You are on page 1of 91

"We need support to produce high quality videos, e books,

posters, flash cards, ppts etc. If you have received this file for
free and you want to pay,
please visit https://understandquran.com/e-books.html

We will be sincerely thankful to you for helping us to make the


learning and understanding of Quran easy
ْ َ ُ ْ ‫ﻠ‬َ َ
‫ﻓﻌ‬ ُ ‫ﻞ‬ َ ‫ﻌ‬ ْ َ
َ
َ ‫ﻓ ﻌﻠ‬
َْ ‫ﺖ أ‬ ‫ﺖ‬ ‫ﻔ‬ ُ‫َ ْﻔ َﻌﻞ‬
َ ‫ﻌ‬ ‫ﻓ‬ ‫َﻓ َﻌ َﻼ‬
‫ﻗﺮآ ﯽ ﻧﺼﺎب‬

َْ َ‫ﻞ ُ ﻔ‬
Qur’anic Studies
(Supp. Book-2)

‫َﻞ‬
UNDERSTAND

‫ﻌ‬
A C A D E M Y

‫ء‬ ٓ
27 ‫ ا‬TV 5 ‫ہ‬ ‫ز ں‬ 20 ‫ب‬ ‫ں دا‬ ‫ ا‬500

َ َ ‫ﻓﻌ‬
‫ُﻞ‬

55 Verbs of the Qur'an


2 1

(‫ آ ا ظ‬50%)

4 3

( ‫ آ ا ظ‬100%) (‫ آ ا ظ‬20% )

، 6 ‫آ‬، ُ ”(50%) ‫آ ن‬، ‫ً “آؤ آن اور ز‬

‫ ا ل‬55 ! 50% ً
‫۔‬
78,000 ۤ ،
(
ۤ 40,000 ً
) TPI
ۤ 125

‫ رآ‬11,000 ‫آن‬
( ‫ں‬ )
An interesting syllabus to learn Qur'anic Arabic for children and adults;

55 Verbs of the Qur'an Designed under the guidance of scholars;


Ideal for schools, Makatib, Madaris, study circles, and weekend classes
that occur in the Qur’an 11,000 times Being taught in more than 500 schools Translated in 20 interna onal languages
(with detailed conjugation tables) Relayed on 5 interna onal TV networks 27 Lakhs Facebook likes

Our Courses
1 ReadAl-Qur'an 2 UnderstandtheQur'an&Salah
the easy way and with tajweed the easy way (50% Qur’anic words)

3 UnderstandtheQur'an&Dua 4 UnderstandtheQur'an
the easy way the easy way (100% Qur’anic words)
‫ﺗﺎﻟﯿ‬
(20% extra Qur’anic words)
‫ﻒ‬
Dr. Abdulazeez Abdulraheem

For example, in Course (Understand the Qur'an & Salah - the easy way), through
Surah Al-Fatihah, last six surahs, parts of Salah and basic Arabic grammar, you will learn 125
important words that occur in the Qur’an 40,000 times (from a total of 78,000 words in the
Qur’an, i.e., 50% words of the Qur’an). The basic grammar of these words is taught through TPI
(Total Physical Interaction) in an interesting & interactive way.

Plot No. 13-6-434/B/41, 2nd Floor, Omnagar, Langar House, Hyderabad - 500 008. Telangana - INDIA
Phone Nos: +91- 9652 430 971 /+91-40-23511371
Website: www.understandquran.co.in I Email: info@understandquran.co.in
In the name of Allah, the Most Beneficent, the Most Merciful

‫آاعفل‬55 ‫قرآ ن ديجم ےك‬


)‫(لمكم وغيصن ےك ساھت‬
‫ هزآر بار آ ےئ ںيه‬11,000+ ‫وجقرآ ن ںيم‬

55 Verbs of the Qur'an


(with detailed conjugation tables)

that occur 11,000+ times in the Qur'an

Compiled by

Dr. Abdulazeez Abdulraheem


Director, Understand Al-Qur’an Academy

www.understandquran.com
© Copyrights for the publication
All rights are reserved with “Live Book Academy”.
No part of this publication may be copied, distributed,
shared or hosted on websites with or without
commercial interests or stored in a retrieval system or
transmitted in any form or by any means; be it, electronic,
mechanical, or recording or otherwise, without prior
permission of “Live Book Academy”

Book Name 55 Verbs of the Qur'an


(‫ آاعفل‬55 ‫)قرآ ن ديجم ےك‬
By Dr. Abdulazeez Abdulraheem
(Director, Understand Al-Qur’an Academy)
Date of Publication June 2016
Publisher Live Book Academy
No. of Copies printed 1000 (3rd Revised Edition)

Plot No. 13-6-434/B/41, 2nd Floor, Omnagar,


Langar House, Hyderabad- 500 008, Telangana, INDIA
Telephone: +91-40-23511371
Website: www.understandquran.co.in
Email: info@understandquran.com
)2:‫ باهك مت وھجمس۔(وسره ويفس‬،‫كشيب مه ےن آےس قرآ ن رعيب ربان ںيم بارل ايك‬
Indeed, We have sent it down as an Arabic Qur'an that
you might understand. (Surat Yusuf:2)

3
‫اساتكہچب ںيم ں‬
‫ديےئگااعفلىكرہفتس‬
‫‪LIST OF VERBS GIVEN IN THIS BOOKLET‬‬
‫‪Page‬‬ ‫‪Conjugation for‬‬ ‫‪No. of times‬‬ ‫‪Verb type‬‬ ‫‪Verb type‬‬
‫‪the verb‬‬ ‫‪Meaning – English‬‬ ‫‪Meaning – Urdu in the Qur’an Root letters‬‬ ‫)‪(VT‬‬ ‫)‪(VT‬‬
‫‪No.‬‬
‫‪12‬‬ ‫فَع َ َل َ‬ ‫‪he did‬‬ ‫آس ےن ايك‬ ‫‪108‬‬ ‫فَعَل‬ ‫بابَفَت َ َحَ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪13‬‬ ‫فَت َ ََ‬


‫ح‬ ‫‪he opened‬‬ ‫آس ےن وھكال‬ ‫‪29‬‬ ‫فَتَح‬ ‫بابَفَت َ ََ‬
‫ح‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪14‬‬ ‫َجع َ َل َ‬ ‫‪he made‬‬ ‫آس ےن انببا‬ ‫‪346‬‬ ‫جَعَل‬ ‫بابَفَت َ ََ‬
‫ح‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪15‬‬ ‫صل َ ََ‬


‫ح‬ ‫َ‬ ‫‪he became righteous‬‬ ‫وه نيك وهآ‬ ‫‪129‬‬ ‫صَلَح‬ ‫بابَفَت َ ََ‬
‫ح‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪16‬‬ ‫بَع َ ََ‬


‫ث‬ ‫‪He raised‬‬ ‫آس ےنآاھٹبا‬ ‫‪65‬‬ ‫بَعَث‬ ‫بابَفَت َ ََ‬
‫ح‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪17‬‬ ‫ص ََر‬ ‫نَ َ‬ ‫‪he helped‬‬ ‫آس ےن دمدىك‬ ‫‪92‬‬ ‫نَصَر‬ ‫ص ََر‬ ‫بابَن َ َ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪18‬‬ ‫ذَكَ ََر‬ ‫‪he remembered‬‬ ‫آس ےن باد ايك‬ ‫‪163‬‬ ‫ذَكَر‬ ‫ص ََر‬ ‫بابَن َ َ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪19‬‬ ‫عَب َ ََد‬ ‫‪he worshipped‬‬ ‫آس ےنابعدت ىك‬ ‫‪143‬‬ ‫عَبَد‬ ‫ص ََر‬ ‫بابَن َ َ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪20‬‬ ‫كَفَ ََر‬ ‫‪he disbelieved / was ungrateful‬‬ ‫آس ےن رفك ايك‬ ‫‪469‬‬ ‫كَفَر‬ ‫ص ََر‬ ‫بابَن َ َ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪21‬‬ ‫َخل َ ََق‬ ‫‪he created‬‬ ‫آس ےنديپآايك‬ ‫‪248‬‬ ‫خَلَق‬ ‫ص ََر‬ ‫بابَن َ َ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪22‬‬ ‫رَز َ ََ‬


‫ق‬ ‫‪he provided‬‬ ‫آس ےن ررق دبا‬ ‫‪122‬‬ ‫رَزَق‬ ‫ص ََر‬ ‫بابَن َ َ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪23‬‬ ‫ض َر ََ‬
‫ب‬ ‫َ‬ ‫‪he hit / gave example‬‬ ‫آس ےن امرآ با ميال دى‬ ‫‪58‬‬ ‫ضَرَب‬ ‫بابَض َر ََ‬
‫ب‬ ‫َ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪24‬‬ ‫َظل َ َمَ‬ ‫‪he wronged‬‬ ‫آس ےنملظ ايك‬ ‫‪266‬‬ ‫ظَلَم‬ ‫بابَض َر ََ‬
‫ب‬ ‫َ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪25‬‬ ‫كَ َذ ََ‬


‫ب‬ ‫‪He lied‬‬ ‫آس ےنوھجت وبال‬ ‫‪76‬‬ ‫كَذَب‬ ‫بابَض َر ََ‬
‫ب‬ ‫َ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪26‬‬ ‫غَفَ ََر‬ ‫‪He forgave‬‬ ‫آس ےن اعمف ايك‬ ‫‪95‬‬ ‫غَفَر‬ ‫بابَض َر ََ‬
‫ب‬ ‫َ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪27‬‬ ‫رَ َج ََع‬ ‫‪He returned‬‬ ‫وه ولبا‬ ‫‪86‬‬ ‫رَجَع‬ ‫بابَض َر ََ‬
‫ب‬ ‫َ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪28‬‬ ‫َس ِم ََع‬ ‫‪he heard‬‬ ‫آس ےنانس‬ ‫‪100‬‬ ‫سَمَع‬ ‫بابَ َس ِم َعَ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪29‬‬ ‫عَلِ َمَ‬ ‫‪he knew‬‬ ‫آس ےن اجبا‬ ‫‪518‬‬ ‫عَلَم‬ ‫بابَ َس ِم َعَ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪30‬‬ ‫عَ ِم َل َ‬ ‫‪he did / worked‬‬ ‫آس ےنلمع ايك‬ ‫‪318‬‬ ‫عَمَل‬ ‫بابَ َس ِم َعَ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪31‬‬ ‫رَ ِح َمَ‬ ‫‪He showed mercy‬‬ ‫آس ےن رمحايك‬ ‫‪148‬‬ ‫رَحَم‬ ‫بابَ َس ِم َعَ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪32‬‬ ‫و َ َج ََد‬ ‫‪he found‬‬ ‫آس ےن بابا‬ ‫‪107‬‬ ‫وَجَد‬ ‫مِثَال‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪33‬‬ ‫وَعَ ََد‬ ‫‪he promised‬‬ ‫آس ےن ودعهايك‬ ‫‪124‬‬ ‫وَعَد‬ ‫مِثَال‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬
‫َ‬
‫‪34‬‬ ‫قَ َ‬
‫الَ‬ ‫‪he said‬‬ ‫آس ےن اہك‬ ‫‪1719‬‬ ‫قَوَل‬ ‫أ ْج َوفَ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬
‫ََك َنَ‬ ‫َ‬
‫‪35‬‬ ‫‪he was / is‬‬ ‫وه اھت‪ ،‬وه ےہ‬ ‫‪1361‬‬ ‫كَوَن‬ ‫أ ْج َوفَ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫ادَ‬ ‫َ‬
‫‪36‬‬ ‫زَ َ‬ ‫‪he increased‬‬ ‫وه رباده وهآ‬ ‫‪51‬‬ ‫زَيَد‬ ‫أ ْج َوفَ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪37‬‬ ‫دَعَا‬ ‫‪he called / invocated / prayed‬‬ ‫آس ےن اكپرآ‪ ،‬بالبا‬ ‫‪197‬‬ ‫دعَو‬ ‫نَاقِص‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪38‬‬ ‫هَ َدى‬ ‫‪he guided‬‬ ‫آس ےن دهآنت دى‬ ‫‪163‬‬ ‫هَدَى‬ ‫نَاقِص‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪39‬‬ ‫َخ ِش ََ‬


‫ي‬ ‫‪he was afraid‬‬ ‫آس ےن وخف اھكبا‪ ،‬درآ‬ ‫‪48‬‬ ‫خَشَي‬ ‫نَاقِص‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬
‫َ‬
‫‪40‬‬ ‫أمَ ََر‬ ‫‪he ordered‬‬ ‫آس ےن مكح دبا‬ ‫‪232‬‬ ‫أَمَر‬ ‫مَهمُوز‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬
‫َ‬
‫‪41‬‬ ‫رَأى‬ ‫‪he saw‬‬ ‫آس ےن داھكي‬ ‫‪269‬‬ ‫رَأَى‬ ‫مَهمُوز‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬
‫َ‬
‫‪42‬‬ ‫أتَى‬ ‫‪he came‬‬ ‫وه آ با‬ ‫‪263‬‬ ‫أَتَى‬ ‫مَهمُوز‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪43‬‬ ‫َشا َء َ‬ ‫‪he wished / wanted / willed‬‬ ‫آس ےن اچاہ‪ ،‬آرآدهايك‬ ‫‪277‬‬ ‫شَيَأ‬ ‫مَهمُوز‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪44‬‬ ‫ضلَ‬ ‫َ‬ ‫‪he went astray‬‬ ‫وه رمگآه وهآ‬ ‫‪113‬‬ ‫ضَلَل‬ ‫ضاعَف‬ ‫مُ َ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪45‬‬ ‫َظنَ‬ ‫‪he thought / believed‬‬ ‫آس ےن امگن ايك‪ ،‬نيقيايك‬ ‫‪68‬‬ ‫ظَنَن‬ ‫ضاعَف‬ ‫مُ َ‬ ‫‪3 LTR VERB‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Page‬‬ ‫‪Conjugation for‬‬ ‫‪No. of times‬‬ ‫‪Verb type‬‬ ‫‪Verb type‬‬
‫‪the verb‬‬ ‫‪Meaning – English‬‬ ‫‪Meaning – Urdu in the Qur’an Root letters‬‬ ‫)‪(VT‬‬ ‫)‪(VT‬‬
‫‪No.‬‬
‫‪46‬‬ ‫فَع َل َ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫فَعَل‬ ‫بابَتَفعِيل‬ ‫‪D-2‬‬

‫‪47‬‬ ‫َسب ََ‬


‫ح‬ ‫‪He glorified‬‬ ‫آس ےنحیبستىك‬ ‫‪48‬‬ ‫سَبَح‬ ‫بابَتَفعِيل‬ ‫‪D-2‬‬

‫‪48‬‬ ‫كَذ ََ‬


‫ب‬ ‫‪he accused (him or it) of falsehood‬‬
‫ج‬
‫آس ےن ھيالبا‬ ‫‪198‬‬ ‫كَذَب‬ ‫بابَتَفعِيل‬ ‫‪D-2‬‬

‫‪49‬‬ ‫نَز َلَ‬ ‫‪he sent down‬‬ ‫آس ےن آبارآ‬ ‫‪79‬‬ ‫نَزَل‬ ‫بابَتَفعِيل‬ ‫‪D-2‬‬

‫‪50‬‬ ‫فَاعَ َل َ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫فَعَل‬ ‫بابَمُفَاعَلَة‬ ‫‪D-3‬‬

‫‪51‬‬ ‫َجاهَ ََد‬ ‫‪he strove / struggled‬‬ ‫آس ےن اہجد ايك‬ ‫‪31‬‬ ‫جَهَد‬ ‫بابَمُفَاعَلَة‬ ‫‪D-3‬‬

‫‪52‬‬ ‫نَادَى‬ ‫‪he called out‬‬ ‫آس ےن اكپرآ‬ ‫‪44‬‬ ‫نَدَى‬ ‫بابَمُفَاعَلَة‬ ‫‪D-3‬‬

‫‪53‬‬ ‫أَفع َ َل َ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫فَعَل‬ ‫بابَإفعَال‬ ‫‪D-4‬‬


‫َ‬
‫‪54‬‬ ‫أخ َر ََ‬
‫ج‬ ‫‪he brought out / took out‬‬ ‫آس ےن باهز اكنال‬ ‫‪108‬‬ ‫خَرَج‬ ‫بابَإفعَال‬ ‫‪D-4‬‬

‫‪55‬‬ ‫أَسل َ َمَ‬ ‫‪he submitted‬‬ ‫آس ےن مكح امبا‬ ‫‪72‬‬ ‫سَلَم‬ ‫بابَإفعَال‬ ‫‪D-4‬‬

‫‪56‬‬ ‫أَش َر َكَ‬ ‫‪he associated partners with‬‬ ‫آس ےن رشبك ايك‬ ‫‪120‬‬ ‫شَرَك‬ ‫بابَإفعَال‬ ‫‪D-4‬‬

‫‪57‬‬ ‫أَنْزَ َلَ‬ ‫‪he sent down‬‬ ‫آس ےن آبارآ‬ ‫‪190‬‬ ‫نَزَل‬ ‫بابَإفعَال‬ ‫‪D-4‬‬

‫‪58‬‬ ‫ضلَ‬ ‫أَ َ‬ ‫‪he sent (someone) astray‬‬ ‫آس ےن رمگآه ايك‬ ‫‪68‬‬ ‫ضَلَل‬ ‫بابَإفعَال‬ ‫‪D-4‬‬

‫ادَ‬ ‫َ‬
‫‪59‬‬ ‫أر َ َ‬ ‫‪he wanted‬‬ ‫آس ےن آرآده ايك‬ ‫‪139‬‬ ‫رَوَد‬ ‫بابَإفعَال‬ ‫‪D-4‬‬
‫َ‬
‫‪60‬‬ ‫أرَى‬ ‫‪he showed‬‬ ‫آس ےن داھكبا‬ ‫‪44‬‬ ‫رَأَى‬ ‫بابَإفعَال‬ ‫‪D-4‬‬

‫‪61‬‬ ‫آمَ ََن‬ ‫‪he believed‬‬ ‫وه آامين البا‬ ‫‪782‬‬ ‫اَمَن‬ ‫بابَإفعَال‬ ‫‪D-4‬‬

‫‪62‬‬ ‫آتَى‬ ‫‪he gave‬‬ ‫آس ےن دبا‬ ‫‪274‬‬ ‫أَتَى‬ ‫بابَإفعَال‬ ‫‪D-4‬‬

‫‪63‬‬ ‫تَفَع َل َ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫فَعَل‬ ‫بابَتَفَعُّل‬ ‫‪D-5‬‬

‫‪64‬‬ ‫تَ َذك ََر‬ ‫‪he received admonition‬‬ ‫آس ےنتحيصن ڑكپى‬ ‫‪51‬‬ ‫ذَكَر‬ ‫بابَتَفَعُّل‬ ‫‪D-5‬‬

‫‪65‬‬ ‫تَ َولى‬ ‫‪he turned away / took charge‬‬ ‫آس ےن ميہ ومرآ‬ ‫‪79‬‬ ‫وَلَى‬ ‫بابَتَفَعُّل‬ ‫‪D-5‬‬

‫‪66‬‬ ‫تَفَاعَ َل َ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫فَعَل‬ ‫بابَتَفَاعُ َل َ‬ ‫‪D-8‬‬

‫‪67‬‬ ‫تَ َساء َ َلَ‬ ‫)‪he asked (one another‬‬ ‫آس ےن آ سپںيم وسآل ايك‬ ‫‪9‬‬ ‫سَءَل‬ ‫بابَتَفَاعُ َل َ‬ ‫‪D-8‬‬

‫‪68‬‬ ‫اِنْفَع َ َل َ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫فَعَل‬ ‫بابَاِنْفِعَال‬ ‫‪D-8‬‬

‫‪69‬‬ ‫اِنْقَلَبََ‬ ‫‪he turned around‬‬ ‫وه اٹلپ‬ ‫‪20‬‬ ‫قَلَب‬ ‫بابَاِنْفِعَال‬ ‫‪D-8‬‬

‫‪70‬‬ ‫اِفتَع َ َل َ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫فَعَل‬ ‫بابَاِفتِعَال‬ ‫‪D-8‬‬

‫‪71‬‬ ‫اِتب َ َعَ‬ ‫‪he followed‬‬ ‫آس ےن ريپوىىك‬ ‫‪140‬‬ ‫تَبَع‬ ‫بابَاِفتِعَال‬ ‫‪D-8‬‬

‫‪72‬‬ ‫اِهت َ َدى‬ ‫‪he found the path‬‬ ‫آس ےن دهآنت باىئ‬ ‫‪61‬‬ ‫هَدَى‬ ‫بابَاِفتِعَال‬ ‫‪D-8‬‬

‫‪73‬‬ ‫اِستَفع َ َل َ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫فَعَل‬ ‫بابَاِستِفعَال‬ ‫‪D-10‬‬

‫‪74‬‬ ‫اِستَغفَ ََر‬ ‫‪he asked for forgiveness‬‬ ‫آس ےنرفغمت اچىہ‬ ‫‪42‬‬ ‫غَفَر‬ ‫بابَاِستِفعَال‬ ‫‪D-10‬‬

‫‪75‬‬ ‫بی‬
‫)‪ (Some Important Tables‬ھچک آمه جدآول ( يلس)‬
‫‪7‬‬
‫‪4‬‬

‫‪5‬‬
In the name of Allah, Most Beneficent, Most Merciful

PREFACE
All praise be to Allah, and may peace and blessings of Allah be upon his Prophet,
Muhammad.
Allah says very explicitly in His Book, " (This is) a Book (the Qur'an) which We have sent
down to you, full of blessings that they may ponder over its verses, and that men of
understanding may remember [38:29]." If we don't understand the Book, how can we ponder
on its verses!
Ahadith also emphasize the learning of the Qur’an. The Prophet of Allah, Muhammad,
pbuh, said, "The best among you are those who have learnt the Qur'an and teach it (to others)"
[Bukhari].
It is our humble effort to present this book as an aid to students and teachers of Qur’an.
Learning these verbs and their conjugation the student will quickly familiarize themselves with
patterns that are repeated thousands of times in the Qur’an.
We have used some grammar terminologies below to explain some of the points. A student
should focus on understanding through examples rather than worrying too much about the
relevant grammar terminologies. It is humbly recommended that the teacher & students
(except those who are Arabic language learners) avoid terminologies altogether. Otherwise, as
has been observed in many cases, the students may be afraid of learning the Arabic and stop
learning it altogether.

 No. of words and their meanings: The number given on the top of every page shows
the number of times this verb has come in the Qur’an in its various forms.
 Only common meanings: In this book, only the common meanings of the verbs are
given. Depending upon the context, the meanings of the same verb may change.
 Root letters and Verbal noun: Top middle of every page shows the root letters of the
verb. On the top left side, the verbal noun of the corresponding verb along with its
translation is provided.
 Perfect Tense verbs in italics: The verbal forms for perfect tense are given in italics.
The verb in perfect tense corresponds to an action which is already completed.
Consequently the letters have been bent (italicized). This is done just to help the
students distinguish it from present tense verbal forms which are kept as standard
(normal upright font).
 Dual forms: The dual forms are sparingly used in the Qur’an. Consequently, to save
space and to give it lesser emphasis, the fontsize for these forms is kept small.
 Conjugations of Perfect tense verbs (‫ضي‬ ِ ‫)فعلَما‬: Depending upon the person (3rd, 2nd, or
1st), gender (masculine or feminine), and number (singular or plural), ending words of the
corresponding forms of the past tense change. By this change we know whether this verb
(past tense) is singular or plural, 3rd, 2nd or 1st person, and feminine or masculine. To aid in
remembering this, consider the following example. If you are standing on a road, you can
see the backend (rear) of a departed car, truck, or jeep. Seeing the backend is enough to
tell the type of the vehicle. Similarly, the ending letters of perfect tense change according
ُ ‫َـتُم‬،‫َـت‬،‫ا‬
to the person doing the action. ‫َـنَا‬،‫َـت‬، َ ‫َــ ُو‬،‫) (ــَـ‬.

 Conjugations of Imperfect tense verbs (‫ضارِع‬ َ ‫)فعل َ ُم‬: Unlike past tense verbs, for
conjugations of Imperfect tense the changes occur at the start of the verbs (except for
ending words like ‫َين‬،‫َون‬،‫)ان‬. For perfect tense verbs, ending letters change and for the
Imperfect tense verbs the starting letters change.

6
 Active verb (‫ )فعلَمَع ُروف‬and Passive verb (‫جهُول‬
ْ َ‫ )فعلَم‬for both past and imperfect
tenses: Compared to the active voice form of a verb, the diacritics (‫َــُـ‬،‫َــِـ‬،‫ )ــَـ‬on the first
ََ َ ‫فَت‬:
three letters of the same active form is changed to make it passive. For example ‫ح‬
to open; ‫ح‬ ََ ِ ‫فُت‬: is opened, in case of past tense. This system of replacement of diacritics
is followed for all the conjugations of past tense. Similarly in case of present tense
َُ َ ‫يَفت‬: is opening; and ‫ح‬
‫ح‬ َُ َ ‫يُفت‬: is being opened. This rule is applied for all the conjugations
of present tense. In view of this, only singular, masculine third person conjugations are
given in one line for passive voice forms. It is expected that you can construct the
remaining conjugations of the passive voice.

 Transitive verb (‫)فعل َمُتَع َ ِدي‬: Transitive verb is a verb which needs an object; for
example fataha, dharaba, etc. There are two types of transitive verbs: active and
passive. The passive participle (‫ )اسمَمفعول‬as well as the passive voice forms for such
verbs are given on pages wherever transitive verbs appear.
 Intransitive verb (‫)فعلَالزِم‬: Intransitive verb is a verb which does not need an object;
for example, ََ‫َذَهَب‬،‫ قَام‬etc. Such verbs do not have a passive participle or passive voice
forms. For this reason, the passive participle and conjugations of passive voice are left
blank on pages where intransitive verbs appear.

 Triliteral verbs (‫ )فعلَثالثيَمجرد‬and Derived Verbs (D- ‫)فعلَثالثيَمزيدَفيه‬: Both


َ َ ‫ )فَع‬or the Verb type
masculine and feminine conjugations of the triliteral verb (َ ‫ل‬
1 (3 letter verb) and trilateral verb with extra letters (D- or Derived) such as َ،ََ‫فَعل‬
َ
... ،ََ‫َأفعَل‬،ََ‫ فَاعَل‬are given The number given with D- indicates the verb type to
which the verb belongs.
 Note: If you are teaching a class to help students understand the basics of Qur’an, you
can make a poster by enlarging the page containing conjugations of َ ‫ل‬ َ َ ‫( فَع‬masculine
only). You can put this poster beside the black board. You can make use of this poster
during practice of different verbs or while explaining conjugation of a given verb.

َ َ ‫فع‬:
An efficient and an effective way of teaching the conjugations of َ ‫ل‬
َ

In general, it is observed that teaching the “Conjugations of َ ‫ل‬َ َ ‫ ” فَع‬is the most difficult
lesson of an Arabic class. Students start dropping the course from this moment onwards. Along
with pronunciation, if hand movements are also used, then these conjugations will be easily
understood by the students.

َ َ ‫( فَع‬He has done), point the index finger of the right hand towards your
1. When you say َ ‫ل‬
right as if that person is sitting on your right. When you say ‫( فَعَلُوا‬They did), point all
the four fingers of your right hand towards your right. In a class, both the teacher and
the student should practice this together.
ََ ‫( فَعَل‬You did), point the index finger of your right hand towards your
2. When you say ‫ت‬
front. When you say َ‫( فَعَلتُم‬All of you did), point all the four fingers of your right hand
towards your students. In a class, the teacher should point his fingers towards the
students and the students should point their fingers towards the teacher.

7
َُ ‫( فَعَل‬I did), point the index finger of your right hand towards yourself.
3. When you say ‫ت‬
When you say ‫( فَعَلنَا‬we did) point all the four fingers of your right hand towards
yourself.
4. The same procedure of fingers pointing can be used for practicing the different
conjugations of Imperfect tense verbs also. To distinguish between the past tense and
the present tense, you may pronounce all the past tense forms and move your right hand
at a lower level while pointing towards right, in front, or yourself. For present tense,
raise your right hand at a higher level and pronounce the present tense verbs with a
higher pitch.

5. When you say َ‫اِفعَل‬, point the index finger of your right hand in front of you and move
your hand down from a raised position as if you are giving a command to somebody
standing in front of you. When you say ‫ اِفعَلُوَا‬, the same action can be repeated by all
the four fingers of the right hand.

6. When you say َ‫ َال َتَفعَل‬, point the index finger of your right hand in front of you and
move your hand from left to right as if you are directing somebody not to do something.
When you say ‫ َال َتَفعَلُوَا‬, the same action can be repeated with the four fingers of the
right hand instead of just one.
7. Steps 1 to 3 can also be used for detached pronouns and attached pronouns. However,
for attached pronouns, the exercise should be done along with any noun (for e.g., َ،ُ‫رَبُّه‬
ُ ُّ‫ َرَب‬،‫ك‬
‫ َرَبُّنَا‬،‫ َرَب ِي‬،‫كم‬ َ ُّ‫ َرَب‬،‫)رَبُّهُم‬, a preposition (for e.g., ‫ َلَنَا‬،‫ َلِي‬،‫كم‬ ُ َ‫ َل‬،‫ك‬
َ َ‫ َل‬،‫ َلَهُم‬،‫ )لَه‬, or a
transitive verb (for e.g., ‫َخلَقَنَا‬،‫ي‬ َ ‫َخلَقَ ُكم‬،
َ ِ ‫َخلَقَن‬، َ ‫ك‬ َ َ‫َ َخلَق‬،‫َخلَقَهُم‬،
َ ُ ‫) َخلَقَه‬.
References: Many books have been referred to in preparation of this book. Most important
one among these is the book (‫ )قائمةَمعجميةَبألفاظَالقرآنَالكريمَودرجاتَتكرارها‬prepared originally
at the Arabic Language institute of King Saud University by Dr. Muhammad Hussain
Abulfatooh and published by Maktaba Lebanon, Lebanon (1990). For the meanings of Arabic
words, the book, “Vocabulary of the Holy Qur’an” by Dr. Abdullah Abbas Nadwi has been
extensively used.
Abbreviations:
mg masc. gender fg fem. gender br.pl broken plural
sg singular dl dual pl plural
sb somebody st something ss somebody or something
b- Basic or 3 letter verb D-: Derived verb (‫ ;)فعلَثالثيَمزيدَفيه‬from D-2 till D-10
Many people have contributed in the compilation and review of this book. I would like to
thank my family (wife Tabinda Tahseen, and children, Sulaiman, Samah, and Usamah) for
their patience and support. I would also like to thank Aamir Irshad Faizi, Obaidullah Nadwi
Faizi, Furqan Falahi, AbdulQuddoos Umari, Qari Saeedurrahman Falahi, Kafeel Ahmad Faizi,
Mujahedullah Khan, Arjan ali, and others. May Allah reward them all. May He also protect
us from errors and forgive us if they have occurred in this book. If you find any error, please
notify us so that it can be rectified in future editions. We appreciate your suggestions and
comments. May Allah reward you for the help.

8
‫مسب آهلل آرلنمح آرلميح‬

‫شيپ ظفل‬
‫الس َالَم ُ َ‬
‫َعَ ٰلََ َرَ ُسَوَ ِلََاللَ ِ۔ آهلل اعتىل ےن آىنپ اتكت ںيم بالكل وآحض وطر رپ فرامبا ” مه ےن آ ت ىك رطف‬ ‫الصٰلوةَُوََ َ‬ ‫َا ََل ََ‬
‫ح َم ُدَللَ َِ َوَ َ‬
‫آبك ابمرک اتكت بارل ىك باهك وه آس ىك آ بات رپ وغر ركںي“ (وسره ص‪ ،‬آ نت‪ .)92‬آاحدنت ںيم ىھب قرآ ن ديجم ىك ميلع احل‬
‫ركےن ىك تہب باديك آ ىئ ےہ‪ -‬آهلل ےك روسل ىلص آهلل هيلع وملس ےن فرامبا‪” :‬مت ںيم رتہب وه صخش ےہ وج قرآ ن ےھكيس آور اھكےئ“‪ .‬آىس‬
‫دصقم ےك شيپ رظ مه ےن آبكاتكت ”قرآ ن ديجم ےك ‪ 80%‬آافلظ“ ايتر ىك يھت سج ںيم دنچ بختنم آاعفل ےك ساےنم * اگلبا ت ا اھت‪ -‬آِس‬
‫اتكت ںيم آىہن آاعفل ےك ىليصفت ےغيص دےي ےئگ ںيه باهك دتبمى طالت ملع وك فلتخم مسق ےك آاعفل ےك ےغيص انبےن ںيم دمد ل ےك۔‬
‫آس اتكت وك آامعتسل ركےت وقت ےچين دى يئگ باوتن وك دنہ ںيم رےيھك‪ -‬بات وك اھجمسےن ےك ےيل دلي ےك اكنت ںيم وقآدع ىك‬
‫احلطصمت آامعتسل ىك يئگ ںيه‪ -‬آبك دتبمى طالت ملع وك يئك زيچںي آس اتكت ںيم دى يئگ مياولن وك دھكي رك اِنْ َ‬
‫َشاء َ َاهلل وخد وخبد ھجمس‬
‫ںيم آ اجںيئ ىگ‪ -‬آاتسد آور اع م طالت ملع (وسآےئ رعيب ربان ےك ابلطء ےك) وك آن احلطصمت وك آامعتسل ركےن ےس رگنز ركبا ىہ رتہب ےہ‬
‫ورہن ےنھكيس وآولن ےك دل ںيم وخآه وخمآه رعيب اك در بیٹھ اجۓ اگ آور آس درےس وه انھكيس ىہ وھچر دںي ےگ۔‬

‫اافلظىكركتاراورانےكاعمىن‪ :‬هز ہحفص رپ آورپ ىك رطف چيب ںيم ”لعف“ ےك ساھت ىہ آبك دعد دبا ت ا ےہ – ہي دعد اتببا ےہ هك‬ ‫‪‬‬
‫قرآ ن ںيم وه ”لعف“ آىنپ فلتخم ولكشن ںيم ىنتك بار آ با ےہ‪ -‬ضعب آاعفل ےك نتم ےك آابتعر ےس فلتخم اعمسو وه سہيں ںيه۔ ہي‬
‫وآحض رےہ هك آس اتكت ںيم هز لعف ےك اع م اعمسو ىہ دےي ےئگںيه۔‬

‫ام ّدهاوردصمر‪ :‬هز ہحفص رپ آورپ ىك رطف چيب ںيم لعف اك ّ‬


‫امده دبا ت ا ےہ‪ -‬باںيئ اجنت دصمر آور آس اك رتہمج ىھب دبا ت ا ےہ۔‬ ‫‪‬‬
‫ج‬
‫لعف امىض ےك ُھہں وهےئ آافلظ‪ :‬لعف امىض ےك وغيصن ےك ‪ fonts‬وك ‪ italics‬انب دبا ت ا ےہ – اك م وهت ا آس ےيل آس ےك‬ ‫‪‬‬
‫آافلظ اكھج دےي ےئگ‪ -‬لعف اضمرع ےك وغيصن ےك ‪ fonts‬وك اع م‪ fonts‬ىك رطح ديساھ (‪ )upright‬راھكت ا ےہ‪ ،‬وگباہي‬
‫اك م وهراہ ےہ با وهےن وآال ےہ۔‬

‫مُثَنّٰىَ َےك ےغيص‪ :‬وچ ہكن قرآ ن ديجم ںيم مُث ََن ّٰى ( ‪ )2 dual,‬ےك ےغيص مك آامعتسل وهۓ ںيه آس ےيل آن وغيصن ےك آافلظ اك‬ ‫‪‬‬
‫سانز (‪ )font size‬وھچبا راھك ت ا ےہ‪-‬‬

‫لعف امىض ےك وغيصن ىك اختيص‪ :‬لعف امىض (اغنت‪ ،‬احرض‪ ،‬با ملكتم ےك ےيل واحد‪َ ،‬مُث ََن ّٰى‪َ ،‬جمع) ےك ےغيص آىنپ فلتخم‬ ‫‪‬‬
‫احوتلن ںيمآےنپآ رخى رحوفوك دبےتل رےتہ ںيه۔ آن رحوف ىك دبتىليےس ہي ہتپ اتلچ ےہ هك ہي لعف وآدح ےہ با عمج‪،‬احرضےہ‬
‫ن‬
‫با ملكتم وريغه‪ -‬آىس بات وك آ ساسو ےس دنہ شین ركآےن كيليں ہي ميال باد رےيھك‪ :‬آرگ آ ت ىسك رود رپ ےڑہ وهن وت آ ت وك‬
‫اجےن وآىل اكر‪ ،‬رٹک‪ ،‬با جيپ اك رصف الھچپ ہصح رظ آ با ےہ‪ -‬ےلھچپ ہصح وك دھكي رك آ ت ہہك سہيں ںيه هك ہي وكىسن زيچ يھت وج ىلچ‬
‫ا‪َ،‬ـت‪َ،‬ـتُم ُ‬
‫‪َ،‬ـت‪َ،‬ـنَا)َرصف آ رخ ںيم آ يت ںيه۔‬ ‫يئگ۔آىس رطح لعف امىض ںيم دبتايلين (ــَـ‪َ،‬ــ ُو َ‬

‫‪9‬‬
‫لعف اضمرع ےك وغيصن ىك اختيص‪ :‬لعف امىض ےك نزجالف لعف اضمرع ںيم وغيصن ںيم آمه دبتىلي ساےنم ےك آافلظ ںيم‬ ‫‪‬‬
‫وهيت ےہ (وسآۓآاتتخىم املكتَـون‪َ،‬ـان‪َ،‬ـين ےك)‪ -‬لعف امىضےك وغيصن ںيم آ رخى ںوصن ںيم دبتايلينآ يت ںيهآور لعف‬
‫اضمرع ےك وغيصن ےك رشوع ںيم۔‬

‫رعموف ووہجمل‪ :‬اع م وطر رپ رعموف (‪ )active voice‬ےك وغيصن ےك اقمےلب ںيم وہجمل (‪)passive voice‬‬ ‫‪‬‬
‫ےك وغيصن ںيم رصف رشوع ےك نيت رحوف ےك آرعآت (رنز‪ ،‬رري‪ ،‬شيپ‪ ،‬با زج م) رپ دبتايلين وهيت ںيه۔ آسليں وہجمل ےك ےيل‬
‫رصف وآدح ذمرك اغنت ےك ےغيص آبك ىہ النئ ںيم دےي ےئگ ںيه‪ -‬آديم ےہ هك آس اينبد رپ آ ت وہجمل ےك باىق سارہ ےغيص‬
‫انبںيكس ےگ۔‬

‫ب‪َ ،‬فَت َ َح‪ ،‬وريغه‪ -‬لعف دعتمى ىك دو‬ ‫لعف دعتمى‪ :‬لعف دعتمى وه لعف ےہ سج وك وعفمل ىك رضورت ڑپيت ےہ ےسيج َ َ‬
‫ض َر َ‬ ‫‪‬‬
‫ںيمسق ںيه‪ :‬رعموف آور وہجمل‪ -‬سج ہحفص رپ لعف دعتمى آ با ےہ واہن وہجمل ےك ےغيص آور آمس وعفمل اك اكمل دبا ت ا ےہ۔‬

‫لعف الر م‪ :‬لعف الر م وه لعف ےہ سج وك وعفمل ىك رضورت ںيہن ڑپيت ےسيج َقَامَ‪َ،‬ذَهَبََ َ وريغه۔ آىس وہج ےس سج ہحفص رپ‬ ‫‪‬‬
‫لعف الر م آ با ےہ واہن وہجمل ےك ےغيص آور آمس وعفمل اك اكمل اخىل راھك ت ا ےہ۔‬

‫بالىثرجمدوبالىث مربد هيف )‪ : (VEL‬رصف لعف بالىثرجمد )‪” (3-letter-verb‬فَع َ َل َ“ آور لعف بالىثمربدهيفےك سارہ‬ ‫‪‬‬
‫آوبآت )‪( (D-1 to D-10‬فَعلَ‪َ،‬فَاعَلَ‪ ...َ،‬وريغه) ےك ےيل ذمرك وؤمنت ےك سارہ ےغيص دےي ےگ ںيه۔ دورسہ‬
‫آاعفل ےك ےيل رصف ذمرك ےك ےغيص دےي ےگ ںيه۔ لعف بالىث مربد هيف (‪ )D or Dervied‬ےك ساھت دبا ت ا ربمن ہي اتببا ےہ‬
‫هك ہي لعف وكن ےس بات ےس قلعت ركھيا ےہ‪ -‬ميلًا ‪ D-4‬اك بلطم ہي ےہ هك ہي آس ہحفص رپ دبا ت ا لعف بات إاعفل ےس قلعت‬
‫ركھيا ےہ۔‬

‫آبك وشمره‪ :‬آرگ آ ت قرآ ن ىمہف ىك كالس ڑپاھ رےہ وهن وت فَع َ َل َ(ذم ّكز) ےك ہحفص وك نزآ (‪ )enlarge‬رك ےك آبك وپرٹس انب‬ ‫‪‬‬
‫ےيجيل‪ -‬آس وپرٹس وك كيلب وبرد ےك ساھت ىہ دويآر رپ اگل دےيجي‪ -‬فلتخم آاعفل ىك قشم ركآےت وهۓ با ےئ ےغيص وك اھجمسےت وقت‬
‫آےس آامعتسل ےيجيك۔‬

‫فَع َ َل َےك ےغيص اھكےن اك ؤمرث رطہقي‪ :‬اع م وطر رپ ہي داھكي ت ا ےہ هك رعيب كالس ںيم ”لعف ےك ےغيص“اھجمسبا سپ ےس لكشم قبس‬
‫ےہ۔ آىس وقت ےس ولگ كالس ےس درآت وهبا رشوع وهےت ںيه۔ آرگ آ وآر ےك ساھت ساھت اہھت ےك آسارون وك ىھب آامعتسل ايك‬
‫اجےئ وت ہي ےغيص باساسو ےس ابلطء ےك دنہ ںيم بيںٹھ سہيں ںيه۔‬

‫جپ آ ت فَع َ َل َ(آس ےن ايك) ںيہك وت ديسےھ اہھت ىك دہشت ىك آىلگن ےس دآںيئ اجنت آساره ركںي‪ ،‬وگبا ”وه صخش“ آ ت ىك دآںيئ‬ ‫‪.1‬‬
‫اجنت اھٹيب وهآ ےہ‪ -‬رھپ جپ آ ت فَعَلُوَا (آوھنن ےن ايك) ںيہك وت ديسےھ اہھت ىك اچرون آوىلگنن ےس دآںيئ اجنت آساره ركںي۔‬
‫آرگ كالس لچ رىہ وه وت آاتسد آور طالت ملع دوونن آىس رطح ركںي)۔‬

‫‪10‬‬
‫جپ آ ت فَعَل ََ‬
‫ت (آ ت ےن ايك) ںيہك وت ديسےھ اہھت ىك دہشت ىك آىلگن ےس ساےنم ىك اجنت ےھٹيب وهےئ صخش ىك رطف آساره‬ ‫‪.2‬‬
‫ركںي۔رھپ جپ آ ت فَعَلتُمَ (آ ت سپ ےن ايك) ںيہك وت ديسےھ اہھت ىك اچرون آوىلگنن ےس ساےنم (سارہ ابلطء ىك اجنت)‬
‫آساره ركںي۔ آرگ كالس لچ رىہ وهوت آاتسد طالت ملع ىك رطف آور طالت ملع آاتسد ىك رطف آساره ركہ)۔‬

‫ت (ںيم ےن ايك) ںيہك وت ديسےھ اہھت ىك دہشت ىك آىلگن ےس وخد ىك اجنت آساره ركںي‪ -‬رھپ جپ آ ت فَعَلنَا (مه‬
‫‪ .3‬جپ آ ت فَعَل َُ‬
‫ےن ايك) ںيہك وت ديسےھ اہھت ىك اچرون آوىلگنن ےس وخد ىك اجنت آساره ركںي۔‬

‫ىہي رطہقي لعف اضمرع ےك ےيل آامعتسل ايك اجےئ۔‬ ‫‪.4‬‬

‫اِفعَلَ ےتہك وقت دہشت ىك آىلگن ےس ساےنم ىك اجنت آس رطح (اہ ھت وك وھترآ آورپ ےس ےچين ىك رطف الےت وهۓ) آساره ركںي‬ ‫‪.5‬‬
‫وگبا آ ت ساےنم وآےل وك مكح دہ رےہ وهن‪ -‬اِفعَلُوَا ےك ےيل ىہي آساره اچرون آوىلگنن ےس ايك اجےئ۔‬

‫ََال تَفعَلَ ےتہك وقت دہشت ىك آىلگن ےس ساےنم ىك اجنت آس رطح (اہھت وك باںيئ ےس دآںيئ اجنت الےت وهۓ) آساره ركںي وگبا‬ ‫‪.6‬‬
‫آ ت ساےنم وآےل وك عنم رك رےہ وهن‪ََ -‬ال تَفعَلُوَا ےك ےيل ىہي آساره اچرون آوىلگنن ےس ايك اجےئ۔‬

‫‪ .7‬الضمائرَالمُنفصلة آور الضمائرَالمتصلة ےك ےيل ىھب ربمن ‪ 1‬ےس ‪ 3‬وآےل آسارہ آامعتسل كيں اجںيئ‪ -‬آہتبل الضمائرَ‬
‫المتصلة وك ىسك آمس‪ ،‬رحف رج‪ ،‬با لعف دعتمى ےك ساھت ڑجآ رك قشم ركوآىئ اجےئ۔‬

‫آساتكت ىكايترى ںيم فلتخماتكوبنےس دمد ىل يئگ ےہ‪ -‬آن ںيم سپےس آمهاتكت (قائمةَمعجميةَبألفاظَالقرآنَ‬ ‫رمآعج‪:‬‬
‫الكريمَودرجاتَتكرارها‪ََ.‬مكتبةَلبنان‪َ.‬لبنان‪ )1991 .‬ےہوج درآل اجمعة آكلمل وعسدےكَمعهدَاللغةَالعربيةَےك‬
‫تحت د‪ .‬دمحم نيسح آوب آوتفلح ےن ايتر ىك يھت‪ -‬اہجن بك آافلظ ےك اعمسو اك قلعت ےہ وت آس ےك ےيل رباده رت ومالبا دبعآرلديش امعنسو ىك‬
‫اغلت آرقلآ ن (‪ 6‬دلج) ےس دمد ىل يئگ ےہ۔‬
‫آساتكت ىكرتبيت ےك فلتخم رمآلح ںيم تہبےس ولوگن ےن ريمآ ساھت دبا آور دمدىك۔ ريمى آهيله بادنبه نيسحت آور وچبن اميلسن‪،‬‬
‫امسح آور آساهم ےن ريمى رصمووتيفن وك ربص ےك ساھت وبقل ايك۔ اعرم آرساديضيف‪ ،‬فراقن فاليح ‪ ،‬ديبعآهلل دنوى يضيف‪ ،‬دبعآدقلوس‬
‫رمعى ‪ ،‬ليفك آدمح يضيف‪ ،‬اقرى دیعسآرلنمح فاليح ‪ ،‬آرنج يلع‪ ،‬اجمده آهلل اخن آور وه سپ وهنجن ےن آس اك م ںيم دمد دى‪ ،‬آهلل ےس داع‬
‫ےہ هك وه آن سپ وك آرج ميظع ےس ونآرہ۔ آهلل ےس ہي ىھب داع ےہ هك وه ںيمه ويطلغن ےس وفحمظ رےھك آور آرگ وه يئگ وهن وت اعمف‬
‫فرامےئ۔ آرگ آ ت وكىئ يطلغ دںيھكي وت نزآه رك م رضور علطم فرامںيئ باهك آےلگ آبدنشي ںيم آس ىك حيحصت وهےك۔ ساھت ىہ ساھت آےنپ‬
‫وشمرون ےس ىھب ونآرںي باهك آنوك ىھب آےلگ آبدنشي ںيم سا ل ايك اج ےك۔ وج طالت ملع ىھب آ ت ےك دےي وهےئ وشمرہىك روين‬
‫ںيم آ ساسو باےئ اگ‪ ،‬آس اك آرج آ ت وك ىھب ےلم اگ آن ساء آهلل۔ آس ےيل وشمرہ دم ے ںيم ه ےھچ هزم مپ ۔ےي۔ زجآمك آهلل يآ‬
‫دبع آزعلنز دبع آرلميح ‪ 24 ،‬فرورى ‪2116‬‬

‫‪11‬‬
‫‪Do, doing‬‬ ‫ركبا‬ ‫فِعل‬ ‫‪He did‬‬ ‫آس ےنايك‬ ‫(ف ع ل)‬ ‫فَع َ َل ََ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪108‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫‪She does/ will do‬‬


‫وه ركيت ےہ‪/‬ركہ ىگ‬ ‫تَفع َ َل ُ‬ ‫‪She did‬‬
‫آس ےن ايك‬ ‫َف َع َلتَ‬ ‫‪He does/ will do‬‬
‫وه ركبا ےہ‪/‬ركہ اگ‬ ‫يَفع َ َل ُ‬ ‫‪He did‬‬
‫آس ےن ايك‬ ‫َف َع َلَ‬
‫تَفع َ َال ِنَ‬ ‫َف َع َل َتا‬ ‫يَفع َ َال ِنَ‬ ‫َف َع َالَ‬
‫‪They two do/ will do‬‬ ‫‪They two did‬‬ ‫‪They two do/ will do‬‬ ‫‪They two did‬‬

‫َف َعل ََن‬ ‫َف َع ُلوَا‬


‫وه دوونن ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آن دوونن ےن ايك‬ ‫وه دوونن ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن ايك‬

‫‪They all do/ will do‬‬


‫و ه ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫يَفعَل ََن‬
‫‪They all did‬‬

‫اوہنں ےن ايك‬
‫‪They all do/ will do‬‬
‫و ه سپ ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬
‫يَفعَلُوَ َنَ‬ ‫‪They all did‬‬

‫اوہنں ےن ايك‬

‫‪You do/ will do‬‬


‫آ ت ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫تَفعَلِيَ ََن‬
‫‪You did‬‬
‫آ ت ےن ايك‬ ‫َف َعل َِ‬
‫ت‬ ‫‪You do/ will do‬‬
‫آ ت ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫تَفع َ َل ُ‬ ‫‪You did‬‬
‫آ ت ےن ايك‬ ‫َف َعل ََ‬
‫ت‬
‫تَفع َ َال ِنَ‬ ‫َف َعل ُت َما‬ ‫تَفع َ َال ِنَ‬ ‫َف َعل ُت َما‬
‫‪You two do/ will do‬‬ ‫‪You two did‬‬ ‫‪You two do/ will do‬‬ ‫‪You two did‬‬

‫َف َعل ُت َن‬ ‫َف َعل ُت َم‬


‫مت دوونن ركيت وه‪/‬ركوىگ‬ ‫مت دوونن ےن ايك‬ ‫مت دوونن ركےت وه‪/‬ركوےگ‬ ‫مت دوونن ےن ايك‬

‫‪You all do/ will do‬‬

‫آ ت سپ ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫تَفعَل َنَ‬


‫‪You all did‬‬
‫آ ت سپ ےن ايك‬
‫‪You all do/ will do‬‬

‫آ ت سپ ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬


‫تَفعَلُوَ َنَ‬ ‫‪You all did‬‬
‫آ ت سپ ےن ايك‬

‫‪I do/ will do‬‬


‫ںيم ركيت وهن‪/‬ركون ىگ‬ ‫أَفع َ َل ُ‬ ‫‪I did‬‬

‫ںيمےن ايك‬ ‫َف َعل َُ‬


‫ت‬ ‫‪I do/will do‬‬
‫ںيم ركبا وهن‪/‬ركون اگ‬ ‫أَفع َ َل ُ‬ ‫‪I did‬‬
‫ںيم ےن ايك‬ ‫َف َعل َُ‬
‫ت‬
‫نَفع َ َل ُ‬ ‫َف ََعل َنا َ‬ ‫نَفع َ َل ُ‬ ‫َف َعل َنا‬
‫‪We do/ will do‬‬ ‫‪We did‬‬ ‫‪We do/will do‬‬ ‫‪We did‬‬

‫مه ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫مه ےن ايك‬ ‫مه ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫مه ےن ايك‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالَتَفعَلِيَ‬ ‫اِفعَلِيَ‬ ‫ََالَتَفع َ َل‬ ‫اِفع َ َل‬


‫!‪Don’t do‬‬ ‫)‪Do! (fg‬‬ ‫!‪Don’t do‬‬ ‫!‪Do‬‬
‫مپ رك!‬ ‫رك! (ؤمنت)‬ ‫مپ رك!‬ ‫رك!‬

‫َالَتَفع َ ََ‬ ‫اِفع َ َالَ‬ ‫َالَتَفع َ َالَ‬ ‫اِفع َ َالَ‬


‫)‪Do! (you two‬‬ ‫)‪Do! (you two‬‬
‫ال َ‬
‫)‪Don’t do! (you two‬‬ ‫)‪Don’t do! (you two‬‬
‫مپ ركو (مت دوونن)‬ ‫ركو!(مت دوونن)‬ ‫مپ ركو (مت دوونن)‬ ‫ركو!(مت دوونن)‬

‫َالَتَفعَل َنَ‬ ‫اِفعَل َنَ‬ ‫َالَتَفعَلُوَا‬ ‫اِفعَلُوَا‬


‫)‪Don’t do!(you all‬‬ ‫)‪Do! (you all‬‬ ‫)‪Don’t do!(you all‬‬ ‫)‪Do! (you all‬‬

‫مپ ركو!‬ ‫ركو!‬ ‫مپ ركو!‬ ‫ركو!‬


‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَفعُوَلَة‬ ‫فَا ِعلَة‬ ‫مَفعُوَل‬ ‫فَا ِعل‬


‫‪The one who is affected‬‬ ‫‪Doer‬‬ ‫‪The one who is affected‬‬ ‫‪Doer‬‬
‫وه سج رپ آرث ڑپآ‬ ‫ركےن وآىل!‬ ‫وه سج رپ آرث ڑپآ‬ ‫ركےن وآال‬

‫َ‬
‫مَفعُوَلَتَا ِن‪َ،‬مَفعُوَلََت َي ِنَ‬ ‫فَا ِعلَتَا ِن‪َ،‬فَا ِعلَتَي ِنَ َ‬ ‫مَفعُوَ َال َِن‪َ،‬مَفعُوَلَيَ ِنَ‬ ‫فَا ِع َالن‪َ،‬فَا ِعلَين‬
‫‪The two who are affected‬‬ ‫)‪Doers (two‬‬ ‫‪The two who are affected‬‬ ‫)‪Doers (two‬‬
‫وه دو نج رپ آرث ڑپآ‬ ‫دوركےنوآايلن‬ ‫وه دو نج رپ آرث ڑپآ‬ ‫دو ركےن وآےل‬

‫تَمَفعُوَ َالتَ َ‬
‫مَفعُوَ َال ٌ‬ ‫ت‪َ،‬فَا ِع َالتَ‬
‫فَا ِع َال ٌ‬ ‫فَا ِعلُوَن‪َ،‬فَا ِعلِيَن ركےن وآےل مَفعُوَلُوَ َنَ‪َ،‬مَفعُوَلِيَ َنَ‬
‫‪All those who are affected‬‬ ‫)‪Doers (all‬‬ ‫‪All those who areaffected‬‬ ‫)‪Doers (all‬‬
‫وه نج رپ آرث ڑپآ‬ ‫رك ےن وآايلن‬ ‫وه نج رپ آرث ڑپآ‬

‫َ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫َ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُفعَلَ ُ َ‬ ‫فُعِلَتَ‬ ‫يُفع َ َل ُ‬ ‫فُعِ َل َ‬


‫‪(It, she) is being done‬‬ ‫‪(It, she) is done‬‬ ‫‪(It, he) is being done‬‬ ‫‪(It, he) is done‬‬
‫ىك اجيت ےہ‬ ‫ىك يئگ‬ ‫ايك اجبا ےہ‬ ‫ايك ت ا‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫مِفعَال‪ََ،‬‬ ‫مَفعَلَ‪،‬مَفعِل‪َ،‬مَفعَلَةَ‬
‫َ‬ ‫فَعِيلَ‪َ،‬فَعُول‬
‫;‪Name of the tool‬‬
‫‪Name of place‬‬ ‫‪Names for those having‬‬
‫‪Doing it once‬‬
‫)‪(plural‬‬ ‫َ‬ ‫فِعلَةَ(فِع َالت)‬
‫)‪(plural‬‬ ‫( َمفَا ِعيل) َ‬ ‫‪these attributes‬‬

‫‪12‬‬
‫‪To open; to give victor‬‬ ‫وھكانل‬ ‫فَتح‬ ‫‪He opened‬‬ ‫آس ےن وھكال‬ ‫َ(ف ت ح)َ‬ ‫فَت َ َحَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪29‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫‪She opens/ will open‬‬


‫وه وھكيتل ےہ‪ /‬وھكےل ىگ‬ ‫تَفت َ ُحَ‬
‫‪She opened‬‬
‫آس ےن وھكال‬ ‫َف َت َحتَ‬ ‫‪He opens/ will open‬‬
‫وه وھكاتل ےہ‪ /‬وھكےل اگ‬ ‫يَفت َ ُحَ‬
‫‪He opened‬‬
‫آس ےن وھكال‬ ‫َف َت َحَ‬
‫تَف َت َ َحا ِنَ‬ ‫َف َت ََ‬
‫ح َتا‬ ‫يَفت َ َحا ِنَ‬ ‫َف َت َحا‬
‫‪They two open/ will open‬‬ ‫‪They two opened‬‬ ‫‪They two open/ will open‬‬ ‫‪They two opened‬‬
‫وه دوونن وھكيتل ںيه‪ /‬وھكںیل ىگ‬ ‫آن دوونن ےن وھكال‬ ‫وه دوونن وھكےتل ںيه‪/‬وھكںیل ےگ‬ ‫آن دوونن ےن وھكال‬

‫يَفتَح َنَ‬ ‫َف َتح َنَ‬ ‫ونَ‬


‫يَفت َ ُح َ‬ ‫َف َت ُحوَا‬
‫‪They open/ will open‬‬ ‫‪They all opened‬‬ ‫‪They open/ will open‬‬ ‫‪They all opened‬‬

‫وه وھكيتل ںيه‪ /‬وھكںیل ىگ‬ ‫اوہنں ےن وھكال‬ ‫وه وھكےتل ںيه‪/‬وھكںیل ےگ‬ ‫اوہنں ےن وھكال‬

‫حيَ ََن‬‫تَفت َ َِ‬ ‫َف َتح َِ‬


‫ت‬ ‫تَفت َ َُ‬
‫ح‬ ‫َف َتح ََ‬
‫ت‬
‫‪You open/ will open‬‬ ‫‪You opened‬‬ ‫‪You open/ will open‬‬ ‫‪You opened‬‬
‫آ ت وھكيتل ںيه‪/‬وھكںیل ىگ‬ ‫آ ت ےن وھكال‬ ‫آ ت وھكےتل ںيه‪/‬وھكںیل ےگ‬ ‫آ ت ےن وھكال‬

‫تَف َت َ َحا ِنَ‬ ‫َف َتح َُت َما‬ ‫تَفت َ َحا ِنَ‬ ‫َف َتح ُت َما‬
‫‪Youtwo open/ will open‬‬ ‫‪You two opened‬‬ ‫‪Youtwo open/ will open‬‬ ‫‪You two opened‬‬
‫آ ت دوونن وھكيتل ںيه‪ /‬وھكںیل ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےنوھكال‬ ‫آ ت دووننوھكےتل ںيه‪ /‬وھكںیلےگ‬ ‫آ ت دوونن ےنوھكال‬

‫‪You all open/ will open‬‬


‫آ ت سپ وھكيتل ںيه‪ /‬وھكںیل ىگ‬ ‫تَفتَح َنَ‬
‫‪You all opened‬‬
‫آ ت سپ ےن وھكال‬ ‫َف َتح ُت َن‬ ‫‪You all open/ will open‬‬
‫آ تسپوھكےتلںيه‪/‬وھكںیلےگ‬
‫ونَ‬
‫تَفت َ ُح َ‬
‫‪You all opened‬‬
‫آ ت سپ ےن وھكال‬ ‫َف َتح ُت َم‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫‪I open/ will open‬‬
‫ںيم وھكيتل وهن‪ /‬وھكولنگي‬ ‫َأفت َ َُ‬
‫ح‬
‫‪I opened‬‬
‫ںيم ےن وھكال‬ ‫َف َتح َُ‬
‫ت‬ ‫‪I open/ will open‬‬
‫ںيم وھكاتل وهن‪ /‬وھكولن اگ‬ ‫أفت َ َُ‬
‫ح‬
‫‪I opened‬‬
‫ںيم ےن وھكال‬ ‫َف َتح َُ‬
‫ت‬
‫‪We open/ will open‬‬
‫مه وھكيتل ںيه‪ /‬وھكںیل ىگ‬ ‫نَفت َ َُ‬
‫ح‬
‫‪We opened‬‬
‫مه ےن وھكال‬ ‫َف َتحَ َنا‬ ‫‪We open/ will open‬‬
‫مه وھكےتل ںيه‪ /‬وھكںیل ےگ‬ ‫نَفت َ َُ‬
‫ح‬
‫‪We opened‬‬
‫مه ےن وھكال‬ ‫َف َتح َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬
‫!‪Don’t open‬‬
‫مپ وھكل!‬ ‫ََالتَفت َ ِ‬
‫حيَ‬
‫!‪Open‬‬
‫وھكل!‬ ‫اِفت َ ِ‬
‫حيَ‬
‫!‪Don’t open‬‬
‫مپ وھكل!‬ ‫ََالَتَفت َ َ‬
‫ح‬
‫!‪Open‬‬
‫وھكل!‬ ‫اِفت َ َ‬
‫ح‬
‫ََالَتَفتَ َ َحا َ‬ ‫اِف َت َ َحا‬ ‫ََالتَفت َ َحا‬ ‫اِفت َ َحا‬
‫‪Don’t (you two) open‬‬ ‫!)‪Open (you two‬‬ ‫!‪Don’t (you two) open‬‬ ‫!)‪Open (you two‬‬
‫مپ وھكول!(مت دوونن)‬ ‫وھكول! (مت دوونن)‬ ‫مپ وھكول!(مت دوونن)‬ ‫وھكول !(مت دوونن)‬

‫ََالَتَفتَح َنَ‬ ‫اِفتَح َنَ‬ ‫ََالَتَفت َ ُحوَا‬ ‫اِفت َ ُحوَا‬


‫!‪Don’t (you all) open‬‬ ‫!)‪Open (you all‬‬ ‫!‪Don’t (you all) open‬‬ ‫!)‪Open (you all‬‬
‫مپ وھكول!‬ ‫وھكول!‬ ‫مپ وھكول!‬ ‫وھكول!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَفتُوَ َحة‬ ‫فَات ِ َحة‬ ‫مَفتُوَح‬ ‫فَاتِح‬


‫‪That which is opened‬‬ ‫‪Opener‬‬ ‫‪that which is opened‬‬ ‫‪Opener‬‬
‫وه ےسج وھكال ت ا‬ ‫وھكےنل وآىل‬ ‫وه ےسج وھكال ت ا‬ ‫وھكےنل وآال‬

‫مَفتُوَ ََحتَا ِن‪َ،‬مَفتُوَ َح َت َي ِنَ‬ ‫حتَا ِن‪،‬فاَت ِ َحتَيَ ِنَ‬


‫فاَت ِ ََ‬ ‫وحا َِن‪َ،‬مَفت ُ َ‬
‫مَفت ُ َ‬ ‫فَات ِ َحا َِن‪،‬فَات ِ َحي ِنَ‬
‫‪Two which are opened‬‬ ‫‪Two openers‬‬ ‫‪Two which are opened‬‬ ‫‪Two openers‬‬
‫وه دو ںيهنج وھكال ت ا‬ ‫دو وھكےنل وآايلن‬ ‫وه دو ںيهنج وھكال ت ا‬ ‫وحي ِنَ‬ ‫دو وھكےنل وآےل‬

‫ت‪،‬فا ََت ِ َحاتَ‬


‫فا ََت ِ َحا ٌ‬ ‫مَفتُوَ ُحوَ َنَ‪َ،‬مَفتُوَ ِحيَ َنَ‬ ‫ونَ‪،‬فَات ِ َِ‬
‫فَات ِ ُح َ‬
‫‪Those which are opened‬‬ ‫‪Openers‬‬ ‫‪Those which are opened‬‬ ‫‪Openers‬‬
‫مَفتُوَ َحا ٌ‬
‫ت‪َ،‬مَفتُوَ َحاتَ‬ ‫حي َنَ‬
‫وه ںيهنج وھكال ت ا‬ ‫وھكےنل وآايلن‬ ‫وه ںيهنج وھكال ت ا‬ ‫وھكےنل وآےل‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫‪(It, she) is being opened‬‬


‫وھكىل اجيت ےہ‬ ‫تُفت َ ُحَ‬
‫‪(It, she) was opened‬‬
‫وھكىل يئگ‬ ‫ُفتِ َحتَ‬ ‫‪(It, he) is being opened‬‬
‫وھكال اجبا ےہ‬ ‫يُفت َ ُحَ‬
‫َ‬ ‫‪(It, he) wasopened‬‬
‫وھكال ت ا‬ ‫ُفتِ َحَ‬
‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫‪Judge‬‬
‫هلصيف ركےن وآال‬ ‫َ‬ ‫فَتاح‬ ‫‪Key‬‬
‫اچيب‬ ‫مِفتَاحَ(مَفَاتِيح‪َ )+‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫‪13‬‬
‫‪to make; to place; to setup‬‬ ‫ركبا‬ ‫َجعل‬ ‫‪He made‬‬ ‫آس ےن انببا‪ ،‬ركدبا‬ ‫(ج ع ل)‬ ‫َجع َ َل َ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪346‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬
‫‪She makes/ will make‬‬
‫وه انبيت ےہ‪ /‬انبۓ ىگ‬ ‫تَ ْ‬
‫جع َ َل ُ‬ ‫‪She made‬‬
‫آس ےن انببا‬ ‫َج َع َلتَ‬ ‫‪He makes/ will make‬‬
‫وه انببا ےہ‪ /‬انبۓ اگ‬ ‫جع َ َل ُ‬
‫يَ ْ‬ ‫‪He made‬‬
‫آس ےن انببا‬ ‫َج َع َلَ‬
‫ج َع َ ََ‬
‫ال ِنَ‬ ‫تَ ْ‬ ‫َج َع ََل َتا‬ ‫ج َع َ ََ‬
‫ال ِنَ‬ ‫يَ ْ‬ ‫َج ََع َالَ‬
‫‪They two make/ will make‬‬ ‫‪They two made‬‬ ‫‪They two do/ will make‬‬ ‫‪They two made‬‬

‫َج َع ُلوَا‬
‫وه دوونن انبيت ںيه‪ /‬انبںيئ ىگ‬ ‫آن دوونن ےن انببا‬ ‫وه دوونن انبآےت ںيه‪ /‬انبںيئےگ‬ ‫آن دوونن ےن انببا‬

‫‪They make/ will make‬‬


‫وه انبيت ںيه‪ /‬انبںيئ ىگ‬ ‫جعَل ََن‬
‫يَ ْ‬ ‫‪They all made‬‬

‫اوہنں ےن انببا‬ ‫َج َعل ََن‬ ‫‪They make/ will make‬‬


‫وه انبےت ںيه‪ /‬انبںيئ ےگ‬
‫جعَلُوَ َنَ‬ ‫يَ ْ‬ ‫‪They all made‬‬

‫اوہنں ےن انببا‬

‫‪You make/ will make‬‬


‫آ ت انبيت ںيه‪ /‬انبںيئ ىگ‬ ‫جعَلِيَ ََن‬‫تَ ْ‬ ‫‪You made‬‬
‫آ ت ےن انببا‬ ‫َج َعل َِ‬
‫ت‬ ‫‪You make/ will make‬‬
‫آ ت انبےت ںيه‪ /‬انبںيئ ےگ‬ ‫تَ ْ‬
‫جع َ َل ُ‬ ‫‪You made‬‬
‫آ ت ےن انببا‬ ‫َج َعل ََ‬
‫ت‬
‫ج َع َ ََ‬
‫تَ ْ‬ ‫َج َعل َُت َما‬ ‫ج َع َ ََ‬
‫تَ ْ‬ ‫َج َعل ُت َما‬
‫‪You two make/ will make‬‬
‫ال ِنَ‬ ‫ال ِنَ‬
‫‪You two make/ will make‬‬ ‫‪You two made‬‬ ‫‪You two made‬‬
‫آ ت دوونن انبيت ںيه‪ /‬انبںيئ ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےن انببا‬ ‫آ ت دووننانبےت ںيه‪ /‬انبںيئ ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن انببا‬

‫‪You all make/ will make‬‬


‫آ ت سپ انبيت ںيه‪ /‬انبںيئ ىگ‬ ‫جعَل َنَ‬ ‫تَ ْ‬ ‫‪You all made‬‬
‫آ ت سپ ےن انببا‬ ‫َج َعل ُت َن‬ ‫‪You all make/ will make‬‬
‫آ ت سپ انبےت ںيه‪ /‬انبںيئ ےگ‬
‫جعَلُوَ َنَ‬ ‫تَ ْ‬ ‫‪You all made‬‬
‫آ ت سپ ےن انببا‬ ‫َج َعل ُت َم‬
‫‪I make/ will make‬‬
‫ںيم انبيت وهن‪ /‬انبون ىگ‬ ‫أ َ ْجع َ َل ُ‬ ‫‪I made‬‬
‫ںيم ےن انببا‬ ‫َج َعل َُ‬
‫ت‬ ‫‪I make/ will make‬‬
‫ںيم انببا وهن‪ /‬انبون اگ‬ ‫أ َ ْجع َ َل ُ‬ ‫‪I made‬‬
‫ںيم ےن انببا‬ ‫َج َعل َُ‬
‫ت‬
‫‪We make/ will make‬‬
‫مه انبيت ںيه‪ /‬انبںيئ ىگ‬ ‫جع َ َل ُ‬ ‫نَ ْ‬ ‫‪We made‬‬
‫مه ےن انببا‬ ‫َج َعلَ َنا‬ ‫‪We make/ will make‬‬
‫مه انبےت ںيه‪ /‬انبںيئ ےگ‬ ‫جع َ َل ُ‬ ‫نَ ْ‬ ‫‪We made‬‬
‫مه ےن انببا‬ ‫َج َعل َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬
‫!‪Don’t make‬‬
‫مپ انب!‬ ‫ََالتَ ْ‬
‫ج َع َلِ َ‬
‫ي‬
‫!‪Make‬‬
‫انب!‬ ‫ا ِ ْجعَلِ َ‬
‫ي‬
‫!‪Don’t make‬‬
‫مپ انب!‬ ‫ََالَت َ ْ‬
‫جع َ َل‬
‫!‪Make‬‬
‫انب!‬ ‫ا ِ ْجع َ َل‬
‫ج َع َ َالَ‬
‫ََالَت َ ْ‬ ‫ا ِ ْج َع َ َالَ‬ ‫ج َع َ َالَ‬
‫ََالَت َ ْ‬ ‫ا ِ ْج َع َ َالَ‬
‫)‪Don’t make! (you two‬‬ ‫)‪Make! (you two‬‬ ‫)‪Don’t make! (you two‬‬ ‫)‪Make ! (you two‬‬
‫مپ انبومت دوونن!‬ ‫انبو مت دوونن!‬ ‫مپ انبومت دوونن!‬ ‫انبو مت دوونن!‬
‫)‪Don’t make!(you all‬‬

