WYDZIAŁ PSYCHOLOGII W KATOWICACH

Psychologia rozwoju człowieka

Rok akademicki 2023/2024

Kierunek studiów Psychologia

Profil studiów ogólnoakademicki

Poziom studiów jednolite studia magisterskie/ studia I stopnia

Rodzaj zajęć obowiązkowe

Forma studiów stacjonarne / niestacjonarne

Rok studiów I

Semestr letni

Liczba punktów ECTS 6

Całkowita liczba godzin pracy 150

studenta

Koordynator przedmiotu dr Małgorzata Wójcik

(tytuł/stopień naukowy, imię, mgolonka-wojck@swps.edu.pl
nazwisko, adres e-mail)

Język wykładowy język polski

Forma Liczba Prowadzący

zajęć godzin
(tytuł/stopień naukowy, imię, nazwisko, adres e-mail)
wykład 30/24 Dr hab. Zofia Dołęga
zdolega@swps.edu.pl
ćwiczenia 24/18 dr Ida Szwed, iszwed@swps.edu.pl
dr Marianna Dąbrowska-Wnuk, mdabrowska-wnuk@swps.edu.pl
mgr Karina Mucha, kmucha@swps.edu.pl

Zakres efektu Przedmiotowe efekty uczenia się Odniesienie Odniesienie

do do
kierunkowych kierunkowych
efektów efektów
uczenia się
 uczenia się
JSM
I stopień
Wiedza ● Student w stopniu zaawansowanym PS1_W9 PSJ_W9
zna i rozumie psychologiczną PS1_W15 PSJ_W15
perspektywę ujęcia rozwoju człowieka
w cyklu życia oraz teorie wyjaśniające
w tym zakresie i specyfikę badań
● Student zna i rozumie wpływ
czynników biologicznych i
środowiskowych, a także interakcji
pomiędzy nimi na przebieg procesu
rozwojowego
● Student zna i rozumie przebieg
rozwoju człowieka w różnych jego
aspektach: motorycznym, poznawczym
i społecznym
Umiejętności ● Student opisuje i wyjaśnia zachowania PS1_U1 PSJ_U1
człowieka na różnych etapach jego PS1_U2 PSJ_U3
rozwoju, wykorzystując wiedzę z PS1_U4 PSJ_U9
zakresu psychologii rozwoju
● Student posługuje się zaawansowaną
terminologią stosowaną w psychologii
rozwoju
● Student formułuje problemy badawcze
dotyczące rozwoju człowieka;
proponuje ich rozwiązanie, posługując
się wiedzą z zakresu psychologii
rozwoju poprzez odwołanie do badań,
aparatu pojęciowego i metodologii
badawczej w tej dziedzinie
Kompetencje ● Student dostrzega i uznaje znaczenie PS1_K1 PSJ_K1
społeczne wiedzy z zakresu psychologii rozwoju w PS1_K5 PSJ_K8
rozwiązywaniu problemów
teoretycznych i praktycznych
dotyczących rozwoju człowieka
● Student poddaje krytycznej ocenie
swoją wiedzę i umiejętności

Treści programowe w podziale na formy zajęć

Wykład
Treści programowe
Wprowadzenie do psychologii rozwoju
człowieka- podstawowe pojęcia, problemy i
zagadnienia
Perspektywy teoretyczne psychologii
rozwoju
Metodologia badań empirycznych w
Literatura obowiązkowa
Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2016).
Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Rozdział 1.
Schaffer, D.R., Kipp, K. (2015). Psychologia rozwoju.
Od dziecka do dorosłości. Gdańsk: Harmonia
Universalis, Część I.
Schaffer, D.R., Kipp, K. (2015). Psychologia rozwoju.
psychologii rozwoju
Znaczenie natury i środowiska w rozwoju
człowieka
Rozwój w okresie prenatalnym i
niemowlęcym
Rozwój w okresie dzieciństwa
Rozwój w okresie dorastania
Rozwój w okresie dorosłości - wczesna
dorosłość
Rozwój w okresie dorosłości - późna
dorosłość
Rozwój psychoseksualny – spór o gender
Rozwój emocjonalny
Rozwój moralny
Od dziecka do dorosłości. Gdańsk: Harmonia
Universalis, Część I.
Lub
Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2016).
Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Rozdział 3.
Schaffer, D.R., Kipp, K. (2015). Psychologia rozwoju.
Od dziecka do dorosłości. Gdańsk: Harmonia
Universalis, Część II.
Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2016).
Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Rozdział 4.
Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2016).
Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Rozdział 5.
Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2016).
Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Rozdział 6.
Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2016).
Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Rozdział 7.
Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2016).
Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Rozdział 7.
Beisert M. (2006). Seksualność w cyklu życia
człowieka . Warszawa: PWN.
http://www.rops.krakow.pl/pliki/
Polityka_spoleczna/
rozwo__j_ogo__lnie_uzupe__niona_wersja.pdf
Schaffer H.R. (2005). Psychologia dziecka.
Warszawa: PWN, rozdz. 5.
Hawras-Napierała B., Trempała J. (2002). Psychologia
rozwoju człowieka. T.3. Warszawa; PWN, rozdz. 2.
Hawras-Napierała B., Trempała J. (2002). Psychologia
rozwoju człowieka. T.3. Warszawa; PWN, rozdz. 4.

