प्रयोग गनव पाइने छै न ।

(२) भन्त्सार मिसुल छु ट िुने गरी सुहवधा प्रदान गररएको सवारीलाई जुन प्रयोजनको
मनखम्त भन्त्सार मिसुल छु ट ददइएको िो ्यस्तो प्रयोजनको मनखम्त बािे क अन्त्य प्रयोजनको मनखम्त
्यस्तो सुहवधा प्राप्त सवारी प्रयोग गनव पाइने छै न ।

पररच्छे द–३

सवारी दताव सम्बन्त्धी व्यवस्था

१३. प्रवेश दताव गराउनु पनेाः (१) हवदे शबाट सवारी पैठारी गने व्यखि, फमव वा कम्पनीले ्यस्तो
सवारी नेपाल ............. मभर प्रवेश गने स्थानमा रिे को प्रिरी कायावलयमा ्यस्तो सवारीको
प्रवेश दताव गनवको लामग दरखास्त ददनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम प्रवेश दताव गराउनको लामग दरखास्त परे मा प्रिरी
कायावलयले ्यस्तो सवारी खरीद गरे को मनस्सा र सम्बखन्त्धत कागजातिरूको जाँचबुझ गरी
्यस्तो सवारीलाई पन्त्र ददनको मनखम्त प्रवेश दताव गरी ्यस्तो सवारी पैठारी गने व्यखि, फमव
वा कम्पनीलाई प्रवेश दतावको मनस्सा ददनु पछव र ्यस्तो सवारीको हववरण यथाशीघ्र सम्बखन्त्धत
यातायत व्यवस्था कायावलयमा पठाउनु पछव ।

 गणतन्त्र सुदृढीकरण तथा केिी नेपाल कानून सं शोधन गने ऐन, २०६६ द्वारा खझहकएको ।

8
 www.lawcommission.gov.np

१४. सवारी दताव गराउनु पनेाः (१) कुनै पमन सवारी खरीद गने वा हवदे शबाट पैठारी गने व्यखि,
फमव वा कम्पनीले वा सवारी मबक्री हवतरण गने एजेण्टले सवारी खरीद गरे को वा पैठारी गरी
नेपाल ............. मभर भन्त्सार मतरी ल्याएको मममतले पन्त्रददनमभर अमधकार प्राप्त अमधकारी
समक्ष दताव गराउनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम दताव नगरी कुनै पमन सवारी चलाउन वा चलाउन ददन
िुँदैन ।

१५. सवारी दताव गराउन दरखास्त ददनु पनेाः (१) दफा १४ बमोखजम कुनै सवारी दताव गराउनु परे मा
्यस्तो सवारी नेपाल ......... मभर खरीद गरे को भए खरीद गने व्यखि, फमव वा कम्पनी वा
एजेण्टले सो खरीद गरे को मनस्सा र ्यस्तो सवारी हवदे शबाट पैठारी गरे को भए पैठारी गने
व्यखि, फमव, कम्पनी वा एजेन्त्टले सो सवारीको भन्त्सार मिसुल मतरे को मनस्सा तथा अन्त्य
सम्बखन्त्धत कागजात सहित तोहकएको ढाँचामा तोहकएको दस्तुर समेत सं लग्न राखी अमधकार
प्राप्त अमधकारी समक्ष दरखास्त ददनु पछव ।

तर कूटनीमतक सुहवधा प्राप्त सवारी दताव गनव दताव दस्तुर लाग्ने छै न ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम दरखास्त ददने व्यखिले नेपाली नागररकताको प्रमाखणत
प्रमतमलहप र िालसालै खखखचएको आफ्नो तीन प्रमत पासपोटव साइजको फोटो समेत दरखास्त
साथ सं लग्न गरे को िुनपु छव ।

(३) सरकारी सवारीको िकमा ्यस्तो सवारी जुन सरकारी कायावलयको नाममा दताव
िुने िो सो कायावलयको पर र कूटनीमतक सुहवधा प्राप्त सवारीको िकमा नेपाल सरकार, परराष्ट्र«
मन्त्रालयको मसफाररसपर समेत सं लग्न गरे को िुन ु पछव । कूटनीमतक सुहवधा प्राप्त सवारी कुनै
व्यखिको नाममा दताव िुने भएमा मनजले आफ्नो पासपोटव वा नागररकताको प्रमतमलहप एवं तीन
प्रमत पासपोटव साइजको फोटो सं लग्न गरे को िुन ु पछव ।

(४) नेपाल .........मभर कुनै व्यवसाय तथा काम कारोवार गरी बसे को हवदे शी
नागररकले आफ्नो मनजी प्रयोगको मनखम्त कुनै सवारी दताव गराउन चािे मा उपदफा (१) र (२)

 गणतन्त्र सुदृढीकरण तथा केिी नेपाल कानून सं शोधन गने ऐन, २०६६ द्वारा खझहकएको ।

9
 www.lawcommission.gov.np

मा लेखखएका कुरािरूका अमतररि सम्बखन्त्धत कूटनीमतक मनयोगको मसफाररसपर समेत सं लग्न

गरे को िुन ु पछव ।

(५) नाबालकको नाममा कुनै सवारी दताव गराउनु परे मा मनजको तफवबाट मनजको
सं रक्षकले नाबालक तथा आफ्नो समेत तीन तीन प्रमत पासपोटव साइजको फोटो एवं नागररकताको
प्रमाखणत प्रमतमलहप समेत सं लग्न राखी दरखास्त ददनु पछव ।

१६. सवारी दतावको प्रमाणपराः (१) दफा १५ बमोखजम कुनै सवारी दताव गराउनको लामग दरखास्त
परे मा अमधकार प्राप्त अमधकारीले आवश्यक जाँचबुझ गरी दरखास्तवालाको नाममा ्यस्तो
सवारी दताव गरी अनुसूची–३ बमोखजमको ढाँचामा दतावको प्रमाणपर ददनु पछव ।


तर सामाखजक, धाममवक, परोपकारी तथा शैखक्षक उद्देश्यले स्थापना भएका राहष्ट्रय तथा
अन्त्तरराहष्ट्रय सं र् सं स्थािरू एवं प्रचमलत कानून बमोखजम स्थाहपत सं गदठत सं स्थािरूको नाउँमा
बािेक चौध भन्त्दा बढी सीट सं ख्या तथा चार टन वा सो भन्त्दा बढी कूल वजन भएका
सवारीिरूलाई मनजीसवारीको रूपमा दताव गररने छै न ।

(२) नाबालकको नाममा सवारी दताव गदाव सं रक्षक समेतको नाम दतावको प्रमाणपरमा
उल्लेख गरी दतावको प्रमाणपरमा मनजको समेत सिी गराउनु पछव ।

(३) दतावको प्रमाणपरमा सवारी खरीद गदाव सवारीको मनमावताले ददएको सवारीको
प्राहवमधक हववरणमा लेखखएको सवारीको कूल भारविन क्षमतालाई सो सवारीको वजन मानी
उल्लेख गनुव पछव र ्यसरी सवारीको वजन उल्ले ख गदाव ्यस्तो सवारीको भार रहित वजन र
भारविन क्षमता समेत छु ट्टाछु ट्टै रूपमा स्पष्ट िुने गरी उल्ले ख गनुव पछव ।

(४) दतावको प्रमाणपर ददइएको मममतले एक वर्वसम्म बिाल रिनेछ ।

१७. सिकमा चल्न सक्ने सक्षमताको प्रमाणपर ददनु पनेाः (१) दफा १६ बमोखजम कुनै सवारी दताव
गनुव भन्त्दा अगावै ्यस्तो सवारी चलाउन सहकने ठीक खस्थमतमा छ वा छै न भन्ने कुराको दफा
२३ बमोखजम तोहकएको मापदण्िका अधीनमा रिी जाँचबुझ गरी चलाउन सहकने ठीक खस्थमतमा
रिेछ भने मार ्यस्तो सवारी दताव गरी दतावको प्रमाणपर ददनु पछव । ्यसरी दतावको प्रमाणपर
ददं दा ्यस्तो सवारीको धनीलाई ्यस्तो सवारी सिकमा चल्न सक्ने सक्षमता (रोि ओदीनेस)
को प्रमाणपर समेत ददनु पछव ।

 पहिलो सं शोधनद्वारा सं शोमधत ।

10
 www.lawcommission.gov.np

(२) उपदफा (१) बमोखजम ददइएको सक्षमताको प्रमाणपर सवारीमा टाँसी राख्नु
पछव ।

१८. ु
संयि दतावाः कुनै सवारी सं यि
ु रूपमा दताव गनव दुई वा दुई भन्त्दा बढी व्यखिले अमधकार
प्राप्त अमधकारी समक्ष दफा १५ बमोखजम दरखास्त ददएमा अमधकार प्राप्त अमधकारीले आवश्यक
ु रूपमा दताव गरी मनजिरूलाई
जाँचबुझ गरी ्यस्तो सवारीलाई ती व्यखििरूको नाममा सं यि
दफा १६ मा लेखखए बमोखजमको दताव प्रमाणपर ददनु पछव ।

१९. अस्थायी दतावाः दे िायको अवस्थामा कुनै सवारी अस्थायी रूपमा दताव गनव सहकनेछाः–

(क) सवारी पैठारी गने व्यखि सवारी दताव गराउनु पने म्याद मभर दताव गराउन
उपखस्थत िुन नसक्ने मनामसब माहफकको कारण भएमा ।

(ख) पैठारी गररएको सवारीको इन्त्जीन, चेमसस वा अन्त्य कुनै पाटवपूजावको खराबीको
कारणले गदाव तुरून्त्त दताव गराउन सवारी ल्याउन नसहकने भएमा ।

(ग) खण्ि (ख) मा ले खखएको अवस्थामा परी सो सवारी मनमावण गने कम्पनी वा
मबक्री गने एजेन्त्ट वा बीमा कम्पनीसँग क्षतीपूमतव बीमासम्बन्त्धी हववाद परी
तुरून्त्त दताव गनव नसहकने भएमा ।

२०. अस्थायी दतावको लामग दरखास्ताः (१) दफा १९ मा लेखखएको कुनै अवस्था परी कुनै सवारी
पैठारी गने व्यखि वा मनजको अनुपखस्थमतमा मनजको नखजकको िकवालाले सो सवारी पैठारी
गने व्यखिको नाममा अस्थायी रूपमा दताव गनव सो सवारीको भन्त्सार मिसूल मतरे को मनस्सा
तथा अन्त्य सम्बखन्त्धत कागजातसहित तोहकएको ढाँचामा तोहकएको दस्तुर समेत सं लग्न राखी
अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष दरखास्त ददनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम दरखास्त ददं दा दरखास्तवालाले नेपाली नागररकताको

प्रमाखणत प्रमतमलहप र जसको नाममा अस्थायी दताव गररने िो सो व्यखिको िालसालै खखखचएको
तीन प्रमत फोटो समेत सं लग्न गरे को िुन ु पछव ।

२१. अस्थायी दतावको प्रमाणपराः (१) दफा २० बमोखजम कुनै सवारी अस्थायी दताव गराउनको लामग
कसैको दरखास्त परे मा अमधकार प्राप्त अमधकारीले सो सवारी दफा १९ बमोखजम अस्थायी दताव
गनव सहकने अवस्था छ छै न भन्ने कुराको जाँचबुझ गरी ्यस्तो सवारी अस्थायी रूपमा दताव गरी
अनुसूची –४ बमोखजमको ढाँचामा अस्थायी दतावको प्रमाणपर ददनु पछव ।

11
 www.lawcommission.gov.np

(२) अस्थायी दतावको प्रमाणपरमा सो सवारीमा राख्नु पने नम्बर प्ले टमा अस्थायी समेत
लेख्न ु पने कुरा जनाउनु पछव ।

(३) अस्थायी दतावको प्रमाणपर एकै पटक वा पटक पटक गरी बढीमा छ मिीनासम्म
बिाल रिने गरी ददन सहकनेछ ।


२२. सवारी ल्याउनु पनेाः दफा १३, १५ वा २० बमोखजम कुनै सवारी दताव गनव दफा ३७ बमोखजम
सवारी नामसारी गनव र दफा ३९ बमोखजम सवारीको कुनै कुरा िे रफेर गनवको लामग दरखास्त
ददं दा ्यस्तो दरखास्त ददने व्यखि, फमव वा कम्पनीले ्यसरी दताव, नामसारी वा कुनै कुरा िे रफेर
गराउन चािे को सवारी समेत साथै ल्याउनु पछव ।

२३. सवारीको जाँचबुझको लामग मापदण्ि तोक्न सहकनेाः (१) कुनै सवारी चलाउन सहकने खस्थमतमा
छ छै न भन्ने कुराको जाँचबुझ गरी यहकन गनव दे िायका कुरािरूका सम्बन्त्धमा नेपाल सरकारले
आवश्यक मापदण्ि मनधावरण गरी तोक्न सक्नेछाः–

(क) सवारीको याखन्त्रक खस्थमतको सम्बन्त्धमा ।

(ख) सवारीको लम्बाई, चौिाई, उचाई, बनौट वा स्वरूपको सम्बन्त्धमा ।

(ग) सवारीबाट िुन सक्ने प्रदू र्णको सम्बन्त्धमा ।

(र्) सवारी चलाउन सहकने अवमधको सम्बन्त्धमा ।

(२) कुनै सवारी चलाउन सहकने खस्थमतमा छ वा छै न भन्ने कुराको जाँचबुझ गरी
सक्षमताको प्रमाणपर ददं दा वा जाँचपास गदाव अमधकार प्राप्त अमधकारीले उपदफा (१) बमोखजम
तोहकएको मापदण्िका अधीनमा रिी जाँचबुझ गनुव पछव ।

२४. सवारी दताव गनव इन्त्कार गनव सहकनेाः (१) कुनै सवारी दताव गनवका लामग दरखास्त परी सो
सवारी दताव गने सम्बन्त्धमा अमधकार प्राप्त अमधकारीले सो सवारीलाई दफा २३ मा तोहकएका
मापदण्िका अधीनमा रिी जाँचबुझ गदाव ्यस्तो सवारी चलाउन सहकने खस्थमतमा रिे को
नदे खखएमा ्यस्तो सवारी दताव गनव इन्त्कार गनव सक्नेछ ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम कुनै सवारी दताव गनव इन्त्कार गररएमा अमधकार प्राप्त
अमधकारीले सोको कारण खुलाई दरखास्तवालालाई सूचना ददनु पछव ।

 पहिलो सं शोधनद्वारा सं शोमधत ।

12
 www.lawcommission.gov.np

(३) उपदफा (१) र (२) मा जुनसुकै कुरा लेखखएको भए तापमन वातावरणको प्रदू र्ण,
सवारीको चाप, सिकको खस्थमत, सवारी आवागमनमा पने कदठनाई वा यस्तै अन्त्य कारणले गदाव
साववजमनक हितको लामग कुनै हकमसमको सवारी साधनको दफा १४ बमोखजम गररने दताव रोक्का
गनव मनामसब दे खेमा हवभागले कुनै वा सबै यातायात व्यवस्था कायावलयलाई ्यस्तो सवारीको
दताव रोक्का गने आदे श ददन सक्नेछ ।

२५. दतावको मान्त्यतााः (१) यस ऐन बमोखजम कुनै एक क्षेरमा दताव भएको सवारी अकावेे क्षेरमा
पमन चलाउन सहकनेछ ।

(२) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा ले खखएको भए तापमन एक क्षेरमा दताव भएको
सवारी लगातार वा पटक पटक गरी एक वर्व भन्त्दा बढी कुनै अकावेे क्षेरमा चलाउन पाईने
छै न ।

तर सरकारी सवारी, सं स्थानको सवारी, कूटनीमतक सुहवधाप्राप्त सवारी र बाटोको

इजाजतपर प्राप्त सवारीको िकमा यो बन्त्दे ज लागू िुनेछैन ।

२६. जानकारी ददनु पनेाः (१) एक क्षेरमा दताव भएको सवारी अकावेे क्षेरमा प्रवेश गरे मा प्रवेश
गरे को चौबीस र्ण्टामभर सो सवारीको धनी वा चालकले नजीकको प्रिरी कायावलयमा ्यसको
जानकारी ददनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम प्रवेश गरे को सवारी तीस ददन भन्त्दा बढी ्यस क्षेरमा
चलाउन परे मा ्यस्तो सवारी सो क्षेरमा प्रवेश गरे को सात ददनमभर सवारी धनी वा चालकले
अमधकार प्राप्त अमधकारीबाट स्वीकृमत मलनु पछव ।

२७. सरूवा दतावाः (१) दफा २५ को उपदफा (२) मा ले खखएको भन्त्दा बढी अवमधको लामग एक
क्षेरमा दताव भएको सवारी अकावेे क्षेरमा चलाउन परे मा सवारी धनीले दतावको प्रमाणपरसाथ
आफ्नो िालसालै खखचेको तीन प्रमत पासपोटव साइजको फोटो र तोहकएको दस्तुर समेत सं लग्न
राखी तोहकएको ढाँचामा अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष सरूवा दतावको लामग दरखास्त ददनु
पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजमको दरखास्त परे मा अमधकार प्राप्त अमधकारीले दफा २३
बमोखजम मनधावररत मापदण्िका अधीनमा रिी ्यस्तो सवारीको जाँचबुझ गरी सरूवा दताव गनव
उपयुि दे खेमा ्यस्तो सवारीको सरूवा दताव गरी सवारी धनीलाई दतावको प्रमाणपर ददनु
पछव ।

13
 www.lawcommission.gov.np

२८. सवारीको लगत राख्नु पनेाः अमधकार प्राप्त अमधकारीले यस ऐन बमोखजम दताव भएको प्र्येक
सवारीको धनीको नाम, ठे गाना, सवारी दताव भएको मममत, दताव नम्बर, सवारी मनमावताको नाम,
मोिेल, वर्व, इन्त्जीन नम्बर, चेमसस नम्बर, सवारीको हकमसम र वजन इ्यादद समेत स्पष्ट रूपमा
खुल्ने गरी दताव हकताबमा ले ख्न लगाई सवारीको लगत अद्यावमधक राख्नु पछव । ्यस्तो दताव
हकताबको सम्बखन्त्धत पानामा सवारी धनीको फोटो समेत टाँमसएको िुन ु पछव ।

२९. अनुममत नमलई हवदे शी सवारी चलाउन निुनाःे हवदे शमा दताव भएको सवारी प्रचमलत कानून
बमोखजम अनुममत नमलई नेपाल .......... मभर चलाउन िुँदैन ।

३०. हवदे शी सवारी चलाउन अनुममत ददनेाः हवदे शमा दताव भएको सवारी नेपाल ........ मभर
चलाउने अनुममत मागेमा अमधकार प्राप्त अमधकारीले तोहकएको दस्तुर मलई बढीमा एक
मिीनासम्मको लामग ्यस्तो सवारी चलाउने अनुममत ददन सक्नेछ ।

तर ्यस्तो सवारीलाई नेपाल ........ मभर यातायात सेवा सञ्चालन गने अनुममत
ददइने छै न ।

३१. दतावको प्रमाणपर नवीकरणाः (१) दफा १६ को उपदफा (४) बमोखजम दतावको प्रमाणपरमा
लेखखएको म्याद नार्ेको तीन मिीनामभर दतावको प्रमाणपर नवीकरण गराई सक्नु पछव ।

(२) सवारी धनी वा मनजले खटाएको व्यखिले उपदफा (१) बमोखजम दतावको प्रमाणपर
नवीकरण गराउनको लामग तोहकएको दस्तुर सं लग्न राखी दतावको प्रमाणपर अमधकार प्राप्त
अमधकारी समक्ष पेश गनुव पछव ।

तर कूटनीमतक सुहवधा प्राप्त सवारीको दतावको प्रमाणपर नवीकरण गनव कुनै दस्तुर
लाग्ने छै न ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम नवीकरणको लामग दतावको प्रमाणपर पेश िुन आएमा
अमधकार प्राप्त अमधकारीले ्यस्तो दतावको प्रमाणपर अकाव एक वर्वको लामग नवीकरण गनुव
पछव ।

(४) उपदफा (१) बमोखजमको म्याद नार्ी दतावको प्रमाणपर नवीकरण गराउन आउने
सवारी धनीबाट नवीकरण दस्तुरको अमतररि सो म्याद नार्ेको एक वर्वसम्म एकसय प्रमतशत,

 गणतन्त्र सुदृढीकरण तथा केिी नेपाल कानून सं शोधन गने ऐन, २०६६ द्वारा खझहकएको ।

14
 www.lawcommission.gov.np

दुई वर्वसम्म दुईसय प्रमतशत, तीन वर्वसम्म तीनसय प्रमतशत, चार वर्वसम्म चारसय प्रमतशत र
पाँच वर्वसम्म पाँचसय प्रमतशत दस्तुर समेत मलई ्यस्तो दतावको प्रमाणपर नवीकरण गनुव
पछव ।

३२. अमधकार प्राप्त अमधकारीले सूचना गनव सक्नेाः दफा ३१ को उपदफा (१) बमोखजमको म्यादमभर
दतावको प्रमाणपर नवीकरण गनव नल्याएमा कूटनीमतक सुहवधा प्राप्त सवारीको सम्बन्त्धमा
अमधकार प्राप्त अमधकारीले परराष्ट्र« मन्त्रालय माफवत सम्बखन्त्धत कूटनीमतक मनयोग, कायावलय वा
व्यखिलाई ्यस्तो सवारीको दतावको प्रमाणपर नवीकरण गनव सूचना गनव सक्नेछ ।

३३. नवीकरण सम्बन्त्धी हवशेर् व्यवस्थााः दफा ३१ को उपदफा (३) मा जुनसुकै कुरा ले खखएको
भए तापमन सरकारी सवारी, सं स्थानको सवारी, कूटनीमतक सुहवधा प्राप्त सवारी र मनजी सवारीको
धनीले आफ्नो सवारीको दतावको प्रमाणपर पाँच वर्वसम्म एकै पटक नवीकरण गराउन चािे मा
पाँच वर्वसम्मको लामग लाग्ने नवीकरण दस्तुर सं लग्न राखी दतावको प्रमाणपर पेश गरे मा
अमधकार प्राप्त अमधकारीले ्यस्तो दतावको प्रमाणपर पाँच वर्वसम्मको लामग एकै पटक नवीकरण
गनव सक्नेछ ।