‫مپ انبو!‬ ‫ََالَت َ ْ‬


‫جعَل ََن‬ ‫)‪Make! (you all‬‬
‫انبو!‬ ‫ا ِ ْجعَل ََن‬
‫)‪Don’t make!(you all‬‬

‫مپ انبو!‬ ‫ََالَت َ ْ‬


‫جعَلُوَا‬
‫)‪Make! (you all‬‬
‫انبو!‬ ‫ا ِ ْجعَلُوَا‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫جعُولَة‬
‫مَ ْ‬ ‫َجا ِعلة‬ ‫جعُوَل‬
‫مَ ْ‬ ‫َجا ِعل‬
‫‪That which is made‬‬ ‫‪Maker‬‬ ‫‪That which is made‬‬ ‫‪Maker‬‬
‫وه ےسج انببا ت ا‬ ‫انبےن وآىل‬ ‫وه ےسج انببا ت ا‬ ‫انبےن وآال‬

‫جع ُوَل َتَا ِن‪َ،‬مَجعُولَتَي ِنَ‬


‫مَ ْ‬ ‫َجا ِع َل َتَا ِن‪َ َ،‬جا ِعلَتَي ِنَ‬ ‫جعُوَلَي ِنَ‬
‫جعُوَ ََال َِن‪َ،‬مَ ْ‬
‫مَ ْ‬ ‫ال َِن‪َ ،‬جا ِعلَي ِنَ‬
‫َجا َِع ََ‬
‫‪Two which are made‬‬ ‫)‪Makers (two‬‬ ‫‪Two which are made‬‬ ‫)‪Makers (two‬‬
‫وه دو ںيهنج انببا ت ا‬ ‫دو انبےن وآايلن‬ ‫وه دو ںيهنج انببا ت ا‬ ‫دو انبےن وآےل‬

‫جع َُو ََالتَ‬ ‫جع َُو ََال ٌ‬ ‫ت‪َ َ،‬جا َِع ََ‬ ‫َجا َِع ََ‬ ‫جعُوَلُوَ َنَ‪َ،‬مَ ْ‬ ‫َجا ِعلُوَ َنَ‪َ ،‬جا ِعلِيَ َنَ‬
‫‪Those which are made‬‬ ‫‪Makers‬‬ ‫‪Those which are made‬‬ ‫‪Makers‬‬
‫ت‪َ،‬مَ ْ‬ ‫مَ ْ‬ ‫التَ‬ ‫ال ٌ‬ ‫جعُوَلِيَ َنَ‬ ‫مَ ْ‬
‫وه ںيهنج انببا ت ا‬ ‫انبےن وآےل‬ ‫وه ںيهنج انببا ت ا‬ ‫انبےن وآےل‬
‫جهُول ‪َ Passive Voice‬‬
‫مَ ْ‬ ‫َ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫‪(It, she) is being made‬‬


‫انبىئ اجيت ےہ‬ ‫تُ ْ‬
‫جع َ َل ُ‬ ‫‪(It, she) is made‬‬
‫انبىئ يئگ‬ ‫ُج ِع َلتَ‬ ‫‪(It, he) is being made‬‬
‫انببا اجبا ےہ‬ ‫جع َ َل ُ‬
‫يُ ْ‬ ‫‪(It, he) is made‬‬
‫انببا ت ا‬ ‫ُج ِع َلَ‬
‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫‪14‬‬
To be rightous ‫نيك وهبا‬ ‫ص َالح‬
َ He became
righteous
‫وه نيك وهآ‬ َ)‫َ(ص ل ح‬ َ‫صل َ َح‬
َ
Feminine ‫ُمؤنَّث‬ 129 Masculine ‫ُم َذكَّر‬
)‫(وهراہ ےہ با وهاگ‬ َ ُ‫فِعلَم‬
‫ضارِع‬ )‫(وج اك م وهت ا‬ ِ ‫فِعلَمَا‬
‫ضي‬ )‫(وهراہ ےہ با وهاگ‬ َ ُ‫فِعلَم‬
‫ضارِع‬ )‫(وج اك م وهت ا‬ ِ ‫فِعلَمَا‬
‫ضي‬
Imperfect Perfect Imperfect Perfect

َُ َ ‫تَصل‬
‫ح‬ َ‫َص َل َحت‬ َُ َ ‫يَصل‬
‫ح‬ ََ ‫َص َل‬
َ ‫ح‬
She becomes /will become She became He becomes /will become He became
righteous righteous righteous righteous
‫ وهىگ‬/‫وه نيك وهيت ےہ‬ ‫وه نيك وهىئ‬ ‫ وهاگ‬/‫وه نيك وهباےہ‬ ‫وه نيك وهآ‬

َ‫تَصل َ َحا ِن‬ ‫َص َل َح َتا‬ َ‫يَصل َ َحا ِن‬ ‫َص َل َحا‬
They two become /will They two became They two become /will
They two became righteous
become righteous righteous become righteous
‫وه دوونن نيك وهےئ‬
‫وهيگن‬/‫وه دوونن نيك وهيت ںيه‬ ‫وه دوونن نيك وهىئ‬ ‫وهےگن‬/‫وه دوونن نيك وهےت ںيه‬

‫يَصلَح ََن‬ ‫َص َلح ََن‬ َ‫يَصل َ ُحو َن‬ ‫َص َل ُحوا‬
They become /will become They all became They become /will They two became
righteous righteous become righteous righteous

‫وهيگن‬/‫وه سپ نيك وهيت ںيه‬ ‫وه سپ نيك وهىئ‬ ‫وهےگن‬/‫وه سپ نيك وهےت ںيه‬ ‫وه سپ نيك وهےئ‬

‫حي ََن‬ ِ َ ‫تَصل‬ َِ ‫َص َلح‬


‫ت‬ َُ َ ‫تَصل‬
‫ح‬ ََ ‫َص َلح‬
‫ت‬
You become /will become You became You become /will become You became
righteous righteous righteous righteous
‫وهيگن‬/‫آ ت نيك وه يت ںيه‬ ‫آ ت نيك وهںيئ‬ ‫وهےگن‬/‫آ ت نيك وهےت ںيه‬ ‫آ ت نيك وهےئ‬

َ‫تَصل َ َحا ِن‬ ‫َص َلح ُت َما‬ َ‫تَصل َ َحا ِن‬ ‫َص َلح ُت َما‬
You two become /will You two became You two become /will You two became
become righteous righteous become righteous righteous
‫وهيگن‬/‫آ ت دوونن نيك وهيت ںيه‬ ‫آ ت دوونن نيك وهںيئ‬ ‫وهےگن‬/‫آ ت دوونن نيك وهےت ںيه‬ ‫آ ت دوونن نيكوهےئ‬
You all become /will become
righteous
‫تَصلَح ََن‬
You all became
righteous
َ‫صلح ُتن‬َ You all become /will
become righteous َ‫تَصل َ ُحو َن‬ You all became
righteous
‫آ ت سپ نيك‬
‫َص َلح ُت َم‬
‫وهيگن‬/‫آ ت سپ نيك وهيت ںيه‬ ‫آ ت سپ نيك وهںيئ‬ ‫وهےگن‬/‫آ ت سپ نيك وهےت ںيه‬

َ َ
‫وهےئ‬

َُ َ ‫أصل‬
‫ح‬ َُ ‫َص َلح‬
‫ت‬ َُ َ ‫أصل‬
‫ح‬ َُ ‫َص َلح‬
‫ت‬
I become /will become I became I become /will become I became
righteous righteous righteous righteous
‫ وهيگن‬/‫ںيم نيك وهيت وهن‬ ‫ںيم نيك وهآ‬ ‫ وهاگن‬/‫ںيم نيك وهبا وهن‬ ‫ںيم نيك وهآ‬

َُ َ ‫نَصل‬
‫ح‬ ‫َص َلح َنا‬ َُ َ ‫نَصل‬
‫ح‬ ‫َص َلح َنا‬
We become /will become We became We become /will become We became
righteous righteous righteous righteous
‫وهيگن‬/‫مه سپ نيك وهيت ںيه‬ ‫مه سپ نيك وهےئ‬ ‫وهےگن‬/‫مه سپ نيك وهےت ںيه‬ ‫مه سپ نيك وهےئ‬

Negative ‫نهي‬ Imperative ‫أمر‬ Negative ‫نهي‬ Imperative ‫أمر‬


Don’t be righteous!
!‫مپ نيك وه‬ ِ َ ‫َالتَصل‬
َ‫حي‬
Be righteous!
!‫نيك وه‬ ِ َ ‫اِصل‬
َ‫حي‬
Don’t be righteous!
!‫مپ نيك وه‬ َ َ ‫َالَتَصل‬
‫ح‬
Be righteous!
!‫نيك وه‬ َ َ ‫اِصل‬
‫ح‬
َ ‫َالَتَصل َ َحا‬ ‫اِصل َ َحا‬ ‫َال َتَصل َ َحا‬ ‫اِصل َ َحا‬
Don’t (you two) be
Be righteous (you two)! Don’t (you two) be righteous! Be righteous (you two)!
righteous!
)‫مپ نيك وه!(مت دوونن‬ )‫نيك وه!(مت دوونن‬ )‫مپ نيك وه!(مت دوونن‬ )‫نيك وه!(مت دوونن‬

‫َالَتَصلَح ََن‬ ‫اِصلَح ََن‬ ‫َال ََت َصل َ ُحوا‬ ‫َا ِصل َ ُحوا‬
Don’t (you all) be Be righteous (you Don’t (you all) be Be righteous
righteous! all)! righteous! (you all)!
!‫مپ نيك وهو‬ !‫نيك وهو‬ !‫مپ نيك وهو‬ !‫نيك وهو‬
Passive participle ‫اسمَمفعول‬ Active participle ‫اسمَفاعل‬ Passive participle ‫اسمَمفعول‬ Active participle ‫اسمَفاعل‬

َNo effect of this verb


Righteous
‫وكين اكر‬ ‫صال ِ َحة‬
َ
َNo effect of this verb
Righteous
‫وكين اكر‬ َ
‫صالِح‬
Two َ
Two Righteousَ
‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫دو وكين اكر‬ َ‫حتَي ِن‬ َ ،‫حتَا ِن‬
ََ ِ ‫صال‬ ََ ِ ‫صال‬
َ ‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ Righteous ََ ِ ‫صال‬
َ‫حي ِن‬ ََ ِ ‫صال‬
َ ،‫حا َِن‬ َ
‫دو وكين اكر‬
Righteous (pl)
)‫وكين اكر (عمج‬ ََ ِ ‫صال‬
َ‫حات‬ ٌ ‫ح‬
َ ،‫ات‬ ََ ِ ‫صال‬
َ Righteous (pl)
)‫وكين اكر (عمج‬ َ‫حيَ َن‬ َ ،َ‫حوَ َن‬
َِ ِ ‫صال‬ َُ ِ ‫صال‬
َ

َ Passive Voice ‫جهُول‬


ْ َ‫َم‬ َ Passive Voice ‫جهُول‬
ْ َ‫م‬

َ Related words ‫لكماتَذاتَصلة‬


َ َ َ َ َ

15
‫‪To send‬‬ ‫انجیھب‬ ‫بَعث‬ ‫‪He sent‬‬ ‫آس ےن اجیھب‬ ‫َ(ب ع ث)َ‬
‫بَع َ َ‬
‫ثَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪65‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫‪She sends/ will send‬‬


‫وه يتجيھب ےہ‪ /‬ےجيھب ىگ‬
‫تَبْع َ ُ‬
‫ثَ‬ ‫‪She sent‬‬
‫آس ےن اجیھب‬ ‫َب َع َثتَ‬ ‫‪He sends/ will send‬‬
‫وه اتجیھب ےہ‪ /‬ےجيھب اگ‬
‫يَبْع َ ُ‬
‫ثَ‬ ‫‪He sent‬‬
‫آس ےن اجیھب‬ ‫َب َع ََ‬
‫ث َ‬
‫تَبْعَثَا ِنَ‬ ‫َب َع َثتَ‬ ‫يَبْعَثَا ِنَ‬ ‫َب َع َثا‬
‫‪They two send/ will send‬‬ ‫‪They two sent‬‬ ‫‪They two send/ will send‬‬ ‫‪They two sent‬‬
‫وه دوونن يتجيھب ںيه‪/‬ںيجيھب ىگ‬ ‫آن دوونن ےناجیھب‬ ‫وه دوونن ےتجیھب ںيه‪/‬ںيجيھب ےگ‬ ‫آن دوونن ےناجیھب‬

‫‪They send/ will send‬‬


‫وه يتجيھب ںيه‪/‬ںيجيھب ىگ‬ ‫يَبْعَث ََن‬ ‫‪They all sent‬‬
‫آنہون ےن اجیھب‬ ‫َب َعث ََن‬ ‫‪They send/ will send‬‬
‫وه ےتجیھب ںيه‪/‬ںيجيھب ےگ‬
‫يَبْعَثُو َنَ‬ ‫‪They all sent‬‬
‫آنہون ےن اجیھب‬ ‫َب َع ُثوا‬
‫‪You send/ will send‬‬
‫آ ت يتجيھب ںيه‪/‬ںيجيھبىگ‬ ‫تَبْعَثِي ََن‬ ‫‪You sent‬‬
‫آ ت ےن اجیھب‬ ‫َب َعث َِ‬
‫ت‬ ‫‪You send/ will send‬‬
‫آ ت ےتجیھب ںيه‪/‬ںيجيھب ےگ‬ ‫تَبْع َ َُ‬
‫ث‬ ‫‪You sent‬‬
‫آ ت ےن اجیھب‬ ‫َب َعث ََ‬
‫ت‬
‫تَبْعَثَا ِنَ‬ ‫َب َعث ُت َما‬ ‫تَبْعَثَا ِنَ‬ ‫َب َعث ُت َما‬
‫‪You two raise/ will raise‬‬ ‫‪You two sent‬‬ ‫‪You two send/ will send‬‬ ‫‪You two sent‬‬
‫آ ت دووننيتجيھب ںيه‪/‬ںيجيھبىگ‬ ‫آ ت دوونن ےن اجیھب‬ ‫آ ت دوونن ےتجیھب ںيه‪/‬ںيجيھبےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن اجیھب‬

‫‪You all send/ will send‬‬


‫آ ت سپيتجيھب ںيه‪/‬ںيجيھبىگ‬ ‫تَبْعَث َنَ‬ ‫‪You all sent‬‬
‫آ ت سپ ےناجیھب‬ ‫َب َعث ُت َن‬ ‫‪You all send/ will send‬‬
‫آ ت سپ ےتجیھب ںيه‪/‬ںيجيھب ےگ‬
‫تَبْعَثُو َنَ‬ ‫‪You all sent‬‬
‫آ ت سپ ےناجیھب‬ ‫َب َعث ُت َم‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫أبْع َ َُ‬
‫ث‬ ‫َب َعث َُ‬
‫ت‬ ‫أبْع َ َُ‬
‫ث‬ ‫َب َعث َُ‬
‫ت‬
‫‪I send/ will send‬‬ ‫‪I sent‬‬ ‫‪I send/ will send‬‬ ‫‪I sent‬‬
‫ںيم يتجيھب وهن‪/‬وجيھبيگن‬ ‫ںيم ےناجیھب‬ ‫ںيم اتجیھب وهن وجيھباگن‬ ‫ںيم ےناجیھب‬

‫‪We send/ will send‬‬


‫مه سپ يتجيھب ںيه‪/‬ںيجيھب ىگ‬
‫نَبْع َ ُ‬
‫ثَ‬ ‫‪We sent‬‬
‫مه ےن اجیھب‬ ‫َب َعث َنا‬ ‫‪We send/ will send‬‬
‫مه سپ ےتجیھب ںيه‪/‬ںيجيھب ےگ‬ ‫نَبْع َ َُ‬
‫ث‬ ‫‪We sent‬‬
‫مه ےن اجیھب‬ ‫َب َعث َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَبْعَثِيَ‬ ‫اِبْعَثِيَ‬ ‫َالَتَبْعَثَ‬ ‫اِبْعَثَ‬


‫!‪Don’t send‬‬ ‫!‪Send‬‬ ‫!‪Don’t send‬‬ ‫!‪Send‬‬
‫مپ جيھب!‬ ‫جيھب!‬ ‫مپ جيھب!‬ ‫جيھب!‬

‫ََال تَبْع ََث َا‬ ‫اِبْعَثَا‬ ‫ََال تَبْع ََث َا‬ ‫اِبْعَثَا‬
‫)‪Don’t send! (you two‬‬ ‫!)‪Send (you two‬‬ ‫)‪Don’t send! (you two‬‬ ‫)‪Send! (you two‬‬
‫مپ وجيھب!(مت دوونن)‬ ‫وجيھب!(مت دوونن)‬ ‫مپ وجيھب!(مت دوونن)‬ ‫وجيھب!(مت دوونن)‬

‫َالَتَبْعَث ََن‬ ‫اِبْعَث َنَ‬ ‫َال ََت َبْعَثُوا‬ ‫اِبْعَثُوا‬


‫)‪Don’t send! (you all‬‬ ‫!)‪Send (you all‬‬ ‫)‪Don’t send! (you all‬‬ ‫)‪Send! (you all‬‬
‫مپ وجيھب!‬ ‫وجيھب!‬ ‫مپ وجيھب!‬ ‫وجيھب!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬
‫‪One who is sent‬‬
‫سج وكاجیھب ت ا‬ ‫مَبْعُوثَة‬ ‫‪Sender‬‬
‫ےنجيھب وآىل‬ ‫بَا ِعثَة‬ ‫‪One who is sent‬‬
‫سج وكاجیھب ت ا‬ ‫مَبْعُوث‬ ‫‪Sender‬‬
‫ےنجيھب وآال‬ ‫بَا ِعث‬
‫مَبْعُوثَتَا ِن‪َ،‬مَبْعُوثَتَي َنَ‬ ‫بَا ِع َث ََت َا َِن‪،‬بَا ِع َث ََت َيَ ِنَ‬ ‫مَبْعُوثَا ِن‪َ،‬مَبْعُوثَي ِنَ‬ ‫بَا ِع َث َا َِن‪،‬بَا ِع َث َي ِنَ‬
‫‪The two who are sent‬‬ ‫‪Two senders‬‬ ‫‪The two who are sent‬‬ ‫‪Two senders‬‬
‫وه دو نج وكاجیھب ت ا‬ ‫دوےنجيھب وآايلن‬ ‫وه دو نج وكاجیھب ت ا‬ ‫دو ےنجيھب وآےل‬

‫ات‪َ،‬مَبْعُوثَاتَ‬
‫مَبْعُوث َ ٌ‬ ‫بَا ِع َث َ ٌَ‬
‫ات‪،‬بَا ِع َث َاتَ‬ ‫مَبْعُوثُونَ‪َ،‬مَبْعُوثِيَ َنَ‬ ‫ونَ‪،‬بَا ِع َث ِيَ َنَ‬
‫بَا ِع َث ُ َ‬
‫‪Those who are sent‬‬ ‫‪Senders‬‬ ‫‪Those who are sent‬‬ ‫‪Senders‬‬
‫وه سپ نج وكاجیھب ت ا‬ ‫ےنجيھب وآايلن(عمج)‬ ‫وه سپ نج وكاجیھب ت ا‬ ‫ےنجيھب وآےل (عمج)‬

‫جهُول ‪َ Passive Voice‬‬


‫مَ ْ‬ ‫جهُول ‪َ Passive Voice‬‬
‫مَ ْ‬

‫‪(It, she) is being sent‬‬


‫يجيھب اجيت ےہ‬
‫تُبْع َ ُ‬
‫ثَ‬
‫‪(It, she) was sent‬‬
‫يجيھب يئگ‬ ‫ُب ِع َثتَ‬ ‫‪(It, he) is being sent‬‬
‫اجیھب اجبا ےہ‬
‫يُبْع َ ُ‬
‫ثَ‬
‫‪(It, he) was sent‬‬
‫اجیھب ت ا‬ ‫ُب ِع َثَ‬
‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫‪16‬‬
‫‪to help; to deliver‬‬ ‫دمد ركبا‬ ‫نَصر‬ ‫‪He helped‬‬ ‫آسےندمدىك‬ ‫(ن ص ر)‬ ‫نَ َ‬
‫ص َرَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪92‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫‪She helps/ will help‬‬


‫وه دمد ركيت ےہ‪ /‬ركہ ىگ‬ ‫تَن ْ ُ‬
‫ص ُرَ‬
‫‪She helped‬‬
‫آس ےندمد ىك‬ ‫َن َص َرتَ‬ ‫‪He helps/ will help‬‬
‫وه دمد ركبا ےہ‪ /‬ركہ اگ‬ ‫يَن ْ ُ‬
‫ص ُرَ‬
‫‪He helped‬‬
‫آس ےندمد ىك‬ ‫َن َص َرَ‬
‫تَن ْ َُ‬
‫ص َرا ِنَ‬ ‫َن َص ََر َتا‬ ‫يَن ْ َُ‬
‫ص َرا ِنَ‬ ‫َن َص َرا‬
‫‪They two help/ will help‬‬ ‫‪They two helped‬‬ ‫‪They two help/ will help‬‬ ‫‪They two helped‬‬

‫َن َصر ََن‬


‫وه دوونن دمد ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آن دوونن ےن دمدىك‬ ‫وه دوونن دمد ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن دمد ىك‬

‫صر َنَ‬
‫يَن ْ ُ‬ ‫ص ُروَ َنَ‬‫يَن ْ ُ‬ ‫َن َص َُروَا‬
‫‪They help/ will help‬‬
‫‪They all helped‬‬ ‫‪They help/ will help‬‬ ‫‪They all helped‬‬
‫وه سپ دمد ركيت ںيه‪ /‬ركںي‬
‫آنہون ےندمد ىك‬ ‫وه دمد ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫اوہنں ےندمد ىك‬
‫ىگ‬
‫‪You help/will help‬‬
‫آ ت دمد ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫ص ِري ََن‬‫تَن ْ ُ‬ ‫‪You helped‬‬
‫آ ت ےندمدىك‬ ‫َن َصر َِ‬
‫ت‬ ‫‪You help/ will help‬‬
‫آ ت دمد ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫تَن ْ ُ‬
‫ص َُر‬ ‫‪You helped‬‬
‫آ ت ےندمدىك‬ ‫َن َصر ََ‬
‫ت‬
‫تَن ْ َُ‬
‫ص َرا ِنَ‬ ‫َن َصر َُت َما‬ ‫تَن ْ َُ‬
‫ص َرا ِنَ‬ ‫َن َصر ُت َما‬
‫‪You two help/ will help‬‬ ‫‪You two helped‬‬ ‫‪You two help/ will help‬‬ ‫‪You two helped‬‬
‫آ ت دوونن دمد ركيت ںيه‪/‬ركںيىگ‬ ‫آ ت دوونن ےندمد ىك‬ ‫آ ت دوونندمد ركےتںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن ديپآ ايك‬

‫صر َنَ‬ ‫تَن ْ ُ‬ ‫َن َصر ُتنَ‬ ‫ص ُروَ َنَ‬ ‫تَن ْ ُ‬ ‫َن َصر ُت َم‬
‫‪You all help/ will help‬‬ ‫‪You all helped‬‬ ‫‪You all help/ will help‬‬ ‫‪You all helped‬‬

‫آ ت سپ دمد ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آ ت سپ ےندمد ىك‬ ‫آتسپدمدركےتںيه‪/‬ركںيےگ‬ ‫آ ت سپ ےندمد ىك‬

‫‪I help/ will help‬‬


‫ںيم دمد ركيت وهن‪ /‬ركون ىگ‬ ‫ص َُر‬‫أَن ْ ُ‬ ‫‪I helped‬‬
‫ںيم ےندمد ىك‬ ‫َن َصر َُ‬
‫ت‬
‫‪I help/ will help‬‬
‫ںيم دمد ركبا وهن‪ /‬ركون اگ‬ ‫ص َُر‬‫أَن ْ ُ‬ ‫‪I helped‬‬
‫ںيم ےندمد ىك‬ ‫َن َصر َُ‬
‫ت‬
‫‪We help/ will help‬‬
‫مه دمد ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫ص َُر‬ ‫نَن ْ ُ‬ ‫‪We helped‬‬
‫مه ےندمد ىك‬ ‫َن َصرَ َنا‬ ‫‪We help/ will help‬‬
‫مه دمد ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫ص َُر‬ ‫نَن ْ ُ‬ ‫‪We helped‬‬
‫مه ےندمد ىك‬ ‫َن َصر َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬
‫!‪Don’t help‬‬
‫مپ دمد رك!‬ ‫ََالتَن ْ ُ‬
‫ص ِريَ‬
‫!‪Help‬‬
‫دمد رك!‬ ‫اُن ْ ُ‬
‫ص ِريَ‬
‫!‪Don’t help‬‬
‫مپ دمد رك!‬ ‫ََالَتَن ْ ُ‬
‫ص َر‬
‫!‪Help‬‬
‫دمد رك!‬ ‫اُن ْ ُ‬
‫ص َر‬
‫ََالَتَن ْ َُ‬
‫ص َرا‬ ‫اُن ْ َُ‬
‫ص َرا‬ ‫ََالتَن ْ َُ‬
‫ص َرا‬ ‫اُن ْ ُ‬
‫ص َرا‬
‫)‪Don’t help! (you two‬‬ ‫)‪Help! (you two‬‬ ‫)‪Don’t help! (you two‬‬ ‫)‪Help! (you two‬‬
‫مپ دمد ركومت دوونن!‬ ‫دمد ركو مت دوونن!‬ ‫مپ دمد ركومت دوونن!‬ ‫دمد ركو مت دوونن!‬

‫)‪Don’t help! (you all‬‬


‫مپ دمد ركو!‬ ‫ََالَتَن ْ ُ‬
‫صر َنَ‬ ‫)‪Help! (you all‬‬
‫دمد ركو!‬
‫صر َنَ‬
‫اُن ْ ُ‬ ‫)‪Don’t help! (you all‬‬
‫مپ دمد ركو!‬ ‫ََالَتَن ْ ُ‬
‫ص ُروَا‬
‫)‪Help! (you all‬‬
‫دمد ركو!‬ ‫اُن ْ ُ‬
‫ص ُروَا‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَن ْ ُ‬
‫صوَ َرَة‬ ‫نَا ِ‬
‫ص َرة‬ ‫مَن ْ َُ‬
‫صوَر‬ ‫نَا ِ‬
‫صرَ‬
‫‪One who is helped‬‬ ‫‪One who helps‬‬ ‫‪One who is helped‬‬ ‫‪One who helps‬‬
‫وه سج ىك دمد ىك يئگ َ‬ ‫دمد ركےن وآىل‬ ‫وه سج ىك دمد ىك يئگ َ‬ ‫دمد ركےن وآال‬

‫صورَتَي ِنَ‬
‫صو َرَتَا ِن‪،‬مَن ْ ُ‬
‫مَن ْ ُ‬ ‫ص ََرتَا ِن‪،‬نَا ِ‬
‫صرَتَي ِنَ‬ ‫نَا ِ‬ ‫صوَرَا َِن‪َ،‬مَن ْ ُ‬
‫مَن ْ ُ‬ ‫ص ََرا َِن‪َ،‬نَا ِ‬
‫نَا ِ‬
‫‪Two who are helped‬‬ ‫‪Two who help‬‬ ‫‪Two who are helped‬‬ ‫‪Two who help‬‬
‫وه دو نج ىك دمد ىك يئگ‬ ‫دو دمد ركےن وآايلن‬ ‫وه دو نج ىك دمد ىك يئگ‬ ‫صوَرَي ِنَ‬ ‫دو دمد ركےن وآےل‬ ‫صرَيَ ِنَ‬

‫ت‪َ،‬نَا َِ‬ ‫نَا َِ‬ ‫صوَرُوَ َنَ‪،‬مَن ْ ُ‬ ‫ص َُروَ َنَ‪َ،‬نَا ِ‬


‫نَا ِ‬
‫‪Those who are helped‬‬ ‫‪Those who are helped‬‬ ‫‪Those who help‬‬
‫صورَاتَ‬ ‫صورَا ٌ‬
‫ت‪َ،‬مَن ْ ُ‬ ‫مَن ْ ُ‬
‫‪Those who help‬‬
‫صرَاتَ‬ ‫صرَا ٌ‬ ‫صوَرِيَ َنَ‬ ‫مَن ْ ُ‬ ‫صرِ َي ََ‬
‫وه نج ىك دمد ىك يئگ‬ ‫دمد ركےن وآايلن‬ ‫وه نج ىك دمد ىك يئگ‬ ‫ن دمد ركےن وآےل‬
‫َ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫َ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُن ْ َ‬
‫ص ُرَ‬ ‫نُ ِ‬
‫ص َرتَ‬ ‫يُن ْ َ‬
‫ص ُرَ‬ ‫ن ُ ِص ََر َ‬
‫‪(It, She) is being helped‬‬ ‫‪(It, She) was helped‬‬ ‫‪(It, he) is being helped‬‬ ‫‪(It, he) washelped‬‬
‫دمد ىك اجيت ےہ‬ ‫دمد ىكيئگ‬ ‫دمد ايك اجبا ےہ‬ ‫دمد ايك ت ا‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫‪supporter‬‬
‫دمد ركےن وآال‬ ‫ن َ ِصير َ‬

‫‪17‬‬
‫‪to remember‬‬ ‫باد ركبا‬ ‫ذِكر‬ ‫‪He remembered‬‬ ‫آس ےنبادايك‬ ‫( ذ ك ر)‬ ‫ذَكَ ََرَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪163‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َذ َك َر َ‬ ‫َذ َك َرَ‬


‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫َتَذكُ َُر‬ ‫يَذكُ َُر‬


‫‪She remembers/َwill‬‬ ‫‪He remembers/َwill‬‬

‫ت َ‬
‫‪She remembered‬‬ ‫‪He remembered‬‬
‫‪remember‬‬ ‫‪remember‬‬
‫وه باد ركيت ےہ‪ /‬ركہ ىگ‬ ‫آس ےنباد ايك‬ ‫وه باد ركبا ےہ‪ /‬ركہ اگ‬ ‫آس ےنباد ايك‬

‫تَذَ َكُ َرا ِنَ‬ ‫َذ َكر َتا‬ ‫يَذ َكُ َرا ِنَ‬ ‫َذ َك َرا‬
‫…‪They two remember/ will‬‬ ‫‪They two remembered‬‬ ‫…‪They two remember/ will‬‬ ‫‪They two remembered‬‬

‫َذ َكر ََن‬ ‫َذ َك ُروَا‬


‫وه دوونن باد ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آن دوونن ےن باد ايك‬ ‫وه دوونن باد ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن باد ايك‬

‫…‪They remember/ will‬‬


‫وه باد ركيت ںيه‪/‬ركںيىگ‬
‫يَذكُرَ َنَ‬ ‫‪They all‬‬
‫‪remembered‬‬

‫اوہنں ےنباد ايك‬


‫…‪They remember/ will‬‬
‫وه باد ركےت ںيه‪/‬ركںيےگ‬
‫يَذكُ ُروَ َنَ‬ ‫‪They all remembered‬‬

‫اوہنں ےنباد ايك‬

‫تَذَ َكُرِي ََن‬ ‫َذ َكر َِ‬


‫ت‬ ‫تَذكُ َُر‬ ‫َذ َكر ََ‬
‫ت‬
‫…‪You remember/ will‬‬ ‫‪You remembered‬‬ ‫…‪You remember/ will‬‬ ‫‪You remembered‬‬
‫آ ت باد ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫آ ت ےنباد ايك‬ ‫آ ت باد ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت ےنباد ايك‬

‫تَذكُ َرا ِنَ‬ ‫َذکَر َُت َما‬ ‫تَذ َكُ َرا ِنَ‬ ‫َذ َكر ُت َما‬
‫… ‪You two remember/ will‬‬ ‫‪You two remembered‬‬ ‫… ‪You two remember/ will‬‬ ‫‪You two remembered‬‬
‫آ ت دوونن باد ركيت ںيه‪ /‬ركنيگي‬

‫َذ َكر ُتنَ‬ ‫َذ َكر ُت َم‬


‫آ ت دوونن ےن باد ايك‬ ‫آ ت دوونن باد ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن باد ايك‬

‫…‪You all remember/ will‬‬


‫آ تسپبادركيتںيه‪/‬ركںيىگ‬
‫تَذكُرَ َنَ‬ ‫‪You all‬‬
‫‪remembered‬‬
‫…‪You all remember/ will‬‬
‫آ ت سپ باد ركےت ںيه ‪/‬ركںي ےگ‬
‫تَذكُ ُروَ َنَ‬ ‫‪You all‬‬
‫‪remembered‬‬
‫آ ت سپ ےنباد ايك‬ ‫آ ت سپ ےنباد ايك‬

‫َ‬
‫أذكُ َُر‬ ‫َذ َكر َُ‬
‫ت‬ ‫أذكُ َُر‬
‫َ‬
‫َذ َكر َُ‬
‫ت‬
‫‪I remember/ will remember‬‬ ‫‪I remembered‬‬ ‫‪I remember/ will remember‬‬ ‫‪I remembered‬‬
‫ںيم باد ركيت وهن‪/‬ركونىگ‬ ‫ںيم ےنباد ايك‬ ‫ںيم باد ركبا وهن ‪/‬ركون اگ‬ ‫ںيم ےنباد ايك‬

‫نَذكُ َُر‬ ‫َذ َكرَ َنا‬ ‫نَذكُ َُر‬ ‫َذ َكر َنا‬
‫‪We remember/ will remember‬‬ ‫‪We remembered‬‬ ‫‪We remember/ will remember‬‬ ‫‪We remembered‬‬
‫مه باد ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫مه ےنباد ايك‬ ‫مه باد ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫مه ےنباد ايك‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالتَذَ َكُ ِريَ‬ ‫اُذَ َكُ ِريَ‬ ‫ََالَتَذكُ َر‬ ‫اُذكُ َر‬
‫!‪Don’t remember‬‬ ‫!‪Remember‬‬ ‫!‪Don’t remember‬‬ ‫!‪Remember‬‬
‫مپ باد رك!‬ ‫باد رك!‬ ‫مپ باد رك!‬ ‫باد رك!‬

‫َالَتَذكُرَا‬ ‫ُ‬
‫أذكُرَا‬ ‫َالَتَذكُرَا‬ ‫اُذكُرَا‬
‫!‪Don’t remember‬‬ ‫)‪Remember! (you two‬‬ ‫)‪Don’t remember! (you two‬‬ ‫)‪Remember! (you two‬‬
‫مپ باد ركو مت دوونن!‬ ‫باد ركو مت دوونن!‬ ‫مپ باد ركو مت دوونن!‬ ‫باد ركو مت دوونن!‬

‫)‪Don’t remember! (you all‬‬


‫مپ باد ركو!‬
‫ََالَتَذَ َكُر َنَ‬ ‫!‪Remember‬‬
‫باد ركو!‬
‫َا ُذَ َكُر َنَ‬ ‫)‪Don’t remember! (you all‬‬
‫مپ باد ركو!‬ ‫ََالَتَذكُ ُروَا‬ ‫!‪Remember‬‬
‫باد ركو!‬ ‫اُذكُ ُروَا‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَذكُورَة‬ ‫ذَاكِرة‬ ‫مَذكُور‬ ‫ذَاكِر‬


‫‪One who remembers‬‬ ‫‪One who remembers‬‬
‫‪One who is remembered‬‬ ‫‪One who is remembered‬‬
‫وه سج وك باد ايك ت ا‬ ‫باد ركےن وآىل‬ ‫وه سج وك باد ايك ت ا‬ ‫باد ركےن وآال‬

‫‪Two who are‬‬ ‫‪Two who are‬‬


‫مَذكُوَ َرَتَا َِن‪َ،‬مَذكُوَرَتَي ِنَ‬ ‫ذَاکِ ََرتَا ِن‪،‬ذَاکِرَتَي ِنَ‬ ‫َمَذَ َكُوَ َرَا َِن‪َ َ،‬مَذَ َكُوَ َرَي ِنَ‬ ‫ذَاكِ ََرا َِن‪،‬ذَاكِ ََري ِنَ‬
‫‪Two who remember‬‬ ‫ٰ‬
‫‪Two who remember‬‬
‫‪remembered‬‬ ‫‪remembered‬‬
‫وه دو سج وك باد ايك‬ ‫دو باد ركےن وآايلن‬ ‫وه دو نج وك باد ايك‬ ‫دو باد ركےن وآےل‬

‫‪Those who are‬‬ ‫‪Those who‬‬ ‫‪Those who are‬‬ ‫‪Those who‬‬
‫‪remembered‬‬ ‫مَذكُوَرَا ٌ‬
‫ت‪َ،‬مَذكُوَرَاتَ‬ ‫‪remember‬‬
‫ت‪َ،‬ذَاکِرَاتَ‬
‫ذَاکِرَا ٌ‬ ‫‪remembered‬‬
‫مَذكُوَ َرُوَ َنَ‪َ،‬مَذكُوَر ِيَ َنَ‬ ‫‪remember‬‬
‫ذَاكِرُوَ َنَ‪،‬ذَاكِرِيَ َنَ‬
‫وه نج وك باد ايك ت ا‬ ‫باد ركےن وآايلن‬ ‫وه نج وك باد ايك ت ا‬ ‫باد ركےن وآےل‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َتُذكَ َُر‬ ‫ُذکِ َر َ‬


‫ت‬ ‫يُذكَ َُر‬ ‫ُذكِ َرَ‬
‫‪(It, she) is being‬‬ ‫‪(It, she) was‬‬ ‫‪(It, he) is being‬‬ ‫‪(It, he) was‬‬
‫‪remembered‬‬ ‫‪remembered‬‬ ‫‪remembered‬‬ ‫‪remembered‬‬
‫باد ىك اجيت ےہ‬ ‫باد ىك يئگ‬ ‫باد ايك اجبا ےہ‬ ‫باد ايك ت ا‬

‫َ‬ ‫‪Related words‬‬ ‫لكماتَذاتَصلة‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫‪18‬‬
‫‪to worship; to serve‬‬ ‫ابعدت ركبا‬ ‫ِعبَادَة‬ ‫‪He worshipped‬‬ ‫آس ےنابعدت ىك‬ ‫(ع ب د)‬ ‫عَب َ ََدَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪143‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬
‫‪She worships/ will worship‬‬
‫وه ابعدت ركيت ےہ‪ /‬ركہ ىگ‬ ‫تَعب ُ ُدَ‬ ‫‪She worshipped‬‬
‫آےنس ابعدت ىك‬ ‫َعبَ َدتَ َ‬ ‫‪He worships/ will worship‬‬
‫وه ابعدت ركبا ےہ‪ /‬ركہ اگ‬ ‫يَعب ُ ُدَ‬
‫‪He worshipped‬‬
‫آےنس ابعدت ىك‬ ‫َعبَ َدَ‬
‫تَع َب ُ َدا ِنَ‬ ‫َعبَ ََد َتا‬ ‫يَعب ُ َدا ِنَ‬ ‫َعبَ َدا‬
‫…‪They two worship/ will‬‬ ‫‪They two worshipped‬‬ ‫…‪They two worship/ will‬‬ ‫‪They two worshipped‬‬
‫وه دوونن ابعدت ركيت ںيه‪/‬ركنيگي‬ ‫وه دو ابعدت ركےت ںيه‪ /‬ركبنگں‬

‫َعبَ ْد ََن‬
‫آن دوونن ےن ابعدتىك‬ ‫آن دوونن ےن ابعدتىك‬

‫‪They worship/ will worship‬‬


‫وه ابعدت ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬
‫يَعب ُ ْد َنَ‬ ‫‪They allworshipped‬‬

‫اوہنں ےنابعدت ىك‬


‫‪They worship/ will worship‬‬
‫وه ابعدت ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬
‫يَعب ُ ُدوَ َنَ‬ ‫‪They all worshipped‬‬

‫اوہنں ےنابعدت ىك‬ ‫َعبَ ُدوَا‬


‫‪You worship/ will worship‬‬
‫آ ت ابعدت ركيت ںيه‪/‬ركںيىگ‬ ‫تَعب ُ ِدي ََن‬
‫‪You worshipped‬‬
‫آ ت ےنابعدت ىك‬ ‫َع َبَ ْد َِ‬
‫ت‬ ‫‪You worship/ will worship‬‬
‫آ ت ابعدت ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫تَعب ُ َُد‬
‫‪You worshipped‬‬
‫آ ت ےنابعدت ىك‬ ‫َعبَ ْدتَ‬
‫َعبَ ْد َُّت َما‬ ‫تَعب ُ َدا ِنَ‬ ‫َعبَ ْد َُّت َما‬
‫‪You two worship/ will‬‬

‫تَع َب ُ َدا ِنَ‬


‫‪You two worshipped‬‬ ‫…‪You two worship/ will‬‬ ‫‪You two worshipped‬‬
‫‪worship‬‬
‫مت دوونن ابعدت ركيت وه‪/‬ركوىگ‬ ‫مت دوونن ےن ابعدت ىك‬ ‫مت دوونن ابعدت ركےت وه‪/‬ركوےگ‬ ‫مت دوونن ےن ابعدت ىك‬

‫…‪You all worship/ will‬‬


‫آ ت سپ ابعدت ركيتںيه‪/‬ركںي ىگ‬
‫تَعب ُ ْد َنَ‬ ‫‪You all worshipped‬‬
‫آ ت سپ ےنابعدت ىك‬ ‫َعبَ ْد ُّت َن‬ ‫…‪You all worship/ will‬‬
‫آ ت سپ ابعدت ركےت وه‪/‬ركو ےگ‬
‫تَعب ُ ُدوَ َنَ‬ ‫‪You allworshipped‬‬
‫آ ت سپ ےنابعدیکت‬ ‫َعبَ ْد َُّت َم‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫‪I worship/ will worship‬‬
‫ںيم ابعدتركيت وهن‪ /‬ركون ىگ‬ ‫أعب ُ َُد‬ ‫‪I worshipped‬‬
‫ںيم ےنابعدت ىك‬ ‫َعبَ ْد َُّ‬
‫ت‬ ‫‪I worship/ will worship‬‬
‫ںيم ابعدتركبا وهن‪/‬ركون اگ‬ ‫أعب ُ َُد‬ ‫‪I worshipped‬‬
‫ںيم ےنابعدت ىك‬ ‫َعبَ ْد َُّ‬
‫ت‬
‫نَعب ُ َُد‬ ‫َ‬
‫َعبَ ْد َنا‬ ‫نَعب ُ َُد‬ ‫َ‬
‫َعبَ ْد َنا‬
‫‪We worship/will worship‬‬ ‫‪We worshipped‬‬ ‫‪We worship/will worship‬‬ ‫‪We worshipped‬‬
‫مه ابعدت ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫مه ےنابعدت ىك‬ ‫مه ابعدت ركےتںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫مه ےنابعدت ىك‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالتَعب ُ ِديَ‬ ‫َا ُعب ُ ِديَ‬ ‫ََالَتَعب ُ ْدَ‬ ‫اُعب ُ ْدَ‬


‫!‪Don’t worship‬‬ ‫!‪Worship‬‬ ‫!‪Don’t worship‬‬ ‫!‪Worship‬‬
‫مپ ابعدت رك!‬ ‫ابعدت رك!‬ ‫مپ ابعدت رك!‬ ‫ابعدت رك!‬

‫ََالَتَع َب ُ َدا‬ ‫َا ُع َب ُ َدا‬ ‫ََالَتَعب ُ َدا‬ ‫اُعب ُ َدا‬


‫)‪Don’t worship!(you two‬‬ ‫)‪Worship! (you two‬‬ ‫)‪Don’t worship! (you two‬‬ ‫)‪Worship! (you two‬‬
‫مپ ابعدت ركو (مت دوونن)‬ ‫ابعدت ركو (مت دوونن)‬ ‫مپ ابعدت ركو (مت دوونن)‬ ‫ابعدت ركو (مت دوونن)‬
‫)‪Don’t worship!(you all‬‬
‫مپ ابعدت ركو!‬
‫ََالَتَعب ُ ْد َنَ‬ ‫)‪Worship! (you all‬‬
‫ابعدت ركو!‬
‫َا ُعب ُ ْد َنَ‬ ‫)‪Don’t worship!(you all‬‬
‫مپ ابعدت ركو!‬ ‫ََالَتَعب ُ ُدوَا‬
‫)‪Worship! (you all‬‬
‫ابعدت ركو!‬ ‫اُعب ُ ُدوَا‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَعبُوَدَة‬ ‫عَاب ِ َدة‬ ‫مَعبُود‬ ‫عَابِد‬


‫‪One who‬‬
‫‪One who is worshipped‬‬ ‫‪One who is worshipped‬‬ ‫‪One who worships‬‬
‫‪worships‬‬
‫وه سج ىك ابعدت ىك يئگ‬ ‫ابعدت ركےن وآىل‬ ‫وه سج ىك ابعدت ىك يئگ‬ ‫ابعدت ركےن وآال‬
‫‪Two who are‬‬ ‫‪Two who are‬‬
‫مَعبُوَ َدَتَا ِن‪َ،‬مَعبُوَدَتَي ِنَ‬ ‫عَاب ََِدتَا ِن‪،‬عَاب َِدتي ِنَ‬ ‫مَعبُوَدَا َِن‪َ،‬مَعبُوَدَي ِنَ‬ ‫عَاب َِدا َِن‪َ،‬عَاب َِدي ِنَ‬
‫‪Two who worship‬‬ ‫‪Two who worship‬‬
‫‪worshipped‬‬ ‫‪worshipped‬‬
‫دوابعدتركےنوآےل‬ ‫دو ابعدت ركےن وآےل‬
‫وه دونج ىك ابعدت ىك يئگ‬ ‫وه دونج ىك ابعدت ىك يئگ‬

‫َ َ ٌ َ َ‬ ‫ابعدتركےن وآےل مَعبُوَدُوَ َنَ‪،‬مَعبُودِيَ َنَ‬ ‫عَاب ُِدوَ َنَ‪َ،‬عَاب ِ ِديَ َنَ‬
‫‪Those who are worshipped‬‬ ‫‪Those who worship‬‬ ‫‪Those who are worshipped‬‬ ‫‪Those who worship‬‬
‫مَعبُوَدَا ٌ‬
‫ت‪َ،‬مَعبُوَدَاتَ‬
‫وه نج ىك ابعدت ىك يئگ‬ ‫عا َب ِدات‪َ،‬عا َب ِداتَ ابعدتركےنوآايلن‬ ‫وه نج ىك ابعدت ىك يئگ‬
‫َ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫َ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َتُعب َ َُد‬ ‫ُعبِ ََدتَ‬ ‫يُعب َ َُد‬ ‫ُعبِ َدَ‬


‫‪(It, she) was‬‬
‫‪(It, she) is being worshipped‬‬ ‫‪(It, he) is being worshipped‬‬ ‫‪(It, he) was worshipped‬‬
‫‪worshipped‬‬
‫ابعدت ىك اجيت ےہ‬ ‫ابعدت ىك يئگ‬ ‫ابعدت ايكاجبا ےہ‬ ‫ابعدت ايك ت ا‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫‪Slaves, Trafficked persons‬‬


‫دنبه‪ ،‬غال م‬ ‫عَبِيَد َ‬ ‫‪place of worship‬‬
‫ابعدت ىك هگج‬ ‫َمَعبَد‪،‬مَعَابِد‪َ +‬‬ ‫َ‬

‫‪19‬‬
‫‪To disbelieve‬‬ ‫رفك ركبا‪ ،‬بارکشى ركبا‬ ‫كُفر‬ ‫‪He disbelieved‬‬ ‫آس ےنرفك ايك‪ ،‬آاكنر ايك‪ ،‬بارکشى ىك‬ ‫(ك ف ر)‬ ‫كَفَ َرَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪469‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫َتَكفُ َُر‬ ‫َك َف َر َ‬


‫ت َ‬ ‫يَكفُ َُر‬ ‫َك َف َرَ‬
‫‪She disbelieves/ will disbelieve‬‬ ‫‪She disbelieved‬‬ ‫‪He disbelieves/ will disbelieve‬‬ ‫‪He disbelieved‬‬

‫وه رفك ركيت ےہ‪/‬ركہىگ‬ ‫آس ےنرفك ايك‬ ‫وه رفك ركبا ےہ‪ /‬ركہاگ‬ ‫آس ےنرفك ايك‬

‫تَكفُ َرا ِنَ‬ ‫َك َف َر َتا‬ ‫يَك َفُ َرا ِنَ‬ ‫َك َف َرا‬
‫…‪They twodisbelieve/ will‬‬ ‫‪They two disbelieved‬‬ ‫…‪They twodisbelieve/ will‬‬ ‫‪They two disbelieved‬‬
‫آن دوونن ےنرفك ايك‬

‫َك َفرَ ََن‬ ‫َك َف ُروَا‬


‫وه دو رفك ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫وه دو رفك ركےت ںيه‪/‬ركںيےگ‬ ‫آن دوونن ےنرفك ايك‬
‫…‪They disbelieve/ will‬‬
‫وه سپ رفك ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬
‫يَكفُرَ َنَ‬ ‫‪They all disbelieved‬‬

‫اوہنں ےنرفك ايك‬


‫…‪They disbelieve/ will‬‬
‫وه سپ رفك ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬
‫يَكفُ ُروَ َنَ‬ ‫‪They all disbelieved‬‬

‫اوہنں ےنرفك ايك‬

‫تَكفُرَِيَ ََن‬ ‫َك َفر َِ‬


‫ت‬ ‫تَكفُ َُر‬ ‫َك َفر ََ‬
‫ت‬
‫‪You disbelieve/ will disbelieve‬‬ ‫‪You disbelieved‬‬ ‫‪You disbelieve/ will disbelieve‬‬ ‫‪You disbelieved‬‬
‫آ ت رفك ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫آ ت ےنرفك ايك‬ ‫آ ت رفك ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت ےنرفك ايك‬

‫تكفُ َرا ِنَ‬ ‫َك َفر ُت َما‬ ‫تَك َفُ َرا ِنَ‬ ‫َك َفر ُت َما‬
‫…‪You two disbelieve/ will‬‬ ‫‪You two disbelieved‬‬ ‫…‪You two disbelieve/ will‬‬ ‫‪You two disbelieved‬‬
‫آ ت دوونن ےنرفك ايك‬ ‫آ ت دوونن ےنرفك ايك‬

‫َك َفر َُتنَ‬ ‫َك َفر ُتمَ آ ت سپےنرفكايك تَكفُ ُروَ َنَ‬
‫آ ت دووننرفك ركيت ںيه‪/‬ركںيىگ‬ ‫آ ت دووننرفك ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬
‫…‪You all disbelieve/ will‬‬
‫آ ت سپ رفك ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬
‫تَكفُرَ َنَ‬ ‫‪You all disbelieved‬‬

‫آ ت سپ ےنرفك ايك‬
‫…‪You all disbelieve/ will‬‬
‫آ تسپرفكركےتںيه‪/‬ركںيےگ‬
‫‪You all disbelieved‬‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫…‪I disbelieve/ will‬‬
‫ںيم رفك ركيت وهن‪/‬ركون ىگ‬ ‫أكفُ َُر‬
‫‪I disbelieved‬‬
‫ںيم ےنرفك ايك‬ ‫َك َفر َُ‬
‫ت‬ ‫…‪I disbelieve/ will‬‬
‫ںيم رفك ركبا وهن‪ /‬ركون اگ‬ ‫أكفُ ُرَ‬
‫‪I disbelieved‬‬
‫ںيم ےنرفك ايك‬ ‫َك َفر ُتَ‬
‫…‪We disbelieve/ will‬‬
‫مه رفك ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫نَكفُ َُر‬
‫‪We disbelieved‬‬
‫مه ےنرفك ايك‬ ‫َك َفر َنا‬ ‫…‪We disbelieve/ will‬‬
‫مه رفك ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫نَكفُ َُر‬
‫‪We disbelieved‬‬
‫مه ےنرفك ايك‬ ‫َك َفر َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالتَك َفُ َِريَ‬ ‫اُكفُ َِريَ‬ ‫َالَتَك َفُرَ‬ ‫اُكفُ َر‬


‫!‪Don’t disbelieve‬‬ ‫!‪Disbelieve‬‬ ‫!‪Don’t disbelieve‬‬ ‫!‪Disbelieve‬‬

‫مپ رفك رك!‬ ‫رفك رك!‬ ‫مپ رفك رك!‬ ‫رفك رك!‬

‫َالَتَكفُ َرا‬ ‫اُكفُ َرا‬ ‫َالَتَكفُ َرا‬ ‫اُكفُ َرا‬


‫)‪Don’t disbelieve! (you two‬‬ ‫)‪Disbelieve! (you two‬‬ ‫)‪Don’t disbelieve!(you two‬‬ ‫)‪Disbelieve! (you two‬‬
‫مپ رفك ركومت دوونن!‬ ‫رفك ركو مت دوونن!‬ ‫مپ رفك ركومت دوونن!‬ ‫رفك ركو مت دوونن!‬

‫)‪Don’t disbelieve!(you all‬‬

‫مپ رفك ركو!‬


‫ََالتَك َفُرَ َنَ‬ ‫)‪Disbelieve! (you all‬‬

‫رفك ركو!‬
‫اُكفُرَ َنَ‬ ‫)‪Don’t disbelieve!(you all‬‬

‫مپ رفك ركو!‬ ‫َالتَكفُ ُروَا‬


‫)‪Disbelieve! (you all‬‬

‫رفك ركو!‬ ‫اُكفُ ُروَا‬


‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَكفُوَرَة‬ ‫ََكف ِ ََرة‬ ‫مَكفُور‬ ‫ََكفِر‬


‫‪One who is disbelieved‬‬ ‫‪Disbeliever‬‬ ‫‪One who is disbelieved‬‬ ‫‪Disbeliever‬‬

‫وه سج اك رفك ايك ت ا‬ ‫رفك ركےن وآايلن‬ ‫وه سج اك رفك ايك ت ا‬ ‫رفك ركےن وآال‬

‫مَكفُوَرَتَا ِن‪َ،‬مَكفُوَرَتَي ِنَ‬ ‫ََكف ِ ََرتَا َِن َ‬ ‫مَكفُوَرَا ِن‪َ،‬مَكفُوَرَيَ ِنَ‬ ‫ََكفِرَا َِن َ‬
‫‪Two who aredisbelieved‬‬ ‫‪Two disbelievers‬‬ ‫‪Two who are disbelieved‬‬ ‫‪Two disbelievers‬‬
‫وه دو نج اك رفك ايكت ا‬ ‫دورفك ركےن وآايلن‬ ‫‪َ،‬كف ِ ََرتي ِنَ‬ ‫وه دو نج اك رفك ايكت ا‬ ‫دورفك ركےن وآےل‬ ‫‪ََ،‬كفِرَي ِنَ‬
‫‪Those who are‬‬ ‫‪Those who are‬‬
‫ت‪َ،‬مَكفُوَرَاتَ‬
‫‪ََ،‬ك َف ِرَاتَ رفك ركےن وآايلن مَكفُوَرَا ٌَ‬
‫ت َ‬ ‫ََكفِرَا ٌَ‬ ‫رفك ركےن وآےل مَكفُوَرُوَ َنَ‪َ،‬مَكفُورِيَ َنَ‬ ‫ََكفِرُوَ َنَ َ‬
‫‪Disbelievers‬‬ ‫‪Disbelievers‬‬
‫‪disbelieved‬‬ ‫‪disbelieved‬‬
‫‪ََ،‬كفِرِيَ َنَ‬
‫وه نج اك رفك ايكت ا‬ ‫وه نج اك رفك ايكت ا‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َتُكفَ ُرَ‬ ‫ُك ِف ََرتَ‬ ‫يُكفَ ُرَ‬ ‫ُك ِف َرَ‬


‫‪(It, she) is being disbelieved‬‬ ‫‪(It, she) was disbelieved‬‬ ‫‪(It, he) is being disbelieved‬‬ ‫‪(It, he) was disbelieved‬‬

‫رفك ىك اجيت ےہ‬ ‫رفك ىك يئگ‬ ‫رفك ايك اجبا ےہ‬ ‫رفك ايك ت ا‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫;‪Highly ungrateful‬‬ ‫كَفُوَر َ‬


‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪Repetitively ungrateful‬‬
‫آاهتنىئ بارکشآ‬ ‫َكَفارَ َ‬

‫‪20‬‬
‫‪to create‬‬ ‫ديپآ ركبا‬ ‫َخلق‬ ‫‪He created‬‬ ‫آس ےنديپآايك‬ ‫(خ ل ق)‬ ‫َخل َ ََقَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪248‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫‪She creates/ will create‬‬


‫وه ديپآ ركيت ےہ‪ /‬ركہ ىگ‬ ‫تَخل ُ ُقَ‬
‫‪She created‬‬
‫آس ےنديپآ ايك‬ ‫َخ َل َقتَ‬ ‫‪He creates/ will create‬‬
‫وه ديپآ ركبا ےہ‪ /‬ركہ اگ‬ ‫يَخل ُ ُقَ‬
‫‪He created‬‬
‫آس ےن ديپآ ايك‬ ‫َخ َل ََق َ‬
‫تَخلُقَا ِنَ‬ ‫َخ َل َق َتا‬ ‫يَخلُقَا ِنَ‬ ‫َخ َل َقا‬
‫‪They two creates/ will‬‬ ‫‪They two‬‬
‫‪They two creates/ will create‬‬ ‫‪They two created‬‬
‫‪create‬‬ ‫‪created‬‬
‫وه دوونن ديپآ ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن ديپآ ايك‬

‫َخ َل ْق ََن‬ ‫َخ َل ُقوا‬


‫وه دوونن ديپآ ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آن دوونن ےن ديپآ ايك‬

‫يَخلُقْ ََن‬ ‫يَخل َُقُو َنَ‬


‫‪They creates/ will create‬‬ ‫‪They all created‬‬ ‫‪They creates/ will create‬‬ ‫‪They all created‬‬

‫وه سپ ديپآ ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آنہون ےنديپآ ايك‬ ‫وه ديپآ ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫اوہنں ےنديپآ ايك‬

‫‪You creates/ will create‬‬


‫آ ت ديپآ ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫تَخلُقِي ََن‬ ‫‪You created‬‬
‫آ ت ےنديپآ ايك‬ ‫َخ َل ْق َِ‬
‫ت‬ ‫‪You creates/ will create‬‬
‫آ ت ديپآ ركےت ںيه‪ /‬ركںيےگ‬ ‫َتَخل ُ َُق‬
‫‪You created‬‬
‫آ ت ےنديپآ ايك‬ ‫َخ َل ْق ََ‬
‫ت‬
‫تَخلُقَا ِنَ‬ ‫َخ َل ْق ُت َما‬ ‫تَخلُقَا ِنَ‬ ‫َخ َل ْق ُت َما‬
‫‪You two creates/ will‬‬
‫‪You two created‬‬ ‫‪You creates/ will create‬‬ ‫‪You two created‬‬
‫‪create‬‬
‫آ ت دوونن ےنديپآ ايك‬ ‫آ ت دوونن ديپآ ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن ديپآ ايك‬

‫َخ َل ْق ُتنَ‬ ‫َخ َل ْق ُت َم‬


‫آ ت دوونن ديپآ ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬

‫تَخلُقْ ََن‬ ‫تَخلُقُو َنَ‬


‫‪You all creates/ will create‬‬ ‫‪You created‬‬ ‫‪You all creates/ will create‬‬ ‫‪You all created‬‬

‫آ ت سپ ديپآ ركيت ںيه‪ /‬ركںيىگ‬ ‫آ ت سپ ےنديپآ ايك‬ ‫آتسپ ديپآركےتںيه‪/‬ركںيےگ‬ ‫آ ت سپ ےن ديپآ ايك‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫أخل ُ َُق‬ ‫َخ َل ْق َُ‬
‫ت‬ ‫أخل ُ َُق‬ ‫َخ َل ْق َُ‬
‫ت‬
‫‪I creates/ will create‬‬ ‫‪I created‬‬ ‫‪I creates/ will create‬‬ ‫‪I created‬‬
‫ںيم ديپآ ركيت وهن‪ /‬ركون ىگ‬ ‫ںيم ےنديپآ ايك‬ ‫ںيم ديپآ ركبا وهن‪ /‬ركون اگ‬ ‫ںيم ےن ديپآ ايك‬

‫‪We creates/ will create‬‬


‫مهديپآ ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫نَخل ُ َُق‬
‫‪We created‬‬
‫مه ےنديپآ ايك‬ ‫َخ َل ْق َنا‬ ‫‪We creates/ will create‬‬
‫مهديپآ ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫نَخل ُ َُق‬
‫‪We created‬‬
‫مه ےن ديپآ ايك‬ ‫َخ َل ْق َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََال َتَخلُقِيَ‬ ‫َا ُخلُقِيَ‬ ‫َالَتَخل ُ َْق‬ ‫اُخل ُ ُقَ‬


‫!‪Don’t create‬‬ ‫!‪Create‬‬ ‫!‪Don’t create‬‬ ‫!‪Create‬‬
‫مپ ديپآ رك!‬ ‫ديپآ رك!‬ ‫مپ ديپآ رك!‬ ‫ديپآ رك!‬

‫َالَتَخلُقَا‬ ‫َا ُخلُقَا‬ ‫ََالتَخلُقَا‬ ‫َا ُخلُقَا‬


‫)‪Don’t create!(you two‬‬ ‫)‪Create! (you two‬‬ ‫)‪Don’t create!(you two‬‬ ‫)‪Create! (you two‬‬
‫مپ ديپآ ركو مت دوونن!‬ ‫ديپآ ركومت دوونن!‬ ‫مپ ديپآ ركو مت دوونن!‬ ‫ديپآ ركومت دوونن!‬

‫َالَتَخلُقْ َنَ‬ ‫اُخلُقْ َنَ‬ ‫َالَتَخلُقُوا‬ ‫اُخلُقُوا‬


‫)‪Don’t create! (you all‬‬ ‫)‪Create! (you all‬‬ ‫)‪Don’t create! (you all‬‬ ‫)‪Create! (you all‬‬
‫مپ ديپآ ركو!‬ ‫ديپآ ركو!‬ ‫مپ ديپآ ركو!‬ ‫ديپآ ركو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَخلُوقَة‬ ‫َخالِقَة‬ ‫مَخلُوق‬ ‫َخالِق‬


‫‪One who is created‬‬ ‫‪One who create‬‬ ‫‪One who is created‬‬ ‫‪One who create‬‬
‫وه وجديپآ ىك يئگ َ‬ ‫ديپآ ركےن وآىل‬ ‫وه وجديپآ ايك ت ا َ‬ ‫ديپآ ركےن وآال‬

‫مَخلُوقَتَا ِن‪َ،‬مَخلُوقَتَي ِنَ‬ ‫‪َ،‬خال َِقَتَيَ ِنَ‬


‫َخال َِقَ َت َا َِن َ‬ ‫مَخلُوقَان‪َ،‬مَخلُوقَين‬ ‫‪َ،‬خال َِقَيَ ِنَ‬‫َخال َِقَا َِن َ‬
‫‪Two who created‬‬ ‫‪Two who create‬‬ ‫‪Two who created‬‬ ‫‪Two who create‬‬
‫وه دو وج ديپآ ىكںيئگ‬ ‫دو ديپآ ركےن وآايلن‬ ‫وه دو وج ديپآ ےئكےئگ‬ ‫دو ديپآ ركےن وآےل‬

‫ات‪َ،‬مَخلُوقَاتَ‬ ‫مَخلُوق َ ٌ‬ ‫‪َ،‬خال َِقَاتَ‬


‫ات َ‬ ‫َخال َِقَ ٌَ‬ ‫مَخلُوقُون‪َ،‬مَخلُوقِين‬ ‫َخال َِقُوَ َنَ َ‬
‫‪Those who are created‬‬ ‫‪Those who create‬‬ ‫‪Those who are created‬‬ ‫‪Those who create‬‬
‫وه سپ وج ديپآ ىك ںيئگ‬ ‫وه سپ وج ديپآ ےئك ےئگ‬ ‫‪َ،‬خال َِقِيَ ََن‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ديپآ ركےن وآايلن‬ ‫ديپآ ركےن وآےل‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َتُخل َ َُق‬ ‫ُخ ِل َقتَ‬ ‫يُخل َ َُق َ‬ ‫ُخ ِل ََق َ‬


‫‪(It, She) was‬‬
‫‪(It, She) being created‬‬ ‫‪(It, he) is being created‬‬ ‫‪(It, he) was created‬‬
‫‪created‬‬
‫ديپآ ىك اجيت ےہ‬ ‫ديپآ ىك يئگ‬ ‫ديپآ ايك اجباےہ‬ ‫ديپآ ايك ت ا‬

‫َ‬ ‫‪Related words‬‬ ‫لكماتَذاتَصلة‬

‫َ‬ ‫‪Creator of all‬‬


‫سپ ھچک ديپآ ركےن وآال‬ ‫َ‬ ‫َخال ُقَ‬

‫‪21‬‬
‫‪to give provision‬‬ ‫ررق داني‬ ‫رِزق َ‬ ‫‪He provided‬‬ ‫آس ےن ررق دبا‬ ‫رَز َ ََ‬
‫قَ(رَزَق) َ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪122‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َر َز َقتَ‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬
‫‪She provides/ will provide‬‬
‫وه ررق ديتي ےہ‪ /‬ديگي‬ ‫تَرز ُ ُقَ‬
‫‪She provided‬‬
‫آس ےن ررق دبا‬
‫‪He provides/ will provide‬‬
‫وه ررق داتي‪ /‬داگي‬ ‫يَرز ُ ُقَ‬
‫‪He provided‬‬
‫آس ےن ررق دبا‬ ‫َر َز َ َ‬
‫ق َ‬
‫تَرزُقَا ِنَ‬ ‫يَرزُقَا ِنَ‬ ‫َر َز َقا‬
‫‪They two provides/ will‬‬ ‫‪They two‬‬ ‫‪They two provides/ will‬‬
‫َر َز َق َتا‬
‫‪They two provided‬‬
‫‪provide‬‬ ‫‪provided‬‬ ‫‪provide‬‬
‫آن دوونن ےن ررق دبا‬
‫وه دوونن ررق ديتي ںيه‪ /‬دنيگي‬

‫َر َز ْق َنَ‬ ‫َر َز ُقوا‬


‫آن دوونن ےن ررق دبا‬ ‫وه دوونن ررق دےتي ںيه‪ /‬دےگني‬

‫يَرزُق ْ َنَ‬ ‫يَرزُقُو َنَ‬


‫‪They provides/ will provide‬‬ ‫‪They all provided‬‬ ‫‪They provides/ will provide‬‬ ‫‪They all provided‬‬

‫وه سپ ررق ديتي ںيه‪ /‬دنيگي‬ ‫اوہنں ےنررق دبا‬ ‫وه سپ ررق دےتي ںيه‪ /‬دےگني‬ ‫اوہنں ےنررق دبا‬

‫‪You provides/ will provide‬‬


‫آ ت ررق ديتي ںيه‪ /‬دنيگي‬ ‫تَرزُقِي ََن‬
‫‪You provided‬‬
‫آ ت ےنررق دبا‬ ‫َر َز ْق َِ‬
‫ت‬ ‫‪You provides/ will provide‬‬
‫آ ت ررق دےتي ںيه‪ /‬دےگني‬ ‫تَرز ُ َُ‬
‫ق‬
‫‪You provided‬‬
‫آ ت ےنررق دبا‬ ‫َر َز ْق ََ‬
‫ت‬
‫تَرزُقَا ِنَ‬ ‫َر َز ْق ُت َما‬ ‫تَرزُقَا ِنَ‬ ‫َر َز ْق ُت َما‬
‫‪You provides/ will provide‬‬ ‫‪You two provided‬‬ ‫‪You provides/ will provide‬‬ ‫‪You two provided‬‬
‫آ ت دوونن ررق ديتي ںيه‪/‬دنيگي‬

‫َر َز ْق ُتنَ‬ ‫َر َز ْق ُت َم‬


‫آ ت دوونن ےن ررق دبا‬ ‫آ ت دوونن ررق دےتي ںيه‪ /‬دےگني‬ ‫آ ت دوونن ےن ررق دبا‬

‫تَرزُق ْ ََن‬ ‫تَرزُقُو َنَ‬


‫‪You all provides/ will‬‬
‫‪You all provides/ will provide‬‬ ‫‪You all provided‬‬ ‫‪You all provided‬‬
‫‪provide‬‬
‫آتسپ ررق ديتي ںيه‪ /‬دنيگي‬ ‫آ ت سپ ےن ررق دبا‬ ‫آتسپ ررق دےتي ںيه‪ /‬دےگني‬ ‫آ ت سپ ےن ررق دبا‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫أرز ُ َُ‬
‫ق‬ ‫َر َز ْق َُ‬
‫ت‬ ‫أرز ُ َُ‬
‫ق‬ ‫َر َز ْق َُ‬
‫ت‬
‫‪I provides/ will provide‬‬ ‫‪I provided‬‬ ‫‪I provides/ will provide‬‬ ‫‪I provided‬‬
‫ںيم ررق ديتي وهن‪ /‬دويگن‬ ‫ںيم ےن ررق دبا‬ ‫ںيم ررق داتي وهن‪ /‬دواگن‬ ‫ںيم ےن ررق دبا‬

‫‪We provides/ will provide‬‬


‫مه ررق ديتي ںيه‪ /‬دنيگي‬ ‫نَرز ُ َُ‬
‫ق‬
‫‪We provided‬‬
‫مه ےن ررق دبا‬ ‫َر َز ْق َنا‬ ‫‪We provides/ will provide‬‬
‫مه ررق دےتي ںيه‪ /‬دےگني‬ ‫نَرز ُ َُ‬
‫ق‬
‫‪We provided‬‬
‫مه ےن ررق دبا‬ ‫َر َز ْق َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَرزُقِيَ‬ ‫اُرزُقِيَ‬ ‫َالَتَرز ُ َْ‬


‫ق‬ ‫اُرز ُ ْقَ‬
‫!‪Don’t Provide‬‬ ‫!‪Provide‬‬ ‫!‪Don’t Provide‬‬ ‫!‪Provide‬‬
‫مپ ررق دو!‬ ‫رر ق دہ !‬ ‫مپ ررق دو!‬ ‫رر ق دہ !‬

‫ََالتَرزُقَا‬ ‫َا ُرُزُقَا‬ ‫ََالتَرزُقَا‬ ‫اُرز َُق َا‬


‫‪Provide! (you‬‬
‫)‪Don’t Provide!(you two‬‬ ‫)‪Provide! (you two‬‬ ‫)‪Don’t Provide!(you two‬‬
‫)‪two‬‬
‫مپ ررق دو مت دوونن!‬ ‫ررق دو مت دوونن!‬ ‫مپ ررق دو مت دوونن!‬ ‫ررق دو مت دوونن!‬