Ćwiczenia
Treści programowe Literatura obowiązkowa
Wprowadzenie do psychologii rozwoju Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2016).
człowieka - podstawowe pojęcia, problemy i Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie
zagadnienia Wydawnictwo Psychologiczne, Rozdział 1.
Perspektywy teoretyczne psychologii Schaffer, D.R., Kipp, K. (2015). Psychologia rozwoju.
rozwoju Od dziecka do dorosłości. Gdańsk: Harmonia
Universalis, Część I.
Metodologia badań empirycznych w Schaffer, D.R., Kipp, K. (2015). Psychologia rozwoju.
psychologii rozwoju Od dziecka do dorosłości. Gdańsk: Harmonia
Universalis, Część I.
Lub
Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2016).
Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Rozdział 3.
Znaczenie natury i środowiska w rozwoju
człowieka
Rozwój w okresie prenatalnym i
niemowlęcym
Rozwój w okresie dzieciństwa
Rozwój w okresie dorastania
Rozwój w okresie dorosłości - wczesna
dorosłość
Rozwój w okresie dorosłości - średnia
dorosłość
Rozwój w okresie dorosłości - późna
dorosłość
Uwarunkowania rozwoju i zachowań
rodzicielskich – perspektywa psychologii
ewolucyjnej
Przywiązanie w dzieciństwie jako podstawa
budowania relacji społecznych
Rodzina współczesna jako środowisko
rozwoju dzieci i dorosłych
Grupa rówieśnicza jako środowisko
socjalizacji pozarodzinnej. Struktura
socjometryczna
Od bycia kontrolowanym do samokontroli.
Uczenie się reguł życia społecznego
Schaffer, D.R., Kipp, K. (2015). Psychologia rozwoju.
Od dziecka do dorosłości. Gdańsk: Harmonia
Universalis, Część II.
Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2016).
Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Rozdział 4.
Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2016).
Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Rozdział 5.
Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2016).
Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Rozdział 6.
Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2016).
Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Rozdział 7.
Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2016).
Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Rozdział 7.
Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2016).
Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Rozdział 7.
Buss D.M. (2020). Ewolucja pożądania. Jak ludzie
dobierają się w pary. Gdańsk, GWP.
Bielawska-Batorowicz E. (2006). Psychologiczne
aspekty prokreacji, Katowice, Wyd. Nauk. „Śląsk” (s.
27-38).
Schaffer H.R. (2006). Rozwój społeczny: dzieciństwo
i młodość. Kraków: Wyd. UJ. (138- 167).
Schaffer R. (2006). Psychologia dziecka. Warszawa,
PWN. (122-135).
Schaffer H.R. (2006). Rozwój społeczny: dzieciństwo
i młodość. Kraków: Wyd. UJ. (227-262)
Janicka I., Liberska H. (red.) (2014). Psychologia
rodziny. Warszawa: PWN. (wybrane rozdziały)
Schaffer H.R. (2006). Rozwój społeczny: dzieciństwo
i młodość. Kraków: Wyd. UJ. (349-377).
Schaffer H.R. (2006). Rozwój społeczny: dzieciństwo
i młodość. Kraków: Wyd. UJ. (277-300).

Warunki zaliczenia/kryteria oceniania

W celu zaliczenia przedmiotu należy osiągnąć od 51 do 100 punktów, przy czym w odniesieniu do
ocen przedstawia się to w następujący sposób:

Bardzo dobra (5,0) - od 91 punktów do 100 punktów

Dobra plus (4,5) - od 81 punktów do 90 punktów
Dobra (4,0) - od 71 punktów do 80 punktów
Dostateczna plus (3,5) - od 61 punktów do 70 punktów
Dostateczna (3,0) - od 51 punktów do 60 punktów
Niedostateczna (2,0) - poniżej 51 punktów
 Sposób weryfikacji efektów uczenia (zadania zaliczeniowe) Punktacja*

Wykład: sprawdzian wiedzy (31-60)

Ćwiczenia: co najmniej dwa zadania w trakcie zajęć i/lub prace (20-40)

domowe, np. prezentacje indywidualne, prace pisemne z określonych
tematów dobranych przez prowadzącego ćwiczenia ze sprawozdaniem
na max 2-3 strony: ze wskazanej tradycyjnej literatury przedmiotu, lub w
formie kwerendy typu: webquest, ale zawsze z podaniem źródła
naukowego, bibliografii, linku, daty pobrania
*Uzyskanie minimalnej punktacji podanej w nawiasie jest warunkiem zaliczenia składowej.