३४. दतावको प्रमाणपर स्वताः रद्द िुनाःे (१) दफा ३१ को उपदफा (४) बमोखजम मनधावररत अवमधसम्म
पमन नवीकरण नगराएको दतावको प्रमाणपर स्वताः रद्द िुनेछ ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम दतावको प्रमाणपर रद्द भएको सवारीको लगत दताव
हकताबबाट कट्टा िुनेछ ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम दताव हकताबबाट लगत कट्टा भईसकेका दतावको प्रमाणपर
नवीकरण गररने छै न ।

३५. पुनाः दताव िुन सक्नेाः दफा ३४ बमोखजम दतावको प्रमाणपर रद्द भई लगत कट्टा भएको सवारी
पुनाः दतावको लामग ल्याएमा दफा ३१ बमोखजम मलन बाँकी नवीकरण दस्तुर तथा थप दस्तुरको
अमतररि जमत वर्वपमछ दतावको लामग ल्याएको िो ्यमत वर्वको लामग दफा ३१ को उपदफा
(४) बमोखजमको थप दस्तुरको दोब्बर जररवाना समेत मलई ्यस्तो सवारी दफा १६ बमोखजम
दताव गरी सवारी धनीलाई अकाव दतावको प्रमाणपर ददनु पछव ।

३६. व नेाः (१) यस ऐन बमोखजम दताव भएको कुनै

सवारी धनीको ठे गाना बदमलएमा सूचना गनुप
सवारीको धनीको स्थायी ठे गाना बदमलएमा एक मिीनामभर दतावको प्रमाणपर समेत सं लग्न
राखी सो कुराको सूचना अमधकार प्राप्त अमधकारीलाई ददनु पछव ।

15
 www.lawcommission.gov.np

(२) उपदफा (१) बमोखजमको सूचना प्राप्त भएपमछ अमधकार प्राप्त अमधकारीले दतावको
प्रमाणपरमा नयाँ ठे गाना जनाई दताव हकताबमा समेत सच्याउनेछ ।

३७. सवारीको नामसारीाः (१) यस ऐन बमोखजम दताव भएको सवारीको धनीले आफ्नो सवारी अरू
कसैलाई दान बकस ददई वा मबक्री गरी वा अन्त्य कुनै हकमसमले स्वामम्व िस्तान्त्तरण गरे मा
पन्त्र ददनमभर सो सवारीको नामसारीको लामग दतावको प्रमाणपर र सवारी साधन कर मतरे को
मनस्सा समेत सं लग्न राखी तोहकएको ढाँचामा अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष दरखास्त ददनु
पछव ।

(२) सवारी धनीको मृ्यु भई जसको नाममा स्वामम्व िस्तान्त्तरण िुनपु ने िो सो

िकवालाले सवारी धनीको मृ्यु भएको मममतले पैं तीस ददनमभर सवारी धनीको मृ्यु भएको
प्रमाण, दतावको प्रमाणपर र सवारी साधन कर मतरे को मनस्सा तथा आफू सबै भन्त्दा नजीकको
िकवाला िो भन्ने कुराको प्रमाण समेत सं लग्न राखी सो सवारी आफ्नो नाममा नामसारी गराउन
तोहकएको ढाँचामा अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष दरखास्त ददनु पछव ।

(३) उपदफा (१) वा (२) बमोखजम नामसारीको लामग दरखास्त परे मा अमधकार प्राप्त
अमधकारीले आवश्यक जाँचबुझ गरी तोहकएको दस्तुर मलई दतावको प्रमाणपरमा नामसारीको
ब्यिोरा जनाई नामसारी गनुव पछव ।

तर उपदफा (२) बमोखजम नामसारीको लामग एक भन्त्दा बढी बराबरीका िकवालाको

ु रूपमा दताव गरी नामसारी गनुव
दरखास्त परे मा ती सबै िकवालाको नाममा ्यस्तो सवारी सं यि
पछव ।

(४) उपदफा (३) बमोखजम कुनै सवारीको नामसारी भएमा सो बमोखजम स्वामम्व
िस्तान्त्तरण भई नामसारी भएको ब्यिोरा दताव हकताबमा जनाउनु पछव ।

(५) यस दफा बमोखजम कुनै सवारीको नामसारी गने सन्त्दभवमा अमधकार प्राप्त अमधकारीले
जाँचबुझ गदाव सो सवारीमा िक बेिक सम्बन्त्धी कुनै मुद्दा परे को दे खखएमा ्यस्तो मुद्दाको
अखन्त्तम हकनारा नभएसम्म ्यस्तो सवारी कसै को नाममा नामसारी गनुव िुँदैन ।

३८. दताव पररवतवन गनव निुनाःे यस ऐनमा अन्त्यर जुनसुकै कुरा ले खखएको भए तापमन मालबािक
सवारीको रूपमा दताव भई दतावको प्रमाणपर प्राप्त सवारीलाई यारीबािक सवारीमा दताव पररवतवन
गने गरी दतावको प्रमाणपर ददइने छै न ।

16
 www.lawcommission.gov.np

३९. स्वीकृमत नमलई िेरफेर गनव निुनाःे (१) सवारी धनीले अमधकार प्राप्त अमधकारीको स्वीकृमत
नमलई सवारीको रि, सीट सं ख्या, स्वरूप, इन्त्जीन वा चेमससमा पररवतवन िुने गरी सवारीमा
िेरफेर गनव िुँदैन ।

तर यस उपदफाले सवारीमा सामान्त्य पाटव–पूजाव पररवतवन गनव कुनै बाधा पु¥याएको

मामनने छै न ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम िे रफेर गनुव परी स्वीकृमत मागेमा अमधकार प्राप्त अमधकारीले
आवश्यक जाँचबुझ गरी ्यस्तो िे रफेर गनव उपयुि िुने दे खेमा िे रफेर गने स्वीकृमत ददन
सक्नेछ ।


तर सवारी मनमावता कम्पनीले सवारीको बनोट सम्बन्त्धमा मनधावरण गरे को हवस्तृत
हववरण (स्पेमसहफकेशन) मा पररवतवन गने गरी स्वीकृमत ददइने छै न ।


(२क) उपदफा (२) बमोखजम िे रफेरको लामग स्वीकृमत ददं दा सवारी दताव गदाव लाग्ने
दस्तुरको पचास प्रमतशत दस्तुर मलइनेछ ।

४०. दतावको प्रमाणपर स्थमगत गनव सक्नेाः (१) अमधकार प्राप्त अमधकारीले दे िायको अवस्थामा कुनै
सवारीको दतावको प्रमाणपर दे िाय बमोखजमको अवमधसम्मको लामग स्थमगत गने गरी आदे श
ददन सक्नेछाः–

(क) सवारीको अवस्था खराब भई सो चलाउँदा सववसाधारणको जीउ वा

सम्पखत्तमा िामन नोक्सानी िुने दे खखएमा सो सवारी सन्त्तोर्प्रदरूपमा
मरम्मत नगरे सम्मको अवमधको लामग, र

(ख) सवारी धनीले यस ऐन बमोखजम पूरा गनुव पने कुनै शतव पूरा नगरी वा
यो ऐन वा यस ऐन अन्त्तगवत बनेको मनयमको पररमधमभर रिी अमधकार
प्राप्त अमधकारीले ददएको आदे शको उल्लङ्घन गरी सवारी चलाएमा बढीमा
छ मिीनासम्मको लामग ।

 पहिलो सं शोधनद्वारा सं शोमधत ।


पहिलो सं शोधनद्वारा थप।

17
 www.lawcommission.gov.np

(२) उपदफा (१) बमोखजम दतावको प्रमाणपर स्थमगत गने गरी सवारी धनीलाई आदे श
ददं दा अमधकार प्राप्त अमधकारीले सोको कारण समेत स्पष्टरूपमा खुलाएको िुन ु पछव ।

(३) उपदफा (१) बमोखजम दतावको प्रमाणपर स्थमगत गरे मा अमधकार प्राप्त अमधकारीले
्यसको जानकारी सम्बखन्त्धत प्रिरी कायावलयलाई ददनु पछव ।

(४) उपदफा (१) बमोखजम दतावको प्रमाणपर स्थमगत गरे मा अमधकार प्राप्त अमधकारीले
आदे श ददएको मममतले सात ददनमभर सवारी धनीले दतावको प्रमाणपर अमधकार प्राप्त अमधकारी
समक्ष बुझाउनु पछव ।

(५) अमधकार प्राप्त अमधकारीले दतावको प्रमाणपरको स्थगन अवमध समाप्त भएपमछ
उपदफा (४) बमोखजम सवारी धनीले बुझाएको दतावको प्रमाणपर मनजलाई नै हफताव गनुव
पछव ।

(६) उपदफा (५) बमोखजम दतावको प्रमाणपर सवारी धनीलाई हफताव ददं दा अमधकार
प्राप्त अमधकारीले सो दतावको प्रमाणपरमा स्थमगत भएको अवमध र कारण समेत स्पष्ट जनाई सो
कुराको अमभले ख दताव हकताबमा समेत जनाउन लगाउनु पछव ।

४१. दतावको प्रमाणपर खारे ज गनेाः (१) यस ऐनबमोखजम दताव भएको कुनै सवारी कुनै हकमसमले
नामसएमा वा चल्न नसक्ने गरी मबमिएमा वा सधैं को लामग नेपाल .......... बाहिर लमगएमा
सवारी धनीले तीस ददनमभर दतावको प्रमाणपर सं लग्न राखी ्यस्तो सवारीको लगत कट्टा गनव
अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष तोहकएको ढाँचामा दरखास्त ददनु पछव ।

तर पुराताख्वक दृहष्टकोणले मि्वपूण व सवारी वा ्यस्तो सवारीको कुनै पाटवपूजाव नेपाल

......... बाहिर लग्न परे मा सवारी धनीले अमधकार प्राप्त अमधकारीको पूव व स्वीकृमत मलनु
पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजमको दरखास्त परे मा अमधकार प्राप्त अमधकारीले आवश्यक
जाँचबुझ गरी ब्यिोरा साँचो दे खेमा ्यस्तो दतावको प्रमाणपर खारे ज गरी सो को ब्यिोरा दताव
हकताबमा जनाई ्यस्तो सवारीको लगत कट्टा गनुव पछव ।

 गणतन्त्र सुदृढीकरण तथा केिी नेपाल कानून सं शोधन गने ऐन, २०६६ द्वारा खझहकएको ।

18
 www.lawcommission.gov.np

४२. नवीकरण दस्तुर ममन्त्िा ददनेाः यस ऐनबमोखजम दताव भएको कुनै सवारी कुनै कारणबाट जफत
व नामा परी वा अन्त्य कुनै कारणबाट मबिी एक वर्वभन्त्दा बढी अवमधसम्मका लामग
भई वा दुर्ट
चल्न वा चलाउन नसहकने भएमा सवारी धनीले सो ब्यिोरा खुलाई दतावको प्रमाणपरको साथ
सो कुराको प्रमाण पेश गरे मा अमधकार प्राप्त अमधकारीले ्यस्तो सवारीको दतावको प्रमाणपर
खखची सो सवारी चलाउन नसहकने अवमधसम्मको लामग सो सवारीको धनीले मतनुव पने नवीकरण
दस्तुर ममनािा ददन सक्नेछ ।

४३. दतावको प्रमाणपरको प्रमतमलहप ददनेाः (१) दतावको प्रमाणपर िराएमा, च्यामतएमा, झुरो भई नबुखझने
भएमा वा अन्त्य कुनै कारणबाट नामसएमा सो भए गरे को मममतले पन्त्र ददनमभर सवारी धनीले
अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष तोहकएको ढाँचामा तोहकएको दस्तुर सं लग्न राखी दरखास्त ददनु
पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम परे को दरखास्त उपर आवश्यक छानमबन गदाव ब्यिोरा
ठीक दे खेमा अमधकार प्राप्त अमधकारीले सवारी धनीलाई ्यस्तो दतावको प्रमाणपरको प्रमतमलहप
ददनु पछव ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम दतावको प्रमाणपरको प्रमतमलहप जारी गरे को सूचना अमधकार
प्राप्त अमधकारीले सम्बखन्त्धत प्रिरी कायावलयलाई ददनेछ ।

४४. हववरण पेश गनुव पनेाः (१) हवदे शबाट सवारी पैठारी गने फमव, कम्पनी वा एजेण्टले आफूले
पैठारी गरे को प्र्येक सवारीको मोिे ल, इखन्त्जन नम्बर, चेमसस नम्बर तथा ्यस्तो सवारीको
हकमसम र मनमावताको नाम समेत उल्ले ख गरी ्यस्तो सवारीिरू मध्ये कुन सवारी कसलाई
कहिले मबक्री गरे को र आफूले पैठारी गरी बाँकी रिे को सवारी मध्ये कमत सवारी मौज्दात
रिेको छ भन्ने समेत खुलाई प्र्येक मिीना अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष हववरण पेश गनुव
पछव ।

(२) अमधकार प्राप्त अमधकारीले हवदे शबाट सवारी पै ठारी गरी मबक्री हवतरण गने फमव,
कम्पनी वा एजेन्त्टबाट उपदफा (१) मा ले खखएको हववरणिरूको अमतररि सवारी पैठारी तथा
मबक्री हवतरण सम्बन्त्धी अन्त्य कुनै आवश्यक हववरण तथा कागजात माग्न सक्नेछ । ्यसरी
मामगएको हववरण तथा कागजात तुरून्त्त उपलव्ध गराउने कतवव्य ्यस्तो फमव, कम्पनी वा
एजेन्त्टको िुनेछ ।

 पहिलो सं शोधनद्वारा सं शोमधत ।

19
 www.lawcommission.gov.np

पररच्छे द– ४

चालक अनुममतपर सम्बन्त्धी व्यवस्था

४५. सवारी चलाउन निुनाःे कुनै पमन व्यखिले चालक अनुममतपर प्राप्त नगरी कुनै पमन सवारी
चलाउन िुँदैन ।

४६. सवारी चलाउन ददन निुनाःे कसै ले आफ्नोेे स्वामम्वको वा आफ्नो खजम्मामा रिेको कुनै सवारी
चालक अनुममतपर प्राप्त नगरे को कुनै व्यखिलाई चलाउन ददन िुँदैन ।

४७. चालकको लामग अयोग्यतााः दे िायका व्यखििरू चालक अनुममतपर प्राप्त गनव अयोग्य मामनने
छन्ाः–

(क) ठू लो सवारीको मनममत्त २१ वर्व उमेर नपुगेको व्यखि ।

(ख) मझौला र सानो सवारीको मनममत्त अठार वर्व उमेर नपुगेको व्यखि ।

तर मोटरसाइकल तथा ्यस्तै अन्त्य सानो दुईपाङ्ग्िे सवारीको मनममत्त

सोह्र वर्व उमेर पुगेको व्यखिले चालक अनुममतपर प्राप्त गनव सक्नेछ ।

(ग) छारे रोग भएको वा बौलाएको वा एकाएक ररिटा लाग्ने वा मूछाव िुने हकमसमको
रोग भएको व्यखि ।

(र्) ँ ाको दे ख्ने शखि कमजोर भई चश्मा प्रयोग गदाव पमन सामान्त्य तवरले दे ख्ने
आख
शखि ठीक नभएको व्यखि ।

(ङ) साधारण ध्वमन सङ्केत, आवाज सुन्न नसक्ने गरी बहिरो भएको व्यखि ।

तर ्यस्ता व्यखिको चालक क्षमता सम्बन्त्धमा परीर्ण गराई

तोहकएको बमोखजमको मापदण्ि पूरा भएका सिकमा मार सवारी चलाउन
पाउने गरी मनजलाई सवारी चालक अनुममतपर ददन सहकनेछ ।

(च) रातो, िररयो, पिें लो इ्यादद रङिरू तुरून्त्त छु ट्याउन नसक्ने दृहष्टदोर् भएको
व्यखि ।

(छ) रतन्त्धो भएको व्यखि, वा


दोस्रो सं शोधनद्वारा थप ।

20
 www.lawcommission.gov.np

(ज) िात खुट्टा शखििीन भै काम ददन नसक्ने भएको व्यखि ।

तर अपािको मनममत्त खास हकमसमले बनेको सवारीको मनममत्त यो

खण्िको बन्त्दे ज लागू िुने छै न ।

४८. चालक अनुममतपरको लामग दरखास्ताः (१) दफा ४७ बमोखजमको अयोग्यता नभएको व्यखिले
कुनै सवारी चलाउन चालक अनुममतपर मलन चािे मा तोहकएको ढाँचामा अमधकार प्राप्त अमधकारी
समक्ष दरखास्त ददनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजमको दरखास्त साथ दरखास्तवालाले चालक अनुममतपरको

लामग तोहकएको दस्तुर, नागररकताको प्रमाणपरको प्रमाखणत प्रमतमलहप, िालसालै खखखचएको
आफ्नोेे तीन प्रमत पासपोटव साइजको फोटो, नेपाल सरकारद्वारा मान्त्यता प्राप्त खचहक्सकले

मनजको स्वास््य परीक्षण गरी ददएको मनरोमगताको प्रमाणपर ........समेत सं लग्न गनुव पछव ।

४९. दरखास्तवालाको परीक्षणाः (१) दफा ४८ बमोखजम दरखास्त परे पमछ दरखास्तवाला ्यस्तो
सवारी चलाउन समथव छ छै न र मनजलाई ्यस्तो सवारी वा सवारी सम्बन्त्धी ऐन, मनयम तथा
ट्राहफक सङ्केत सम्बन्त्धी सामान्त्य ज्ञान छ छै न भन्ने कुराको यहकन गनव परीक्षा मलनु पछव ।
्यसरी मलइने परीक्षाको हवर्य र परीक्षा प्रणाली हवभागले तोहकददए बमोखजम िुनेछ ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम मलइएको परीक्षामा असफल िुने दरखास्तवालाले सो परीक्षा
सम्पन्न भएको मममतले तीन मिीना पूरा नभएसम्म दफा ४८ बमोखजम पुनाः दरखास्त ददन पाउने
छै न ।


५०. चालक अनुममतपर ददनेाः (१) दफा ४९ बमोखजम ............... परीक्षा मलई सफल भएका
दरखास्तवालालाई सो समममतको मसफाररशमा अमधकार प्राप्त अमधकारीले अनुसूची – ५
बमोखजमको ढाँचामा चालक अनुममतपर ददनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम अनुममतपर ददं दा सो अनुममतपरमा ठू लो, मझौला, सानो वा
ती मध्ये कुनै वा सबै सवारी चलाउन ददइएको िो भन्ने कुरा स्पष्ट रूपमा जनाउनु पछव ।

(३) यस ऐनमा अन्त्यर जुनसुकै कुरा लेखखएको भए तापमन साववजमनक सवारी चलाउने
चालकलाई ददइने चालक अनुममतपर सम्बन्त्धी व्यवस्था तोहकए बमोखजम िुनेछ ।


केिी नेपाल ऐन सं शोधन गने ऐन, 2075 द्वारा खझहकएको ।
 पहिलो सं शोधनद्वारा खझहकएको ।

21
 www.lawcommission.gov.np

५१. परीक्षणकालमा रिनेाः (१) दफा ५० बमोखजम ददइने चालक अनुममतपर शुरूमा एक वर्वको
लामग परीक्षणकालमा रिने गरी ददइनेछ ।

(२) परीक्षणकालमभर चालकले यो ऐन वा यस ऐन अन्त्तगवत बनेको मनयमबमोखजम

पालन गनुव पने शतवको उल्लङ्घन पाँच पटकभन्त्दा बढी नगरे मा मनजको अनुरोधमा अमधकार प्राप्त
अमधकारीले मनजको चालक अनुममतपर स्थायीमा पररणत गरी ददनु पछव ।

५२. हवदे शी राष्ट्रबाट प्राप्त चालक अनुममतपरको मान्त्यतााः कसै ले हवदे शी राष्ट्र«बाट चालक अनुममतपर
प्राप्त गरे को रिेछ भने सो अनुममतपरमा ले खखएको सवारी चलाउन ्यस्तो व्यखिले दफा ४८
बमोखजम दरखास्त ददएमा अमधकार प्राप्त अमधकारीले ्यस्तो व्यखिबाट चालक अनुममतपरको
लामग लाग्ने दस्तुर मलई चालक अनुममतपर ददन सक्नेछ ।

तर ्यस्तो व्यखिले चालक अनुममतपर मलन कुनै परीक्षा ददनु पने छै न ।

५३. अन्त्तरावहष्ट्रय चालक अनुममतपर स्वताः मान्त्य िुनाःे अन्त्तरावहष्ट्रय चालक अनुममतपर प्राप्त गरे को
व्यखिले सो अनुममतपरमा ले खखएको सवारीिरू नेपाल ............ भर चलाउन पाउनेछ ।

५४. चालक अनुममतपरको वैधतााः (१) दफा ५० बमोखजम चालक अनुममतपर प्राप्त गने व्यखिले
सो अनुममतपरमा ले खखएका सवारीिरू मार चलाउन पाउनेछ ।

(२) उपदफा (१) का अधीनमा रिी चालकले ्यस्तो सवारी नेपाल ....... भर
चलाउन पाउनेछ ।

(३) चालक अनुममतपर ददइएको मममतले पाँच वर्वसम्म बिाल रिनेछ ।

५५. चालक अनुममतपरमा अरू सवारी समावेश गनेाः (१) कुनै चालकले आफूले पाएको चालक
अनुममतपरमा ले खखएका सवारीका अमतररि अन्त्य कुनै सवारी समावेश गराउन चािे मा समावेश
गराउन चािेको सवारीको हकमसम खुलाई तोहकएको ढाँचामा तोहकएको दस्तुर सं लग्न राखी
अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष दरखास्त ददनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम दरखास्त परे मा परीक्षा समममतले चालक अनुममतपरमा
समावेश गराउन चािेको सवारी चालकले चलाउन सक्छ सिैन भन्ने कुराको यहकन गनव दफा
४९ बमोखजम मनजको परीक्षा मलनु पछव ।