‫َالَتَرزُق ْ ََن‬ ‫اُرزُق ْ ََن‬ ‫َالَتَرزُقُوا‬ ‫اُرزُقُوا‬


‫‪Don’t Provide! (you‬‬ ‫‪Don’t Provide! (you‬‬
‫)‪Provide! (you all‬‬ ‫)‪Provide! (you all‬‬
‫)‪all‬‬ ‫)‪all‬‬
‫مپ ررق دو!‬ ‫رر ق د و !‬ ‫مپ ررق دو!‬ ‫رر ق د و !‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَرزُوقَة‬ ‫رَازِقَة‬ ‫مَرزُوق‬ ‫رَازِق‬


‫‪One who‬‬ ‫‪One who‬‬
‫‪One who is provided‬‬ ‫‪One who is provided‬‬
‫‪provides‬‬ ‫‪provides‬‬
‫وه وج ررق دى يئگ َ‬ ‫ررق دم ے وآىل‬ ‫وه وج ررق دبا ت ا َ‬ ‫ررق دم ے وآال‬
‫مَرزُوقَتَا ِن‪َ،‬مَرزُوقَتَي ِنَ‬ ‫رَازِقَتَا ِن‪َ،‬رَازِقَتَي ِنَ‬ ‫مَرزُوقَا ِن‪َ،‬مَرزُوقَي ِنَ‬ ‫رَازِقَا ِن‪َ،‬رَازِقَي ِنَ‬
‫‪Two who provided‬‬ ‫‪Two who provide‬‬ ‫‪Two who provided‬‬ ‫‪Two who provide‬‬
‫وه دو وج ررق دىںيئگ‬ ‫دو ررق دم ے وآايلن‬ ‫وه دو وج ررق دےي ےئگ‬ ‫دو ررق دم ے وآےل‬

‫ات‪َ،‬مَرزُوقَاتَ‬
‫مَرزُوق َ ٌ‬ ‫ات‪َ،‬رَازِقَاتَ‬
‫رَازِق َ ٌ‬ ‫مَرزُوقُونَ‪َ،‬مَرزُوقِي َنَ‬ ‫رَازِقُونَ‪َ،‬رَازِقي َنَ‬
‫‪Those who are provided‬‬ ‫‪Those who provide‬‬ ‫‪Those who are provided‬‬ ‫‪Those who provide‬‬
‫وه سپ وج ررق دى ںيئگ‬ ‫ررق دم ے وآايلن‬ ‫وه سپ وج ررق دےي ےئگ‬ ‫ررق دم ے وآےل‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُرز َ َُ‬
‫ق‬ ‫رُزِقَتَ‬ ‫يُرز َ َُ‬
‫ق َ‬ ‫ُرز ِ َ َ‬
‫ق َ‬
‫‪(It, She) was‬‬
‫‪(It, She) is being provided‬‬ ‫‪(It, he) is being provided‬‬ ‫‪(It, he) was provided‬‬
‫‪provided‬‬
‫ررق دى اجيت ےہ‬ ‫ررق دىيئگ‬ ‫ررق دےي اجےت ںيه‬ ‫ررق دبا ت ا‬

‫َ‬ ‫‪Related words‬‬ ‫لكماتَذاتَصلة‬


‫‪َ َthe All-Provider‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫امت م رطح اك ررق دم ے وآال‬ ‫رَزاق َ‬

‫‪22‬‬
‫‪to strike‬‬ ‫امربا‬ ‫َ‬
‫ضر َ‬
‫بَ‬ ‫‪He hit‬‬ ‫آس ےنامر آ‬ ‫(ض رب)‬ ‫بَ‬ ‫َ‬
‫ض َر َ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪58‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬
‫‪She hits/ will hit‬‬
‫وه امر يت ےہ‪ /‬امر ہ ىگ‬ ‫َتَض ِر ُ‬
‫بَ‬
‫‪َ She hit‬‬
‫آس ےنامر آ‬ ‫َض َر ََبتَ َ‬ ‫‪َ He hits/ will hit‬‬
‫وه امر با ےہ‪/‬امر ہ اگ‬ ‫يَض ِر ُ‬
‫بَ‬
‫‪َ He hit‬‬
‫آس ےنامر آ‬ ‫َض َر ََ‬
‫ب َ‬
‫َتَضرِبَا ِنَ‬ ‫َض َرب ََتا‬ ‫يَضرِبَا ِنَ‬ ‫َض َر َبا‬
‫‪َ They two hit/ will hit‬‬ ‫‪They two hit‬‬ ‫‪َ They two hit/ will hit‬‬ ‫‪They two hit‬‬
‫وه دوونن امريت ںيه‪/‬امرنيگي‬ ‫آن دوونن ےن امرآ‬ ‫وه دوامرےت ںيه‪/‬امربنگں‬ ‫آن دوونن ےن امرآ‬

‫‪They hit/ will hit‬‬


‫وه امر يت ںيه‪/‬امر ںي ىگ‬ ‫يَضرِ َبْ ََن‬
‫‪They all hit‬‬
‫اوہنں ےنامرآ‬ ‫َض ََر ْب ََن‬ ‫‪They hit/ will hit‬‬
‫وه امر ےت ںيه‪ /‬امر ںي ےگ‬
‫يَضرِبُوَ َنَ‬ ‫‪They all hit‬‬
‫اوہنں ےنامرآ‬ ‫َض َر ُبوَا‬
‫َتَض ِر َب ِيَ ََن‬ ‫َض َر ْب َِ‬
‫ت‬ ‫تَض ِر َُ‬ ‫َض َر ْب ََ‬
‫ت‬
‫‪You hit/ will hit‬‬

‫ب‬
‫‪You hit/ will hit‬‬ ‫‪You hit‬‬ ‫‪You hit‬‬
‫آ ت امر ےت ںيه‪ /‬امر ںي‬
‫آ ت امر يت ںيه‪ /‬امر ںي ىگ‬ ‫آ ت ےنامرآ‬ ‫آ ت ےنامرآ‬
‫ےگ‬
‫تَض ِربَا ِنَ‬ ‫َض َر ْب ُت َما‬ ‫تَضرِبَا ِنَ‬ ‫َض َر ْب ُت َما‬
‫‪You two hit/ will hit‬‬ ‫‪You two hit‬‬ ‫‪You two hit/ will hit‬‬ ‫‪You two hit‬‬
‫آ ت دووننامريت ںيه‪/‬امرںيىگ‬ ‫آ ت دوونن ےنامرآ‬ ‫آ تدوونن امرےت ںيه‪/‬امرںيےگ‬ ‫آ ت دوونن ےنامرآ‬
‫‪You all hit/ will hit‬‬
‫آ ت سپ امر يت ںيه‪ /‬امرںي‬
‫َتَض ِر َبْ ََن‬
‫‪You all hit‬‬
‫آ ت سپ ےنامرآ‬ ‫َض َر ْب َُتنَ‬
‫‪You all hit/ will hit‬‬
‫آ ت سپ امر ےت ںيه‪ /‬امرںي‬ ‫تَض ِربُوَ َنَ‬ ‫‪You all hit‬‬
‫آ ت سپ ےنامر آ‬ ‫َض َر ْب ُت َم‬
‫ىگ‬ ‫ےگ‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫‪I hit/ will hit‬‬
‫ںيم امر يت وهن‪ /‬امرون ىگ‬ ‫أض ِر َُ‬
‫ب‬
‫‪I hit‬‬
‫ںيم ےنامرآ‬ ‫َض َر ْب َُ‬
‫ت‬ ‫‪I hit/ will hit‬‬
‫ںيم امر با وهن‪/‬امرون اگ‬ ‫أض ِر َُ‬
‫ب‬
‫‪I hit‬‬
‫ںيم ےنامر آ‬ ‫َض َر ْب َُ‬
‫ت‬
‫‪We hit/ will hit‬‬
‫مه امر يت ںيه‪ /‬امر ںي ىگ‬ ‫نَض ِر َُ‬
‫ب‬
‫‪We hit‬‬
‫مه ےنامر آ‬ ‫َض َر ْب َنا‬ ‫‪We hit/ will hit‬‬
‫مه امر ےت ںيه‪ /‬امر ںي ےگ‬ ‫نَض ِر َُ‬
‫ب‬ ‫‪We hit‬‬
‫مه ےنامر آ‬ ‫َض َر ْب َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَض ِر َب ِيَ‬ ‫اِض ِر َب ِيَ‬ ‫ََالتَض ِر ْ‬


‫بَ‬ ‫اِض ِر ْ‬
‫بَ‬
‫!‪Don’t hit‬‬ ‫!‪Hit‬‬ ‫!‪Don’t hit‬‬ ‫!‪Hit‬‬
‫مپ امر!‬ ‫امر!‬ ‫مپ امر!‬ ‫امر!‬

‫ََالتَضرِبَا‬ ‫اِضرِبَا‬ ‫َالَتَضرِبَا‬ ‫اِضرِبَا‬


‫)‪Don’t hit!(you two‬‬ ‫)‪Hit!(you two‬‬ ‫)‪Don’t hit!(you two‬‬ ‫)‪Hit!(you two‬‬
‫مپامرو مت دوونن!‬ ‫امرو مت دوونن!‬ ‫مپامرو مت دوونن!‬ ‫امرو مت دوونن!‬

‫!‪Don’t (you all) hit‬‬


‫مپ امر و!‬ ‫ََالتَض ِر َبْ َنَ‬ ‫!)‪Hit (you all‬‬
‫امر و!‬ ‫اِض ِر َبْ َنَ‬ ‫!‪Don’t (you all) hit‬‬
‫مپ امر و!‬ ‫ََالتَض ِربُوَا‬ ‫!)‪Hit (you all‬‬
‫امر و!‬ ‫اِض ِربُوَا‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬
‫‪one who is hit‬‬
‫وه سج وك امر آ ت ا‬ ‫مَض ُروبَة‬
‫‪One who hits‬‬
‫امر ےن وآىل‬
‫َ‬
‫ضارِبَة‬
‫‪One who is hit‬‬
‫وه سج وك امر آ ت ا‬ ‫مَض ُروب‬
‫‪One who hits‬‬
‫امر ےن وآال‬
‫َ‬
‫ضارِب‬
‫مَضرُوَبَتَا ِن‪َ،‬‬ ‫ضارِبَتَا َِن‪َ َ،‬‬
‫َ‬ ‫مَضرُوَبَا ِن‪َ،‬‬ ‫ضار َِبَا َِن‪َ َ،‬‬
‫َ‬
‫ضارِبَتَيَ ِنَ‬ ‫ضارِبَيَ ِنَ‬
‫‪Two who are hit‬‬ ‫‪Two who hit‬‬ ‫‪Two who are hit‬‬ ‫‪Two who hit‬‬
‫وه دو نج وكامرآ ت ا‬
‫مَضرُوَبَتَي َِن‬ ‫دوامرےن وآايلن‬ ‫وه دو نج وكامرآ ت ا‬
‫مَضرُوَبَيَ َِن‬ ‫دوامرےن وآےل‬

‫‪Those who are hit‬‬ ‫ات‪َ،‬‬ ‫مَضرُوَبَ ٌ‬ ‫‪Those who hit‬‬ ‫‪Those who are hit‬‬ ‫مَضرُوَبُوَنَ‪َ،‬‬ ‫‪Those who hit‬‬
‫ضار َِبُوَ َنَ‪َ َ،‬‬
‫ضارِبَاتَ‬ ‫ضارِبَ ٌَ‬
‫ات‪َ َ،‬‬ ‫َ‬ ‫ضارِب ِيَ َنَ‬ ‫َ‬
‫وه نج وك امر آ ت ا‬ ‫مَضرُوَ َبَاتَ‬ ‫امر ےن وآايلن‬ ‫وه نج وك امر آ ت ا‬ ‫مَضرُوب ِي َنَ‬ ‫امر ےن وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُض َر ُ‬
‫بَ‬ ‫ُضر ِ َبتَ‬ ‫يُض َر ُ‬
‫بَ‬ ‫ُضر ِ َبَ‬
‫‪(It, she) is being hit‬‬ ‫‪(It, she) was hit‬‬ ‫‪(It, he) is being hit‬‬ ‫‪(It, he) was hit‬‬

‫امرى اجيت ےہ‬ ‫امرى يئگ‬ ‫امرآ اجبا ےہ‬ ‫امرآ ت ا‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫‪23‬‬
‫‪to wrong‬‬ ‫ملظ ركبا‬ ‫ُظلم‬ ‫‪He wronged, treated‬‬
‫آس ےنملظايك‬ ‫مََ(ظَلَم)‬
‫ظل َ‬ ‫َ َ‬
‫‪unjustly‬‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪266‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬
‫‪She wrongs/ will wrong‬‬
‫وه ملظ ركيت ےہ‪ /‬ركہ ىگ‬ ‫َتَظلِ َمُ‬ ‫‪She wronged‬‬
‫آس ےنملظ ايك‬ ‫َظ َل ََمتَ َ‬ ‫‪He wrongs/ will wrong‬‬
‫وه ملظ ركبا ےہ‪/‬ركہ اگ‬ ‫يَظلِ َمُ‬ ‫‪He wronged‬‬
‫آس ےنملظ ايك‬ ‫َظ َل ََم َ‬
‫َتَظلِمَا ِنَ‬ ‫َظ َل ََم َتا‬ ‫يَظلِمَا ِنَ‬ ‫َظ َل َما‬
‫‪They two wrong/ will wrong‬‬ ‫‪They two wronged‬‬ ‫‪They two wrong/ will wrong‬‬ ‫‪They two wronged‬‬

‫َظ َلمَ ََن‬ ‫َظ َل ُموَا‬


‫وه دوونن ملظ ركيت ںيه‪/‬ركںيىگ‬ ‫آن دوونن ےن ملظ ايك‬ ‫وه دو ملظ ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن ملظ ايك‬

‫‪They wrong/ will wrong‬‬


‫وه ملظ ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫يَظلِمَ ََن‬
‫‪They all wronged‬‬

‫اوہنں ےنملظ ايك‬


‫‪They wrong/ will wrong‬‬
‫وه ملظ ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬
‫يَظلِمُوَ َنَ‬ ‫‪They all wronged‬‬

‫اوہنں ےنملظ ايك‬

‫‪You wrong/ will wrong‬‬


‫آ ت ملظ ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫تَظلِ َِميَ ََن‬
‫‪You wronged‬‬
‫آ ت ےنملظ ايك‬ ‫َظ َلم َِ‬
‫ت‬ ‫‪You wrong/ will wrong‬‬
‫آ ت ملظ ركےت وه‪ /‬ركو ےگ‬ ‫تَظلِ َمُ‬ ‫‪You wronged‬‬
‫آ ت ےنملظ ايك‬ ‫َظ َلم ََ‬
‫ت‬
‫تَظلِمَا ِنَ‬ ‫َظ َلم ُت َما‬ ‫تَظلِمَا ِنَ‬ ‫َظ َلم ُت َما‬
‫‪You two wrong/ will wrong‬‬ ‫‪You two wronged‬‬ ‫‪You two wrong/ will wrong‬‬ ‫‪You two wronged‬‬
‫آ ت دوونن ملظ ركيت ںيه‪ /‬ركںيىگ‬

‫َظ َلم َُتنَ‬ ‫َظ َلم ُت َم‬


‫آ ت دوونن ےن ملظايك‬ ‫آ ت دوونن ملظ ركےت ںيه ركںي ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن ملظايك‬

‫‪You all wrong/ will wrong‬‬


‫آ ت سپ ملظ ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫تَظلِمَ ََن‬
‫‪You all wronged‬‬
‫آ ت سپ ےنملظ ايك‬
‫‪You all wrong/ will wrong‬‬
‫آ تسپملظركےتںيه‪/‬ركںيےگ‬
‫تَظلِمُوَ َنَ‬ ‫‪You all wronged‬‬
‫آ ت سپ ےنملظ ايك‬

‫‪I wrong/ will wrong‬‬


‫ںيم ملظ ركيت وهن‪/‬ركون ىگ‬ ‫أَظلِ َمُ‬ ‫‪I wronged‬‬
‫ںيم ےنملظ ايك‬ ‫َظ َلم َُ‬
‫ت‬ ‫‪I wrong/ will wrong‬‬
‫ںيم ملظ ركبا وهن‪/‬ركون اگ‬ ‫أَظلِ َمُ‬ ‫‪I wronged‬‬
‫ںيم ےنملظ ايك‬ ‫َظ َلم َُ‬
‫ت‬
‫‪We wrong/ will wrong‬‬
‫مه ملظ ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫نَظلِ َمُ‬ ‫‪We wronged‬‬
‫مه ےنملظ ايك‬ ‫َظ َلم َنا‬ ‫‪We wrong/ will wrong‬‬
‫مه ملظ ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫نَظلِ َمُ‬ ‫‪We wronged‬‬
‫مه ےنملظ ايك‬ ‫َظ َلم َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالَتَظلِ َِميَ‬ ‫اِظلِ َِميَ‬ ‫ََالتَظلِ َم‬ ‫اِظلِ َم‬


‫!‪Don’t wrong‬‬ ‫!‪Wrong‬‬ ‫!‪Don’t wrong‬‬ ‫!‪Wrong‬‬
‫مپ ملظ رك!‬ ‫ملظ رك!‬ ‫مپ ملظ رك!‬ ‫ملظ رك!‬

‫َالَتَظلِمَا‬ ‫اِظلِمَا‬ ‫َالَتَظلِمَا‬ ‫اِظلِمَا‬


‫)‪Don’t wrong!(you two‬‬ ‫‪َ )Wrong! (you two‬‬ ‫)‪Don’t wrong!(you two‬‬ ‫‪َ )Wrong! (you two‬‬
‫مپ ملظ ركو! (مت دوونن)‬ ‫ملظ ركو!(مت دوونن)‬ ‫مپ ملظ ركو! (مت دوونن)‬ ‫ملظ ركو!(مت دوونن)‬

‫ََالتَظلِمَ َنَ‬ ‫اِظلِمَ َنَ‬ ‫ََالتَظلِمُوَا‬ ‫اِظلِمُوَا‬


‫)‪Don’t wrong!(you all‬‬ ‫)‪Wrong! (you all‬‬ ‫)‪Don’t wrong!(you all‬‬ ‫)‪Wrong! (you all‬‬

‫مپ ملظ ركو!‬ ‫ملظ ركو!‬ ‫مپ ملظ ركو!‬ ‫ملظ ركو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَظلُوَمَة‬ ‫َظالِمَة‬ ‫مَظلُوَم‬ ‫َظالِم‬


‫‪one who is wronged‬‬ ‫‪one who wrongs‬‬ ‫‪one who is wronged‬‬ ‫‪one who wrongs‬‬

‫وه سج رپ ملظ ايك ت ا‬ ‫ملظ ركےن وآىل‬ ‫وه سج رپ ملظ ايك ت ا‬ ‫ملظ ركےن وآال‬

‫مَظلُوَ َمَتَا َِن‪َ،‬مَظلُوَمَتَيَ ِنَ‬ ‫َظالِمَ َت َا َِن‪َ َ،‬ظالِمَتَيَ ِنَ‬ ‫مَظلُوَمَا َِن‪َ،‬مَظلُوَمَيَ ِنَ‬ ‫َظال ِ َمَا َِن‪َ َ،‬ظالِمَيَ ِنَ‬
‫‪two who are wronged‬‬ ‫‪Two who wrong‬‬ ‫‪two who are wronged‬‬ ‫‪Two who wrong‬‬
‫وه دو سج رپ ملظ ايك ت ا‬ ‫دو ملظ ركےن وآايلن‬ ‫وه دو سج رپ ملظ ايك ت ا‬ ‫دو ملظ ركےن وآےل‬

‫ت‪َ،‬مَظلُوَمَاتَ‬
‫مَظلُوَمَا ٌ‬ ‫َظاَل ِمَا ٌَ َ ِ َ‬ ‫ملظركےن وآےل مَظلُوَمُوَ َنَ‪َ،‬مَظلُوَمِيَ َنَ‬ ‫َظال ِ َمُوَ َنَ‪َ َ،‬ظال ِ ِميَ َنَ‬
‫‪those who are wronged‬‬ ‫‪those who wrong‬‬ ‫‪those who are wronged‬‬ ‫‪those who wrong‬‬

‫وه نج رپ ملظ ايكت ا‬ ‫ت‪َ،‬ظاَلماتَ ملظ ركےن وآايلن‬ ‫وه نج رپ ملظ ايكت ا‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫‪(It, she) is being wronged‬‬


‫تُظل َ َمُ‬ ‫ُظ ِل َمتَ‬ ‫‪(It, he) is being wronged‬‬
‫يُظل َ َمُ‬ ‫‪(It, he) was wronged‬‬
‫ُظ ِل َمَ‬
‫‪(It, she) was wronged‬‬

‫ملظ ىك اجيت ےہ‬ ‫ملظ ىك يئگ‬ ‫ملظ ايك اجبا ےہ‬ ‫ملظ ايك ت ا‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َظالم َ‬ ‫َ‬ ‫َظلُوَم‬


‫‪Repetitively unjust‬‬ ‫‪Highly unjust‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ملظ ركےن وآال‬ ‫نزآ طامل‬

‫‪24‬‬
‫‪to lie‬‬ ‫وھجت وبانل‬ ‫كَ ِذب‬ ‫‪He lied‬‬ ‫آس ےنوھجت وبال‬ ‫كذ ََ‬
‫بَ(كَذَب)‬
‫ََ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪76‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َك َذ َبتَ َ‬ ‫َك َذ َبَ َ‬


‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬
‫‪She lies/ will lie‬‬
‫وه وھجت وبيتل ےہ‪/‬وبليگي‬ ‫تَك ِذ ُ‬
‫بَ‬
‫‪She lied‬‬
‫آس ےن وھجت وبال‬
‫‪He lies/ will lie‬‬
‫وه وھجت وباتل ےہ‪/‬وبےل اگ‬ ‫يَك ِذ ُ‬
‫بَ‬
‫‪He lied‬‬
‫آس ےن وھجت وبال‬

‫تَك ِذبَا ِنَ‬ ‫َك َذ َب َتا‬ ‫يَك ِذبَا ِنَ‬ ‫َك َذ َبا‬
‫‪They two lie/ will lie‬‬ ‫‪They two lied‬‬ ‫‪They two lie/ will lie‬‬ ‫‪They two lied‬‬

‫َك َذ ْب ََن‬ ‫َك َذ ُبوا‬


‫وه دو وھجت وبيتل ںيه‪ /‬وبںیلىگ‬ ‫آن دوونن ےن وھجت وبال‬ ‫وه دو وھجت وبےتل ںيه‪ /‬وبںیل ےگ‬ ‫آن دوونن ےن وھجت وبال‬

‫‪They lie/ will lie‬‬


‫وه وھجت وبيتل ںيه‪ /‬وبںیلىگ‬ ‫يَك ِذبْ ََن‬
‫‪They all lied‬‬
‫اوہنں ےن وھجت‬
‫‪They lie/ will lie‬‬
‫وه وھجت وبےتل ںيه‪ /‬وبںیل ےگ‬
‫يَك ِذبُو َنَ‬ ‫‪They all lied‬‬
‫اوہنں ےن وھجت وبال‬
‫وبال‬

‫‪You lie/ will lie‬‬


‫آ ت وھجت وبيتل ںيه ‪ /‬وبںیلىگ‬ ‫تَك ِذبِي ََن‬
‫‪You lied‬‬
‫آ ت ےنوھجت وبال‬ ‫َك َذ ْب َِ‬
‫ت‬ ‫‪You lie/ will lie‬‬
‫آ ت وھجت وبےتل وه‪ /‬وبولےگ‬ ‫تَك ِذ َُ‬
‫ب‬
‫‪You lied‬‬
‫آ ت ےنوھجت وبال‬ ‫َك َذ َبتَ‬
‫َك َذ ْب ُت َما‬ ‫َك َذ ْب ُت َما‬
‫‪You two lie/ will lie‬‬
‫تَك ِذبَا ِنَ‬ ‫تَك ِذبَا ِنَ‬
‫‪You two lie/ will lie‬‬ ‫‪You two lied‬‬ ‫‪You two lied‬‬
‫آ ت دوونن وھجت وبےتل ںيه‪ /‬وبںیل‬
‫آ ت دوونن وھجت وبيتل ںيه ‪ /‬وبںیلىگ‬ ‫آ ت دوونن ےن وھجتوبال‬ ‫آ ت دوونن ےن وھجتوبال‬

‫َك َذ ْب ُت َن‬ ‫َك َذ ْب ُت َم‬


‫ےگ‬
‫‪You all lie/ will lie‬‬
‫آ ت سپ وھجت وبيتل ںيه ‪/‬‬
‫تَك ِذبْ َنَ‬ ‫‪You all lied‬‬
‫آ ت سپ ےنوھجت وبال‬
‫‪You all lie/ will lie‬‬
‫آتسپ وھجت وبےتل ںيه‪ /‬وبںیل ےگ‬
‫تَك ِذبُو َنَ‬ ‫‪You all lied‬‬
‫آ ت سپ ےن وھجت وبال‬
‫وبںیل ىگ‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫‪I lie/ will lie‬‬
‫ںيم وھجت وبيتل وهن‪ /‬وبوليگن‬ ‫أك ِذ َُ‬
‫ب‬
‫‪I lied‬‬
‫ںيم ےنوھجت وبال‬ ‫َك َذ ْب َُ‬
‫ت‬ ‫‪I lie/ will lie‬‬
‫ںيم وھجت وباتل وهن‪ /‬وبولاگن‬ ‫أك ِذ َُ‬
‫ب‬
‫‪I lied‬‬
‫ںيم ےن وھجت وبال‬ ‫َك َذ ْب َُ‬
‫ت‬
‫‪We lie/ will lie‬‬
‫مه وھجت وبيتل ںيه‪ /‬وبلیيگي‬ ‫نَك ِذ َُ‬
‫ب‬
‫‪We lied‬‬
‫مه ےن وھجت وبال‬ ‫َك َذ ْب َنا‬ ‫‪We lie/ will lie‬‬
‫مه وھجت وبےتل ںيه‪ /‬وبںیل ےگ‬ ‫نَك ِذ َُ‬
‫ب‬
‫‪We lied‬‬
‫مه ےن وھجت وبال‬ ‫َك َذ ْب َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَك ِذبِيَ‬ ‫اِك ِذبِيَ‬ ‫ََال َتَك ِذبِيَ‬ ‫اِك ِذ ْ‬


‫بَ‬
‫!‪Don’t lie‬‬ ‫!‪Lie‬‬ ‫!‪Don’t lie‬‬ ‫!‪Lie‬‬
‫مپ وھجت وبل!‬ ‫وھجت وبل!‬ ‫مپ وھجت وبل!‬ ‫وھجت وبل!‬

‫َالَتَك ِذبَا‬ ‫اِك ِذبَا‬ ‫َالَتَك ِذبَا‬ ‫اِك ِذبَا‬


‫)‪Don’t lie! (you two‬‬ ‫)‪Lie! (you two‬‬ ‫)‪Don’t lie! (you two‬‬ ‫)‪Lie! (you two‬‬
‫مپ وھجت وبول! (مت دوونن)‬ ‫وھجت وبول!(مت دوونن)‬ ‫مپ وھجت وبول! (مت دوونن)‬ ‫وھجت وبول!(مت دوونن)‬

‫َالتَك ِذبْ َنَ‬ ‫اِك ِذب ْ َنَ‬ ‫َالَتَك ِذبُوا‬ ‫اِك ِذبُوا‬
‫)‪Don’t lie ! (you all‬‬ ‫)‪Lie! (you all‬‬ ‫)‪Don’t lie ! (you all‬‬ ‫)‪Lie! (you all‬‬

‫مپ وھجت وبول!‬ ‫وھجت وبول!‬ ‫مپ وھجت وبول!‬ ‫وھجت وبول!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَك ُذوبَة َ‬ ‫ََكذِبَة‬ ‫مَك ُذوب َ‬ ‫ََكذِب‬


‫‪One who is belied‬‬ ‫‪lier‬‬ ‫‪One who is belied‬‬ ‫‪lier‬‬
‫وه سج ےك ےئل وھجت وبال ت ا‬ ‫وھجت وبےنل وآال‬ ‫وه سج ےك ےئل وھجت وبال ت ا‬ ‫وھجت وبےنل وآال‬

‫مَك ُذوبَا ِن‪َ،‬مَك ُذوبَي ِنَ‬


‫‪Two who are belied‬‬ ‫‪Two who are belied‬‬
‫َوه دو نج ےك ےئل وھجت وبال ت ا َ‬ ‫مَك ُذوبَتَا ِن‪َ،‬مَك ُذوبَتَي ِنَ‬
‫‪Two liers‬‬ ‫ََكذِ َبََت َا َِن َ‬
‫‪ََ،‬كذِ َب َتَيَ ِنَ‬ ‫َوه دو نج ےك ےئل وھجت وبال ت ا َ‬
‫‪Two liers‬‬ ‫ََكذِ َبَا َِن َ‬
‫‪ََ،‬كذِ َبَيَ ِنَ‬
‫دو وھجت وبےنل وآےل‬ ‫دو وھجت وبےنل وآےل‬

‫مَك ُذوب ِي َن‪َ،‬مَك ُذوبُو َنَ‬


‫‪Those who are belied‬‬
‫ات َ‬‫ََكذِ َبَ ٌَ‬
‫‪Those who are belied‬‬
‫وه سپ نج ےك ےئل وھجت وبال ت ا‬ ‫ات‪َ،‬مَك ُذوبَاتَ‬
‫مَك ُذوبَ ٌ‬ ‫)‪liers (pl‬‬
‫‪ََ،‬كذِ َب َاتَ‬ ‫وه سپ نج ےك ےئل وھجت وبال ت ا‬
‫)‪liers (pl‬‬ ‫ََكذِ َبُوَ َنَ َ‬
‫‪ََ،‬كذِ َب ِيَ َنَ‬
‫وھجت وبےنل وآےل‬ ‫وھجت وبےنل وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫‪(It, she) is being lied‬‬


‫تُك َذ ُ‬
‫بَ‬ ‫ُك ِذ َبتَ‬ ‫‪(It, he) is being lied‬‬
‫يُك َذ ُ‬
‫بَ‬
‫‪(It, he) was lied‬‬
‫ُك ِذ َبَ‬
‫‪(It, she) was lied‬‬

‫وھجت وبىل اجيت ےہ‬ ‫وھجت وبىل يئگ‬ ‫وھجت وبال اجبا ےہ‬ ‫وھجت وبال ت ا‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫‪liar‬‬
‫وھجبا‬ ‫َكَذَابَ َ‬ ‫َ‬

‫‪25‬‬
‫‪to forgive‬‬ ‫اعمف ركبا‪ ،‬شخب داني‬ ‫مَغفَ َرة َ‬ ‫‪He forgave‬‬ ‫آس ےن اعمف ايك‬ ‫غَفَ َرَ(غَفَر)‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪95‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَغفِ َُر‬ ‫َغ َف َر َ‬


‫ت َ‬ ‫يَغفِ ُرَ‬ ‫َغ َف ََر َ‬
‫‪She forgives/ will‬‬ ‫‪He forgives/ will‬‬
‫‪َ She forgave‬‬ ‫‪َ He forgave‬‬
‫‪َ forgive‬‬ ‫‪َ forgive‬‬
‫وه اعمف ركيت ےہ‪/‬ركيگي‬ ‫آس ےن اعمف ايك‬ ‫وه اعمف ركبا ےہ‪/‬ركاگي‬ ‫آس ےن اعمف ايك‬

‫انَ‬ ‫انَ‬ ‫َغ َف َرا‬


‫‪They two forgives/‬‬
‫َتَغفِ َر َ‬ ‫َغ َف َر َتا‬ ‫يَغفِ َر َ‬
‫‪They two forgave‬‬ ‫‪َ They two forgives/ will forgive‬‬ ‫‪They two forgave‬‬
‫‪َ will forgive‬‬
‫آن دوونن ےناعمف ايك‬ ‫وه دواعمف ركےت ںيه‪/‬ركےگني‬ ‫آن دوونن ےناعمف ايك‬
‫وه دوونن اعمف ركيت ںيه‪/‬ركنيگي‬

‫يَغفِر َنَ‬ ‫َغ َفر ََن‬ ‫يَغفِ ُرو َنَ‬ ‫َغ َف ُروا‬
‫‪They forgives/ will‬‬ ‫‪They forgives/ will‬‬ ‫‪They all forgave‬‬
‫‪They all forgave‬‬
‫‪forgive‬‬ ‫‪forgive‬‬ ‫اوہنں ےن اعمف‬
‫وه اعمف ركيت ںيه‪/‬ركنيگي‬ ‫اوہنں ےن اعمف ايك‬ ‫وه اعمف ركےت ںيه‪/‬ركےگني‬ ‫ايك‬

‫تَغفِ ِري ََن‬ ‫َغ َفر َِ‬


‫ت‬ ‫تَغفِ َُر‬ ‫َغ َفر ََ‬
‫ت‬
‫‪You forgives/ will‬‬
‫‪You forgives/ will forgive‬‬ ‫‪You forgave‬‬ ‫‪You forgave‬‬
‫‪forgive‬‬
‫آ ت اعمف ركيت ںيه‪/‬ركنيگي‬ ‫آ ت ےن اعمف ايك‬ ‫آ ت اعمف ركےت ںيه‪/‬ركےگني‬ ‫آ ت ےن اعمف ايك‬

‫انَ‬ ‫َغ َفر ُت َما‬


‫‪You two forgives/ will‬‬ ‫‪You two forgives/ will‬‬
‫انَ‬ ‫َغ َفر ُت َما‬ ‫تَغفِ َر َ‬
‫‪You two forgave‬‬ ‫‪You two forgave‬‬
‫تَغفِ َر َ‬
‫‪forgive‬‬ ‫‪forgive‬‬
‫آ ت دوونن ےناعمفايك‬ ‫آ ت دوونن ےناعمفايك‬
‫آ تدوونن اعمف ركيت ںيه‪/‬ركنيگي‬

‫َغ َفر ُتنَ‬ ‫َغ َفر ُت َم‬


‫آ تدوونن اعمف ركےت ںيه‪/‬ركےگني‬

‫‪You all forgives/ will forgive‬‬


‫آ ت سپ اعمف ركيت ںيه‪/‬ركنيگي‬
‫تَغفِر َنَ‬ ‫‪You all forgave‬‬
‫آ ت سپ ےن اعمف‬
‫‪You all forgives/ will forgive‬‬
‫آ ت سپ اعمف ركےت ںيه‪/‬ركےگني‬
‫تَغفِ ُرو َنَ‬ ‫‪You all forgave‬‬
‫آ ت سپ ےن اعمف ايك‬
‫ايك‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫أغفِ َُر‬ ‫َغ َفر َُ‬
‫ت‬ ‫أغفِ َُر‬ ‫َغ َفر َُ‬
‫ت‬
‫‪I forgave‬‬ ‫‪I forgave‬‬
‫‪I forgives/ will forgive‬‬ ‫‪I forgives/ will forgive‬‬
‫ںيم ےن اعمف‬ ‫ںيم ےن اعمف‬
‫ںيم اعمف ركيت وهن ركويگن‬ ‫ںيم اعمف ركبا وهن ركواگن‬
‫ايك‬ ‫ايك‬
‫‪We forgives/ will forgive‬‬
‫مه اعمف ركيت ںيه‪/‬ركنيگي‬ ‫نَغفِ َُر‬
‫‪We forgave‬‬
‫مه ےن اعمف ايك‬ ‫َغ َفر َنا‬ ‫‪We forgives/ will forgive‬‬
‫مه اعمف ركےت ںيه‪/‬ركےگني‬ ‫نَغفِ َُر‬
‫‪We forgave‬‬
‫مه ےن اعمف ايك‬ ‫َغ َفر َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالتَغف ِ ِريَ‬ ‫اِغف ِ ِريَ‬ ‫ََالتَغفِرَ‬ ‫اِغفِرَ‬


‫!‪Don’t Forgive‬‬ ‫!‪Forgive‬‬ ‫!‪Don’t Forgive‬‬ ‫!‪Forgive‬‬
‫مپ اعمف رك!‬ ‫اعمف رك!‬ ‫مپ اعمف رك!‬ ‫اعمف رك!‬

‫َالتَغفِ ََرا‬ ‫اِغفِ ََرا‬ ‫َالتَغفِ ََرا‬ ‫اِغفِ ََرا‬


‫)‪Don’t Forgive!(you two‬‬ ‫)‪Forgive! (you two‬‬ ‫)‪Don’t Forgive!(you two‬‬ ‫)‪Forgive! (you two‬‬
‫مپ اعمف ركومت دوونن!‬ ‫اعمف رك ودوونن!‬ ‫مپ اعمف ركومت دوونن!‬ ‫اعمف رك ودوونن!‬

‫!‪Don’t (you all) Forgive‬‬


‫مپ اعمف ركو!‬
‫َالتَغفِر َنَ‬ ‫‪Forgive! (you‬‬
‫!)‪all‬‬ ‫اِغفِر َنَ‬ ‫)‪Don’t (you all‬‬
‫!‪Forgive‬‬
‫ََالتَغف ِ ُروا‬
‫!)‪Forgive! (you all‬‬
‫اعمف رك و!‬ ‫اِغف ِ ُروا‬
‫اعمف رك و!‬ ‫مپ اعمف ركو!‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَغفُورَة‬ ‫غَاف ِ َرة‬ ‫مَغفُور‬ ‫غَافِر‬


‫‪One who is forgiven‬‬ ‫‪One who forgives‬‬ ‫‪One who is forgiven‬‬ ‫‪One who forgives‬‬
‫وه سج وكاعمف ايك ت ا‬ ‫اعمف ركےن وآايلن‬ ‫وه سج وكاعمف ايك ت ا‬ ‫اعمف ركےن وآال‬
‫‪Two who‬‬
‫مَغفُورَتَا ِن‪َ،‬مَغفُورَتَي ِنَ‬ ‫غَافِرَتَا ِن‪َ،‬غَافِرَتَي ِنَ‬ ‫مَغفُو َرَا ِن‪َ َ،‬مَغفُو َرَي ِنَ‬ ‫غَاف ِ ََرا َِن‪َ،‬غَاف ِ ََريَ ِنَ‬
‫‪Two who are forgiven‬‬ ‫‪Two who are forgiven‬‬ ‫‪Two who forgives‬‬
‫‪forgives‬‬
‫وه دو نج وك اعمف ايك ت ا‬ ‫دو اعمف ركےن وآايلن‬
‫وه دو نج وك اعمف ايك ت ا‬ ‫دواعمف ركےن وآال‬

‫ات‪َ،‬مَغفُورَاتَ‬
‫مَغفُورَ ٌ‬ ‫َ ِ ٌ َ ِ‬ ‫مَغفُو َرُونَ‪َ،‬مَغفُوَر ِي َنَ‬ ‫غَاف ِ َُروَ َنَ‪َ،‬غَاف َِِريَ َنَ‬
‫‪Those who are forgiven‬‬ ‫‪Those who forgives‬‬ ‫‪Those who are forgiven‬‬ ‫‪Those who forgives‬‬
‫وه نج وك اعمف ايك ت ا‬ ‫غافرَات‪َ،‬غافرَاتَ اعمف ركےن وآايلن‬ ‫وه نج وك اعمف ايك ت ا‬ ‫اعمف ركےن وآال‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُغفَ َُر‬ ‫ُغ ِف َرتَ‬ ‫يُغفَ َُر‬ ‫ُغ ِف َرَ‬


‫‪(It, he) was‬‬
‫‪(It, she) is being forgiven‬‬ ‫‪(It, she) was forgiven‬‬ ‫‪(It, he) is being forgiven‬‬
‫‪forgiven‬‬
‫وه اعمف ىك اجيت ےہ‬ ‫وه اعمف ىك يئگ‬ ‫وه اعمف ايك اجبا ےہ‬ ‫وه اعمف ايك ت ا‬
‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َغ َفَار َ‬
‫‪perpetual forgiver‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ےنشخب وآال‬
‫َ‬ ‫َ‬

‫‪26‬‬
‫‪To return‬‬ ‫ولانٹ‬ ‫رُ ُجوَع َ‬ ‫‪He returned‬‬ ‫وه ولبا‬ ‫رَ َج َعَ(رَجَع)‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪86‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَر ِج ُعَ‬ ‫َر َج َعتَ َ‬ ‫يَر ِج ُعَ‬ ‫َر َج ََع َ‬


‫‪She returns/ will‬‬
‫‪She returned‬‬ ‫‪َ He returns/ will return‬‬ ‫‪He returned‬‬
‫‪َ return‬‬
‫وه وليتٹ ےہ‪ /‬ولےٹ ىگ‬ ‫وه وليٹ‬ ‫وه ولاتٹ ےہ‪ /‬ولےٹ اگ‬ ‫وه ولبا‬
‫‪They two return/ will‬‬
‫َتَر ِجعَا ِنَ‬ ‫يَر ِجعَا ِنَ‬ ‫َر َج َعا‬
‫‪They two returned‬‬ ‫‪They two return/ will return‬‬ ‫‪They two returned‬‬
‫َر َج َع َتا‬
‫‪return‬‬
‫وه دوونن ولںيٹ‬ ‫وه دوونن ولےتٹ ںيه‪ /‬ولبیيگں‬ ‫وه دوونن ولےٹ‬
‫وه دوونن وليتٹ ںيه‪ /‬ولںيٹ ىگ‬
‫‪They all return/ will‬‬
‫‪return‬‬
‫يَرجِع ََن‬
‫‪They all returned‬‬
‫وه سپ ولںيٹ‬ ‫َر َجع ََن‬
‫‪They all return/ will‬‬
‫‪return‬‬ ‫يَر ِجعُو َنَ‬ ‫‪They all returned‬‬
‫وه سپ ولےٹ‬ ‫َر َج ُعوا‬
‫وه سپ وليتٹ ںيه‪ /‬ولںيٹ ىگ‬ ‫وه سپ ولےتٹ ںيه‪ /‬ولبیيگں‬

‫‪You return/ will return‬‬


‫آ ت وليتٹ ںيه‪ /‬ولںيٹ ىگ‬ ‫تَر ِجعِي ََن‬
‫‪You returned‬‬
‫آ ت وليٹ‬ ‫َر َجع َِ‬
‫ت‬ ‫‪You return/ will return‬‬
‫آ ت ولےتٹ ںيه‪ /‬ولبیيگں‬ ‫تَر ِج َُع‬
‫‪You returned‬‬
‫آ ت ولےٹ‬ ‫َر َجع ََ‬
‫ت‬
‫‪You two return/ will‬‬ ‫‪You two return/ will‬‬
‫تَر ِجعَا ِنَ‬ ‫َر َجع ُت َما‬ ‫تَر ِجعَا ِنَ‬ ‫َر َجع ُت َما‬
‫‪You two returned‬‬ ‫‪You two returned‬‬
‫‪return‬‬ ‫‪return‬‬
‫آ ت دوونن ولںيٹ‬ ‫آ ت دوونن ولےٹ‬
‫آ تدوونن وليتٹ ںيه‪ /‬ولںيٹىگ‬ ‫آ تدوونن ولےتٹ ںيه‪ /‬ولبیيگں‬

‫تَرجِع ََن‬ ‫َر َجع ُت َن‬ ‫َتر ِج ُعو َنَ‬ ‫َر َجع ُت َم‬
‫‪You all‬‬
‫‪You all return/ will return‬‬ ‫‪You all return/ will return‬‬ ‫‪You all returned‬‬
‫‪returned‬‬
‫آ ت سپ وليتٹ ںيه‪ /‬ولںيٹ ىگ‬ ‫آ ت سپ ولےتٹ ںيه‪ /‬ولبیيگں‬ ‫آ ت سپ ولےٹ‬
‫آ ت سپ ولںيٹ‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫‪I return/ will return‬‬
‫ںيم وليتٹ وهن‪ /‬ولوٹن ىگ‬ ‫أر ِج َُع‬
‫‪I returned‬‬
‫ںيم وليٹ‬ ‫َر َجع َُ‬
‫ت‬ ‫‪I return/ will return‬‬
‫ںيم ولاتٹ وهن‪ /‬ولوٹن اگ‬ ‫أر ِج َُع‬
‫‪I returned‬‬
‫ںيم ولبا‬ ‫َر َجع َُ‬
‫ت‬
‫نَر ِج َُع‬ ‫َر َجع َنا‬ ‫نَر ِج َُع‬ ‫َر َجع َنا‬
‫‪We return/ will return‬‬ ‫‪We returned‬‬ ‫‪We return/ will return‬‬ ‫‪We returned‬‬
‫مه وليتٹ ںيه‪ /‬ولںيٹ ىگ‬ ‫مه وليٹ‬ ‫مه ولےتٹ ںيه‪ /‬ولبیيگں‬ ‫مه ولےٹ‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالتَر ِجعِيَ‬ ‫اِر ِجعِيَ‬ ‫َالتَرجِعَ‬ ‫اِرجِعَ‬


‫!‪Don’t return‬‬ ‫!‪Return‬‬ ‫!‪Don’t return‬‬ ‫!‪Return‬‬
‫مپ ولوٹ!‬ ‫ولت!‬ ‫مپ ولوٹ!‬ ‫ولت!‬

‫َالتَر ِج َع َا‬ ‫اِر ِج َع َا‬ ‫َالتَر ِج َع َا‬ ‫اِر ِج َع َا‬


‫)‪Don’t return!(you two‬‬ ‫)‪Return! (you two‬‬ ‫)‪Don’t return!(you two‬‬ ‫)‪Return! (you two‬‬
‫مپولوٹ ! (آ ت دوونن)‬ ‫ولوٹ! (آ ت دوونن)‬ ‫مپولوٹ ! (آ ت دوونن)‬ ‫ولوٹ! (آ ت دوونن)‬

‫َالتَرجِع َنَ‬ ‫اِرجِع َنَ‬ ‫َالتَر ِجعُوا‬ ‫اِر ِجعُوا‬


‫!‪Don’t (you all) return‬‬ ‫)‪Return! (you all‬‬ ‫!‪Don’t (you all) return‬‬ ‫)‪Return! (you all‬‬
‫مپ ولوٹ ! (آ ت سپ)‬ ‫ولوٹ! ( آ ت سپ)‬ ‫مپ ولوٹ ! (آ ت سپ)‬ ‫ولوٹ! ( آ ت سپ)‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَر ُجوعَة‬ ‫رَا ِجعَة‬ ‫مَر ُجوع‬ ‫رَاجِع‬


‫‪To whom is returned‬‬ ‫‪One who returns‬‬ ‫‪To whom is returned‬‬ ‫‪One who returns‬‬
‫سج ىك رطف ولبا ت ا‬ ‫ولےنٹ وآىل‬ ‫سج ىك رطف ولبا ت ا‬ ‫ولےنٹ وآال‬
‫‪To whom is returned‬‬ ‫‪Two who‬‬ ‫‪To whom is returned‬‬
‫مَر ُجو َعَتَا ِن‪َ،‬مَر ُجو َعَتَي ِنَ‬ ‫رَا ِجعَتَا ِن‪َ،‬رَا ِجعَتَي ِنَ‬ ‫مَر ُجو َعَا ِن‪َ،‬مَر ُجو َعَي ِنَ‬ ‫رَا ِج َع َا َِن‪َ،‬رَا ِج َع َيَ ِنَ‬
‫‪Two who return‬‬
‫)‪(Two‬‬ ‫‪return‬‬ ‫)‪(Two‬‬
‫دوولےنٹ وآال‬
‫دو سج ىك رطف ولبا ت ا‬ ‫دو ولےنٹ وآايلن‬ ‫دو سج ىك رطف ولبا ت ا‬

‫مَر ُجو َعُونَ‪َ،‬مَر ُجو َِعي َنَ‬ ‫رَا ِج َع ُوَ َنَ‪َ،‬رَا ِج َعِيَ ََ‬
‫)‪To whom is returned (all‬‬ ‫‪Those who return‬‬ ‫‪Those who return‬‬
‫مَر ُجو َعَ ٌ‬
‫ات‪َ،‬مَر ُجو َعَاتَ‬ ‫َ َ ٌ َ َ‬
‫)‪To whom is returned (all‬‬

‫نج ىك رطف ولبا ت ا‬ ‫را ِجعات‪َ،‬را ِجعاتَ ولےنٹ وآايلن(عمج)‬ ‫نج ىك رطف ولبا ت ا‬ ‫ن ولےنٹ وآ ےل (عمج)‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُر َج ُعَ‬ ‫ُر ِج َعتَ‬ ‫يُر َج ُعَ‬ ‫ُر ِج َعَ‬


‫(‪It, she) is being returned‬‬ ‫‪(It, she) was returned‬‬ ‫‪(It, he) is being returned‬‬ ‫‪(It, he) was returned‬‬

‫وه ولباىئ اجيت ےہ‬ ‫وه ولباىئ يئگ‬ ‫وه ولبابااجبا ےہ‬ ‫وه ولبابا ت ا‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫‪27‬‬
‫‪to hear‬‬ ‫سیيا‬ ‫َسمع‬ ‫‪He heard‬‬ ‫آس ےنانس‬ ‫(س م ع)‬ ‫َس ِم ََعَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪100‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَسمَ ُعَ‬ ‫َس ِم ََعتَ َ‬ ‫يَسمَ ُعَ‬ ‫َس ِم َعَ‬


‫‪She hears/ will hear‬‬ ‫‪She heard‬‬ ‫‪He hears/ will hear‬‬ ‫‪He heard‬‬
‫وه يتنس ےہ‪/‬ےنس ىگ‬ ‫آس ےنانس‬ ‫وه سیيا ےہ‪/‬ےنس اگ‬ ‫آس ےنانس‬

‫تَسَمَعَا ِنَ‬ ‫َس ِم ََع َتا‬ ‫يَسمَعَا ِنَ‬ ‫َس ِم َعا‬


‫…‪They two hear/ will‬‬ ‫‪They two heard‬‬ ‫…‪They two hear/ will‬‬ ‫‪They two heard‬‬
‫وه دو يتنس ںيه ‪/‬ںينس ىگ‬ ‫آن دوونن ےنانس‬ ‫وه دو سیيں ںيه ‪/‬ںينس ےگ‬ ‫آن دوونن ےنانس‬

‫‪They hear/ will hear‬‬


‫وه يتنس ںيه‪ /‬ںينس ىگ‬ ‫يَسمَعَ ََن‬
‫‪They all heard‬‬

‫اوہنں ےنانس‬ ‫َس ِمعَ ََن‬ ‫‪They hear/ will hear‬‬


‫وه سیيں ںيه‪/‬ںينس ےگ‬
‫يَسمَعُوَ َنَ‬ ‫‪They all heard‬‬

‫اوہنں ےنانس‬ ‫َس ِم ُعوَا‬


‫‪You hear/ will hear‬‬
‫آ ت يتنس ںيه‪/‬ںينس ىگ‬ ‫تَسمَ َعِي ََن‬
‫‪You heard‬‬
‫آ ت ےنانس‬ ‫َس ِمع َِ‬
‫ت‬ ‫‪You hear/ will hear‬‬
‫آ ت سیيں ںيه‪/‬ںينس ےگ‬ ‫تَسمَ َُع‬
‫‪You heard‬‬
‫آ ت ےنانس‬ ‫َس ِمع ََ‬
‫ت‬
‫تَسمَعَا ِنَ‬ ‫َس ِمع ُت َما‬ ‫تَسمَعَا ِنَ‬ ‫َس ِمع ُت َما‬
‫‪You two hear/ will hear‬‬ ‫‪You two heard‬‬ ‫‪You two hear/ will hear‬‬ ‫‪You two heard‬‬
‫آ ت دو يتنس ںيه ‪/‬ںينس ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےنانس‬ ‫آ ت دو سیيں ںيه‪ /‬ںينس ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےنانس‬

‫‪You all hear/ will hear‬‬


‫آ ت سپ يتنس ںيه‪/‬ںينس ىگ‬ ‫َتَسمَعَ َنَ‬
‫‪You all heard‬‬
‫آ ت سپ ےنانس‬ ‫َس ِمع َُت َن‬ ‫‪You all hear/ will hear‬‬
‫آ ت سپ سیيں ںيه‪ /‬ںينس ےگ‬
‫تَسمَعُوَ َنَ‬ ‫‪You all heard‬‬
‫آ ت سپ ےنانس‬ ‫َس ِمع ُت َم‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫‪I hear/ will hear‬‬
‫ںيم يتنس وهن‪ /‬ونسن ىگ‬ ‫أسمَ َُع‬
‫‪I heard‬‬
‫ںيم ےنانس‬ ‫َس ِمع َُ‬
‫ت‬ ‫‪I hear/ will hear‬‬
‫ںيم سیيا وهن‪ /‬ونسن اگ‬ ‫أسمَ َُع‬
‫‪I heard‬‬
‫ںيم ےنانس‬ ‫َس ِمع َُ‬
‫ت‬
‫نَسمَ َُع‬ ‫َس ِمع َنا‬ ‫نَسمَ َُع‬ ‫َس ِمع َنا‬
‫‪We hear/ will hear‬‬ ‫‪We heard‬‬ ‫‪We hear/ will hear‬‬ ‫‪We heard‬‬
‫مه يتنس ںيه‪/‬ںينس ىگ‬ ‫مه ےنانس‬ ‫مه سیيں ںيه‪ /‬ںينس ےگ‬ ‫مه ےنانس‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالتَسمَ َعِيَ‬ ‫اِسمَ َعِيَ‬ ‫ََالَتَسمَ َع‬ ‫اِسمَ َع‬


‫!‪Don’t hear‬‬ ‫!‪Hear‬‬ ‫!‪Don’t hear‬‬ ‫!‪Hear‬‬
‫مپ نس!‬ ‫نس!‬ ‫مپ نس!‬ ‫نس!‬

‫َالَتَسمَعَا‬ ‫اِسمَعَا‬ ‫َالَتَسمَعَا‬ ‫اِسمَعَا‬


‫)‪Don’t hear!(you two‬‬ ‫!)‪Hear (you two‬‬ ‫)‪Don’t hear!(you two‬‬ ‫!)‪Hear (you two‬‬
‫مپ ونس(مت دوونن)‬ ‫ونس(مت دوونن)‬ ‫مپ ونس(مت دوونن)‬ ‫ونس(مت دوونن)‬

‫َالَتَسمَعَ َنَ‬ ‫اِسمَعَ َنَ‬ ‫َالَتَسمَعُوَا‬ ‫اِسمَعُوَا‬


‫)‪Don’t hear!(you all‬‬ ‫)‪Hear!(you all‬‬ ‫)‪Don’t hear!(you all‬‬ ‫)‪Hear!(you all‬‬
‫مپ ونس!‬ ‫ونس!‬ ‫مپ ونس!‬ ‫ونس!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَسمُوَعَة‬ ‫َسامَِ َع َة‬ ‫مَسمُوَع‬ ‫َسامَِع‬


‫‪One who is heard‬‬ ‫‪one who hears‬‬ ‫‪One who is heard‬‬ ‫‪One who hears‬‬
‫وه سج وك انس ت ا‬ ‫سیيں وآىل‬ ‫وه سج وك انس ت ا‬ ‫سیيں وآال‬

‫مَسمُوَ َعَتَا َِن‪َ،‬مَسمُوَعَتَيَ ِنَ‬ ‫َسامَِ َع َتَا َِن‪َ َ،‬سامَِ َع ََت َي ِنَ‬ ‫مَسمُوَعَا َِن‪َ،‬مَسمُوَعَيَ ِنَ‬ ‫َسامَِعَا َِن‪َ َ،‬سامَِعَي ِنَ‬
‫‪Two who are heard‬‬ ‫‪Two who hear‬‬ ‫‪Two who are heard‬‬ ‫‪Two who hear‬‬
‫وه دو سج وك انست ا‬ ‫وه دو سیيں وآايلن‬ ‫وه دو سج وك انست ا‬ ‫دو سیيں وآےل‬

‫مَسمُوَعَا ٌ‬ ‫َسا َمِعَا ٌَ‬ ‫مَسمُوَعُوَ َنَ‪َ،‬مَسمُوَ ِعيَ َنَ‬ ‫َسا َمِعُوَ َنَ‪َ َ،‬سا َمِعِيَ َنَ‬
‫‪Those who are heard‬‬
‫ت‪َ،‬مَسمُوَعَاتَ‬
‫‪Those who hear‬‬ ‫‪Those who are heard‬‬ ‫‪Those who hear‬‬

‫وه نج وك انس ت ا‬ ‫سیيں وآايلن‬ ‫ت‪َ َ،‬سا َمِعَاتَ‬ ‫وه نج وك انس ت ا‬ ‫سیيں وآےل‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َتُسمَ ُعَ‬ ‫ُس ِم ََعتَ‬ ‫يُسمَ ُعَ‬ ‫ُس ِم َعَ‬


‫‪(It, she)is being heard‬‬ ‫‪(It, she)was heard‬‬ ‫‪(It, he) is being heard‬‬ ‫‪(It, he)was heard‬‬
‫ينس اجيت ےہ‬ ‫ينس يئگ‬ ‫انس اجبا ےہ‬ ‫انس ت ا‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪listener; spy‬‬


‫اجوسس‬ ‫َ‬ ‫ََسمَاع‬ ‫‪All-Hearing‬‬
‫سپ ھچک سیيں وآال‬ ‫َس ِميَع َ‬

‫‪28‬‬
‫‪to know‬‬ ‫اجانن‬ ‫ِعلم‬ ‫‪He knew‬‬ ‫آس ےناجبا‬ ‫(ع ل م)‬ ‫عَلِ َمََ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪518‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬
‫‪She knows/ will know‬‬
‫وه اجيتن ےہ‪ /‬اجےن ىگ‬ ‫َتَعل َ َمُ‬ ‫‪She knew‬‬
‫آس ےناجبا‬ ‫َع ِل ََمتَ َ‬ ‫‪He knows/ will know‬‬
‫وه اجاتن ےہ‪ /‬اجےن اگ‬ ‫يَعل َ َمُ‬ ‫‪He knew‬‬
‫آس ےناجبا‬ ‫َع ِل َمَ‬
‫َتَعلَمَا ِنَ‬ ‫َع ِل ََم َتا‬ ‫يَعلَمَا ِنَ‬ ‫َع ِل َما‬
‫‪They two know/ will know‬‬ ‫‪They two knew‬‬ ‫‪They two know/ will know‬‬ ‫‪They two knew‬‬
‫وه دوونن اجيتن ںيه‪ /‬اجںينىگ‬ ‫وه دوونن ےن اجبا‬ ‫وه دوونن اجےتن ںيه‪ /‬اجںين ےگ‬ ‫آن دوونن ےن اجبا‬

‫يَعلَمَ ََن‬ ‫َع ِلمَ ََن‬ ‫يَعلَمُوَ َنَ‬ ‫َع ِل ُموَا‬


‫‪They know/ will know‬‬ ‫‪They all knew‬‬ ‫‪They know/ will know‬‬ ‫‪They all knew‬‬

‫وه اجيتن ںيه‪/‬اجںين ىگ‬ ‫اوہنں ےناجبا‬ ‫وه اجےتن ںيه‪/‬اجںين ےگ‬ ‫اوہنں ےناجبا‬

‫تَعل َ َِميَ ََن‬ ‫َع ِلم َِ‬


‫ت‬ ‫تَعل َ َمُ‬ ‫َع ِلم ََ‬
‫ت‬
‫‪You know/ will know‬‬ ‫‪You knew‬‬ ‫‪You know/ will know‬‬ ‫‪You knew‬‬
‫آ ت اجيتن ںيه‪ /‬اجںين ىگ‬ ‫آ ت ےناجبا‬ ‫آ ت اجےتن ںيه‪/‬اجںين ےگ‬ ‫آ ت ےناجبا‬

‫تَعلَمَا ِنَ‬ ‫َع ِلم ُت ََما‬ ‫تَعلَمَا ِنَ‬ ‫َع ِلم ُت ََما‬
‫‪You two know/ will know‬‬ ‫‪You two knew‬‬ ‫‪You two know/ will know‬‬ ‫‪You two knew‬‬
‫آ ت دوونن اجيتن ںيه‪ /‬اجںين ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےن اجبا‬ ‫آ ت دوونن اجےتن ںيه‪ /‬اجںين ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن اجبا‬

‫تَعلَمَ َنَ‬ ‫َع ِلم َُت َن‬ ‫تَعلَمُ َ‬


‫ونَ‬ ‫َع ِلم ُت َم‬
‫‪You all know/ will know‬‬ ‫‪You all knew‬‬ ‫‪You all know/ will know‬‬ ‫‪You all knew‬‬
‫آ ت سپ اجيتن ںيه‪ /‬اجںين ىگ‬ ‫آ ت سپ ےناجبا‬ ‫آ ت سپ اجےتن ںيه‪ /‬اجںين ےگ‬ ‫آ ت سپ ےناجبا‬

‫‪I know/ will know‬‬


‫ںيم اجيتن وهن‪ /‬اجونن ىگ‬ ‫أَعل َ َمُ‬ ‫‪I knew‬‬
‫ںيم ےناجبا‬ ‫َع ِلم َُ‬
‫ت‬ ‫‪I know/ will know‬‬
‫ںيم اجاتن وهن‪/‬اجونن اگ‬ ‫أَعل َ َمُ‬ ‫‪I knew‬‬
‫ںيم ےناجبا‬ ‫َع ِلم َُ‬
‫ت‬
‫‪We know/ will know‬‬
‫مه اجيتن ںيه‪ /‬اجںين ىگ‬ ‫نَعل َ َمُ‬ ‫‪We knew‬‬
‫مه ےناجبا‬ ‫َع ِلم َنا‬ ‫‪We know/ will know‬‬
‫مه اجےتن ںيه‪ /‬اجںين ےگ‬ ‫نَعل َ َمُ‬ ‫‪We knew‬‬
‫مه ےناجبا‬ ‫َع ِلم َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالتَعل َ َِميَ‬ ‫اِعل َ َِميَ‬ ‫ََالَتَعل َ َم‬ ‫اِعل َ َم‬


‫!‪Don’t know‬‬ ‫!‪Know‬‬ ‫!‪Don’t know‬‬ ‫!‪Know‬‬
‫مپ اجن!‬ ‫اجن!‬ ‫مپ اجن!‬ ‫اجن!‬

‫ََالتَعلَمَا‬ ‫اِعلَمَا‬ ‫ََالَتَعلَمَا‬ ‫اِعلَمَا‬


‫!‪Don’t (you two) know‬‬ ‫)‪Know! (you two‬‬ ‫)‪Don’t know!(you two‬‬ ‫)‪Know! (you two‬‬

‫مپ اجون!(مت دوونن)‬ ‫اجن ول! (مت دوونن)‬ ‫مپ اجون!(مت دوونن)‬ ‫اجن ول !(مت دوونن)‬

‫ََالتَعلَمَ ََن‬ ‫اِعلَمَ ََن‬ ‫ََالَتَعلَمُوَا‬ ‫اِعلَمُوَا‬


‫)‪Don’t know! (you all‬‬ ‫!)‪Know (you all‬‬ ‫)‪Don’t know! (you all‬‬ ‫)‪Know!(you all‬‬

‫مپ اجون!‬ ‫اجون!‬ ‫مپ اجون!‬ ‫اجون!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَعلُوَمَة‬ ‫عَال ِ َمَة‬ ‫مَعلُوَم‬ ‫عَالِم‬


‫‪That which is known‬‬ ‫‪Person of knowledge‬‬ ‫‪Person of knowledge‬‬
‫‪That which is known‬‬
‫وه سج وك اجبا ت ا‬ ‫اجےنن وآىل‬ ‫اجےنن وآال‬
‫وه سج وك اجبا ت ا‬
‫‪Two Persons of‬‬
‫مَعلُوَ َمَتَا َِن‪َ،‬مَعلُوَمَتَي ِنَ‬ ‫عَالِمََتَا َِن‪َ،‬عَال ِ َمَ َت َي ِنَ‬ ‫مَعلُوَمَا َِن‪َ،‬مَعلُوَمَيَ ِنَ‬ ‫عَالِمَا َِن‪َ،‬عَالِمَي ِنَ‬
‫‪Two which are known‬‬ ‫‪knowledge‬‬ ‫‪Two which are known‬‬ ‫‪Two Persons of knowledge‬‬
‫وه دو نج وك اجبات ا‬ ‫وه دو اجےنن وآايلن‬ ‫وه دو نج وك اجبات ا‬ ‫دو اجےنن وآےل‬

‫ات‪َ،‬مَعلُوَ َمَاتَ‬
‫مَعلُوَمُ ٌ‬ ‫عَاَل ِمَا ٌَ‬
‫ت‪َ،‬عَاَل ِمَاتَ‬ ‫مَعلُوَمُوَ َنَ‪َ،‬مَعلُوَمِيَ َنَ‬ ‫عَالِمُوَ َنَ‪َ،‬عَال ِ ِميَ َنَ‬
‫‪Those which are known‬‬ ‫‪People of knowledge‬‬ ‫‪Those which are known‬‬ ‫‪People of knowledge‬‬

‫وه نج وك اجبات ا‬ ‫اجےنن وآايلن‬ ‫وه نج وك اجبات ا‬ ‫اجےنن وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬
‫‪(It, she) is being known‬‬
‫اجسو اجيت ےہ‬ ‫َتُعل َ َمُ‬ ‫‪(It, she) was known‬‬
‫اجسو يئگ‬ ‫َُع ِل ََمتَ‬ ‫‪(It, he) is being known‬‬
‫اجبا اجبا ےہ‬ ‫يُعل َ َمُ‬ ‫‪(It, he) was known‬‬
‫اجبا ت ا‬ ‫َُع ِل َمَ‬
‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬
‫‪Highly knowledgable‬‬
‫تہب اجےنن وآال‬ ‫عَالم َ‬ ‫‪All-Knowing‬‬
‫سپ ھچک اجےنن وآال‬ ‫عَلِيَم َ‬

‫‪29‬‬
‫‪to work; to do‬‬ ‫لمع ركبا‬ ‫عَمَل‬ ‫‪He did‬‬ ‫آس ےنلمعايك‬ ‫(ع م ل)‬ ‫عَ ِم َل ََ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪318‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫‪She does/ will do‬‬


‫وه لمع ركيت ےہ‪ /‬ركہ ىگ‬ ‫َتَعمَ َل ُ‬ ‫‪She did‬‬
‫آس ےنلمع ايك‬ ‫َ‬ ‫َع ِم ََلتَ‬ ‫‪He does/ will do‬‬
‫وه لمع ركبا ےہ‪ /‬ركہ اگ‬ ‫يَعمَ َل ُ‬ ‫‪He did‬‬
‫آس ےنلمع ايك‬ ‫َع ِم َلَ‬
‫َتَع َمَ ََ‬ ‫َع ِم ََل َتا‬ ‫يَع َمَ ََ‬ ‫َع َِم َالَ‬
‫‪They two do/ will do‬‬ ‫‪They two did‬‬ ‫‪They two do/ will do‬‬ ‫‪They two did‬‬
‫وه دو لمع ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫ال ِنَ‬ ‫آن دوونن ےن لمع ايك‬ ‫وه دو لمع ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫ال ِنَ‬ ‫آن دوونن ےن لمع ايك‬

‫يَعمَلَ ََن‬ ‫َع ِملَ ََن‬ ‫يَعمَلُوَ َنَ‬ ‫َع ِم ُلوَا‬


‫‪They do/ will do‬‬ ‫‪They all did‬‬ ‫‪They do/ will do‬‬ ‫‪They all did‬‬
‫وه لمع ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫اوہنں ےنلمع ايك‬ ‫وه لمع ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫اوہنں ےنلمع ايك‬

‫‪You do/ will do‬‬


‫آ ت لمع ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫تَعمَ َلِيَ ََن‬
‫‪You did‬‬
‫آ ت ےنلمع ايك‬ ‫َع ِمل َِ‬
‫ت‬ ‫‪You do/ will do‬‬
‫آ ت لمع ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫تَعمَ َل ُ‬ ‫‪You did‬‬
‫آ ت ےنلمع ايك‬ ‫َع ِمل ََ‬
‫ت‬
‫تَع َمَ ََ‬
‫ال ِنَ‬ ‫َع ِمل َُت َما‬ ‫تَع َمَ ََ‬
‫ال ِنَ‬ ‫َع ِمل َُت َما‬
‫‪You two do/ will do‬‬ ‫‪You two did‬‬ ‫‪You two do/ will do‬‬ ‫‪You two did‬‬
‫آ ت دولمع ركيت ںيه‪ /‬ركںيىگ‬ ‫آ ت دوونن ےنلمعايك‬ ‫آ ت دووننلمع ركےت ںيه‪ /‬ركںيےگ‬ ‫آ ت دوونن ےنلمعايك‬

‫‪You all do/ will do‬‬


‫آ ت سپ لمع ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫تَعمَلَ ََن‬
‫‪You all did‬‬
‫آ ت سپ ےنلمع ايك‬ ‫َع ِمل َُتنَ‬ ‫‪You all do/ will do‬‬
‫آ ت سپ لمع ركےت وه‪/‬ركو ےگ‬
‫تَعمَلُوَ َنَ‬ ‫‪You all did‬‬
‫آ ت سپ ےنلمع ايك‬ ‫َع ِمل ُت َم‬
‫أَعمَ َل ُ‬ ‫َع ِمل َُ‬
‫ت‬ ‫أَعمَ َل ُ‬ ‫َع ِمل َُ‬
‫ت‬
‫‪I do/ will do‬‬
‫‪I do/ will do‬‬ ‫‪I did‬‬ ‫‪I did‬‬
‫ںيم لمع ركبا وهن‪ /‬ركون‬
‫ںيم لمع ركيت وهن‪/‬ركون ىگ‬ ‫ںيم ےنلمع ايك‬ ‫ںيم ےنلمع ايك‬
‫اگ‬
‫‪We do/ will do‬‬
‫مه لمع ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫نَعمَ َل ُ‬ ‫‪We did‬‬
‫مه ےنلمع ايك‬ ‫َع ِمل َنا‬ ‫‪We do/ will do‬‬
‫مه لمع ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫نَعمَ َل ُ‬ ‫‪We did‬‬
‫مه ےنلمع ايك‬ ‫َع ِمل َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالَتَعمَ َلِ َ‬
‫ي‬ ‫اِعمَ َلِ َ‬
‫ي‬ ‫ََالتَعمَ َل‬ ‫اِعمَ َل‬
‫!‪Don’t do‬‬ ‫!‪Do‬‬ ‫!‪Don’t do‬‬ ‫!‪Do‬‬
‫مپ لمع رك!‬ ‫لمع رك!‬ ‫مپ لمع رك!‬ ‫لمع رك!‬

‫ََالتَع َمَ َالَ‬ ‫اِع َمَ َالَ‬ ‫ََالَتَع َمَ َالَ‬ ‫اِع َمَ َالَ‬
‫)‪Don’tdo! (you two‬‬ ‫)‪Do! (you two‬‬ ‫)‪Don’tdo! (you two‬‬ ‫)‪Do! (you two‬‬
‫مپ لمع ركو !(مت دوونن)‬ ‫لمع ركو !(مت دوونن)‬ ‫مپ لمع ركو!( مت دوونن)‬ ‫لمع ركو!(مت دوونن)‬

‫ََالتَعمَلَ َنَ‬ ‫اِعمَلَ َنَ‬ ‫ََالتَعمَلُوَا‬ ‫اِعمَلُوَا‬


‫)‪Don’t do! (you all‬‬ ‫)‪Do!(you all‬‬ ‫)‪Don’t do! (you all‬‬ ‫)‪Do!(you all‬‬
‫مپ لمع ركو!‬ ‫لمع ركو!‬ ‫مپ لمع ركو!‬ ‫لمع ركو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَعمُوَلَة‬ ‫عَامِ َل َة‬ ‫مَعمُوَل‬ ‫عَامِل‬