Bilans punktów ECTS

Liczba godzin – Liczba godzin –
Forma zajęć
forma stacjonarna forma niestacjonarna

Liczba godzin wykład 30 24

54 42
kontaktowych ćwiczenia 24 18

czytanie literatury do
32 38
zajęć

wykonanie zadań
30 30
Samodzielna zaliczeniowych
96 108
praca studenta*
przygotowanie się do
32 38
egzaminu

uczestnictwo w egzaminie 2 2

Łączny nakład pracy studenta 150 150

*Średnia liczba godzin przeznaczonych na zrealizowane rodzaje zajęć (godzina lekcyjna oznacza 45 minut)

Szczegółowe warunki zaliczenia przedmiotu:

1. Zakres dopuszczalnych nieobecności na zajęciach z przedmiotu:

Obecności na ćwiczeniach są warunkiem dopuszczenia do zaliczenia. Dopuszcza się dwie

nieobecności na ćwiczeniach w trybie ST oraz jedną w trybie NST. 1 nieobecność obejmuje 3-
godzinny blok dydaktyczny.

2. Sposoby weryfikacji efektów uczenia (zadania zaliczeniowe):

Wykład: sprawdzian wiedzy - sprawdzian pisemny, 30 pytań jednokrotnego wyboru. Prawidłowa

odpowiedź na pytanie - 2 punkty. Minimalna liczba poprawnych odpowiedzi: 16 (16 x 2 punkty = 32
punkty).

Ćwiczenia: jako zadanie domowe i/lub zadania wykonywane w trakcie zajęć osoby prowadzące
ćwiczenia mogą wybrać dwa z poniższych zadań:
1. Praca na zajęciach lub poza zajęciami w kilkuosobowych zespołach - przedstawienie
sylwetki osoby w omawianym wieku rozwojowym, a następnie stawianie hipotez na temat
przebiegu rozwoju i ewentualnych deficytów.

Kryteria oceny: terminowość, odwołanie się do właściwej literatury, do teorii

psychologicznych i koncepcji człowieka poznawanych na zajęciach, dobra znajomość
prezentowanego materiału oraz płynność jego prezentowania, zaangażowanie studentów
wzbudzane przez zastosowanie technik “pytania sokratejskie”, “peer teaching”, przy
ocenianiu zadania możliwe zastosowanie techniki “peer assessment”.

2. Studencki podręcznik do psychologii rozwoju: przygotowanie indywidualnie lub w grupach

określonego tematu z psychologii rozwojowej w postaci skryptu uwzględniającego wiedzę
merytoryczną na dany temat, utworzenie słownika najważniejszych pojęć związanych z
tematem, przygotowanie kilku pytań sprawdzających wiedzę, podanie bibliografii i użytych
źródeł.

Kryteria oceny: oddanie pracy w ustalonym czasie, rzetelność i trafność treści, uwzględnienie
słownika pojęć, pytań sprawdzających i bibliografii, opracowanie infograficzne (czytelność,
atrakcyjność poznawcza, właściwy format cyfrowy).

3. Praca pisemna lub prezentacja (grupowo lub indywidualnie) z określonych tematów

dobranych przez prowadzącego ćwiczenia ze sprawozdaniem na maksymalnie 2-3 strony,
ze wskazanej tradycyjnej literatury przedmiotu lub w formie kwerendy typu: webquest, ale
zawsze z podaniem źródła naukowego, bibliografii, linku, daty pobrania.

Kryteria oceny: terminowość złożenia pracy, odwołanie się w pracy do właściwych teorii
psychologii rozwoju, odwołanie się do właściwej literatury i prac naukowych, poznawanych
na zajęciach, język i staranność przygotowania pracy pisemnej, przy ocenianiu możliwe
zastosowanie techniki “peer assessment”.

4. Dyskusja na zajęciach na temat wybranych teorii rozwoju i najważniejszych pojęć

psychologii rozwojowej wykorzystująca narzędzia typu: metoda sześciu kapeluszy De Bono,
elementy debaty oksfordzkiej, pytań sokratejskich itd.

Kryteria oceny: aktywne uczestniczenie w dyskusji, jasne i klarowne przedstawianie swojego

stanowiska, umiejętność merytorycznego bronienia własnej pozycji badawczej, umiejętność
odnoszenia się do wypowiedzi innych osób; przy ocenianiu możliwe zastosowanie techniki
“peer assessment”.

5. Praca grupowa na zajęciach: uczestniczenie w konkursie wiedzy z psychologii rozwoju -

przygotowanie pytań o różnym stopniu trudności i różnej punktacji w określonych
kategoriach, dodatkowo przygotowanie pytań typu: prawda czy mit, opracowanie pełnych
odpowiedzi zgodnie z literaturą przedmiotu i źródłami akademickimi, przeprowadzenie
konkursu pomiędzy grupami.

Kryteria oceny: prawidłowe opracowanie pytań i odpowiedzi, aktywne uczestniczenie w

konkursie, udzielanie prawidłowych i wyczerpujących odpowiedzi przez grupę; przy ocenianiu
możliwe zastosowanie techniki “peer assessment”.