 गणतन्त्र सुदृढीकरण तथा केिी नेपाल कानून सं शोधन गने ऐन, २०६६ द्वारा खझहकएको ।

22
 www.lawcommission.gov.np

(३) उपदफा (२) बमोखजम परीक्षा मलं दा सफल भएको चालकको अनुममतपरमा मनजले
समावेश गराउन चािे को सवारी समावेश गरी अमधकार प्राप्त अमधकारीले नयाँ चालक अनुममतपर
ददनु पछव ।


(४) उपदफा (३) बमोखजम चालक अनुममतपर ददं दा दफा ५१ बमोखजम
परीक्षणकालमा रिने गरी ददइनेछ ।

५६. चालक अनुममतपरको नवीकरणाः (१) दफा ५४ को उपदफा (३) बमोखजम चालक
अनुममतपरमा ले खखएको म्याद नार्ेको तीन मिीनामभर ्यस्तो चालक अनुममतपर नवीकरण
गराई सक्नु पछव ।

(२) चालकले उपदफा (१) बमोखजमको म्यादमभर 

चालक अनुममतपर नवीकरण
गराउनको लामग तोहकएको दस्तुर सं लग्न राखी अमधकारप्राप्त अमधकारी समक्ष पेश गनुव
पछव ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम नवीकरणको लामग चालक अनुममतपर पेश िुन आएमा
अमधकार प्राप्त अमधकारीले ्यस्तो चालक अनुममतपर अकाव पाँच वर्वसम्मको लामग नवीकरण
गनुव पछव ।

(४) उपदफा (१) बमोखजम म्याद नार्ी चालक अनुममतपर नवीकरण गराउन आउने
चालकबाट नवीकरण दस्तुरको अमतररि सो म्याद नार्ेको एक वर्वसम्म एकसय प्रमतशत, दुई
वर्वसम्म दुईसय प्रमतशत, तीन वर्वसम्म तीनसय प्रमतशत, चार वर्वसम्म चारसय प्रमतशत र पाँच
वर्वसम्म पाँचसय प्रमतशत थप दस्तुर समेत मलई ्यस्तो चालक अनुममतपर नवीकरण गनुव
पछव ।

५७. चालक अनुममतपर स्वताः रद्द िुनाःे (१) दफा ५६ को उपदफा (४) बमोखजम मनधावररत
अवमधसम्म पमन नवीकरण नगररएको चालक अनुममतपर स्वताः रद्द िुनेछ ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम रद्द भएको चालक अनुममतपरको लगत दताव हकताबबाट
कट्टा गररनेछ ।

 पहिलो सं शोधनद्वारा सं शोमधत ।


पहिलो सं शोधनद्वारा थप।

23
 www.lawcommission.gov.np

(३) उपदफा (२) बमोखजम दताव हकताबबाट लगत कट्टा भईसकेको चालक अनुममतपर
नवीकरण गररने छै न ।

५८. नवीकरण गराउँदा मनरोमगताको प्रमाणपर पेश गनुव पनेाः साववजमनक सवारी चलाउने चालकले
चालक अनुममतपर नवीकरण गराउँदा स्वीकृत खचहक्सकले ददएको मनरोमगताको प्रमाणपर
समेत अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष पेश गनुव पछव ।

५९. चालकको ठे गाना बदमलएमा सूचना गनुव पनेाः (१) चालकको स्थायी ठे गाना बदमलएमा एक
मिीनामभर सो कुराको सूचना अमधकार प्राप्त अमधकारीलाई ददनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजमको सूचना प्राप्त भएपमछ अमधकार प्राप्त अमधकारीले चालकको
नयाँ ठे गाना समेत दताव हकताबमा जनाउन लगाउनु पछव ।

६०. चालक अनुममतपर मनलम्बन गनव सहकनेाः यो ऐन वा यस ऐन अन्त्तगवत बनेको मनयमबमोखजम

चालकले पालन गनुव पने शतविरू पाँच पटकभन्त्दा बढी उल्लङ्घन गरे को प्रमाखणत भएमा
अमधकारप्राप्त अमधकारीले ्यस्तो चालकको चालक अनुममतपर छ मिीनासम्मको लामग मनलम्बन
गनव सक्नेछ ।

६१. चालक अनुममतपर खारे ज गनव सहकनेाः (१) कुनै चालकमा दफा ४७ मा ले खखएको कुनै
अयोग्यता भएको प्रमाखणत भएमा अमधकार प्राप्त अमधकारीले ्यस्तो चालकको चालक
अनुममतपर खारे ज गरी सो अनुममतपर हफताव बुझाउन चालकलाई आदे श ददन सक्नेछ ।

(२) उपदफा (१) बमोखजमको आदे श प्राप्त भएको मममतले सात ददनमभर चालकले
आफ्नो अनुममतपर अमधकार प्राप्त अमधकारीसमक्ष हफताव बुझाउनु पछव ।

६२. चालक अनुममतपरको प्रमतमलहप ददनेाः (१) चालक अनुममतपर िराएमा, च्यामतएमा, झुरो भई
नबुखझने भएमा वा कुनै कारणबाट नामसएमा सात ददनमभर चालकले सम्बखन्त्धत अमधकार प्राप्त
अमधकारी समक्ष चालक अनुममतपरको प्रमतमलहपको लामग तोहकएको ढाँचामा 
तोहकएको दस्तुर
समेत राखी दरखास्त ददनु पनेछ ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम परे को दरखास्त उपर आवश्यक छानबीन गरी ब्यिोरा
ठीक दे खेमा अमधकार प्राप्त अमधकारीले चालकलाई चालक अनुममतपरको प्रमतमलहप ददनेछ ।


पहिलो सं शोधनद्वारा थप।

24
 www.lawcommission.gov.np

(३) उपदफा (२) बमोखजम चालक अनुममतपरको प्रमतमलहप जारी गरे को सूचना अमधकार
प्राप्त अमधकारीले सम्बखन्त्धत प्रिरी कायावलयलाई ददनेछ ।

पररच्छे द– ५

पररचालक अनुममतपर सम्बन्त्धी व्यवस्था

६३. अनुममतपर नमलई पररचालकको काम गनव निुनाःे कुनै पमन व्यखिले पररचालक अनुममतपर प्राप्त
नगरी कुनै पमन साववजमनक सवारीमा पररचालकको काम गनुव िुँदैन ।

६४. पररचालकको काममा लगाउन निुनाःे पररचालक अनुममतपर प्राप्त नगरे को कुनै पमन व्यखिलाई
साववजमनक सवारीको धनी वा व्यवस्थापकले पररचालकको काममा लगाउन िुँदैन ।

६५. पररचालकको लामग अयोग्यतााः दे िायको व्यखि पररचालक अनुममतपर प्राप्त गनव अयोग्य िुनेछाः–

(क) अठार वर्व उमेर नपुगेको,

(ख) साधारण लेखपढ गनव नजान्ने,

(ग) मनरोमगताको प्रमाणपर पेश गनव नसक्ने ।

६६. पररचालक अनुममतपरको लामग दरखास्त ददनेाः (१) दफा ६५ बमोखजमको अयोग्यता नभएको
व्यखिले कुनै साववजमनक सवारीमा पररचालकको काम गनवको लामग पररचालक अनुममतपर
मलन चािे मा तोहकएको ढाँचामा अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष दरखास्त ददनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजमको दरखास्त साथ दरखास्तवालाले पररचालक अनुममतपरको

लामग तोहकएको दस्तुर, िालसालै खखखचएको आफ्नो तीनप्रमत पासपोटव साइजको फोटो,
नागररकताको प्रमाणपरको प्रमाखणत प्रमतमलहप र नेपाल सरकारद्वारा मान्त्यता प्राप्त खचहक्सकद्वारा
ददइएको मनरोमगताको प्रमाणपर समेत सं लग्न गनुव पछव ।

६७. पररचालक अनुममतपर ददनेाः (१) दफा ६६ बमोखजम पररचालक अनुममतपरको लामग दरखास्त
परे मा अमधकार प्राप्त अमधकारीले आवश्यक जाँचबुझ गरी दरखास्तसाथ सं लग्न ब्यिोरा साँचो
दे खखएमा दरखास्तवालालाई अनुसूची–६ बमोखजमको ढाँचामा पररचालक अनुममतपर ददनु

25
 www.lawcommission.gov.np

पछव । यसरी पररचालक अनुममतपर प्राप्त व्यखिले आफू कायवरत यातायात सेवामा सं लग्न
साववजमनक सवारीलाई सुव्यवखस्थत ढ·बाट पररचालन गने खजम्मेवारी विन गनुव पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम ददइएको पररचालक अनुममतपर सो ददइएको मममतले पाँचवर्व
सम्म बिाल रिनेछ ।

६८. पररचालक अनुममतपरको नवीकरणाः (१) दफा ६७ को उपदफा (२) बमोखजम पररचालक
अनुममतपरमा मलखखत म्याद नार्ेको तीन मिीनामभर ्यस्तो पररचालक अनुममतपर नवीकरण
गराई सक्नु पछव ।

(२) पररचालकले उपदफा (१) बमोखजमको म्यादमभर पररचालक अनुममतपर नवीकरण

गराउनको लामग तोहकएको दस्तुर सं लग्न राखी पररचालक अनुममतपर अमधकार प्राप्त अमधकारी
समक्ष पेश गनुव पछव ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम नवीकरणको लामग पररचालक अनुममतपर पेश िुन आएमा
अमधकार प्राप्त अमधकारीले ्यस्तो पररचालक अनुममतपर अकावेे पाँच वर्वसम्मको लामग
नवीकरण गनुव पछव ।

(४) उपदफा (१) बमोखजमको म्याद नार्ी पररचालक अनुममतपर नवीकरण गराउन
आउने पररचालकबाट नवीकरण दस्तुरको अमतररि सो म्याद नार्ेको एक वर्वसम्म एकसय
प्रमतशत, दुई वर्वसम्म दुईसय प्रमतशत, तीन वर्वसम्म तीनसय प्रमतशत, चार वर्वसम्म चारसय
प्रमतशत र पाँच वर्वसम्म पाँचसय प्रमतशत थप दस्तुर मलई ्यस्तो पररचालक अनुममतपर
नवीकरण गनुव पछव ।

६९. पररचालक अनुममतपर स्वताः रद्द िुनाःे (१) दफा ६८ को उपदफा (४) बमोखजम मनधावररत
अवमधसम्म पमन नवीकरण नगररएको पररचालक अनुममतपर स्वताः रद्द िुनेछ ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम रद्द भएको पररचालक अनुममतपरको लगत दताव हकताबबाट
कट्टा गररनेछ ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम दताव हकताबबाट लगत कट्टा भईसकेको पररचालक
अनुममतपर नवीकरण गररने छै न ।

७०. पररचालकको ठे गाना बदमलएमा सूचना गनुव पनेाः (१) पररचालकको स्थायी ठे गाना बदमलएमा
एक मिीनामभर सो कुराको सूचना अमधकार प्राप्त अमधकारीलाई ददनु पछव ।

26
 www.lawcommission.gov.np

(२) उपदफा (१) बमोखजमको सूचना प्राप्त भएपमछ अमधकार प्राप्त अमधकारीले
पररचालकको नयाँ ठे गाना समेत दताव हकताबमा जनाउन लगाउनु पछव ।

७१. पररचालक अनुममतपर मनलम्बन गनव सहकनेाः यो ऐन वा यस ऐन अन्त्तगवत बनेको मनयमबमोखजम

पररचालकले पालन गनुव पने शतविरू पाँच पटकभन्त्दा बढी उल्लङ्घन गरे को प्रमाखणत भएमा
अमधकार प्राप्त अमधकारीले ्यस्तो पररचालकको पररचालक अनुममतपर छ मिीनासम्मको लामग
मनलम्बन गनव सक्नेछ ।

७२. पररचालक अनुममतपर खारे ज गनव सहकनेाः (१) दफा ६५ मा लेखखएको कुनै अयोग्यता
पररचालकमा भएको प्रमाखणत भएमा अमधकार प्राप्त अमधकारीले ्यस्तो पररचालकको पररचालक
अनुममतपर खारे ज गरी सो अनुममतपर हफताव बुझाउन पररचालकलाई आदे श ददन सक्नेछ ।

(२) उपदफा (१) बमोखजमको आदे श प्राप्त भएको मममतले सात ददनमभर पररचालकले
आफ्नोेे पररचालक अनुममतपर अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष हफताव बुझाउनु पछव ।

७३. पररचालक अनुममतपरको प्रमतमलहप ददनेाः (१) पररचालक अनुममतपर िराएमा वा अन्त्य कुनै
कारणबाट नामसएमा सात ददनमभर पररचालकले सम्बखन्त्धत अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष
पररचालक अनुममतपरको प्रमतमलहपको लामग तोहकएको ढाँचामा 
तोहकएको दस्तुर समेत राखी
दरखास्त ददनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजमको दरखास्त उपर आवश्यक छानमबन गरी ब्यिोरा ठीक
दे खेमा अमधकार प्राप्त अमधकारीले पररचालकलाई पररचालक अनुममतपरको प्रमतमलहप ददनेछ ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम पररचालक अनुममतपरको प्रमतमलहप जारी गरे को सूचना
अमधकार प्राप्त अमधकारीले सम्बखन्त्धत प्रिरी कायावलयलाई ददनेछ ।

पररच्छे द– ६

यातायात व्यवस्थापन

७४. बाटो मनधावरण गनेाः हवभागले उपयुि दे खेको ठाउँमा आवश्यकतानुसार साववजमनक सवारीलाई
यातायात सेवा सञ्चालन गनव बाटो मनधावरण गरी सो को सूचना सववसाधारणको जानकारीको
लामग साववजमनक रूपमा प्रकाखशत गनुव पछव ।


पहिलो सं शोधनद्वारा थप।

27
 www.lawcommission.gov.np

७५. बाटो इजाजतपर नमलई यातायात सेवा सञ्चालन गनव निुनाःे दफा ७४ बमोखजम मनधावररत बाटोमा
बाटो इजाजतपर प्राप्त नगरी कुनै पमन साववजमनक सवारीले यातायात सेवा सञ्चालन गनव पाउने
छै न ।

७६. बाटो ईजाजतपरको लामग दरखास्ताः यातायात सेवा सञ्चालन गनवको मनममत्त कुनै साववजमनक
सवारीलाई कुनै बाटो प्रयोग गनुव परे मा व्यवस्थापक वा सवारी धनीले तोहकएको ढाँचामा
अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष बाटो इजाजतपरको लामग तोहकएको दस्तुर सहित दरखास्त
ददनु पछव ।

७७. बाटो इजाजतपर ददनु पनेाः (१) दफा ७६ बमोखजम बाटो इजाजतपरको लामग दरखास्त परे मा
अमधकारप्राप्त अमधकारीले दफा ७८ को अधीनमा रिी ्यस्तो साववजमनक सवारीलाई ्यस्तो
बाटोमा प्रयोग गनव अनुसूची –७ बमोखजमको ढाँचामा बाटो इजाजतपर ददनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम ददइएको बाटो इजाजतपर सो ददइएको मममतले चार
मिीनासम्म बिाल रिनेछ ।

७८. बाटो इजाजतपर ददं दा जाँचनु पने कुरािरूाः दफा ७७ बमोखजम कुनै साववजमनक सवारीलाई
बाटो इजाजतपर ददं दा ्यस्तो साववजमनक सवारीको धनी वा व्यवस्थापकले दे िायका कुरािरू
पूरा गरे नगरे को अमधकार प्राप्त अमधकारीले जाँच गरी पूरा गरे को भए मार ्यस्तो साववजमनक
सवारीलाई बाटो इजाजतपर ददनुपछवाः–

(क) सवारी चालक, पररचालक, सुरक्षाकमी तथा सवारीमा काम गने अन्त्य कमवचारी
तथा ते स्रो पक्षको बीमा,

(ख) सवारीको जाँचपास र

(ग) दतावको प्रमाणपर नवीकरण ।

७९. बाटो पररवतवन गनुव परे मााः (१) बाटो इजाजतपरको अवमध समाप्त निुँदै सो बाटो इजाजतपरमा
तोहकएको साववजमनक सवारीलाई अन्त्य कुनै बाटोमा प्रयोग गनुव परे मा सवारी धनी वा
व्यवस्थापकले पुनाः दफा ७६ बमोखजम बाटो इजाजतपरको लामग दरखास्त ददई बाटो
इजाजतपर मलनु पछव ।

 पहिलो सं शोधनद्वारा सं शोमधत ।

28
 www.lawcommission.gov.np

(२) उपदफा (१) बमोखजमको दरखास्त परे मा अमधकार प्राप्त अमधकारीले ्यस्तो
साववजमनक सवारीको लामग पहिले ददएको बाटो इजाजतपर खारे ज गरी नयाँ बाटो इजाजतपर
ददनु पछव ।

८०. बिु बाटो इजाजतपर ददन सहकनेाः (१) यस ऐनमा अन्त्यर जुनसुकै कुरा ले खखएको भए तापमन
कुनै साववजमनक सवारीले यातायात सेवा पु¥याई रिेको बाटोमा कुनै असर नपने गरी सो
बाटोसँग सम्बखन्त्धत िुन आउने अन्त्य बाटोमा समेत उि साववजमनक सवारी प्रयोग गनव पाउने
गरी अमधकार प्राप्त अमधकारीले बाटो इजाजतपर ददन सक्नेछ ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम एक भन्त्दा बढी बाटोमा यातायात सेवा सञ्चालन गनव पाउने
गरी बिु बाटो इजाजतपर ददं दा ्यस्तो प्र्येक बाटोको लामग लाग्ने बाटो दस्तुर समेत
साववजमनक सवारीको धनी वा व्यवस्थापकले बुझाउनु पछव ।

८१. पटके बाटो इजाजतपराः (१) हवशेर् काम परी कुनै साववजमनक सवारीलाई बाटो इजाजतपरमा
लेखखएको बाटो बािेक अन्त्य कुनै बाटोमा चलाउनु परे मा ्यस्तो साववजमनक सवारीको धनी वा
व्यवस्थापकले पटके बाटो इजाजतपरको लामग तोहकएको ढाँचामा तोहकएको दस्तुर समेत
सं लग्न राखी अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष दरखास्त ददनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम दरखास्त परे मा अमधकार प्राप्त अमधकारीले आवश्यक
जाँचबुझ गरी ब्यिोरा ठीक दे खेमा बढीमा सात ददनसम्मको लामग पटके बाटो इजाजतपर ददन
सक्नेछ ।

८२. बाटो इजाजतपर ददन इन्त्कार गनव सहकनेाः (१) यस ऐनमा अन्त्यर जुनसुकै कुरा ले खखएको
भएतापमन कुनै बाटोमा यातायात सेवा सञ्चालन गनव बाटो इजाजतपर प्रदान गदाव ्यस्तो बाटोमा
यारीको चाप र यातायात सेवामा सं लग्न साववजमनक सवारीको सङ्ग्ख्यालाई िे दाव फेरर अकावेे
सवारीको मनममत्त सोिी बाटोमा बाटो इजाजतपर प्रदान गनव आवश्यक नदे खखएमा वा प्रदू र्णको
कारण वा अन्त्य कुनै कारणबाट कुनै साववजमनक सवारीको मनममत्त बाटो इजाजतपर प्रदान गदाव
साववजमनक हितको प्रमतकूल िुन जान्त्छ भन्ने अमधकार प्राप्त अमधकारीलाई लागेमा मनजले

व्यवस्थापन समममतसँग परामशव गरी बाटो इजाजतपर ददन इन्त्कार गनव सक्नेछ ।


पहिलो सं शोधनद्वारा थप।

29
 www.lawcommission.gov.np

(२) मध्यम बाटो र लामो बाटोमा यातायात सेवा सञ्चालन गने साववजमनक सवारी तथा
्यसमा यारा गने यारी एवं काम गने कमवचारी समेतको सुरक्षालाई ध्यानमा राखी ्यस्तो
बाटोमा यातायात सेवा प्रदान गने साववजमनक सवारीको स्तर तोहकए बमोखजम िुनेछ । अमधकार
प्राप्त अमधकारीले तोहकएको स्तर नभएका साववजमनक सवारीलाई ्यस्तो बाटोमा यातायात सेवा
सञ्चालन गने बाटो इजाजतपर ददन इन्त्कार गनव सक्नेछ ।

८३. बाटो इजाजतपर नवीकरणाः (१) दफा ७७ को उपदफा (२) बमोखजम बाटो इजाजतपरमा

लेखखएको म्याद नार्ेको पन्त्र ददनमभर ्यस्तो बाटो इजाजतपर नवीकरण गराई सक्नु
पछव ।

(२) सवारी धनी, व्यवस्थापक वा मनजिरूले खटाएको व्यखिले उपदफा (१) बमोखजम
बाटो इजाजतपर नवीकरण गराउनको लामग तोहकएको ढाँचामा तोहकएको दस्तुर समेत सं लग्न
राखी अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष दरखास्त ददनु पछव ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम नवीकरणको लामग दरखास्त परे मा अमधकार प्राप्त
अमधकारीले ्यस्तो बाटो इजाजतपर अको चार मिीनाको लामग नवीकरण गनुव पछव ।

(४) उपदफा (१) बमोखजमको म्याद नार्ी बाटो इजाजतपर नवीकरण गराउन आउने
सवारी धनीबाट सो म्याद नार्ेको एक मिीनासम्म नवीकरण दस्तुरको अमतररि शत प्रमतशत
थप दस्तुर मलई ्यस्तो बाटो इजाजतपर नवीकरण गनुव पछव ।

८४. बाटो इजाजतपर स्वताः रद्द िुनाःे (१) दफा ८३ को उपदफा (४) बमोखजम मनधावररत अवमधसम्म
पमन नवीकरण नगररएमा ्यस्तो बाटो इजाजतपर स्वताः रद्द िुनेछ ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम रद्द भएको बाटो इजाजतपरको लगत कट्टा गररनेछ ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम लगत कट्टा भईसकेको बाटो इजाजतपर नवीकरण
गररनेछैन ।