‫‪That which is worked on‬‬ ‫‪Worker; Doer‬‬ ‫‪That which is worked on‬‬ ‫‪Worker; Doer‬‬
‫وه سج وك لمع ايك ت ا‬ ‫لمع ركےن وآىل‬ ‫وه سج وك لمع ايك ت ا‬ ‫لمع ركےن وآال‬
‫‪Two workers‬‬
‫مَعمُوََل َتَا َِن‪َ،‬مَعمُوَلَتَيَ َِن‬ ‫عَامِلتَا َِن‪َ،‬عَامِل َت َي َِن‬ ‫مَعمُوَ ََال َِن‪َ،‬مَعمُولَيَ َِن‬ ‫ال َِن‪َ،‬عَامِلَي ِنَ‬
‫عَا َمِ ََ‬
‫‪Two which are worked on‬‬ ‫‪Two workers‬‬ ‫‪Two which are worked on‬‬
‫لمع ركےن وآےل (مت‬
‫وه دو نجوك لمع ايك ت ا‬ ‫وه دو لمع ركےن وآايلن‬ ‫وه دو نجوك لمع ايك ت ا‬
‫دوونن)‬

‫ت‪َ،‬مَعمُوَ ََالتَ‬
‫التَ ‪ Workers; Doers‬مَعمُوَ ََال ٌ‬
‫ت‪َ،‬عَامَِ ََ‬ ‫عَامَِ ََ‬ ‫مَعمُوَل ُ َ‬
‫ونَ‪َ،‬مَعمُولِيَ َنَ‬ ‫عَامِلُوَ َنَ‪َ،‬عَامِلِيَ َنَ‬
‫‪Those who are worked on‬‬ ‫‪Those who are worked on‬‬ ‫‪Workers; Doers‬‬
‫وه نج وك لمع ايك ت ا‬ ‫لمع ركےن وآايلن‬ ‫ال ٌَ‬ ‫وه نج وك لمع ايك ت ا‬ ‫لمع ركےن وآےل‬
‫جهُول ‪Passive Voice‬‬ ‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُعمَ َل ُ‬ ‫ُع ِم َلتَ‬ ‫يُعمَ َل ُ‬ ‫ُع ِم َلَ‬


‫‪(It, she) is being worked on‬‬ ‫‪(It, she) was worked on‬‬ ‫‪(It, he) is being worked on‬‬ ‫‪(It, he)was worked on‬‬
‫لمع ىك اجيت ےہ‬ ‫لمع ىك يئگ‬ ‫لمع ايك اجبا ےہ‬ ‫لمع ايك ت ا‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫‪30‬‬
‫‪to show mercy, mercy‬‬ ‫رمح ركبا‬ ‫رَحم‬ ‫‪He showed mercy‬‬ ‫آس ےن رمحايك‬ ‫(ر ح م)‬ ‫رَ ِح َمََ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪148‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫َتَر َح َمُ‬ ‫َر ِح َمتَ َ‬ ‫يَر َح َمُ‬ ‫َر ِح َمَ‬


‫‪She shows mercy/ will‬‬ ‫‪She showed‬‬ ‫‪He shows mercy/ will‬‬ ‫‪He showed‬‬
‫‪show mercy‬‬ ‫‪َ َmercy‬‬ ‫‪show mercy‬‬ ‫‪َ َmercy‬‬
‫وه رمح ركيت ےہ‪/‬ركيگي‬ ‫آس ےنرمح ايك‬ ‫وه رمح ركباےہ‪/‬ركاگي‬ ‫آس ےنرمح ايك‬

‫تَر َحمَا ِنَ‬ ‫َر ِح َم َتا‬


‫‪They two shows mercy/‬‬ ‫‪They two showed‬‬ ‫‪They two shows mercy/‬‬ ‫‪They two showed‬‬
‫‪will show mercy‬‬
‫وه دو رمح ركيت ںيه‪/‬ركنيگي‬
‫‪mercy‬‬
‫آن دوونن ےنرمح ايكَ‬
‫‪will show mercy‬‬
‫وه دو رمح ركےت ںيه‪/‬ركےگني‬
‫يَر َحمَا ِنَ‬ ‫‪mercy‬‬
‫آن دوونن ےنرمح ايكَ‬
‫َر ِح َما‬
‫‪They shows mercy/ will‬‬
‫‪show mercy‬‬
‫يَر َحم ََن‬
‫‪They showed‬‬
‫‪mercy‬‬
‫َر ِحم ََن‬
‫‪They shows mercy/ will‬‬
‫‪show mercy‬‬ ‫يَر َحمُو َنَ‬ ‫‪They showed‬‬
‫‪mercy‬‬
‫َر ِح ُموا‬
‫وه رمح ركيت ںيه‪/‬ركنيگي‬ ‫آنہون ےنرمح ايك‬ ‫وه رمح ركےت ںيه‪/‬ركےگني‬ ‫آنہون ےنرمح ايك‬

‫تَر َح ِمي ََن‬ ‫َر ِحم َِ‬


‫ت‬ ‫تَر َح َمُ‬ ‫َر ِحم ََ‬
‫ت‬
‫‪You shows mercy/ will‬‬ ‫‪You showed‬‬ ‫‪You shows mercy/ will‬‬ ‫‪You showed‬‬
‫‪show mercy‬‬ ‫‪mercy‬‬ ‫‪show mercy‬‬ ‫‪mercy‬‬
‫آ ت رمح ركيت ںيه‪/‬ركنيگي‬ ‫آ تےنرمحايك‬ ‫آ ت رمح ركےت ںيه‪/‬ركےگني‬ ‫آ تےنرمحايك‬

‫تَر َحمَا ِنَ‬


‫‪You two shows mercy/‬‬ ‫‪You two showed‬‬ ‫‪You two shows mercy/‬‬ ‫‪You two showed‬‬
‫َر ِحم ُت َما‬
‫تَر َحمَا ِنَ‬ ‫َر ِحم ُت َما‬
‫‪will show mercy‬‬ ‫‪mercy‬‬ ‫‪will show mercy‬‬ ‫‪mercy‬‬
‫آ ت دو رمح ركيت ںيه‪/‬ركنيگي‬ ‫آ ت دوونن ےن رمح ايك‬ ‫آ ت دو رمح ركےت ںيه‪/‬ركےگني‬ ‫آ ت دوونن ےن رمح ايك‬

‫‪You all shows mercy/ will‬‬


‫‪show mercy‬‬
‫تَر َحم ََن‬
‫‪You all showed‬‬
‫‪mercy‬‬
‫َر ِحم ُتنَ‬
‫‪You all shows mercy/ will‬‬
‫‪show mercy‬‬ ‫تَر َحمُو َنَ‬ ‫‪You all showed‬‬
‫‪mercy‬‬
‫َر ِحم ُت َم‬
‫آ ت سپ رمح ركيت ںيه‪/‬ركنيگي‬ ‫آ ت سپ ےن رمح ايك‬ ‫آ ت سپ رمح ركےت ںيه‪/‬ركےگني‬ ‫آ ت سپ ےن رمح ايك‬

‫َأ َر َح َمُ‬ ‫َأ َر َح َمُ‬ ‫َر ِحم َُ‬


‫‪I shows mercy/ will‬‬

‫َر ِحم ُتَ‬ ‫ت‬


‫‪I shows mercy/ will show‬‬ ‫‪show mercy‬‬ ‫‪I showed‬‬
‫‪mercy‬‬ ‫‪I showed mercy‬‬
‫ںيم رمح ركبا وهن‪/‬‬ ‫‪mercy‬‬
‫ںيم ےن رمح ايك‬
‫ںيم رمح ركيت وهن‪ /‬ركويگن‬ ‫ںيم ےن رمح ايك‬
‫ركواگن‬

‫نَر َح َمُ‬ ‫َر ِحم َنا‬ ‫نَر َح َمُ‬ ‫َر ِحم َنا‬
‫‪We showed‬‬ ‫‪We shows mercy/ will‬‬ ‫‪We showed‬‬
‫‪We hear/ will hear‬‬
‫‪َ َmercy‬‬ ‫‪show mercy‬‬ ‫‪َ َmercy‬‬
‫مه رمح ركيت ںيه‪/‬ركنيگي‬ ‫مه ےن رمح ايك‬ ‫مه رمح ركےت ںيه‪/‬ركےگني‬ ‫مه ےن رمح ايك‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَر َح ِم َ‬
‫ي‬ ‫اِر َح ِميَ َ‬ ‫َالَتَر َح َم‬ ‫اِر َح َم‬
‫!‪Don’t show mercy‬‬ ‫!‪Show mercy‬‬ ‫!‪Don’t show mercy‬‬ ‫!‪Show mercy‬‬
‫مپ رمح رك!‬ ‫رمح ركو!‬ ‫مپ رمح رك!‬ ‫رمح ركو!‬

‫َالَتَر َحمَا‬ ‫َالَتَر َحمَا‬


‫‪Don’t show mercy! (you‬‬ ‫‪Show mercy (you‬‬ ‫‪Don’t show mercy! (you‬‬ ‫‪Show mercy‬‬
‫)‪two‬‬
‫مپ رمح ركو(مت دوونن)‬
‫!)‪two‬‬
‫رمح ركو(مت دوونن)‬
‫اِر َحمَا‬ ‫)‪two‬‬
‫مپ رمح ركو(مت دوونن)‬
‫!)‪(you two‬‬
‫رمح ركو(مت دوونن)‬
‫اِر َحمَا‬

‫َالَتَر َحم ََن‬ ‫اِر َحم ََن‬ ‫َالَتَر َحمُوا‬ ‫اِر َحمُوا‬
‫!‪Don’t show mercy‬‬ ‫!‪Don’t show mercy‬‬ ‫‪Show mercy! (you‬‬
‫)‪Show mercy! (you all‬‬
‫)‪(you all‬‬ ‫)‪(you all‬‬ ‫)‪all‬‬
‫مپ رمح ركو!(مت سپ)‬ ‫رمح ركو!(مت سپ)‬ ‫مپ رمح ركو!(مت سپ)‬ ‫رمح ركو!(مت سپ)‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَر ُحومَة‬ ‫رَا ِحمَة‬ ‫مَر ُحوم‬ ‫رَا ِحم‬


‫‪One who received‬‬ ‫‪One who shows‬‬ ‫‪One who received‬‬ ‫‪One who‬‬
‫‪mercy‬‬ ‫‪mercy‬‬ ‫‪mercy‬‬ ‫‪shows mercy‬‬
‫وه سج رپ رمح ايك ت ا‬ ‫رمح ركےن وآايلن‬ ‫وه سج رپ رمح ايك ت ا‬ ‫رمح ركےن وآال‬
‫‪Two who shows‬‬ ‫‪Two who‬‬
‫مَر ُحومَتَا ِن‪َ،‬مُر ُحومَتَي ِنَ‬ ‫رَا ِحمَتَا ِن‪َ،‬رَا ِحمَتَي ِنَ‬ ‫مَر ُحومَا ِن‪َ،‬مَر ُحومَي ِنَ‬ ‫رَا ِحمَا ِن‪َ،‬رَا ِحمَي ِنَ‬
‫‪Two who received mercy‬‬ ‫‪Two who received mercy‬‬
‫‪mercy‬‬ ‫‪shows mercy‬‬
‫وه دو نج رپ رمح ايكت ا‬ ‫وه دو نج رپ رمح ايكت ا‬
‫دو رمح ركےن وآايلن‬ ‫دو رمح ركےن وآےل‬
‫‪Those who shows‬‬ ‫‪Those who‬‬
‫مَر ُحومَا ٌ‬ ‫را ِحمَا ٌَ‬ ‫مَر ُحومُونَ‪َ،‬مَر ُحومِي َنَ‬
‫‪Those who received mercy‬‬ ‫‪Those who received mercy‬‬

‫وه نج رپ رمح ايك ت ا‬ ‫ت‪َ،‬مَر ُحومَاتَ‬ ‫‪mercy‬‬ ‫ت‪َ،‬را ِحمَاتَ‬ ‫وه نج رپ رمح ايك ت ا‬
‫‪shows mercy‬‬ ‫رَا َِحمُون‪َ،‬رَا ِح ِمي َنَ‬
‫رمح ركےن وآايلن‬ ‫رمح ركےن وآےل‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُر َح َمُ‬ ‫رُ ِحم ََ‬


‫ت‬ ‫يُر َح َمُ‬ ‫رُ ِح َمَ‬
‫‪(It, she)was shown‬‬ ‫‪(It, he) is being shown‬‬ ‫‪(It, he)was shown‬‬
‫‪(It, she)is being shown mercy‬‬
‫‪mercy‬‬ ‫‪mercy‬‬ ‫‪mercy‬‬
‫رمح ىك اجيت ےہ‬ ‫رمح ىك يئگ‬ ‫رمح ايك اجبا ےہ‬ ‫رمح ايك ت ا‬
‫َ‬ ‫‪Related words‬‬ ‫لكماتَذاتَصلة‬

‫َ‬ ‫‪entirely merciful‬‬


‫نزآ رهمبان‬ ‫َرَحَمٰن َ‬
‫‪Most Mercifull‬‬
‫تہب رمح ركےن وآال‬ ‫رَ ِحيم َ‬

‫‪31‬‬
‫‪To find‬‬ ‫بابا‬ ‫و ُ ُجود‬ ‫‪He found‬‬ ‫آس ےنبابا‬ ‫َ( و ج د(‬ ‫و َ َج َدَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪107‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬
‫‪she finds/ will find‬‬
‫وه بايت ےہ‪ /‬باۓ ىگ‬ ‫تَج ُِدَ‬
‫‪She found‬‬
‫وه بايت ےہ‪ /‬باۓ ىگ‬ ‫َو َج َدتَ‬ ‫‪He finds/ will find‬‬
‫وه بابا ےہ‪ /‬باۓ اگ‬ ‫يَج ُِدَ‬
‫‪He found‬‬
‫آس ےنبابا‬ ‫َو َج َدَ‬
‫تج ََ‬
‫ِدا ِنَ‬ ‫َو ََج ََد َتا‬ ‫يَج ََ‬
‫ِدا ِنَ‬ ‫َو ََج ََدا‬
‫‪They two find/ will find‬‬ ‫‪They two found‬‬ ‫‪They two find/ will find‬‬ ‫‪They two found‬‬
‫وه دوونن بايت ںيه‪ /‬باںيئ ىگ‬ ‫آن دوونن ےن بابا‬ ‫وه دوونن باےت ںيه‪/‬باںيئ ےگ‬ ‫آن دوونن ےن بابا‬

‫ِد َنَ‬
‫يَج َْ‬ ‫َو ََج ْد ََن‬ ‫ِدوَ َنَ‬‫يَج َُ‬ ‫َو ََج َُدوَا‬
‫‪They find/ will find‬‬ ‫‪They all found‬‬ ‫‪They find/ will find‬‬ ‫‪They all found‬‬

‫وه بايت ںيه‪/‬باںيئ ىگ‬ ‫اوہنں ےنبابا‬ ‫وه باےت ںيه‪ /‬باںيئ ےگ‬ ‫اوہنں ےنبابا‬

‫‪You find/ will find‬‬


‫آ ت بايت ںيه‪ /‬باںيئ ىگ‬ ‫َتَ ِج ِديَ ََن‬
‫‪You found‬‬
‫آ ت ےنبابا‬ ‫َو ََج َْد َِ‬
‫ت‬ ‫‪You find/ will find‬‬
‫آ ت باےت ںيه‪ /‬باںيئ ےگ‬ ‫تَج َُ‬
‫ِد‬
‫‪You found‬‬
‫آ ت ےنبابا‬ ‫َو ََج َْدتَ‬
‫تج ََ‬
‫ِدا ِنَ‬ ‫َو ََج َْد َُّت َما‬ ‫تج ََ‬
‫ِدا ِنَ‬ ‫َو ََج َْد َُّت َما‬
‫‪You two find/ will find‬‬ ‫‪You two found‬‬ ‫‪You two find/ will find‬‬ ‫‪You two found‬‬
‫آ ت دوونن بايت ںيه ‪/‬باںيئ ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےنبابا‬ ‫آ ت دوونن باےت ںيه‪ /‬باںيئ ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےنبابا‬

‫‪You all find/ will find‬‬


‫آ ت سپ بايت ںيه‪ /‬بابینگي‬
‫ِد َنَ‬‫َتَج َْ‬
‫‪You all found‬‬
‫آ ت سپ ےنبابا‬ ‫ََو ََج َْد َُّت َن‬ ‫‪You all find/ will find‬‬
‫آ ت سپ باےت وه‪ /‬باوےگ‬
‫ونَ‬
‫ِد َ‬ ‫تَج َُ‬
‫‪You all found‬‬
‫آ ت سپ ےنبابا‬ ‫ََو ََج َْد َُّت َم‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ِدُ‬ ‫ََو ََج َْد َُّ‬
‫ت‬ ‫ِدُ‬ ‫ََو ََج َْد َُّ‬
‫ت‬
‫‪I find/ will find‬‬

‫َأج َ‬ ‫َأج َ‬
‫‪I find/ will find‬‬ ‫‪I found‬‬ ‫‪I found‬‬
‫ںيم بابا وهن‪ /‬باو ن‬
‫ںيم بايت وهن‪ /‬باون ىگ‬ ‫ںيم ےنبابا‬ ‫ںيم ےنبابا‬
‫اگ‬
‫‪We find/ will find‬‬
‫مه بايت ںيه‪ /‬باںيئ ىگ‬ ‫نَج َُ‬
‫ِد‬
‫‪We found‬‬
‫مه ےنبابا‬ ‫ََو ََج َْد َنا‬ ‫‪We find/ will find‬‬
‫مه باےت ںيه‪ /‬باںيئ ےگ‬ ‫نَج َُ‬
‫ِد‬
‫‪We found‬‬
‫مه ےنبابا‬ ‫ََو ََج َْد َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالتَ ِج ِديَ‬ ‫ِج ِديَ‬ ‫ََالتَج َْ‬


‫ِد‬ ‫ج ِْدَ‬
‫!‪Don’t find‬‬ ‫!‪Find‬‬ ‫!‪Don’t find‬‬ ‫!‪Find‬‬
‫مپ با!‬ ‫باےل!‬ ‫مپ با!‬ ‫باےل!‬

‫ََالََت َج َِدا‬ ‫ج ََِدا‬ ‫ََال َتَج َِدا َ‬ ‫ج ََِدا‬


‫)‪Don’t find! (you two‬‬ ‫)‪Find!(you two‬‬ ‫)‪Don’t find!(you two‬‬ ‫)‪Find!(you two‬‬
‫مپ باو !(مت دوونن)‬ ‫باول!( مت دوونن)‬ ‫مپ باو !(مت دوونن)‬ ‫باول!( مت دوونن)‬

‫)‪Don’t find! (you all‬‬


‫مپ باو!‬
‫ََالََت َج ِْد َنَ‬ ‫!)‪Find (you all‬‬
‫باول!‬
‫ج ِْد َنَ‬ ‫)‪Don’t find! (you all‬‬
‫مپ باو!‬ ‫ََالََت َج َُ‬
‫ِدوَا‬
‫!)‪Find (you all‬‬
‫باول!‬ ‫ج َُ‬
‫ِدوَا‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَو ُجودَة‬ ‫وَاج َِدة‬ ‫مَو ُجوَد‬ ‫وَاجِد‬


‫‪That who is found‬‬ ‫‪Finder‬‬ ‫‪That who is found‬‬ ‫‪Finder‬‬
‫وه وج باىئ يئگ‬ ‫باےن وآىل‬ ‫وه وج بابا ت ا‬ ‫باےن وآال‬

‫ودَتَا َِن‪،‬مَو ُجوَدَ َتَي ِنَ‬


‫مَو ُج َ‬ ‫وَاج َِدتَا َِن‪َ،‬وَاج َِدتَي ِنَ‬ ‫مَو ُجوَ َدَا َِن‪َ،‬مَو ُجوَ َدَي ِنَ‬ ‫وَاج َِدا َِن‪َ،‬وَاج َِدي ِنَ‬
‫‪Two who are found‬‬ ‫‪Two Finder‬‬ ‫‪Two who are found‬‬ ‫‪Two Finder‬‬
‫وه دو وجباىئںيئگ‬ ‫دو باےن وآايلن‬ ‫وه دو وجباےئےئگ‬ ‫دو باےن وآےل‬
‫‪Those who are found‬‬
‫وه وج باىئ ںيئگ‬ ‫مَو ُجوَدَا ٌَ‬
‫ت‪َ،‬مَو ُجوَدَاتَ‬
‫‪Finders‬‬
‫باےن وآايلن‬ ‫ت‪َ،‬وَا َِج َداتَ‬
‫وَا َِج َدا ٌَ‬
‫‪Those who are found‬‬

‫وه نج وك بابا ت ا‬ ‫ونَ‪َ،‬مَو ُجوَدِيَ َنَ‬


‫مَو ُجوَ َدُ َ‬
‫‪Finders‬‬
‫باےن وآےل‬ ‫َ‬ ‫وَاج َُِدوَ َنَ‪َ،‬وَا ِج َِديَ َنَ‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َتُو َج َُد‬ ‫ُوج َِدتَ‬ ‫وج َُد‬


‫يُ َ‬ ‫ُوج َِدَ‬
‫‪(It, she) is being‬‬ ‫‪(It, she) was‬‬ ‫‪(It, he) is being‬‬ ‫‪(It, he) was‬‬
‫‪found‬‬ ‫‪found‬‬ ‫‪found‬‬ ‫‪found‬‬
‫باىئ اجيت ےہ‬ ‫باىئ يئگ‬ ‫بابا اجبا ےہ‬ ‫بابا ت ا‬
‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫و ُ ْجد َ‬


‫‪Means‬‬
‫اجنگشئ‬

‫‪32‬‬
‫‪to promise‬‬ ‫ودعه ركبا‬ ‫وَعد‬ ‫‪He promised‬‬ ‫آس ےنودعه ايك‬ ‫َ(و ع د)‬ ‫وَعَ َدَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪124‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَعِ ُدَ‬ ‫َو َع َدتَ‬ ‫يَعِ ُدَ‬ ‫َو َع َدَ‬


‫‪She promises/ will promise‬‬ ‫‪She promised‬‬ ‫‪He promises/ will promise‬‬ ‫‪He promised‬‬

‫وه ودعه ركيت ےہ‪ /‬ركہ ىگ‬ ‫آس ےن ودعه ايك‬ ‫وه ودعه ركبا ےہ‪ /‬ركہ اگ‬ ‫آس ےنودعه ايك‬

‫ََت ِع ََدا ِنَ‬ ‫َو ََع ََ‬


‫دتا‬ ‫يَعِ ََدا ِنَ‬ ‫َو ََع ََدا‬
‫‪They two promise/ will promise‬‬ ‫‪They two promised‬‬ ‫‪They two promise/ will promise‬‬ ‫‪They two promised‬‬
‫وه دووننودعه ركيت ںيه‪/‬ركبنگي‬ ‫آن وونن ےن ودعه ايك‬ ‫وه دووننودعه ركےت ںيه‪ /‬ركبنگں‬ ‫آن وونن ےن ودعه ايك‬

‫يَعِ ْد َنَ‬ ‫َو ََع ْد َنَ‬ ‫يَعِ َُدوَ َنَ‬ ‫َو ََع َُدوَا‬
‫‪They all promise/ will promise‬‬ ‫‪They all promised‬‬ ‫‪They all promise/ will promise‬‬ ‫‪They all promised‬‬

‫وه ودعه ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫اوہنں ےنودعه ايك‬ ‫وه ودعه ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫اوہنں ےنودعه ايك‬

‫تَعِ ِديَ ََن‬ ‫َو ََع َْد َِ‬


‫ت‬ ‫‪You promise/ will promise‬‬
‫تَعِ َُد‬
‫‪You promised‬‬
‫َو ََع َْدتَ‬
‫‪You promise/ will promise‬‬ ‫‪You promised‬‬

‫آ ت ودعه ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آ ت ےنودعه ايك‬ ‫آ ت ودعه ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت ےنودعه ايك‬

‫َت ِع ََدا ِنَ‬ ‫َو ََع َْد َُّت َماَ‬ ‫َت ِع ََدا ِنَ‬ ‫َو ََع َْد َُّت َما‬
‫‪You two promise/ will promise‬‬ ‫‪You two promised‬‬ ‫‪You two promise/ will promise‬‬ ‫‪You two promised‬‬
‫آ ت دوونن ودعه ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےنودعه ايك‬ ‫آ ت دوونن ودعه ركےن ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےنودعه ايك‬

‫‪You all promise/ will promise‬‬

‫آ ت سپ ودعه ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬


‫تَعِ ْد َنَ‬ ‫‪You all promised‬‬

‫آ ت سپ ےنودعه ايك‬ ‫ََو ََع َْد َُّتنَ‬ ‫‪You all promise/ will promise‬‬

‫آ ت سپ ودعه ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬


‫تَعِ َُدوَ َنَ‬ ‫‪You all promised‬‬

‫آ ت سپ ےنودعه ايك‬ ‫ََو ََع َْد َُّت َم‬


‫َ‬ ‫َ‬
‫َأ ِع َُد‬ ‫ََو ََع َْد َُّ‬
‫ت‬ ‫َأ ِع َُد‬ ‫ََو ََع َْد َُّ‬
‫ت‬
‫‪I promise/ will promise‬‬ ‫‪I promised‬‬ ‫‪I promise/ will promise‬‬ ‫‪I promised‬‬

‫ںيم ودعه ركيت وهن‪ /‬ركون ىگ‬ ‫ںيم ےنودعه ايك‬ ‫ںيم ودعه ركبا وهن‪ /‬ركون اگ‬ ‫ںيم ےنودعه ايك‬

‫نَعِ َُد‬ ‫ََو ََع َْد َنا‬ ‫نَعِ َُد‬ ‫ََو ََع َْد َنا‬
‫‪We promise/ will promise‬‬ ‫‪We promised‬‬ ‫‪We promise/ will promise‬‬ ‫‪We promised‬‬

‫مه ودعه ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫مه ےنودعه ايك‬ ‫مه ودعه ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫مه ےنودعه ايك‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالتَعِ ِديَ‬ ‫ِع ِديَ‬ ‫ََالتَعِ ْدَ‬ ‫ِع ْدَ‬


‫!‪Don’t promise‬‬ ‫!‪Promise‬‬ ‫!‪Don’t promise‬‬ ‫!‪Promise‬‬

‫مپ ودعه رك!‬ ‫ودعه رك!‬ ‫مپ ودعه رك!‬ ‫ودعه رك!‬

‫ََال َتَعِ َدا َ‬ ‫ِع ََدا‬ ‫ََال َتَعِ َدا‬ ‫ِع ََدا‬
‫)‪Don’t promise! (you two‬‬ ‫)‪Promise! (you two‬‬ ‫)‪Don’t promise! (you two‬‬ ‫)‪Promise!(you two‬‬
‫مپ ودعه ركو! (مت دوونن)‬ ‫ودعه ركو! ( مت دوونن)‬ ‫مپ ودعه ركو! (مت دوونن)‬ ‫ودعه ركو! ( مت دوونن)‬

‫)‪Don’t promise!(you all‬‬

‫مپ ودعه ركو!‬


‫َال ََت َعِ ْد َنَ‬ ‫)‪Promise! (you all‬‬

‫ودعه ركو!‬
‫ِع ْد َنَ‬ ‫)‪Don’t promise!(you all‬‬

‫مپ ودعه ركو!‬ ‫ََالََت َعِ َُدوَا‬


‫)‪Promise!(you all‬‬

‫ودعه ركو!‬ ‫ِع َُدوَا‬


‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَوعُوَ َدة‬ ‫وَا ِع َدة‬ ‫مَوعُوَد‬ ‫وَا ِعد‬


‫‪The one who is promised‬‬ ‫‪One who gives promise‬‬ ‫‪The one who is promised‬‬ ‫‪One who gives promise‬‬

‫وه سج اك ودعه ايك ت ا‬ ‫ودعه ركےن وآىل‬ ‫وه سج اك ودعه ايك ت ا‬ ‫ودعه ركےن وآال‬

‫مَوعُوَ َدَتَا َِن‪َ،‬مَوعُوَدَ َتَي ِنَ‬ ‫وَا ِع َدتَان‪َ،‬وَا ِع َدتَي ِنَ‬ ‫ودَا َِن‪،‬مَوعُوَ َدَي ِنَ‬
‫مَوعُ َ‬ ‫وَا ِع َدا ِن‪َ،‬وَا ِع َدي ِنَ‬
‫‪Two who are promised‬‬ ‫‪Two who give promise‬‬ ‫‪Two who are promised‬‬ ‫‪Two who give promise‬‬
‫وه دو نج اكودعه ايك ت ا‬ ‫دو ودعه ركےنوآايلن‬ ‫وه دو نج اكودعه ايك ت ا‬ ‫دو ودعه ركےنوآےل‬

‫َ‬
‫‪Those who give‬‬

‫مَوعُوَ َدَ ٌَ‬


‫ات‪َ،‬مَوعُوَدَاتَ‬ ‫َ َِ ٌ َ َِ‬ ‫مَوعُوَ َدُوَ َنَ‪َ،‬مَوعُوَ َدِيَ َنَ‬ ‫وَا ِع َُدوَ َنَ‪َ،‬وَا ِع َِديَ َنَ‬
‫‪Those who are promised‬‬ ‫‪Those who give promise‬‬ ‫‪Those who are promised‬‬

‫واعدات‪،‬واعداتَ ودعه ركےن وآايلن‬


‫‪promise‬‬
‫وه نج اك ودعه ايك ت ا‬ ‫وه نج اك ودعه ايك ت ا‬ ‫ودعه ركےن وآےل‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َتُوعَ ُدَ‬ ‫ُو ِع َدتَ‬ ‫يُوعَ ُدَ‬ ‫ُو ِع َدَ‬


‫‪(It, she) is being promised‬‬ ‫‪(It, she) was promised‬‬ ‫‪(It, he) is being promised‬‬ ‫‪(It, he) was promised‬‬

‫ودعه ىك اجيت ےہ‬ ‫ودعه ىك يئگ‬ ‫ودعه ايك اجبا ےہ‬ ‫ودعه ايك ت ا‬

‫َ‬ ‫‪Related words‬‬ ‫لكماتَذاتَصلة‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪Appointment, Meeting time‬‬


‫ودعه‪ ،‬رقمره وقت‬ ‫مَو ِعد‪َ،‬مِيعَاد َ‬ ‫‪Threat‬‬
‫ديكمھ‬ ‫َوَ َِعيَد َ‬

‫‪33‬‬
‫‪to say‬‬ ‫انهک‬ ‫قَول‬ ‫‪He said‬‬ ‫آس ےن اہك‬ ‫(ق و ل)‬ ‫قَالََ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪1719‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َق َال َ‬ ‫َقا َلَ‬


‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬
‫‪She says/ will say‬‬

‫وه يتهک ےہ‪/‬ےهکىگ‬


‫تَقُو َلُ‬ ‫‪She said‬‬

‫آس ےناہك‬ ‫ت َ‬
‫‪He says/ will say‬‬

‫وه اتهک ےہ‪ /‬ےهک اگ‬


‫يَقُوَ َلُ‬ ‫‪He said‬‬

‫آس ےن اہك‬

‫تُقُو َال ِنَ‬ ‫َق َال َتا‬ ‫يَقُوَ َال ِنَ‬ ‫َق َاالَ‬
‫‪They two say/ will say‬‬ ‫‪They two said‬‬ ‫‪They two say/ will say‬‬ ‫‪They two said‬‬

‫ُقل َنَ‬ ‫َق ُالوَا َ‬


‫وه دوونن يتهک ںيه‪/‬ںيہك ىگ‬ ‫آن دوونن ےناہك‬ ‫وه دوونن ےتہك ںيه‪/‬ںيہك ےگ‬ ‫آن دوونن ےن اہك‬

‫يَقُل َنَ‬ ‫يَقُوَلُوَ َنَ‬


‫‪They say/ will say‬‬ ‫‪They all said‬‬ ‫‪They say/ will say‬‬ ‫‪They all Said‬‬

‫وه يتهک ںيه‪ /‬ںيہك ىگ‬ ‫آنہون ےن اہك‬ ‫و ه ےتہك ںيه‪ /‬ںيہك ےگ‬ ‫آنہون ےناہك‬

‫تَقُولِي ََن‬ ‫ُقل َِ‬


‫ت‬ ‫تَقُوَ َلُ‬ ‫َُقل ََ‬
‫ت‬
‫‪You say/ will say‬‬ ‫‪You said‬‬ ‫‪You say/ will say‬‬ ‫‪You said‬‬

‫آ ت يتهک ںيه‪ /‬ںيہك ىگ‬ ‫آ ت ےن اہك‬ ‫آ ت ےتہك ںيه‪/‬ںيہك ےگ‬ ‫آ ت ےناہك‬

‫تُقُو َال ِنَ‬ ‫ُقل ُت َما‬ ‫تَقُ َ‬


‫وال ِنَ‬ ‫َُقل ُت َما‬
‫‪You two say/ will say‬‬ ‫‪You two said‬‬ ‫‪You two say/ will say‬‬ ‫‪You two said‬‬

‫ُقل ُت َن‬ ‫َُقل ُت َم‬


‫آ ت دوونن يتهک ںيه‪/‬ںيہكىگ‬ ‫آ ت دوونن ےناہك‬ ‫آ ت دوونن ےتہك ںيه‪/‬ںيہك ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےناہك‬

‫تَقُل َنَ‬ ‫تَقُوَلُوَ َنَ‬


‫‪You all say/ will say‬‬ ‫‪You all said‬‬ ‫‪You all say/ will say‬‬ ‫‪You all said‬‬

‫آ تسپيتهکںيه‪/‬ںيہكىگ‬ ‫آ ت سپ ےناہك‬ ‫آ تسپےتہكںيه‪/‬سپںيہكےگ‬ ‫آ ت سپ ےن اہك‬

‫‪I say/ will say‬‬


‫ںيم يتهک وهن‪ /‬وهكنگي‬
‫أَقُوَ َلُ‬ ‫‪I said‬‬
‫ںيم ےناہك‬ ‫َُقل َُ‬
‫ت‬
‫‪I say/ will say‬‬

‫ںيم اتهکوهن‪ /‬وهكن ا‬


‫َ‬
‫أق ُ َ‬
‫ولُ‬ ‫‪I said‬‬

‫ںيم ےناہك‬ ‫َُقل َُ‬


‫ت‬
‫نَقُوَ َلُ‬ ‫َُقل َنا‬ ‫نَقُوَ َلُ‬ ‫َُقل َنا‬
‫‪We say/ will say‬‬ ‫‪We said‬‬ ‫‪We say/ will say‬‬ ‫‪We said‬‬

‫مه سپ يتهک ںيه‪ /‬ںيہك ىگ‬ ‫مه ےن اہك‬ ‫مه ےتہكںيه‪/‬ںيہك ےگ‬ ‫مه ےناہك‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَقُولِيَ‬ ‫قُولِيَ‬ ‫َال ََت َقُ َل‬ ‫ق ُ َل‬


‫!‪Don’t say‬‬ ‫!‪Say‬‬ ‫!‪Don’t say‬‬ ‫!‪Say‬‬

‫مپ ہہك!‬ ‫ہہك!‬ ‫مپ ہہك!‬ ‫ہہك!‬

‫َالَتَقُوَ َالَ‬ ‫قُو َالَ‬ ‫َال ََت َقُو َالَ‬ ‫قُو َالَ‬
‫)‪Don’t say! (you two‬‬ ‫)‪Say! (you two‬‬ ‫)‪Don’t say! (you two‬‬ ‫)‪Say! (you two‬‬
‫مپ وهك !(مت دوونن(‬ ‫وهك !(مت دوونن(‬ ‫مپ وهك !(مت دوونن(‬ ‫وهك !(مت دوونن(‬

‫َالَتَقُل َنَ‬ ‫قُل َنَ‬ ‫َال ََت َقُولُوا‬ ‫قُولُوا‬


‫)‪Don’t say! (you all‬‬ ‫)‪Say! (you all‬‬ ‫)‪Don’t say! (you all‬‬ ‫)‪Say! (you all‬‬
‫مپ وهك!‬ ‫وهك!‬ ‫مپ وهك!‬ ‫وهك!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَقُولَة َ‬ ‫قَائِلَة‬ ‫َمَقُوَل‬ ‫قَائِل‬


‫‪That which is said‬‬ ‫!‪The one who says‬‬ ‫‪That which is said‬‬ ‫‪The one who says‬‬

‫وج يهک يئگ‬ ‫ےنهک وآىل!‬ ‫وج اہك ت ا‬ ‫ےنهک وآال‬

‫مَقُولَتَي ِن‪،‬مَقُولَتَا ِنَ‬ ‫قَائِلَتَي ِن‪،‬قَائِلَتَا َِن َ‬ ‫وال ِن‪َ،‬مَقُولَي ِنَ َ‬


‫مَقُ َ‬ ‫قَائ ِ َال َِن‪َ،‬قَائِلَي ِنَ‬
‫‪Two which are said‬‬ ‫‪Two who say‬‬ ‫‪Two which are said‬‬ ‫‪Two who say‬‬
‫دو وج يهکںيئگ‬ ‫دو ےنهک وآايلن‬ ‫دو وج ےهک ےئگ‬ ‫دو ےنهک وآےل‬

‫ت‪َ،‬مََ َقُوَ َالتَ‬


‫مََقُوَ َال ٌَ‬ ‫ت‪،‬قَا َئ ِ َالتَ‬
‫قَا َئ ِ َال ٌ‬ ‫مَقُوَلُوَنَ‪َ،‬مَقُولِيَ َنَ‬ ‫َ ُ َ َ ِ َ‬
‫‪All which are said‬‬ ‫‪All whosay‬‬ ‫‪All which are said‬‬ ‫‪All whosay‬‬

‫وهسپوجيهکںيئگ‬ ‫ےنهک وآايلن‬ ‫وهسپوجےهکےئگ‬ ‫قا َئ ِلوَ َن‪َ،‬قائِليَنَ َ ےنهک وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َتُقَ َ‬
‫الُ‬ ‫قِيلَتَ‬ ‫َي ُقَ َ‬
‫الُ‬ ‫قِي َل َ‬
‫‪(It, she) is being said‬‬ ‫‪(It, she) was said‬‬ ‫‪(It, he) is being said‬‬ ‫‪(It, he) was said‬‬

‫يهک اجيت ےہ‬ ‫يهک يئگ‬ ‫اہك اجبا ےہ‬ ‫اہك ت ا‬

‫َ‬ ‫‪Related words‬‬ ‫لكماتَذاتَصلة‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫‪34‬‬
‫‪to be‬‬ ‫وهبا‬ ‫كَون‬ ‫‪He was; is‬‬ ‫وه اھت‪،‬ےہ‬ ‫(ك و ن)‬ ‫َك َنََ‬
‫َ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪1361‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَ ُكو َنُ‬ ‫ََك َنتَ‬ ‫ي َ ُكوَ َنُ‬ ‫ََك َنَ‬


‫‪She is/will be‬‬ ‫‪she was/she is‬‬ ‫‪He is/ will be‬‬ ‫‪He was/ He is‬‬

‫وه يھت‪/‬وهىگ‬ ‫وه يھت‬ ‫وه ےہ‪/‬وهاگ‬ ‫وه اھت‪،‬وه ےہ‬

‫تَ ُكونَا ِنَ‬ ‫ََك َن َتا‬ ‫ي َ ُكوَنَا ِنَ‬ ‫ََك َنا َ‬


‫‪They two are/ will be‬‬ ‫‪They two were‬‬ ‫‪They two are/will be‬‬ ‫‪They two were‬‬
‫وه دوونن ںيھت‪/‬وهنىگ‬ ‫وه دوونن ںيھت‬ ‫وه دوونن ںيه‪ /‬وهن ےگ‬ ‫وه دوونن ےھت‬

‫ي َ ُكنَ‬ ‫ُكنَ‬ ‫ي َ ُكوَنُوَ َنَ‬ ‫ََك ُنوَا‬


‫‪They are/ will be‬‬ ‫‪They were‬‬ ‫‪They are/ will be‬‬ ‫‪They were‬‬

‫وه سپ ںيه‪ /‬وهن ىگ‬ ‫وه سپ ںيھت‬ ‫وه سپ ںيه‪ /‬وهنگں‬ ‫وه ےھت‬

‫تَ ُكوَنِيَ ََن‬ ‫ُك ْن َِ‬


‫ت‬ ‫تَ ُكوَ َنُ‬ ‫ُك ْن ََ‬
‫ت‬
‫‪You are/ will be‬‬ ‫‪You were‬‬ ‫‪You are/ will be‬‬ ‫‪You were‬‬

‫آ ت ںيه‪ /‬وهن ىگ‬ ‫آ ت ںيھت‬ ‫آ ت ںيه‪ /‬وهےگن‬ ‫مت ےھت‬

‫تَ ُكوَنَا ِنَ‬ ‫ُك ْن ُت َما‬ ‫تَ ُكوَنَا ِنَ‬ ‫َُك ْن َُت َما‬
‫‪You two are/will be‬‬ ‫‪You two were‬‬ ‫‪You two are/ will be‬‬ ‫‪You two were‬‬
‫آ ت دوونن ںيه‪ /‬وهنىگ‬ ‫آ ت دووننںيھت‬ ‫آ ت دوونن ںيه‪/‬وهن ےگ‬ ‫آ ت دووننےھت‬

‫تَ ُكنَ‬ ‫ُك ْن ُتنَ‬ ‫تَ ُكوَنُوَ َنَ‬ ‫ُك ْن ُت َم‬


‫‪You all are/ will be‬‬ ‫‪You all were‬‬ ‫‪You all are/ will be‬‬ ‫‪You all were‬‬

‫آ ت سپ ںيه‪ /‬وهن ىگ‬ ‫آ ت سپ ںيھت‬ ‫آ ت سپ ںيه‪ /‬وهن ےگ‬ ‫آ ت سپ ےھت‬

‫‪I am/ will be‬‬

‫ںيم وهن‪ /‬وهن ىگ‬


‫أَكُوَ َنُ‬ ‫‪I was‬‬

‫ںيم يھت‬ ‫ُك ْن َُ‬


‫ت‬
‫‪I am/ will be‬‬

‫ںيم وهن‪ /‬وهن اگ‬


‫أَكُوَ َنُ‬ ‫‪I was‬‬

‫ںيم اھت‬ ‫ُك ْن َُ‬


‫ت‬
‫ن َ ُكوَ َنُ‬ ‫ُكنا‬ ‫ن َ ُكوَ َنُ‬ ‫ُكنا‬
‫‪We are/ will be‬‬ ‫‪We were‬‬ ‫‪We are/ will be‬‬ ‫‪We were‬‬

‫مه ںيه‪َ/‬وهن ىگ‬ ‫مه سپ ںيھت‬ ‫مه ںيه‪َ/‬وهن ےگ‬ ‫مه ےھت‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬


‫!‪Don’t be‬‬

‫مپ وهاج!‬
‫ََالتَ ُ‬
‫كونِيَ‬
‫!‪Be‬‬

‫وهاج!‬ ‫كُونِيَ‬
‫!‪Don’t be‬‬

‫مپ وهاج!‬
‫ََالَت َ ُ‬
‫ك َن‬
‫!‪Be‬‬

‫وهاج!‬ ‫ك ُ َن‬
‫ََالَت َ ُكوَنَا‬ ‫كُوَنَا‬ ‫ََالَت َ ُكوَنَا‬ ‫كُوَنَا‬
‫)‪Don’t be! (you two‬‬ ‫)‪Be! (you two‬‬ ‫)‪Don’t be! (you two‬‬ ‫)‪Be! (you two‬‬
‫مپ وهاجو!(دوونن)‬ ‫وهاجو(مت دوونن)‬ ‫مپ وهاجو!(دوونن)‬ ‫وهاجو!(مت دوونن)‬

‫)‪Don’t be!(you all‬‬

‫مپ وهاجو!‬
‫َالَت َ ُ‬
‫ك َن‬
‫)‪Be!(you all‬‬

‫وه اجو!‬ ‫ك ُ َن‬


‫)‪Don’t be!(you all‬‬

‫مپ وهاجو!‬ ‫َالَت َ ُكوَنُوَا‬


‫)‪Be!(you all‬‬

‫وه اجو!‬ ‫كُوَنُوَا‬


‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫ََكئِنَة‬ ‫ََكئِن‬
‫‪The one who becomes‬‬ ‫‪The one who becomes‬‬

‫‪َNo effect of this verb‬‬ ‫وهےن وآىل‬ ‫‪َNo effect of this verb‬‬ ‫وهےن وآال‬
‫‪Two who become‬‬
‫ََكئ َِن َتَا َِن َ‬
‫‪ََ،‬كئِنَتي ِنَ‬
‫‪Twowho become‬‬
‫ََكئِنَا َِن َ‬
‫‪ََ،‬كئِنَي ِنَ‬
‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫وهےن وآايلن (دو)‬ ‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫وهےن وآےل (دو)‬
‫‪All who become‬‬
‫ات َ‬
‫‪َ،‬كئِنَاتَ‬ ‫ََكئِن َ ٌ‬ ‫‪All who become‬‬
‫ََكئِنُو َنَ َ‬
‫‪َ،‬كئِنِي َنَ‬
‫وهےن وآايلن‬ ‫وهےن وآےل‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َ‬
‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪َ Place‬‬


‫هگج‬ ‫مَ ََكن َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫‪35‬‬
‫‪to increase‬‬ ‫رباده ركبا‬ ‫زِيَادَة‬ ‫‪He increased‬‬ ‫آس ےن رباده ايك‬ ‫(ز ي د)‬ ‫ادََ‬
‫زَ َ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪51‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬
‫‪/‬‬
‫تَ ِزيَ َُد‬ ‫َز َادت‬ ‫ي َ ِز َُ‬
‫يد‬ ‫َز َادَ‬
‫‪She increases will increase‬‬ ‫‪She increased‬‬ ‫‪He increases/ will increase‬‬ ‫‪He increased‬‬

‫وه رباده ركيت ےہ‪ /‬ركہىگ‬ ‫آس ےن رباده ايك‬ ‫وه رباده ركبا ےہ‪ /‬ركہ اگ‬ ‫آس ےن رباده ايك‬

‫تَزِيَ َدا ِنَ‬ ‫زَادَتَا‬ ‫يَزِيَ َدا ِنَ‬ ‫َز َادا‬


‫‪They two increase/ will increase‬‬ ‫‪They two increased‬‬ ‫‪They two increase/ will increase‬‬ ‫‪They twoincreased‬‬
‫وه دو رباده ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آن دوونن ےن رباده ايك‬ ‫وه دو رباده ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن رباده ايك‬

‫ي َ ِزدْ َنَ‬ ‫ز ِ ْد ََن‬ ‫ي َ ِزيَ ُدوَ َنَ‬ ‫َز ُادوَا‬


‫… ‪They increase/will‬‬
‫‪They increase/ will increase‬‬ ‫‪They increased‬‬ ‫‪They increased‬‬
‫وه رباده ركےت ںيه‪/‬‬
‫وهسپربادهركيتںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫اوہنں ےنربادهايك‬ ‫اوہنں ےنربادهايك‬
‫ركںي ےگ‬

‫تَ ِزيَ ِديَ ََن‬ ‫ز ِ ْد َِ‬


‫ت َ‬ ‫تَ ِزيَ َُد‬ ‫َز ِ ْدتَ‬
‫‪You increase/will increase‬‬ ‫‪You increased‬‬ ‫‪You increase/will increase‬‬ ‫‪You increased‬‬

‫آ تربادهركيتوه‪/‬ركوىگ‬ ‫آ ت ےن رباده ايك‬ ‫آ تربادهركےتوه‪/‬ركوےگ‬ ‫آ ت ےن رباده ايك‬

‫تَزِيَ َدا ِنَ‬ ‫زِدْ َتُّمَا َ‬ ‫تَزِيَ َدا ِنَ‬ ‫َُز ْد َُّت َما‬
‫‪you two increase/ will increase‬‬ ‫‪You two increased‬‬ ‫‪You two increase/ will increase‬‬ ‫‪You two increased‬‬
‫آ ت دوونن رباده ركيت ںيه‪ /‬ركںيىگ‬ ‫آ ت دوونن ےن رباده ايك‬ ‫آ ت دوونن رباده ركےت وه‪ /‬ركو ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن رباده ايك‬

‫‪You all increase/ will increase‬‬

‫آ ت سپ رباده ركيت ںيه‪ /‬ركںيىگ‬


‫تَزِدْ َنَ‬ ‫‪You all increased‬‬

‫آ ت سپ ےن رباده ايك‬ ‫ز ِ ْد َُّتنَ َ‬


‫‪You all increase/‬‬
‫‪will increase‬‬
‫آ ت سپ رباده ركےت وه‪/‬‬
‫تَزِيَ ُدوَ َنَ‬ ‫‪You all increased‬‬

‫آ ت سپ ےن رباده ايك‬ ‫َز ِ ْد َُّت َم‬


‫أَزِيَ َدُ‬ ‫أَزِيَ َدُ‬
‫ركو ےگ‬

‫َز ِ ْد َُّ‬
‫ت‬ ‫َز ِ ْد َُّ‬
‫ت‬
‫‪I increase/ will increase‬‬ ‫‪I increased‬‬ ‫‪I increase/will increase‬‬ ‫‪I increased‬‬

‫ںيم رباده ركيت وهن‪/‬ركون ىگ‬ ‫ںيم ےن رباده ايك‬ ‫ںيم رباده ركبا وهن‪ /‬ركون اگ‬ ‫ںيم ےن رباده ايك‬

‫نَزِيَ َُد‬ ‫َز َِْد ََنا‬ ‫َن َزِيَ َُد‬ ‫َز َِْد ََنا‬
‫‪We increase/ will increase‬‬ ‫‪We increased‬‬ ‫‪We increase/ will increase‬‬ ‫‪We increased‬‬

‫مه رباده ركيت ںيه‪ /‬ركںيىگ‬ ‫مه ےن رباده ايك‬ ‫مهربادهركےتںيه‪َ/‬ركںيےگ‬ ‫مه ےن رباده ايك‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالََت َزِي ِديَ‬ ‫زِيَ ِديَ‬ ‫ََالتَزِ َدْ‬ ‫ز ِ َدْ‬


‫!‪Don’t increase‬‬ ‫!‪Increase‬‬ ‫!‪Don’t increase‬‬ ‫!‪Increase‬‬

‫مپ رباده رك‬ ‫رباده رك!‬ ‫مپ رباده رك‬ ‫رباده رك!‬

‫َالَتَزِيَ َدا‬ ‫زِيَ َدا‬ ‫َالَتَزِيَ َدا‬ ‫زِيَ َدا‬


‫!‪Don’t (you two) increase‬‬ ‫)‪Increase! (you two‬‬ ‫!‪Don’t (you two) increase‬‬ ‫)‪Increase! (you two‬‬
‫مپ رباده ركو! (مت دوونن)‬ ‫رباده ركو! (مت دوونن)‬ ‫مپ رباده ركو! (مت دوونن)‬ ‫رباده ركو! (مت دوونن)‬
‫)‪Don’t increase! (you all‬‬

‫مپ رباده ركو!‬


‫َالَتَزِدْ َنَ‬ ‫)‪Increase! (you all‬‬

‫رباده ركو!‬
‫زِدْ َنَ‬ ‫)‪Don’t increase! (you all‬‬

‫مپ رباده ركو!‬ ‫َالَتَزِيَ ُدوَا‬


‫)‪Increase! (you all‬‬

‫رباده ركو!‬ ‫زِي ُدوَا‬


‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬
‫‪One who increased‬‬
‫وج رباده ىك يئگ‬ ‫مَ ِزي َدة‬ ‫‪One who increases‬‬
‫رباده ركےن وآىل‬ ‫زَائ ِ َدة‬ ‫‪One who increased‬‬
‫وج رباده ايك ت ا‬ ‫مَ ِزيد‬ ‫‪One who increases‬‬
‫رباده ركےن وآال‬ ‫زَائِد‬
‫مَ ِزي َدتَا َِن‪،‬مَ ِزي َدتَي ِنَ‬ ‫زَائ ِ َدتَا َِن‪َ،‬زَائ ِ َدتي ِنَ َ‬ ‫مَزِيَ َدا َِن‪،‬مَزِيَ َدي ِنَ‬ ‫زَائ ِ َدا َِن‪،‬زَائ ِ َدي ِنَ‬
‫‪Two who increased‬‬ ‫‪Twowho increase‬‬ ‫‪Two who increased‬‬ ‫‪Twowho increase‬‬
‫دو وج رباده ىكںيئگ‬ ‫دو رباده ركےن وآايلن‬ ‫دو وج رباده ےیک ےئگ‬ ‫دو رباده ركےن وآےل‬

‫ات‪،‬مَزِي َداتَ‬
‫مَزِي َد ٌ‬ ‫ات‪،‬زَائ ِ َداتَ‬
‫زَائ ِ َد ٌ‬ ‫مَزِيَ ُدوَ َنَ‪َ،‬مَزِيَ ِديَ َنَ‬ ‫زَائ ِ ُدوَ َنَ‪،‬زَائ ِ ِديَ َنَ‬
‫‪Those who increased‬‬ ‫‪Thosewho increase‬‬ ‫‪Thosewho increased‬‬ ‫‪Thosewho increase‬‬
‫سپ وج رباده ىكںيئگ‬ ‫رباده ركےن وآايلن‬ ‫سپ وج رباده ےیک ےئگ‬ ‫رباده ركےن وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُزَ َ‬
‫ادُ‬ ‫زِي ََدتَ‬ ‫ادُ‬
‫يُزَ َ‬ ‫زِي َدَ‬
‫‪(It, she) is being‬‬ ‫‪(It, he) is being‬‬
‫‪(It, she) is increased‬‬ ‫‪(It, he) is increased‬‬
‫‪increased‬‬ ‫‪increased‬‬

‫رباده ىك اجيت ےہ‬ ‫رباده ىك يئگ‬ ‫رباده ايك اجبا ےہ‬ ‫رباده ايك ت ا‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪َ Place‬‬


‫هگج‬ ‫مَ ََكن َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫‪36‬‬
‫‪to call, to pray‬‬ ‫اكپربا‬ ‫دُعَاء‬ ‫‪He called‬‬ ‫آس ےناكپرآ‬ ‫(د ع و)‬ ‫دَعَاَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪197‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَ ْدعُوَ‬ ‫َد َعتَ َ‬ ‫ي َ ْدعُوَ‬ ‫َد َعا‬


‫‪She calls/ Will call‬‬ ‫‪She called‬‬ ‫‪He calls/ will call‬‬ ‫‪He called‬‬

‫وه اكپريت ےہ‪ /‬اكپرہ ىگ‬ ‫آس ےن اكپرآ‬ ‫وه اكپربا ےہ‪/‬اكپرہاگ‬ ‫آس ےن اكپرآ‬

‫َتَ ْدعُ َوا ِنَ‬ ‫دَعَتَا‬ ‫ي َ ْدعُ ََوا ِنَ‬ ‫َد َع ََوا‬
‫‪They two call/ will call‬‬ ‫‪They two called‬‬ ‫‪They two call/ will call‬‬ ‫‪They two called‬‬
‫وه دوونن اكپريت ںيه‪/‬اكپرںيىگ‬ ‫آن دوونن ےن اكپرآ‬ ‫وه دوونن اكپرےت ںيه‪/‬اكپرںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن اكپرآ‬

‫ي َ ْدعُو َنَ‬ ‫َد َعو ََن‬ ‫ي َ ْد َعُوَ َنَ‬ ‫َد ََعوَا‬


‫‪They all call/ will call‬‬ ‫‪They all called‬‬ ‫‪They all call/ will call‬‬ ‫‪They all called‬‬

‫وه سپ اكپريت ںيه‪/‬اكپرںي ىگ‬ ‫آوھننےناكپرآ‬ ‫وه اكپرےت ںيه‪ /‬اكپرںي ےگ‬ ‫آوھننےناكپرآ‬

‫تَ ْد ِعي ََن‬ ‫َد َعو َِ‬


‫ت‬ ‫تَ ْدعُوَ‬ ‫َد َعوَ ََ‬
‫ت‬
‫‪You call/ will call‬‬ ‫‪You called‬‬ ‫‪you call/ will call‬‬ ‫‪You called‬‬

‫آ ت اكپريت ںيه‪ /‬اكپرںي ىگ‬ ‫آ ت ےن اكپرآ‬ ‫آ ت اكپرےت ںيه‪ /‬اكپرںي ےگ‬ ‫آ ت ےن اكپرآ‬

‫تَ ْدعُ َوا ِنَ‬ ‫َد َعو ُت َما‬ ‫تَ ْدعُ َوا ِنَ‬ ‫َد َعو َُت َما‬
‫‪You two call/ will call‬‬ ‫‪You two called‬‬ ‫‪you two call/ will call‬‬ ‫‪You two called‬‬
‫آ ت دوونن اكپريت ںيه‪ /‬اكپرںيىگ‬ ‫آ ت دوونن ےن اكپرآ‬ ‫آ ت دوونن اكپرےت ںيه‪ /‬اكپرںي ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن اكپرآ‬

‫‪You all call/ will call‬‬


‫آتسپاكپريتںيه‪/‬اكپرںيىگ‬
‫تَ ْدعُو َنَ‬ ‫‪You all called‬‬

‫آ ت سپ ےن اكپرآ‬ ‫َد َعو ُتنَ‬ ‫‪You all call/ will call‬‬


‫آتسپاكپرےتںيه‪/‬اكپرںيےگ‬
‫تَ ْد َعُوَ َنَ‬ ‫‪You all called‬‬

‫آ ت سپ ےن اكپرآ‬ ‫َد َعو َُت َم‬


‫َ‬ ‫َ‬
‫أدْعُوَ‬ ‫َد َعو َُ‬
‫ت‬ ‫َأدْعُوَ‬ ‫َد َعو َُ‬
‫ت‬
‫‪I call/ will call‬‬ ‫‪I called‬‬ ‫‪I call/ will call‬‬ ‫‪I called‬‬

‫ںيم اكپريت وهن‪/‬اكپرون ىگ‬ ‫ںيم ےن اكپرآ‬ ‫ںيم اكپربا وهن‪/‬اكپرون اگ‬ ‫ںيم ےن اكپرآ‬

‫َن َ ْدعُوَ‬ ‫َد َعو َنا‬ ‫ن َ ْدعُوَ‬ ‫َد َعوَ َنا‬


‫‪We call/ will call‬‬ ‫‪We called‬‬ ‫‪We call/ will call‬‬ ‫‪We called‬‬

‫مه اكپريت ںيه‪ /‬اكپرںي ىگ‬ ‫مه ےن اكپرآ‬ ‫مه اكپرےت ںيه‪/‬اكپرںي ےگ‬ ‫مه ےن اكپرآ‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالََت َ ْد ِع َ‬
‫ي‬ ‫اِدْ ِع َ‬
‫ي‬ ‫ََالتَدْعَ ُ َ‬ ‫َا ُد ْ َ‬
‫عُ‬
‫!‪Don’t call‬‬ ‫!‪Call‬‬ ‫!‪Don’t call‬‬ ‫!‪Call‬‬

‫مپ اكپر!‬ ‫اكپر!‬ ‫مپ اكپر!‬ ‫اكپر!‬

‫َالَت َ ْدعُ َوا‬ ‫َا ُدْعُ َوا‬ ‫َالَت َ ْدعُ َوا‬ ‫َا ُدْعُ َوا‬
‫)‪Don’t call! (You two‬‬ ‫)‪Call! (you two‬‬ ‫)‪Don’t call! (You two‬‬ ‫)‪Call! (you two‬‬
‫مپ اكپرو! (مت دوونن)‬ ‫اكپرو! (مت دوونن)‬ ‫مپ اكپرو! (مت دوونن)‬ ‫اكپرو! (مت دوونن)‬

‫)‪Don’t call! (you all‬‬

‫مپ اكپرو!‬
‫ََالتَ ْدعُوَ َنَ‬ ‫)‪Call! (you all‬‬

‫اكپرو!‬
‫اُدْعُوَ َنَ‬ ‫)‪Don’t call!(you all‬‬

‫مپ اكپرو!‬ ‫َالتَ ْدعُوَا َ‬


‫)‪Call!(you all‬‬

‫اكپرو!‬ ‫َا ُدْعُوا‬


‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَ ْدعُوة‬ ‫دَا ِع َي َة‬ ‫مَ ْدعُ َو‬ ‫دَاعَ‬


‫‪One who is called‬‬ ‫‪Caller‬‬ ‫‪One who is called‬‬ ‫‪Caller‬‬

‫وه وج اكپرى يئگ‬ ‫اكپرےن وآىل‬ ‫وه وج اكپرآ ت ا‬ ‫اكپرےن وآال‬

‫مَ ْدعُوتَا َِن‪َ،‬مَ ْدعُوتَي ِنَ‬ ‫دَا ِع َي َتَان‪،‬دَا ِعتَي ِنَ‬ ‫مَ ْدعُوا َِن‪َ،‬مَ ْدعُوي ِنَ‬ ‫َدَا ِع َي َا َِن‪،‬دَا ِع َي َي ِنَ‬
‫‪Two who are called‬‬ ‫‪The two callers‬‬ ‫‪Two who are called‬‬ ‫‪The two callers‬‬
‫وه دووج اكپرىںيئگ‬ ‫دو اكپرےن وآايلن‬ ‫وه دو وج اكپرہ ےئگ‬ ‫دو اكپرےن وآےل‬

‫ات‪،‬مَ ْدعُواتَ‬
‫مَ ْدعُو ٌ‬ ‫دَا ِعي َ ٌ‬
‫ات‪،‬دَا ِعيَاتَ‬ ‫مَ ْدعُ ُّووَ َنَ‪َ،‬مَ ْدعَ ِويَ َنَ‬ ‫دَاعُوَ َنَ‪َ،‬دَا ِعيَ َنَ َ‬
‫‪All those who are called‬‬ ‫‪Callers‬‬ ‫‪All those who are called‬‬ ‫‪Callers‬‬

‫وه سپ وج اكپرى ںيئگ‬ ‫اكپرےن وآايلن‬ ‫وه سپ وج اكپرہ ےئگ‬ ‫اكپرےن وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُ ْد َعٰى‬ ‫دُ ِعيَتَ‬ ‫ي ُ ْد َعٰى‬ ‫دُ ِع َيَ‬


‫‪(It, she) is being called‬‬ ‫‪(It, she) was called‬‬ ‫‪(It, he) is being called‬‬ ‫‪(It, he) was called‬‬

‫اكپرى اجيت ےہ‬ ‫اكپرى يئگ‬ ‫اكپرآ اجبا ےہ‬ ‫اكپرآ ت ا‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬
‫‪Plea‬‬
‫اكپر‬
‫َدَعَ َٰوى َ‬
‫‪Adopted sons‬‬
‫ےل باكل ڑلاك‬
‫َدَ ِعيَ‪،‬أ ْد ِعيَاءُ‪َ +‬‬
‫‪Praying,supplication‬‬
‫داع‬ ‫َ‬ ‫َدُ َعَاء‬

‫‪37‬‬
‫‪to direct, to guide‬‬ ‫دهآنت داني‬ ‫هُ ًدى‪َ،‬هِ َدايَة‬ ‫‪He guided‬‬ ‫آس ےندهآنت دى‬ ‫(ه د ى )‬ ‫هَ َدىَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪163‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَه ِدي‬ ‫َه َدتَ‬ ‫يَه ِديَ‬ ‫َه َدى‬


‫‪She guides/ will guide‬‬ ‫‪She guided‬‬ ‫‪He guides/ will guide‬‬ ‫‪He guided‬‬

‫وه دهآنت ديتي ےہ‪ /‬دہ ىگ‬ ‫آسےندهآنتدى‬ ‫وه دهآنت داتي ےہ‪/‬دہ اگ‬ ‫آسےندهآنتدى‬

‫َته ِد َيا ِنَ‬ ‫َه َد َتا‬ ‫يَه ِديَا ِنَ‬ ‫َه َد َيا‬
‫‪They two guide/ Will guide‬‬ ‫‪They two guided‬‬ ‫‪They two guide/ Will guide‬‬ ‫‪They two guided‬‬
‫وه دوونن دهآنت ديتي ںيه‪/‬دںي ىگ‬ ‫آن دوونن ےن دهآنت دى‬ ‫وه دو دهآنت دےتي ںيه‪/‬دںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن دهآنت دى‬

‫‪They guide/ will guide‬‬

‫وه دهآنت ديتي ںيه‪/‬دںي ىگ‬ ‫يَه ِديَ َنَ‬


‫‪They all guided‬‬

‫اوہنں ےن دهآنت دى‬ ‫َه َدي َنَ‬ ‫‪They guide/ will guide‬‬

‫وه دهآنت دےتي ںيه‪ /‬دںي ےگ‬


‫يَه ُدوَ َنَ‬ ‫‪They all guided‬‬

‫اوہنں ےن دهآنت دى‬ ‫َه ََدوَا‬


‫تَه ِديَ ََن‬ ‫َه َدي َِ‬
‫ت‬ ‫تَه ِديَ‬ ‫َه َديَ ََ‬
‫ت‬
‫‪You guide/ will guide‬‬ ‫‪You guided‬‬ ‫‪You guide/ will guide‬‬ ‫‪You guided‬‬

‫آ ت دهآنت ديتي وه‪/‬دوىگ‬ ‫آ ت ےن دهآنت دى‬ ‫آ ت دهآنت دےتي ںيه‪ /‬دںي ےگ‬ ‫آ ت ےن دهآنت دى‬

‫تَه ِديَا ِنَ‬ ‫َه َدي ُت َما‬ ‫تَه ِديَان‬ ‫َه َدي َُت َما‬
‫‪You two guide/ will guide‬‬ ‫‪Youtwo guided‬‬ ‫‪You Two guide/ will guide‬‬ ‫‪Youtwo guided‬‬
‫آ ت دوونن دهآنت ديتي ںيه‪/‬دںي ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےن دهآنت دى‬ ‫آ ت دوونن دهآنت دےتي ںيه‪/‬دںي ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن دهآنت دى‬

‫‪You all guide/ will guide‬‬


‫آ ت سپ دهآنت ديتي ںيه‪ /‬دںيىگ‬ ‫تَه ِديَ َنَ‬
‫‪You all guided‬‬

‫آ ت سپ ےن دهآنت دى‬ ‫َه َدي ُت َن‬ ‫‪You all guide/ will guide‬‬
‫آ ت سپ دهآنت دےتي وه‪ /‬دو ےگ‬
‫تَه ُدوَ َنَ‬ ‫‪You all guided‬‬

‫آ تسپےندهآنتدى‬ ‫َه َدي َُت َم‬


‫َ‬ ‫َ‬
‫ِ‬
‫َأهديَ‬ ‫َه َدي َُ‬
‫ت‬ ‫ِ‬
‫َأهديَ‬ ‫َه َدي َُ‬
‫ت‬
‫‪I guide/ will guide‬‬ ‫‪I guided‬‬ ‫‪I guide/ will guide‬‬ ‫‪I guided‬‬

‫ںيم دهآنت ديتي وهن‪/‬دونىگ‬ ‫ںيم ےن دهآنت دى‬ ‫ںيم دهآنت داتي وهن‪/‬دون اگ‬ ‫ںيم ےن دهآنت دى‬

‫نَه ِديَ‬ ‫َه َديَ َنا‬ ‫نَه ِديَ‬ ‫َه َديَ َنا‬
‫‪We guide/ will guide‬‬ ‫‪We guided‬‬ ‫‪We guide/ will guide‬‬ ‫‪We guided‬‬

‫مه دهآنت ديتي ںيه‪/‬دںي ىگ‬ ‫مه ےن دهآنت دى‬ ‫مه دهآنت دےتي ںيه‪ /‬دںيےگ‬ ‫مه ےن دهآنت دى‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَه ِديَ‬ ‫اِه ِديَ‬ ‫ََالتَه ِدَ‬ ‫اِه ِدَ‬


‫!‪Don’t guide‬‬ ‫!‪Guide‬‬ ‫!‪Don’t guide‬‬ ‫!‪Guide‬‬

‫مپ دهآنت دہ‬ ‫دهآنت دہ!‬ ‫مپ دهآنت دہ‬ ‫دهآنت دہ!‬

‫َالَتَه ِديَا‬ ‫اِه ِديَا‬ ‫َالَتَه ِديَا‬ ‫اِه ِديَا‬


‫‪ )Don’t guide! (you two‬مپ‬ ‫)‪Guide!(you two‬‬ ‫)‪Don’t guide! (you two‬‬ ‫)‪Guide!(you two‬‬
‫دهآنت دو !(مت دوونن)‬ ‫مپ دهآنت دو !(مت دوونن)‬ ‫دهآنت دو !(مت دوونن)‬
‫دهآنت دو !(مت دوونن)‬

‫َالَتَه ِديَ َنَ‬ ‫اِه ِديَ َنَ‬ ‫َال ََت َه ُدوا‬ ‫اِه ُدوَا‬
‫)‪Don’t guide!(youall‬‬ ‫)‪Guide!(you all‬‬ ‫)‪Don’t guide!(youall‬‬ ‫)‪Guide!(you all‬‬
‫مپ دهآنت دو!‬ ‫دهآنت دو!‬ ‫مپ دهآنت دو!‬ ‫دهآنت دو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَه ِدية‬ ‫هَادِيَة‬ ‫مَه ِديَ‬ ‫هَادَ‬


‫‪One who is guided‬‬ ‫‪One who guides‬‬ ‫‪One who is guided‬‬ ‫‪One who guides‬‬

‫وه سج وك دهآنت دى يئگ‬ ‫دهآنت دم ے وآىل‬ ‫وه سج وك دهآنت دى يئگ‬ ‫دهآنت دم ے وآال‬

‫مَه ِديتَا َِن‪،‬مَه ِديتَي ِنَ‬ ‫هَادِيَتَا َِن‪َ،‬هَادِيَتَي ِنَ‬ ‫مَهَ ِديا َِن‪َ،‬مَه ِديي ِنَ‬ ‫هَادِيَا َِن‪َ،‬هَادِيَي ِنَ َ‬
‫‪Two who areguided‬‬ ‫‪Two who guide‬‬ ‫‪Two who areguided‬‬ ‫‪Two who guide‬‬
‫وه دو نج وك دهآنت دى يئگ‬ ‫دو دهآنت دم ے وآايلن‬ ‫وه دو نج وك دهآنت دى يئگ‬ ‫دو دهآنت دم ے وآےل‬

‫مَه ِدي ٌ‬ ‫ات‪،‬هَادِيَاتَ‬‫هَادِي َ ٌ‬ ‫مَه ِديُّوَ َنَ‪،‬مَه ِدي ِيَ َنَ‬ ‫هَادُوَ َنَ‪َ،‬هَادِيَ ََن َ‬
‫‪Those who are guided‬‬ ‫‪Those who guide‬‬
‫ات‪،‬مَه ِدياتَ‬
‫‪Those who are guided‬‬ ‫‪Those who guide‬‬
‫وه نج وك دهآنت دى يئگ‬ ‫دهآنت دم ے وآايلن‬ ‫وه نج وك دهآنت دىيئگ‬ ‫دهآنت دم ے وآےل‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َتُه َدى‬ ‫هُ ِدي َ َ‬


‫ت‬ ‫يُه َدى‬ ‫هُ ِد َ‬
‫يَ‬
‫‪(It, she) is being‬‬ ‫‪(It, he) is being‬‬
‫‪(It, she) is guided‬‬ ‫‪(It, he) is guided‬‬
‫‪guided‬‬ ‫‪guided‬‬
‫دهآنت دى اجيت ےہ‬ ‫دهآنت دى يئگ‬ ‫دهآنت دبا اجبا ےہ‬ ‫دهآنت دبا ت ا‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫‪38‬‬
‫‪to fear‬‬ ‫وخف اھكبا‪ ،‬دربا‬ ‫َخ ِشية‬ ‫‪He was afraid‬‬ ‫آس ےنوخف اھكبا‬ ‫(خ ش ي)‬ ‫َخ ِش َيَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪48‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ باوهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَخ َشى‬ ‫َخ ِشيَتَ‬ ‫يَخ َٰ‬


‫شى‬ ‫َخ ِش َيَ‬
‫‪She fears/ will fear‬‬ ‫‪She feared‬‬ ‫‪He fears/ will fear‬‬ ‫‪He feared‬‬

‫وه دريت ےہ‪/‬درہ ىگ‬ ‫وه درى‬ ‫وه دربا ےہ‪/‬درہاگ‬ ‫وه درآ‬

‫تَخ َشيَا ِنَ‬ ‫َخ ِشيَ َتا‬ ‫يَخ َشيَان‬ ‫َخ ِشيَا‬
‫‪They two fear/ will fear‬‬ ‫‪They two feared‬‬ ‫‪They two fear/ will fear‬‬ ‫‪They two feared‬‬
‫وه دوونن دريت ںيه‪/‬دربنگي‬ ‫وه دوونن درںي‬ ‫وه دوونن درےت ںيه‪/‬درںي ےگ‬ ‫وه دوونن درہ‬

‫يَخ َشي َنَ‬ ‫َخ ِش َي ََن َ‬ ‫يَخ َشوَ َنَ‬ ‫َخ َُ‬
‫شوَا‬
‫‪They fear/ will fear‬‬ ‫‪They all feared‬‬ ‫‪They fear/ will fear‬‬ ‫‪They all feared‬‬

‫وه سپ دريت ںيه‪/‬درںي ىگ‬ ‫وه سپ درںي‬ ‫وه درےت ںيه‪/‬درںي ےگ‬ ‫وه سپ درہ‬

‫تَخ َشي ََن‬ ‫َخ ِشيَ َِ‬


‫ت‬ ‫شى‬ ‫تَخ َٰ‬ ‫َخ ِشيَ ََ‬
‫ت‬
‫‪You fear/ will fear‬‬ ‫‪You feared‬‬ ‫‪You fear/ will fear‬‬ ‫‪You feared‬‬

‫آت دريت وه‪/‬دروىگ‬ ‫آت درںي‬ ‫آت درےتوه‪/‬دروےگ‬ ‫آت درہ‬

‫تَخ َشيَا ِنَ‬ ‫َخ ِشي ُت َما‬ ‫تَخ َشيَان‬ ‫َخ ِشي َُت َما‬
‫‪You two fear/ will fear‬‬ ‫‪You two feared‬‬ ‫‪You two fear/ will fear‬‬ ‫‪You two feared‬‬
‫آت دوونن دريت وه‪ /‬دروىگ‬ ‫آت دوونن درںي‬ ‫آت دوونن درےت وه‪/‬دروےگ‬ ‫آت دوونن درہ‬

‫‪You all fear/ will fear‬‬

‫آنسپ دريتوه‪/‬دروىگ‬ ‫تَخ َشي َنَ‬ ‫‪You all feared‬‬


‫آت سپ درںي‬ ‫َخ ِشيَ ُت َن‬ ‫‪You all fear/ will fear‬‬

‫آبدرےت وه‪/‬دروےگ‬
‫تَخ َشوَ َنَ‬ ‫َخ ِشي َُت َم‬
‫‪You all feared‬‬
‫آت سپ درہ‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫‪I fear/ will fear‬‬

‫ںيم دريت وهن‪ /‬درون ىگ‬ ‫شى‬‫َأخ َٰ‬


‫‪I feared‬‬

‫ںيم درى‬ ‫َخ ِشي َُ‬


‫ت‬ ‫‪I fear/ will fear‬‬

‫ںيم دربا وهن‪ /‬درواگن‬ ‫شى‬ ‫َأخ َٰ‬


‫‪I feared‬‬

‫ںيم درآ‬ ‫َخ ِشي َُ‬


‫ت‬
‫نَخ َٰ‬
‫شى‬ ‫َخ ِشيَ َنا‬ ‫شى‬ ‫نَخ َٰ‬ ‫َنا مه سپ درہ‬
‫َخ ِشي َ‬
‫‪We fear/ will fear‬‬ ‫‪We feared‬‬ ‫‪We fear/ will fear‬‬ ‫‪We feared‬‬

‫مه درےت ںيه‪/‬درںي ےگ‬ ‫مه سپ درہ‬ ‫مه درےت ںيه‪/‬درںي ےگ‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَخ َشيَ‬ ‫اِخ َشيَ‬ ‫َالَتَخ َشَ‬ ‫اِخ َشَ‬


‫!‪Don’t fear‬‬ ‫!‪Fear‬‬ ‫!‪Don’t fear‬‬ ‫!‪Fear‬‬
‫مپ در!‬ ‫در !‬ ‫مپ در!‬ ‫در !‬

‫َالَتَخ َشيَا‬ ‫اِخ َشيَا‬ ‫َالَتَخ َشيَا‬ ‫اِخ َشيَا‬


‫)‪Don’t fear! (you two‬‬ ‫)‪Fear!(you two‬‬ ‫!‪Don’t (you two) fear‬‬ ‫)‪Fear!(you two‬‬
‫مپ درو !(مت دوونن)‬ ‫درو !(مت دوونن)‬ ‫مپ درو !(مت دوونن)‬ ‫درو !(مت دوونن)‬

‫َالَتَخ َشين‬ ‫اِخ َشي ََن‬ ‫َال ََت َخ َشوا‬ ‫اِخ َشوا‬
‫‪Don’t fear! (you‬‬ ‫‪Don’t fear! (you‬‬
‫)‪all‬‬ ‫)‪Fear! (you all‬‬ ‫)‪all‬‬ ‫)‪Fear! (you all‬‬
‫در و !‬ ‫در و !‬
‫مپ درو!‬ ‫مپ درو!‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬
‫‪One who fears‬‬
‫درےن وآىل!‬
‫َخا ِشي َ َة ٌ‬ ‫‪One who fears‬‬

‫درےن وآال!‬ ‫َخاشَ‬


‫‪َNo effect of this verb‬‬ ‫‪َNo effect of this verb‬‬
‫‪Two who fear‬‬
‫َخا ِشيَتَا ِن َ‬
‫‪َ،‬خا ِشيَتَي َِن‬
‫‪Two who fear‬‬
‫َخا ِشيَا ِن َ‬
‫‪َ،‬خا ِشيَي ِنَ‬
‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫دو درےن وآايلن‬ ‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫دو درےن وآےل‬
‫‪Those who fear‬‬
‫ات َ‬
‫‪َ،‬خا ِشيَاتَ َ‬ ‫َخا ِشي َ ٌ‬ ‫‪Those who fear‬‬
‫اشونَ َ‬
‫‪َ،‬خا ِشي َنَ َ‬ ‫َخ ُ‬
‫درےن وآايلن‬ ‫درےن وآےل‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫‪39‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫‪to command‬‬ ‫مكح داني‬ ‫أمر‬ ‫‪He ordered‬‬ ‫آس ےنمكح دبا‬ ‫(أ م ر)‬ ‫أمَ َرَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪232‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َأ َم َر َ‬ ‫َأ َم َرَ‬


‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَأمُ َُر‬ ‫ت‬ ‫يَأمُ َُر‬


‫‪she orders/ will order‬‬ ‫‪she ordered‬‬ ‫‪He orders/ will order‬‬ ‫‪He ordered‬‬
‫وه مكح ديتي ےہ‪ /‬دہ ىگ‬ ‫آس ےنمكح دبا‬ ‫وه مكح داتي ےہ‪ /‬دہ اگ‬ ‫آس ےنمكح دبا‬

‫َتأ ُم َرا ِنَ‬ ‫َأ َم ََر َتا‬ ‫يَأمُ َرا ِنَ‬ ‫َأ َم َرا‬
‫‪They two order/ will order‬‬ ‫‪They two ordered‬‬ ‫‪They two order/ will order‬‬ ‫‪They two ordered‬‬
‫وه دوونن مكح ديتي ںيه‪ /‬دبنگي‬ ‫آن دوونن ےن مكح دبا‬ ‫وه دوونن مكح دےتي ںيه‪ /‬دبنگں‬ ‫آن دوونن ےن مكح دبا‬

‫يَأمُرَ َنَ‬ ‫َأ َمر ََن‬ ‫يَأمُ ُروَ َنَ‬ ‫َأ َم َُروَا‬
‫‪They order/ will order‬‬ ‫‪They all ordered‬‬ ‫‪They order/ will order‬‬ ‫‪They all ordered‬‬
‫وه سپ مكح ديتي ںيه‪ /‬دںي ىگ‬ ‫اوہنں ےنمكح دبا‬ ‫وه سپ مكح دےتي ںيه‪ /‬دںي ےگ‬ ‫اوہنں ےنمكح دبا‬

‫تَأمُ ِريَ ََن‬ ‫َأ َمرَ َِ‬


‫ت‬ ‫تَأمُ َُر‬ ‫َأ َمرَ ََ‬
‫ت‬
‫‪You order/ will order‬‬ ‫‪You ordered‬‬ ‫‪You order/ will order‬‬ ‫‪You ordered‬‬
‫آ ت مكح ديتي ںيه‪ /‬دبنگي‬ ‫آ ت ےنمكح دبا‬ ‫آ ت مكح دےتي ںيه‪ /‬دبنگں‬ ‫آ ت ےنمكح دبا‬

‫تَأمُ َرا ِنَ‬ ‫َأ َمر َُت َما‬ ‫تَأمُ َرا ِنَ‬ ‫َأ َمر َُت َما‬
‫‪You two order/ will order‬‬ ‫‪You two ordered‬‬ ‫‪You two order/ will order‬‬ ‫‪You two ordered‬‬
‫آ ت دوونن مكح ديتي ںيه ‪ /‬دبنگي‬ ‫آ ت دوونن ےنمكح دبا‬ ‫آ ت دوونن مكح دےتي ںيه‪ /‬دبنگں‬ ‫آ ت دوونن ےنمكح دبا‬

‫‪You all order/ will order‬‬


‫آ ت سپ مكح ديتي ںيه ‪ /‬دںي ىگ‬
‫َتَأمُرَ َنَ‬ ‫‪You all ordered‬‬
‫آ ت سپ ےنمكح دبا‬ ‫َأ َمرَ َُت َن‬ ‫‪You all order/ will order‬‬
‫آ ت سپ مكح دےتي ںيه‪ /‬دںيےگ‬
‫تَأمُ ُروَ َنَ‬ ‫‪You all ordered‬‬
‫آ ت سپ ےنمكح دبا‬ ‫َأ َمر َُت َم‬
‫‪I order/ will order‬‬
‫ںيم مكح ديتي وهن‪ /‬دو ن ىگ‬ ‫آمُ ُرَ‬ ‫‪I ordered‬‬
‫ںيم ےنمكح دبا‬
‫تُ‬
‫أمر َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪I order/ will order‬‬
‫ںيم مكح داتي وهن‪ /‬دو ناگ‬ ‫آمُ ُرَ‬ ‫‪I ordered‬‬
‫ںيم ےنمكح دبا‬
‫تُ‬
‫أمر َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫‪We order/ will order‬‬
‫مه مكح ديتي ںيه‪ /‬دںي ىگ‬ ‫نَأمُ َُر‬ ‫‪We ordered‬‬
‫مه ےنمكح دبا‬
‫َأ َمرَناَ‬ ‫‪We order/ will order‬‬
‫مه مكح دےتي ںيه‪ /‬دںيےگ‬ ‫نَأمُ َُر‬ ‫‪We ordered‬‬
‫مه ےنمكح دبا‬
‫َأ َمرَناَ‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالتَأمُ ِريَ‬ ‫مُ َِريَ‬ ‫ََالتَأمُرَ َ‬ ‫مُ َر‬


‫!‪Don’t order‬‬ ‫!‪Order‬‬ ‫!‪Don’t order‬‬ ‫!‪Order‬‬
‫مپ مكح دہ!‬ ‫مكح دہ!‬ ‫مپ مكح دہ!‬ ‫مكح دہ!‬

‫َالَتَأمُ َرا َ‬ ‫مُ َرا‬ ‫َالَتَأمُ َرا َ‬ ‫مُ َرا‬


‫!‪Don’t (you two) order‬‬ ‫)‪Order! (you two‬‬ ‫!‪Don’t (you two) order‬‬ ‫)‪Order! (you two‬‬
‫مپ مكح دو!(مت دوونن)‬ ‫مكحدو!( مت دوونن)‬ ‫مپ مكح دو!(مت دوونن)‬ ‫مكحدو!( مت دوونن)‬

‫)‪Don’t order!(you all‬‬


‫مپ مكح دو!‬
‫َال ََت َأمُر َنَ‬ ‫)‪Order!(you all‬‬
‫مكح دو!‬
‫مُر َنَ‬ ‫)‪Don’t order!(you all‬‬
‫مپ مكح دو!‬ ‫ََالََت َأمُ ُروا‬
‫)‪Order!(you all‬‬
‫مكح دو!‬ ‫مُ ُروا‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَأمُوَرَة‬ ‫آمِ ََرة‬ ‫مَأمُوَر‬ ‫آمِر‬


‫‪One who is ordered‬‬ ‫‪One who orders‬‬ ‫‪One who is ordered‬‬ ‫‪One who orders‬‬
‫وه وج مكح دىيئگ‬ ‫مكح دم ے وآىل‬ ‫وه سج وك مكح دبا ت ا‬ ‫مكح دم ے وآال‬

‫مَأمُوَ َرَتَا َِن‪َ،‬مَأ ُموَرَ َتَي ِنَ‬ ‫آمِ ََرتَا َِن‪َ،‬آمِرَتَي ِنَ َ‬
‫‪Two who are ordered‬‬ ‫‪Two who order‬‬
‫مَأمُورَا َِن‪َ،‬مَأمُورَي ِنَ‬
‫‪Two who are ordered‬‬ ‫‪Two who order‬‬
‫وه دو وج مكح دى ںيئگ‬ ‫دو مكح دم ے وآايلن‬ ‫وه دو نج وك مكح دبا اجباےہ‬ ‫دو مكح دم ے وآےل‬ ‫آمِرَا َِن‪َ،‬آمِرَي َِ‬
‫ن َ‬
‫‪Those who are ordered‬‬
‫وه سپ وج مكح دىںيئگ‬
‫مَأمُوَرَا ٌ‬
‫ت‪َ،‬مَأ ُموَرَاتَ‬
‫‪Those who order‬‬
‫مكح دم ے وآايلن‬
‫آمَِ َرا ٌ‬
‫ت‪َ،‬آمَِ َراتَ‬
‫‪Those who are ordered‬‬
‫وه نج وك مكح دبات ا‬ ‫مَأ ُموَرُوَ َنَ‪َ،‬مَأ ُموَرِيَ َنَ‬
‫‪Those who order‬‬
‫مكح دم ے وآےل‬ ‫َ‬ ‫آمِرُوَ َنَ‪َ،‬آمِ ِريَ َنَ‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬
‫‪(It, she) is being ordered‬‬
‫مكح دى اجيتےہ‬ ‫َتُؤ َم ُرَ‬
‫‪(It, she) was ordered‬‬
‫مكح دىيئگ‬ ‫ُأ ِم َرتَ‬ ‫‪(It, he) is being ordered‬‬
‫مكح دبا اجباےہ‬ ‫يُؤ َم ُرَ‬
‫‪(It, he) was ordered‬‬
‫مكح دبا ت ا‬ ‫ُأ ِم َرَ‬
‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫)‪The one who orders repetitively (fg‬‬
‫بار بار مكح دم ے با اكهبےن وآال (ؤمنت)‬ ‫أمارَة َ‬

‫‪40‬‬
‫َ‬
‫‪to see‬‬ ‫دانھکی‬ ‫رَأي‬ ‫‪He saw‬‬ ‫آس ےنداھكي‬ ‫(ر أ ى)‬ ‫رَأىَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪269‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫ََرََأتَ‬ ‫ََرََأى‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫َتَ َٰرى‬ ‫ي َ َٰرى‬


‫‪She sees/ will see‬‬ ‫‪she saw‬‬ ‫‪He sees/ will see‬‬ ‫‪He saw‬‬
‫بک‬
‫وه د ھٹي ےہ‪ /‬دےھکیىگ‬ ‫آس ےنداھكي‬ ‫وه داتھکیےہ‪/‬دےھکی اگ‬ ‫آس ےنداھكي‬

‫ت َر َيان‬ ‫ََرََأ َتا‬ ‫ي َ َريَان‬ ‫ََرََأ َياَ‬


‫‪They two see/ will see‬‬ ‫‪They two saw‬‬ ‫‪They two see/ will see‬‬ ‫‪They two saw‬‬
‫بک‬
‫وه دوونن د ھٹي ںيه‪ /‬دںيھكي ىگ‬ ‫آن دوونن ےن داھكي‬ ‫وه دوونن دےتھکی ںيه‪ /‬دںيھكي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن داھكي‬

‫َي َ َري ََن‬ ‫َ ََرََأي ََن‬ ‫ي َ َرو َنَ‬ ‫ََرََأوَا‬


‫‪They see/ will see‬‬ ‫‪They all saw‬‬ ‫‪They see/ will see‬‬ ‫‪They all saw‬‬
‫بک‬
‫وه سپ د ھٹي ںيه‪ /‬دںيھكيىگ‬ ‫اوہنں ےنداھكي‬ ‫وه سپ دےتھکی ںيه‪ /‬دںيھكي ےگ‬ ‫اوہنں ےنداھكي‬

‫تَ َري ََن‬ ‫ََرََأي َِ‬


‫ت‬ ‫تَ َٰرى‬ ‫ََرََأي ََ‬
‫ت‬
‫‪You see/ will see‬‬ ‫‪You saw‬‬ ‫‪You see/ will see‬‬ ‫‪You saw‬‬
‫بک‬
‫آ ت د ھٹي ںيه‪ /‬دںيھكيىگ‬ ‫آ ت ےنودعه ايك‬ ‫آ ت دےتھکی ںيه‪ /‬دںيھكي ےگ‬ ‫آ ت ےنداھكي‬

‫ت َريَا ِنَ‬ ‫َرََأي ُت َما‬ ‫َت َر َيا ِنَ‬ ‫َرأي ُت َما‬


‫‪You two see/ will see‬‬ ‫‪You two saw‬‬ ‫‪You two see/ will see‬‬ ‫‪You two saw‬‬
‫بک‬
‫آ ت دوونن د ھٹي وه‪ /‬دوھکی ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےنداھكي‬ ‫آ ت دوونن دےتھکی ںيه‪ /‬دںيھكي ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےنداھكي‬

‫تَ َري ََن‬ ‫َ ََرََأي ُتنَ‬ ‫تَ َرو َنَ‬ ‫ََرََأي ُت َم‬
‫‪You all see/ will see‬‬ ‫‪You all saw‬‬ ‫‪You all see/ will see‬‬ ‫‪You all saw‬‬
‫بک‬
‫آ ت سپ د ھٹي ںيه‪ /‬دںيھكيىگ‬ ‫آ ت سپ ےنداھكي‬ ‫آ ت سپ دےتھکی ںيه‪ /‬دںيھكي ےگ‬ ‫آ ت سپ ےنداھكي‬

‫أ َرٰى‬
‫َ‬
‫ََرََأي َُ‬
‫ت‬ ‫أ َرٰى‬
‫َ‬
‫ََرََأي َُ‬
‫ت‬
‫‪I see/ will see‬‬ ‫‪I saw‬‬ ‫‪I see/ will see‬‬ ‫‪I saw‬‬
‫بک‬
‫ںيم د ھٹي وهن‪ /‬دوھکین ىگ‬ ‫ںيم ےنداھكي‬ ‫ںيم داتھکی وهن‪ /‬دوھکین اگ‬ ‫ںيم ےنداھكي‬

‫ن َ َٰرى‬ ‫ََرََأي َنا‬ ‫ن َ َٰرى‬ ‫ََرََأي َنا‬


‫‪We see/ will see‬‬ ‫‪We saw‬‬ ‫‪We see/ will see‬‬ ‫‪We saw‬‬
‫بک‬
‫مه د ھٹي ںيه‪ /‬دںيھكي ىگ‬ ‫مه ےنداھكي‬ ‫مه دےتھکی ںيه ‪/‬دںيھكي ےگ‬ ‫مه ےنداھكي‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَ ََريَ‬ ‫َرَيَ‬ ‫َالَت َ َرَ‬ ‫َرَ‬


‫!‪Don’t see‬‬ ‫!‪See‬‬ ‫!‪Don’t see‬‬ ‫!‪See‬‬
‫مپ دھكي!‬ ‫دھكي!‬ ‫مپ دھكي!‬ ‫دھكي!‬

‫َالَت َ َريَا َ‬ ‫رَيَا‬ ‫َالَتَ َريَا‬ ‫رَيَا‬


‫)‪Don’t see! (you two‬‬ ‫)‪See! (you two‬‬ ‫)‪Don’t see! (you two‬‬ ‫)‪See! (you two‬‬
‫مپ دوھکی!( مت دوونن)‬ ‫دوھکی!(مت دوونن)‬ ‫مپ دوھکی!( مت دوونن)‬ ‫دوھکی!(مت دوونن)‬

‫)‪Don’t see! (you all‬‬


‫مپ دوھکی!‬
‫َالَتَ َروَ َنَ‬ ‫)‪See! (you all‬‬
‫دوھکی!‬ ‫َرَي َنَ‬
‫)‪Don’t see! (you all‬‬
‫مپ دوھکی!‬ ‫ََالَت َ َروا‬
‫)‪See! (you all‬‬
‫دوھکی!‬ ‫رَوا‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَرئِيَة‬ ‫رَائ َِي َة‬ ‫مَرئِيَ‬ ‫رَ َ‬


‫اء‬
‫‪One who is seen‬‬ ‫‪One who sees‬‬ ‫‪One who is seen‬‬ ‫‪One who sees‬‬
‫وه وج ديھکييئگ‬ ‫دےنھکي وآىل‬ ‫وه سج وك داھكي ت ا‬ ‫دےنھکي وآال‬
‫‪The two who are seen‬‬ ‫‪The two who see‬‬ ‫‪Two who are seen‬‬ ‫‪Two who see‬‬
‫وه دو وجديھکي ںيئگ‬ ‫مَرئِيَتَا َِن‪َ،‬مَرئِيَتَي ِنَ‬ ‫دو دےنھکي وآايلن‬ ‫رَائ َِي ََت َا َِن‪َ،‬رَائِي ََت َيَ ِنَ‬ ‫وه دو نج وك داھكي ت ا‬
‫مَرئِيا َِن‪َ،‬مَرئِيي ِنَ‬ ‫دو دےنھکي وآےل‬ ‫رَائِيَا َِن‪َ،‬رَائِيَي ِنَ‬

‫مَرئِيَ ٌَ‬ ‫رَائِي َ ٌ‬ ‫رَاءُوَ َنَ‪َ،‬رَا َئ ِيَ َنَ َ‬


‫‪Those who are seen‬‬ ‫‪Those who see‬‬ ‫‪Those who are seen‬‬ ‫‪Those who see‬‬
‫وه سپ وج ديھکي ںيئگ‬ ‫ات‪َ،‬مَرئِيَاتَ‬ ‫دےنھکي وآايلن‬ ‫ات‪َ،‬رَائ َِي َاتَ‬ ‫وه نج وك داھكي ت ا‬
‫مَرئِيوَن‪َ،‬مَرئِيِيَ َنَ‬ ‫دےنھکي وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُ َرى‬ ‫ُرئِيَتَ‬ ‫ي ُ َرى‬ ‫َ ُرئ ِ َيَ‬


‫‪(It, she) is being seen‬‬ ‫‪(It, she) was seen‬‬ ‫‪(It, he) is being seen‬‬ ‫‪(It, he) was seen‬‬
‫ديھکي اجيتےہ‬ ‫ديھکي يئگ َ‬ ‫داھكي اجبا ےہ َ‬ ‫داھكي ت ا‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫‪Opinion‬‬
‫رآےئ‬ ‫رَأ ٌَ‬
‫ي َ‬ ‫‪To show off‬‬
‫داھكوآ‬
‫رِئَا َء ٌ‬ ‫‪Dream‬‬
‫وخآت‬ ‫رُؤيَا َ‬

‫‪41‬‬
‫َ‬
‫‪to come‬‬ ‫آ با‬ ‫إِتيَان‬ ‫‪He came‬‬ ‫وه آ با‬ ‫(أ ت ى)‬ ‫أتَىَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪263‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َأ َتتَ‬ ‫َأ ََتى‬


‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫‪she comes/ will come‬‬


‫وه آ يت ےہ‪ /‬آ ۓىگ‬ ‫تَأت ِ َ‬
‫ي‬ ‫‪she came‬‬
‫وه آ ىئ‬
‫‪He comes/ will come‬‬
‫وه آ با ےہ‪ /‬آ ۓ اگ‬ ‫يَأت ِ َ‬
‫ي‬ ‫‪He came‬‬
‫وه آ با‬

‫تَأتِيَان‬ ‫ََأ ََت َتا‬ ‫يَأتِيَان‬ ‫َأ َتيَا َ‬


‫‪They two come/ will come‬‬ ‫‪They two came‬‬ ‫‪They two come/ will come‬‬ ‫‪They two came‬‬

‫وه دوونن آ يت ںيه‪ /‬آ ںيئ ىگ‬ ‫وه دوونن آ ںيئ‬ ‫وه دوونن آ ےت ںيه‪ /‬آ ںيئےگ‬ ‫وه دوونن آ ۓ‬

‫‪They come/ will come‬‬


‫وه آ يت ںيه‪ /‬آ ںيئىگ‬ ‫َ َي َأتِي َنَ‬ ‫‪They all came‬‬
‫وه آ ںيئ‬ ‫َ َأ َتي َنَ‬ ‫‪They come/ will come‬‬
‫وه سپ آ ےت ںيه‪ /‬آ ںيئ ےگ‬
‫يَأتُوَ َنَ‬ ‫‪They all came‬‬
‫وه سپ آ ۓ‬ ‫َأ َتوا‬
‫‪You come/ will come‬‬
‫آ ت آ يت ںيه‪ /‬آ ںيئىگ‬ ‫تَأتِي ََن‬ ‫‪You came‬‬
‫آ ت آ ںيئ‬ ‫َأ َتيَ َِ‬
‫ت‬ ‫‪You come/ will come‬‬
‫آ ت آ ےت ںيه‪ /‬آ ںيئ ےگ‬ ‫تَأتِيَ‬ ‫‪You came‬‬
‫آ تآ ۓ‬ ‫َأ َتيَ ََ‬
‫ت‬
‫تَأتِيَا ِنَ‬ ‫َأ َتي َُت َما‬ ‫تَأتِيَا ِنَ‬ ‫َأ َتي َُت َما‬
‫‪You two come/ will come‬‬ ‫‪You two came‬‬ ‫‪You two come/ will come‬‬ ‫‪You two came‬‬

‫َ َأ َتي َُت َن‬ ‫َأ َتي َُت َم‬


‫آ ت دوونن آ يت ںيه‪ /‬آ ںيئ ىگ‬ ‫آ ت دوونن آ ںيئ‬ ‫آ ت دوونن آ ےت ںيه‪ /‬آ ںيئےگ‬ ‫آ ت دوونن آ ۓ‬

‫‪You all come/ will come‬‬


‫آ ت سپ آ يت ںيه‪ /‬آ ںيئىگ‬ ‫َتَأتِي َنَ‬ ‫‪You all came‬‬
‫آ ت سپ آ ںيئ‬
‫‪You all come/ will come‬‬
‫آ ت سپ آ ےت ںيه‪ /‬آ ںيئ ےگ‬
‫تَأتُوَ َنَ‬ ‫‪You all came‬‬
‫آ ت سپ آ ۓ‬

‫‪I come/ will come‬‬


‫ںيم آ يت وهن‪ /‬آ ونىگ‬ ‫آت ِ َ‬
‫ي‬ ‫‪I came‬‬
‫ںيم آ ىئ‬ ‫َأ َتي َُ‬
‫ت‬ ‫‪I come/ will come‬‬
‫ںيم آ با وهن‪ /‬آ ون اگ‬ ‫آتِيَ‬ ‫‪I came‬‬
‫ںيم آ با‬ ‫َأ َتي َُ‬
‫ت‬
‫‪We come/ will come‬‬
‫مه آ يت ںيه‪/‬آ ںيئ ىگ‬ ‫نَأتِيَ‬ ‫‪We came‬‬
‫مه آ ںيئ‬ ‫َأ َتيَ َنا‬ ‫‪We come/ will come‬‬
‫مه آ ےت ںيه‪ /‬آ ںيئ ےگ‬ ‫نَأتِيَ‬ ‫‪We came‬‬
‫مه آ ۓ‬ ‫َأ َتيَ َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالتَأتِيَ َ‬ ‫اِئَتِيَ‬ ‫ََالتَأ ِ‬


‫تَ‬ ‫اِئَ ِ‬
‫تَ‬
‫!‪Don’t come‬‬ ‫!‪Come‬‬ ‫!‪Don’t come‬‬ ‫!‪Come‬‬
‫مپ آ !‬ ‫آ!‬ ‫مپ آ !‬ ‫آ!‬

‫َالَتَأتِيَا‬ ‫اِئتِيَا‬ ‫َالَتَأتِيَا‬ ‫اِئتِيَا‬


‫)‪Don’t come!(you two‬‬ ‫)‪Come! (you two‬‬ ‫)‪Don’t come!(you two‬‬ ‫)‪Come! (you two‬‬

‫مپ آ و! ( مت دوونن)‬ ‫آ و !(مت دوونن)‬ ‫مپ آ و! ( مت دوونن)‬ ‫آ و !(مت دوونن)‬

‫َالَ َتَأتِي َنَ‬ ‫اِئتِي َنَ‬ ‫ََالََت َأتُوَا‬ ‫اِئتُوَا‬


‫)‪Don’t come!(you all‬‬ ‫)‪Come!(you all‬‬ ‫)‪Don’t come!(you all‬‬ ‫)‪Come!(you all‬‬
‫مپ آ و!‬ ‫آ و!‬ ‫مپ آ و!‬ ‫آ و!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫آتِيَة‬ ‫آتَ‬
‫‪one who comes‬‬ ‫‪one who comes‬‬
‫آ ےن وآىل‬ ‫آ ےن وآال‬
‫‪َNo effect of this verb‬‬ ‫‪َNo effect of this verb‬‬
‫‪The two whoCome‬‬
‫وه دو آ ےنوآايلن‬ ‫آتِيَتَا ِن‪َ،‬آتِيَتَي ِنَ‬ ‫‪Tow who Come‬‬
‫دو آ ےنوآےل‬ ‫آتِيَا ِن‪َ،‬آتِيَي ِنَ‬
‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬
‫‪those who‬‬
‫آتِي َ ٌ‬ ‫آتُوَنَ‪َ،‬آتِيَ َنَ َ‬
‫‪Those who come‬‬
‫آ ےنوآايلن‬ ‫ات‪َ،‬آتِيَاتَ‬ ‫‪come‬‬
‫آ ےن وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫‪42‬‬
‫‪to will, to wish‬‬ ‫اچانہ‪ ،‬آرآده ركبا‬ ‫مَ ِشيئَة‬ ‫‪He wished‬‬ ‫آس ےناچاہ‪ ،‬آرآده ايك‬ ‫(ش ي ء)‬ ‫َشاءََ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪277‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َشا َء َ‬ ‫َشا َءَ‬


‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬
‫‪She wishes/ will wish‬‬
‫وه اچيتہ ےہ‪ /‬اچےہ ىگ‬ ‫تَ َشا َء ُ‬ ‫‪She wished/‬‬
‫‪wanted/ willed‬‬
‫آس ےناچاہ‬ ‫ت‬ ‫‪He wishes/ will wish‬‬
‫وه اچاتہ ےہ‪ /‬اچےہ اگ‬ ‫ي َ َشا َء ُ‬ ‫‪He wished/‬‬
‫‪wanted/ willed‬‬
‫آس ےناچاہ‬

‫تَ َشاءَا ِنَ‬ ‫َشا َء َتا َ‬ ‫ي َ َشاءَا ِنَ‬ ‫َشا ََءا‬


‫‪They two wish/ will wish‬‬ ‫‪They two wished‬‬ ‫‪They two wish/ will wish‬‬ ‫‪They twowished‬‬
‫وه دوونن اچيتہ ںيه‪ /‬اچںيه ىگ‬ ‫وه دوونن ےناچاہ‬ ‫وه دوونن اچےتہ ںيه‪/‬اچںيه ےگ‬ ‫آن دوونن ےناچاہ‬

‫‪They wish/ will wish‬‬


‫وه سپ اچيتہ ںيه‪ /‬اچںيه ىگ‬
‫َي َ َشأ َنَ‬ ‫‪They all wished‬‬

‫اوہنں ےناچاہ‬ ‫َ ِشئ ََن‬ ‫‪They wish/ will wish‬‬


‫وه سپ اچےتہ ںيه‪ /‬اچںيه ےگ‬
‫ي َ َشا َء ُوَ َنَ‬ ‫‪They all wished‬‬

‫اوہنں ےناچاہ‬ ‫َشا َُءوَا‬


‫‪You wish/ will wish‬‬
‫آ ت اچيتہ ںيه‪ /‬اچںيه ىگ‬ ‫تَ َشائِيَ ََن‬ ‫‪You wished‬‬
‫آ ت ےناچاہ‬ ‫ِشئ َِ‬
‫ت‬ ‫‪You wish/ will wish‬‬
‫آ ت اچےتہ ںيه‪ /‬اچںيه ےگ‬ ‫تَ َشا َء ُ‬ ‫‪You wished‬‬
‫آ ت ےناچاہ‬ ‫ِشئ ََ‬
‫ت‬
‫تَ َشاءَا ِنَ‬ ‫ِشئ َُت َما‬ ‫تَ َشاءَا ِنَ‬ ‫ِشئ َُت َما‬
‫‪You two wish/ will wish‬‬ ‫‪You two wished‬‬ ‫‪You two wish/ will wish‬‬ ‫‪You both wished‬‬
‫آ ت دوونن اچيتہ ںيه‪ /‬اچںيه ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےناچاہ‬ ‫آ ت دوونن اچےتہ ںيه‪ /‬اچںيه ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےناچاہ‬

‫‪You all wish/ will wish‬‬


‫آ ت سپ اچيتہ ںيه‪ /‬اچںيه ىگ‬
‫شأَ َنَ‬ ‫تَ ََ‬ ‫‪You all wished‬‬
‫آ ت سپ ےناچاہ‬ ‫َ ِشئ ُت َن‬ ‫‪You all wish/ will wish‬‬
‫آ ت سپ اچےتہ ںيه‪ /‬اچںيه ےگ‬
‫تَ َشاُؤوَ َنَ‬ ‫‪You all wished‬‬
‫آ ت سپ ےناچاہ‬ ‫ِشئ َُت َم‬
‫‪I wish/ will wish‬‬
‫ںيم اچيتہ وهن‪ /‬اچوهن ىگ‬ ‫أ َ َشا َء ُ‬ ‫‪I wished‬‬
‫ںيم ےناچاہ‬ ‫ِشئ َُ‬
‫ت‬ ‫‪I wish/ will wish‬‬
‫ںيم اچاتہ وهن‪ /‬اچوهن اگ‬ ‫أ َ َشا َء ُ‬ ‫‪I wished‬‬
‫ںيم ےناچاہ‬ ‫ِشئ َُ‬
‫ت‬
‫‪We wish/ will wish‬‬
‫مه اچيتہ ںيه‪ /‬اچںيه ىگ‬ ‫ن َ َشا َء ُ‬ ‫‪We wished‬‬
‫مه ےناچاہ‬ ‫ِشئ ََنا‬ ‫‪We wish/ will wish‬‬
‫مه اچےتہ ںيه‪ /‬اچںيه ےگ‬ ‫ن َ َشا َء ُ‬ ‫‪We wished‬‬
‫مه ےناچاہ‬ ‫ِشئ ََنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َال ََت َ ََ‬


‫شائِيَ‬ ‫َشائِي‬ ‫َال ََت َ ََ‬
‫شَأ‬ ‫ََشَأ‬
‫!‪Don’t wish‬‬ ‫!‪Wish‬‬ ‫!‪Don’t wish‬‬ ‫!‪Wish‬‬
‫مپ اچه!‬ ‫اچه!‬ ‫مپ اچه!‬ ‫اچه!‬

‫َالََت َ َشاءَا‬ ‫َشاءَا‬ ‫َالَ َتَ َشاءَا‬ ‫َشاءَا‬


‫)‪Don’t wish!(you two‬‬ ‫)‪Wish!(you two‬‬ ‫)‪Don’t wish!(you two‬‬ ‫)‪Wish!(you two‬‬
‫مپ اچوه!( مت دوونن)‬ ‫اچوه!( مت دوونن)‬ ‫مپ اچوه!( مت دوونن)‬ ‫اچوه!( مت دوونن)‬

‫َالََت َ ََ‬
‫شأَ َنَ‬ ‫ِشئ َنَ‬ ‫َالََت َ َشاُؤوَا‬ ‫َشاُؤوَا‬
‫)‪Don’t wish!(you all‬‬ ‫)‪Wish!(you all‬‬ ‫)‪Don’t wish!(you all‬‬ ‫)‪Wish!(you all‬‬
‫مپ اچوه!‬ ‫اچوه!‬ ‫مپ اچوه!‬ ‫اچوه!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬
‫‪One who‬‬
‫‪wishes‬‬ ‫َشائِي َ َة ٌ‬ ‫‪One who wishes‬‬
‫اچےنه وآال‬ ‫َشاءَ‬
‫اچےنه وآىل‬
‫‪َNo effect of this verb‬‬ ‫‪Two who‬‬ ‫‪َNo effect of this verb‬‬ ‫‪Two who wish‬‬
‫‪wish‬‬ ‫َشائِيَتَا ِن َ‬
‫‪،‬شائِيَتَي ِنَ‬ ‫َشائِيَا ِن َ‬
‫‪،‬شائِيَي ِنَ‬
‫دو اچےنه‬ ‫دو اچےنه وآےل‬
‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫وآايلن‬ ‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬
‫‪Those who‬‬ ‫‪Those who‬‬
‫‪Wish‬‬ ‫ات َ‬
‫‪،‬شائِيَاتَ‬ ‫َشائِي َ ٌ‬ ‫‪Wish‬‬
‫ن َ‬ ‫َشاءُونَ َ‬
‫‪،‬شائِي ََ‬
‫اچےنه وآايلن‬ ‫اچےنه وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫‪43‬‬
‫‪to go astray; to‬‬
‫رمگآه وهبا‬ ‫ض َالل‬
‫ض َاللَة‪َ َ،‬‬
‫َ‬ ‫‪He went astray‬‬ ‫وه رمگآه وهآ‪ ،‬وه کٹھت ا‬ ‫(ض ل ل)‬
‫َ‬
‫ضلَ‬
‫‪err; to waste‬‬

‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪113‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬


‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫َتَ ِ‬
‫ض َل ُّ‬ ‫َضلَتَ َ‬ ‫يَ ِ‬
‫ض َل ُّ‬ ‫َضلَ‬
‫‪She goes astray/ will go astray‬‬ ‫‪She went astray‬‬ ‫‪He goes astray/ will go astray‬‬ ‫‪He went astray‬‬

‫وه رمگآه وهيت ےہ‪/‬وه ىگ‬ ‫وه رمگآه وهىئ‬ ‫وه رمگآه وهبا ےہ‪ /‬وه اگ‬ ‫وه رمگآه وهآ‬

‫َتَ َِ‬
‫ضالَ ِنَ‬ ‫َضلَ َتا‬ ‫ي َ َِ‬
‫ضالَ ِنَ‬ ‫ََ‬
‫ضالَ‬
‫…‪They two go astray/ will‬‬ ‫‪They two went astray‬‬ ‫…‪They two go astray/ will‬‬ ‫‪They two went astray‬‬
‫وه دو رمگآه وهيت ںيه‪ /‬وهن ىگ‬ ‫وه دوونن رمگآه وهںيئ‬ ‫وه دو رمگآه وهےت ںيه‪ /‬وهنےگ‬ ‫وه دو رمگآه وهےئ‬

‫َي َض َلِلَ ََن‬ ‫َض ََلل ََن‬ ‫ضلُّوَ َنَ‬


‫يَ ِ‬ ‫َض َُّلوَا‬
‫‪They go astray/ will go astray‬‬ ‫‪They all went astray‬‬ ‫‪They go astray/ will go astray‬‬ ‫‪They all went astray‬‬

‫وه رمگآه وهيت ںيه‪ /‬وهن ىگ‬ ‫وه سپ رمگآه وهںيئ‬ ‫وه سپ رمگآه وهےت ںيه‪ /‬وهن ےگ‬ ‫وه سپ رمگآه وهےئ‬

‫ضلَِيَ ََن‬ ‫َتَ ِ‬ ‫ض َللَ َِ‬


‫ت‬ ‫ََ‬ ‫تَ ِ‬
‫ض َل ُّ‬ ‫ض َللَ ََ‬
‫ت‬ ‫ََ‬
‫‪You go astray/ will go astray‬‬ ‫‪You went astray‬‬ ‫‪You go astray/ will go astray‬‬ ‫‪You went astray‬‬

‫آ ت رمگآه وهيت ںيه‪ /‬وهن ىگ‬ ‫آ ت رمگآه وهےئ‬ ‫آ ت رمگآه وهےت ںيه‪ /‬وهن ےگ‬ ‫آ ت رمگآه وهےئ‬

‫َتَ ِ‬
‫ضالَ ِنَ‬ ‫َض َللَ ُت َما‬ ‫تَ َِ‬
‫ضالَ ِنَ‬ ‫َض َللَ ُت َما‬
‫…‪You two go astray/ will‬‬ ‫‪You two went astray‬‬ ‫…‪You two go astray/ will‬‬ ‫‪You two went astray‬‬
‫آ ت دوونن رمگآه وهيت ںيه‪ /‬وهن ىگ‬ ‫آ ت دووننرمگآه وهںيئ‬ ‫آ ت دووننرمگآه وهےت ںيه‪ /‬وهن ےگ‬ ‫آ ت دووننرمگآه وهےئ‬

‫َتَض َلِلَ ََن‬ ‫ض َللَ َُتنَ‬


‫ََ‬ ‫ضلُّوَ َنَ‬ ‫تَ ِ‬ ‫ض َللَ ُت َم‬
‫ََ‬
‫‪You all go astray/ will go astray‬‬ ‫‪You all wentastray‬‬ ‫‪You all go astray/ will go astray‬‬ ‫‪You all went astray‬‬

‫آ ت سپ رمگآه وهيت ںيه‪ /‬وهن ىگ‬ ‫آ ت سپ رمگآه وهںيئ‬ ‫آ ت سپ رمگآه وهےت ںيه‪ /‬وهن ےگ‬ ‫آ ت سپ رمگآه وهےئ‬

‫‪I go astray/ will go astray‬‬

‫ںيم رمگآه وهيت وهن‪ /‬وهن ىگ‬ ‫ض َل ُّ‬ ‫أ َ َِ‬ ‫‪I went astray‬‬

‫ںيم رمگآه وهىئ‬ ‫ض َللَ َُ‬


‫ت‬ ‫ََ‬
‫‪I go astray/ will go astray‬‬

‫ںيم رمگآه وهبا وهن‪ /‬وهن اگ‬ ‫ض َل ُّ‬ ‫أ َ َِ‬ ‫‪I went astray‬‬

‫ںيم رمگآه وهآ‬ ‫ض َللَ َُ‬


‫ت‬ ‫ََ‬
‫ض َل ُّ‬‫نَ ِ‬ ‫ض َلل ََنا‬
‫ََ‬ ‫ض َل ُّ‬ ‫نَ ِ‬ ‫ض َلل ََنا‬‫ََ‬
‫‪We go astray/ will go astray‬‬ ‫‪We went astray‬‬ ‫‪We go astray/ will go astray‬‬ ‫‪We went astray‬‬

‫مه رمگآه وهيت ںيه‪ /‬وهن ىگ‬ ‫مه رمگآه وهںيئ‬ ‫مه رمگآه وهےت ںيه‪ /‬وهن ےگ‬ ‫مه رمگآه وهےئ‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫نهي‪Negative‬‬ ‫أمر‪Imperative‬‬

‫ي‬ ‫َالَت َ َِ‬


‫ضلِ َ‬ ‫ضلِ َ‬
‫ي‬ ‫ِ‬ ‫َالَتَ َِ‬
‫ضلَ َ‬ ‫ِ‬
‫ضلَ‬
‫!‪Don’t go astray‬‬ ‫!‪Go astray‬‬ ‫!‪Don’t go astray‬‬ ‫!‪Go astray‬‬

‫مپ رمگآه وه!‬ ‫رمگآه وه!‬ ‫مپ رمگآه وه!‬ ‫رمگآه وه!‬

‫َالَت َ َِ‬
‫ضالَ‬ ‫ِ‬
‫ضالَ‬ ‫َالَت َ َِ‬
‫ضالَ‬ ‫ِ‬
‫ضالَ‬
‫)‪Don’t go astray! (you two‬‬ ‫)‪Go astray!(you two‬‬ ‫)‪Don’t go astray! (you two‬‬ ‫)‪Go astray!(you two‬‬
‫مپ رمگآه وه!(مت دوونن)‬ ‫رمگآه وه! (مت دوونن)‬ ‫مپ رمگآه وه!(مت دوونن)‬ ‫رمگآه وه! (مت دوونن)‬

‫َالَتَضَلِل َنَ‬ ‫اِضلِل َنَ‬ ‫ََالتَ َِ‬


‫ضلُّوَا‬ ‫ضلُّوَا‬
‫ِ‬
‫)‪Don’t go astray! (you all‬‬ ‫)‪Go astray! (you all‬‬ ‫)‪Don’t go astray! (you all‬‬ ‫)‪Go astray! (you all‬‬

‫مپ رمگآه وه!‬ ‫رمگآه وه!‬ ‫مپ رمگآه وه!‬ ‫رمگآه وه!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬
‫‪One who went astray‬‬

‫رمگآه وهےن وآىل‬


‫َ‬
‫ضالة‬
‫‪One who went astray‬‬

‫رمگآه وهےن وآال‬


‫َ‬
‫ضالَ‬
‫‪َNo effect of this verb‬‬ ‫‪َNo effect of this verb‬‬
‫‪Two who went astray‬‬
‫ضالَتَا َِن َ‬
‫‪َ،‬ضالتَي ِنَ‬ ‫َ‬ ‫‪Two who went astray‬‬
‫ضاالَ َِن َ‬
‫‪َ،‬ضالي ِنَ‬ ‫َ‬
‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫دو رمگآه وهےن وآايلن‬ ‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫رمگآه وهےئ (مت دوونن)‬
‫‪Those who went‬‬
‫ت َ‬ ‫ضاالَ ٌَ‬
‫َ‬ ‫ضاَل ُّوَ َنَ َ‬
‫َ‬
‫‪Those who went astray‬‬
‫‪َ،‬ضاالَتَ‬ ‫‪َ،‬ضاَل ِيَ َنَ‬
‫‪astray‬‬
‫رمگآه وهےن وآايلن‬ ‫رمگآه وهےن وآےل‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َ‬

‫‪44‬‬
‫‪to think; to believe‬‬ ‫امگن ركبا‪ ،‬نيقي ركبا‬ ‫َظ َن‬ ‫‪He believed‬‬ ‫آس ےنامگنايك‬ ‫ظنَ (ظ ن ن)َ‬
‫َ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪68‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَ َُظنَ‬ ‫َظنتَ‬ ‫ي َ َُظنَ‬ ‫َظنَ‬


‫‪She thinks/ will think‬‬ ‫‪She thought‬‬ ‫‪He thinks/ will think‬‬ ‫‪He thought‬‬

‫وه امگن ركيت ےہ‪ /‬ركںيىگ‬ ‫آس ےنامگن ايك‬ ‫وه امگن ركبا ےہ‪ /‬ركہ اگ‬ ‫آس ےنامگن ايك‬

‫َتَ َُظنَا ِنَ‬ ‫َظنَ َتا‬ ‫ي َ َُظنَا ِنَ‬ ‫َظنا‬


‫‪They two think/ will think‬‬ ‫‪They two thought‬‬ ‫‪They two think/ will think‬‬ ‫‪They two thought‬‬
‫وه دوونن امگن ركيت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن امگن ايك‬ ‫وه دوونن امگن ركےت ںيه‪ /‬ركںيےگ‬ ‫آن دوونن ےن امگن ايك‬

‫َي َظَنُنَ‬ ‫َظ ََننَ‬ ‫ي َ َُظنوَ َنَ‬ ‫َظنَوَا‬


‫‪They think/ will think‬‬ ‫‪They all thought‬‬ ‫‪They think/ will think‬‬ ‫‪They all thought‬‬

‫وه سپ امگن ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫اوہنں ےنامگن ايك‬ ‫وه سپ امگن ركےت ںيه‪ /‬ركںيےگ‬ ‫اوہنں ےنامگن ايك‬

‫تَ َُظ َن ِي ََن‬ ‫ََظ ََن ْن َِ‬


‫ت‬ ‫تَ َُظنَ‬ ‫ََظ ََن ْن ََ‬
‫ت‬
‫‪You think/ will think‬‬ ‫‪You thought‬‬ ‫‪You think/ will think‬‬ ‫‪You thought‬‬

‫آ ت امگن ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آ ت ےنامگن ايك‬ ‫آ ت امگن ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت ےنامگن ايك‬

‫تَ َُظنا ِنَ‬ ‫َظ ََن ْن ُت َما‬ ‫تَ َُظنا ِنَ‬ ‫َظ ََن ْن ُت َما‬
‫‪You two think/ will think‬‬ ‫‪You two thought‬‬ ‫‪You two think/ will think‬‬ ‫‪You two thought‬‬
‫آ ت دوونن امگن ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےنامگن ايك‬ ‫آ ت دوونن امگن ركےت ںيه‪ /‬ركںيےگ‬ ‫آ ت دوونن ےنامگن ايك‬

‫تَظَ َن ُنَ‬ ‫ََظ ََن َْن َُتنَ‬ ‫ََظ ََن ْنَ ُتمَ آ ت سپےنامگنايك تَ َُظنوَ َنَ‬
‫‪You all think/ will think‬‬ ‫‪You all thought‬‬ ‫‪You all think/ will think‬‬ ‫‪You all thought‬‬

‫آ ت سپ امگن ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آ ت سپ ےنامگن ايك‬ ‫آ ت سپ امگن ركےت ںيه‪ /‬ركںيےگ‬

‫َ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ََظ َن َْن َُ‬ ‫أ َُظنَ‬ ‫ََظ َن َْن ُتَ‬
‫‪I think/ will think‬‬

‫أ َظنَ‬ ‫ت‬
‫‪I think/ will think‬‬ ‫‪I thought‬‬ ‫‪I thought‬‬
‫ںيم امگن ركبا وهن‪ /‬ركون‬
‫ںيم امگن ركيت وهن‪ /‬ركون ىگ‬ ‫ںيم ےنامگن ايك‬ ‫ںيم ےنامگن ايك‬
‫اگ‬
‫‪We think/ will think‬‬
‫مه امگن ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫ن َ ُظنَ‬
‫‪We thought‬‬
‫مه ےنامگن ايك‬ ‫ََظ ََننَا‬ ‫‪We think/ will think‬‬
‫مه امگن ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫ن َ ُظنَ‬
‫‪We thought‬‬
‫مه ےنامگن ايك‬ ‫ََظ ََننَا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالََت َ ُظنِيَ‬ ‫ُظنِيَ‬ ‫ََالَت َ َُظنَ َ‬ ‫ُظ َن‬


‫!‪Don’t think‬‬ ‫!‪Think‬‬ ‫!‪Don’t think‬‬ ‫!‪Think‬‬

‫مپ امگن رك!‬ ‫امگن رك!‬ ‫مپ امگن رك!‬ ‫امگن رك!‬

‫َالَت َ َُظنا‬ ‫ُظنا‬ ‫َالَت َ َُظنا‬ ‫ُظنا‬


‫)‪Don’t think! (you two‬‬ ‫)‪Think! (you two‬‬ ‫)‪Don’t think! (you two‬‬ ‫)‪Think! (you two‬‬
‫مپ امگن ركو! (مت دوونن)‬ ‫امگرکنو !( مت دوونن)‬ ‫مپ امگن ركو! (مت دوونن)‬ ‫امگن ركو !( مت دوونن)‬

‫ََالََت َظن ُ َن‬ ‫اُظن ُ َن‬ ‫ََالَت َ َُظنوَا‬ ‫ُظنوَا‬


‫)‪Don’t think!(you all‬‬ ‫)‪Think! (you all‬‬ ‫)‪Don’t think!(you all‬‬ ‫)‪Think! (you all‬‬

‫مپ امگن ركو!‬ ‫امگن ركو!‬ ‫مپ امگن ركو!‬ ‫امگن ركو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَظنُونَة‬ ‫َظانة َ‬ ‫مَظنُون‬ ‫َظانَ‬


‫‪One who is thought‬‬ ‫‪One who thinks‬‬ ‫‪One who is thought‬‬ ‫‪One who thinks‬‬

‫سج رپ امگن ايك ت ا‬ ‫امگن ركےن وآىل‬ ‫سج رپ امگن ايك ت ا‬ ‫امگن ركےن وآال‬
‫‪Who are thought‬‬ ‫‪Who are thought‬‬
‫)‪(two‬‬ ‫مَظنُونَتَا ِن‪َ،‬مَظنُونَتَي ِنَ‬
‫‪Two who think‬‬
‫َظانتَا َِن َ‬
‫‪َ،‬ظانتَي ِنَ‬ ‫)‪(two‬‬ ‫مَظنُونَا ِن‪َ،‬مَظنُونَي ِنَ‬
‫‪Two who think‬‬
‫َظانا َِن َ‬
‫دو امگنركےن وآايلن‬ ‫دو امگنرك ےن وآےل‬ ‫‪َ،‬ظاني ِنَ‬
‫دو نج رپ امگن ايك ت ا (دو)‬ ‫دو نج رپ امگن ايك ت ا (دو)‬

‫َ‬
‫‪Who are thought‬‬
‫)‪Who are thought (pl‬‬
‫ات‪َ،‬مَظنُونَاتَ‬
‫مَظنُون َ ٌ‬
‫‪Those who think‬‬
‫َظان ٌَ َ‬ ‫مَظنُونِي َن‪َ،‬مَظنُونُو َنَ‬ ‫‪Those who think‬‬
‫ونَ َ‬
‫‪َ،‬ظا َن ِيَ َنَ‬ ‫َظانَ َ‬
‫ات‪َ،‬ظاناتَ َ امگن ركےن وآايلن‬
‫)‪(pl‬‬
‫نج رپ امگن ايك ت ا (عمج)‬ ‫امگن ركےن وآےل‬
‫نج رپ امگن ايك ت ا (عمج)‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُ َظ َن‬ ‫ُظنتَ‬ ‫ي ُ َظ َن‬ ‫ُظ َن‬


‫‪Is being thought of‬‬ ‫‪Was thought of‬‬ ‫‪Is being thought of‬‬ ‫‪Was thought of‬‬

‫امگن ىك اجيت ےہ‬ ‫امگن ىك يئگ‬ ‫امگن ايك اجبا ےہ‬ ‫امگن ايك ت ا‬

‫‪45‬‬
‫تَفعِيل َ‬ ‫ل َ(فَعَل)‬
‫فع َ‬‫َ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬

‫‪Imperfect‬‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َتُفَعِ َل ُ‬ ‫َفع ََلتَ‬ ‫يُفَعِ َل ُ‬ ‫َفع َلَ‬


‫َتُفَعِ َال ِنَ‬ ‫َفع ََل َتا‬ ‫يُفَعِ َال ِنَ‬ ‫َفع َالَ‬

‫َيُفَعِلَ َنَ‬ ‫َ َفعلَ ََن‬ ‫يُفَعِلُوَ َنَ‬ ‫َفع ُلوَا‬


‫تُفَعِ َلِي ََن‬ ‫َفعل َِ‬
‫ت‬ ‫تُفَعِ َل ُ‬ ‫َفعل ََ‬
‫ت‬
‫َتُفَعِ َال ِنَ‬ ‫َفعل ُت َما‬ ‫تُفَعِ َال ِنَ‬ ‫َفعل ُت َما‬

‫تُفَعِلَ َنَ‬ ‫َ َفعل َُت َن‬ ‫تُفَعِلُوَ َنَ‬ ‫َفعل ُت َم‬


‫أُفَعِ َل ُ‬ ‫َفعل َُ‬
‫ت‬ ‫أُفَعِ َل ُ‬ ‫َفعل َُ‬
‫ت‬
‫نُفعِ َل ُ‬ ‫َفعل َنا‬ ‫َنُفعِ َل ُ‬ ‫َفعل َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتُفَعِلَِيَ َ‬ ‫فَعِ َلِ َ‬


‫ي‬ ‫َالَتُفَعِ َل‬ ‫فَعِ َل‬
‫َالَتُفَعِ َالَ َ‬ ‫فَعِ َالَ‬ ‫َالَتُفَعِ َالَ‬ ‫فَعِ َالَ‬

‫َالَتُفَعِلَ َنَ‬ ‫فَعِلَ َنَ‬ ‫َالَتُفَعِلُوَا‬ ‫فَعِلُوَا‬


‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُفَع َل َة َ‬ ‫مُفَعِ َل َة‬ ‫مُفَعل‬ ‫مُفَعِل‬


‫مُفَع َل َتَا َِن‪،‬مُفَع َل ََت َيَ ِنَ‬ ‫مُفَ َعِلَتَا َِن‪َ،‬مُفَعِ َل ََت َيَ ِنَ‬ ‫مُفَع َال َِن‪َ،‬مُفَعلَيَ ِنَ‬ ‫مُفَعِ َال َِن‪َ،‬مُفَعِلَيَ ِنَ‬

‫ت‪َ،‬مُفَعَ َالتَ‬
‫مُفَعَ َال ٌ‬ ‫ت‪َ،‬مُفَعَِ َالتَ َ‬
‫مُفَ َعِ َال ٌ‬ ‫مُفَعلُوَ َنَ‪َ،‬مُفَعلِيَ َنَ‬ ‫مُفَعِلُوَ َنَ‪َ،‬مُفَعِلِ َي ََن َ‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َتُ َفَع َل ُ َ‬ ‫ُف ِع ََلتَ‬ ‫ي ُ َفَع َل ُ‬ ‫ُف ِع َلَ‬

‫‪46‬‬
‫‪to glorify‬‬ ‫حیبست ایبن ركبا‬ ‫تَسبِيح‬ ‫‪He glorified‬‬ ‫آسےنحیبستىك‬ ‫َ(س ب ح)‬ ‫َسب َحَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪48‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تُ َسبِ َُ‬


‫ح‬ ‫ََسب ََ‬
‫حتَ‬ ‫َي ُ َسبِ َُ‬
‫ح‬ ‫ََسب َحَ‬
‫‪She glorifies/ will glorify‬‬ ‫‪She glorified‬‬ ‫‪He glorifies/ will glorify‬‬ ‫‪He glorified‬‬
‫وه حیبست ركيت ےہ‪/‬ركہىگ‬ ‫آس ےنحیبست ىك‬ ‫وه حیبست ركبا ےہ‪/‬ركہ اگ‬ ‫آس ےنحیبست ىك‬

‫تُ َسبِ َحا ِنَ‬ ‫ح َتا‬


‫ََسب ََ‬ ‫َي ُ َسبِ َحا ِنَ‬ ‫ََسب َحا‬
‫‪They two glorify/ will glorify‬‬ ‫‪They two glorified‬‬ ‫‪They two glorify/ will glorify‬‬ ‫‪They two glorified‬‬
‫وه دوونن حیبست ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آن دوونن ےن حیبستىك‬ ‫وه دوونن حیبست ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن حیبستىك‬

‫َي ُ َسبِح ََن‬ ‫ََسبح ََن‬ ‫َي ُ َسبِ ُحوَ َنَ‬ ‫ََسب ُحوَا‬
‫‪They glorify/ will glorify‬‬ ‫‪They all glorified‬‬ ‫‪They glorify/ will glorify‬‬ ‫‪They all glorified‬‬
‫وه حیبست ركيت ںيه‪/‬ركںيىگ‬ ‫اوہنں ےنحیبست ىك‬ ‫وه حیبست ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫اوہنں ےنحیبست ىك‬

‫‪You glorify/ will glorify‬‬


‫آ ت حیبست ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫َتُ َسبِ ِ‬
‫حيَ َنَ‬ ‫‪You glorified‬‬
‫آ ت ےنحیبستىك‬ ‫ََسبح ِ‬
‫تَ‬ ‫‪You glorify/ will glorify‬‬
‫آ ت حیبست ركےت وه‪ /‬ركوےگ‬ ‫َتُ َسبِ ُحَ‬ ‫‪You glorified‬‬
‫آ ت ےنحیبستىك‬ ‫ََسبح َتَ‬
‫تُ َسبِ َحا ِنَ‬ ‫ََسبح ُت َما‬ ‫َتُ َسبِ َحا ِنَ‬ ‫ََسبح ُت َما‬
‫‪You two glorify/ will glorify‬‬ ‫‪You two glorified‬‬ ‫‪You two glorify/ will glorify‬‬ ‫‪You two glorified‬‬
‫آ تدوونن حیبست ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےنحیبستىك‬ ‫آ ت دووننحیبست ركےت ںيه‪ /‬ركںيےگ‬ ‫آ ت دوونن ےنحیبستىك‬

‫َتُ َسبِحَ ََن‬ ‫ََسبح ُت َن‬ ‫َتُ َسبِ ُحوَ َنَ‬ ‫ََسبح ُت َم‬
‫‪You all glorify/ will‬‬
‫‪You all glorify/ will glorify‬‬ ‫‪You all glorified‬‬ ‫‪glorify‬‬ ‫‪You all glorified‬‬
‫آ ت سپ حیبست ركيت وه‪ /‬ركوىگ‬ ‫آ ت سپ ےنحیبست ىك‬ ‫آ ت سپ حیبستركےت وه‪/‬‬ ‫آ ت سپ ےنحیبست ىك‬

‫ُ‬ ‫ُ‬
‫ركوےگ‬

‫حُ‬ ‫َ‬
‫َأسبِ َ‬ ‫ََسبح َُ‬
‫ت‬ ‫حُ‬ ‫َ‬
‫َأسبِ َ‬ ‫ََسبح َُ‬
‫ت‬
‫‪I glorify/ will glorify‬‬ ‫‪I glorified‬‬ ‫‪I glorify/ will glorify‬‬ ‫‪I glorified‬‬
‫ںيمحیبست ركيت وهن‪ /‬ركون ىگ‬ ‫ںيم ےنحیبستىك‬ ‫ںيم حیبست ركبا وهن‪/‬ركون اگ‬ ‫ںيم ےنحیبستىك‬

‫َن ُ َسبِ َُ‬


‫ح‬ ‫ََسبح َنا‬ ‫َن ُ َسبِ َُ‬
‫ح‬ ‫ََسبح َنا‬
‫‪We glorify/ will glorify‬‬ ‫‪We glorified‬‬ ‫‪We glorify/ will glorify‬‬ ‫‪We glorified‬‬
‫مه حیبست ركيت ںيه‪ /‬ركںيىگ‬ ‫مه ےنحیبست ىك‬ ‫مه حیبست ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫مه ےنحیبست ىك‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬


‫!‪Don’t glorify‬‬
‫مپ حیبست رك!‬
‫ََالتُ َسبِ ِ‬
‫حيَ‬ ‫!‪Glorify‬‬
‫حیبست رك!‬ ‫ََسبِ َِ‬
‫حيَ‬ ‫!‪Don’t glorify‬‬
‫مپ حیبست رك!‬ ‫َالَت ُ َسبِحَ‬ ‫!‪Glorify‬‬
‫حیبست رك!‬ ‫ََسبِحَ‬
‫َالَتُ َسبِ َحا‬ ‫ََسبِ َحا‬ ‫َالَتُ َسبِ َحا‬ ‫ََسبِ َحا‬
‫)‪Don’t glorify! (you two‬‬ ‫)‪Glorify! (you two‬‬ ‫)‪Don’t glorify! (you two‬‬ ‫)‪Glorify! (you two‬‬
‫مپ حیبست ركو!( مت دوونن)‬ ‫حیبست ركو!( مت دوونن)‬ ‫مپ حیبست ركو!( مت دوونن)‬ ‫حیبست ركو!( مت دوونن)‬

‫َالتُ َسبِح َنَ‬ ‫ََسبِح َنَ‬ ‫َالتُ َسبِ ُحوَا‬ ‫ََسبِ ُحوَا‬
‫)‪Don’t glorify! (you all‬‬ ‫)‪Glorify! (you all‬‬ ‫)‪Don’t glorify! (you all‬‬ ‫)‪Glorify! (you all‬‬
‫مپ حیبست ركو!‬ ‫حیبست ركو!‬ ‫مپ حیبست ركو!‬ ‫حیبست ركو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُ َسب َحة‬ ‫مُ َسبِ َحة‬ ‫مُ َسبح‬ ‫مُ َسبِح‬
‫‪One who glorified‬‬ ‫‪One who glorifies‬‬ ‫‪One who glorified‬‬ ‫‪One who glorifies‬‬
‫سج ىك حیبست ىك اجےئ‬ ‫حیبست ركےن وآىل‬ ‫سج ىك حیبست ىك اجےئ‬ ‫حیبست ركےن وآال‬

‫‪)Who are glorified (two‬‬ ‫‪Who are glorified‬‬

‫مُ َسب َحتَا ِن‪،‬مُ َسب َحتَي ِنَ‬


‫‪Two who Glorify‬‬
‫‪،‬مسبِ َحتَي ِنَ‬
‫مُ َسبِ َحتَا ِن َ‬ ‫‪)(two‬‬ ‫مُ َسب َحا ِن‪ُ ،‬م َسب َحي ِنَ‬
‫‪Two who Glorify‬‬
‫‪،‬مسبِ َحي ِنَ‬
‫مُ َسبِ َحا ِن َ‬
‫نج ىك حیبست ىك اجےئ (دو)‬ ‫دو حیبست ركےن وآايلن‬ ‫دو حیبست ركےن وآےل‬
‫نج ىك حیبست ىك اجےئ (دو)‬

‫‪)Who are glorified (pl‬‬ ‫َ ‪)Who are glorified (pl‬‬


‫مُ َسب ُحونَ‪ُ ،‬م َسب ِحي َن‬ ‫مُ َسبِ ُحونَ‪،‬مُ َسبِ ِ‬
‫‪Those who glorify‬‬ ‫‪Those who glorify‬‬
‫مُ َسب َح ٌ‬
‫ات‪،‬مُ َسب َحاتَ َ‬ ‫مُ َسبِ َح ٌ‬
‫ات‪،‬مُ َسبِ َحاتَ‬ ‫حي َنَ َ‬
‫نج ىك حیبست ىك اجےئ(عمج)‬ ‫حیبست ركےن وآايلن‬ ‫نج ىك حیبست ىك اجےئ(عمج)‬ ‫حیبست ركےن وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬

‫تُ َسب ُحَ‬ ‫ُسبِ َحتَ‬ ‫ي ُ َسب ُحَ‬ ‫ُسبِ َحَ‬


‫‪is being glorified‬‬ ‫‪was glorified‬‬ ‫‪is being glorified‬‬ ‫‪Was glorified‬‬
‫وه حیبست ايكاجباےہ‬ ‫آس ىك حیبست ىك يئگ‬ ‫وه حیبست ايكاجباےہ‬ ‫آس ىك حیبست ىك يئگ‬

‫‪47‬‬
‫‪act of accusing somebody‬‬
‫‪(sb) of falsehood‬‬
‫ھيالبا‬
‫ج‬
‫تَك ِذيب‬ ‫‪He accused (him,‬‬
‫‪it)of falsehood‬‬
‫ج‬
‫آس ےن ھيالبا‬ ‫َ (ك ذ ب )‬ ‫كَذ َ‬
‫بَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪198‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬
‫‪she accuses/ will accuse sb of falsehood‬‬
‫ج‬ ‫ج‬
‫وه ھياليت ےہ‪ /‬ھيالۓ ىگ‬ ‫ب‬ ‫تُ َ‬
‫ك ِذ َُ‬
‫‪she accused (him,‬‬
‫‪it) of falsehood‬‬
‫ج‬
‫آس ےن ھيالبا‬ ‫ََكذ َبتَ‬
‫‪He accuses/ will accuse sb‬‬
‫‪of falsehood‬‬
‫ج‬ ‫ج‬
‫وه ھيالبا ےہ‪ /‬ھيالۓ اگ‬ ‫ب‬ ‫َي ُ َ‬
‫ك ِذ َُ‬
‫‪He accused (him, it) of‬‬
‫‪falsehood‬‬
‫ج‬
‫آس ےن ھيالبا‬ ‫ََكذ َبَ‬
‫َتُ َك ِذبَا ِنَ‬ ‫ََكذ َب َتا‬ ‫َي ُ َك ِذبَا ِنَ‬ ‫ََكذ َبا‬
‫…‪They two accuse/ will accuse‬‬ ‫‪They two accused sb..‬‬ ‫…‪They two accuse/ will accuse‬‬ ‫‪They two accused sb..‬‬
‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬
‫وه دوونن ھياليت ںيه‪ /‬ھيالںيئ ىگ‬ ‫آن دوونن ےن ھيالبا‬ ‫وه دوونن ھيالےت ںيه‪ /‬ھيالںيئ ےگ‬ ‫آن دوونن ےن ھيالبا‬