८५. पुनाः बाटो इजाजतपर ददन सहकनेाः दफा ८४ बमोखजम रद्द भई लगत कट्टा भएको बाटो
इजाजतपरमा लेखखएको साववजमनक सवारीको लामग पुनाः बाटो इजाजतपर मलन आएमा ्यस्तो
सवारीको धनी वा व्यवस्थापकबाट दफा ८३ बमोखजम मलनु पने नवीकरण तथा थप दस्तुर

 पहिलो सं शोधनद्वारा सं शोमधत ।

30
 www.lawcommission.gov.np

समेत मलई मनजलाई दुई िजार रुपैयाँसम्म जररवाना गरी ्यस्तो सवारी चलाउन दफा ७७
बमोखजम अकावेे बाटो इजाजतपर ददनु पछव ।

८६. बाटो इजाजतपर स्थमगत गनव सहकनेाः (१) यस ऐन बमोखजम बाटो इजाजतपर मलएको कुनै
व नामा परी वा अन्त्य कुनै कारणबाट मबिी चार मिीना वा सो भन्त्दा बढी
साववजमनक सवारी दुर्ट
अवमधसम्म चलाउन नसहकने भएमा सवारी धनीले सो ब्यिोरा खुलाई बाटो इजाजतपर सं लग्न
राखी अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष ्यस्तो बाटो इजाजतपर स्थमगत गनवका लामग दरखास्त
ददनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजमको दरखास्त परे मा अमधकार प्राप्त अमधकारीले आवश्यक
जाँचबुझ गरी उपयुि दे खेमा ्यस्तो साववजमनक सवारी चलाउन नसहकने अवमधसम्मका लामग
्यस्तो सवारीको बाटो इजाजतपर स्थमगत गनव सक्नेछ ।


(२क) बाटो इजाजतपरमा तोकेको बाटोमा साववजमनक सवारी साधन सञ्चालन नगरी
जनजीवनमा प्रमतकूल असर पने गरी यातायात सेवा अवरूद्ध गरे मा नेपाल सरकारले ्यस्ता
सवारीिरूको बाटो इजाजतपर बढीमा एक मिीना सम्मको लामग स्थमगत गनव सक्नेछ ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम बाटो इजाजतपर स्थमगत अवमधको नवीकरण दस्तुर ममनािा
िुनेछ ।

८७. बाटो इजाजतपर रद्द गनव सहकनेाः यस ऐनबमोखजम बाटो इजाजतपर मलएको कुनै साववजमनक
सवारी चलाउन नसहकने गरी मबमिए वा नामसएमा ्यस्तो सवारीको धनी वा व्यवस्थापकले
सोको प्रमाण सं लग्न राखी बाटो इजाजतपरको मान्त्यता रद्द गराउन अमधकार प्राप्त अमधकारी
समक्ष दरखास्त ददनु पछव ।

८८. बाटो इजाजतपरको प्रमतमलहप ददनेाः (१) बाटो इजाजतपर िराएमा, च्यामतएमा, झुरो भई नबुखझने
भएमा वा अन्त्य कुनै कारणबाट नामसएमा सो भए गरे को मममतले सात ददनमभर सवारी धनी वा
व्यवस्थापकले बाटो इजाजतपरको प्रमतमलहपको लामग तोहकएको ढाँचामा तोहकएको दस्तुर समेत
सं लग्न राखी सम्बखन्त्धत अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष दरखास्त ददनु पछव ।


पहिलो सं शोधनद्वारा थप।

31
 www.lawcommission.gov.np

(२) उपदफा (१) बमोखजम परे को दरखास्त उपर अमधकार प्राप्त अमधकारीले आवश्यक
जाँचबुझ गरी ब्यिोरा ठीक दे खेमा दरखास्तवालालाई बाटो इजाजतपरको प्रमतमलहप ददनेछ ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम बाटो इजाजतपरको प्रमतमलहप जारी गरे को सूचना अमधकार
प्राप्त अमधकारीले सम्बखन्त्धत प्रिरी कायावलयलाई ददनेछ ।

८९. जाँचपास गराउनु पनेाः (१) कुनै पमन साववजमनक सवारीको बाटो इजाजतपर मलन यस ऐन
बमोखजम ्यस्तो सवारीको जाँचपास गराएको िुन ु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम जाँचपास नगराई कुनै पमन साववजमनक सवारीको लामग
बाटो इजाजतपर ददइने छै न ।

९०. जाँचपासको लामग दरखास्ताः जाँचपास गराउन चािने साववजमनक सवारीको धनी वा व्यवस्थापकले
जाँचपासको लामग तोहकएको ढाँचामा तोहकएको दस्तुर समेत सं लग्न राखी अमधकार प्राप्त
अमधकारी समक्ष दरखास्त ददनु पछव ।

९१. जाँचपासको प्रमाणपर ददनुपनेाः (१) दफा ९० बमोखजम दरखास्त परे मा अमधकार प्राप्त
अमधकारीले ्यस्तो साववजमनक सवारी जाँच्न लगाई ्यस्तो सवारीको याखन्त्रक खस्थमत र स्वरूप
ठीक दे खखएमा तोहकएको ढाँचामा जाँचपासको प्रमाणपर ददनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम ददइने जाँचपासको प्रमाणपरको मान्त्यता छ मिीनासम्मको

लामग िुनेछ ।

९२. पुनाः जाँचपास गराउनु पनेाः (१) दफा ९१ को उपदफा (२) मा ले खखएको म्याद नार्ेको मममतले
सात ददनमभर अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष पुनाः जाँचपासको लामग दरखास्त ददई जाँचपास
गराउनु पछव ।

(२) उपदफा (१) मा ले खखएको म्यादसम्म पुनाः जाँचपास नगराएमा सो म्याद नार्ेको
मममतले पैंतीस ददनमभर ्यस्तो सवारी जाँचपास गराउन ल्याएमा जाँचपासको लामग लाग्ने
दस्तुरको अमतररि शत प्रमतशत थप दस्तुर समेत मलई ्यस्तो सवारी जाँचपास गरी ददनु
पछव ।

(३) उपदफा (२) बमोखजमको म्यादमभर पमन जाँचपास नगराएमा ्यस्तो जाँचपासको
प्रमाणपर स्वताः रद्द िुनेछ । यसरी जाँचपासको प्रमाणपर रद्द भएको साववजमनक सवारी पुनाः
जाँचपास गराउन ल्याएमा सवारी धनी वा व्यवस्थापकबाट उपदफा (२) बमोखजमको दस्तुरको

32
 www.lawcommission.gov.np

अमतररि पाँचिजार रुपैयाँसम्म जररवाना मलई ्यस्तो सवारी पुनाः जाँचपास गरी जाँचपासको
प्रमाणपर ददनु पछव ।

९३. यातायात सेवाको नाम पञ्जीकृत गनुव पनेाः (१) यातायात सेवाको नाम हवभागमा पञ्जीकृत नगरी
सवारी धनी वा व्यवस्थापकले कुनै पमन साववजमनक सवारी यातायात सेवा सञ्चालन गने कायवमा
प्रयोग गनुव िुँदैन ।

(२) यातायात सेवाको नाम हवभागमा पञ्जीकृत गनव चािने सवारी धनी वा व्यवस्थापकले
्यस्तो सेवा पञ्जीकरणको लामग तोहकएको ढाँचामा तोहकएको दस्तुर समेत सं लग्न राखी हवभाग
समक्ष दरखास्त ददनु पछव ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम परे को दरखास्त उपर हवभागले आवश्यक जाँचबुझ गरी
्यस्तो यातायात सेवाको नाम पञ्जीकृत गनव उपयुि दे खेमा सो नामबाट यातायात सेवा सञ्चालन
गनव दरखास्तवालालाई अनुसूची –८ बमोखजमको ढाँचामा अनुममतपर ददनेछ । ्यसरी यातायात
सेवा सञ्चालन गनव अनुममतपर प्राप्त सवारी धनी वा व्यवस्थापकले ्यस्तो यातायात सेवा प्रदान
गने कायव बन्त्द गनव चािे मा हवभागको पूव व स्वीकृमत मलनु पछव ।

(४) उपदफा (३) बमोखजम ददइएको अनुममतपर सो ददइएको मममतले पाँच वर्वसम्म
बिाल रिनेछ ।

(५) यस दफा बमोखजम पञ्जीकृत यातायात सेवामा काम गने कमवचारीिरूको मनयुखि,
सेवाका शतव र सुहवधा सम्बन्त्धी व्यवस्था तोहकए बमोखजम िुनेछ ।

९४. यातायात सेवा सञ्चालन गने अनुममतपरको नवीकरणाः (१) दफा ९३ को उपदफा (४)
बमोखजमको म्याद नार्ेको तीन मिीनामभर यातायात सेवा सञ्चालन गनव ददइएको अनुममतपर
नवीकरण गरी सक्नु पछव ।

(२) सवारी धनी, व्यवस्थापक वा मनजिरूले खटाएको व्यखिले उपदफा (१) बमोखजम
अनुममतपर नवीकरण गराउनको लामग तोहकए बमोखजमको ढाँचामा दस्तुर सहित हवभाग समक्ष
दरखास्त ददनु पछव ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम नवीकरणको लामग दरखास्त परे मा हवभागले ्यस्तो
अनुममतपर अकाव पाँचवर्वको लामग नवीकरण गनुव पछव ।

33
 www.lawcommission.gov.np

(४) उपदफा (१) बमोखजमको म्याद नार्ी ्यस्तो अनुममतपर नवीकरण गराउन आउने
सवारी धनी वा व्यवस्थापकबाट सो म्याद नार्ेको एक मिीनासम्म नवीकरण दस्तुरको अमतररि
शत प्रमतशत थप दस्तुर मलई नवीकरण गररनेछ ।

९५. यातायात सेवा सञ्चालन गने अनुममतपर स्वताः रद्द िुनाःे (१) दफा ९४ को उपदफा (४)
बमोखजम मनधावररत अवमध मभर यातायात सेवा सञ्चालन गने अनुममतपर नवीकरण नगराएमा
्यस्तो अनुममतपर स्वताः रद्द िुनेछ ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम रद्द भएको अनुममतपरको लगत कट्टा िुनेछ ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम लगत कट्टा भईसकेको अनुममतपर पुनाः नवीकरण गररने
छै न ।

९६. भािा मनधावरण गनेाः (१) कुनै बाटोमा यातायात सेवा सञ्चालन गने यारीबािक तथा मालबािक
साववजमनक सवारीले मलने भािा दर तोहकए बमोखजम िुनेछ ।

(२) यारीले आफूसँग मनाःशुल्क लै जान पाउने यारीगुण्टाको अमधकतम वजन र सो

बािेक भािा मतरी आफूसँग लै जान पाउने यारीगुण्टाको अमधकतम वजन तथा भािा तोहकए
बमोखजम िुनेछ ।

(३) यस दफाबमोखजम तोहकएको भािा दर भन्त्दा बढी िुने गरी भािा मलनु िुँदैन ।

९७. पररचयपर नझुण्ड्याएको व्यखिले यारी हटकट बेच्न निुनाःे साववजमनक सवारीको यारी हटकट
बेच्ने कायवमा सं लग्न व्यखिले ्यस्तो साववजमनक सवारी सञ्चालन गने पञ्जीकृत यातायात सेवाको
कमवचारी पररचयपर नझुण्ड्याई ्यस्तो यातायात सेवाको नामबाट यारी हटकट बेच्न िुँदैन ।

९८. यारी हटकटको ढाँचााः (१) साववजमनक सवारीको यारी हटकटको ढाँचा तोहकए बमोखजम िुनेछ
।

(२) उपदफा (१) बमोखजम यारी हटकट बेच्ने व्यखिले हटकटमा सम्बखन्त्धत यातायात
सेवाको छाप लगाएको िुन ु पछव ।

९९. माल ढुवानी गदाव माल ढुवानीको हववरण सहितको बील ददनु पनेाः मालबािक साववजमनक
सवारीले कुनै पमन हकमसमको माल ढु वानी गदाव मालसामानको धनीलाई ्यस्तो मालसामानको
हववरण सहित उल्लेख गररएको माल ढु वानीको बील ददनु पछव । ्यसरी ददइने बीलको ढाँचा
तोहकए बमोखजम िुनेछ ।

34
 www.lawcommission.gov.np

१००. यारी–सूची तयार गनुव पनेाः हवभागले तोके बमोखजमको मध्यम बाटो वा लामो बाटोमा यातायात
सेवा सञ्चालन गने व्यवस्थापक वा सवारी धनीले आफ्नोेे सवारीमा यारा गने सबै यारी,
चालक, पररचालक, सुरक्षाकमी तथा सो सवारीमा काम गने अन्त्य कमवचारी समेतको नाम, उमेर
र ठे गाना स्पष्ट खुलाई यारी–सूची तयार गनुव पछव । ्यसरी तयार गररएको यारी सूचीको
एक प्रमत आफूसँग राखी अकावेे प्रमत अमधकार प्राप्त अमधकारी वा मनजले तोकेको व्यखि समक्ष
सो सवारी गन्त्तव्य स्थानतफव प्रस्थान गनुव अगावै पेश गनुव पछव ।

१०१. यारी र मालसामान सुरखक्षत रूपमा पु¥याउनु पनेाः (१) साववजमनक यातायात सेवाका धनी वा
व्यवस्थापकले मालसामान वा यारीको खजम्मा मलएपमछ याराको शुरूदे खख गन्त्तव्य स्थानसम्म
मनधावररत समयमभर सुरक्षासाथ पु¥याउनु मनजको कतवव्य िुनेछ ।

तर यारीलाई असुहवधा िुने गरी गन्त्तव्य स्थानमा पुग्ने समय मनधावरण गनव िुँदैन ।

(२) कुनै साववजमनक सवारी हविेमा वा दै वी परी सवारी अखर् बढाउन नसहकने भएमा
पमन यारीको सुहवधालाई ध्यान पु¥याउनु र सवारीमा रिे को मालसामानको सुरक्षा गनुव ्यस्तो
सवारीको चालक, पररचालक, सुरक्षाकमी वा अन्त्य कमवचारीको अमनवायव दाहय्व िुनेछ ।

(३) उपदफा (२) मा ले खखएको अवस्था परी सवारी अखर् बढाउन नसहकने भएमा पमन
सवारी धनी वा व्यवस्थापकले यारीिरूलाई गन्त्तव्य स्थानसम्म पु¥याउने व्यवस्था गनुव
पनेछ ।

१०२. सीटभन्त्दा बढी यारी राख्न निुनाःे यारीबािक साववजमनक सवारीमा सो सवारीको दतावको
प्रमाणपरमा ले खखएको सीट सङ्ग्ख्या भन्त्दा बढी यारी राखी चलाउन िुँदैन ।

१०३. यारा हवश्राम गनुव पनेाः चार र्ण्टा भन्त्दा बढीको दू रीमा चल्ने यारीबािक साववजमनक सवारीले
प्र्येक चार र्ण्टामा एकपटक आधार्ण्टा हवश्राम गनुव पछव ।

१०४. चालकको पालो फेनुव पनेाः लामो बाटोमा यातायात सेवा सञ्चालन गने यारीबािक साववजमनक
सवारीमा कखम्तमा दुईवटा चालक अमनवायव रूपमा राखी प्र्येक छ र्ण्टापमछ पालै पालोसँग
सवारी चलाउन लगाउने कतवव्य यातायात सेवा सञ्चालन गने व्यवस्थापक वा सवारी धनीको
िुनेछ ।

 पहिलो सं शोधनद्वारा सं शोमधत ।

35
 www.lawcommission.gov.np

१०५. हटकट नमलई यारा गनवमा प्रमतबन्त्धाः कुनै पमन यारीले आफूले यारा गने गन्त्तव्य स्थानसम्मको
लामग तोहकएको भािा मतरी मलएको हटकट साथमा नमलई यारा गनुव िुँदैन ।

१०६. बाटोको नक्सा र समय तामलकाको जानकारी गराउनेाः (१) अमधकार प्राप्त अमधकारीले प्र्येक
बस मबसौनीमा सो बस मबसौनीबाट प्रस्थान गने गन्त्तव्य स्थानको बाटोको नक्सा र साववजमनक
सवारी प्रस्थान गने समय तथा गन्त्तव्य स्थानमा पुग्ने समय तामलका जानकारीको लामग टाँस्न
वा जिान गनव लगाउनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम टाँमसएको वा जिान गररएको बाटो, नक्सा वा समय
तामलकामा कुनै फेरबदल भएमा अमधकार प्राप्त अमधकारी वा मनजले खटाएको व्यखिले सोको
सूचना तुरून्त्त यारीिरूलाई ददने व्यवस्था गनुव पछव ।

१०७. सीट सुरखक्षत राख्नु पनेाः (१) स्थानीय बाटोमा चल्ने यारीबािक साववजमनक ठू लो सवारीमा
चारवटा सीट अशि व्यखिका लामग र दुईवटा सीट महिलािरूका लामग सुरखक्षत राख्नु पने
कतवव्य सो यातायात सेवा सञ्चालन गने व्यवस्थापक वा सवारी धनीको िुनेछ ।

(२) लामो बाटोमा चल्ने यारीबािक साववजमनक सवारीमा दुईवटा सीट सं सद सदस्यका
लामग र दुईवटा सीट महिलािरूका लामग सुरखक्षत राख्नु पने कतवव्य सो यातायात सेवा सञ्चालन
गने व्यवस्थापक वा सवारी धनीको िुनेछ ।

तर ्यस्तो सीट ्यस्तो सवारी गन्त्तव्य स्थानतफव प्रस्थान गने चारर्ण्टा अखर्सम्म मार
सुरखक्षत राखखनेछ ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम 

व्यवस्थाहपका–सं सदसदस्यले खररद गरे को हटकट
अन्त्य कुनै यारीको नाममा िस्तान्त्तरण िुन सक्ने छै न ।

१०८. सुरक्षाकमी राख्न सहकनेाः मध्यम बाटो र लामो बाटोमा यारीबािक साववजमनक यातायात सेवा
सञ्चालन गने व्यवस्थापक वा सवारी धनीले सो सवारी तथा यारीिरूको सुरक्षाको मनममत्त सो
सवारीमा सुरक्षाकमी उपलव्ध गराई ददन नेपाल सरकारसँग अनुरोध गरे मा वा नेपाल सरकारले
्यस्तो सवारीमा सरकारी सुरक्षाकमी तै नाथ गनुव पने आवश्यकता दे खेमा लाग्ने दस्तुर मलई
आवश्यक सङ्ग्ख्यामा सुरक्षाकमी उपलव्ध गराउन सक्नेछ ।


केिी नेपाल ऐन सं शोधन गने ऐन, २०७२ द्वारा सं शोमधत ।

िाल सं र्ीय सं सद कायम रिेको ।

36
 www.lawcommission.gov.np

१०९. अनुखचत व्यविार गनव निुनाःे कसैले पमन यारी, चालक, पररचालक तथा सुरक्षाकमीसँग अनुखचत
व्यविार गनुव िुँदैन ।

११०. साववजमनक सवारीमा धू म्रपान गनव निुनाःे साववजमनक सवारीमा धू म्रपान गनव िुँदैन ।

ँ कुरा गनव निुनाःे साववजमनक सवारी चमलरिेको समयमा कसै ले पमन सो सवारीको
१११. चालकसग
चालकसँग कुरा गनव वा मनजलाई सवारी चलाउने कायवमा बाधा पुग्ने कुनै कायव गनव वा गराउन
िुँदैन ।

११२. फेला परे को मालसामान बुझाउनु पनेाः साववजमनक सवारीमा फेला परे को कुनै पमन मालसामान
सो फेला परे को चौवीस र्ण्टामभर त्काल कायवरत सो सवारीको कमवचारीले सवारी धनी वा
व्यवस्थापकलाई बुझाउनु पछव । ्यसरी फेला परे को मालसामान सवारी धनी वा व्यवस्थापकले
आफूलाई प्राप्त िुन आएको चौबीस र्ण्टामभर अमधकार प्राप्त अमधकारी वा नखजकको यातायात
व्यवसायी सं र्को कायावलयमा बुझाउनु पछव ।

११३. यारी मलन इन्त्कार गनव निुनाःे मध्यम वा लामो बाटोमा चल्ने वा एक्सप्रेस यातायात सेवा प्रदान
गने साववजमनक सवारी बािेक अन्त्य साववजमनक सवारीले सवारी खालीरिे को अवस्थामा यारी
मलन इन्त्कार गनव पाउने छै न ।

११४. नेपाल सरकारको हवशेर् अमधकाराः यस ऐनमा अन्त्यर जुनसुकै कुरा ले खखएको भएतापमन कुनै
साववजमनक सवारीलाई कुनै खास अवमधसम्मको लामग कुनै ठाउँमा यातायात सेवा सञ्चालन गनुव
पने गरी सवारी धनी वा व्यवस्थापकलाई नेपाल सरकारले आदे श ददन सक्नेछ ।

पररच्छे द– ७

आवागमन मनयन्त्रण

११५. सवारीको गमत मनधावरणाः (१) हवभागले कुनै साववजमनक स्थानका सम्बन्त्धमा सवारी चलाउने
गमत मनधावरण गनव आवश्यक दे खेमा सो स्थानमा सवारीको गमत मनधावरण गरी सो भन्त्दा बढी
वेगमा सवारी चलाउन मनर्ेध गनव सक्नेछ । यसरी गमत मनधावरण गररएको स्थानमा सो मनधावररत
गमतभन्त्दा बढी वेगले सवारी चलाउन िुँदैन ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम गमत मनधावरण गरी बढी वेगमा सवारी चलाउन मनर्ेमधत
साववजमनक स्थानमा मनधावररत गमत सम्बन्त्धी सूचना वा सङ्केत हवभागले टाँस्न वा जिान गनव
लगाउनु पछव ।

37
 www.lawcommission.gov.np

(३) दमकल, एम्बुलेन्त्स तथा मबरामी लै जाने कामको मसलमसलामा चलाइएको सवारीको
िकमा उपदफा (१) लागू िुने छै न ।

तर ्यस्तो सवारीले सिकमा हिड्ने बटु वा तथा अन्त्य सवारीलाई सचेत गनवको मनखम्त
हवशेर् हकमसमको ध्वनी तथा बत्तीको प्रयोग गनुव पछव ।

११६. सवारीको वजनाः हवभागले कुनै साववजमनक स्थानको सम्बन्त्धमा सवारीको वजनको िद मनधावरण
गनव सक्नेछ । यसरी सवारीको वजनको िद मनधावरण गररएको भए ्यसरी मनधावररत वजन
भन्त्दा बढी िुने गरी ्यस्तो साववजमनक स्थानमा कसै ले सवारी चलाउन वा चलाउन लगाउन
िुँदैन ।

११७. सवारीमा राखखने मामनस र मालसामानको िद तोक्नेाः (१) साववजमनक सवारीमा राख्न सहकने
मामनसको सङ्ग्ख्या र मालसामानको वजन हवभागले मनधावरण गरी सोको सूचना सववसाधारणको
जानकारीको लामग प्रकाखशत गनुव पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम मनधावररत मामनसको सं ङ्ग्ख्या र मालसामानको वजनभन्त्दा

बढी िुने गरी कुनै पमन सवारीमा मामनस वा मालसामान राख्न िुँदैन ।

११८. सवारी चलाउन प्रमतबन्त्ध लगाउनेाः यस ऐनमा अन्त्यर जुनसुकै कुरा ले खखएको भए तापमन
हवभागले साववजमनक सुरक्षा तथा सववसाधारणको भलाईको मनममत्त कुनै साववजमनक स्थानमा कुनै
सवारी चलाउनमा प्रमतबन्त्ध लगाउन सक्नेछ । यसरी प्रमतबन्त्ध लगाइएकोमा हवभागले सो
कुराको सूचना ्यस्तो स्थानमा टाँस्न, टाँग्न वा जिान गनव लगाउनु पछव ।

११९. ट्राहफक सङ्केत टाँस्ने, टाँग्ने वा जिान गनेाः (१) हवभागले आवश्यक दे खेको साववजमनक
स्थानिरूमा अन्त्तरावहष्ट्रय प्रचलन अनुरूपको रं ग, आकार र नमूना बमोखजमको आवश्यक ट्राहफक
सङ्केतिरू टाँस्न, टाँग्न वा जिान गनव लगाउनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम टाँमसएको, टाँमगएको वा जिान गररएको ट्राहफक सङ्केतिरू
हवभाग वा हवभागले खटाएको व्यखि बािे क अरू कसै ले सो स्थानबाट िटाउन, बदल्न, िे रफेर
गनव, मेट्न, च्यात्न वा केरमेट गनव िुँदैन ।

१२०. ट्राहफक सङ्केतको पालन गनुव पनेाः (१) चालकले सवारी चलाउँदा ट्राहफक सङ्केतको पालन गरी
सवारी चलाउनु पछव ।

(२) चालकले पालन गनुव पने ट्राहफक सङ्केतिरू तोहकए बमोखजम िुनेछन् ।

38
 www.lawcommission.gov.np

१२१. पाहकवि स्थान तथा बस मबसौनी मनधावरण गनेाः अमधकार प्राप्त अमधकारीले गाउँ, नगर तथा
खजल्लाका स्थानीय मनकायका पदामधकारीिरूसँग परामशव गरी मूल सिकको आवागमनमा
प्रमतकूल असर नपने गरी पाहकविस्थल तथा बस मबसौनीिरू मनधावरण गनुव पछव ।

१२२. सवारीलाई खतरा िुने हकमसमबाट राख्न निुनाःे (१) कुनै पमन सवारी अरू कुनै सवारी वा
व्यखिलाई खतरा, बाधा वा असुहवधा िुने गरी कुनै साववजमनक स्थानमा राख्न िुँदैन ।

(२) कुनै सवारी चलाउँदा चलाउँदैको अवस्थामा मबमिएमा ्यस्तो सवारी त्काल
अन्त्यर लान सहकने खस्थमत नभएमा दुर्ट
व ना निुने हकमसमबाट सिकको बायाँ हकनारा लगाई
राखी रारीको समयमा ्यस्तो सवारीलाई अन्त्य सवारीले टाढै बाट दे ख्न सक्ने गरी रातो बत्ती
वा ररफ्ले क्टर लगाई राख्नु पछव ।

१२३. सवारीको अन्त्य भागमा मामनस राख्न निुनाःे कुनै सवारी चालक वा सवारी धनी वा व्यवस्थापकले
लामो एवं मध्यम बाटोमा चल्ने सवारीमा मामनस बस्न बनेको सीट बािे क सवारीको अन्त्य
भागमा र स्थानीय बाटोमा चल्ने सवारीमा मामनस बस्न बनेको सीट एवं मभरी भाग बािे क
अन्त्य भागमा मामनस राखी सवारी चलाउन वा चलाउन लगाउन िुँदैन ।

१२४. चालकलाई बाधा पुग्ने काम गनव निुनाःे कसै ले चालकको क्षेर (ड्राईभर केवीन) मभर चालकलाई
प्र्यक्ष वा अप्र्यक्ष रूपमा बाधा पुग्ने गरी मालसामान राखी वा आफू उभीई वा अन्त्य कुनै
प्रकारबाट बाधा पुग्ने हकमसमको व्यविार गनव िुँदैन ।

१२५. आवागमनमा बाधा पानव निुनाःे कुनै पमन साववजमनक स्थानमा कुनै पमन मामनस वा सवारीको
आवागमनमा बाधा पुग्ने गरी मालसामान वा सवारी राख्न िुँदैन ।

तर कुनै हवशेर् पररखस्थमत परी कुनै साववजमनक स्थानमा केिी समयको लामग कुनै
मालसामान राख्नुपने भएमा नजीकको प्रिरी कायावलयलाई सोको जानकारी ददई ्यस्तो
कायावलयको स्वीकृमत मलनु पछव ।

१२६. साववजमनक स्थानमा खाल्टो खन्त्दा साङ्केमतक खचन्त्ि राख्नु पनेाः (१) कुनै पमन साववजमनक स्थानमा
कुनै काम परी खाल्टो खन्त्दा नखजकको प्रिरी कायावलयको पूव व स्वीकृमत मलनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम साववजमनक स्थानमा खाल्टो खन्ने स्वीकृमत ददं दा सो स्थानमा
दुर्ट
व ना निुने हकमसमबाट साङ्केमतक खचन्त्ि राख्न लगाउनु पछव ।

39
 www.lawcommission.gov.np

१२७. सवारीमा सांकेमतक खचन्त्ि राख्नु पनेाः कुनै पमन हकमसमको खतरापूण व मालसामान ढु वानी गने
कायवमा सं लग्न मालबािक साववजमनक सवारीमा ्यस्तो मालसामान रिे को कुरा अन्त्य सवारी
तथा सववसाधारणको जानकारीको लामग सांकेमतक खचन्त्ि दे खखने गरी राख्नु पछव ।

१२८. सवारीलाई मागव पररवतवन गनव र यारीलाई बन्त्धक बनाउन निुनाःे (१)चालकले आफ्नोेे सवारी
मनददवष्ट मागवमा चलाई रिेको समयमा सो सवारीलाई अन्त्य मागवबाट लै जान कुनै पमन व्यखिले
िर, रास दे खाउन वा कुनै हकमसमको शखिको प्रयोग गनव वा गराउन िुँदैन ।

(२) कसै ले सवारीमा रिे का कुनै पमन व्यखिलाई बन्त्धक बनाई ्यस्तो सवारी वा
बन्त्धक बनाइएको व्यखिको मुखिको लामग कुनै पमन हकमसमको माग राख्नु िुँदैन ।

व नामा परे का सवारी र यारीको िामन नोक्सानी गनव निुनाःे कुनै सवारी दुर्ट
१२९. दुर्ट व नामा परी िताित
वा र्ाइते भएका यारी तथा सवारीमा काम गने कुनै व्यखिलाई हपट्न वा मतनीिरूको
मालसामानको हिनाममना गनव, खोस्न वा मतनीिरूलाई कुनै पमन हकमसमले िामन नोक्सानी पु¥याउनु
िुँदैन ।

१३०. सवारी चलाउँदा सुरक्षापेटी तथा िेल्मेट लगाउनु पनेाः (१) तोहकए बमोखजमको सवारी चलाउँदा
चालक तथा सवारीको अखर्ल्लो सीटमा बस्ने व्यखिले सुरक्षापेटी बाँध्नु पछव ।

(२) मोटर साइकल तथा अन्त्य ्यस्तै दुई पाङ्ग्िे सवारी चलाउँदा चालकले तथा सो
सवारीमा बस्ने मामनसले सुरक्षा टोप (िे ल्मेट) लगाउनु पछव ।

१३१. खोजेको बेला दे खाउनु पनेाः (१) कुनै पमन चालकले चालक अनुममतपर प्रिरी वा यातायात
मनरीक्षकले जाँचबुझको मसलमसलामा िे न व खोजेमा दे खाउनु पछव ।

(२) प्रिरी वा यातायात मनरीक्षकले जाँचबुझको मसलमसलामा कुनै सवारीको दतावको

प्रमाणपर वा साववजमनक सवारीको बाटो इजाजतपर िे न व खोजेमा ्यस्तो सवारीको चालक,
सवारी धनी वा व्यवस्थापकले दतावको प्रमाणपर वा बाटो इजाजतपर दे खाउनु पछव ।

१३२. सवारी रोक्नु पनेाः चालकले आफूले चलाइरिे को सवारी दे िायको अवस्थामा रोकी
आवश्यकतानुसार उखचत समयसम्म अड्याई राख्नु पछवाः–

(क) प्रिरी वा यातायात मनरीक्षकले सवारी रोक्न सङ्केत गरे मा वा आदे श ददएमा ।

(ख) कुनै जनावर झस्की वा तसी बेकाबु िुने सं भावना भई सो जनावर त्काल
खजम्मामा रिेको व्यखिले सवारी रोक्न सङ्केत गरे मा वा अनुरोध गरे मा ।

40
 www.lawcommission.gov.np

(ग) व नािस्त भई कुनै मामनस, जनावर वा सम्पखत्तको िामन नोक्सानी

सवारी दुर्ट
भएकोमा ।

(र्) जेब्रा क्रमसङमा मामनस ओिर दोिर गरे को अवस्थामा वा दोबाटो वा चौबाटोमा
रिेको ट्राहफक बत्तीले रोक्ने सङ्केत गरे कोमा ।

व ना भएमा चालकको कतवव्याः (१) कुनै सवारीले कुनै दुर्ट

१३३. दुर्ट व ना गरी मामनसको जीउ ज्यानमा
कुनै हकमसमको खतरा वा चोट पटक पनव गएको रिे छ भने सो सवारीको चालक, पररचालक,
सुरक्षाकमी वा सो सवारीमा काम गने अन्त्य कमवचारीले ्यस्तो मामनसको उपचारको लामग
तुरून्त्त आवश्यक व्यवस्था गनुव पछव ।

व नािस्त भएको स्थानमा कुनै प्रिरी नभएमा

(२) उपदफा (१) बमोखजम सवारी दुर्ट
चालकले तुरून्त्त सो दुर्ट
व नाको जानकारी तथा हववरण नजीकको प्रिरी कायावलयलाई ददनु
व नाको सम्बन्त्धमा सम्बखन्त्धत सवारी चालकसँग कुनै कुराको सोधपुछ
पछव । कुनै प्रिरीले दुर्ट
गरे मा मनजले सोमधएको सबै कुरा बताउनु पछव ।

१३४. दुर्ट
व ना परे को सवारीको मनरीक्षणाः दुर्ट
व नाको जाँचबुझको मनममत्त सो दुर्ट
व ना गने वा सो
व नामा पने सवारीको मनरीक्षण गनव आवश्यक दे खेमा सम्बखन्त्धत प्रिरीले ्यस्तो सवारी आफू
दुर्ट
समक्ष दाखखल गनव लगाई वा ्यस्तो सवारी रिे को ठाउँमा गई मनरीक्षण गनव सक्नेछ ।

१३५. सवारी बायाँमतरबाट चलाउनु पनेाः (१) कुनै पमन साववजमनक स्थानमा सवारी चलाउँदा चालकले
तोहकएको स्थानमा बािे क अन्त्य स्थानमा वायाँ हकनारा च्यापी चलाउनु पछव ।

(२) अगामि गईरिे को सवारीलाई उमछनी जानु परे मा सं केत ददई उि सवारीको
चालकले अगामि जान सं केत ददएपमछ मार पछामिको सवारीले दाहिने मतरबाट उमछनी जानु
पछव । यसरी पछामिको सवारीले उमछनी जानको लामग सं केत ददएमा अगामिको सवारीले
अवस्था िे री अगामि जानको मनममत्त पछामिको सवारीलाई सं केत ददनु पछव ।

१३६. पेटीबाट हिं ड्नु पनेाः मामनस हिं ड्ने पेटी भएको सिकमा मामनसिरू सो पेटीबाट नै हिं ड्नु पछव
। पेटी नभएको सिकमा हिं ड्दा सो सिकको हकनारा च्यापी हिड्ने गनुव पछव ।

१३७. मनधावररत ठाउँबाट बाटो काट्नु पनेाः पैदल हिं ड्ने मामनसले बाटो काट्नु पदाव जेब्रा क्रमसि, सब–
वे, ओभरिेि ब्रीज वा ्यस्तो बाटो काट्नको लामग मनधावररत गररएको ठाउँबाट मार बाटो
काट्नु पछव ।

41
 www.lawcommission.gov.np

१३८. पाल्तु पशुपन्त्छी छाड्न निुनाःे सवारी चलाउन वा मामनस हिं ड्नलाई बाधा पने गरी कुनै पमन
र्र पालुवा पशुपन्त्छी साववजमनक स्थानमा छाड्न िुँदैन ।

१३९. जानकारी ददनुपनेाः (१) अमधकार प्राप्त अमधकारी, यातायात मनरीक्षक वा प्रिरीले कुनै सवारीको
सम्बन्त्धमा मागेको कुनै पमन जानकारी सो सवारीको धनीले मनजिरूलाई ददनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजमको जानकारी साववजमनक सवारी वा ्यसको चालक,

पररचालक, सुरक्षाकमी वा ्यस्तो सवारीमा काम गने कुनै कमवचारीसँग सम्बखन्त्धत भएमा ्यस्तो
साववजमनक सवारीको धनी वा व्यवस्थापकले ्यसरी मामगएको जानकारी अमधकार प्राप्त अमधकारी
वा यातायात मनरीक्षक वा प्रिरीलाई यथाशीघ्र ददनु पछव ।

१४०. र्ुम्ती मनरीक्षकाः (१) यो ऐन वा यस ऐन अन्त्तगवत बनेको मनयमको पालना गरे नगरे को मनरीक्षण
गनव प्रिरी वा यातायात मनरीक्षकले आवश्यकता अनुसार र्ुम्ती मनरीक्षण गनव सक्नेछ ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम र्ुम्ती मनरीक्षण गदाव प्रिरी वा यातायात मनरीक्षकले दफा
१६४ मा उल्ले ख भए बमोखजमको काम कारवािी भएको दे खेमा ्यस्तो गने व्यखिलाई
त्काल सो दफामा ले खखए बमोखजमको सजाय गनव सक्नेछ ।

१४१. चालकले आफ्नो अनुममतपर अरूलाई ददन निुनाःे कुनै पमन चालकले अरूलाई सवारी चलाउनको
मनममत्त आफ्नो अनुममतपर ददन िुँदैन ।

१४२. मादक तथा अन्त्य लागू पदाथव सेवन गनव निुनाःे सवारी चलाउँदा चालकले मादक वा अन्त्य कुनै
पमन प्रकारको लागू पदाथव सेवन गनव िुँदैन ।

१४३. राती सवारी चलाउँदा बत्ती बाल्नु पनेाः कुनै पमन सवारी अध्ँ यारोमा वा कुहिरो लागेको बेलामा
चलाउँदा सो सवारीको बत्ती बाल्नु पछव ।

१४४. अवस्था ठीक नभएको सवारी चलाउन निुनाःे सवारीको कुनै पमन पाटव पुजाव मबिी अवस्था ठीक
नभएको सवारी चलाउन िुँदैन ।

१४५. आवश्यक सियोग पु¥याउनेाः कुनै पमन सवारीले दुर्ट

व नामा परे को सवारी वा सवारीमा रिे का
यारीिरूलाई आवश्यक सियोग पु¥याउनु पछव ।

१४६. प्रचार प्रसार गने गराउनेाः सवारी दुर्ट

व नाको रोकथाम गनव ट्राहफक सङ्केतको जानकारी
सववसाधारणलाई गराउनको मनममत्त समय समयमा हवभागले हवमभन्न सञ्चार माध्यमबाट ट्राहफक
सङ्केत सम्बन्त्धी कायवक्रमिरू प्रसाररत गने व्यवस्था गनुव पछव ।

42
 www.lawcommission.gov.np

१४७. लापरवािीसाथ सवारी चलाउन निुनाःे कुनै चालकले सवारी चलाउँदा लापरवािीसाथ सवारी
चलाउन िुँदैन ।

पररच्छे द–८

बीमा सम्बन्त्धी व्यवस्था

१४८. सवारीको बीमा गराउनु पनेाः (१) सवारी धनी वा व्यवस्थापकले तोहकए बमोखजम प्र्येक
सवारीको बीमा गराउनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजम बीमा नगरे को सवारीको दतावको प्रमाणपर नवीकरण गररने
छै न र ्यस्तो सवारी साववजमनक सवारी भए ्यस्तो साववजमनक सवारीलाई यातायात सेवा
सञ्चालन गनव पञ्जीकृत गररने र बाटो इजाजतपर प्रदान गररने छै न ।

१४९. चालक, पररचालक, सुरक्षाकमी तथा अन्त्य कमवचारीको बीमााः (१) यातायात सेवामा सं लग्न
प्र्येक साववजमनक सवारीको चालक, पररचालक, सुरक्षाकमी तथा सो सवारीमा काम गने अन्त्य
कमवचारीको तोहकएको रकमको दुर्ट
व ना बीमा सवारी धनी वा व्यवस्थापकले गनुव पछव ।

(२) सवारीको दुर्ट

व नाबाट चालक, पररचालक, सुरक्षाकमी तथा अन्त्य कमवचारीको अिभि
वा मृ्यु भएमा सो बापत पाउने बीममत रकम मनज स्वयं वा मनजको नजीकको िकवालाले
पाउनेछ ।

(३) उपदफा (१) बमोखजम चालक, पररचालक, सुरक्षाकमीको बीमा नगराई यातायात
सेवा सञ्चालन गदाव कुनै साववजमनक सवारी दुर्ट
व ना िुन गई मनजिरूलाई कुनै पमन हकमसमको
िामन नोक्सानी भएमा मनजिरूले पाउनु पने उपदफा (१) बमोखजमको बीमा रकम मनजिरू वा
मनजिरूको िकवालालाई सवारी धनी वा व्यवस्थापकले क्षमतपूमतव बापत ददनु पछव ।

१५०. यारीको बीमााः (१) तोहकएको बाटोमा यातायात सेवा सञ्चालन गने सवारी धनी वा व्यवस्थापकले
यारा गने प्र्येक यारीको तोहकएको रकमको दुर्ट
व ना बीमा गराउनु पछव ।

(२) सवारी दुर्ट

व नाबाट यारीको अिभि भएमा अिभि भए बापतको दुर्ट
व ना बीमाको
रकम मनजले पाउनेछ र सो दुर्ट
व नाबाट मनजको मृ्यु भएमा मनजको नजीकको िकवालाले सो
बापत पाउनु पने दुर्ट
व ना बीमाको रकम पाउनेछ ।

(३) उपदफा (१) बमोखजम यारीको बीमा नगराई यातायात सेवा सञ्चालन गदाव कुनै
व नािस्त भई ्यसमा यारा गरररिे का कुनै पमन यारीलाई कुनै पमन
साववजमनक सवारी दुर्ट

43
 www.lawcommission.gov.np

हकमसमको िामन नोक्सानी भएमा मनजले पाउनु पने उपदफा (१) बमोखजमको बीमा रकम मनज
वा मनजको िकवालालाई सवारी धनी वा व्यवस्थापकले क्षतीपूमतव बापत ददनु पछव ।

१५१. यारीगुण्टाको बीमााः (१) तोहकएको बाटोमा यातायात सेवा सञ्चालन गने सवारी धनी वा
व्यवस्थापकले यारा गने प्र्येक यारीको यारीगुण्टाको तोहकएको रकमको बीमा गराउनु
पछव ।

(२) यारीगुण्टाको वास्तहवक मूल्य जमतसुकै भए तापमन ्यस्तो यारीगुण्टा कुनै

कारणबाट िराए वा नष्ट भएमा उपदफा (१) बमोखजम गररएको बीमा रकमभन्त्दा बढी िुने
गरी दावी गररएको क्षमतपूमतवको रकम प्रमत सवारी धनी वा व्यवस्थापक उत्तरदायी िुने छै न ।

(३) उपदफा (१) बमोखजम यारीगुण्टाको बीमा नगराई कुनै साववजमनक सवारीले
यातायात सेवा सञ्चालन गदाव कुनै यारीगुण्टा िराए वा नष्ट भएमा यारीले पाउनु पने उपदफा
(१) बमोखजमको बीमा रकम यारी वा मनजको िकवालालाई सवारी धनी वा व्यवस्थापकले
क्षतीपूमतव बापत ददनु पछव ।

व नाबाट कुनै ते स्रो पक्ष वा मनजको कुनै सम्पखत्त कुनै

१५२. तेस्रो पक्षको बीमााः (१) सवारीको दुर्ट
हकमसमले नोक्सान भएमा सो नोक्सानीको क्षतीपूमतव ददने प्रयोजनका लामग सवारी धनी वा
व्यवस्थापकले तोहकएको रकमको ते स्रो पक्षको बीमा गराउनु पछव ।