‫…‪They accuse/ will accuse‬‬


‫ج‬ ‫ج‬
‫وه سپ ھياليت ںيه‪ /‬ھيالںيئ ىگ‬
‫َي ُ َ‬
‫ك ِذبْ ََن‬
‫…‪They accused sb‬‬
‫ج‬
‫اوہنں ےن ھيالبا‬ ‫ََكذ ْب ََن‬
‫…‪They accuse/ will accuse‬‬
‫ج‬ ‫ج‬
‫وه ھيالےت ںيه‪ /‬ھيالںيئ ےگ‬
‫ك ِذبُوَ َنَ‬‫َي ُ َ‬ ‫…‪They accused sb‬‬
‫ج‬
‫اوہنں ےن ھيالبا‬ ‫ََكذ ُبوَا‬
‫…‪You accuse/ will accuse sb‬‬
‫ج‬ ‫ج‬
‫آ ت ھياليت ںيه‪ /‬ھيالںيئ ىگ‬ ‫ك ِذبِي ََن‬ ‫تُ َ‬ ‫…‪You accused sb‬‬
‫ج‬
‫آ ت ےن ھيالبا‬ ‫ََكذ ْب َِ‬
‫ت‬
‫‪You accuse/ will accuse sb of‬‬
‫‪falsehood‬‬
‫ج‬ ‫ج‬
‫آ ت ھيالےت وه‪ /‬ھيالو ےگ‬ ‫ك ِذ َُ‬
‫ب‬ ‫َتُ َ‬ ‫…‪You accused sb‬‬
‫ج‬
‫آ ت ےن ھيالبا‬ ‫ََكذ ْب ََ‬
‫ت‬
‫َتُ َك ِذبَا ِنَ‬ ‫ََكذ ْب ُت َما‬ ‫َتُ َك ِذبَا ِنَ‬ ‫ََكذ ْب ُت َما‬
‫…‪You two accuse/ will accuse‬‬ ‫…‪You two accused sb‬‬ ‫…‪You twoaccuse/ will accuse‬‬ ‫…‪You two accused sb‬‬
‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬
‫آ ت دوونن ھياليت ںيه‪ /‬ھيالںيئ ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےن ھيالبا‬ ‫آ ت دوونن ھيالےت ںيه‪ /‬ھيالںيئ ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن ھيالبا‬

‫…‪You all accuse/ will accuse‬‬


‫ج‬ ‫ج‬
‫آ ت سپ ھياليت ںيه‪ /‬ھيالںيئ ىگ‬
‫ك ِذبْ ََن‬ ‫َتُ َ‬ ‫‪You all accused sb..‬‬
‫ج‬
‫آ ت سپ ےن ھيالبا‬ ‫ََكذ ْب ُتنَ‬
‫…‪You all accuse/ will accuse‬‬
‫ج‬ ‫ج‬
‫آ ت سپ ھيالےت ںيه‪ /‬ھيالںيئ ےگ‬
‫ك ِذبُوَ َنَ‬ ‫َتُ َ‬ ‫…‪You all accused sb‬‬
‫ج‬
‫آ ت سپ ےن ھيالبا‬ ‫ََكذ ْب ُت َم‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫بُ‬ ‫ِ‬
‫َأكذ َ‬ ‫َ‬ ‫ََكذ ْب َُ‬
‫ت‬ ‫بُ‬ ‫ِ‬
‫َأكذ َ‬ ‫َ‬ ‫ََكذ ْب َُ‬
‫ت‬
‫…‪I accuse/ will accuse‬‬ ‫…‪I accused sb‬‬ ‫…‪I accuse/ will accuse‬‬ ‫…‪I accused sb‬‬
‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬
‫ںيم ھياليت وهن‪ /‬ھيالون ىگ‬ ‫ںيم ےن ھيالبا‬ ‫ںيم ھيالبا وهن‪ /‬ھيالون اگ‬ ‫ںيم ےن ھيالبا‬

‫…‪We accuse/ will accuse sb‬‬


‫ج‬ ‫ج‬
‫مه ھياليت ںيه‪ /‬ھيالںيئ ىگ‬ ‫ك ِذ َُ‬
‫ب‬ ‫َن ُ َ‬ ‫…‪We accused sb‬‬
‫ج‬
‫مه ےن ھيالبا‬ ‫ََكذ ْب َنا‬
‫…‪We accuse/ will accuse sb‬‬
‫ج‬ ‫ج‬
‫مه ھيالےت ںيه‪ /‬ھيالںيئ ےگ‬ ‫ك ِذ َُ‬
‫ب‬ ‫َن ُ َ‬ ‫…‪We accused sb‬‬
‫ج‬
‫مه ےن ھيالبا‬ ‫ََكذ ْب َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََال َتُ َك ِذبِيَ‬ ‫َكَ ِذبِيَ‬ ‫َالَت ُ َك ِذ ْ‬


‫بَ‬ ‫َكَ ِذ ْ‬
‫بَ‬
‫‪Accuse sb of‬‬ ‫‪Don’t accuse sb of‬‬ ‫‪Accuse sb of‬‬
‫!‪Don’t accuse sb of falsehood‬‬
‫ج‬ ‫!‪falsehood‬‬ ‫!‪falsehood‬‬ ‫!‪falsehood‬‬
‫مپ ھيال!‬ ‫ھيال!‬
‫ج‬ ‫ج‬
‫مپ ھيال!‬ ‫ھيال!‬
‫ج‬

‫َالَتُ َك ِذبَا‬ ‫َكَ ِذبَا‬ ‫َالَتُ َك ِذبَا‬ ‫َكَ ِذبَا‬


‫‪Don’t Accuse sb… (you‬‬
‫!)‪Don’t Accuse sb… (you two‬‬ ‫!)‪Accuse sb… (you two‬‬ ‫!)‪Accuse sb… (you two‬‬
‫ج‬ ‫ج‬ ‫!)‪two‬‬ ‫ج‬
‫مپ ھيالو! ( مت دوونن)‬ ‫ھيالو! ( مت دوونن)‬ ‫ج‬
‫مپ ھيالو! ( مت دوونن)‬ ‫ھيالو! ( مت دوونن)‬

‫َالََت ُ َك ِذبْ َنَ‬ ‫َكَ ِذبْ َنَ‬ ‫َالتُ َك ِذبُوَا‬ ‫َكَ ِذبُوَا‬
‫!)‪Don’t Accuse sb… (you all‬‬ ‫!)‪Accuse sb… (you all‬‬ ‫!)‪Don’t Accuse sb… (you all‬‬ ‫!)‪Accuse sb… (you all‬‬
‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬
‫مپ ھيالو!‬ ‫ھيالو!‬ ‫مپ ھيالو!‬ ‫ھيالو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬
‫…‪One who is accused‬‬
‫ج‬ ‫َمُ َ‬
‫كذبَة‬
‫‪One who accuses sb.‬‬
‫ج‬ ‫مُ َ‬
‫ك ِذبَة‬
‫…‪One who is accused‬‬
‫ج‬ ‫َمُ َ‬
‫كذب‬
‫‪One who accuses sb.‬‬
‫ج‬ ‫َمُ َ‬
‫ك ِذب‬
‫وه وج ھيالىئ يئگ‬ ‫ھيالےن وآايلن‬ ‫وه وج ھيالبا ت ا‬ ‫ھيالےن وآال‬

‫‪Two who are accused...‬‬


‫كذبَتَا ِن‪،‬مُ َ‬
‫كذبتَي ِنَ‬ ‫مَُ َ‬ ‫‪Two who accuse sb..‬‬
‫ك ِذبَتَا َِن‪،‬مُ َ‬
‫ك ِذبَتَيَ ِنَ‬ ‫مُ َ‬ ‫‪Two who are accused...‬‬ ‫كذبَا ِن‪،‬مُ َ‬
‫كذبَي ِنَ‬ ‫مَُ َ‬ ‫‪Two who accuse sb..‬‬
‫ج‬
‫وه دو وج ھيالىئںيئگ‬
‫ج‬
‫دو ھيالےن وآايلن‬
‫ج‬
‫وه دو وج ھيالےئےئگ‬
‫ج‬
‫دو ھيالےن وآےل‬ ‫مَُ َك ِذبَا ِن‪،‬مُ َك ِذبَي ِنَ‬

‫…‪Those who are accused‬‬


‫ات‪،‬مَُ َ‬ ‫مَُ َ‬
‫كذبَ ٌ‬
‫‪Those who accuse sb‬‬
‫ات‪،‬مُ َ‬ ‫مُ َ‬
‫ك ِذبَ ٌ‬
‫…‪Those who are accused‬‬
‫كذبُوَنَ‪،‬مَُ َ‬
‫مَُ َ‬ ‫‪Those who accuse sb.‬‬
‫ج‬
‫وه سپ وج ھيالىئںيئگ‬ ‫كذبَاتَ‬ ‫ھيالےن وآايلن‬
‫ج‬ ‫ك ِذبَاتَ‬ ‫ج‬
‫وه سپ وج ھيالےئےئگ‬ ‫كذب ِي َنَ‬ ‫ھيالےن وآےل‬
‫ج‬ ‫َمُ َك ِذبُوَنَ‪،‬مُ َك ِذب ِي ََن َ‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬

‫‪(she, it) is being accused..‬‬


‫ج‬
‫َتُ َ‬
‫كذ ُ‬
‫بَ‬
‫…‪(she, it) was accused‬‬
‫ج‬ ‫َُك ِذ َبتَ‬
‫…‪(He, it) is being accused‬‬
‫ج‬
‫َي ُ َ‬
‫كذ ُ‬
‫بَ‬
‫…‪(He, it) was accused‬‬
‫ج‬ ‫َُك ِذ َبَ‬
‫ھيالىئ اجيتےہ‬ ‫ھيالىئ يئگ‬ ‫ھيالبا اجبا ےہ‬ ‫ھيالبا ت ا‬

‫‪48‬‬
‫‪to send down‬‬ ‫آباربا‬ ‫تَنْزِيل‬ ‫‪He sent down‬‬ ‫آس ےنآبارآ‬ ‫َ(ن ز ل)‬ ‫نَز َلَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪79‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تُنَزِ َلُ‬ ‫َنزَ َلتَ‬ ‫َي ُنَزِ َلُ َ‬ ‫َن َز ََل َ‬


‫‪She sends down/ will send‬‬
‫‪She sent down‬‬ ‫‪He sends down/ will send down‬‬ ‫‪He sent down‬‬
‫‪down‬‬
‫آس ےنآبارآ‬ ‫وه آباربا ےہ‪ /‬آبارہ اگ‬ ‫آس ےنآبارآ‬
‫وه آباريت ےہ‪ /‬آبارہ ىگ‬

‫َتُنَزَِ ََال ِنَ‬ ‫َنزَََل َتا‬ ‫َي ُنَزَِ ََال ِنَ َ‬ ‫َنزَ َ َال َ‬
‫‪They two send down/ will send‬‬ ‫‪They two sent down‬‬ ‫‪They two sent down‬‬
‫‪down‬‬ ‫…‪They two send down/ will send‬‬
‫آن دوونن ےن آبارآ‬ ‫وه دو آبارےت ںيه‪ /‬آبارںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن آبارآ‬
‫وه دو آباريت ںيه‪ /‬آبارںي ىگ‬

‫َي ُن َ ِزل ََن‬ ‫َنزَل ََن‬ ‫َي ُن َ ِزلُوَ َنَ َ‬ ‫َنزَ ُلوَا َ‬
‫‪They send down/ will send‬‬ ‫‪They all sent down‬‬ ‫‪They sentdown‬‬
‫…‪They send down/ will‬‬
‫‪down‬‬
‫اوہنں ےنآبارآ‬ ‫وه آبارےت ںيه‪ /‬آبارںي ےگ‬ ‫اوہنں ےنآبارآ‬
‫وه آباريت ںيه‪ /‬آبارںي ىگ‬

‫َتُن َ ِزلِي ََن‬ ‫َنزَل َِ‬


‫ت‬ ‫َتُن َ ِز َلُ َ‬ ‫َنزَل ََ‬
‫ت َ‬
‫‪You send down/ will send‬‬
‫‪You sent down‬‬ ‫…‪You send down/ will send‬‬ ‫‪You sent down‬‬
‫‪down‬‬
‫آ ت ےنآبارآ‬ ‫آ ت آبارےت ںيه‪ /‬آبارںي ےگ‬ ‫آ ت ےنآبارآ‬
‫آ ت آباريت ںيه‪ /‬آبارںي ىگ‬

‫َتُنَزَِ ََال ِنَ‬ ‫َنزَلَ ُت َما‬ ‫َتُن َ ِزَ َالَ َِن َ‬ ‫َنزَلَ ُت َما َ‬
‫‪You two sent‬‬
‫‪You two send down/ will send down‬‬ ‫‪You two sent down‬‬ ‫…‪You two send down/ will send‬‬
‫‪down‬‬
‫آ ت دوونن آباريت ںيه‪ /‬آبارںيىگ‬ ‫آ ت دوونن ےن آبارآ‬ ‫آ ت دوونن آبارےت ںيه‪ /‬آبارںيےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن آبارآ‬

‫‪You all send down/ will send down‬‬

‫آ ت سپ آباريت ںيه‪ /‬آ ُبارںي ىگ‬ ‫َتُن َ ِزل َنَ‬ ‫‪You all sent down‬‬
‫آ ت سپ ےنآبارآ‬ ‫َنزَل ُت َن‬ ‫…‪You all send down/ will‬‬
‫َتُنَزِلُوَنََ َ‬
‫آ ت سپ آبارےت ںيه‪ /‬آبارںي ےگ‬
‫‪You all sent down‬‬
‫آ ت سپ ےنآبارآ‬ ‫َنزَل ُتمَ َ‬
‫‪I send down/ will send down‬‬
‫ںيم آباريت وهن‪ /‬آبارون ىگ‬ ‫َأ ُن َ ِز َلُ‬ ‫‪I sent down‬‬
‫ںيم ےنآبارآ‬ ‫َنزَل َُ‬
‫ت‬
‫…‪I send down/ will send‬‬
‫ںيم آباربا وهن‪ /‬آبارون اگ‬ ‫َأن َ ِز َلُ َ‬
‫ُ‬ ‫‪I sent down‬‬
‫ںيم ےنآبارآ‬ ‫ت َ‬‫َنزَل َُ‬
‫َن ُن َ ِز َلُ‬ ‫َنزَل َنا‬ ‫َن ُن َ ِز َلُ َ‬ ‫َنزَل َنا َ‬
‫‪We send down/ will send‬‬ ‫‪We sent down‬‬ ‫…‪We send down/ will‬‬ ‫‪We sent down‬‬
‫‪down‬‬
‫مه آباريت ںيه‪ /‬آبارںي ىگ‬ ‫مه ےنآبارآ‬ ‫مه آبارےت ںيه‪ /‬آبارںي ےگ‬ ‫مه ےنآبارآ‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالتُنَزِل ِ َ‬
‫ي‬ ‫نَزَِل ِ َ‬
‫ي‬ ‫ََالَتُنَزِلَ َ‬ ‫نَزَِلَ َ‬
‫!‪Don’t send down‬‬ ‫!‪Send down‬‬ ‫!‪Don’t send down‬‬ ‫!‪Send down‬‬
‫مپ آبار!‬ ‫آبار!‬ ‫مپ آبار!‬ ‫آبار!‬

‫َالَتُن َ ِز َالَ‬ ‫ن َ ِزَ َالَ‬ ‫ََالَتُن َ ِز ََال َ‬ ‫ن َ ِزَ َالَ َ‬


‫)‪Don’t send down! (you two‬‬ ‫)‪Send down! (you two‬‬ ‫)‪Don’t send down! (you two‬‬ ‫)‪Send down! (you two‬‬
‫مپ آبارو! ( مت دوونن)‬ ‫آبارو! ( مت دوونن)‬ ‫مپ آبارو! ( مت دوونن)‬ ‫آبارو! ( مت دوونن)‬

‫َالتُن َ ِزل َنَ‬ ‫ن َ َِزل َنَ‬ ‫ََالَتُن َ ِزلُوا َ‬ ‫ن َ َِزلُوا َ‬


‫‪Don’t send down! (you‬‬
‫)‪Send down!(you all‬‬ ‫)‪Don’t send down! (you all‬‬ ‫)‪Send down!(you all‬‬
‫)‪all‬‬
‫آبارو!‬ ‫مپ آبارو!‬ ‫آبارو!‬
‫مپ آبارو!‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫َمُنَزلَة‬ ‫َمُن َ ِزلَة‬ ‫َمُنَزل‬ ‫َمُن َ ِزل‬


‫‪That which is sent down‬‬ ‫‪One who sends down‬‬ ‫‪That which is sent down‬‬ ‫‪One who sends down‬‬
‫وه وج آبارى يئگ‬ ‫آبارےن وآىل‬ ‫وه وج آبارآ ت ا‬ ‫آبارےن وآال‬
‫‪Those two who are sent‬‬
‫مَُنَزلَتَا ِن‪َ،‬منَزلَتَي ِنَ‬ ‫مَُنَزِلَتَان‪،‬منَزِلَتَين‬ ‫مَُنَز َال َِن‪،‬منَزلَي ِنَ‬ ‫َمُنَزِ َال ِن‪َ،‬منَزِلَي ِنَ‬
‫‪Two who are sent down‬‬
‫‪down‬‬ ‫‪Two who send down‬‬ ‫‪Two who send down‬‬
‫دو آبارےن وآايلن‬ ‫وه دووج آبارہےئگ‬ ‫دو آبارےن وآےل‬
‫وه دو وج آبارى ںيئگ‬
‫‪Those who are‬‬
‫‪Those who are sent down‬‬
‫مَُنَز َال ٌ‬
‫ت‪ُ َ،‬منَزالتَ‬
‫‪Those who send down‬‬
‫ت‪،‬مُنَزِ َالتَ‬
‫مَُنَزِ َال ٌ‬ ‫‪sent down‬‬
‫مَُنَزلُوَ َنَ‪،‬مُنَزلِي َنَ‬
‫‪Those who send down‬‬
‫مَُنَزِلُوَ َنَ‪،‬مُنَزِلِي َنَ َ‬
‫وه سپ وج آبارى ںيئگ‬ ‫آبارےن وآايلن‬ ‫وه وج آبارہ ےئگ‬ ‫آبارےن وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُنَز َلُ‬ ‫ُنز ِ َلتَ‬ ‫َي ُنَز َلُ‬ ‫ُنز ِ َلَ‬


‫‪(sb, st) was sent‬‬ ‫‪(sb, st) is being‬‬ ‫‪(sb, st) was‬‬
‫‪(sb, st) is being sent down‬‬
‫‪down‬‬ ‫‪sent down‬‬ ‫‪sent down‬‬
‫آبارى اجيتےہ‬ ‫آبارى يئگ‬ ‫آبارآ اجبا ےہ‬ ‫آبارآ ت ا‬

‫‪49‬‬
‫مُفَاعَلَة‬ ‫فاعَلََ(فَعَل)‬
‫َ‬
‫َ‬ ‫‪Feminine‬‬ ‫‪Masculine‬‬

‫‪Imperfect‬‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪ Perfect‬فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫تُفَا ِع َل ُ‬ ‫اع َلتَ‬ ‫َف َ‬ ‫يُفَا ِع َل ُ‬ ‫َف َ‬


‫اع َلَ‬
‫تُفَا ِع َال ِنَ‬ ‫اع َل َتا‬
‫َف َ‬ ‫يُفَا ِع َال ِنَ‬ ‫اع َالَ‬
‫َف َ‬

‫يُفَا ِعل َنَ‬ ‫اعل ََن‬ ‫َف َ‬ ‫يُفَا ِعلُوَ َنَ‬ ‫اع ُلوَا‬
‫َف َ‬
‫تُفَا ِعلِي ََن‬ ‫اعل َِ‬
‫ت‬ ‫َف َ‬ ‫تُفَا ِع َل ُ‬ ‫اعل ََ‬
‫ت‬ ‫َف َ‬
‫تُفَا ِع َال ِنَ‬ ‫َف َ‬
‫اعل ُت َما‬ ‫تُفَا ِع َال ِنَ‬ ‫َف َ‬
‫اعل ُت َما‬

‫تُفَا ِعل َنَ‬ ‫اعل ُت َن‬‫َف َ‬ ‫تُفَا ِعلُوَ َنَ‬ ‫َف َ‬


‫اعل ُت َم‬
‫أُفَا ِع َل ُ‬ ‫اعل َُ‬
‫ت‬ ‫َف َ‬ ‫أُفَا ِع َل ُ‬ ‫اعل َُ‬
‫ت‬ ‫َف َ‬
‫نُفَا ِع َل ُ‬ ‫َف َ‬
‫اعل َنا‬ ‫نُفَا ِع َل ُ‬ ‫َف َ‬
‫اعل َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتُفَا ِعلِي‬ ‫فَا ِعلِي‬ ‫َالَتُفَا ِعلَ‬ ‫فَا ِعلَ‬


‫َالَتُفَا ِع َالَ‬ ‫فَا ِع َالَ‬ ‫َالَتُفَا ِع َالَ‬ ‫فَا ِع َالَ‬

‫َالَتُفَا ِعل َنَ‬ ‫فَا ِعل َنَ‬ ‫َالتُفَا ِعلُوا‬ ‫فَا ِعلُوا‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُفَاعَلَة‬ ‫مُفَا ِعلَة‬ ‫مُفَاعَل‬ ‫مُفَا َِعل‬


‫مُفَاعَلَتَا َِن‪َ،‬مُفَاعَلَتَيَ ِنَ‬ ‫مُفَا ِعلَتَا َِن‪َ،‬مُفَا ِعلَتَيَ ِنَ‬ ‫اعَلَيَ ِنَ‬
‫اعَ َال َِن‪ُ َ،‬مفَ َ‬
‫مُفَ َ‬ ‫مُفَا ِع َال َِن‪ُ َ،‬مفَا ِعلَيَ ِنَ‬
‫ت‬
‫ال َ‬‫ت‪َ،‬مُفَاعَ ََ‬
‫مُفَاعَ َال ٌَ‬ ‫ت‪َ،‬مُفَا ِع َالتَََ‬ ‫مُفَا ِع َال ٌَ‬ ‫اعَلُوَ َنَ‪َ،‬مُفَ َ‬
‫اعَلِيَ ََن‬ ‫مُفَ َ‬ ‫مُفَا ِعلُوَ َنَ‪َ،‬مُفَا ِعلِيَ ََن َ‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُفَاعَ َل ُ‬ ‫ُفو ِع َلتَ‬ ‫َي ُفَاعَ َل ُ‬ ‫ُفو ِع َلَ‬

‫‪50‬‬
‫‪to strive‬‬ ‫اہجدركبا‬ ‫جاهَ َدة‬
‫مُ َ‬ ‫‪He strove‬‬ ‫آس ےناہجدايك‬ ‫َ(ج ه د)‬ ‫َجاهَ َدَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪31‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫جاهِ ُدَ‬
‫تُ َ‬ ‫َج َاه ََدتَ‬ ‫جاهِ َُد َ‬
‫يُ َ‬ ‫َج َاه ََد َ‬
‫‪she strives/ will strive‬‬ ‫‪She strove‬‬ ‫‪He strives/ will strive‬‬ ‫‪He strove‬‬
‫وه اہجد ركيت ےہ‪ /‬ركہىگ‬ ‫آس وعرت ےناہجد ايك‬ ‫وه اہجد ركبا ےہ‪ /‬ركہاگ‬ ‫آس ےناہجد ايك‬

‫جاهِ َدا ِنَ‬


‫تُ َ‬ ‫َج َاه َد َتا‬ ‫جاهِ َدا َِن َ‬
‫يُ َ‬ ‫َج َاه َدا َ‬
‫‪They two strive/ will strive‬‬ ‫‪They two strove‬‬ ‫‪They two strive/ will strive‬‬ ‫‪They two strove‬‬
‫وه دوونن اہجد ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫آن دوونن ےن اہجد ايك‬ ‫وه دوونن اہجد ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن اہجد ايك‬

‫جاهِ ْد َنَ‬
‫يُ َ‬ ‫َج َاه ْد ََن‬ ‫َ‬ ‫جاهِ ُدوَ َنَ‬
‫يُ َ‬ ‫َج َاه ُدوَا َ‬
‫‪They all strive/ will strive‬‬ ‫‪They all strove‬‬ ‫‪They strive/ will‬‬ ‫‪They all strove‬‬
‫‪strive‬‬
‫وه سپ اہجد ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫اوہنں ےناہجد ايك‬ ‫وه اہجد ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫اوہنں ےناہجد ايك‬

‫جاهِ ِدي ََن‬ ‫تُ َ‬ ‫َج َاه َْد َِ‬


‫ت‬ ‫جاهِ َُد َ‬
‫تُ َ‬ ‫َج َاه َْدتَ َ‬
‫‪You strive/ will strive‬‬ ‫‪You strove‬‬ ‫‪You strive/ will strive‬‬ ‫‪You strove‬‬
‫آ ت اہجد ركيت ںيه‪ /‬ركںيىگ‬ ‫آ ت ےناہجد ايك‬ ‫آ ت اہجد ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت ےناہجد ايك‬

‫جاهِ َدا ِنَ‬


‫تُ َ‬ ‫َج َاه ْد َُّت َما‬ ‫جاهِ َدا ِنَ َ‬
‫تُ َ‬ ‫َج َاه ْد َُّت َما َ‬
‫‪You two strive/ will strive‬‬ ‫‪You two strove‬‬ ‫‪You two strive/ willstrive‬‬ ‫‪You two strove‬‬
‫آ ت دوونن اہجد ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آ تےن اہجد ايك‬ ‫آ ت دوونن اہجدركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن اہجد ايك‬

‫‪You all strive/ will strive‬‬


‫آ ت سپ اہجد ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬
‫جاهِ ْد َنَ‬ ‫تُ َ‬ ‫‪You all strove‬‬
‫آ ت سپ ےناہجد ايك‬ ‫َج َاه ْد َُّتنَ‬ ‫َ‬
‫‪You all strive/ will‬‬
‫‪strive‬‬
‫آ ت سپ اہجد ركےت ںيه‪ /‬ركںي‬
‫جاهِ ُدوَ َنَ‬
‫تُ َ‬ ‫‪You all strove‬‬
‫َ‬
‫آ ت سپ ےناہجد ايك‬ ‫َج َاه ْد َُّت َم‬
‫أ ُ َجاهِ َدُ‬ ‫ُ‬
‫ےگ‬

‫َج َاه ْد َُّ‬


‫ت‬ ‫ُ‬ ‫ِ‬
‫أجاه َد َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َج َاه ْد َُّ‬
‫ت‬
‫‪I strive/ will strive‬‬ ‫‪I strove‬‬ ‫‪I strive/ will strive‬‬ ‫‪I strove‬‬
‫ںيم اہجد ركيت وهن‪ /‬ركون ىگ‬ ‫ںيم ےناہجدايك‬ ‫ںيم اہجد ركبا وهن‪ /‬ركون اگ‬ ‫ںيم ےناہجدايك‬

‫جاهِ َُد‬ ‫نُ َ‬ ‫َج َاه َْد َنا‬ ‫نُ َ‬


‫جاهِ َُد َ‬ ‫َ‬ ‫َج َاه َْد َنا‬
‫‪We strive/ will strive‬‬ ‫‪We strove‬‬ ‫‪We strive/ will strive‬‬ ‫‪We strove‬‬
‫مه اہجد ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫مه ےناہجد ايك‬ ‫مه اہجد ركےت ںيه‪ /‬ركںيےگ‬ ‫مه ےناہجد ايك‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬


‫!‪Don’t strive‬‬
‫مپ اہجد رك!‬ ‫ََالَت ُ َ‬
‫جاهِ ِد َ‬
‫ي‬
‫!‪Strive‬‬
‫اہجد رك!‬ ‫َجاهِ ِد َ‬
‫ي‬
‫!‪Don’t strive‬‬
‫مپ اہجد رك!‬ ‫ََالَت ُ َجاهِ َْد َ‬
‫!‪Strive‬‬
‫اہجد رك!‬ ‫َجاهِ َْد َ‬
‫)‪Don’t strive! (you two‬‬
‫مپ اہجد ركو! (مت دوونن)‬
‫َالَت ُ َ‬
‫جاهِ َدا‬
‫)‪Strive!(you two‬‬
‫اہجد ركو!(دمتوونن)‬ ‫َجاهِ َدا‬
‫)‪Don’t strive! (you two‬‬
‫مپ اہجد ركو! (مت دوونن)‬
‫َالَت ُ َ‬
‫جاهِ َدا َ‬
‫)‪Strive!(you two‬‬
‫اہجد ركو!(مت دوونن)‬ ‫َجاهِ َدا َ‬
‫)‪Don’t strive!(you all‬‬
‫مپ اہجد ركو!‬ ‫َالتُ َ‬
‫جاهِ ْد َنَ‬ ‫)‪Strive!(you all‬‬
‫اہجد ركو!‬
‫َجاهِ ْد َنَ‬ ‫)‪Don’t strive!(you all‬‬
‫مپ اہجد ركو!‬ ‫ََالتُ َ‬
‫جاهِ ُدوَا َ‬
‫)‪Strive!(you all‬‬
‫اہجد ركو!‬ ‫َجاهِ ُدوَا َ‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫جاهِ َدة َ‬
‫مُ َ‬ ‫مُ َ‬
‫جاهِد‬
‫‪One who strives‬‬ ‫‪One who strives‬‬
‫اہجد ركےن وآىل‬ ‫اہجد ركےن وآال‬
‫‪َNo effect of this verb‬‬ ‫دو ‪Two who strive‬‬
‫‪َNo effect of this verb‬‬
‫جاهِ َدتَي ِنَ‬
‫جاهِ َدتَا َِن‪،‬مُ َ‬
‫مُ َ‬ ‫‪Two who strive‬‬
‫دواہجدركےن وآےل‬ ‫جاهِ َدي ِنَ‬
‫جاهِ َدا ِن‪َ،‬مُ َ‬
‫مُ َ‬
‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫اہجد ركےن وآايلن‬ ‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬
‫‪Those who strive‬‬
‫ج اه ِ ٌ‬
‫دات‪،‬مُ َ‬
‫جاهِداتَ‬ ‫مُ َ‬
‫‪Those who strive‬‬
‫جاهِ ُدوَنَ‪َ،‬مُ َ‬
‫جاهِ ِدي ََ‬ ‫مُ َ‬
‫اہجدركےن وآايلن‬ ‫ن َ اہجدركےن وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫‪51‬‬
‫‪to call out‬‬ ‫اكپربا‬ ‫مُنَادَاة‬ ‫‪He called out‬‬ ‫آس ےناكپرآ‬ ‫(ن د ى)‬ ‫نَادَى‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪44‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫‪She calls out/ will call out‬‬


‫وه اكپريت ےہ‪ /‬اكپرہ ىگ‬ ‫تُنَا َدِيَ‬ ‫‪She called out‬‬
‫آس ےناكپرآ‬ ‫َن َادتَ‬ ‫‪He calls out/ will call out‬‬
‫وه اكپربا ےہ‪ /‬اكپرہ اگ‬ ‫يُنَادِيَ َ‬ ‫‪He called out‬‬
‫آس ےناكپرآ‬ ‫َن َادى َ‬
‫َن ََ‬
‫اد َتا‬ ‫َن َادَ َيا َ‬
‫‪They two call out/ will call‬‬
‫تُنَادِيَا َِن َ‬ ‫يُنَادِيَا َِن َ‬
‫‪They two called out‬‬ ‫‪They two call out/ will call out‬‬ ‫‪They two called out‬‬
‫‪out‬‬
‫آن دوونن ےن اكپرآ‬ ‫وه دو اكپرےت ںيه‪/‬اكپرںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن اكپرآ‬
‫وه دو اكپريت ںيه‪ /‬اكپرںي ىگ‬

‫يُنَادِي ََن‬ ‫َن َادي ََن‬ ‫ونَ َ‬


‫يُنَادُ َ‬ ‫َن َادوا َ‬
‫‪They call out/ will call out‬‬ ‫‪They all called out‬‬ ‫‪They call out/ will call.‬‬ ‫‪They all called out‬‬
‫وه اكپريت ںيه‪ /‬اكپرںي ىگ‬ ‫اوہنں ےناكپرآ‬ ‫وه اكپرےت ںيه‪ /‬اكپرںي ےگ‬ ‫اوہنں ےناكپرآ‬

‫‪You call out/ will call out‬‬


‫آ ت اكپريت ںيه‪ /‬اكپرںي ىگ‬ ‫َتُنَادِي ََن‬ ‫‪You called out‬‬
‫آ ت ےناكپرآ‬ ‫َن َاديَ َِ‬
‫ت‬ ‫تُنَا َدِيَ َ‬
‫‪You call out/ will call out‬‬
‫آ ت اكپرےت ںيه‪ /‬اكپرںي ےگ‬
‫‪You called out‬‬
‫آ ت ےناكپرآ‬ ‫ت َ‬‫َن َاديَ ََ‬
‫تُنَادِيَا َِن َ‬ ‫َن َادي َُت َما‬ ‫تُنَادِيَان َ‬ ‫َن َادي ُتَ َما َ‬
‫‪You two call out/ will call out‬‬
‫‪You two call out/ will call out‬‬ ‫‪You two called out‬‬ ‫‪You two called out‬‬
‫آ ت دوونن اكپرےت ںيه‪/‬‬
‫آ ت دوونن اكپريت ںيه‪ /‬اكپرںي ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےن اكپرآ‬ ‫اكپرںي ےگ‬
‫آ ت دوونن ےن اكپرآ‬

‫‪You all call out/ will call out‬‬


‫آ ت سپ اكپريت ںيه‪ /‬اكپرںي ىگ‬ ‫َتُنَادِي َنَ‬ ‫‪You all called out‬‬
‫آ ت سپ ےناكپرآ‬ ‫َن َادي َُت َن‬ ‫تُنَادُوَنََ َ‬
‫‪You all call out/ will call..‬‬
‫آ ت سپ اكپرےت ںيه‪/‬اكپرںي ےگ‬
‫‪You all called out‬‬
‫آ ت سپ ےناكپرآ‬ ‫َن َادي َُتمَ َ‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫‪I call out/ will call out‬‬
‫ںيم اكپريت وهن‪ /‬اكپرون ىگ‬ ‫أنَا َدِيَ‬ ‫‪I called out‬‬
‫ںيم ےناكپرآ‬ ‫َن َادي َُ‬
‫ت‬ ‫أنَادِيَ َ‬
‫‪I call out/ will call out‬‬
‫ںيم اكپربا وهن‪ /‬اكپرون اگ‬
‫‪I called out‬‬
‫ںيم ےناكپرآ‬ ‫ت َ‬‫َن َادي َُ‬
‫‪We call out/ will call out‬‬
‫مه اكپريت ںيه‪ /‬اكپرںي ىگ‬ ‫نُنَا َدِيَ‬ ‫‪We called out‬‬
‫مه ےناكپرآ‬ ‫َن َاديَ َنا‬ ‫نُنَا َدِيَ َ‬
‫‪We call out/ will call out‬‬
‫مه اكپرےت ںيه‪ /‬اكپرںي ےگ‬
‫‪We called out‬‬
‫مه ےناكپرآ‬ ‫َن َاديَ َنا َ‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالتُنَا َدِيَ‬ ‫نَا َدِيَ‬ ‫ََالَتُنَا َدِ َ‬ ‫نَا َدِ َ‬


‫!‪Don’t call out‬‬ ‫!‪Call out‬‬ ‫!‪Don’t call out‬‬ ‫!‪Call out‬‬
‫مپ اكپر!‬ ‫اكپر!‬ ‫مپ اكپر!‬ ‫اكپر!‬

‫َالَتُنَادِيَا َ‬ ‫نَادِيَا َ‬ ‫ََالَتُنَادِيَا َ‬ ‫نَادِيَا َ‬


‫)‪Don’t call out! (you two‬‬ ‫)‪Call out! (you two‬‬ ‫)‪Don’t call out! (you two‬‬ ‫)‪Call out! (you two‬‬
‫مپ اكپرو!( مت دوونن)‬ ‫اكپرو!(مت دوونن)‬ ‫مپ اكپرو!( مت دوونن)‬ ‫اكپرو!(مت دوونن)‬

‫َالتُنَادِي َنَ‬ ‫نَادِي َنَ‬ ‫ََالَتُنَادُوا َ‬ ‫نَادُوا َ‬


‫)‪Don’t call out! (you all‬‬ ‫)‪Call out! (you all‬‬ ‫)‪Don’t call out! (you all‬‬ ‫)‪Call out! (you all‬‬
‫مپ اكپرو!‬ ‫اكپرو!‬ ‫مپ اكپرو!‬ ‫اكپرو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬
‫‪One who is called out‬‬
‫مُنَادَاة‬ ‫مُنَادِيَة‬ ‫مُنَادًى‬ ‫‪One who calls out‬‬
‫مُنَادَ‬
‫‪One who calls out‬‬ ‫‪One who is called out‬‬
‫وه سج وك اكپرآ ت ا‬ ‫اكپرےن وآىل‬ ‫وه سج وك اكپرآت ا‬ ‫اكپرےن وآال‬

‫مُنَادَيَتَا ِن‪َ،‬مُنَادَيَتَي ِنَ‬ ‫مُنَادِيَتَا ِن‪َ،‬مُنَادِيَتَي ِنَ‬ ‫مُنَادَيَا ِن‪،‬مُنَادَيَي ِنَ‬ ‫مُنَادِيَا ِن‪َ،‬مُنَادِيَي ِنَ‬
‫‪Two who are called out‬‬ ‫‪Two who call out‬‬ ‫‪Two who are called out‬‬ ‫‪Two who call out‬‬
‫وه دو وج اكپرىںيئگ‬ ‫دواكپرےنوآايلن‬ ‫وه دو نجوك اكپرآ ت ا‬ ‫دواكپرےنوآےل‬

‫َ‬
‫‪Those who are called‬‬
‫مُنَادَي َ ٌ‬
‫ات‪َ،‬مُنَادَيَاتَ‬ ‫مُنَادِي َ ٌ‬ ‫مُنَادَونَ‪،‬مُنَادَي ََن َ‬ ‫مُنَادُوَنَ‪َ،‬مُنَادِي َنَ‬
‫‪Those who call out‬‬ ‫‪Those who call out‬‬
‫ات‪،‬مُنَادِيَاتَ‬
‫‪Those who are called out‬‬
‫‪out‬‬
‫اكپرےن وآايلن‬ ‫وه نج وك اكپرآ ت ا‬ ‫اكپرےن وآےل‬
‫وه سپ وج اكپرى ںيئگ‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُن َ َ‬
‫ادى‬ ‫ُنو ِد َيتَ‬ ‫يُن َ َ‬
‫ادى‬ ‫ُنو ِد َيَ‬
‫‪(she, it) is being called‬‬ ‫‪(He, it) is being‬‬ ‫‪(He, it) was‬‬
‫‪(she, it) was called out‬‬
‫‪out‬‬ ‫‪called out‬‬ ‫‪called out‬‬
‫وه اكپر ى يئگ‬ ‫آس وك اكپرآ ت ا‬
‫وه اكپرى اجيتےہ‬ ‫آس وك اكپرآ اجباےہ‬

‫‪52‬‬
‫َ‬
‫إِفعَال‬ ‫)أفع َ َ‬
‫ل َََ(فَعَل‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫َأف َع َلَ‬


‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تُفعِ َل ُ‬ ‫َ‬
‫أفعلتَ‬ ‫يُفعِ َل ُ‬
‫تُفعِ َال ِنَ‬ ‫َأف َع َل َتا‬ ‫يُفعِ َال ِنَ‬ ‫َأف َع َالَ‬

‫يُفعِل ََن‬ ‫َأف َعل َنَ‬ ‫يُفعِلُوَ َنَ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬


‫أفعلوَا‬‫َ‬
‫تُفعِلِي ََن‬ ‫َأف َعل َِ‬
‫ت‬ ‫تُفعِ َل ُ‬ ‫َأف َعل ََ‬
‫ت‬
‫تُفعِ َال ِنَ‬ ‫َأف َعل ُت َما‬ ‫تُفعِ َال ِنَ‬ ‫َأف َعل ُت َما‬

‫تُفعِل ََن‬ ‫َأف َعلتنَُ‬ ‫تُفَعِلُوَ َنَ‬ ‫َأف َعلتمَُ‬


‫أُفَعِ َل ُ‬ ‫َأف َعل َُ‬
‫ت‬ ‫أُفَعِ َل ُ‬ ‫َأف َعل َُ‬
‫ت‬
‫نُفَعِ َل ُ‬ ‫َأف َعل َنا‬ ‫نُفَعِ َل ُ‬ ‫َأف َعل َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َالَتُفعِلِ َ‬
‫ي‬ ‫أفعِلِ َ‬
‫ي‬ ‫َالَتُفعِ َل‬ ‫أفعِ َل‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َالَتُفعِ َالَ‬ ‫أفعِ َالَ‬ ‫َالَتُفعِ َالَ‬ ‫أفعِ َالَ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ََالَتُفعِل َنَ‬ ‫أفعِل َنَ‬ ‫َالَتُفعِلُوَا‬ ‫أفعِلُوَا‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُفعَلَة‬ ‫مُفعِلَة‬ ‫مُفعَل‬ ‫مُفعِل‬


‫مُفعَلَتَا َِن‪َ،‬مُفعَلَتَيَ ِنَ‬ ‫مُفعِلَتَا َِن‪َ،‬مُفعِلَتَيَ ِنَ‬ ‫مُفع َ َال َِن‪َ،‬مُفعَلَيَ ِنَ‬ ‫مُفعِ َال َِن‪َ،‬مُفعِلَيَ ِنَ‬
‫ت‪ُ َ،‬مفع َ َالتَ‬
‫مُفعَ َال ٌَ‬ ‫ت‪َ،‬مُفعِ َالتَ َ‬ ‫مُفعِ َال ٌَ‬ ‫مُفعَلُوَ َنَ‪َ،‬مُفعَلِيَ َنَ‬ ‫َ‬ ‫ُمفعِلُوَ َنَ‪ُ َ،‬مفعِلِيَ ََن‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َتُفع َ َل ُ‬ ‫ُأف ِع ََلتَ‬ ‫َي ُفع َ َل ُ‬ ‫ُأف ِع َلَ‬

‫‪53‬‬
‫َ‬
‫‪to bring out‬‬ ‫باهز اكنانل‬ ‫إِخ َراج‬ ‫‪He brought out‬‬ ‫آس ےنباهز اكنال‬ ‫(خ ر ج)‬ ‫أخ َر َجَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪108‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َأخ َر َ‬ ‫َأخ َر َجَ‬


‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تُخرِ َُ‬
‫ج‬ ‫جت‬ ‫يُخرِ َُ‬
‫ج‬
‫‪she brings out/ will‬‬ ‫‪She brought‬‬ ‫‪He brings out/ will‬‬ ‫‪He brought out/‬‬
‫‪bring out‬‬ ‫‪out/ took out‬‬ ‫‪bring out‬‬ ‫‪took out‬‬
‫وه باهز اكنيتل ےہ‪ /‬اكنےل ىگ‬ ‫آس ےنباهز اكنال‬ ‫وه باهز اكناتل ےہ‪/‬اكنےل اگ‬ ‫آس ےنباهز اكنال‬

‫تُخرِ َجا ِنَ‬ ‫َأخ َر ََج َتا‬ ‫يُخرِ َجا ِنَ‬ ‫َأخ َر َجا‬
‫‪They two bring out/ will bring‬‬
‫‪They two brought out‬‬ ‫‪They two bring out/ will bring out‬‬ ‫‪They two brought out‬‬
‫‪out‬‬
‫وه دووننياهز اكنيتل ںيه‪/‬اكنںیل ىگ‬ ‫آن دوونن ےن باهز اكنال‬ ‫وه دووننياهز اكنےتل ںيه‪/‬اكنںیل ےگ‬ ‫آن دوونن ےن باهز اكنال‬

‫يُخ ِر ْج َنَ‬ ‫َأخ َر ْج َنَ‬ ‫يُخ ِر ُجوَ َنَ‬ ‫َأخ َر ُجوَا‬


‫‪They bring out/ will‬‬
‫‪bring out‬‬ ‫‪They all brought out‬‬ ‫‪They all brought out‬‬
‫…‪They bring out/ will‬‬
‫وه سپ باهز اكنيتل ںيه‪/‬‬ ‫اوہنں ےنباهز اكنال‬ ‫وه باهز اكنےتل ںيه‪ /‬اكنںیل ےگ‬ ‫اوہنں ےنباهز اكنال‬
‫اكنںیل ىگ‬
‫‪You bring out/ will bring‬‬
‫‪out‬‬
‫تُخرِجِي ََن‬ ‫‪You brought out‬‬
‫آ ت ےنباهز اكنال‬ ‫تِ‬ ‫ْ‬
‫أخر َج َ‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪You bring out/ will bring...‬‬
‫آ ت باهز اكنےتل ںيه‪ /‬اكنںیلےگ‬ ‫تُخرِ َُ‬
‫ج‬ ‫‪You brought out‬‬
‫آ ت ےنباهز اكنال‬
‫تَ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫أخر َج َ‬ ‫َ‬
‫آ ت باهز اكنيتل ںيه‪ /‬اكنںیل ىگ‬

‫تُخ ِر َجا ِنَ‬ ‫َأخ َر ْج ُت َما‬ ‫تُخ ِر َجا ِنَ‬ ‫َأخ َر ْج ُت َما‬
‫‪You two bring out/will bring out‬‬ ‫‪You two brought out‬‬ ‫…‪You two bring out/Will‬‬ ‫‪You two brought out‬‬

‫آ ت دوونن باهز اكنيتلںيه‪ /‬اكنںیل ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےن باهز اكنال‬ ‫آ ت دوونن باهز اكنےتلںيه‪ /‬اكنںیل ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن باهز اكنال‬

‫تُخ ِر ْج ََن‬ ‫َأخ َر ْج َُتنَ‬ ‫تُخ ِر ُجوَ َنَ‬ ‫َأخ َر ْج َُت َم‬
‫‪You all bring out/ will bring‬‬ ‫‪You all brought‬‬
‫‪You all brought out‬‬ ‫…‪You all bring out/ will‬‬
‫‪out‬‬ ‫‪out‬‬
‫آ ت سپ ےنباهز اكنال‬ ‫آ ت سپ باهز اكنےتل ںيه‪ /‬اكنںیل ےگ‬
‫آ ت سپ باهز اكنيتل ںيه‪/‬اكنںیل ىگ‬ ‫آ ت سپ ےنباهزاكنال‬

‫أخرِ َُ‬
‫ج‬
‫ُ‬
‫َأخ َر ْج َُ‬
‫ت‬ ‫ُ‬
‫أخرِ ُجَ‬ ‫َأخ َر ْج َُ‬
‫ت‬
‫‪I bring out/ will bring out‬‬ ‫‪I brought out‬‬ ‫‪I bring out/ will bring out‬‬ ‫‪I brought out‬‬
‫ںيم باهز اكنيتل وهن‪ /‬اكنولن ىگ‬ ‫ںيم ےنباهز اكنال‬ ‫ںيم باهز اكناتل وهن‪ /‬اكنولن اگ‬ ‫ںيم ےنباهز اكنال‬

‫نُخرِ َُ‬
‫ج‬ ‫َأخ َر َْج َنا‬ ‫نُخرِ َُ‬
‫ج‬ ‫َأخ َر َْج َنا‬
‫‪We bring out/ will bring‬‬
‫‪We brought out‬‬ ‫‪We bring out/ will bring out‬‬ ‫‪We brought out‬‬
‫‪out‬‬
‫مه باهز اكنيتل ںيه‪ /‬اكنںیل ىگ‬ ‫مه ےنباهز اكنال‬ ‫مه باهز اكنےتل ںيه‪ /‬اكنںیل ےگ‬ ‫مه ےنباهز اكنال‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬


‫َ‬ ‫َ‬
‫ََالتُخ ِرجِيَ‬ ‫أخ ِرجِيَ‬ ‫ََالتُخر ِ ْجَ‬ ‫أخرِ ْجَ‬
‫!‪Don’t bring out‬‬ ‫!‪Bring out‬‬ ‫!‪Don’t bring out‬‬ ‫!‪Bring out‬‬
‫مپ باهز اكنل!‬ ‫باهز اكنل!‬ ‫مپ باهز اكنل!‬ ‫باهز اكنل!‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫َالَتُخرِ َجا‬ ‫َالَتُخرِ َجا‬
‫‪Don’t bring out! (you‬‬
‫أخرِ َجا‬ ‫أخرِ َجا‬
‫)‪Bring out! (you two‬‬ ‫)‪Don’t bring out! (you two‬‬ ‫)‪Bring out! (you two‬‬
‫)‪two‬‬
‫باهز اكنول!( مت دوونن)‬ ‫مپ باهز اكنول! (مت دوونن)‬ ‫باهز اكنول!( مت دوونن)‬
‫مپ باهز اكنول! (مت دوونن)‬

‫ََالتُخ ِر ْج َنَ‬
‫َ‬ ‫ََالتُخ ِر ُجوَا‬
‫َ‬
‫أخ ِر ْج َنَ‬ ‫أخ ِر ُجوَا‬
‫)‪Don’t bring out! (you all‬‬ ‫)‪Bring out! (you all‬‬ ‫)‪Don’t bring out! (you all‬‬ ‫)‪Bring out! (you all‬‬
‫مپ باهز اكنول!‬ ‫باهز اكنول!‬ ‫مپ باهز اكنول!‬ ‫باهز اكنول!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُخ َر َجة‬ ‫مُخرِ َجة‬ ‫مُخ َرج‬ ‫مُخرِج‬


‫‪One who is brought out‬‬ ‫‪One who brings out‬‬ ‫‪One who is brought out‬‬ ‫‪One who brings out‬‬
‫وه وج باهز اكنىل يئگ‬ ‫باهز اكنےنل وآىل‬ ‫وه وج باهز اكنال ت ا‬ ‫باهز اكنےنل وآال‬
‫‪Two who are brought‬‬ ‫‪Two who bring out‬‬ ‫…‪Two who are brought‬‬ ‫‪Two who bring out‬‬
‫‪out‬‬ ‫مُخ َر ََجتَا َِن‪،‬مُخ َر َج َت َي ِنَ‬ ‫دو باهز اكنےنل وآايلن‬ ‫مُخرِ ََجتَا َِن‪،‬مُخرِ َج َت َي ِنَ‬ ‫دووج باهز اكنےل ےئگ‬ ‫مُخ َر َجا َِن‪،‬مُخ َر َجي ِنَ‬ ‫دو باهز اكنےنل وآےل‬ ‫مُخرِ َجا َِن‪َ،‬مُخرِ َجي ِنَ‬
‫دووج باهز اكنىلںيئگ‬
‫‪Those who are brought‬‬ ‫‪Those who are‬‬
‫مُخ ََر َجا ٌ‬ ‫َ‬ ‫مُخَِر َجا ٌ‬ ‫مُخ َر ُجوَ َنَ‪،‬مُخ َرجِيَ َنَ‬ ‫َ‬ ‫مُخ ِر ُجوَ َنَ‪،‬مُخ ِرجِيَ َنَ‬
‫‪Those who bring out‬‬ ‫‪Those who bring out‬‬
‫‪out‬‬ ‫ت‪،‬مُخ ََر َجاتَ‬ ‫باهز اكنےنل وآايلن‬ ‫ت‪َ،‬مُخَِر َجاتَ‬ ‫‪brought out‬‬
‫باهز اكنےنل وآےل‬
‫وه سپ وج باهز اكنىل ںيئگ‬ ‫وه وج باهز اكنےل ےئگ‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُخ َر َُ‬
‫ج‬ ‫ُأخر ِ َجتَ‬ ‫يُخ َر ُجَ‬ ‫ُأخر ِ َجَ‬
‫‪(It, she) is being brought‬‬ ‫‪(It, she) was‬‬ ‫‪(It, he) is being‬‬
‫‪(It, he) was brought out‬‬
‫‪out‬‬ ‫‪brought out‬‬ ‫‪brought out‬‬
‫باهزاكنىل يئگ‬ ‫باهزاكنال ت ا‬
‫باهز اكنىل اجيت ےہ‬ ‫باهز اكنال اجبا ےہ‬

‫‪54‬‬
‫َ‬
‫‪to submit‬‬ ‫مكح امانن‬ ‫إِس َالم‬ ‫‪He submitted‬‬ ‫آس ےنمكح امبا‬ ‫(س ل م)‬ ‫أسلَمََ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪72‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َأس َل َمتَ‬ ‫َأس َل َمَ‬


‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬
‫‪She submits/ will submit‬‬
‫وه مكح اميتن ےہ‪ /‬امےنىگ‬ ‫تُسلِ َمُ‬ ‫‪She submitted‬‬
‫آس ےنمكح امبا‬
‫‪He submits/ will submit‬‬
‫وه مكح اماتن ےہ‪ /‬امےناگ‬ ‫يُسلِ َمُ‬ ‫‪He submitted‬‬
‫آس ےنمكح امبا‬

‫تُسلِمَا ِنَ‬ ‫َأس َل ََم َتا‬ ‫يُسلِمَا ِنَ‬ ‫َأس َل َما‬


‫‪They two submit/ will submit‬‬ ‫‪They two submitted‬‬ ‫‪They two submit/ will submit‬‬ ‫‪They two submitted‬‬
‫وه دوونن مكح اميتن ںيه‪ /‬امںينىگ‬ ‫آن دوونن ےن مكح ام با‬ ‫وه دوونن مكح امےتن ںيه‪/‬امںين ےگ‬ ‫آن دوونن ےن مكح امبا‬

‫يُسلِم ََن‬ ‫َأس َلم ََن‬ ‫يُسلِمُوَ َنَ‬ ‫َأس َل ُموَا‬


‫‪They submit/ will‬‬ ‫‪They all submitted‬‬ ‫‪They all submitted‬‬
‫‪They submit/ will submit‬‬
‫‪submit‬‬
‫وه مكح اميتن ںيه‪ /‬امںينىگ‬ ‫اوہنں ےنمكح امبا‬ ‫وه مكح امےتن ںيه‪ /‬امںين ےگ‬ ‫اوہنں ےنمكح امبا‬

‫تُسلِ ِمي ََن‬ ‫َأس َلمَ َِ‬ ‫تُسلِ َمُ‬ ‫َأس َلمَ ََ‬
‫‪You submit/ will‬‬

‫ت‬ ‫ت‬
‫‪submit‬‬ ‫‪You submitted‬‬ ‫‪You submit/ will submit‬‬ ‫‪You submitted‬‬
‫آ ت مكح اميتن ںيه‪ /‬امںين‬ ‫آ ت ےنمكح امبا‬ ‫آ ت مكح امےتن ںيه‪ /‬امںين ےگ‬ ‫آ ت ےنمكح امبا‬
‫ىگ‬

‫تُسلِمَا ِنَ‬ ‫َأس َلم َُت َما‬ ‫تُسلِمَا ِنَ‬ ‫َأس َلم َُت َما‬
‫‪You two submit/ will submit‬‬ ‫‪You two submitted‬‬ ‫‪You two submit/will submit‬‬ ‫‪You two submitted‬‬
‫آ ت دوونن مكحاميتن ںيه‪ /‬امںين ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےن مكح امبا‬

‫َأس َلمَ ُت َن‬


‫آ ت دوونن ےن مكح امبا‬ ‫آ ت دوونن مكح امےتن ںيه‪ /‬امںين ےگ‬

‫تُسلِم َنَ‬ ‫تُسلِ َمُوَ َنَ‬ ‫َأس َلم َُت َم‬


‫‪You all submit/ will‬‬
‫‪submit‬‬ ‫‪You all submitted‬‬ ‫‪You all submit/ will submit‬‬ ‫‪You all submitted‬‬
‫آ ت سپ مكح اميتن ںيه‪ /‬امںين‬ ‫آ ت سپ ےنمكح امبا‬ ‫آ ت سپ مكح امےتن ںيه‪ /‬امںينےگ‬ ‫آ ت سپ ےنمكح امبا‬

‫َأس َلم َُ‬ ‫َأس َلم َُ‬


‫ىگ‬

‫‪I submit/ will submit‬‬


‫ںيم مكح اميتن وهن‪ /‬اموننىگ‬ ‫أُسلِ َمُ‬ ‫‪I submitted‬‬
‫ںيم ےنمكح امبا‬ ‫ت‬ ‫‪I submit/ will submit‬‬
‫ںيم مكح اماتن وهن‪ /‬امونن اگ‬ ‫أُسلِ َمُ‬ ‫‪I submitted‬‬
‫ںيم ےنمكح امبا‬ ‫ت‬
‫‪We submit/ will submit‬‬
‫مه مكح اميتن ںيه‪ /‬امںينىگ‬ ‫نُسلِ َمُ‬ ‫‪We submitted‬‬
‫مه ےنمكح امبا‬ ‫َأس َلم ََنا‬ ‫‪We submit/ will submit‬‬
‫مه مكح امےتن ںيه‪ /‬امںينےگ‬ ‫نُسلِ َمُ‬ ‫‪We submitted‬‬
‫مه ےنمكح امبا‬ ‫َأس َلم ََنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ََالتُسلِ ِميَ‬ ‫أسلِ ِميَ َ‬ ‫ََالتُسلِمَ‬ ‫أسلِمَ‬
‫!‪Don’t submit‬‬ ‫!‪Submit‬‬ ‫!‪Don’t submit‬‬ ‫!‪Submit‬‬
‫مپ مكح امن!‬ ‫مكح امن!‬ ‫مپ مكح امن!‬ ‫مكح امن!‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫َالَتُسلِمَا‬ ‫أسلِمَا‬ ‫َالَتُسلِمَا‬ ‫أسلِمَا‬
‫)‪Don’t submit! (you two‬‬ ‫)‪Submit! (you two‬‬ ‫)‪Don’t submit! (you two‬‬ ‫)‪Submit! (you two‬‬
‫مپ مكح امون!( مت دوونن)‬ ‫مكح امون!( مت دوونن)‬ ‫مپ مكح امون!( مت دوونن)‬ ‫مكح امون!( مت دوونن)‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫ََالتُسلِم َنَ‬ ‫أسلِم َنَ‬ ‫ََالتُسلِ َمُوَا‬ ‫أسلِ َمُوَا‬
‫‪Don’t submit! (you‬‬
‫)‪Submit! (you all‬‬ ‫)‪Don’t submit! (you all‬‬ ‫)‪Submit! (you all‬‬
‫)‪all‬‬
‫مكح امون!‬ ‫مپ مكح امون!‬ ‫مكح امون!‬
‫مپ مكح امون!‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُسلَمَة‬ ‫مُسلِمَة‬ ‫مُسلَم‬ ‫مُسلِم‬


‫‪To whom‬‬
‫‪One who submits‬‬ ‫‪To whom submitted‬‬ ‫‪One who submits‬‬
‫‪submitted‬‬
‫مكح امےنن وآىل‬ ‫سج اك مكح امبا ت ا‬ ‫مكح امےنن وآال‬
‫سج اك مكح امبا ت ا‬
‫‪To whom‬‬ ‫‪To whom submitted‬‬
‫مُسلَمَا ِن‪َ،‬مُسلَمَي ِنَ‬
‫‪Two who submit‬‬ ‫‪Two who submit‬‬
‫)‪submitted (two‬‬
‫مُسل َ َمتَا ِن‪ُ َ،‬مسل َ َمتَي ِنَ‬ ‫دو مكحامےنن وآايلن‬ ‫مُسلِمَتَا ِن‪َ،‬مُسلِمَتَي َِن‬ ‫)‪(two‬‬
‫دو مكحامےنن وآےل‬ ‫مُسلِمَا ِن‪َ،‬مُسلِمَي ِنَ‬
‫نج اك مكح امبات ا (دو)‬ ‫نج اك مكح امبات ا (دو)‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬


‫‪To whom‬‬ ‫‪To whom submitted‬‬

‫َ‬ ‫ات‪،‬مُسلَمَاتَ‬
‫مُسلَمَ ٌ‬
‫َ‬ ‫مُسلَمُونَ‪،‬مُسل َ ِمي َنَ‬ ‫مُسلِمُونَ‪،‬مُسلِ ِمي َنَ‬
‫‪Those who submit‬‬ ‫‪Those who submit‬‬
‫)‪submitted (pl‬‬ ‫مُسلِمَ ٌ‬
‫ات‪،‬مُسلِمَاتَ‬ ‫)‪(pl‬‬
‫مكح امےنن وآايلن‬ ‫مكح امےنن وآےل‬
‫نج اك مكح امبات ا (عمج)‬ ‫نج اك مكح امبات ا (عمج)‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫‪is being submitted‬‬


‫آس اك مكح امبا اجباےہ‬ ‫تُسل َ َمُ‬ ‫‪Was submitted‬‬
‫آس اك مكح امبا ت ا‬ ‫ُأس ِل َمتَ‬ ‫‪is being submitted‬‬
‫آس اك مكح امبا اجباےہ‬ ‫يُسل َ َمُ‬ ‫‪Was submitted‬‬
‫آس اك مكح امبا ت ا‬ ‫ُأس ِل َمَ‬

‫‪55‬‬
َ
to associate
partners ‫رشبك ركبا‬ ‫إِش َراك‬ He associated partners ‫آ ُس ےن رشبك ايك‬ )‫(ش ر ك‬ َ‫أش َر َك‬
Feminine ‫ُمؤنَّث‬ 120 Masculine ‫ُم َذكَّر‬
)‫(وهراہ ےہ با وهاگ‬ َ ُ‫فِعلَم‬
‫ضارِع‬ )‫(وج اك م وهت ا‬ ِ ‫فِعلَمَا‬
‫ضي‬ )‫(وهراہ ےہ با وهاگ‬ َ ُ‫فِعلَم‬
‫ضارِع‬ )‫(وج اك م وهت ا‬ ِ ‫فِعلَمَا‬
‫ضي‬

َ‫َأش َر َكت‬ َ‫َأش َر َك‬


Imperfect Perfect Imperfect Perfect
she associates partners
(with) will associate
partners (with)
ُ‫تُش ِر َك‬ She associated
partners (with)
‫آس ےن رشبك ايك‬
He associates partners/ will
associate partners (with)
‫ ركہ اگ‬/‫وه رشبك ركبا ےہ‬
ُ‫يُش ِر َك‬ He associated
partners (with)
‫آس ےن رشبك ايك‬
‫ ركہىگ‬/‫وه رشبك ركيت ےہ‬
They two associate.../ will
associate..
َ‫تُش ِر ََك ِن‬
They two associated partners ‫أش َرََك َتا‬ They two associate.../ will associate..
َ‫يُش ِر ََك ِن‬
They two associated partners
َ‫ََأش َر ََك‬
‫ ركںيىگ‬/‫وه دوونن رشبك ركيت ںيه‬ ‫آن دوونن ےن رشبكايك‬ ‫ركںيےگ‬/‫وه دوونن رشبك ركےت ںيه‬ ‫آن دوونن ےن رشبكايك‬

They associate/ will


associate
‫ ركںيىگ‬/‫وه رشبك ركيت ںيه‬ ‫يُش ِرك ََن‬
They all associated..

‫اوہنں ےن رشبك ايك‬ َ‫َأش َرك َن‬ They associate/ will associate

‫ ركںي ےگ‬/‫وه رشبك ركےت ںيه‬


َ‫يُش ِرَكُوَ َن‬ They all associated..

‫اوہنں ےن رشبك ايك‬


ُ َ
‫أشرَكوَا‬ َ
‫تُش ِركِي ََن‬ َِ َ‫َأش َرك‬
‫ت‬ ُ‫تُشرِ َك‬ ََ َ‫َأش َرك‬
‫ت‬
You associate…/ will
You associated... You associate…/ will associate… You associated...
associate…
‫آ ت ےن رشبك ايك‬ ‫ ركںي ےگ‬/‫آ ت رشبك ركےت ںيه‬ ‫آ ت ےن رشبك ايك‬
‫ ركںيىگ‬/‫آ ت رشبك ركيت ںيه‬
You two associate/ will...
َ‫تُش ِر ََك ِن‬ ‫أش َرك َُت َما‬
َ‫تُش ِر ََك ِن‬ ‫أش َرك َُت َما‬
You two associated partners (with) You two associate/will... You two associated partners (with)
‫ ركںي‬/‫آ ت دووننرشبك ركيت ںيه‬
‫آ ت دوونن ےنرشبكايك‬ ‫ ركںيےگ‬/‫آ ت دووننرشبك ركےت ںيه‬ ‫آ ت دوونن ےنرشبكايك‬

‫َأش َرك َُت َن‬ ‫َأش َرك َُت َم‬


‫ىگ‬

You all associate…/will…


‫ركںي ىگ‬/‫آ ت سپرشبك ركيت ںيه‬ َ‫تُش ِرك َن‬ You all associated…
‫آ ت سپ ےنرشبكايك‬
You all associate…/will…
‫ركںي ےگ‬/‫آ ت سپرشبك ركےت ںيه‬
َ‫تُش ِرَكُوَ َن‬ You all associated…
‫آ ت سپ ےنرشبكايك‬

ُ
‫أش ِر َُك‬ َُ ‫َأش َرك‬ ُ
َ‫أش ِر ُك‬ َُ ‫َأش َرك‬
I associate/ will

‫ت‬ ‫ت‬
associate... I associated… I associate/ will associate... I associated…
‫ ركون‬/‫ںيم رشبك ركيت وهن‬ ‫ںيم ےن رشبك ايك‬ ‫ ركون اگ‬/‫ںيم رشبك ركبا وهن‬ ‫ںيم ےنرشبك ايك‬

‫َأش َركَ َنا‬ ‫َأش َركَ َنا‬


‫ىگ‬

We associate…/ will…
‫ ركںي ىگ‬/‫مه رشبك ركيت ںيه‬
ُ‫نُش ِر َك‬ We associated…
‫مه ےن رشبك ايك‬
We associate…/ will…
‫ ركںي ےگ‬/‫مه رشبك ركےت ںيه‬
ُ‫نُش ِر َك‬ We associated…
‫مه ےن رشبك ايك‬

Negative ‫نهي‬ Imperative ‫أمر‬ Negative ‫نهي‬ Imperative ‫أمر‬


َ َ
َ ِ ‫َالَتُش ِرك‬
‫ي‬ َ ِ ‫أش ِرك‬
‫ي‬ َ‫َالَتُشرِك‬ َ‫أش ِرك‬
Don’t associate partners
Associate partners (with)! Don’t associate partners (with)! Associate partners (with)!
(with)!
!‫رشبك رك‬ !‫مپ رشبك رك‬ !‫رشبك رك‬
!‫مپ رشبك رك‬
َ َ
َ‫َالَتُش ِر ََك‬ َ‫أش ِر ََك‬ َ‫َالَتُش ِر ََك‬ َ‫أش ِر ََك‬
Don’t associate partners (with)!
Associate partners (with)! (you two) Don’t associate partners (with)! (you two) Associate partners (with)! (you two)
(you two)
)‫مپ رشبك ركو! (مت دوونن‬ )‫رشبك ركو!(مت دوونن‬ )‫مپ رشبك ركو! (مت دوونن‬ )‫رشبك ركو!(مت دوونن‬

‫َالَتُش ِرك ََن‬


َ َ
‫أش ِرَكُوَا‬
‫أش ِرك ََن‬ ‫َالَتُش ِرَكُوَا‬
Don’t associate partners Associate partners (with)!
Don’t associate partners (with)!
Associate partners (with)!
(with)! (you all) (you all)

!‫رشبك ركو‬ !‫مپ رشبك ركو‬ !‫رشبك ركو‬


!‫مپ رشبك ركو‬
Passive participle ‫اسمَمفعول‬ Active participle ‫اسمَفاعل‬ Passive participle ‫اسمَمفعول‬ Active participle ‫اسمَفاعل‬

‫مُش َركَة‬ ‫مُش ِركَة‬ ‫مُش َرك‬ ‫مُشرِك‬


Wth whome One who associates partners… Wth whome associated One who associates partners…
associated
‫رشبك ركےن وآىل‬ ‫سج اك رشبك ايك ت ا‬ ‫رشبك ركےن وآال‬
‫سج اك رشبك ايك ت ا‬

َ‫ ُمشرَكَتَي ِن‬،‫مُش ِركَتَي ِنَ دو رشبك ركےن وآايلن مُشر ََكتَا ِن‬،‫مُش ِركَتَا ِن‬ َ‫مُشرَكَي ِن‬،‫مُشر َََك ِن‬ َ‫مُش ِركَي ِن‬،‫مُش ِر ََك ِن‬
Wth whome associated (two) Two who associate… Wth whome associated (two) Two who associate…
)‫نج اك رشبك ايك ت ا(دو‬ )‫نج اك رشبك ايك ت ا(دو‬ ‫دو رشبك ركےن وآےل‬

َ َ‫مُشر َََكت‬،‫ت‬
ٌ ‫مُشر َََك‬
‫َ رشبك ركےن وآايلن‬ َ‫مُش ِر ََكت‬،‫ت‬
ٌ ‫مُش ِر ََك‬ َ َ‫مُش َركِي َن‬،َ‫مُشرَكُون‬ َ َ‫مُش ِركِي َن‬،َ‫مُش ِركُون‬
Wth whome associated (pl) Those who associate. Wth whome associated (pl) Those who associate.
)‫سج اك رشبك ايك ت ا (عمج‬ )‫سج اك رشبك ايك ت ا (عمج‬ ‫رشبك ركےن وآےل‬

Passive Voice ‫جهُول‬


ْ َ‫م‬ Passive Voice ‫جهُول‬
ْ َ‫م‬

َُ ‫تُش َر‬ َ ُ َُ ‫يُش َر‬ ََ ِ ‫أشر‬ ُ


(He, it) was

ِ َ‫أش ِركت‬ ِ ‫ك‬


(she, it) is being associated (He, it) is being associated
ِ ‫ك‬ ِ ‫ك‬
(she, it) was associated associated with

)‫(ب‬ )‫(ب‬ )‫(ب‬ )‫(ب‬


with partners with partners with partners partners

‫رشبك ىك اجيت ےہ‬ ‫رشبك ىك يئگ‬ ‫رشبك ايك اجباےہ‬ ‫رشبك ايك ت ا‬

56
‫‪to send down‬‬ ‫بارل ركبا‬ ‫إِنْزَال‬ ‫‪He sent down‬‬ ‫آس ےن بارلايك‬ ‫َ(ن ز ل)‬ ‫أَنْزَ َلَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪190‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َأ ْن َز َلتَ‬ ‫َأ ْن َز َلَ‬


‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تُن ْ ِز َلُ‬ ‫يُن ْ ِز َلُ‬


‫‪She sends down/ will send‬‬
‫‪down‬‬
‫‪She sent down‬‬ ‫‪He sends down/ will send down‬‬ ‫‪He sent down‬‬

‫وه آباريت ےہ‪ /‬آبارہ ىگ‬ ‫آس ےنآبارآ‬ ‫وه آباربا ےہ‪ /‬آبارہ اگ‬ ‫آس ےنآبارآ‬

‫تُنْزِ َال ِنَ‬ ‫ْأن َزل َتا‬ ‫يُنْزِ َال ِنَ‬ ‫ََأ ْن َز َالَ‬
‫…‪They two send down/ will send‬‬ ‫‪They two sent down‬‬ ‫‪They two sent down‬‬
‫…‪They two send down/ will send‬‬
‫وه دوونن آباريت ںيه‪ /‬آبارںي ىگ‬ ‫آن دوونن ےن آبارآ‬ ‫وه دو آبارےت ںيه‪ /‬آبارںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن آبارآ‬

‫يُن ْ ِزل ََن‬ ‫َأ ْن َزل ََن‬ ‫يُن ْ ِزَلُوَ َنَ‬ ‫َأ ْن َزَُلوَا‬
‫…‪They send down/ will‬‬ ‫‪They sentdown‬‬ ‫…‪They send down/ will‬‬ ‫‪They sentdown‬‬
‫وه آباريت ںيه‪ /‬آبارںي ىگ‬ ‫اوہنں ےنآبارآ‬ ‫وه آبارےت ںيه‪ /‬آبارںي ےگ‬ ‫اوہنں ےنآبارآ‬

‫…‪You send down/ will send‬‬

‫آ ت آباريت ںيه‪ /‬آبارںي ىگ‬ ‫تُن ْ ِزلِي ََن‬ ‫‪You sent down‬‬
‫آ ت ےنآبارآ‬ ‫َأ ْن َزلَ َِ‬
‫ت‬ ‫…‪You send down/ will send‬‬

‫آ ت آبارےت ںيه‪ /‬آبارںي ےگ‬ ‫تُن ْ ِز َلُ‬ ‫‪You sent down‬‬


‫آ ت ےنآبارآ‬ ‫َأ ْن َزلَ ََ‬
‫ت‬
‫تُن ْ ِز َال ِنَ‬ ‫ََأ ْن َزل َُت َما‬ ‫تُن ْ ِز َال ِنَ‬ ‫ْأن َزل َُت َما‬
‫…‪You two send down/ will send‬‬ ‫‪You two sent down‬‬ ‫…‪You two send down/ will send‬‬ ‫‪You two sent down‬‬
‫آ ت دوونن آباريت ںيه‪ /‬آبارںيىگ‬ ‫آ ت دوونن ےن آبارآ‬ ‫آ ت دوونن آبارےت ںيه‪ /‬آبارںيےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن آبارآ‬

‫تُن ْ ِزل َنَ‬ ‫َأ ْن َزل َُت َن‬ ‫تُنْزَِلُوَ َنَ‬ ‫َأ ْن َزل َتمَُ‬
‫‪You all send down/‬‬ ‫‪You all sent down‬‬ ‫‪You all sent down‬‬
‫…‪You all send down/ will‬‬
‫…‪will‬‬
‫آ ت سپ ےنآبارآ‬ ‫آ ت سپ آبارےت ںيه‪/‬آبارںي ےگ‬ ‫آ ت سپ ےنآبارآ‬
‫آ ت سپ آباريت ںيه‪ /‬آبارںي ىگ‬

‫أُن ْ ِز َلُ‬ ‫َأ ْن َزل َُ‬


‫ت‬ ‫أُن ْ ِز َلُ‬ ‫َأ ْن َزل َُ‬
‫ت‬
‫…‪I send down/ will send‬‬ ‫‪I sent down‬‬ ‫…‪I send down/ will send‬‬ ‫‪I sent down‬‬
‫ںيم آباريت وهن‪ /‬آبارون ىگ‬ ‫ںيم ےنآبارآ‬ ‫ںيم آباربا وهن‪ /‬آبارون اگ‬ ‫ںيم ےنآبارآ‬

‫…‪We send down/ will‬‬


‫مه آباريت ںيه‪ /‬آبارںي ىگ‬ ‫نُنْزِ َلُ‬ ‫‪We sent down‬‬
‫مه ےنآبارآ‬ ‫َأ ْن َزلَناَ‬ ‫…‪We send down/ will‬‬
‫مه آبارےت ںيه‪ /‬آبارںي ےگ‬ ‫نُنْزِ َلُ‬ ‫‪We sent down‬‬
‫مه ےنآبارآ‬ ‫َأ ْن َزلَناَ‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ََالتُنْزِل ِ َ‬
‫ي‬ ‫أنْزِل ِ َ‬
‫ي‬ ‫ََالتُنْزِلَ‬ ‫أنْزِلَ‬
‫!‪Don’t send down‬‬ ‫!‪Send down‬‬ ‫!‪Don’t send down‬‬ ‫!‪Send down‬‬
‫مپ بارل رك‬ ‫بارل رك!‬ ‫مپ بارل رك!‬ ‫بارل رك!‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫َالَتُن ْ ِز َالَ‬ ‫أن ْ ِز َالَ‬ ‫َالَتُن ْ ِز َالَ‬ ‫أن ْ ِز َالَ‬
‫)‪Don’t senddown!(you two‬‬ ‫)‪Send down! (you two‬‬ ‫)‪Don’t senddown!(you two‬‬ ‫)‪Send down! (you two‬‬
‫مپ بارل ركو! (مت دوونن)!‬ ‫بارل ركو!(مت دوونن)‬ ‫مپ بارل ركو! (مت دوونن)!‬ ‫بارل ركو!(مت دوونن)‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫َالَتُن ْ ِزل َنَ‬ ‫أن ْ ِزل َنَ‬ ‫َالَتُن ْ ِزَل ُوَا‬ ‫أن ْ ِزَل ُوَا‬
‫‪Don’t send down!(you‬‬
‫)‪Send down!(you all‬‬ ‫)‪Don’t send down!(you all‬‬ ‫)‪Send down!(you all‬‬
‫)‪all‬‬
‫مپ بارل ركو!‬ ‫بارل ركو!‬ ‫مپ بارل ركو!‬ ‫بارل ركو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُنْزََل َة‬ ‫مُن ْ ِزلَة‬ ‫مُنْزَل‬ ‫مُن ْ ِزل‬


‫‪That which is sent down‬‬ ‫‪One who sends downs‬‬ ‫‪That which is sent down‬‬ ‫‪One who sends down‬‬
‫وه وج بارل ىك يئگ‬ ‫بارل ركےنوآىل‬ ‫وه وج بارل ايك ت ا‬ ‫بارل ركےنوآال‬

‫‪Two who sends‬‬


‫مُنْزََل َتَا َِن‪َ،‬مُنْزَلََت َي ِنَ‬ ‫مُنْزَِل َتَا َِن‪،‬مُنْزِل ََت َيَ ِنَ‬ ‫مُنْزَ َال َِن‪ُ َ،‬منْزَلَي ِنَ‬ ‫مُنْزِ َال ِن‪،‬مُنْزِلَي ِنَ‬
‫‪Two who send downs‬‬ ‫‪Two which is sent down‬‬ ‫‪Two who send downs‬‬
‫‪downs‬‬
‫دو وجبارل ىك ںيئگ‬
‫دو بارل ركےنوآايلن‬ ‫دو وجبارل ےیکےئگ َ‬ ‫دو بارل ركےنوآےل‬

‫‪Those who are sent‬‬


‫الت‪ُ َ،‬منْزَ َالتَ‬
‫مُنْزَ ٌ‬ ‫ت‪،‬مُن ْ ِز َال َ‬
‫مُن ْ ِز َال ٌ‬ ‫مُنْزََل ُوَ َنَ‪َ،‬مُنْزَلِيَ َنَ َ‬ ‫مُن ْ ِزَل ُوَنَ‪،‬مُن ْ ِزلِي َنَ َ‬
‫‪Those who send down‬‬ ‫‪Those who are sent down‬‬ ‫‪Those who send down‬‬
‫‪down‬‬
‫بارل ركےن وآايلن‬ ‫ت َ‬ ‫وه ںيهنج بارل ايك ت ا‬ ‫بارل ركےن وآےل‬
‫وه سپ وج بارل ىك ںيئگ‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُنْزَ َلُ‬ ‫ُأ ْنز ِ َلتَ‬ ‫يُنْزَ َلُ‬ ‫ُأ ْنز ِ َلَ‬
‫‪(she, it) is being sent‬‬
‫‪(she, it) was sent down‬‬ ‫‪(He, it) is being sent down‬‬ ‫‪(He, it) was sent down‬‬
‫‪down‬‬ ‫ك‬
‫بارل يگٹي‬ ‫بارل ايك اجباےہ‬ ‫بارل ايك ت ا‬
‫بارل ىك اجيت ےہ‬

‫‪57‬‬
‫‪to send somebody‬‬
‫رمگآه ركبا‬ ‫إِض َالل‬ ‫‪He sent somebody astray‬‬ ‫آس ےن رمگآهايك‬ ‫(ض ل ل)‬
‫أَ َ‬
‫ضلََ‬
‫‪astray‬‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪68‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َأ َضلتَ‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تُ ِ‬
‫ض َل ُّ‬ ‫يُ ِ‬ ‫َأ َضلَ‬
‫‪She sends sb‬‬

‫ض َل ُّ‬
‫…‪astray/will send.‬‬ ‫)‪She sent somebody (sb‬‬
‫…‪He sends sb astray/will send.‬‬ ‫‪He sent somebody (sb) astray‬‬
‫‪astray‬‬
‫وه رمگآه ركيت ےہ‪/‬‬ ‫وه رمگآه ركبا ےہ‪ /‬ركہ اگ‬ ‫آس ےن رمگآه ايك‬
‫آس ےن رمگآه ايك‬
‫ركہ ىگ‬

‫تُ ِ‬ ‫َ‬
‫أضل َتا‬ ‫ََأ َضالَ‬
‫‪They two send sb astray/ will‬‬

‫ضال ِنَ‬ ‫يُ ِ‬


‫ضال ِنَ‬
‫‪They two sent sb astray‬‬ ‫‪They two send sb astray/ will send..‬‬ ‫‪They two sent sb astray‬‬
‫‪send..‬‬
‫وه دورمگآه ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬ ‫آن دوونن ےن رمگآه ايك‬ ‫وه دورمگآه ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن رمگآه ايك‬
‫‪They send sb‬‬
‫…‪astray/will‬‬

‫وه رمگآه ركيت ںيه‪ /‬ركںي‬ ‫يُضَلِل َنَ‬ ‫‪They all sent sb astray‬‬
‫اوہنں ےن رمگآه ايك‬ ‫َأضَ َلل َنَ‬ ‫…‪They send sb astray/will‬‬

‫وه رمگآه ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬


‫ض َل ُّوَ َنَ‬
‫يُ ِ‬ ‫‪They all sent sb astray‬‬
‫اوہنں ےن رمگآه ايك‬
‫ُّ‬ ‫َ‬
‫أض َلوَا‬ ‫َ‬
‫َأضَ َللَ ِ‬ ‫َأضَ َللَ ََ‬
‫ىگ‬

‫تُ ِ‬
‫ضلَِي ََن‬ ‫تَ‬ ‫تُ ِ‬
‫ض َل ُّ‬ ‫ت‬
‫…‪You send sb astray/will‬‬
‫‪You sent sb astray‬‬ ‫…‪You send sb astray/will‬‬ ‫‪You sent sb astray‬‬
‫آ ت رمگآه ركيت ںيه‪ /‬ركںي‬
‫آ ت ےن رمگآه ايك‬ ‫آ ت رمگآه ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت ےن رمگآه ايك‬
‫ىگ‬

‫تُ ِ‬ ‫َأض َلل َُت َما‬ ‫تُ ِ‬ ‫َأض َلل َُت َما‬
‫‪You two send sb astray/‬‬

‫ضال ِنَ‬ ‫ضال ِنَ‬


‫‪Youtwo sent sb astray‬‬ ‫…‪You two send sb astray/ will‬‬ ‫‪Youtwo sent sb astray‬‬
‫…‪will‬‬
‫آبدورمگآه ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آت دوونن ےن رمگآه ايك‬ ‫آبدورمگآه ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آت دوونن ےن رمگآه ايك‬

‫تُضلِل ََن‬ ‫َأض َلل َُت َن‬ ‫ض َل ُّوَ َنَ‬


‫تُ ِ‬ ‫َأض َلل َتمَُ‬
‫…‪Youall send sb astray/will‬‬
‫‪You all sent sb astray‬‬ ‫…‪Youall send sb astray/will‬‬ ‫‪You all sent sb astray‬‬
‫آ ت سپ رمگآه ركيت ںيه‪/‬ركںي‬
‫آ ت سپ ےن رمگآه ايك‬ ‫آ ت سپ رمگآه ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت سپ ےن رمگآه ايك‬
‫ىگ‬

‫ض َل ُّ‬ ‫أُ ِ‬ ‫َأض َلل ُتَ‬ ‫ض َل ُّ‬‫أُ ِ‬ ‫َأض َلل َُ‬


‫ت‬
‫‪I send sb astray/‬‬
‫‪I sent sb astray‬‬ ‫…‪I send sb astray/ will‬‬ ‫‪I sent sb astray‬‬
‫…‪will‬‬
‫ںيم ےن رمگآه ايك‬ ‫ںيم رمگآه ركبا وهن‪ /‬ركون اگ‬ ‫ںيم ےن رمگآه ايك‬
‫ںيم رمگآه ركيت وهن‪ /‬ركون ىگ‬

‫ض َل ُّ‬‫نُ ِ‬ ‫َأض َللَ َنا‬ ‫ض َل ُّ‬ ‫نُ ِ‬ ‫َأض َللَ َنا‬


‫‪We send sb‬‬
‫‪We sent sb astray‬‬ ‫…‪We send sb astray/ will‬‬ ‫‪We sent sb astray‬‬
‫…‪astray/will‬‬
‫مه ےن رمگآه ايك‬ ‫مه رمگآه ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫مه ےن رمگآه ايك‬
‫مه رمگآه ركيت ںيه‪ /‬ركںي ىگ‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالتُ ِ‬ ‫َ‬ ‫ََالتُ ِ‬ ‫أَ ِ‬


‫ضلِيَ َ‬ ‫ضلِيَ‬
‫ََأ َِ‬ ‫ضلَ َ‬ ‫ضلَ‬
‫‪Don’t send sb‬‬
‫!‪Send sb astray‬‬ ‫!‪Don’t send sb astray‬‬ ‫!‪Send sb astray‬‬
‫!‪astray‬‬
‫مپ رمگآه رك!‬ ‫رمگآه رك!‬ ‫مپ رمگآه رك!‬ ‫رمگآه رك!‬

‫َالَت ُ ِ‬ ‫أَ ِ‬ ‫َالَت ُ ِ‬ ‫أَ ِ‬


‫‪Don’t send sb astray! (you‬‬ ‫‪Send sb astray! (you‬‬
‫ضالَ‬ ‫ضالَ َ‬ ‫ضالَ‬ ‫ضالَ‬
‫)‪Don’t send sb astray! (you two‬‬ ‫)‪Send sb astray! (you two‬‬
‫)‪two‬‬ ‫)‪two‬‬
‫مپ رمگآه ركو!(مت دوونن)‬ ‫رمگآه ركو!(مت دوونن) َ‬ ‫مپ رمگآه ركو!(مت دوونن)‬ ‫رمگآه ركو!(مت دوونن) َ‬

‫َ‬
‫َالتُضلِل َنَ‬
‫َ‬
‫أضلِل َنَ‬ ‫َالتُ ِ‬
‫ض َل ُّوَا‬ ‫ض َل ُّوَا‬
‫أ َِ‬
‫‪Don’t send sb astray! (you‬‬
‫)‪all‬‬ ‫)‪Send sb astray! (you all‬‬ ‫)‪Don’t send sb astray! (you all‬‬ ‫)‪Send sb astray! (you all‬‬

‫مپ رمگآه ركو!‬ ‫رمگآه ركو!‬ ‫مپ رمگآه ركو!‬ ‫رمگآه ركو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬
‫‪One who is sent‬‬
‫‪astray‬‬
‫وه وج رمگآه ىك يئگ‬
‫مُ َ‬
‫ضلَة‬
‫‪One who send sb astray‬‬
‫رمگآه ركےن وآىل‬ ‫مُ ِ‬
‫ضلة‬
‫‪One who is sent astray‬‬
‫وه ےسج رمگآه ايك ت ا‬
‫مُ َ‬
‫ضلَ‬
‫‪One who send sb astray‬‬
‫رمگآه ركےن وآال‬ ‫مُ ِ‬
‫ضلَ‬
‫‪Two who are sent‬‬
‫‪astray‬‬ ‫ضلتَا ِن‪َ،‬مُ َ‬
‫ضلتَي ِنَ‬ ‫مُ َ‬ ‫‪Two who send sb astray‬‬
‫دورمگآه ركےن وآايلن َ‬ ‫ضلتَي ِنَ‬
‫ضلتَا ِن‪َ،‬مُ ِ‬
‫مُ ِ‬
‫‪Two who are sent astray‬‬
‫وه دو ںيهنج رمگآه ايك ت ا‬
‫ضال َِن‪،‬مُ َ‬
‫ضلي ِنَ‬ ‫مُ َ‬ ‫‪Two who send sb astray‬‬
‫دورمگآه ركےن وآےل َ‬ ‫ضال ِن‪َ،‬مُ ِ‬
‫ضلي ِنَ‬ ‫مُ ِ‬
‫وه دو وج رمگآه ىكںيئگ‬
‫‪Those who are sent‬‬
‫‪astray‬‬
‫ضالَتَ َ‬ ‫ضالَ ٌ‬
‫ت‪َ،‬مُ ََ‬ ‫مُ ََ‬
‫‪Those who send sb astray‬‬
‫ضالَ ٌ‬
‫ت‪ُ ،‬م َِ‬
‫ضالَتَ َ‬ ‫مُ َِ‬
‫‪Those who are sent astray‬‬
‫ض َل ُّوَ َنَ‪،‬مُ َ‬
‫ضلِيَ َنَ َ‬ ‫مُ َ‬ ‫‪Those who send sb astray‬‬
‫ض َل ُّوَ َنَ‪،‬مُ ِ‬
‫ضلِيَ َنَ َ‬ ‫مُ ِ‬
‫وه سپ وج رمگآه ىك ںيئگ‬
‫رمگآه ركےن وآايلن‬ ‫وه سپ ںيهنج رمگآه ايك ت ا‬ ‫رمگآه ركےن وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُ َ‬
‫ض َل ُّ َ‬ ‫ُأ ِضلتَ‬ ‫يُ َ‬
‫ض َل ُّ‬ ‫ُأ ِضلَ‬
‫‪(she) is being sent‬‬
‫‪(she) was sent astray‬‬ ‫‪(He) is being sent astray‬‬ ‫‪(He) was sent astray‬‬
‫‪astray‬‬
‫رمگآه ىك اجيت ےہ‬ ‫رمگآه ىك يئگ‬ ‫رمگآه ايك اجبا ےہ‬ ‫رمگآه ايك ت ا‬

‫‪58‬‬
‫َ‬
‫‪to want‬‬ ‫آرآده ركبا‬ ‫إِرَادَة‬ ‫‪He wanted‬‬ ‫آس ےن آرآدهايك‬ ‫(ر و د)‬ ‫أرَادََ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪139‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َأ َر َادتَ‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬
‫‪She wants/ will‬‬
‫‪want‬‬
‫وه آرآده ركيت ےہ‪/‬‬ ‫تُ ِريَ ُدَ‬ ‫‪She wanted‬‬
‫آس ےن آرآده ايك‬
‫‪He wants/ will want‬‬
‫وه آرآده ركبا ےہ‪ /‬ركہ اگ‬ ‫يُرِيَ َُد‬ ‫‪He wanted‬‬
‫آس ےن آرآده ايك‬
‫ادَ‬
‫أر َ‬‫َ‬ ‫َ‬
‫ركہ ىگ‬

‫تُرِيَ َدا ِنَ‬ ‫َأ َر َاد َتا‬ ‫يُرِيَ َدا ِنَ‬ ‫َأ َر َادا‬
‫‪They twowant/ will‬‬
‫‪want‬‬ ‫‪They twoَwanted‬‬ ‫‪They two want/ will want‬‬ ‫‪They twoَwanted‬‬
‫وه دوونن آرآده ركيت ںيه‪/‬ركںي‬ ‫آن دوونن ےن آرآده ايك‬ ‫وه دوونن آرآده ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫آن دوونن ےن آرآده ايك‬

‫ي ُ ِردْ َنَ‬ ‫َأ َر ْد َنَ‬ ‫َأ َر َُ‬


‫ىگ‬

‫ي ُ ِريَ َُدوَ َنَ َ‬ ‫ادوَا‬


‫‪They want/ will want‬‬
‫‪They all wanted‬‬ ‫‪They want/ will want‬‬ ‫‪They all wanted‬‬
‫وه سپ آرآده ركيت ںيه‪/‬‬
‫اوہنں ےن آرآده ايك‬ ‫وه سپ آرآده ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫اوہنں ےن آرآده ايك‬
‫ركںي ىگ‬
‫‪You want/ will want‬‬
‫آ ت آرآده ركيت ںيه‪/‬‬
‫تُرِيَ ِديَ ََن‬ ‫‪You wanted‬‬
‫آ ت ےن آرآده ايك‬ ‫تِ‬
‫أر َد َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪You want/ will want‬‬
‫آ ت آرآده ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫تُرِيَ َُد‬ ‫‪You wanted‬‬
‫آ ت ےن آرآده ايك‬
‫ْ‬
‫أر َدتَ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ركںي ىگ‬
‫‪You two want/ will‬‬

‫تُرِيَ َدا ِنَ‬ ‫َأ َر ْد ُّت ََما‬ ‫تُرِيَ َدا َِن َ‬ ‫َأ َر ْد ُّت ََما‬
‫‪want‬‬ ‫‪You twoَwanted‬‬ ‫‪You two want/ will want‬‬ ‫‪You twoَwanted‬‬
‫آ ت دوونن آرآده ركيت ںيه‪/‬ركںي‬ ‫آ ت دوونن ےن آرآده ايك‬ ‫آ ت دوونن آرآده ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےن آرآده ايك‬

‫تُ ِردْ َنَ‬ ‫َأ َر ْد ُّت َن‬ ‫َأ َر ْد ُّت َم‬


‫ىگ‬

‫‪You all want/ will want‬‬


‫آ ت سپ آرآده ركيت ںيه‪/‬ركںي‬
‫‪You all wanted‬‬
‫آ ت سپ ےن آرآده ايك‬
‫‪You all want/ all will want‬‬
‫آ ت سپ آرآده ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬
‫تُ ِريَ َُدوَ َنَ‬ ‫‪You all wanted‬‬
‫آ ت سپ ےن آرآده ايك‬
‫ىگ‬

‫أرِيَ َُد‬
‫ُ‬ ‫َأ َر ْد َُّ‬
‫ت‬ ‫ُ‬
‫أرِيَ ُدَ‬ ‫َأ َر ْد َُّ‬
‫ت‬
‫‪I want/ will want‬‬
‫‪I wanted‬‬ ‫‪I want/ will want‬‬ ‫‪I wanted‬‬
‫ںيم آرآده ركيت وهن‪/‬‬
‫ںيم ےن آرآده ايك‬ ‫ںيم آرآده ركبا وهن‪ /‬ركون اگ‬ ‫ںيم ےن آرآده ايك‬
‫ركون ىگ‬

‫ن ُ ِريَ َُد‬ ‫َأ َر َْدناَ‬ ‫نُرِيَ َُد‬ ‫َأ َر َْدناَ‬


‫‪We want/ will‬‬
‫‪want‬‬ ‫‪We wanted‬‬ ‫‪We want/ will want‬‬ ‫‪We wanted‬‬
‫مه آرآده ركيت ںيه‪/‬‬ ‫مه ےن آرآده ايك‬ ‫مه آرآده ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫مه ےن آرآده ايك‬
‫ركںي ىگ‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬
‫َ‬ ‫أَر ِ َدْ‬
‫ََالتَُِريَ َِديَ‬ ‫أَر ِيَ َِديَ َ‬ ‫ََالتُ ِر َدْ‬
‫!‪Don’t want‬‬ ‫!‪Want‬‬ ‫!‪Don’t want‬‬ ‫!‪Want‬‬
‫مپ آرآده رك!‬ ‫آرآده رك!‬ ‫مپ آرآده رك!‬ ‫آرآده رك!‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫َالَت ُ ِريَ َدا‬ ‫أرِي َدا‬ ‫َالَت ُ ِريَ َدا‬ ‫أرِي َدا‬
‫)‪Don’t want! (you two‬‬ ‫)‪Want! (you two‬‬ ‫)‪Don’t want! (you two‬‬ ‫)‪Want! (you two‬‬
‫مپ آرآده ركو!(مت دوونن) َ‬ ‫آرآده ركو!(مت دوونن) َ‬ ‫مپ آرآده ركو!(مت دوونن) َ‬ ‫آرآده ركو!(مت دوونن) َ‬

‫‪Don’t want!(you‬‬
‫)‪all‬‬ ‫َالَتُرِدْ َنَ‬ ‫)‪Want! (you all‬‬
‫آرآده ركو!‬
‫أَرِدْ َنَ‬ ‫)‪Don’t want!(you all‬‬
‫مپ آرآده ركو!‬ ‫َالَتُرِيَ َُدوَا‬
‫)‪Want! (you all‬‬
‫آرآده ركو!‬
‫َ‬
‫أرِيَ َُدوَا‬
‫مپ آرآده ركو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُ َرادَة‬ ‫مُ ِري َدة‬ ‫مُ َراد‬ ‫مُ ِريد‬


‫‪What is wanted‬‬ ‫‪One who wants‬‬ ‫‪What is wanted‬‬ ‫‪One who wants‬‬
‫سج اك آرآده ايك ت ا‬ ‫آرآده ركےن وآىل‬ ‫سج اك آرآده ايك ت ا‬ ‫آرآده ركےن وآال‬

‫)‪What is wanted (two‬‬


‫مُرَادَتَا ِن‪َ،‬مُرَادَتَي ِنَ‬ ‫‪Two who want‬‬
‫ََ‬ ‫ََ‬
‫)‪What is wanted (two‬‬
‫مُرَادَا ِن‪َ،‬مُرَادَي ِنَ‬ ‫‪Two who wants‬‬
‫نج اك آرآده ايك ت ا (دو)‬ ‫مُرِيدتا ِن‪َ،‬مُ ِريدتي ِنَ دو آرآده ركےنوآايلن َ‬ ‫نج اك آرآده ايك ت ا (دو)‬ ‫دو آرآده ركےن وآےل‬ ‫مُرِي َدا ِن‪َ،‬مُرِي َدي ِنَ‬

‫مُرَادَ ٌ‬
‫ات‪َ،‬مُرَادَاتَ‬ ‫مُرَادُونَ‪َ،‬مُرَادِي َنَ‬
‫ات‪َ،‬مُ ِري َداتَ َ‬
‫مُ ِري َد ٌ‬ ‫مُ ِري ُدونَ‪َ،‬مُ ِري ِدي َنَ َ‬
‫)‪What is wanted (pl‬‬ ‫‪Those who want‬‬ ‫)‪What is wanted (pl‬‬ ‫‪Those who want‬‬
‫نج اك آرآده ايك ت ا (عمج)‬ ‫آرآده ركےن وآايلن‬ ‫نج اك آرآده ايك ت ا (عمج)‬ ‫آرآده ركےن وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬
‫‪(It, she) is being‬‬
‫‪wanted‬‬
‫تُ َر َُ‬
‫اد‬
‫‪(It) was wanted‬‬
‫آرآده ىك يئگ‬
‫َ‬
‫أرِيدتَ‬‫ُ‬ ‫‪(It, he) is being wanted‬‬
‫آرآده ايك اجباےہ‬ ‫ي ُ َر َُ‬
‫اد‬
‫‪(It) was wanted‬‬
‫آرآده ايك ت ا‬
‫يدَ‬
‫أر ِ َ‬‫ُ‬
‫آرآده ىك اجيت ےہ‬

‫‪59‬‬
‫َ‬
‫‪to show‬‬ ‫داھكبا‬ ‫إِرَاءَة‬ ‫‪He showed‬‬ ‫آس ےن داھكبا‬ ‫َ(ر ء ى)‬ ‫أرَى‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪44‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َأ َرتَ‬ ‫َأ َرى‬


‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫‪She shows/ will show‬‬


‫وه داھكيت ےہ‪ /‬داھكۓ ىگ‬ ‫تُ ِريَ‬ ‫‪She showed‬‬
‫آس ےن داھكبا‬
‫‪He shows/ will show‬‬
‫وه داھكبا ےہ‪ /‬داھكۓ اگ‬ ‫ي ُ ِريَ‬ ‫‪He showed‬‬
‫آس ےن داھكبا‬

‫‪They twoshow/ will show‬‬


‫وه دوونن داھكيت ںيه‪ /‬داھكںيئ ىگ‬ ‫تُ ِريَا ِنَ‬ ‫‪They twoَshowed‬‬
‫آن دوونن ےن داھكبا‬ ‫َأ َر َتا‬ ‫‪They two show/ will show‬‬
‫وه دوونن داھكےت ںيه‪ /‬داھكںيئ ےگ‬ ‫ي ُ ِريَا ِنَ‬ ‫‪They twoَshowed‬‬
‫آن دوونن ےن داھكبا‬ ‫َأ َر َيا‬
‫‪They show/ will show‬‬
‫وه داھكيت ںيه‪ /‬داھكںيئ ىگ‬ ‫ي ُ ِري َنَ‬
‫‪They all showed‬‬
‫اوہنں ےن داھكبا‬ ‫َأ َريَ َنَ‬ ‫‪They show/ will show‬‬
‫وه سپ داھكےت ںيه‪ /‬داھكںيئ ےگ‬
‫ي ُ َُروَ َنَ‬ ‫‪They all showed‬‬
‫اوہنں ےن داھكبا‬ ‫َأ َر َو‬
‫‪You show/ will show‬‬
‫آ ت داھكيت ںيه‪ /‬داھكںيئ ىگ‬ ‫تُ ِريَ ََن‬ ‫‪You showed‬‬
‫آ ت ےن داھكبا‬ ‫َأ َريَ َِ‬
‫ت‬ ‫‪You show/ will show‬‬
‫آ ت داھكےت ںيه‪ /‬داھكںيئےگ‬ ‫تُ ِريَ‬ ‫‪You showed‬‬
‫آ ت ےن داھكبا‬ ‫َأ َريَ ََ‬
‫ت‬
‫‪You two show/ will show‬‬
‫آ ت دوونن داھكيت ںيه‪ /‬داھكںيئ ىگ‬ ‫تُ ِريَا ِنَ‬
‫‪You twoَshowed‬‬
‫آ ت دوونن ےن داھكبا‬ ‫َأ َري َُت َما‬ ‫‪You twoshow/ will show‬‬
‫آ ت دوونن داھكےت ںيه‪ /‬داھكںيئ ےگ‬ ‫تُ ِريَا ِنَ َ‬
‫‪You twos howed‬‬
‫آ ت دوونن ےن داھكبا‬ ‫َأ َري َُت َما‬
‫‪You all show/ will show‬‬
‫آ ت سپ داھكيت ںيه‪ /‬داھكںيئىگ‬ ‫تُرِي ََن‬ ‫‪You all showed‬‬
‫آ ت سپ ےن داھكبا‬
‫َأ َري َتنَُ‬ ‫‪You all show/ will show‬‬
‫آ ت سپ داھكےت ںيه‪ /‬داھكںيئےگ‬
‫تُ َُروَ َنَ‬ ‫‪You all showed‬‬
‫آ ت سپ ےن داھكبا‬
‫َأ َري َتمَُ‬
‫‪I show/ will show‬‬
‫ںيم داھكيت وهن‪ /‬داھكويگن‬ ‫أرِيَ‬
‫ُ‬ ‫‪I showed‬‬
‫ںيم ےن داھكبا‬ ‫َأ َري َُ‬
‫ت‬ ‫‪I show/ will show‬‬
‫ںيم داھكبا وهن‪ /‬داھكوناگ‬ ‫أرِيَ‬
‫ُ‬ ‫‪I showed‬‬
‫ںيم ےن داھكبا‬ ‫َأ َري َُ‬
‫ت‬
‫‪We show/ will show‬‬
‫مه داھكيت ںيه‪ /‬داھكںيئىگ‬ ‫ن ُ ِريَ‬ ‫‪We showed‬‬
‫مه ےن داھكبا‬ ‫َأ َريَ َنا‬ ‫‪We show/ will show‬‬
‫مه داھكےت ںيه‪ /‬داھكںيئ ےگ‬ ‫ن ُ ِريَ‬ ‫‪We showed‬‬
‫مه ےن داھكبا‬ ‫َأ َريَ َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َالَت ُ ِر َ‬
‫ي َ‬ ‫أرِيَ‬ ‫َالَت ُ ِرَ‬ ‫أرَ ِ َ‬
‫!‪Don’t show‬‬ ‫!‪Show‬‬ ‫!‪Don’t show‬‬ ‫!‪Show‬‬
‫مپ داھك!‬ ‫داھك!‬ ‫مپ داھك!‬ ‫داھك!‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫َالَت ُ ِريَا‬ ‫أرِيَا َ‬ ‫َالَت ُ ِريَا‬ ‫أرِيَا‬
‫)‪Don’t show!(you two‬‬ ‫)‪Show! (you two‬‬ ‫)‪Don’t show!(you two‬‬ ‫)‪Show! (you two‬‬
‫مپ داھكو! (مت دوونن)‬ ‫داھكو! (مت دوونن)‬ ‫مپ داھكو! (مت دوونن)‬ ‫داھكو! (مت دوونن)‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫َالَتُرِي َنَ‬ ‫أرِي َنَ‬ ‫َالَت ُ َُروَا‬ ‫أ َرُوَا‬
‫)‪Don’t show!(you all‬‬ ‫)‪Show!(you all‬‬ ‫)‪Don’t show!(you all‬‬ ‫)‪Show!(you all‬‬
‫مپ داھكو!‬ ‫داھكو!‬ ‫مپ داھكو!‬ ‫داھكو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬
‫مُ َري ََة ٌ‬ ‫مُري َ َة ٌ‬ ‫مُ ًرى َ‬ ‫مُ َر‬
‫ِ‬
‫‪One who shown‬‬ ‫‪One who shows‬‬ ‫‪One who shown‬‬ ‫‪One who shows‬‬
‫وه وج داھكىئيئگ‬ ‫داھكےن وآىل‬ ‫وه وج داھكبا ت ا‬ ‫داھكےن وآال‬

‫مُ َريَتَا ِن‪َ،‬مُ َريَتَي ِنَ‬ ‫مُرِي ِتَا َِن‪،‬مُرِيَتَي ِنَ‬ ‫مُ َريَا ِن‪،‬مُ َريَي ِنَ َ‬ ‫مُرِيَا ِن‪،‬مُرِيَي ِنَ َ‬
‫‪Two who are shown‬‬ ‫‪Two who show‬‬ ‫‪Two who are shown‬‬ ‫‪Two who show‬‬
‫وه دو وج داھكىئںيئگ‬ ‫دو داھكےن وآايلن‬ ‫وه دو وج داھكےئےئگ‬ ‫دو داھكےن وآےل‬
‫‪Those who are shown‬‬
‫وه وج داھكىئںيئگ‬ ‫َ‬ ‫مُ َري َ ٌ‬
‫ات‪َ،‬مُ َريَاتَ‬
‫‪Those who show‬‬
‫داھكےن وآايلن‬ ‫َ‬ ‫مُرِي َ ٌ‬
‫ات‪َ،‬مُرِيَاتَ‬
‫‪Those who are shown‬‬
‫وه وج داھكےئےئگ‬ ‫مُ َرون‪َ،‬مُ َري َنَ‬
‫‪Those who show‬‬
‫داھكےن وآےل‬ ‫مُ َُروَن‪َ،‬مُ ِري ََن َ‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫‪(He, it) is being shown‬‬


‫داھكىئ اجيتےہ‬ ‫تُ َرى‬
‫‪(He, it) was shown‬‬
‫داھكىئ يئگ‬ ‫ُأر ِ َيتَ‬ ‫‪(He, it) is being shown‬‬
‫داھكبا اجباےہ‬ ‫ي ُ َرى‬
‫‪(He, it) was shown‬‬
‫داھكبا ت ا‬ ‫ُأر ِ َيَ‬

‫‪60‬‬
‫‪to believe‬‬ ‫آامين البا‪ ،‬آنم داني‬ ‫إِيمَان‬ ‫‪He believed; He gave‬‬
‫‪security‬‬ ‫وه آامين البا‪ ،‬آس ےن آنم دبا‬ ‫(أ م ن)‬ ‫آمَ َنَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪782‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تُؤمِ َُن‬ ‫آ َم َنتَ‬ ‫يُؤمِ َُن‬ ‫آ َم َنَ‬


‫;‪she believes/ will believe‬‬ ‫;‪She believed‬‬ ‫‪He believes/ will‬‬ ‫‪He believed, gave‬‬
‫‪gives security‬‬ ‫‪she gave security‬‬ ‫‪believe; gives security‬‬ ‫‪security‬‬
‫وه آامين اليت ےہ‪ /‬الۓ ىگ‬ ‫وه آامين الىئ‬ ‫وه آامين البا ےہ‪ /‬الۓ اگ‬ ‫وه آامين البا‪ ،‬آنم دبا‬

‫‪They Two believe/ will believe‬‬


‫وه دوونن آامين اليت ںيه‪/‬الںيئىگ‬ ‫تُؤمِنَا ِنَ‬ ‫‪They twobelieved‬‬
‫وه دوونن آامين الۓ‬ ‫آ َم ََن َتا‬ ‫‪They two believe/ will believe‬‬
‫وه دوونن آامين الےت ںيه‪/‬الںيئ ےگ‬ ‫يُؤمِنَا َِن َ‬ ‫‪They twobelieved‬‬
‫وه دوونن آامين الۓ‬ ‫آ َم َنا‬
‫‪They believe/ will believe‬‬
‫وه آامين اليت ںيه‪ /‬الںيئ ىگ‬ ‫يُؤمِنَ‬ ‫‪They all believed‬‬
‫وه آامين الںيئ‬ ‫آ َمنَ‬ ‫‪They believe/ will believe‬‬
‫وه آامين الےت ںيه‪ /‬الںيئ ےگ‬ ‫يُؤمِنَ ُوَ َنَ َ‬
‫‪They all believed‬‬
‫وه آامين الۓ‬ ‫آ َم َُنوَا‬
‫‪You believe/ will believe‬‬
‫آ ت آامين اليت ںيه‪ /‬الںيئ ىگ‬ ‫تُؤمِنِي ََن‬ ‫‪You believed‬‬
‫آ ت آامين الںيئ‬ ‫آ َم َْن َِ‬
‫ت‬ ‫‪You believe/ will believe‬‬
‫آ ت آامين الےت ںيه‪ /‬الںيئ ےگ‬ ‫تُؤمِ َُن َ‬ ‫‪You believed‬‬
‫آ ت آامين الۓ‬ ‫آ َم َْن ََ‬
‫ت‬
‫تُؤمِنَا ِنَ‬ ‫آ َم ْن ُت ََما‬ ‫تُؤمِنَا ِنَ‬ ‫آ َم ْن ُت ََما‬
‫‪You two believe/ will believe‬‬ ‫‪You two believed‬‬ ‫‪You two believe/ will believe‬‬ ‫‪You two believed‬‬
‫آ ت دوونن آامين اليت ںيه‪/‬الںيئىگ‬ ‫آ ت دووننآامين الںيئ َ‬ ‫آ ت دوونن آامين الےت ںيه‪/‬البینگں َ‬ ‫آ ت دوونن آامين الۓ‬

‫‪You all believe/ will believe‬‬


‫آ ت سپ آامين اليت ںيه‪/‬الںيئ ىگ‬ ‫تُؤمِ َن‬ ‫‪You all believed‬‬
‫آ ت سپ آامين الںيئ‬ ‫آ َم ْن َُت َن‬ ‫‪You all believe/ will believe‬‬
‫آ ت سپ آامين الےت ںيه‪/‬الںيئےگ‬
‫تُؤمِ َن ُوَ َنَ‬ ‫‪You all believed‬‬
‫آ ت سپ آامين الۓ‬ ‫آ َم ْن َُت َم‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫أو ِم َُن‬ ‫آ َم ْن َُ‬
‫ت‬ ‫َأوَ ِم ُنَ‬ ‫آ َم ْن َُ‬
‫ت‬
‫‪I believe/ will believe‬‬ ‫‪I believed‬‬ ‫‪I believe/ will believe‬‬ ‫‪I believed‬‬
‫ںيم آامين اليت وهن‪ /‬الون ىگ‬ ‫ںيم آامين الىئ‬ ‫ںيم آامين البا وهن‪ /‬الون اگ‬ ‫ںيم آامين البا‬

‫‪We believe/ will believe‬‬


‫مه آامين اليت ںيه‪ /‬الںيئ ىگ‬ ‫نُؤمِ َُن‬ ‫‪We believed‬‬
‫مه آامين الںيئ‬ ‫آ َمنَا‬ ‫‪We believe/ will believe‬‬
‫مه آامين الےت ںيه‪ /‬الںيئ ےگ‬ ‫نُؤمِ َُن‬ ‫‪We believed‬‬
‫مه آامين الۓ‬ ‫آ َمنَا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالتُؤمِ َن ِيَ‬ ‫آمِ َن ِيَ‬ ‫ََالتُؤمِنَ‬ ‫آمِنَ‬


‫!‪Don’t believe‬‬ ‫!‪Believe‬‬ ‫!‪Don’t believe‬‬ ‫!‪Believe‬‬
‫مپ آامين ال!‬ ‫آامين ال!‬ ‫مپ آامين ال!‬ ‫آامين ال!‬

‫)‪Don’t believe! (you two‬‬


‫مپ آامين الو!(مت دوونن)‬ ‫َالَتُؤمِنَا‬ ‫)‪Believe! (you two‬‬
‫آامين الو!(مت دوونن) َ‬ ‫آمِنَا‬ ‫)‪Don’t believe! (you two‬‬
‫مپ آامين الو!(مت دوونن)‬ ‫َالَتُؤمِنَا‬ ‫)‪Believe! (you two‬‬
‫آامين الو!(مت دوونن) َ‬ ‫آمِنَا‬

‫َالَتُؤمِ َن‬ ‫آمِ َن‬ ‫َالَتُؤمِ َن ُوَا‬ ‫آمِ َن ُوَا‬


‫)‪Don’t believe!(you all‬‬ ‫)‪Believe! (you all‬‬ ‫)‪Don’t believe!(you all‬‬ ‫)‪Believe! (you all‬‬
‫مپ آامين الو!‬ ‫آامين الو!‬ ‫مپ آامين الو!‬ ‫آامين الو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُؤمَنَة‬ ‫مُؤمِنَة‬ ‫مُؤمَن‬ ‫مُؤمِن‬


‫;‪One who believes‬‬
‫‪One who believes; the‬‬
‫سج وك آنم دبا ت ا‬ ‫‪the one gives‬‬ ‫سج وك آنم دبا ت ا‬ ‫‪one gives security‬‬
‫‪One who is given‬‬ ‫‪security‬‬ ‫‪One who is given‬‬
‫‪security‬‬ ‫آامين الےن وآىل‬ ‫‪security‬‬ ‫آامين الےن وآال‬

‫نج وك آنم دبا ت ا (دو)‬ ‫‪Two who believes‬‬ ‫نج وك آنم دبا ت ا (دو)‬ ‫‪Two who believe‬‬
‫‪Those who are given‬‬ ‫مُؤمِنَتَا ِن‪َ،‬مُؤمِنَتَي َِن دو آامينالےن وآايلن َ مُؤمَنَتَا ِن‪َ،‬مُؤمَنَتَي ِنَ‬ ‫‪Those who are given‬‬ ‫دو آامينالےن وآےل َ مُؤمِنَا ِن‪َ،‬مُؤمِنَي ِنَ‬ ‫مُؤمِنَا ِن‪َ،‬مُؤمِنَي ِنَ‬
‫)‪security (two‬‬ ‫)‪security (two‬‬

‫نج وك آنم دبا ت ا (عمج)‬ ‫نج وك آنم دبا ت ا (عمج)‬


‫مُؤمِنُونَ‪َ،‬مُؤمِنِي ََن َ‬ ‫مُؤمِنُونَ‪َ،‬مُؤمِنِي ََن َ‬
‫‪Those who elieve‬‬ ‫‪Those who believe‬‬
‫‪Those who are given‬‬
‫مُؤمَن َ ٌ‬
‫ات‪َ،‬مُؤمَنَاتَ َ‬ ‫مُؤمِن َ ٌ‬
‫ات‪َ،‬مُؤمِنَاتَ َ‬ ‫‪Those who are given‬‬
‫آامين الےن وآايلن‬ ‫آامين الےن وآےل‬
‫)‪security (pl‬‬ ‫)‪security (pl‬‬

‫َ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُؤمَ َُن َ‬ ‫ُأو ِم َنتَ‬ ‫يُؤمَ ُنَ‬ ‫ُأو ِم َنَ‬


‫‪(She, it) is being‬‬ ‫‪(She, it) was‬‬ ‫‪(He, it) is being‬‬ ‫‪(He, it) was given‬‬
‫‪given security‬‬ ‫‪given security‬‬ ‫‪given security‬‬ ‫‪security‬‬
‫آامين الىئ اجيت ےہ‬ ‫آامين الىئ يئگ‬ ‫آامين البا اجبا ےہ‬ ‫آامين البا ت ا‬

‫‪61‬‬
‫‪to give‬‬ ‫داني‬ ‫إِيَتَاءََ‬ ‫‪He gave‬‬ ‫آس ےن دى‬ ‫(أ ت ى)‬ ‫آتَى‬
‫َ‬

‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪274‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬


‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫‪She gives/ will give‬‬


‫وه ديتي ےہ‪ /‬دہىگ‬ ‫يُؤتِيَ‬ ‫‪She gave‬‬
‫آس ےن دبا‬ ‫َ َآتتَ‬ ‫‪He gives/ will give‬‬
‫وه داتي ےہ‪ /‬دہاگ‬ ‫يُؤتِيَ‬ ‫‪He gave‬‬
‫آس ےن دبا‬ ‫َآتى‬
‫‪They two give/ will‬‬
‫‪give‬‬ ‫تُؤتِيَا ِنَ‬ ‫‪They two gave‬‬
‫آدنوونن ےن دبا‬ ‫ََ‬
‫آت َتا‬ ‫‪They two give/ will give‬‬
‫وه دوونن دےتي ںيه‪ /‬دںي ےگ‬
‫يُؤتِيَا ِنَ‬ ‫‪They two gave‬‬
‫آدنوونن ےن دبا‬
‫َ‬
‫آتيَا‬
‫وه دوونن ديتي ںيه‪ /‬دںي ىگ‬

‫‪They give/ will give‬‬


‫وه سپ ديتي ںيه‪ /‬دںيىگ‬ ‫يُؤتِي َنَ‬
‫‪They all gave‬‬
‫اوہنں ےن دبا‬ ‫ََ‬
‫آتيَ َنَ‬ ‫‪They give/ will give‬‬
‫وه سپ دےتي ںيه‪ /‬دںيےگ‬
‫يُؤ َتُوَ َنَ‬ ‫‪They all gave‬‬
‫اوہنں ےن دبا‬ ‫َآتوا‬
‫‪You give/ will give‬‬
‫آ ت ديتي ںيه‪ /‬دںي ىگ‬ ‫تُؤتِي ََن‬ ‫‪You gave‬‬
‫آ ت ےن دبا‬ ‫َآتي َِ‬
‫ت‬ ‫‪You give/ will give‬‬
‫آ ت دےتي ںيه‪ /‬دںي ےگ‬ ‫تُؤتِي‬ ‫‪You gave‬‬
‫آ ت ےن دبا‬ ‫َآتي ََ‬
‫ت‬
‫‪You two give/ will give‬‬
‫آ بدوونن ديتي ںيه‪ /‬دںي ىگ َ‬ ‫تُؤتِيَا ِنَ‬
‫‪You two gave‬‬ ‫َ‬
‫آتي ُت َما‬
‫‪You two give/ will give‬‬
‫آ بدوونن دےتي ںيه‪ /‬دںي ےگ‬ ‫تُؤتِيَا ِنَ‬
‫‪You two gave‬‬
‫آ بدوونن ےن دبا‬
‫َ‬
‫آتي ُت َما‬
‫آ بدوونن ےن دبا‬

‫‪You all give/ will give‬‬


‫آ ت سپ ديتي ںيه‪/‬دںيىگ‬ ‫تُؤتِي َنَ‬ ‫‪You all gave‬‬
‫آ ت سپ ےن دبا‬ ‫َآتي ُت َن‬ ‫‪You all give/ will give‬‬
‫آ ت سپ دےتي ںيه‪ /‬دںيےگ‬
‫تُؤ َتُوَ َنَ‬ ‫‪You all gave‬‬
‫آ ت سپ ےن دبا‬ ‫َآتي ُت َم‬
‫أُوتيَِ‬ ‫ُ‬
‫‪I give/ will give‬‬

‫ںيم ديتي وهن‪ /‬دونىگ‬


‫‪I gave‬‬
‫ںيم ےن دبا‬ ‫َآتي َُ‬
‫ت‬ ‫‪I give/ will give‬‬

‫ںيم داتي وهن‪ /‬دون اگ‬ ‫َأوَتِيَ‬ ‫‪I gave‬‬


‫ںيم ےن دبا‬ ‫َآتي َُ‬
‫ت‬
‫‪We give/ will give‬‬

‫مه ديتي ںيه‪ /‬دںيىگ‬ ‫نُؤتِيَ‬ ‫‪We gave‬‬


‫مه ےن دبا‬ ‫َآتي َنا‬ ‫‪We give/ will give‬‬

‫مه دےتي ںيه‪ /‬دںيےگ‬ ‫نُؤتِيَ‬ ‫‪We gave‬‬


‫مه ےن دبا‬ ‫َآتي َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالتُؤتِيَ‬ ‫آتِيَ‬ ‫ََالتُؤ ِ‬


‫تَ‬ ‫ِ‬
‫آتَ‬
‫!‪Don’t give‬‬ ‫!‪Give‬‬ ‫!‪Don’t give‬‬ ‫!‪Give‬‬
‫مپ دہ!‬ ‫دہ!‬ ‫مپ دہ!‬ ‫دہ!‬

‫)‪Don’t give! (you two‬‬


‫مپ دو!(مت دوونن)‬ ‫َالَتُؤتِيَا‬ ‫)‪Give!(you two‬‬
‫دو!(مت دوونن) َ‬ ‫آتِيَا‬ ‫)‪Don’t give! (you two‬‬
‫مپ دو!(مت دوونن)‬ ‫َالَتُؤتِيَا‬ ‫)‪Give!(you two‬‬
‫دو!(متدوونن) َ‬ ‫آتِيَا‬

‫َالَتُؤتِي َنَ‬ ‫آتِي َنَ‬ ‫َالَتُؤ َتُوَا‬ ‫آتَُوَا َ‬


‫)‪Don’t give!(you all‬‬ ‫)‪Give! (you all‬‬ ‫)‪Don’t give!(you all‬‬ ‫)‪Give! (you all‬‬
‫مپ دو!‬ ‫آ ت سپ دو!‬ ‫مپ دو!‬ ‫آ ت سپ دو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُؤ َتَاة‬ ‫مُؤتِيَة َ‬ ‫مُؤتَى‬ ‫مُؤتَ‬


‫‪One who is given‬‬ ‫‪One who gives‬‬ ‫‪One who is given‬‬ ‫‪One who gives‬‬
‫وه وج دىيئگ‬ ‫دم ے وآىل‬ ‫وه ےسج دبا ت ا‬ ‫دم ے وآال‬

‫‪Two who are given‬‬ ‫‪Two who give‬‬ ‫‪Two who are given‬‬ ‫‪Two who give‬‬
‫وه دو وج دىںيئگ‬ ‫مُؤ َتََي ََت َا َِن‪َ،‬مُؤتََي ََت َي ِنَ‬ ‫دو دم ے وآايلن َ‬ ‫مُؤتِي ََت َا َِن‪َ،‬مُؤتِي ََت َي ِنَ‬ ‫وه دو ںيهنج دبا ت ا‬ ‫مُؤتَيَا َِن‪َ،‬مُؤتَيَي ِنَ‬ ‫دو دم ے وآےل َ‬ ‫مُؤتِيَا َِن‪َ،‬مُؤتِيَي ِنَ‬

‫ات‪َ،‬مُؤتَيَاتَ َ‬
‫مُؤ َتََي َ ٌَ‬ ‫مُؤَت َِي َا ٌ‬
‫ت‪َ،‬مُؤَت َِي َاتَ َ‬ ‫مُؤتَوَ َنَ‪َ،‬مُؤتَي ََن َ‬ ‫مُؤ َتُوَ َنَ‪َ،‬مُؤت َِي ََن َ‬
‫‪Those who are given‬‬ ‫‪Those who give‬‬ ‫‪Those who are given‬‬ ‫‪Those who give‬‬
‫وه وج دى ںيئگ‬ ‫دم ے وآايلن‬ ‫وه ںيهنج دبا ت ا‬ ‫دم ے وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫‪(She, it) is being given‬‬


‫دى اجيتےہ‬ ‫تُؤتَى‬
‫‪(She, it) was given‬‬
‫دىيئگ‬ ‫ُأوتِيَتَ‬ ‫‪(He, it) is being given‬‬
‫دبا اجباےہ‬ ‫يُؤتَى‬
‫‪(He, it) was given‬‬
‫دبا ت ا‬ ‫ُأوتِ َيَ‬

‫‪62‬‬
‫تَ َفَعُّل‬ ‫تَفع َ‬
‫ل َ(فَعَل)‬
‫َ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫تَتَفَع َل ُ‬ ‫َت َفع َلتَ‬ ‫يَتَفَع َل ُ‬ ‫َت َفع َلَ‬


‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَتَفَع َال ِنَ‬ ‫َت َفع َل َتا‬ ‫يَتَفَع َال ِنَ‬ ‫َت َفع َالَ‬

‫يَتَفَعل َنَ‬ ‫َت َفعل ََن‬ ‫يَتَفَع َل ُوَ َنَ‬ ‫َت َفع َُلوَا‬
‫تَتَفَعلِي ََن‬ ‫َت َفعل َِ‬
‫ت‬ ‫تَتَفَع َل ُ‬ ‫َت َفعل ََ‬
‫ت‬
‫تَتَفَع َال ِنَ‬ ‫َت َفعل ُت َما‬ ‫تَتَفَع َال ِنَ‬ ‫َت َفعل ُت َما‬

‫تَتَفَعل َنَ‬ ‫َت َفعل ُت َن‬ ‫تَتَفَع َل ُوَ َنَ‬ ‫َت َفعل ُت َم‬
‫أَتَفَع َل ُ‬ ‫َت َفعل َُ‬
‫ت‬ ‫أَتَفَع َل ُ‬ ‫َت َفعل َُ‬
‫ت‬
‫نَتَفَع َل ُ‬ ‫َت َفعل َنا‬ ‫نَتَفَع َل ُ‬ ‫َت َفعل َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَتَفَعلِ َ‬
‫ي‬ ‫تَفَعَلِ َ‬
‫ي‬ ‫َالَتَتَفَعلَ‬ ‫تَفَعلَ‬
‫َالَتَتَفَع َالَ‬ ‫تَفَعَ َالَ‬ ‫َالَتَتَفَع َالَ‬ ‫تَفَع َالَ‬

‫َالَتَتَفَعل َنَ‬ ‫تَفَعَل َنَ‬ ‫َالَتَتَفَع َل ُوَا‬ ‫تَفَع َل ُوَا‬


‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَتَفَعَلَة‬ ‫مَتَفَعِلَة‬ ‫مُتَفَعَل‬ ‫مُتَفَعِل‬


‫َمُتَفَعَلَتَا َِن‪َ َ،‬مُتَفَعَلَتَيَ ِنَ‬ ‫َمُتَفَعِلَتَا َِن‪َ َ،‬مُتَفَعِلَتَي ِنَ‬ ‫َمُتَفَع َال َِن‪َ َ،‬مُتَفَعلَيَ ِنَ‬ ‫َمُتَفَعِ َال َِن‪َ َ،‬مُتَفَعِلَيَ ِنَ‬
‫َ‬ ‫ت‪ُ َ،‬مَتَفَعَ َالتَ‬‫ُمَتَفَعَ َال ٌَ‬ ‫َ‬ ‫ت‪ُ َ،‬مَتَفَعِ َالتَ‬
‫ُمَتَفَعِ َال ٌَ‬ ‫ُمَتَفَع َل ُوَ َنَ‪ُ َ،‬مَتَفَعلِيَ ََن َ‬ ‫ُمَتَفَعِ َل ُوَ َنَ‪ُ َ،‬مَتَفَعِلِي ََن َ‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫جهُول ‪Passive Voice‬‬
‫مَ ْ‬

‫تُتَفَع َل ُ‬ ‫ُت ُف ِع َلتَ‬ ‫يُتَفَع َل ُ‬ ‫ُت ُف ِع َلَ‬

‫‪63‬‬
‫تَ َذكُّر‬ ‫تَ َذك َرَ‬
‫‪He received‬‬
‫;‪to receive admonition‬‬
‫تحيصن ڑكپبا‬ ‫;‪admonition‬‬ ‫آس ےنتحيصن ڑكپى‬ ‫(ذ ك ر)‬
‫‪to remember‬‬
‫‪He remembered‬‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪51‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫َتَت َ َذك َُر‬ ‫َت َذكَ ََرتَ‬ ‫يَت َ َذك ُرَ‬ ‫َت َذك َرَ‬
‫‪She receives admonition/‬‬ ‫‪He receives admonition/‬‬
‫…‪will receive‬‬
‫‪She received admonition‬‬
‫…‪will receive‬‬ ‫‪He received admonition‬‬

‫وه تحيصن ڑكپيت ےہ‪/‬ڑكپہىگ‬ ‫آس ےن تحيصن ڑكپى‬ ‫وه تحيصن ڑكپبا ےہ‪/‬ڑكپہ اگ‬ ‫آس ےن تحيصن ڑكپى‬

‫‪They two receive/ will‬‬


‫…‪receive‬‬ ‫تَت َ َذك َرا ِنَ‬ ‫…‪They two received‬‬
‫آن دوونن ےن تحيصن ڑكپى‬
‫َت َذك ََر ََتا‬ ‫…‪They two receive/ will receive‬‬
‫وه دوونن تحيصن ڑكپےت ںيه‪ /‬ڑكپںي ےگ‬ ‫يَت َ َذك َرا ِنَ‬ ‫…‪They two received‬‬
‫آن دوونن ےن تحيصنڑكپى‬ ‫َت َذك َرا‬

‫َت َذكرَ ََن‬


‫وه دوونن تحيصن ڑكپيت ںيه‪ /‬ڑكپںي ىگ‬

‫…‪They receive/ will receive‬‬ ‫يَت َ َذكرَ َنَ‬ ‫…‪They all received‬‬ ‫…‪They receive/ will receive‬‬ ‫يَت َ َذك َُروَ َنَ‬ ‫…‪They all received‬‬
‫اوہنں ےن تحيصن‬
‫َت َذك َُروَا‬
‫وه تحيصن ڑكپيت ںيه‪ /‬ڑكپںيىگ‬ ‫اوہنں ےن تحيصن ڑكپى‬ ‫وه تحيصن ڑكپےت ںيه‪ /‬ڑكپںي ےگ‬
‫ڑكپى‬

‫…‪You receive/ will receive‬‬


‫آ ت تحيصن ڑكپيت ںيه‪ /‬ڑكپںيىگ‬ ‫َتَت َ َذكَ ِري َنَ‬ ‫…‪You received‬‬
‫آ ت ےن تحيصن ڑكپى‬ ‫َت َذكر َِ‬
‫ت‬ ‫…‪You receive/ will receive‬‬
‫آ ت تحيصن ڑكپےت ںيه‪ /‬ڑكپںيےگ‬ ‫تَت َ َذك ُرَ‬ ‫…‪You received‬‬
‫نصٹ‬
‫آ ت ےن حیيہزى‬ ‫َت َذكر َتَ‬
‫تَت َ َذك َرا ِنَ‬ ‫َت َذكر ُت َما‬ ‫تَت َ َذك َرا ِنَ‬ ‫َت َذكر ُت َما‬
‫…‪You two receive/will receive‬‬ ‫…‪You two received‬‬ ‫…‪You two receive/will receive‬‬ ‫…‪You two received‬‬
‫آ بدوونن تحيصن ڑكپيت ںيه‪ /‬ڑكپںي ىگ‬ ‫آ ت دوونن ےن تحيصن ڑكپى‬ ‫آ بدوونن تحيصن ڑكپےت ںيه‪ /‬ڑكپںي ےگ َ‬ ‫آ ت دوونن ےن تحيصنڑكپى‬

‫…‪You all receive/ will receive‬‬


‫آ ت سپتحيصن ڑكپيت ںيه‪/‬ڑكپںي ىگ‬
‫تَت َ َذكرَ َنَ‬ ‫…‪You all received‬‬
‫آ ت سپ ےن تحيصن ڑكپى‬ ‫َت َذكر َُت َن‬ ‫…‪You all receive/ will receive‬‬
‫آ ت سپ تحيصن ڑكپےت ںيه‪/‬ڑكپںي ےگ‬
‫تَت َ َذك َُروَ َنَ‬ ‫…‪You all received‬‬
‫َت َذكر ُتمَ َ‬
‫آ ت سپ ےن تحيصن ڑكپى‬

‫َ‬
‫‪I receive/ will receive admonition‬‬

‫ںيم تحيصن ڑكپيت وهن‪ /‬ڑكپونىگ‬ ‫أَتَ َذك َرُ‬ ‫‪I received admonition‬‬
‫ںيم ےن تحيصن ڑكپى‬ ‫َت َذكر ُتَ‬ ‫‪I receive/ will receive admonition‬‬

‫ںيم تحيصن ڑكپبا وهن‪ /‬ڑكپون اگ‬ ‫أتَ َذك ُرَ‬ ‫…‪I received‬‬
‫ںيم ےن تحيصن ڑكپى‬ ‫َت َذكر َُ‬
‫ت‬
‫‪We receive/ will receive admonition‬‬

‫مه تحيصن ڑكپيت ںيه‪ /‬ڑكپںي ىگ‬ ‫نَت َ َذك َُر‬ ‫…‪We received‬‬
‫مه ےن تحيصن ڑكپى‬ ‫َت َذكر َنا‬ ‫‪We receive/ will receive admonition‬‬

‫مه تحيصن ڑكپےت ںيه‪ /‬ڑكپںي ےگ‬ ‫نَت َ َذك َُر‬ ‫…‪We received‬‬
‫مه ےن تحيصن ڑكپى‬ ‫َت َذكر َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَت َ َذك َِريَ‬ ‫تَ َذك َِر َ‬


‫ي َ‬ ‫َالَتَت َ َذكرَ‬ ‫تَ َذكرَ‬
‫‪Don’t receive‬‬ ‫‪Receive‬‬ ‫‪Don’t receive‬‬
‫!‪Receive admonition‬‬
‫!‪admonition‬‬ ‫!‪admonition‬‬ ‫!‪admonition‬‬
‫مپ تحيصن ڑكپ!‬ ‫تحيصن ڑكپ!‬ ‫مپ تحيصن ڑكپ!‬ ‫تحيصن ڑكپ!‬

‫َالَتَت َ َذك َرا‬ ‫تَ َذك َرا‬ ‫َالَتَت َ َذك َرا‬ ‫تَ َذك َرا‬
‫‪Don’t receive admonition! (you‬‬ ‫‪Receive admonition! (you‬‬ ‫!‪Don’t receive admonition‬‬
‫)‪Receive admonition! (you two‬‬
‫)‪two‬‬ ‫)‪two‬‬ ‫)‪(you two‬‬
‫تحيصن ڑكپو!(مت دوونن)‬
‫مپ تحيصن ڑكپو!(مت دوونن)‬ ‫تحيصن ڑكپو!(مت دوونن)‬ ‫مپتحيصن ڑكپو!(مت دوونن)‬

‫!‪Don’t receive admonition‬‬


‫)‪(you all‬‬ ‫َالَتَت َ َذكرَ َنَ‬ ‫!‪Receive admonition‬‬
‫)‪(you all‬‬ ‫تَ َذكرَ َنَ‬ ‫!‪Don’t receive admonition‬‬
‫)‪(you all‬‬
‫َالَتَت َ َذك َُروَا‬
‫!‪Receive admonition‬‬
‫)‪(you all‬‬
‫تَ َذك َُروَا‬
‫مپ تحيصن ڑكپو!‬ ‫تحيصن ڑكپو!‬ ‫مپ تحيصن ڑكپو!‬ ‫تحيصن ڑكپو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُت َ َذ َك ِ َرة َ‬ ‫مُت َ َذ َك ِر َ‬


‫‪One who receives‬‬ ‫‪One who receives‬‬
‫‪admonition‬‬ ‫‪admonition‬‬
‫تحيصن ڑكپےن وآىل‬ ‫تحيصن ڑكپےن وآال‬
‫‪َNo effect of this verb‬‬ ‫‪َNo effect of this verb‬‬
‫مَُت َ َذكِ ََر َتَا َِن‪،‬مَُت َ َذكِ ََر َتَيَ َِ‬ ‫مَُت َ َذك ِرَا َِن‪َ،‬مَُت َ َذك ِرَيَ ِنَ‬
‫…‪Two who receive‬‬ ‫…‪Two who receive‬‬
‫ن دو تحيصن ڑكپےن وآايلن‬
‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫دو تحيصن ڑكپےن وآےل‬

‫ت‪،‬مَُت َ َذك ِراتَ َ‬


‫مَُت َ َذك ِرَا ٌَ‬ ‫مَُت َ َذكِ َُروَ َنَ‪َُ َ،‬مت َ َذكِ ِري َنَ َ‬
‫…‪Those who receive‬‬ ‫…‪Those who receive‬‬
‫تحيصن ڑكپےن وآايلن‬ ‫تحيصن ڑكپےن وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫‪64‬‬
‫تَ َولَ‬ ‫تَ َولى‬
‫‪He turned‬‬ ‫آس ےنميہ ومرآ‪ ،‬دویتس ىك‪،‬‬
‫;‪to turn away‬‬
‫ميہ ومربا‪ ،‬دویتس ركبا‪ ،‬احمك وهبا‬ ‫‪away; took‬‬ ‫( و ل ى)‬
‫‪to take charge‬‬ ‫احمك وهآ‬
‫‪charge‬‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪79‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَت َ َولى‬ ‫َت َولتَ‬ ‫َي َت َ َولى َ‬ ‫َت َولى‬


‫‪She turns away/ will turn away‬‬ ‫‪she turned away‬‬ ‫‪He turns away/ will turn away‬‬ ‫‪He turned away‬‬
‫وه ميہ ومريت ےہ‪ /‬ومرہ ىگ‬ ‫آس ےنميہ ومرآ‬ ‫وه ميہ ومربا ےہ‪ /‬ومرہ اگ‬ ‫آس ےنميہ ومرآ‬

‫َتَت َ َوليَا ِنَ‬ ‫َت َول َتا‬ ‫َي َت َ َوليَان َ‬ ‫َت َوليَا َ‬
‫‪Theytwo turned away‬‬ ‫‪They two turn away/ will turn away‬‬ ‫‪Theytwo turned away‬‬
‫‪They two turn away/ will turn away‬‬
‫وه دوونن ميہ ومريت ںيه‪/‬ومرںيىگ‬ ‫آدنوونن ےنميہ ومرآ‬ ‫وه دوونن ميہ ومرےت ںيه‪ /‬ومرںي ےگ َ‬ ‫آدنوونن ےنميہ ومرآ‬

‫‪They turn away/ will turn away‬‬


‫وه ميہ ومريت ںيه‪ /‬ومرںي ىگ‬ ‫َي َت َ َولي َنَ‬
‫‪They all turned away‬‬
‫اوہنں ےنميہ ومرآ‬ ‫َت َولي َنَ‬ ‫‪They turn away/ will turn away‬‬
‫وه ميہ ومرےت ںيه‪ /‬ومرںي ےگ‬ ‫َي َت َ َولو َنَ َ‬
‫‪They all turned away‬‬
‫اوہنں ےنميہ ومرآ‬‫َت َولوا َ‬
‫‪You turn away/ will turn away‬‬
‫آ ت ميہ ومريت ںيه‪ /‬ومرںي ىگ‬ ‫َتَت َ َولَيَ ََن‬ ‫‪You turned away‬‬
‫آ ت ےنميہ ومرآ‬ ‫َت َولي َِ‬
‫ت‬ ‫تَت َ َولى َ‬
‫‪You turn away/ will turn away‬‬
‫آ ت ميہ ومرےت ںيه‪/‬ومرںي ےگ‬
‫‪You turned away‬‬
‫آ ت ےنميہ ومرآ‬ ‫َت َولي ََ‬
‫ت َ‬
‫تَت َ َوليَان‬ ‫َت َولي ُت َما َ‬ ‫تَت َ َوليَا ِنَ َ‬ ‫َت َولي ُت َما َ‬
‫‪You two turn away/ will turn away‬‬ ‫‪Youtwo turned away‬‬ ‫‪You two turn away/ will turn away‬‬ ‫‪Youtwo turned away‬‬
‫آ ت دوونن ميہومريت ںيه‪/‬ومرںيىگ‬ ‫آ ت دوونن ےنميہ ومرآ‬ ‫آ ت دوونن ميہومرےت ںيه‪/‬ومرںي ےگ َ‬ ‫آ ت دوونن ےنميہ ومرآ‬

‫تَت َ َولي َنَ‬ ‫َت َولي ُت َن‬ ‫تَت َ َولو َنَ َ‬ ‫َت َولي ُتمَ َ‬
‫‪You all turned‬‬
‫‪You all turn away/ will turn away‬‬ ‫‪You all turned away‬‬ ‫…‪You all turn away/ will turn‬‬
‫‪away‬‬
‫آ ت سپ ميہ ومريت ںيه‪ /‬ومرںي ىگ‬ ‫آ ت سپ ےنميہ ومرآ‬ ‫آ ت سپ ميہ ومرےت ںيه‪/‬ومرںي ےگ‬ ‫آ ت سپ ےنميہ ومرآ‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫أتَ َولى َ‬ ‫َت َولي ُتَ‬ ‫أتَ َولى َ‬ ‫َت َولي َُ‬
‫ت َ‬
‫‪I turn away/ will turn away‬‬ ‫‪I turned away‬‬ ‫‪I turn away/ will turn away‬‬ ‫‪I turned away‬‬
‫ںيم ميہ ومريت وهن‪ /‬ومرون ىگ‬ ‫ںيم ےنميہ ومرآ‬ ‫ںيم ميہ ومربا وهن‪ /‬ومرون اگ‬ ‫ںيم ےنميہ ومرآ‬

‫نَت َ َولى‬ ‫َت َولي َنا‬ ‫نَت َ َولى َ‬ ‫َت َولي َنا َ‬
‫‪We turn away/ will turn away‬‬ ‫‪We turned away‬‬ ‫‪We turn away/ will turn away‬‬ ‫‪We turned away‬‬
‫مه ميہ ومريت ںيه‪ /‬ومرںي ىگ‬ ‫مه ےنميہ ومرآ‬ ‫مه ميہ ومرےت ںيه‪ /‬ومرںي ےگ‬ ‫مه ےنميہ ومرآ‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالَتَت َ َولَيَ َ‬ ‫تَ َولَيَ َ‬ ‫َالَتَت َ َولَ َ‬ ‫تَ َولَ َ‬


‫!‪Don’t turn away‬‬ ‫!‪Turn away‬‬ ‫!‪Don’t turn away‬‬ ‫!‪Turn away‬‬
‫مپ ميہ ومر!‬ ‫ميہ ومر!‬ ‫مپ ميہ ومر!‬ ‫ميہ ومر!‬

‫َالَتَت َ َوليَا َ‬ ‫تَ َوليَا َ‬ ‫َالَتَت َ َوليَا َ‬ ‫تَ َوليَا َ‬


‫)‪Don’t turn away!(you two‬‬ ‫)‪Turn away! (you two‬‬ ‫)‪Don’t turn away!(you two‬‬ ‫)‪Turn away! (you two‬‬
‫مپ ميہ ومرو!(مت دوونن)‬ ‫ميہ ومرو!(مت دوونن)‬ ‫مپ ميہ ومرو!(مت دوونن)‬ ‫ميہ ومرو!(مت دوونن)‬