व नाबाट कुनै ते स्रो पक्ष वा मनजको कुनै सम्पखत्त नोक्सान भएमा सो

(२) सवारी दुर्ट
नोक्सानीको क्षतीपूमतव बापत उपदफा (१) बमोखजमको रकम मनज वा मनजको िकवालाले
पाउनेछ ।

(३) उपदफा (१) बमोखजम तेस्रो पक्ष वा कखम्प्रिे न्त्सीभ बीमा नगराई चलाएको सवारी
व नािस्त भई कुनै तेस्रो पक्ष वा मनजको सम्पखत्त नोक्सान भएमा नोक्सानी बापत ते स्रो पक्ष
दुर्ट
वा मनजको िकवालाले पाउनु पने उपदफा (१) बमोखजमको बीमा रकम मनज वा मनजको
िकवालालाई सवारी धनी वा व्यवस्थापकले क्षमतपूमतव बापत ददनु पछव ।

पररच्छे द– ९

काम, कतवव्य र अमधकार

१५३. हवभागको काम, कतवव्य र अमधकाराः हवभागको काम, कतवव्य र अमधकार दे िायबमोखजम िुनेछाः–

44
 www.lawcommission.gov.np

(क) सं गदठत एवं प्रभावकारी ढिबाट यातायात सेवा सञ्चालन गराउन ्यसको आमथवक
तथा प्राहवमधक पक्षमा अध्ययन तथा अनुसन्त्धान गने वा गनव लगाई त्सम्बन्त्धी
आवश्यक नीमत मनधावरण गने ।

(ख) यातायातको सुव्यवस्था र हवकासको लामग यातायात सेवासँग सम्बखन्त्धत व्यखि,

फमव, कम्पनी वा सं स्थालाई आवश्यक मनदे शन ददने ।

(ग) आवश्यकता अनुसार मालसामान ढु वानीको प्राथममकता तोकी सो प्राथममकता

अनुरूप मालसामान ढु वानी गनव यातायात सेवासँग सम्बखन्त्धत व्यखि, फमव,
कम्पनी वा सं स्थालाई मनदे शन ददने ।

(र्) यातायात सेवा सञ्चालन गनव यारीको चापलाई दृहष्टगत गरी आवश्यकता अनुसार
बाटोको मनधावरण गरी सो बाटोमा चल्ने साववजमनक सवारीको भािा मनधावरण
गने ।

(ङ) अन्त्तरावहष्ट्रय प्रचलन अनुरूप ट्राहफक सं केतिरू साववजमनक स्थानमा राख्ने व्यवस्था
गने ।

(च) सवारीको गमत, वजन र सवारीमा राखखने यारी सङ्ग्ख्या मनधावरण गने ।

(छ) सवारीको याखन्त्रक खस्थमत तथा स्वरूपको जाँचबुझको सम्बन्त्धमा आवश्यक

मापदण्ि तयार र मनधावरण गने ।

(ज) चालकिरूसँग मलइने परीक्षाको मबर्य र परीक्षा प्रणाली तोक्ने ।

(झ) यातायात सेवाको सुदृढीकरणको मनखम्त आवश्यक अन्त्य काम कारवािी गने ।

१५४. यातायात व्यवस्थापन समममताः प्र्येक क्षेरमा चल्ने साववजमनक सवारीिरूलाई व्यवखस्थतरूपमा
सञ्चालन गनव दे िायका सदस्यिरू भएको यातायात व्यवस्थापन समममत गठन गररनेछाः–

(क) प्रमुख खजल्ला अमधकारी (यातायात व्यवस्था

कायावलय रिेको खजल्ला) – अध्यक्ष

(ख) प्रमुख, खजल्ला प्रिरी कायावलय – सदस्य

(ग) यातायात व्यवसायीिरूको प्रमतमनमध एकजना – सदस्य

45
 www.lawcommission.gov.np

(र्) यातायात मजदूरिरूको प्रमतमनमध एकजना – सदस्य

(ङ) प्रमुख, यातायात व्यवस्था कायावलय – सदस्य–सखचव

१५५. यातायात व्यवस्थापन समममतको काम, कतवव्य र अमधकाराः यातायात व्यवस्थापन समममतको काम,
कतवव्य र अमधकार दे िायबमोखजम िुनेछाः–

(क) आफ्नो क्षेरमभर चल्ने यातायात सेवा मनवावधरूपमा सञ्चालन गनव साववजमनक
सवारीिरूलाई यातायात सेवा सञ्चालन गने कायवमा सं लग्न गराउने ।

(ख) आफ्नो क्षेरमभर बाटो कायम नभएको ठाउँमा केिी समयको लामग बाटो कायम
गरी यातायात सेवा सञ्चालन गनुव पने भए अस्थायी बाटो कायम गरी सो बाटोमा
चल्ने साववजमनक सवारीको भािा मनधावरण गनव हवभागमा मसफाररस गने ।

(ग) आफ्नो क्षेरमभर साववजमनक सवारीिरूले बाटोको इजाजतपर मलई यातायात

सेवा सञ्चालन गरे नगरे को, समय समयमा सो को नवीकरण गरे नगरे को मनरीक्षण
गने वा गनव लगाउने ।

(र्) आफ्नो क्षेरमभर चल्ने साववजमनक सवारीिरूले समय समयमा जाँचपास गरे
नगरे को र यो ऐन वा यस ऐन अन्त्तगवत बनेको मनयमको अधीनमा रिी मनयममत
यातायात सेवा प्रदान गरे नगरे को समय समयमा मनरीक्षण गने वा गनव
लगाउने ।

(ङ) आफ्नो क्षेरमभर यारीको चाप र सवारीको सङ्ग्ख्या इ्याददको अध्ययन गरी
कुनै ठाउँमा यातायात सेवा सञ्चालन गनुव पने आवश्यक दे खेमा सो क्षेरमा बाटो
मनधावरण िुन हवभाग समक्ष मसफाररश गने ।

(च) आफ्नो क्षेरमभर यातायात सेवा सुव्यवखस्थतरूपमा सञ्चालन गनव अन्त्य आवश्यक
काम कारवािी गने ।

१५६. परीक्षा समममताः (१) सवारी चालक अनुममतपरको लामग दरखास्त ददने व्यखि ्यस्तो सवारी
चलाउन समथव छ छै न भन्ने कुरा यहकन गनवको लामग दफा ४९ बमोखजम परीक्षा मलन दे िायका
सदस्यिरू भएको एक परीक्षा समममत रिनेछाः–

(क) प्रमुख, यातायात व्यवस्था कायावलय – अध्यक्ष

46
 www.lawcommission.gov.np

(ख) नेपाल सरकारले तोहकददएको प्रिरी अमधकृत – सदस्य

(ग) नेपाल सरकारले तोकेको हवशेर्ज्ञ – सदस्य

(२) उपदफा (१) बमोखजमको समममतले चालक अनुममतपरको लामग दरखास्त ददने
व्यखििरूको परीक्षा मलई सफल भएकािरूलाई चालक अनुममतपर प्रदान गनव अमधकार प्राप्त
अमधकारी समक्ष मसफाररस गनुव पछव ।

(३) उपदफा (१) बमोखजमको समममतको बैठक आवश्यकता अनुसार समममतले मनधावरण
गरे बमोखजम बस्नेछ ।

(४) उपदफा (१) बमोखजमको समममतले चालकिरूका लामग मलने परीक्षाको हवर्य र
परीक्षा प्रणाली हवभागले तोके बमोखजम िुनेछ ।

१५७. यातायात मनरीक्षकको मनयुखिाः यो ऐन वा यस ऐन अन्त्तगवत बनेको मनयमको अधीनमा रिी

सवारीिरू चलाएको वा नचलाएको र यातायात सेवामा सं लग्न साववजमनक सवारीिरूले यो ऐन
वा यस ऐन अन्त्तगवत बनेको मनयम बमोखजम पालन गनुप
व ने शतविरू पूरा गरे नगरे को मनरीक्षण
गनव नेपाल सरकारले यातायात मनरीक्षक मनयुि गनव सक्नेछ ।

१५८. यातायात मनरीक्षकको काम, कतवव्य र अमधकाराः यातायात मनरीक्षकको काम, कतवव्य र अमधकार
दे िायबमोखजम िुनेछाः–

(क) यातायात सेवामा सं लग्न साववजमनक सवारीले बाटोको इजाजतपर प्राप्त बाटोमा
यातायात सेवा सञ्चालन गरे नगरे को मनरीक्षण गने ।

(ख) यातायात सेवामा सं लग्न भएका साववजमनक सवारीिरूले मनधावररत सीट तथा
वजन क्षमताका अधीनमा रिी यारी राख्ने तथा मालसामान लाद्ने कायव गरे
नगरे को मनरीक्षण गने ।

(ग) यातायात सेवामा सं लग्न सवारीिरूले समय समयमा यस ऐन बमोखजम गनुव पने
जाँचपास गराए नगराएको तथा ्यसरी सञ्चामलत सेवा पञ्जीकृत भए नभएको
जाँच गने ।

(र्) चालक, पररचालकको अनुममतपर तथा यारीसूची िे ने र यारीको हटकट जाँची

मनधावररत भािादर बमोखजम भािा मलइएको नमलइएको तथा मनधावररत गमतमा
सवारी चलाइएको नचलाइएको कुराको मनरीक्षण गने ।

47
 www.lawcommission.gov.np

(ङ) यो ऐन वा यस ऐन अन्त्तगवत बनेको मनयमको पालन चालक, पररचालक, सवारी

धनी वा व्यवस्थापकले गरे को छ छै न भन्ने कुराको समय समयमा मनरीक्षण
गने ।

१५९. प्रखशक्षण केन्त्द्र, कारखाना तथा वकवसप सञ्चालन गनव अनुममत मलनुपनेाः (१) कुनै पमन हकमसमको
सवारी चलाउने प्रखशक्षण कायव सञ्चालन गनव वा चालक प्रखशक्षण केन्त्द्र वा बस, ट्रकको बिी
मनमावण गने कारखाना वा अटोमोबाइल वकवसप सञ्चालन गनव चािने व्यखि, फमव, कम्पनी वा
सं स्थाले हवभागको अनुममत मलनु पछव ।

(२) उपदफा (१) बमोखजमको अनुममत मलन चािनेले तोहकएको ढाँचामा तोहकएको
दस्तुर समेत सं लग्न राखी हवभागमा दरखास्त ददनु पछव ।

(३) उपदफा (२) बमोखजम दरखास्त परे मा ्यस्तो दरखास्त ददने व्यखि, फमव, कम्पनी
वा सं स्थाले सञ्चालन गनव खोजेको प्रखशक्षण केन्त्द्र, कारखाना वा वकवसप सञ्चालन गनव सक्छ
सिैन भन्ने कुराको जाँचबुझ गरी हवभागले ्यस्तो प्रखशक्षण केन्त्द्र, कारखाना वा वकवसप सञ्चालन
गनव अनुममत ददन सक्नेछ ।

पररच्छे द–१०

सजाय सम्बन्त्धी व्यवस्था

१६०. दण्ि सजायाः (१) दतावको प्रमाणपरमा उल्ले ख भए बमोखजमको वास्तहवक नम्बर वा प्लेट
नराखी अकै नम्बर वा प्लेट राखी सवारी चलाउने वा चलाउन लगाउनेलाई अमधकार प्राप्त
अमधकारीले छ मिीनासम्म कैद वा पाँचिजारदे खख पन्त्रिजार रुपैयाँसम्म जररवाना गरी ्यस्तो
सवारी जफत गनुव पछव ।

(२) अमधकार प्राप्त अमधकारीले दे िायको काम कारवािी गने गराउनेलाई दे िाय बमोखजम
जररवाना गनव सक्नेछाः–

(क) दफा १२, ४५ वा ११७ को हवपरीत काम कारवािी गने गराउनेलाई

पाँचसय दे खख दुई िजार रुपैयाँसम्म ।

(ख) दफा १४, २९, ३९, ७५, ९३, ९६, १२५ वा १२९ को हवपरीत काम
कारवािी गने गराउनेलाई एकिजार दे खख पाँचिजार रुपैयाँसम्म ।

48
 www.lawcommission.gov.np

(ग) दफा १५९ को हवपरीत काम कारवािी गने गराउनेलाई दुईिजारदे खख

दशिजार रुपैयाँसम्म ।

(३) उपदफा (१) वा (२) मा उल्ले ख भए दे खख बािे क यो ऐन वा यस ऐन अन्त्तगवत

बनेको मनयम वा जारी गरे को आदे शको हवपरीत काम कारवािी गने गराउनेलाई अमधकार प्राप्त
अमधकारीले दुईसयदे खख एकिजार रुपैयाँसम्म जररवाना गनव सक्नेछ ।

(४) दफा १२८ हवपरीत िुने गरी काम कारवािी गने गराउने व्यखिलाई पच्चीसिजार
रुपैयाँसम्म जररवाना वा पाँच वर्वसम्म कैद वा दुबै सजाय गरी अदालतले ्यस्तो व्यखिबाट
िामन नोक्सानी पुग्ने व्यखिलाई उपयुि क्षतीपूमतवको रकम ददलाउन सक्नेछ ।

(५) दफा १६५ हवपरीत िुने गरी काम कारवािी गने गराउने व्यखिलाई एकिजार
रुपैयाँ जररवाना वा एक वर्वसम्म कैद वा दुबै सजाय गरी अदालतले ्यस्तो व्यखिबाट िामन
नोक्सानी पुग्ने व्यखिलाई उपयुि क्षतीपूमतवको रकम ददलाउन सक्नेछ ।


१६१.ज्यान मरे मा िुने सजायाः (१) कसैले सवारी चलाई कुनै मामनसलाई हकची, ठक्कर ददई वा कुनै
व ना गराई सवारीमा रिे को सवारी बाहिर जुनसुकै ठाउँमा रिे बसेको कुनै
हकमसमले सवारी दुर्ट

मामनस ्यस्तो दुर्ट

व नाको कारणबाट त्कालै वा सोिी चोटको पररणाम स्वरुप एक्काईस
ददनमभर मरे मा ्यस्तो कायव ज्यान माने मनसाय मलई गरे को भए ्यसरी सवारी चलाउने

व्यखिलाई जन्त्मकैद िुनेछ । कसैले ज्यान माने मनसाय मलई ्यस्तो कायव गरे कोमा ज्यान
मनव पाएको रिे नछ भने ्यसरी सवारी चलाउने व्यखिलाई कसुरको मारा अनुसार पाँच वर्वदेखख
बाह्र वर्वसम्म कैद िुनेछ ।

(२) कसै को ज्यान मनव सक्छ भन्ने अवस्था दे खखँदा दे खखँदै पमन अपनाउनु पने
सतकवता नअपनाई कसैले लापरबािी गरी कुनै सवारी चलाएबाट कुनै मामनसलाई हकची, ठक्कर
व ना भई सवारीमा रिे को वा सवारी बाहिर जुनसुकै ठाउँमा
लामग वा कुनै हकमसमले सवारी दुर्ट
रिे बसेको मामनस ्यस्तो दुर्ट
व नाको कारणबाट त्कालै वा सोिी चोटको पररणाम स्वरुप

 पहिलो सं शोधनद्वारा सं शोमधत ।

 केिी नेपाल कानूनलाई सं शोधन, एकीकरण, समायोजन र खारे ज गने ऐन, २०७४ द्वारा सं शोमधत।

 केिी नेपाल कानूनलाई सं शोधन, एकीकरण, समायोजन र खारे ज गने ऐन, २०७४ द्वारा सं शोमधत।

49
 www.lawcommission.gov.np

एक्काईस ददनमभर मरे मा ्यसरी सवारी चलाउने व्यखिलाई कसूरको मारा अनुसार तीन वर्वदेखख
दश वर्वसम्म कैद र तीस िजार रुपैयाँदेखख एक लाख रुपैयाँसम्म जररबाना िुनेछ ।

(३) कसै को ज्यान मनव सक्छ भन्ने जस्तो नदे खखएको अवस्थामा कसै ले कुनै सवारी
चलाउँदा सवारी दुर्ट
व ना िुन गई सवारीमा रिे को वा सवारी बाहिर जुनसुकै ठाउँमा रिे बसेको
कुनै मामनसको मृ्यु िुन गएको रिे छ भने ्यसरी सवारी चलाउने व्यखिलाई एक वर्वसम्म
कैद वा दुईिजार रुपैयाँसम्म जररवाना वा दुबै सजाय िुनेछ ।

(४) चालक अनुममतपर नभएका व्यखिले सवारी चलाई उपदफा (१) वा (२)
बमोखजमको कसुर गरे मा मनजलाई सोिी उपदफा बमोखजम िुने सजायमा थप दुई िजार रुपैयाँ
समेत जररवाना िुनेछ ।

तर जन्त्मकैद िुनेमा ्यस्तो थप जररवाना िुने छै न ।

(५) कुनै सवारीको धनी वा सवारीको खजम्मा मलएको व्यखिले चालक अनुममतपर
नभएको व्यखिलाई सवारी चलाउन ददई कुनै मामनसलाई हकची, ठक्कर लामग वा दुर्ट
व ना भई
सो मामनस मनव गएमा ्यस्तो सवारी चलाउन ददने व्यखिलाई दुई वर्वसम्म कैद िुनेछ ।


१६२.अिभि भएमा िुने सजायाः (१) कसैले कुनै सवारी चलाएबाट कुनै मामनसलाई हकची, ठक्कर
लामग वा दुर्ट
व ना भई सवारीमा रिे को वा सवारी बाहिर जुनसुकै ठाउ“मा रिे बसेको मामनसको
्यस्तो दुर्ट
व नाको कारणबाट अ·भ· भएमा ्यस्तो कायव बदमनयतसाथ गरे को भए ्यसरी सवारी
चलाउने व्यखिलाई तीन वर्वदेखख दश वर्वसम्म कैद र तीस िजार रुपैया“सम्म जररबाना
िुनेछ । सो खत मनको भई काम लाग्ने भएमा ्यस्तो सवारी चलाउने व्यखिलाई पा“च िजार
रुपैया“ जररबाना िुनेछ ।

(२) चालक अनुममतपर नभएको व्यखिले सवारी चलाई उपदफा (१) मा उखल्लखखत
कुनै कसुर गरे मा मनजलाई सो उपदफा बमोखजम िुने सजायमा पाँचिजार रुपैयाँ थप जररवाना
िुनेछ ।

 पहिलो सं शोधनद्वारा सं शोमधत ।

50
 www.lawcommission.gov.np

(३) कुनै सवारीको धनी वा सवारीको खजम्मा मलएको व्यखिले चालक अनुममतपर
नभएको व्यखिलाई सवारी चलाउन ददई कुनै मानमसलाई हकची, ठक्कर लामग वा दुर्ट
व ना भई
सवारीमा रिेको वा सवारी बाहिर जुनसुकै ठाउँमा रिे बसेको मामनसको अिभि भएमा ्यस्तो

सवारी चलाउन ददने व्यखिलाई मुख्य कसूरदारलाई िुने सजायको आधा सजाय िुनेछ ।

१६३. र्ा खचव, कृया खचव र क्षतीपूमतव भराई ददनेाः (१) सवारी दुर्ट
व नाबाट कुनै पक्षलाई कुनै पमन
हकमसमको िामन नोक्सानी पुग्न गएमा पीमित पक्षलाई दे िाय बमोखजम र्ा खचव र क्षतीपूमतवको
रकम चालक, सवारी धनी वा व्यवस्थापकबाट भराई ददनु पछवाः–

(क) ज्यान मरे कोमा सो मने व्यखिको िकवालालाई कृया खचव बापत पचास
िजार रुपैयाँसम्म र क्षतीपूमतव बापत तेस्रो पक्षको बीमा नगराएको भए
यस ऐन बमोखजम ते श्रो पक्षले पाउने दुर्ट
व ना बीमाको रकम ।

(ख) अिभि भएकोमा मनको भइकन पमन काम नलाग्ने भए सो को क्षतीपूमतव

बापत ते स्रो पक्षको बीमा नगराएको भए यस ऐन बमोखजम ते स्रो पक्षले
पाउने अिभि बापतको दुर्ट
व ना बीमाको रकम र ्यस्तो अि काम
लाग्ने भए र्ा खचव बापत 
पच्चीस िजार दे खख पचास िजार
रुपैयाँसम्म ।

व नाबाट कुनै व्यखिको ज्यान मरे को भए सो मने व्यखिको िकवालालाई

(२) सवारी दुर्ट
कृयाखचव र क्षमतपूमतव रकम र अिभि भएको भए सो िुने व्यखिलाई र्ा खचवको रकम उपदफा

(१) बमोखजम प्रमुख खजल्ला अमधकारीले त्कालै सवारी चालक, सवारी धनी वा
व्यवस्थापकबाट भराई ददनु पछव ।

(३) उपदफा (१) मा लेखखएदे खख बािे क चालकले यो ऐन वा यस ऐन अन्त्तगवत बनेको

व ना िुन गई कुनै व्यखिलाई
मनयम वा जारी गरे को आदे श बखखवलाप िुने गरी सवारी चलाई दुर्ट

चोटपटक लागेमा ्यस्तो व्यखिलाई त्कालै और्मध खचव बापत प्रमुख खजल्ला अमधकारीले

 केिी नेपाल कानूनलाई सं शोधन, एकीकरण, समायोजन र खारे ज गने ऐन, २०७४ द्वारा सं शोमधत।


लै हिक समानता कायम गनव तथा लै हिक हिं सा अन्त््य गनव केिी नेपाल ऐनलाई सं शोधन गने ऐन, २०७२ द्वारा
सं शोमधत ।

 पहिलो सं शोधनद्वारा सं शोमधत ।

51
 www.lawcommission.gov.np

चोटपटकको खस्थमत हवचार गरी चालक, सवारी धनी वा व्यवस्थापकबाट 

पच्चीस िजार रुपैयाँ
ददलाई ददनु पछव । ्यस्तो चोट पटक लाग्ने व्यखिले पमछ बढी रकम क्षमतपूमतव पाउने भएमा
्यसरी और्मध खचव बापत ददएको रकम कट्टी गरी बाँकी पाउने रकम मार ददइनेछ ।

(४) यस दफामा मामथ जुनसुकै कुरा लेखखएको भए तापमन यस दफा बमोखजम भराइने
र्ा खचव, कृया खचव र क्षतीपूमतवको कूल रकमको पाँच प्रमतशत भन्त्दा बढी चालकबाट भराइने
छै न ।

(५) उपदफा (१) वा (२) बमोखजम बुझाउनु पने कृया खचव, र्ा खचव र क्षमतपूमतव रकम
चालकले बुझाउनु पनेमा मनजले बुझाउन नसकी प्रचमलत कानून बमोखजम मनजको जायजातबाट
पमन असूल उपर िुन सकेन भने सो उपर नभए जमत रुपैयाँ मनजबाट असूल उपर भएको
जररवाना मध्येबाट भराई ददनु पछव ।


(६) यस दफामा लेखखए बमोखजम बीमा कम्पनीले व्यिोनुव पने क्षतीपूमतव बापतको
बीमा रकम यथाशीघ्र भराई ददनु पनेछ ।

१६४. यातायात मनरीक्षक वा प्रिरीले त्काल सजाय गनव सक्नेाः (१) यस ऐनमा अन्त्यर जुनसुकै कुरा
लेखखएको भए तापमन दे िायको कसुर पहिलो पटक गनेलाई पाँच सय रुपैयाँ, दोस्रो पटक


गनेलाई 
एक िजार रुपैयाँ र ते स्रो पटक वा सो भन्त्दा बढी पटक गनेलाई 
एक िजार पाँच
सय रुपैयाँको जररवाना यातायात मनरीक्षक वा र्टीमा सिायक प्रिरी मनरीक्षक दजावसम्मको
अमधकृतले त्काल गनव सक्नेछाः–

(क) ट्राहफक सङ्केत वा ईशारा उल्लङ्घन गरी सवारी चलाएको ।

(ख) सवारी अड्याउन मनर्ेध गररएको ठाउँ वा समयमा सवारी

अड्याएको ।


लै हिक समानता कायम गनव तथा लै हिक हिं सा अन्त््य गनव केिी नेपाल ऐनलाई सं शोधन गने ऐन, २०७२ द्वारा
सं शोमधत ।

पहिलो सं शोधनद्वारा थप।


लै हिक समानता कायम गनव तथा लै हिक हिं सा अन्त््य गनव केिी नेपाल ऐनलाई सं शोधन गने ऐन, २०७२ द्वारा
सं शोमधत ।

52
 www.lawcommission.gov.np

(ग) सवारी मोड्न वा ध्वमन सङ्केत ददन मनर्ेध गररएको ठाउँमा सवारी मोिे को
वा ध्वनी सङ्केत ददएको ।

(र्) सिकमा गलत साइि तफवबाट सवारी चलाएको ।

(ङ) एकतफी सिकमा सो हवपरीत सवारी चलाएको ।

(च) अवस्था ठीक नभएको सवारी चलाएको ।

(छ) मनधावररत गमतभन्त्दा बढी गमतमा सवारी चलाएको ।

(ज) राती बत्ती नबाली सवारी चलाएको ।

(झ) मादक पदाथव सेवन गरी सवारी चलाएको ।

(ञ) अरूलाई बाधा पुग्ने गरी साववजमनक स्थानमा सवारी राखेको ।

(ट) सवारी चलाउन मनर्ेध गररएको ठाउँ वा समयमा सवारी चलाएको ।

(ठ) नम्बर प्ले ट नराखी सवारी चलाएको ।

(ि) सवारीको वजनको िद मनधावरण गररएको ठाउँमा मनधावररत वजनभन्त्दा

बढी वजनको सवारी चलाएको ।

(ढ) पेटी नबाँधी वा िेल्मेट नलगाई सवारी चलाएको ।

(ण) सवारीमा बस्ने वा राख्ने मामनस वा मालसामानको िद मनधावररत

गररएकोमा सो िद भन्त्दा बढी राखी सवारी चलाएको ।

(त) साववजमनक सवारीको चालकले यारी मलन इन्त्कार गरे को ।

(थ) मनधावररत भािा दरभन्त्दा बढी भािा मलई सवारी चलाएको ।

(द) लापरवािी साथ सवारी चलाएको ।

(ध) बाटो इजाजतपर नमलई साववजमनक सवारी चलाएको ।

(न) चालक अनुममतपर साथमा नराखी सवारी चलाएको ।

53
 www.lawcommission.gov.np

(२) उपदफा (१) बमोखजम यातायात मनरीक्षक वा प्रिरीले गरे को जररवानाको रकम
त्काल बुझाउन नसक्नेलाई चौबीस र्ण्टामभर ्यस्तो रकम सम्बखन्त्धत प्रिरी कायावलय वा
अमधकार प्राप्त अमधकारी समक्ष बुझाउन पुजी ददनेछ ।

(३) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा ले खखएको भए तापमन कसैले उपदफा (१) मा
उल्लेखखत कसुर गदावको बखत मनजलाई सजाय गनव त्काल र्टनास्थलमा र्टीमा सिायक
प्रिरी मनरीक्षक दजावसम्मको अमधकृत नभएमा पमन र्टनास्थलमा रिे को कुनै पमन प्रिरी जवानले
्यस्तो कसुर गनेलाई मनजले गरे को कसुर खुलाई सो बापत मनजलाई िुने जररवानाको रकम
चौबीस र्ण्टामभर सम्बखन्त्धत प्रिरी कायावलयमा बुझाउन पुजी ददनेछ ।

(४) उपदफा (२) वा (३) बमोखजमको पुजी ददं दा ्यस्तो पुजीको नक्कल प्रमतमा सो
पुजी बुझ्नेको सिी समेत गराउनु पछव ।

(५) उपदफा (२) वा (३) मा ले खखएको समयसम्म पमन अमधकार प्राप्त अमधकारी वा
सम्बखन्त्धत प्रिरी कायावलय समक्ष ्यस्तो जररवानाको रकम नबुझाउनेलाई अमधकार प्राप्त
अमधकारीले एकिजार रुपैयाँसम्म जररवाना गरी ्यस्तो व्यखि चालक भए चालक अनुममतपर,
सवारी धनी वा व्यवस्थापक भए सवारीको बाटो इजाजतपर वा मनजिरूले यातायात सेवा
सञ्चालन गनव प्राप्त अनुममतपर बढीमा एक मिीनासम्मको लामग मनलम्बन गनव सक्नेछ ।


(६) उपदफा (५) बमोखजम मनलम्बन गररएको अवमधसम्म पमन जररवाना नुबझाएमा
अमधकार प्राप्त अमधकारीले ्यस्तो चालक अनुममतपर, बाटो इजाजतपर वा यातायात सेवा
सञ्चालन गनव प्राप्त अनुममतपर खारे ज गनव सक्नेछ ।

पररच्छे द–११

हवहवध

१६५. िामन नोक्सानी पु¥याउन निुनाःे कसैले सवारीमा रिे का चालक, पररचालक, सुरक्षाकमी, सवारीका
अन्त्य कमवचारी वा यारीलाई हपट्ने, सवारी रोक्ने, सवारी तोिफोि गने वा अन्त्य कुनै हकमसमले

 पहिलो सं शोधनद्वारा सं शोमधत ।


पहिलो सं शोधनद्वारा थप।

54
 www.lawcommission.gov.np

्यस्तो सवारी वा सवारीमा रिे का मामनस वा मालसामानलाई कुनै िामन नोक्सानी पु¥याउने
काम गनव, गराउन िुँदैन ।

१६६. सवारी धनी वा व्यवस्थापकले मतनुव पनेाः कुनै चालकले लापरवािी गरी वा बदमनयत पूवक
व यो
ऐन वा यस ऐन अन्त्तगवतको मनयम वा आदे शको उल्लङ्घन गरे कोमा बािे क अन्त्य अवस्थामा
यस ऐन बमोखजम ्यस्तो चालकले मतनुव पने जररवाना, र्ा खचव, कृया खचव वा क्षमतपूमतवको रकम
सम्बखन्त्धत सवारी धनी वा व्यवस्थापकले मतरी ददनु पछव ।

१६७. सजाय निुनाःे दफा १६१ र १६२ मा ले खखएको अवस्थामा बािे क अन्त्य अवस्थामा चालकको
व ना भई कुनै िामन नोक्सानी पुग्न गएको रिे छ भने ्यस्तो
काबू बाहिरको पररखस्थमतबाट दुर्ट
सवारी चलाउने चालकलाई कुनै सजाय िुने छै न ।

१६८. प्रमतस्पधाव्मक ढिबाट यातायात सेवा सञ्चालन गनेाः यस ऐनमा अन्त्यर जुनसुकै कुरा लेखखएको
भएतापमन स्वच्छ प्रमतस्पधाव्मक ढिबाट यातायात व्यवसायको हवकास गनवको लामग साववजमनक
सवारीलाई चक्रप्रणाली अन्त्तगवत यातायात सेवा सञ्चालन गने गरी इजाजतपर प्रदान गररने
छै न ।


.........................

१६९. मनदे शन ददन सक्नेाः नेपाल सरकार, हवभाग वा अमधकार प्राप्त अमधकारीले यातायात
व्यवसायीिरूलाई यातायात व्यवसायलाई प्रभावकारी बनाउन तथा यातायात सेवालाई सरल
तथा सुलभ बनाउन आवश्यक मनदे शन ददन सक्नेछ । यसरी ददइएको मनदे शनको पालना गनुव
यातायात व्यवसायीको कतवव्य िुनेछ ।

१७०. अमधकार प्र्यायोजनाः यस ऐन बमोखजम हवभाग वा अमधकार प्राप्त अमधकारीलाई प्राप्त अमधकारिरू
मध्ये कुनै वा सबै अमधकार आवश्यकतानुसार हवभाग वा अमधकार प्राप्त अमधकारीले कुनै
समममत, अमधकारी, यातायात मनरीक्षक वा प्रिरीलाई प्र्यायोजन गनव सक्नेछ ।

१७१. पुनरावेदनाः (१) यस ऐन बमोखजम अमधकार प्राप्त अमधकारी, प्रिरी वा यातायात मनरीक्षकले
गरे को मनणवय वा सजायको आदे श उपर हवभाग समक्ष पुनरावेदन लाग्नेछ ।

(२) यस ऐन बमोखजम हवभागले गरे को मनणवय वा आदे श उपर उच्च अदालत समक्ष
पुनरावेदन लाग्नेछ ।


साववजमनक खररद ऐन, 2063 द्वारा खारे ज ।

55
 www.lawcommission.gov.np


१७२.उजुर गने िदम्याद र पुनरावेदन गने म्यादाः (१) दफा १६१ अन्त्तगवतको कसूरको िकमा
ु ी अपराध सं हिताको भाग–२ को
मुलक पररच्छे द–१२ मा उखल्लखखत म्यादमभर, दफा १६२
ु ी अपराध सं हिताको भाग–२, पररच्छे द–१४ मा उखल्लखखत
अन्त्तगवतको कसूरको िकमा मुलक
म्यादमभर र यस ऐन अन्त्तगवतका अन्त्य कसूरको िकमा कसूर भएको मममतले तीस ददनमभर
उजुर गनुव पनेछ ।

(२) दफा १६१ र १६२ अन्त्तरगतका कसुरका सम्बन्त्धमा बािे क यस ऐन अन्त्तरगतका

अन्त्य कसुरका सम्बन्त्धमा मनणवय वा आदे शको सूचना पाएको मममतले पैं तीस ददनमभर पुनरावेदन
ददनु पनेछ ।

१७३. सियोग पु¥याउनु पनेाः यो ऐन वा यस ऐन अन्त्तगवत बनेको मनयम वा जारी गररएको कुनै आदे श
कायावन्त्वयन गने सन्त्दभवमा अमधकार प्राप्त अमधकारीले वा यातायात मनरीक्षकले कुनै हकमसमको
सियोग मागेमा मनजिरूलाई ्यस्तो सियोग पु¥याउने कतवव्य प्रिरी लगायत सम्बखन्त्धत सबैको
िुनेछ ।

१७४. अन्त्य सवारी साधनको चालकले यस ऐनको पालन गनुव पनेाः यस ऐन बमोखजम दताव गनव नपने
सवारी साधन वा कुनै सवारी साधन चलाउन यस ऐन बमोखजम चालक अनुममतपर मलन नपने
रिेछ भने ्यस्तो सवारी चलाउँदा चालकले यो ऐन वा यस ऐन अन्त्तगवत बनेको मनयम वा
जारी गररएको आदे शद्वारा मनधावररत ट्राहफक सङ्केतको पालना गनुव पछव ।

१७५. असल मनयतले गरे को कामको बचाउाः अमधकार प्राप्त अमधकारी वा मनजले अमधकार प्र्यायोजन
गरे को समममत, अमधकारी, यातायात मनरीक्षक, प्रिरी कमवचारी वा सम्बखन्त्धत कुनै कमवचारीले यस
ऐन बमोखजम आफ्नो कतवव्य पालन गदाव असल मनयतले गरे को काम कारवािीमा मनज व्यखिगत
रूपमा जवाफदे िी िुने छै न ।

१७६. हवशेर् अमधकाराः यस ऐनमा अन्त्यर जुनसुकै कुरा ले खखएको भए तापमन कुनै सवारीको सम्बन्त्धमा
यस ऐनको कुनै व्यवस्था तोहकएको अवमधसम्म लागू निुने गरी नेपाल सरकारले छु ट ददन
सक्नेछ ।

 पहिलो सं शोधनद्वारा सं शोमधत ।

 केिी नेपाल कानूनलाई सं शोधन, एकीकरण, समायोजन र खारे ज गने ऐन, २०७४ द्वारा सं शोमधत।


ु ी सं हिता सम्बन्त्धी केिी नेपाल ऐनलाई सं शोधन गने ऐन, 2075 द्वारा सं शोमधत ।
मुलक

56
 www.lawcommission.gov.np


१७६क. नेपाल सरकार वादी िुनाःे दफा १६१ र १६२ अन्त्तरगतको मुद्दा नेपाल सरकार वादी
ु ी फौजदारी कायवहवमध (सं हिता) ऐन, २०७४ को अनुसूची– १ मा
िुनेछ र सो मुद्दा मुलक
परे को मामनने छ ।

१७७. बाधा अिकाउ फुकाउने अमधकाराः यस ऐनको कायावन्त्वयन गदाव कुनै बाधा अिकाउ परे मा
नेपाल सरकारले नेपाल राजपरमा सूचना प्रकाखशत गरी आदे श जारी गरी ्यस्तो बाधा अिकाउ
िटाउन सक्नेछ ।

१७८. अनुसूचीमा िेरफेर गनव सक्नेाः नेपाल सरकारले नेपाल राजपरमा सूचना प्रकाखशत गरी अनुसूचीमा
आवश्यक िे रफेर गनव सक्नेछ ।

१७९. मनयम बनाउने अमधकाराः यस ऐनको उद्देश्य पूमतवको लामग नेपाल सरकारले आवश्यक मनयमिरू
बनाउन सक्नेछ ।

१८०. खारे जी र बचाउाः (१) दे िायका ऐनिरू खारे ज गररएका छन् ेाः–

(क) सवारी ऐन, २०२० ।

(ख) राहष्ट्रय यातायात व्यवस्था ऐन, २०२६ ।

(२) उपदफा (१) मा ले खखएका ऐनिरू अन्त्तगवत भए गरे का सम्पूणव काम कारवािीिरू
यसै ऐन अन्त्तगवत भए गरे का मामननेछन् ।

अनुसूची–१

(दफा ३, ४ र ५ सँग सम्बखन्त्धत)

सवारीको वगीकरण

खण्ि (क)


पहिलो सं शोधनद्वारा थप।

57
 www.lawcommission.gov.np

ठू लो सवारी (दफा ३ सँग सम्बखन्त्धत):-

बस, ट्रक, ट्रयाक्टर, दमकल, िोजर, लोिर, िम्फर, क्रेन, रोलर आदद ।

खण्ि (ख)

मझौला सवारी ( दफा ४ सँग सम्बखन्त्धत):-

मममनबस, मममनट्रक, जीप, पीकअप, भ्यान, क्रेन, ट्रयाक्टर, रोलर आदद ।

खण्ि (ग)

सानो सवारी (दफा ५ सँग सम्बखन्त्धत):-

कार, जीप, भ्यान, हपकअप, मोटर साइकल, स्कूटर, टे म्पो, पावर हटलर आदद ।


अनुसूची–२

(दफा ६, ७, ८, ९, १० र ११ सँग सम्बखन्त्धत)

सवारीको नम्बर प्ले ट


मममत 2074/4/25 गतेको नेपाल राजपरमा प्रकाखशत सूचनाद्वारा िेरफेर .

58
 www.lawcommission.gov.np

भाग–१ साधारण सवारी नम्बर प्ले ट

खण्ि (क)

साववजमनक सवारी (दफा ६ को उपदफा (५) सँग सम्बखन्त्धत) :-

कालो प्लेटमा सेतो अक्षर र अङ्कमा िुनपु नेछ ।

तर अब उप्रान्त्त बागमती अञ्चलमभर दताव गरी काठमािौं उप्यकाको चक्रपथ र

चक्रपथ बाहिर भािामा चलाइने टे प्पो र माइक्रोबसको नम्बर प्ले ट सेतो प्ले टमा कालो अक्षर
र अङ्कमा राख्नु पनेछ ।

खण्ि (ख)

पयवटक सवारी (दफा ७ को उपदफा (२) सँग सम्बखन्त्धत) :-

िररयो प्लेटमा सेतो अक्षर र अङ्कमा िुन ु पनेछ ।

खण्ि (ग)

मनजी सवारी (दफा ८ को उपदफा (३) सँग सम्बखन्त्धत) :-

रातो प्लेटमा सेतो अक्षर र अङ्कमा िुन ु पनेछ ।

खण्ि (र्)

सरकारी सवारी (दफा ९ को उपदफा (२) सँग सम्बखन्त्धत) :-

सेतो प्ले टमा रातो अक्षर र अङ्कमा िुन ु पनेछ ।

खण्ि (ङ)

सं गदठत सं स्था वा सं स्थानको सवारी (दफा १० को उपदफा (२) सँग सम्बखन्त्धत) :-

पिेँ लो प्लेटमा नीलो अक्षर र अङ्कमा िुन ु पनेछ ।

खण्ि (च)

ँ सम्बखन्त्धत) :-
कूटनीमतक सवारी (दफा ११ को उपदफा (२) सग

59
 www.lawcommission.gov.np

नीलो प्लेटमा सेतो अक्षर र अङ्कमा िुन ु पनेछ ।

द्रष्टव्याः

१. राष्ट्रपमत चढ्ने सवारी साधनको नम्बर प्ले ट नेपाल सरकारले तोके बमोखजम िुनेछ ।

२. उपराष्ट्रपमत, प्रधानमन्त्री, प्रधान न्त्यायाधीश, व्यवस्थाहपका-सं सदका सभामुख तथा उपसभामुख

र मखन्त्रपररर्द्का सदस्यिरू चढ्ने सरकारी सवारी साधनको नम्बर प्ले टको मामथल्लो आधा
भाग र तल्लो आधा भाग क्रमशाः रातो र नीलो रिको पृष्ठभूमममा सेतो रिको अक्षर र अङ्क
िुन ु पनेछ ।


२क. प्रदे श प्रमुख, मुख्यमन्त्री, प्रदे श सभाका अध्यक्ष, उपाध्यक्ष र प्रदे श मखन्त्रपररर्द्का सदस्यिरु
चढ्ने सरकारी सवारी साधनको नम्बर प्ले टको मामथल्लो आधा भागमा रातो र तल्लो आधा
भागमा सेतो रिको पृष्ठभूमम भई सो पृष्ठभूमममा क्रमशाः सेतो र रातो रिको अक्षर र अङ्क िुन ु
पनेछ ।

३. सबै हकमसमका ठू ला तथा मझौला सवारीिरूको नम्बर प्ले टको साईज १४" × ८" साना सवारी
मध्ये चारपाङिेको नम्बरप्लेटको साइज १२" × ७" तीनपाङिे टे म्पो आददको नम्वरप्ले टको
साइज १०" × ७" र दुई पाङिे मोटर साइकल, स्कुटर आददको नम्वरप्ले टको साइज ८" ×
५" िुन ु पनेछ ।

४. नम्बरप्ले टमा लेखखने अक्षर र अङ्क ठू ला तथा मझौला सवारीिरूको प्ले टमा कखम्तमा ३ इन्त्च
अग्लो र १/२" मोटो, सानो सवारीमा चारपाङिे तथा तीनपाङिे टे म्पो आददको २" अग्लो र
१/२" मोटो र मोटरसाइकल, स्कुटर आददको २" अग्लो र ३/८" मोटो िुन ु पनेछ ।

५. नम्बरप्ले टको चारै मतर १/२" (मोटर साइकल, स्कुटर आददको प्ले टमा १/४" छािे र अङ्क र
अक्षर ले ख्न ु पनेछ । अङ्क र अक्षरको बीचको दू री कम्तीमा पमन १/४" तथा तल्लो र मामथल्लो
लाइनको दूरी कखम्तमा १/२ इन्त्च पमन िुन ु पनेछ ।

भाग–२ इम्बोस्ि सवारी नम्बर प्लेट


िाल सं र्ीय सं सद कायम भएको ।

मममत 2076/4/20 गतेको नेपाल राजपरमा प्रकाखशत सूचनाद्वरा थप ।

60
 www.lawcommission.gov.np

खण्ि (क)

साववजमनक सवारी (दफा ६ को उपदफा (५) सँग सम्बखन्त्धत)

पिेँ लो प्लेटमा कालो अक्षर र अङ्कमा िुनपु नेछ ।

खण्ि (ख)

पयवटक सवारी (दफा ७ को उपदफा (२) सँग सम्बखन्त्धत)

पिेँ लो प्लेटमा कालो अक्षर र अङ्कमा िुन ु पनेछ ।

खण्ि (ग)

मनजी सवारी (दफा ८ को उपदफा (३) सँग सम्बखन्त्धत)

सेतो प्ले टमा कालो अक्षर र अङ्कमा िुन ु पनेछ ।

खण्ि (र्)

सरकारी सवारी (दफा ९ को उपदफा (२) सँग सम्बखन्त्धत)

सेतो प्ले टमा रातो अक्षर र अङ्कमा िुन ु पनेछ ।

खण्ि (ङ)

सं गदठत सं स्था वा सं स्थानको सवारी (दफा १० को उपदफा (२) सँग सम्बखन्त्धत)

सेतो प्ले टमा रातो अक्षर र अङ्कमा िुन ु पनेछ ।

खण्ि (च)

ँ सम्बखन्त्धत)
कूटनीमतक सवारी (दफा ११ को उपदफा (२) सग

सेतो प्लेटमा मनलो अक्षर र अङ्कमा िुन ु पनेछ ।

द्रष्टव्याः

१. राष्ट्रपमत चढ्ने सवारी साधनमा प्रयोग िुने प्ले टको बायाँपदट्ट मिजाइन र रे खाखचर (ड्रइि)
बमोखजम गौरवमयी नेपली झण्िा, झण्िाभमु न मामथबाट िल्का मनलो रि िुँदै तल गाढा मनलो
रि भएको ग्रामिएन्त्ट इन्त्सहक्रप्सन सहितको एररयल बोल्ि फन्त्टमा अं िज
े ी क्याहपटल अक्षरको

61
 www.lawcommission.gov.np

एनइपी (NEP), एनइपी अक्षरमुमन लालीगुरँ ासको आकृमत उल्लेखखत क्रोममयम आधाररत वगावकार
िोलोिाम र िोलोिाममा सात (मिखजट) अङ्कको मसररयल नम्बर, रहिन नेपालको मनशाना छाप,
प्लेटको दायाँ तलपट्टी लेस इन्त्िेभ्ि सात (मिखजट) अङ्कको मसररयल नम्बर, प्ले टको दायाँपदट्ट
नेपाली झण्िा, सेक्यूररहट हफचसव (श्याम्–श्वेत ् अं िज
े ी क्याहपटल अक्षरको एनपीएल (NPL),
श्याम्–श्वेत ् सानो आकारको मनशाना छाप), प्ले टको पिामि पदट्ट उ्पादनकतावको नाम, उ्पादन
मममत, समय, गुणस्तर एस्योरे न्त्स नम्बर आददको िाटा इनपुट सहितको हप्रन्त्टे ि बारकोि एवं
मिजाइन र रे खाखचर (ड्रइङ) सं लग्न िुन ु पनेछ ।

२. उपराष्ट्रपमत, प्रधानमन्त्री, प्रधान न्त्यायाधीश, व्यवस्थाहपका–सं सदका सभामुख तथा उपसभामुख

र मखन्त्रपररर्द्का सदस्यिरु च्ढ्ने सरकारी सवारी साधनको इम्बोस्ि नम्बर प्ले ट सेतो प्ले टमा
रातो रिको अक्षर र अङ्कमा िुन ु पनेछ ।

३. खण्ि (क) दे खख खण्ि (ङ) सम्मका सवारुी साधनिरुमा प्रयोग िुने इम्बोस्ि नम्बर प्ले टको
बायाँपदट्ट मिजाइन र रे खाखचर (ड्रइङ) बमोखजम गौरवमयी नेपाली झण्िा, झण्िामुमन मामथबाट
िल्का मनलो रि िुँदै तल गाढा मनलो रि भएको ग्रामिएन्त्ट इन्त्सहक्रप्सन सहितको एररयल
े ी क्याहपटल अक्षरको एनइपी (NEP), एनइपी अक्षरमुमन लालीगुरँ ासको
बोल्ि फन्त्टमा अं िज
आकृमत उल्ले खखत क्रोममयम आधाररत वगावकार िोलोिाम र िोलोिामको बीचमा सात (मिखजट)
अङ्कको मसररयल नम्बर, प्लेटको दायाँ तलपट्टी ले सर इन्त्िेभ्ि सात (मिखजट) अङ्कको मसररयल
नम्बर, सेक्यूररहट हफचसव (श्याम्–श्वेत ् अं िज
े ी क्याहपटल अक्षरको एनपीएल (NPL), श्याम्–श्वेत ्
सानो आकारको मनशाना छाप), प्ले टको पिामि पदट्ट उ्पादनकतावको नाम, उ्पादन मममत, समय,
गुणस्तर एस्योरे न्त्स नम्बर आददको िाटा इनपुट सहितको हप्रन्त्टे ि बारकोि एवं मिजाइन र
रे खाखचर (ड्रइङ) सं लग्न िुन ु पनेछ ।

तर सानो (दुई पाङ्ग्िे) सवारी साधनको अगामिपदट्ट प्रयोग िुने नम्बर प्लेटको भने
दायाँपदट्ट मामथ कुनामा ले सर इन्त्िेभ्ि सात (मिखजट) अङ्कको मसररयल नम्बर उल्ले ख िुन ु
पनेछ ।

४. खण्ि (च) मा उल्ले खखत कूटनीमतक सवारी साधनिरुमा प्रयोग िुने इम्बोस्ि नम्बर प्ले टमा
िुन ु पने अक्षर, अङ्क, सेक्यूररहट हफचसव लगायतका अन्त्य हववरणिरु हवभागले तोके बमोखजम
िुनेछ ।


िाल सं र्ीय सं सद कायम भएको ।

62
 www.lawcommission.gov.np

५. ठू लो सवारी, मझौला तथा सानो (चार पाङ्ग्िे) सवारी, सानो (तीन पाङिे) सवारी र सानो (दुई
पाङ्ग्िे) सवारी साधनको अगामि र पछामि प्रयोग गने नम्बर प्ले टको साइज दे िाय बमोखजम
िुनेछ ।

मस.नं सवारीको वगीकरण नम्बर प्ले टको साईज नम्बर प्ले टको साईज
(अगामि) (पछामि)
१. ठू लो सवारी ५२०×११० ममलीममटर 34०×20० ममलीममटर
२. मझौला तथा सानो ४३०×११० ममलीममटर २८०×१८० ममलीममटर
(चार पाङ्ग्िे) सवारी
३. सानो (तीन पाङ्ग्िे) सवारी २४०×१३० ममलीममटर २४०×१३० ममलीममटर
४. सानो (दुई पाङ्ग्िे) सवारी ३००×८० ममलीममटर २४०×१३० ममलीममटर

६. ठू लो सवारी, मझौला तथा सानो (चार पाङ्ग्िे) सवारी, सानो (तीन पाङ्ग्िे) सवारी र सानो (दुई
पाङ्ग्िे) सवारी साधनको अगामि र पछामि प्रयोग गने नम्बर प्ले टमा ले खखने अक्षर र अङ्कको
उचाई, चौिाई र मतनीिरु बीचको दू री ममलीममटर (मी.मी.) मा दे िाय बमोखजम िुनेछाः–

मस.नं. सवारीको अक्षरको अंकको अक्षरको अंकको अक्षर र अंक र

वगीकरण उचाई र उचाई र उचाई र उचाई र अक्षर अंक
चौिाई चौिाई चौिाई चौिाई बीचको बीचको
(अगामि) (अगामि) (पछामि) (पछामि) दू री दू री
(अगामि) (पछामि)

१. ठू लो सवारी उचाई ५५ र उचाई ५५ उचाई ६५ उचाई ६५ अगामि ८ अगामि ८

चौिाई ३५ र चौिाई र चौिाई र चौिाई पछामि पछामि ८
३२ ४१.५ ३९ ८.५
२. मझौला तथा उचाई ५५ र उचाई ५५ उचाई ६५ उचाई ६५ अगामि ८ अगामि ८
सानो (चार चौिाई ३५ र चौिाई र चौिाई र चौिाई पछामि ८ पछामि ८
पाङ्ग्िे) सवारी ३२ ४१.५ ३९
३. सानो (तीन उचाई ३४ र उचाई ३४ उचाई ३४ २२ उचाई अगामि ८ अगामि ८
पाङ्ग्िे) सवारी चौिाई २२ र चौिाई र चौिाई ३४ र पछामि ८ पछामि ८
२० चौिाई २०
४. सानो (दुई उचाई ३४ र उचाई ३४ उचाई ३४ उचाई ३४ अगामि ८ अगामि ८
पाङ्ग्िे) सवारी चौिाई २२ र चौिाई र चौिाई र चौिाई पछामि ८ पछामि ८
२० २२ २०

63
 www.lawcommission.gov.np

७. ठू लो सवारी, मझौला तथा सानो (चार पाङिे) सवारी र सानो (तीन पाङ्ग्िे) सवारी साधनिरुको
अगामि र पछामि प्रयोग गने नम्बर प्ले टको चारै मतर १५ मममलममटर छािे र अक्षर र अङ्क ले ख्न ु
पनेछ ।

तर सानो (दुई पाङ्ग्िे) सवारी साधनको प्ले टमा १२ मममलममटर छािेर अक्षर र अङ्क
लेख्न ु पनेछ ।

८. इम्बोस्ि सवारी नम्बर प्लेटको धातु न्त्यू नतम ९९% आल्मुमनयम सब्सट्रेट, प्ले टको किापना
एच ४१ व एच ४२, प्लेटको मोटाइ ०.९८ ± ०.०३ ममलीममटर, सो प्ले टमा रे ट्रोररफ्ले खक्टभ
खशट ल्याममनेट एवं इउन ४८५ र इउन ५७३–३ बमोखजमको तथा अन्त्तरावहष्ट्रय मापदण्ि
आइएसओ ७५९१:१९८२ बमोखजमको िुन ु पनेछ ।

९. मबिानीको सूयक
व ो हकरण परे को लामलम सगरमाथाको तस्वीर उल्ले खखत रे मियो हिक्वेन्त्सी
आइिेखन्त्टहफकेशन मिभाइस (आरएफआइिी) एन्त्टे ना ८ दे खख १० मीटरको दूरीबाटै रे मियो
हिक्वेन्त्सी आइटे खन्त्टहफकेशन मिभाइस (आरएफआइिी) ररिरले ररि गनव सक्ने १०५
ममलीममटर लम्बाई, ७० ममलीममटर चौिाई र पोमलस्टर हफल्म कमतीमा ५० माइक्रोनको ठू लो
सवारी, मझौला तथा सानो (चार पाङ्ग्िे) सवारी र सानो (तीन पाङ्ग्िे) सवारी साधनिरुको
अगामिको हवन्त्ि खस्क्रनमा जिान भएको िुन ु पनेछ ।

तर सानो (दुई पाङ्ग्िे) सवारी साधनिरुको िकमा भने रे मियो हिक्वेन्त्सी

आइिेखन्त्टहफकेशन मिभाइस (आरएफआइिी) मसट टयाग पछामि पदट्टको नम्बर प्ले टमा जिान
गनुव पनेछ ।

१०. इम्बोस्ि भएको अक्षर र अङ्कमा िट स्ट्याखम्पि फ्वाइललाई िट स्ट्याखम्पि गदाव ४५ मििीको
कोणमा ढकल्ने गरी NEPAL DOTM शब्दावली एररयल बोल्ि फन्त्टमा उल्ले ख िुन ु पनेछ ।

११. खस्टल (क्लास ४.८) को गोलो टाउको भएको अन–िािे न्त्ि, मेमसन वन वे स्क्रु एउटा सवारी
साधनका लामग चार वटा िुन ु पनेछ ।

१२. े ी मलपीमा िुन ु पनेछ ।

इम्बोस्ि सवारी नम्बर प्ले टमा अक्षर र अङ्क अं िज

64
 www.lawcommission.gov.np


१३. सवारी साधनिरुमा प्रयोग गररने इम्बोस्ि सवारी नम्बर प्ले टमा प्रदे शको नामाङ्कन नभएसम्म
प्रदे श नम्बर उल्ले ख गनुव पनेछ तर प्रदे शको नामाङ्कन पश्चात हवभागले तोके बमोखजम प्रदे श
नम्बरको सट्टा प्रदे शको नाम उल्ले ख गनुव पनेछ ।

१४. हवभागको मसफाररसमा भौमतक पूवावधार तथा यातायात मन्त्रालयले नेपाल राजपरमा सूचना
प्रकाशन गरी तोकेको मममत र स्थानमा इम्बोस्ि सवारी नम्बर प्ले ट सम्बन्त्धी व्यवस्था लागू
गनेछ ।

अनुसूची–३

(दफा १६ सँग सम्बखन्त्धत)

सवारी दताव प्रमाणपरको ढाँचा

नेपाल सरकार


मममत 2074/7/13 गतेको नेपाल राजपरमा प्रकाखशत सू चनाद्वारा िेरफेर ।

65
 www.lawcommission.gov.np


भौमतक पूवावधार तथा यातायात मन्त्रालय

यातायात व्यवस्था हवभाग

........ यातायात व्यवस्था कायावलय

सवारी दताव नं.:-

सवारीको हकमसम :-

दताव मममत :-

सवारी धनीको नाम, थर :-

वतन :-

सवारी धनीको िस्ताक्षर :- ... अमधकृतको सिी :- ...

सवारी
धनीको
फोटो

दताव गने अमधकारीको

िस्ताक्षर :-

मममत :-

नामसारी भएको मममत ... ...

सवारी
धनीको
फोटो


नेपालको सं हवधान अनुकूल बनाउन केिी नेपाल ऐनलाई सं शोधन गने ऐन, २०७५ द्धारा सं शोमधत ।

66
 www.lawcommission.gov.np

सवारी धनीको नाम, थर, वतन :- ... ... ...... ... .... .... .... ... ... ... ... ... ...

नामसारी गने अमधकारीको

िस्ताक्षराः–

प्रमाणपरको नवीकरण

नवीकरण गरे को मममत नवीकरण म्याद पुग्ने मममत नवीकरण गने अमधकारीको सिी

सवारीको हवस्तृत हववरण :-

१. कम्पनीको नाम :-

२. सवारीको मोिे ल (साल) :-

३. मसमलण्िर सं ख्या :-

४. िर्व पावररमस.मस. :-

५. चेमसस नम्बर :-

६. इखन्त्जन नम्बर :-

७. सवारीको रि :-

८. सीट क्षमता (चालक सहित) :-

९. वजन :-

१०. पेट्रोल। मिजेल :-

११. रे मियो, क्यासेट प्लयर, टे मलफोन आदद छ छै न :-

१२. कुन कम्पनी वा मामनसबाट खरीद गरे को िो सो कम्पनी वा मामनसको नाम :-

१३. प्रयोगाः–

१४. चलाउने क्षेर :-

67
 www.lawcommission.gov.np

१५. भन्त्सारको मनस्सा :-

सवारी जाँचेको

सवारी जाँचेको मममत नवीकरणको म्याद पुग्ने मममत जाँच्ने अमधकारीको सिी

कैहफयत

अनुसूची–४

(दफा २१ सँग सम्बखन्त्धत)

68
 www.lawcommission.gov.np


भौमतक पूवावधार तथा यातायात मन्त्रालय

यातायात व्यवस्था हवभाग

यातायात व्यवस्था कायावलय

परसं ख्यााः– मममताः–... ... ...

चलानी नं. :-... ... ... शाखा... ... ...

प्राप्त पर सं ख्या र मममताः–

हवर्य :-अस्थायी नम्बर ।

श्री ... ... ...

उपयुि
व सम्बन्त्धमा व्यखि/फमव/कम्पनीले यस कायावलयमा मममत २० । । मा ददएको मनवेदन
र सो साथ सं लग्न प्रमाणिरूको आधारमा मनम्न बमोखजम हववरण भएको सवारी तोहकएको अवमधसम्मको
मनममत्त अस्थायी नम्बर ददइएको छ ।

१. सवारी धनीको नाम, थर, वतन :-

२. ददइएको अस्थायी नम्बर :-

३. अस्थायी नम्बरको अवमध :-

४. भन्त्सारको मनस्सा :-

५. सवारी मनमावता :-

६. सवारीको हकमसम :-

७. मसमलण्िर सं ख्या :-

८. िर्व पावर मस.मस. :-

९. चेमसस नम्बर :-

१०. इखन्त्जन नम्बर :-


नेपालको सं हवधान अनुकूल बनाउन केिी नेपाल ऐनलाई सं शोधन गने ऐन, २०७५ द्धारा सं शोमधत ।

69
 www.lawcommission.gov.np

११. सवारीको रि :-

१२. सीट क्षमता (चालक सहित) :-

१३. वजन :-

१४. पेट्रोल/मिजेल :-

१५. सवारीको पुरानो प्लेट नम्बर :-


अनुसूची – ५


मममत 2054/6/6 को नेपाल राजपरमा प्रकाखशत सूचनाद्वारा अनुसूची िेरफेर ।

70
 www.lawcommission.gov.np

(दफा ५० सँग सम्बखन्त्धत)

नेपाल सरकार

HMG of Nepal

सवारी चालक अनुममतपर

Driving Licence

नम्बराः

Number

नामाः

Name

जारी मममताः म्याद समाप्त मममताः

Date of Issue Expiry Date

ना.प्र.नं.: रि समूिाः

Ctz. No. Blood Group

हपता/पमतको नामाः

Father/Husband

ठे गानााः

Address

तपाईलाई मनम्न बमोखजमको सवारीिरूको चालक अनुममतपर ददइएको छाः

The Holder of this Licence is authorised to drive the following vehicles.

71
 www.lawcommission.gov.np

क. मोटर साइकल, स्कुटर, मोपेि च. मममनबस, मममनट्रक

A Motorcycle, Scooter, Moped F Minibus, Minitruck

ख. ख. कार, खजप, िे मलभरी भ्यान छ. ट्रक, बस, लिरी

B Car, Jeep, Delivery Van G Truck, Bus, Lorry
ग. टे प्पो, अटोररक्सा ज. रोिरोलर, िोजर
C Tempo, Autoricksha H Road Roller, Dozer
र्. पावर हटलर झ. क्रेन, दमकल, लोिर
D Powertillar I Crane, Fire brigade, Loader
ङ. ट्रयाक्टर ञ. अन्त्य
E Tractor J Other

जारी गने अमधकारी सवारी चालकको दस्तखत

Issued by Licence holder's signature

कारबािी Offences

अनुसूची – ६

72
 www.lawcommission.gov.np

(दफा ६७ सँग सम्बखन्त्धत)

सवारी पररचालक अनुममतपर

अ. पर. नं.

जारी मममत म्याद समाप्त मममत

फोटो

नामाः–

ना.प्र.प.नं.:-

हपता/पमतको नामाः–

ठे गानााः–

तपाईलाई मनम्न बमोखजमको सवारीिरूको नेपाल सरकार

पररचालक अनुममतपर ददइएको छ । 
भौमतक पूवावधार तथा यातायात मन्त्रालय
यातायात व्यवस्था हवभाग
(क) बस ... ...यातायात व्यवस्था कायावलय
(ख) मममनबस
(ग) ट्रक
पासपोटव नं.:-
रगत समूिाः–

सवारी पररचालकको सिीाः–

अनुसूची–७


नेपालको सं हवधान अनुकूल बनाउन केिी नेपाल ऐनलाई सं शोधन गने ऐन, २०७५ द्धारा सं शोमधत ।

73
 www.lawcommission.gov.np

(दफा ७७ सँग सम्बखन्त्धत)

(बाटो इजाजतपरको ढाँचा)

नेपाल सरकार


भौमतक पूवावधार तथा यातायात मन्त्रालय

यातायात व्यवस्था हवभाग

. . . . . यातायात व्यवस्था कायावलय

इजाजत ददने अमधकारीको, -

नामाः–

दजावाः–

दस्तखताः–

मममताः–

चेमससको लम्बाईाः–

इखन्त्जन नम्बराः–

मोिेलाः–

सवारी मनमावण गने कम्पनी वा सं स्थाको नाम र ठे गानााः–

बिी तयार गने कारखानाको नाम ठे गानााः–

इजाजत पर नंाः–

सवारीको हकमसमाः–

सवारी धनी वा व्यवस्थापकको नामाः–


नेपालको सं हवधान अनुकूल बनाउन केिी नेपाल ऐनलाई सं शोधन गने ऐन, २०७५ द्धारा सं शोमधत ।

74
 www.lawcommission.gov.np

ठे गानााः–

सवारी धनी वा व्यवस्थापकको दस्तखताः–

सवारीको हकमसमाः–

क्षमता ........................ सवारी नम्बराः–

चेमसस नम्बराः–

नामसारी

२०४/ / को मनवेदन र मममत २०४ / / को दतावको प्रमाणपर अनुसार श्री

..................................................... को नामबाट ......................................... बस्ने श्री
.......................................... को नाउँमा नामसारी गररएको छ ।

अमधकारको दस्तखताः–

मममताः–

इजाजतपर पाएको क्षेर बिाल अवमध इजाजतपर ददने वा नवीकरण गने अमधकारीको
(बाटो) दस्तखत र मममत

अनुसूची–८

75
 www.lawcommission.gov.np

(दफा ९३ सँग सम्बखन्त्धत)

(यातायात सेवा सञ्चालन गने अनुममतपरको ढाँचा)

नेपाल सरकार


भौमतक पूवावधार तथा यातायात मन्त्रालय

यातायात व्यवस्था हवभाग

फोटो

दताव नं.:-

दताव मममताः–

सवारी तथा यातायात व्यवस्था ऐन, २०४९ को दफा ९३ अनुसार दे िायको सेवा सञ्चालन गनव
यो अनुममतपर ददइएको छ ।

(१) व्यखि/फमव/कम्पनीको नामाः–

(२) ठे गानााः–

(३) कारोबारको मुख्य स्थानाः–

(४) सञ्चालन गने सेवाको हकमसमाः–

(५) धनी/साझेदार/सञ्चालन (मुख्य व्यखि) को नाम, थर र दजावाः–

(६) ठे गानााः–

.......................... ...........................

(मुख्य व्यखिको सिी) (मिामनदे शकको सिी)


नेपालको सं हवधान अनुकूल बनाउन केिी नेपाल ऐनलाई सं शोधन गने ऐन, २०७५ द्धारा सं शोमधत ।

76