‫)‪Don’t turn away!(you all‬‬


‫مپ ميہ ومرو!‬ ‫َالَتَت َ َولي َنَ‬ ‫)‪Turn away! (you all‬‬
‫ميہ ومرو!‬ ‫تَ َولي َنَ‬
‫)‪Don’t turn away!(you all‬‬
‫مپ ميہ ومرو!‬ ‫َالَتَت َ َولَوَا َ‬ ‫)‪Turn away! (you all‬‬
‫ميہ ومرو!‬ ‫تَ َولَوَا َ‬
‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُت َ َول ِيَة َ‬ ‫مُت َ َولَ َ‬


‫‪One who turns‬‬
‫‪One who turns away‬‬
‫‪away‬‬
‫ميہ ومرےن وآىل‬ ‫ميہ ومرےن وآال‬
‫‪َNo effect of this verb‬‬ ‫‪َNo effect of this verb‬‬ ‫‪Two who turn‬‬
‫َمُت َ َول ِي ََت َان‪َ َ،‬مُت َ َول ِي ََت َيَ َِ‬ ‫َمُت َ َول ِيَا ِن‪َ َ،‬مُت َ َول ِيَي َِ‬
‫‪Two who turn away‬‬
‫ن َ دو ميہ ومرےن وآايلن‬ ‫ن َ‬
‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬
‫‪away‬‬
‫دو ميہ ومرےن وآےل‬

‫َ‬
‫‪Those who turn‬‬
‫مُت َ َوَل ُّوَنَ‪َ،‬مُت َ َول ِي َنَ‬
‫‪Those who turn away‬‬
‫مُت َ َولِي َ ٌ‬
‫ات‪،‬مُت َ َولِيَاتَ َ‬ ‫‪away‬‬
‫ميہ ومرےن وآايلن‬ ‫ميہ ومرےن وآےل‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫‪65‬‬
‫تَفَاعُل َ‬ ‫تفاعَلَََ(فَعَل)‬
‫َ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫َتَتَفَاعَ َل ُ‬ ‫اع ََلتَ‬ ‫ََت َف َ‬ ‫يَتَفَاعَ َل ُ‬ ‫ََت َف َ‬


‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫اع َلَ‬
‫اعَ ََ‬
‫ال ِنَ‬ ‫َتَتَفَ َ‬ ‫ت َف ََ‬
‫اعل َتا‬ ‫اعَ ََ‬
‫ال ِنَ‬ ‫يَتَفَ َ‬ ‫اع َالَ‬
‫ََت َف ََ‬

‫يَتَفَاعَلَ َنَ‬ ‫اعلَ ََن‬ ‫ََت َف َ‬ ‫يَتَفَاعَ َل ُوَ َنَ‬ ‫اع َُلوَا‬
‫ََت َف َ‬
‫اعَلِي ََن‬‫تَتَفَ َ‬ ‫اعل َِ‬
‫ت‬ ‫ََت َف َ‬ ‫تَتَفَاعَ َل ُ‬ ‫اعل ََ‬
‫ت‬ ‫ََت َف َ‬
‫اعَ ََ‬
‫ال ِنَ‬ ‫تَتَفَ َ‬ ‫ََت َف َ‬
‫اعل ُت َما‬ ‫اعَ ََ‬
‫ال ِنَ‬ ‫تَتَفَ َ‬ ‫ََت َف َ‬
‫اعل ُت َما‬

‫تَتَفَاعَلَ َنَ‬ ‫اعل َُت َن‬‫َت َف َ‬ ‫تَتَفَاعَ َل ُوَ َنَ‬ ‫َت َف َ‬


‫اعل ُت َم‬
‫أَتَفَاعَ َل ُ‬ ‫اعل َُ‬
‫ت‬ ‫َت َف َ‬ ‫أَتَفَاعَ َل ُ‬ ‫اعل َُ‬
‫ت‬ ‫َت َف َ‬
‫نَتَفَاعَ َل ُ‬ ‫اعل َنا‬‫َت َف َ‬ ‫نَتَفَاعَ َل ُ‬ ‫َت َف َ‬
‫اعل َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَتَفَاعَ َلِ َ‬
‫ي‬ ‫َتَفَاعَ َلِ َ‬
‫ي‬ ‫َالَتَتَفَاعَ َل‬ ‫َتَفَاعَ َل‬
‫َالَتَتَفَاعَ َالَ‬ ‫َتَفَاعَ َالَ‬ ‫َالَتَتَفَاعَ َالَ‬ ‫َتَفَاعَ َالَ‬

‫َالَتَتَفَاعَلَ َنَ‬ ‫َتَفَاعَلَ َنَ‬ ‫َالَتَتَفَاعَ َل ُوَا‬ ‫َتَفَاعَ َل ُوَا‬


‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫اعَ َل َة‬
‫َمُ َت َفَ َ‬ ‫َمُ َت َفَا َِع َل َة‬ ‫َمُ َت َفَ َ‬
‫اعَل‬ ‫َمُ َت َفَا َِعل‬
‫اعَ َل ََت َيَ ِنَ‬
‫اعَ َل ََت َا َِنَ‪َ،‬مَُ َت َفَ َ‬
‫مَُ َت َفَ َ‬ ‫مَُ َت َفَا ِع َل ََت َا َِنَ‪،‬مَُ َت َفَا ِع َل ََت َيَ ِنَ‬ ‫اعَلَيَ ِنَ‬
‫اعَ َال َِن‪َ،‬مَُ َت َفَ َ‬
‫مَُ َت َفَ َ‬ ‫مَُ َت َفَا ِع َال َِن‪َ،‬مَُ َت َفَا ِعلَيَ ِنَ‬

‫اعَ َالتَ َ‬ ‫اعَ َال ٌَ‬


‫ت‪َ َ،‬مُ َت َفَ َ‬ ‫َمُ َت َفَ َ‬ ‫ت‪َ َ،‬مُ َت َفَا َِع َالتَ َ‬
‫َمُ َت َفَا َِع َال ٌَ‬ ‫اعَ َل ُوَ َنَ‪َ ،‬مُ َت َفَ َ‬
‫اعَلِي ََن َ‬ ‫َمُ َت َفَ َ‬ ‫َمُ َت َفَا ِع َل ُوَ َنَ‪َ َ،‬مُ َت َفَا ِعلِي ََن َ‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َتَُت َفَاعَ َل َ‬ ‫َُت َُفو َِع ََلتَ‬ ‫َي َُت َفَاعَ َل َ‬ ‫َُت َُفو َِع َلَ‬

‫‪66‬‬
‫تَ َساءُل‬ ‫ت َساء َ َلَ‬
‫‪He asked‬‬
‫‪to ask one another‬‬ ‫وپانھچ (آ سپ ںيم)‬ ‫‪(among one‬‬ ‫آس ےن وپاھچ (آ سپ ںيم)‬ ‫َ(س ء ل)‬
‫)‪another‬‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫ت َت َ َساء َ َلُ‬ ‫ََت َسا ََء َلتَ‬ ‫يَت َ َساء َ َلُ‬ ‫ََت َسا َء َلَ‬
‫‪She asks/ will ask one another‬‬ ‫‪She asked‬‬ ‫‪He asks/ will ask one another‬‬ ‫)‪He asked (among one another‬‬
‫)…‪(among‬‬
‫وهآ سپںيموسآلركيتےہ‪/‬ركہىگ‬ ‫آس ےن آ سپ ںيم وسآل ايك‬
‫وهآ سپںيموسآلركباےہ‪/‬ركہاگ‬ ‫آس ےن آ سپ ںيم وسآلايك‬

‫تَت َ َسا َء َ ََال ِنَ‬ ‫ت َسا ََء َل َتا‬ ‫يَت َ َسا َء َ ََال ِنَ‬ ‫ََت َسا ََء َالَ‬
‫…‪They two ask/ will ask.‬‬ ‫)…‪They two asked (among‬‬ ‫…‪They two ask/ will ask.‬‬ ‫)…‪They two asked (among‬‬
‫نس‬ ‫نس‬
‫وهدووننآسپںيموسآلركيتںيه‪/‬ركںيىگ‬ ‫آن دوونن ےن آ مین وسآل ايك‬ ‫وهدووننآسپںيموسآلركےتںيه‪/‬ركںيےگ‬ ‫آن دوونن ےن آ مین وسآل ايك‬

‫…‪They ask/ will ask‬‬


‫وهسپآ سپںيموسآلركيتںيه‪/‬ركںيىگ‬ ‫َي ََت َ َساءَلَ َنَ‬ ‫)…‪They asked (among‬‬
‫آنسپےنآ سپںيموسآلايك‬ ‫ََت َسا َءَل ََن َ‬ ‫…‪They ask/ will ask‬‬
‫وهآ سپںيموسآلركےتںيه‪/‬ركںيےگ‬
‫يَت َ َساء ََلُوَ َنَ‬ ‫)…‪They asked (among‬‬
‫آنسپےنآ سپںيموسآلايك‬ ‫ََت َسا َءَُلوَا‬
‫…‪You ask/ will ask‬‬
‫آ تآ سپںيموسآلركيتںيه‪/‬ركںيىگ‬ ‫َتََت َ َساء ََل ِي ََن‬ ‫)…‪You asked (among‬‬
‫متےنآ سپںيموسآلايك‬ ‫ََت َسا َءل َِ‬
‫ت‬ ‫…‪You ask/ will ask‬‬
‫آ تآ سپںيموسآلركےتںيه‪/‬ركںيےگ‬
‫تَت َ َساء َ َلُ‬ ‫)…‪You asked (among‬‬
‫متےنآ سپںيموسآلايك‬ ‫ََت َسا َءل َتَ‬
‫تَت َ َسا َء َ ََال ِنَ‬ ‫ََت َسا َءل ُت َما‬ ‫تَت َ َسا َء َ ََال ِنَ‬ ‫ََت َسا َءل ُت َما‬
‫‪You two asked (among one‬‬
‫…‪You two ask/ will ask‬‬ ‫)‪another‬‬ ‫…‪You two ask/ will ask‬‬ ‫)…‪You two asked (among‬‬
‫آتدووننآسپںيموسآلركيتںيه‪/‬ركںيىگ‬ ‫متدووننيںآ سپںيموسآلايك‬ ‫آتدووننآسپںيموسآلركےتںيه‪/‬ركںيےگ‬ ‫متدووننيںآ سپںيموسآلايك‬

‫…‪You all ask/ will ask‬‬


‫آتسپآسپںيموسآلركيتںيه‪/‬ركںيىگ‬ ‫َتََت َ َساءَلَ َنَ‬ ‫)…‪You all asked (among‬‬
‫متسپےنآسپںيموسآلايك‬ ‫َت َسا َءل َُت َن‬ ‫…‪You all ask/ will ask‬‬
‫تَت َ َساء ََلُوَنََ َ‬
‫آتسپآسپںيموسآلركےتوه‪/‬ركوےگ‬
‫)…‪You all asked (among‬‬
‫متسپےنآسپںيموسآلايك‬ ‫َت َسا َءل ُت َم‬
‫‪I ask/ will ask one‬‬
‫‪another‬‬
‫ںيمآسپںيموسآلركيتوهن‪/‬ركون ىگ‬
‫أَتَ َساء َ َلُ‬ ‫)…‪I asked (among‬‬
‫ںيمےنآسپںيموسآلايك‬ ‫َت َسا َءل ُتَ‬ ‫‪I ask/ will ask...‬‬
‫ںيمآسپںيموسآلركباوهن‪/‬ركوناگ‬ ‫أَتَ َساء َ َلُ‬ ‫)…‪I asked (among‬‬
‫ںيمےنآسپںيموسآلايك‬ ‫َت َسا َءل َُ‬
‫ت‬
‫…‪We ask/ will ask‬‬
‫مهآسپںيموسآلركيتںيه‪/‬ركںيىگ‬ ‫نَت َ َساء َ َلُ‬ ‫)…‪We asked (among‬‬
‫مهےنآسپںيموسآلايك‬ ‫َت َسا َءل َنا‬ ‫…‪We ask/ will ask‬‬
‫مهآسپںيموسآلركےتںيه‪/‬ركںيےگ‬
‫نَت َ َساء َ َلُ‬ ‫)…‪We asked (among‬‬
‫مهےنآسپںيموسآلايك‬ ‫َت َسا َءل َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَت َ َساء ََل ِيَ‬ ‫َتَ َساء ََل ِيَ‬ ‫َالَت َ َساء َ َل‬ ‫َتَ َساء َ َل‬
‫!‪Don’t ask among one another‬‬ ‫!)‪Ask (among one another‬‬ ‫!‪Don’t ask among one another‬‬ ‫!‪Ask among one another‬‬
‫آسپںيموسآلمپركو!‬ ‫آسپںيموسآلرك!‬ ‫آسپںيموسآلمپركو!‬ ‫آسپںيموسآلرك!‬

‫َالَت َ َساء َ َالَ‬ ‫َتَ َساء َ َالَ‬ ‫َالتَ َساء َ َالَ‬ ‫َتَ َساء َ َالَ‬
‫)‪Don’t ask…! (you two‬‬ ‫)‪Ask among one another! (you two‬‬ ‫)‪Don’t ask…! (you two‬‬ ‫)‪Ask among one another! (you two‬‬
‫آسپںيموسآلمپركو! (متدوونن)‬ ‫آسپںيموسآلركو!(متدوونن)‬ ‫آسپںيموسآلمپركو!‬ ‫آسپںيموسآلركو!(متدوونن)‬

‫َالَت َ َساءَلَ ََن‬ ‫َتَ َساءَلَ َنَ‬ ‫َالَت َ َساء ََلُوَا‬ ‫َتَ َساء ََلُوَا‬
‫!‪Ask among one another‬‬
‫)‪Don’t ask…! (you all‬‬ ‫)‪(you all‬‬ ‫)‪Don’t ask…! (you all‬‬ ‫!‪Ask among one another‬‬
‫آسپںيموسآلمپركو! (متسپ)‬ ‫آسپںيموسآلركو! (متسپ)‬ ‫آسپںيموسآلمپركو!‬ ‫آسپںيموسآلركو! (متسپ)‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَُ َت َ َسا َئ َِل َة‬ ‫مَُ َت َ َسا َئ ِل‬


‫‪the one who asks the other‬‬ ‫‪The one who asks oneanother‬‬

‫آ سپںيموسآلركےنوآىل‬ ‫آ سپںيموسآلركےنوآال‬
‫‪َNo effect of this verb‬‬ ‫‪َNo effect of this verb‬‬ ‫…‪Two who ask‬‬

‫َمُ َت َ َسا َئ َِل َتَا َِن‪َ ،‬مُ َت َ َسا َئ َِل ََت َيَ َِن‬ ‫َمُ َت َ َسا َئ ِ َال َِن‪َ ،‬مُ َت َ َسا َئ ِلَيَ ِنَ‬
‫…‪Two who ask‬‬
‫دوآ سپںيموسآلركےن‬

‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬
‫دوآ سپںيموسآلركےن…‬
‫وآےل‬

‫ت‪َ ،‬مُ َت َ َسا َئ ِ ََ‬


‫َمُ َت َ َسائ ِ َال ٌَ‬ ‫َمُ َت َ َسا َئ َِل ُوَ َنَ‪َ ،‬مُ َت َ َسا َئ ِلَِي ََن َ‬
‫‪Those who‬‬
‫…‪Those who ask‬‬
‫…‪ask‬‬
‫التَ َ‬ ‫آ سپںيموسآل…‬
‫آ سپںيموسآل…‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬
‫‪(She, it) is being asked...‬‬

‫آ سپںيموسآلىكاجيتےہ‬ ‫َ‬ ‫تَُت َ َساء َ َ‬


‫لَ(عَن)‬
‫…‪(She, it) asked‬‬

‫آ سپںيموسآلىكيئگ‬
‫سو َِ َ‬
‫ءلتَ(عَن)‬ ‫َُت َُ‬
‫…‪(He, it) is being asked‬‬

‫آ سپںيموسآلايكاجباےہ‬ ‫ل َ(عَن)‬
‫َي َُت َ َساء َ َ‬
‫…‪(He, it) asked‬‬

‫آ سپںيموسآلايكت ا‬ ‫ل(عَن)‬ ‫َُت َُ‬


‫سو َِء ََ‬

‫‪67‬‬
‫اِنْفِعَال‬ ‫َ‬
‫اِنْفعَلََ(فَعَل)‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫تَنْفَعِ َل ُ‬ ‫اِ ْن َف َع َلتَ‬ ‫َي َنْفَعِ َل ُ‬ ‫اِ ْن َف َع َلَ‬


‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَنْفَعِ َال ِنَ‬ ‫اِ ْن َف َع َل َتا‬ ‫َي َنْفَعِ َال ِنَ‬ ‫اِ ْن َف َع َالَ‬

‫َي َنْفَعِل َنَ‬ ‫اِ ْن َف َعل ََن‬ ‫َي َنْفَعِ َل ُوَ َنَ‬ ‫اِ ْن َف َع َُلوَا‬
‫تَنْفَعِلِي ََن‬ ‫اِ ْن َف َعل َِ‬
‫ت‬ ‫تَنْفَعِ َل ُ‬ ‫اِ ْن َف َعل ََ‬
‫ت‬
‫تَنْفَعِ َال ِنَ‬ ‫اِ ْن َف َعل ُت َما‬ ‫تَنْفَعِ َال ِنَ‬ ‫اِ ْن َف َعل ُت َما‬

‫تَنْفَعِل َنَ‬ ‫اِ ْن َف َعل ُت َن‬ ‫تَنْفَعِ َل ُوَ َنَ‬ ‫اِ ْن َف َعل َُت َم‬
‫أَنْفَعِ َل ُ‬ ‫اِ ْن َف َعل َُ‬
‫ت‬ ‫أَنْفَعِ َل ُ‬ ‫اِ ْن َف َعل َُ‬
‫ت‬
‫نَنْفَعِ َل ُ‬ ‫اِ ْن َف َعل َنا‬ ‫نَنْفَعِ َل ُ‬ ‫اِ ْن َف َعل َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَنْفَعِلِيَ َ‬ ‫اِنْفَعِلِيَ‬ ‫َالَتَنْفَعِلَ‬ ‫اِنْفَعِلَ‬


‫َالَتَنْفَعِ َالَ‬ ‫اِنْفَعِ َالَ‬ ‫َالتَنْفَعِ َالَ‬ ‫اِنْفَعِ َالَ‬

‫َالَتَنْفَعِل َنَ‬ ‫اِنْفَعِل َنَ‬ ‫َالَتَنْفَعِ َل ُوَا‬ ‫اِنْفَعِ َل ُوَا‬


‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُنْفَعَلَة َ‬ ‫مُنْفَعِلَة‬ ‫مُنْفَعَل‬ ‫مُنْفَعِل‬


‫مُنْفَعَلَتَا َِن‪َ،‬مُنْفَعَلَتَيَ ِنَ‬ ‫مُنْفَعِلَتَا َِن‪َ،‬مُنْفَعِلَتَيَ ِنَ‬ ‫مُنْفَ َع َ َال َِنَ‪َ،‬مُنْفَ َع َلَيَ ِنَ‬ ‫مُنْفَعِ َال َِن‪َ،‬مُنْفَعِلَيَ ِنَ‬

‫ت‪َ،‬مُنْفَع َ َالتَ‬
‫مُنْفَع َ َال ٌَ‬ ‫ت‪َ،‬مُنْفَعِ َالتَ َ‬
‫مُنْفَعِ َال ٌَ‬ ‫مُنْفَ َع َ َل ُوَنَ‪َ،‬مُنْفَ َع َ َل َي ََن َ‬ ‫مُنْفَعِ َل ُوَ َنَ‪َ،‬مُنْفَعِ َلِي ََن َ‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُنْفَع َ َل ُ‬ ‫َا َُن ْ َفُعِلَتَ‬ ‫َي ُنْفَع َ َل ُ‬ ‫َُا َْن َُف ِع َلَ‬

‫‪68‬‬
to turn over;to turn around ‫ ولانٹ‬، ‫انٹلپ‬ ‫اِنْقِ َالب‬ he turned over, he
turned around
‫ ولبا‬،‫وه اٹلپ‬ )‫َ(ق ل ب‬ ََ‫اِنْقَلَب‬
Feminine ‫ُمؤنَّث‬ 20 Masculine ‫ُم َذكَّر‬
)‫(وهراہ ےہ با وهاگ‬ َ ُ‫فِعلَم‬
‫ضارِع‬ )‫(وج اك م وهت ا‬ ِ ‫فِعلَمَا‬
‫ضي‬ )‫(وهراہ ےہ با وهاگ‬ َ ُ‫فِعلَم‬
‫ضارِع‬ )‫(وج اك م وهت ا‬ ِ ‫فِعلَمَا‬
‫ضي‬
Imperfect Perfect Imperfect Perfect

َُ‫َتَنْقَلِب‬ َ‫اِ ْن َق َل َبَت‬ َُ‫َي َنْقَلِب‬ ََ‫اِ ْن َق َلب‬


She turns around/ will turn
She turned around He turns around/ will turn around He turned around
around
‫ےٹلپ ىگ‬/‫وه يتٹلپ ےہ‬ ‫ وليٹ‬,‫وه يٹلپ‬ ‫ےٹلپ اگ‬/‫وه اتٹلپ ےہ‬ ‫ ولبا‬،‫وه اٹلپ‬

َ‫َتَنْقَلِبَا ِن‬ ‫اِ ْن َق َل َبَََتا‬ َ‫َي َنْقَلِبَا ِن‬ ‫اِ ْن َق َل َب َا‬


They two turn around/ will
They two turned around They two turn around/ will turn… They two turned around
turn… ‫يل‬ ‫بل‬
‫بل‬
‫ يین ىگ‬/‫وه دوونن يتٹلپ ںيه‬ ‫وه دوونن يین‬ ‫ يین ےگ‬/‫وه دوونن ےتٹلپ ںيه‬ ‫وه دوونن ےٹلپ‬

‫َي َنْقَلِ َب ْ ََن‬ ‫اِ ْن َق َل َبْ ََن‬ َ‫َي َنْقَلِ َب ُوَ َن‬ ‫اِ ْن َق َل َبُوَا‬
They turn around/ will
They turned around They turn around/ will turn… They turned around
turn… ‫بل‬ ‫بل‬
‫بل‬
‫ يین ىگ‬/‫وه سپ يتٹلپ ںيه‬ ‫وه سپ يین‬ ‫ يین ےگ‬/‫وه سپ ےتٹلپ ںيه‬ ‫وہسپ ےٹلپ‬

‫تَنْقَلِ َبِيَ ََن‬ َِ ْ‫اِ ْن َق َلب‬


‫ت‬ َُ‫تَنْقَلِب‬ ََ ْ‫اِ ْن َق َلب‬
‫ت‬
You turn around/ will
You turned around You turn around/ will turn… You turned around
turn… ‫بل‬
‫بل‬
‫ يین ىگ‬/‫آ ت يتٹلپ ںيه‬ ‫آ ت يٹلپ‬ ‫ يین ےگ‬/‫آ ت ےتٹلپ ںيه‬ ‫آ ت ےٹلپ‬

َ‫َتَنْقَلِبَا ِن‬ ‫اِ ْن َق َلبْ ُت َما‬ َ‫ََت ْن َق ِلبَا ِن‬ ‫اِ ْن َق َلبْ ُت َما‬
You two turn around/ will
you two turned around You two turn around/ will turn… You two turned around
turn… ‫يل‬ ‫بل‬
َ ‫بل‬
‫ يین ىگ‬/‫آ ت دوونن يتٹلپ ںيه‬ ‫آ ت دوونن يین‬ ‫ يین ےگ‬/‫آ ت دوونن ےتٹلپ ںيه‬ ‫آ ت دوونن ےٹلپ‬

َ‫تَنْقَلِ َب ْ َن‬ ‫اِ ْن َق َلبَُْت َن‬ َ‫تَنْقَلِ َب ُوَ َن‬ ‫اِ ْن َق َلبَُْت َم‬
You all turn around/ will
You all turned around You all turn around/ will turn… You all turned around
turn… ‫بل‬ ‫بل‬
‫بل‬
‫ يین ىگ‬/‫آ ت سپ يتٹلپ ںيه‬ ‫آ ت سپ يین‬ ‫ يین ےگ‬/‫آ ت سپ ےتٹلپ ںيه‬ ‫آ ت سپ ےٹلپ‬

َ َ
َُ‫أنْقَلِب‬ َُ ْ‫اِ ْن َق َلب‬
‫ت‬ َُ‫أنْقَلِب‬ َ‫اِ ْن َق َلبْ ُت‬
I turn around/ will turn… I turned around I turn around/ will turn… I turned around
‫وٹلپن ىگ‬/‫ںيم يتٹلپ وهن‬ ‫ںيم يٹلپ‬ ‫وٹلپن اگ‬/‫ںيم اتٹلپ وهن‬ ‫ںيم اٹلپ‬

َُ‫نَنْقَلِب‬ ‫اِ ْن َق َلبْ َنا‬ َُ‫نَنْقَلِب‬ ‫اِ ْن َق َلبْ َنا‬


We turn around/ will
We turned around We turn around/ will turn… We turned around
turn… ‫بل‬ ‫بل‬
‫بل‬
‫ يین ىگ‬/‫مه يتٹلپ ںيه‬ ‫مه يین‬ ‫ يین ےگ‬/‫مه ےتٹلپ ںيه‬ ‫مه ےٹلپ‬

Negative ‫نهي‬ Imperative ‫أمر‬ Negative ‫نهي‬ Imperative ‫أمر‬

َ‫ََالتَنْقَلِ َبِي‬ َ َ‫اِنْقَلِ َبِي‬ َْ‫َالَتَنْقَلِب‬ َْ‫اِنْقَلِب‬


Don’t turn around! Turn around! Don’t turn around! Turn around!
!‫مپ ٹلپ‬ !‫ٹلپ‬ !‫مپ ٹلپ‬ !‫ٹلپ‬

‫َالَتَنْقَلِبَا‬ ‫اِنْقَلِبَا‬ ‫َالَتَنْقَلِبَا‬ ‫اِنْقَلِبَا‬


Don’t turn around! (you
Turn around!(you two) Don’t turn around! (you two) Turn around!(you two)
two)
َ )‫مپ وٹلپ! (مت دوونن‬ َ )‫وٹلپ! (مت دوونن‬ َ )‫مپ وٹلپ! (مت دوونن‬ َ )‫وٹلپ! (مت دوونن‬

َ‫َالَتَنْقَلِ َب ْ َن‬ َ‫اِنْقَلِ َب ْ َن‬ ‫َالَتَنْقَلِ َب ُوَا‬ ‫اِنْقَلِ َب ُوَا‬


Don’t turn around! (you
Turn around! (you all) Don’t turn around! (you all) Turn around! (you all)
all)
!‫مپ وٹلپ‬ !‫وٹلپ‬ !‫مپ وٹلپ‬ !‫وٹلپ‬

Passive participle ‫اسمَمفعول‬ Active participle ‫اسمَفاعل‬ Passive participle ‫اسمَمفعول‬ Active participle ‫اسمَفاعل‬

‫مُنْقَ َلِبَة‬ ‫مُنْقَلِب‬


One who turns around One who turns around
‫ےنٹلپ وآىل‬ ‫ےنٹلپ وآال‬

َNo effect of this verb َNo effect of this verb


َ‫مُنْقَلِ َب ََت َيَ ِن‬،‫مُنْقَلِ َب ََت َا َِن‬ َ‫َمُنْقَلِبَيَ ِن‬،‫مُنْقَلِبَا َِن‬
Two who turn around Two who turn around
َ ‫دو ےنٹلپ وآايلن‬ َ ‫دو ےنٹلپ وآےل‬
‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬
َ َ‫َمُنْقَ َلِبَات‬،‫ت‬
ٌ ‫مُنْقَلِبَا‬ َ ‫ ُمنْقَلِ َبِ َي ََن‬،َ‫مُنْقَلِ َب ُوَن‬
Those who turn around Those who turn around
‫ےنٹلپ وآايلن‬ ‫ےنٹلپ وآےل‬

Passive Voice ‫جهُول‬


ْ َ‫م‬ َ Passive Voice ‫جهُول‬
ْ َ‫م‬
َ
َ

69
‫اِفتِعَال َ‬ ‫)اِفتَعَلَََ(فَعَل‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫اِف َت َع َلتَ‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَفتَعِ َل ُ‬ ‫َي َفتَعِ َل ُ‬ ‫اِف َت َع َلَ‬


‫تَفتَعِ َال ِنَ‬ ‫اِف َت َع َل َتا‬ ‫َي َفتَعِ َال ِنَ‬ ‫اِف َت َع َالَ‬

‫َي َفَ َت َعِل َنَ‬ ‫اِف َت َعل َنَ‬ ‫َي َفَ َت َعِ َل ُوَ َنَ‬ ‫اِف َت َع َُلوَا‬
‫تَفتَعِلِي ََن‬ ‫اِف َت َعل َِ‬
‫ت‬ ‫تَفتَعِ َل ُ‬ ‫اِف َت َعل ََ‬
‫ت‬
‫تَفتَعِ َال ِنَ‬ ‫اِف َت َعل ُت َما‬ ‫َتَفتَعِ َال ِنَ‬ ‫اِف َت َعل ُت َما‬

‫تَفتَعِل َنَ‬ ‫اِف َت َعل ُت َن‬ ‫تَفتَعِ َل ُوَ َنَ‬ ‫اِف َت َعل َُت َم‬
‫أَفتَعِ َل ُ‬ ‫اِف َت َعل َُ‬
‫ت‬ ‫أَفتَعِ َل ُ‬ ‫اِف َت َعل َُ‬
‫ت‬
‫نَفتَعِ َل ُ‬ ‫اِف َت َعل َنا‬ ‫نَفتَعِ َل ُ‬ ‫اِف َت َعل َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَفتَعِلِيَ‬ ‫اِفتَعِ َلِيَ‬ ‫َالَتَفتَعِلَ‬ ‫اِفتَعِلَ‬


‫َالَتَفتَعِ َالَ‬ ‫اِفتَعِ َالَ‬ ‫َالَتَفتَعِ َالَ‬ ‫اِفتَعِ َالَ‬

‫َالَتَفتَعِل َنَ‬ ‫اِفتَعِل َنَ‬ ‫َالَتَفتَعِ َل ُوَا‬ ‫اِفتَعِ َل ُوَا‬


‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُفتَعَلَة‬ ‫مُفتَعِلَة‬ ‫مُفتَعَل‬ ‫مُفتَعِل‬


‫مُفتَعَلَتَا َِن‪َ،‬مُفتَعَلَتَيَ ِنَ‬ ‫مُفتَعِلَتَا َِن‪َ،‬مُفتَعِلَتَيَ ِنَ‬ ‫مُفت ََع َ َال َِن‪َ،‬مُفت ََع َلَيَ ِنَ‬ ‫مُفتَعِ َال َِن‪َ،‬مُفتَعِلَيَ ِنَ‬

‫ت‪َ،‬مُفتَع َ َالتَ‬
‫مُفتَع َ َال ٌَ‬ ‫ت‪َ،‬مُفتَعِ َالتَ َ‬
‫مُفتَعِ َال ٌَ‬ ‫مُفت ََع َ َل ُوَنَ‪َ،‬مُفت ََع َ َلِ َي ََن َ‬ ‫مُفتَعِ َل ُوَنَ‪َ،‬مُفتَعِ َلِ َي ََن َ‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫َتُفت َ َع َ َل ُ‬ ‫َُاف َُت َِع ََلتَ‬ ‫َي ُفت َ َع َ َل ُ‬ ‫َُاف َُت َِع َلَ‬

‫‪70‬‬
‫‪to follow‬‬ ‫ريپوى ركبا‬ ‫اِت ِبَاعََ‬ ‫‪He followed‬‬ ‫آس ےنريپوىىك‬ ‫َ(ت ب ع)‬ ‫اِتب َ َعَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪140‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَتبِ ُعَ‬ ‫اِتبَ َعتَ‬ ‫يَتبِ ُعَ‬ ‫اِتبَ ََع َ‬


‫‪She follows/ will‬‬
‫‪She followed‬‬ ‫‪He follows/ will follow‬‬ ‫‪He followed‬‬
‫‪follow‬‬
‫آس ےنريپوى ىك‬ ‫وه ريپوى ركبا ےہ‪ /‬ركہاگ‬ ‫آس ےنريپوى ىك‬
‫وه ريپوى ركيت ےہ‪ /‬ركہ ىگ‬

‫تَتبِعَا ِنَ‬ ‫اِتبَع َتا‬ ‫يَتبِعَا ِنَ‬ ‫اِتبَ َعا‬


‫‪They two follow/ will‬‬
‫‪They two followed‬‬ ‫‪They two follow/ will follow‬‬ ‫‪They two followed‬‬
‫‪follow‬‬
‫وه دوونن ريپوى ركيت ںيه‪/‬‬ ‫آن دوونن ےنريپوى ىك‬ ‫وه دوونن ريپوى ركےت ںيه‪ /‬ركںيےگ‬ ‫آن دوونن ےنريپوى ىك‬

‫يَتبِ َع ُوَ َنَ‬


‫ركںي ىگ‬

‫يَتبِع َنَ‬ ‫اِتبَع َنَ‬ ‫اِتبَ َُعوَا َ‬


‫‪They follow/ will follow‬‬
‫‪They allfollowed‬‬ ‫‪They follow/ will follow‬‬ ‫‪They all followed‬‬
‫وه سپ ريپوى ركيت ںيه‪/‬‬
‫اوہنں ےنريپوىىك‬ ‫وه ريپوى ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫اوہنں ےنريپوىىك‬
‫ركبنگي‬

‫تَتبِعِي ََن‬ ‫اِتبَع َِ‬


‫ت‬ ‫تَتبِ َُع‬ ‫اِتبَع ََ‬
‫ت َ‬
‫‪You follow/ will‬‬
‫‪follow‬‬ ‫‪You followed‬‬ ‫‪You follow/ will follow‬‬ ‫‪You followed‬‬
‫آ ت ريپوى ركيت ںيه‪/‬‬ ‫آ ت ےنريپوى ىك‬ ‫آ ت ريپوى ركےت ںيه‪ /‬ركںيےگ‬ ‫آ ت ےنريپوى ىك‬
‫ركںي ىگ‬

‫تَتبِعَا ِنَ‬
‫‪You two follow/ will‬‬

‫تَتبِعَا ِنَ‬ ‫اِتبَع ُت َما‬ ‫اِتبَع ُت َما‬


‫‪follow‬‬ ‫‪You two followed‬‬ ‫‪You two follow/ will follow‬‬ ‫‪You two followed‬‬
‫آ ت دوونن ريپوى ركيت ںيه‪/‬‬ ‫آ ت دوونن ےنريپوىىك‬ ‫آ ت دوونن ريپوى ركےت ںيه‪ /‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت دوونن ےنريپوىىك‬
‫ركںي ىگ‬
‫‪You all follow/ will‬‬
‫‪follow‬‬
‫آ ت سپ ريپوى ركيت ںيه‪/‬‬ ‫تَتبِع َنَ‬ ‫‪You all followed‬‬
‫آ ت سپ ےنريپوى ىك‬ ‫اِتبَع ُت َن‬ ‫‪You all follow/ will follow‬‬
‫آ ت سپ ريپوى ركےت ںيه‪ /‬ركںيےگ‬
‫تَتبِ َع ُوَ َنَ‬ ‫‪You all followed‬‬
‫آ ت سپ ےنريپوى ىك‬ ‫اِتبَع ُتمَ َ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ركںي ىگ‬

‫أتبِ َُع‬ ‫اِتبَع َُ‬


‫ت‬ ‫أتبِ َُع َ‬ ‫اِتبَع َُ‬
‫ت‬
‫‪I follow/ will follow‬‬
‫‪I followed‬‬ ‫‪I follow/ will follow‬‬ ‫‪I followed‬‬
‫ںيم ريپوى ركيت وهن‪/‬‬
‫ںيم ےنريپوى ىك‬ ‫ںيم ريپوى ركبا وهن‪ /‬ركون اگ‬ ‫ںيم ےنريپوى ىك‬
‫ركون ىگ‬

‫نَتبِ َُع‬ ‫اِتبَع َنا‬ ‫نَتبِ َُع َ‬ ‫اِتبَع َنا‬


‫‪We follow/ We will‬‬
‫‪follow‬‬ ‫‪We followed‬‬ ‫‪We follow/ will follow‬‬ ‫‪We followed‬‬
‫مه ريپوى ركيت ںيه‪ /‬ركںي‬ ‫مه ےنريپوى ىك‬ ‫مه ريپوى ركےت ںيه‪ /‬ركںيےگ‬ ‫مه ےنريپوى ىك‬
‫ىگ‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالَتَتبِعِيَ َ‬ ‫اِتبِعِيَ َ‬ ‫ََالَتَتبِعَ َ‬ ‫اِتبِعَ َ‬


‫!‪Don’t follow‬‬ ‫!‪Follow‬‬ ‫!‪Don’t follow‬‬ ‫!‪Follow‬‬
‫مپ ريپوى رك!‬ ‫ريپوى رك!‬ ‫مپ ريپوى رك!‬ ‫ريپوى رك!‬

‫ََالتَتبِعَا َ‬ ‫ََالتَتبِعَا َ‬
‫‪Don’t follow! (you‬‬
‫)‪two‬‬
‫مپ ريپوى ركو!(مت‬
‫)‪Follow! (you two‬‬
‫ريپوى ركو!(مت دوونن)‬ ‫اِتبِعَا َ‬ ‫)‪Don’t follow! (you two‬‬
‫مپ ريپوى ركو!(مت دوونن)‬
‫)‪Follow! (you two‬‬
‫ريپوى ركو!(مت دوونن)‬ ‫اِتبِعَا َ‬
‫دوونن)‬

‫ََالَتَتبِع ََن َ‬ ‫اِتبِع ََن َ‬ ‫ََالَتَتبِعَ ُوَا َ‬ ‫اِتبِعَ ُوَا َ‬


‫!‪Don’t follow‬‬
‫)‪Follow!(you all‬‬ ‫)‪Don’t follow! (you all‬‬ ‫)‪Follow!(you all‬‬
‫)‪(you all‬‬
‫مپ ريپوى ركو!‬ ‫ريپوى ركو!‬ ‫مپ ريپوى ركو!‬ ‫ريپوى ركو!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُتب َ َع َة‬ ‫مُتبِعَة‬ ‫مُتبَع‬ ‫مُتبِع‬


‫‪The one who is‬‬
‫‪One who follows‬‬ ‫‪The one who is followed‬‬ ‫‪One who follows‬‬
‫‪followed‬‬
‫وه سج ىك ريپوى ىك يئگ‬ ‫ريپوى ركےن وآىل‬ ‫وه سج ىك ريپوى ىك يئگ‬ ‫ريپوى ركےن وآال‬
‫‪The two who are‬‬ ‫‪Two who follow‬‬ ‫‪Two who follow‬‬
‫َ مُتبَع ََت َا َِن‪،‬مُتبَعََت َي ِ‬ ‫مُتبِع ََت َا َِن‪َ،‬مُتبِع ََت َيَ ِنَ‬ ‫َ مُتبَعَان‪َ،‬مُتبَعَين َ‬ ‫مُتبِعَا َِن‪َ،‬مُتبِعَي ِنَ َ‬
‫‪The two who arefollowed‬‬
‫نَ َ وه دو نج ىك ريپوى ىك يئگ‬ ‫َ دو ريپوىركےن وآايلن‬
‫‪followed‬‬
‫وه دو نج ىك ريپوى ىك يئگ َ‬ ‫دو ريپوىركےن وآےل‬
‫‪Those who are‬‬
‫مُت َب َعَا ٌ‬
‫ت‪َ،‬مُت َب َعَاتَ‬ ‫مُت َبِعَا ٌَ‬ ‫مُتب َ َع ُوَن‪َ،‬مُتبَعِيَ َنَ‬ ‫مُتبِ َع ُوَ َنَ‪َ،‬مُتبِعِيَ َنَ َ‬
‫‪Those who follow‬‬ ‫‪Those who are followed‬‬ ‫‪Those who follow‬‬
‫‪followed‬‬
‫ريپوى ركےن وآايلن‬ ‫ت‪،‬مُت َبِعَاتَ َ‬ ‫وه نج ىك ريپوى ىكيئگ‬ ‫ريپوى ركےن وآےل‬
‫وه نج ىك ريپوى ىكيئگ‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُتب َ ُعَ َ‬ ‫ُا ُّتبِ َعتَ‬ ‫يُتب َ ُعَ‬ ‫ُا ُّتبِ َعَ‬
‫‪(she, it) is being‬‬
‫‪(She, it) was followed‬‬ ‫‪(He, it) is being followed‬‬ ‫‪(He, it) was followed‬‬
‫‪followed‬‬
‫ريپوى ىك اجيتےہ‬ ‫ريپوى ىك يئگ‬ ‫ريپوى ىك اجيتےہ‬ ‫ريپوى ىك يئگ‬

‫‪71‬‬
‫‪to find or follow the right path‬‬ ‫دهآنت بابا‬ ‫اِهت ِ َداء‬ ‫‪He found/ followed‬‬
‫‪the right path‬‬
‫آس ےندهآنت باىئ‬ ‫َ (ه د ى )‬ ‫اِهت َ ٰدى‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪61‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫َتَهت َ َِديَ‬ ‫اِه َت ََدتَ‬ ‫يَهت َ َِديَ‬ ‫اِه َت ََدى‬


‫‪She finds the path/ will‬‬
‫‪She found the path‬‬ ‫…‪He finds the path/ will find‬‬ ‫‪He found the path‬‬
‫…‪find‬‬
‫وه دهآنت بايت ےہ‪ /‬باےئىگ‬ ‫آس ےندهآنت باىئ‬ ‫وه دهآنت بابا ےہ‪ /‬باۓ اگ‬ ‫آس ےندهآنت باىئ‬

‫تَهت َ َِد َي َا ِنَ‬ ‫اِه َت ََد ََتا‬ ‫يَهت َ َِديَا ِنَ‬ ‫اِه َت ََد ََيا‬
‫…‪They two find/ will find‬‬
‫وه دوونن دهآنت بايت ےہ‪/‬‬ ‫‪They two found the path‬‬
‫آدنوونن ےندهآنت باىئ‬
‫…‪They two find/ will find‬‬
‫وه دوونن دهآنت باےت ںيه‪ /‬باںيئ ےگ‬
‫‪They two found the path‬‬
‫آدنوونن ےندهآنت باىئ‬
‫باںيئ ىگ‬

‫َي َهت َ َِدي َنَ‬ ‫اِه َت ََدي َنَ‬ ‫يَهت َ َُدوَ َنَ‬ ‫اِه َت َدوَا‬
‫‪They find the path/ will‬‬ ‫‪They all found the path‬‬ ‫‪They all found the path‬‬
‫…‪They find the path/ will find‬‬
‫…‪find‬‬
‫وه دهآنت بايت ںيه‪ /‬بابینگي‬ ‫اوہنں ےندهآنت باىئ‬ ‫وه دهآنت باےت ںيه‪ /‬باںيئ ےگ‬ ‫اوہنں ےندهآنت باىئ‬

‫َتَهت َ َِدي ََن‬ ‫اِه َت ََديَ َِ‬


‫ت‬ ‫تَهت َ َِديَ‬ ‫اِه َت ََديَ َتَ‬
‫‪You find the path/ will‬‬
‫‪You found the path‬‬ ‫…‪You find the path/ will find‬‬ ‫‪You found the path‬‬
‫…‪find‬‬
‫آ ت دهآنت بايت ںيه‪ /‬بابینگي‬ ‫آ ت ےندهآنت باىئ‬ ‫آ ت دهآنت باےت ںيه‪ /‬باںيئ ےگ‬ ‫آ ت ےندهآنت باىئ‬

‫تَهت َ َِديَا ِنَ‬ ‫اِه َت ََديَ ُت َما‬ ‫تَهت َ َِديَا ِنَ‬ ‫اِه َت ََديَ ُت َما‬
‫‪You two find the path/ will‬‬
‫‪You two found the path‬‬ ‫…‪You two find the path/ will find‬‬ ‫‪You two found the path‬‬
‫…‪find‬‬
‫آتدوونندهآنتبايتںيه‪/‬باںيئىگ‬ ‫آ ت دووننےندهآنت باىئ‬ ‫آتدوونندهآنتباےتںيه‪/‬باںيئےگ‬ ‫آ ت دووننےندهآنت باىئ‬

‫َتَهت َ َِدي َنَ‬ ‫اِه َت ََديَ َُت َن‬ ‫تَهت َ َُدوَ َنَ‬ ‫اِه َت ََديَ ُت َم‬
‫‪You all find the path/ will‬‬
‫…‪find‬‬ ‫‪You all found the path‬‬ ‫…‪You all find the path/ will find‬‬ ‫‪You all found the path‬‬
‫آ ت سپ دهآنت باےت ںيه‪/‬‬ ‫آ تسپےندهآنتباىئ‬ ‫آتسپدهآنتباےتںيه‪ /‬باںيئےگ‬ ‫آ ت سپ ےندهآنت باىئ‬
‫باںيئ ےگ‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫أهت َ َِديَ‬ ‫اِه َت ََديَ ُتَ‬ ‫أهت َ َِديَ‬ ‫اِه َت ََديَ ُتَ‬
‫‪I find the path/ will find the‬‬
‫‪I found the path‬‬ ‫‪I find the path/ will find the path‬‬ ‫‪I found the path‬‬
‫‪path‬‬
‫ںيم دهآنت بابا وهن‪ /‬باون ا‬ ‫ںيم ےندهآنت باىئ‬ ‫ںيم دهآنت بابا وهن‪ /‬باون ا‬ ‫ںيم ےندهآنت باىئ‬

‫نَهت َ َِديَ‬ ‫اِه َت ََديَ َنا‬ ‫نَهت َ َِديَ‬ ‫اِه َت ََديَ َنا‬
‫‪We find the path/ will‬‬
‫…‪find‬‬ ‫‪We found the path‬‬ ‫…‪We find the path/ will find‬‬ ‫‪We found the path‬‬
‫مه دهآنت باےت ںيه‪ /‬باںيئ‬ ‫مه ےندهآنت باىئ‬ ‫مه دهآنت باےت ںيه‪ /‬باںيئ ےگ‬ ‫مه ےندهآنت باىئ‬
‫ےگ‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َال ََت َهت َ َِديَ َ‬ ‫اِهت َ َِديَ َ‬ ‫َال ََت َهت َ ِدَ‬ ‫اِهت َ ِدَ‬
‫‪Don’tfind the‬‬
‫‪path‬‬ ‫!‪Find the path‬‬ ‫‪Don’tfind the path‬‬ ‫!‪Find the path‬‬
‫دهآنت با!‬ ‫دهآنت مپ باو!‬ ‫دهآنت با!‬
‫دهآنت مپباو!‬

‫َالَتَهت َ ِديَا‬ ‫َالَتَهت َ ِديَا‬


‫‪Don’tfind the path!(two‬‬
‫اِهت َ َِديَا َ‬ ‫اِهت َ َِديَا َ‬
‫)‪Find the path!(you two‬‬ ‫)‪Don’tfind the path!(two you‬‬ ‫)‪Find the path!(you two‬‬
‫)‪you‬‬
‫دهآنت مپ باو!(مت دوونن)‬ ‫دهآنت باو!(مت دوونن)‬ ‫دهآنت مپ باو!(مت دوونن)‬ ‫دهآنت باو!(مت دوونن)‬

‫َال َتَهت َ َِدي َنَ‬ ‫اِهت َ َِدي َنَ‬ ‫َالَتَهت َ َُدوَا‬ ‫اِهت َ َُدوَا‬
‫‪Don’tfind the path! (two‬‬
‫)‪Find the path! (you all‬‬ ‫)‪Don’tfind the path! (two all‬‬ ‫)‪Find the path! (you all‬‬
‫)‪all‬‬
‫دهآنت مپ باو! (مت سپ )‬ ‫دهآنت باو! (مت سپ)‬ ‫دهآنت مپ باو! (مت سپ )‬ ‫دهآنت باو!(مت سپ )‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُهت َ َِديَة َ‬ ‫مُهت َ َد‬


‫‪One who finds the‬‬
‫‪One who finds the path‬‬ ‫‪path‬‬
‫دهآنت باےن وآىل‬
‫دهآنت باےن وآال‬
‫‪َNo effect of this verb‬‬ ‫‪َNo effect of this verb‬‬
‫ُ َ َ ُ َ َ‬
‫…‪Two who find‬‬ ‫‪Two who find the path‬‬

‫دو دهآنت باےن وآايلن َ‬


‫مُهت َ َِديَتَا َِن‪،‬مُهت َ َِدي ََت َيَ ِنَ َ‬ ‫مهت َِديا َِن‪،‬مهت َِد َييَ ِنَ َ دو دهآنت باےنوآےل َ‬
‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫…‪Those who find‬‬
‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬
‫مُهت َ َُدوَ َنَ‪،‬مُهت َ ِديَ َنَ َ‬
‫‪Those who find the path‬‬
‫دهآنت باےن‬ ‫مُهت َ َِدي َ ٌَ‬
‫ات‪،‬مُهت َ َِديَاتَ َ‬ ‫دهآنت باےن وآےل‬
‫وآايلن‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫‪72‬‬
‫استِفعَال َ‬ ‫اِستَفعَلََ(فَعَل)‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬

‫اِس َتف َع َلتَ‬


‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَستَفعِ َل ُ‬ ‫يَستَفعِ َل ُ‬ ‫اِس َتف َع َلَ‬


‫تَستَفعِ َال ِنَ‬ ‫اِس َتف َع َل َتا‬ ‫يَستَفعِ َال ِنَ‬ ‫اِس َتف َع َالَ‬

‫يَستَفعِلَ َنَ‬ ‫اِس َتف َعل َنَ‬ ‫يَستَفعِ َل ُوَ َنَ‬ ‫اِس َتف َع َُلوَا‬
‫تَستَفعِلِي ََن‬ ‫اِس َتف َعل َِ‬
‫ت‬ ‫تَستَفعِ َل ُ‬ ‫اِس َتف َعل ََ‬
‫ت‬
‫تَستَفعِ َال ِنَ‬ ‫اِس َتف َعل ُت َما‬ ‫تَستَفعِ َال ِنَ‬ ‫اِس َتف َعل ُت َما‬

‫تَستَفعِل َنَ‬ ‫اِس َتف َعل ُت َن‬ ‫تَستَفعِ َل ُوَ َنَ‬ ‫اِس َتف َعل ُت َم‬
‫أَستَفعِ َل ُ‬ ‫اِس َتف َعل َُ‬
‫ت‬ ‫أَستَفعِ َل ُ‬ ‫اِس َتف َعل َُ‬
‫ت‬
‫نَستَفعِ َل ُ‬ ‫اِس َتف َعل َنا‬ ‫نَستَفعِ َل ُ‬ ‫اِس َتف َعل َنا‬
‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَستَفعِلِيَ‬ ‫اِستَفعِلِيَ‬ ‫َالَتَستَفعِلَ‬ ‫اِستَفعِلَ‬


‫َالَتَستَفعِ َالَ‬ ‫اِستَفعِ َالَ‬ ‫َالَتَستَفعِ َالَ‬ ‫اِستَفعِ َالَ‬

‫َالَتَستَفعِل َنَ‬ ‫اِستَفعِل َنَ‬ ‫َالَتَستَفعِ َل ُوَا‬ ‫اِستَفعِ َل ُوَا‬


‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُستَفعَلَة‬ ‫مُستَفعِلَة‬ ‫مُستَفعَل‬ ‫مُستَفعِل‬


‫مُستَفعَلَتَا َِن‪َ،‬مُستَفعَلَتَيَ ِنَ‬ ‫مُستَفعِلَتَا َِن‪َ،‬مُستَفعِلَتَيَ ِنَ‬ ‫مُستَفع َ َال َِن‪َ،‬مُستَفعَلَيَ ِنَ‬ ‫مُستَفعِ َال َِن‪َ،‬مُستَفعِلَيَ ِنَ‬

‫ت‪َ،‬مُستَفع َ َالتَ‬
‫مُستَفع َ َال ٌَ‬ ‫َ‬ ‫ت‪َ،‬مُستَفعِ َالتَ‬
‫مُستَفعِ َال ٌَ‬ ‫مُستَفع َ َل ُوَ َنَ‪َ،‬مُستَفعَلِيَ َنَ‬ ‫مُستَفعِ َل ُوَ َنَ‪َ،‬مُستَفعِلِ َي ََن َ‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُستَفع َ َل ُ‬ ‫ُاس ُتف ِع َلتَ‬ ‫َي ُستَفع َ َل ُ‬ ‫ُاس ُتف ِع َلَ‬

‫‪73‬‬
‫‪to ask for‬‬
‫‪forgiveness‬‬
‫رفغمت اچانہ‬ ‫اِستِغفَار‬ ‫‪He asked for‬‬
‫‪forgiveness‬‬
‫آس ےنرفغمت اچىہ‬ ‫َ(غ ف ر)‬ ‫اِستَغفَ َرَ‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫‪42‬‬ ‫ُم َذكَّر ‪Masculine‬‬

‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬


‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫َتَستَغَ َفِ ُرَ‬ ‫اِس َتغَ ََف ََرتَ‬ ‫يَستَغَ َفِ ُرَ‬ ‫اِس َتغَ ََف َرَ‬
‫‪She asks for forgivenss/ will‬‬
‫…‪She asked for‬‬ ‫‪He asks for forgivenss/ will ask..‬‬ ‫‪He asked for forgiveness‬‬
‫‪ask..‬‬
‫وه رفغمت اچيتہ ےہ‪ /‬اچےہ ىگ‬ ‫آس ےنرفغمت اچىہ‬ ‫وه رفغمت اچاتہ ےہ‪ /‬اچےہ اگ‬ ‫آس ےنرفغمت اچىہ‬

‫تَستَغَ َفِ ََرا ِنَ‬ ‫اِس َتغَ ََف ََر ََتا‬ ‫َي َستَغَ َفِ ََرا ِنَ‬ ‫اِس َتغَ ََف ََرا‬
‫…‪They two ask for/ will ask‬‬ ‫…‪They two asked‬‬ ‫…‪They two ask for/ will ask‬‬ ‫…‪They two asked‬‬
‫وه دوونن رفغمتاچيتہ ںيه‪/‬اچںيهىگ‬ ‫آدنوونن ےنرفغمت اچىہ‬ ‫وه دوونن رفغمت اچےتہ ںيه‪/‬اچںيه ےگ‬ ‫آدنوونن ےنرفغمت اچىہ‬

‫يَستَغَ َفِرَ َنَ‬ ‫اِس َتغَ ََفرَ ََن‬ ‫يَستَغَ َفِ َُروَ َنَ َ‬ ‫اِس َتغَ ََف َُروَا‬
‫…‪They ask for/ will ask‬‬
‫…‪They all asked‬‬ ‫…‪They ask for/ will ask‬‬ ‫…‪They all asked‬‬
‫وه سپ رفغمت اچيتہ‬
‫اوہنں ےنرفغمت اچىہ‬ ‫وه سپ رفغمت اچےتہ ںيه‪/‬اچںيه ےگ‬ ‫اوہنں ےنرفغمت اچىہ‬
‫ںيه‪/‬اچںيه ىگ‬

‫تَستَغَ َفَِِريَ َنَ‬ ‫اِس َتغَ ََفرَ َِ‬


‫تَ‬ ‫تَستَغَ َف ِ ُرَ‬ ‫اِس َتغَ ََفرَ ََ‬
‫ت‬
‫…‪You ask for/ will ask‬‬
‫…‪You asked‬‬ ‫…‪You ask for/ will ask‬‬ ‫…‪You asked‬‬
‫آ ت رفغمت اچيتہ‬
‫آ ت ےنرفغمت اچىہ‬ ‫آ ت رفغمت اچےتہ ںيه‪/‬اچںيه ےگ‬ ‫آ ت ےنرفغمت اچىہ‬
‫ںيه‪/‬اچںيه ىگ‬

‫اِس َتغَ ََفرَ ُت َما‬ ‫اِس َتغَ ََفرَ ُت َما‬


‫…‪You two ask for/ will ask‬‬

‫تَستَغَ َفِ ََرا ِنَ‬ ‫تَستَغَ َفِ ََرا ِنَ‬


‫…‪You two asked‬‬ ‫…‪You two ask for/ will ask‬‬ ‫…‪You two asked‬‬
‫آ ت دوونن رفغمتاچيتہ ںيه‪/‬اچںيه‬
‫آت دوونن ےنرفغمت اچىہ‬ ‫آ ت دوونن رفغمت اچےتہ ںيه‪/‬اچںيهےگ‬ ‫آت دوونن ےنرفغمت اچىہ‬
‫ىگ‬

‫تَستَغَ َفِرَ َنَ‬ ‫اِس َتغَ ََفرَ َُت َن‬ ‫تَستَغَ َفِ َُروَ َنَ‬ ‫اِس َتغَ ََفرَ َُت َم‬
‫…‪You all ask for/ will ask‬‬
‫…‪You all asked‬‬ ‫…‪You all ask for/ will ask‬‬ ‫…‪You all asked‬‬
‫آ ت سپ رفغمت اچيتہ‬
‫آ ت سپ ےنرفغمتاچىہ‬ ‫آ ت سپ رفغمت اچےتہ وه‪/‬اچوهےگ‬ ‫آ ت سپ ےنرفغمتاچىہ‬
‫ںيه‪/‬اچںيه ىگ‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫أستَغَ َفِ َُر‬ ‫اِس َتغَ ََفرَ ُتَ‬ ‫أستَغَ َف ِ ُرَ‬ ‫اِس َتغَ ََفرَ ُتَ‬
‫‪I ask for/ will ask‬‬ ‫…‪I asked‬‬
‫…‪I ask for/ will ask‬‬ ‫…‪I asked‬‬
‫‪ forforgiveness‬ںيم رفغمت‬ ‫ںيم ےنرفغمت‬
‫ںيم رفغمت اچاتہ وهن‪/‬اچوهن اگ‬ ‫ںيم ےنرفغمت اچىہ‬
‫اچيتہ وهن‪/‬اچوهن ىگ‬ ‫اچىہ‬

‫نَستَغَ َفِ َُر‬ ‫اِس َتغَ ََفرَ ََنا‬ ‫نَستَغَ َف ِ َُر‬ ‫اِس َتغَ ََفرَ ََنا‬
‫‪We ask for/ will ask for‬‬
‫…‪We asked‬‬ ‫…‪We ask for/ will ask‬‬ ‫…‪We asked‬‬
‫‪forgiveness‬‬
‫مه رفغمت اچيتہ ںيه‪/‬اچںيه ىگ‬ ‫مه ےنرفغمت اچىہ‬ ‫مه رفغمت اچےتہ ںيه‪ /‬اچںيه ےگ‬ ‫مه ےنرفغمت اچىہ‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫ََالَتَستَغَ َف ِ َِريَ‬ ‫اِستَغَفِ ِريَ‬ ‫ََالَتَستَغَ َف ِ َر‬ ‫اِستَغَفِ َر‬


‫‪Don’t ask for‬‬
‫!‪Ask for forgiveness‬‬ ‫!‪Don’t ask for forgiveness‬‬ ‫!‪Ask for forgiveness‬‬
‫!‪forgiveness‬‬
‫رفغمت اچه!‬ ‫مپ رفغمت اچه!‬ ‫رفغمت اچه!‬
‫مپ رفغمت اچه!‬

‫ََالَتَستَغَ َفِ ََرا‬ ‫ََالتَستَغَ َفِ ََرا‬


‫‪Don’t ask for‬‬ ‫!‪Don’t ask for forgiveness‬‬
‫اِستَغَ َفِ ََرا‬ ‫اِستَغَ َفِ ََرا‬
‫)‪Ask for forgiveness!(you two‬‬ ‫)‪Ask for forgiveness!(you two‬‬
‫)‪forgiveness! (you two‬‬ ‫)‪(you two‬‬
‫رفغمت اچوه!(مت دوونن) َ‬ ‫رفغمت اچوه!(مت دوونن) َ‬
‫َ‬ ‫مپ رفغمتاچوه!(مت دوونن)‬ ‫َ‬ ‫مپ رفغمتاچوه!(مت دوونن)‬

‫ََالتَستَغَ َفِرَ َنَ‬ ‫اِستَغَفِر َنَ‬ ‫ََالتَستَغَ َفِ َُروا‬ ‫اِستَغَفِ َُروَا‬
‫‪Don’t ask for‬‬
‫!‪Ask for forgiveness‬‬ ‫!‪Don’t ask for forgiveness‬‬ ‫!‪Ask for forgiveness‬‬
‫!‪forgiveness‬‬
‫)‪(you all‬‬ ‫)‪(you all‬‬ ‫)‪(you all‬‬
‫)‪(you all‬‬

‫مپ رفغمت اچوه!‬ ‫رفغمت اچوه!‬ ‫مپ رفغمت اچوه!‬ ‫رفغمت اچوه!‬

‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مُستَغَ َفِ ََرة‬ ‫مُستَغَ َفِر‬


‫‪one who asks for‬‬
‫‪One who asks for forgiveness‬‬
‫‪forgiveness‬‬

‫رفغمت اچےنه وآىل‬ ‫رفغمت اچےنه وآال‬


‫‪َNo effect of this verb‬‬ ‫‪َNo effect of this verb‬‬
‫مُستَغَ َف ِ ََر َتَا َِن‪،‬مُستَغَ َف ِ ََر َت َيَ َِن َ‬
‫…‪Two who ask‬‬ ‫…‪Two who ask‬‬
‫مُستَغَ َفِ ََرا َِن‪،‬مُستَغَ َفِ ََريَ ِنَ َ‬
‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫دو رفغمتاچےنه وآايلن‬
‫آس لعف اك آرث ىسك رپ ںيہن ڑپآ‬ ‫دو رفغمتاچےنه وآےل‬

‫مُستَغَ َف ِ َُروَ َنَ‪َ،‬مُستَغَ َف ِرَِيَ َنَ‬


‫…‪Those who ask‬‬
‫مُستَغَ َفِرَا ٌَ‬
‫…‪Those who ask‬‬
‫رفغمتاچےنه وآايلن‬ ‫ت‪َ،‬مُستَغَ َفِرَاتَ‬ ‫رفغمت اچےنه وآےل‬

‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬


‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫‪74‬‬
‫ہمیمض ۔ ‪A‬‬
‫‪Some Important Tables‬‬
‫بی‬
‫ھچک آمه جدآول ( يلس)‬

‫‪Following tables are given here:‬‬ ‫آس ہمیمض ںيم دنمرہج دلي آمه جدآول دےي‬
‫گيں ںيه‪:‬‬
‫‪1. Main types of trilateral verbs‬‬
‫‪2. Main types of derived verbs‬‬ ‫‪1‬۔ لعف بالىث رجمدےك آمه آوبآت‬
‫)‪3. Passive verbs (masculine‬‬ ‫‪2‬۔ لعف بالىث مربد هيف ےك آمه آوبآت‬
‫)‪4. Passive verbs (Feminine‬‬ ‫‪3‬۔ لعف وہجمل (ذمرك)‬
‫لعف امىض ‪5. Some words before‬‬ ‫‪4‬۔ لعف وہجمل (ؤمنت)‬
‫‪5‬۔ لعف امىض ےس ےلهپ آ ےن وآےل آافلظ‬
‫لعف اضمرع ‪6. Some words before‬‬
‫‪6‬۔ لعف اضمرع ےس ےلهپ آ ےن وآےل آافلظ‬
‫لعف اضمرع ‪7. Emphasizing‬‬
‫‪7‬۔ لعف اضمرع رپ باديك ےك ےيل‬
‫‪With Naasibah letters‬اضمرع ‪8.‬‬ ‫‪8‬۔ لعف اضمرع – رحوف باصيہ ےك ساھت‬
‫‪With Jaazimah letters‬اضمرع ‪9.‬‬ ‫‪9‬۔ لعف اضمرع – رحوف اجرهم ےك ساھت‬

‫‪10. Simplified Verb Table for‬‬ ‫‪10‬۔ لعف اك رصتخم لبيٹ (نزآےئ رپسٹكي)‬
‫‪Practice‬‬
‫‪11. Blank Table (Detailed) for‬‬ ‫‪11‬۔ ىليصفت وغيصن اك لبيٹ (نزآےئ‬
‫‪Practice‬‬
‫رپسٹكي)‬

‫‪75‬‬
IMPORTANT NOTES ABOUT THE FOLLOWING TWO MASTER TABLES
Verbs given in these two tables have occurred 15000 times in the Qur’an.
The following two tables are extremely valuable in understanding the verb pattern that occur in the Qur’an. You
are strongly encouraged make a photocopy of these two tables, preferably an enlarged one, and post it in front
of your study table or a prominent place.

Table A-2 and A-4 contain important types of trilateral and derived verbs, respectively. Remember that for each
verb type, we had practiced 21 forms. You must have mastered them by now. In this table, only 6 forms for each
type of verb is given. However, it is hoped, based on your practice that you did in the numerous lessons of the
book, you can make the others forms out of those six, as shown below.

if we know the two forms, then we can make plural as well as feminine forms.
‫ فَتح‬،‫وحات‬ َ ُ ‫َمَفت‬،‫َفَات ِ َحات‬،‫َفَات ِ َحة‬،‫َمَفتُو ِحين‬،‫وحون‬
َ ُ ‫مَفت‬،‫وحة‬ ِ ِ ‫َفَات‬،‫َفَات ِ ُحون‬،‫فَاتِح‬
ُ ُ ‫َمَفت‬،‫َمَفتُوح‬،‫حين‬

Here the type of the verb is given.


If you know just this form of perfect tense, then you
can make the following forms. It just involves some

َ‫فَت َ َح‬
changes in the ENDINGS as we studied earlier.

َ‫فَاتِح‬
:‫بَاب فتح‬ َ ‫َف َتح ُت‬،
َ ‫َف َتح ُتم‬،
َ ‫َف َتح َت‬،‫وا‬
َ ‫َف َت ُح‬،
َ ‫َف َت َح‬

ََ َ ‫فَت‬
)َ‫َف َتح َناَ(هِ َيَفَت َ َحت‬،

َ ‫مَفتُوح‬
َ‫ح‬ َ‫يَفت َ ُح‬ If we know just this form of Imperfect tense, we
can make the following forms which can be made

َ‫اِفتَح‬
by making changes in the BEGINNINGS.

‫فَتح‬
َ،‫َذهب‬،‫َجمع‬،‫َجعل‬،‫بعث‬ َ
َ،‫َمنع‬،‫َفعل‬،‫َصلح‬،‫رفع‬
)‫َنَفت َ ُحَ(هِ َيََتَفت َ ُح‬،‫َأفت َ ُح‬،َ‫َتَفت َ ُحون‬،‫َتَفت َ ُح‬،َ‫َيَفت َ ُحوَن‬،‫يَفت َ ُح‬
َ ‫َشفع‬،‫َصنع‬،‫خشع‬
If we know just this form of imperative, then we can
make the following forms. The negative is formed by
slight changes in the 2nd person imperfect tense,
(i.e.,‫ن‬
َ
َ ‫َتَفت َ ُحو‬،‫ح‬
َُ َ ‫تَفت‬ .)
َ ‫َالََتَفت َ ُحوا‬،‫َالََتَفتَح‬،‫َإِفت َ ُحوا‬،‫إِفتَح‬

Here a list of those verbs which occur frequently in the Qur’an. Note
that we have studied them in this book too!

For making a verbal noun, there are different ways. You must have become familiar
with at least some of them.

76
‫بی‬
‫ھچک آن يلس ےك بارہ ںيم‬
‫۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔‬
‫آےلگ احفصت ںيم ںيم آاعفل بالىثرجمد آور مربد هيف ےك آمه آوبآت دےي ےئگ ںيه ۔ آ ت آن ےك رصف ‪ 6‬وغيصن وك باد رںیھک وتَإ ِ َنَْ ََشا َء ََا َ‬
‫لل َُ‬
‫ہیقب سارہ آمه ےغيص انب سہيں ںيه۔‬
‫آرگ ہي دوونن ولعم م وه وت آ ت آن ىك عمج آور ؤمنت آ ساسو ےس انب سہيں ںيه۔‬
‫وحات فَتح‬ ‫وحون‪َ،‬مَفتُو ِحين‪،‬فَات ِ َحة‪َ،‬فَات ِ َحات‪،‬مَفت ُ َ‬
‫وحة‪َ،‬مَفت ُ َ‬ ‫فَاتِح‪َ،‬فَات ِ ُحون‪َ،‬فَات ِ ِ‬
‫حين‪َ،‬مَفتُوح‪َ،‬مَفت ُ ُ‬

‫اہین بات اك با م آور آس اك وكد (مي ًال ف) دبا ت ا ےہ۔‬

‫فَت َ َحَ‬
‫ابَف ََت َ ََ‬
‫فَاتِحَ‬ ‫فَت َ َحَ‬
‫ح‪َ:‬ف‬ ‫بَ َ‬ ‫آرگ آ ت وك لعف امىض اك ہي ہغیص ولعم م وه وت آ ت امىض ےك ہیقب آمه ےغيص آ ساسو ےس‬
‫انب سہيں ںيه ویک ہكن درگی وغيصن ےك رصف آ رخى آافلظ ںيم دبتىلي آ يت ےہ۔‬
‫َف َت َ َ‬
‫حتَ) َ‬ ‫‪َ،‬ف َتح ُت َ‬
‫‪َ،‬ف َتح َناَ(هِ َي َ‬ ‫‪َ،‬ف َتح ُتم َ‬
‫ا‪َ،‬ف َتح َت َ‬
‫‪َ،‬ف َت ُحو َ‬
‫َف َت َح َ‬
‫مَفتُوح َ‬ ‫يَفت َ ُحَ‬
‫بعث‪َ،‬جعل‪َ،‬جمع‪َ،‬ذهب‪َ،‬‬
‫فَتح َ‬ ‫اِفتَحَ َ رفع‪َ،‬صلح‪َ،‬فعل‪َ،‬منع‪َ،‬‬
‫خشع‪َ،‬صنع‪َ،‬شفع‬
‫آرگ آ ت وك لعف اضمرع اك ہي ہغیص ولعم م وه وت آ ت اضمرع ےك ہیقب آمه ےغيص آ ساسو ےس‬
‫انب سہيں ںيه ویک ہكن آن ںيم آکثز آدتبآىئ آافلظ ںيم دبتىلي آ يت ےہ۔‬
‫َ‬
‫يَفت َ ُح‪َ،‬يَفت َ ُحوَنَ‪َ،‬تَفت َ ُح‪َ،‬تَفت َ ُحونَ‪َ،‬أفت َ ُح‪َ،‬نَفت َ ُحَ(هِ َيََتَفت َ ُح)‬

‫آرگ آ ت وك لعف آرم اك ہي ہغیص ولعم م وه وت آس ىك عمج اك ہغیص انب سہيں ںيه۔ آور ىہن اك ہغیص وت‬
‫نفٹ ن‬
‫احرض ےك وغيصن ( ح‪ ،‬فٹحون) ںيم ھچک دبتبليون ےس انببا اج اتکس ےہ۔‬
‫إِفتَح‪َ،‬إِفت َ ُحوا‪َ،‬الََتَفتَح‪َ،‬الََتَفت َ ُحوا‬

‫اہین رپ وه آاعفل دےي ےئگ ںيه وج آس بات ےك تحت آ ےئ ںيه۔ باد رےہ هك ہي آاعفل‬
‫آس اتكت ىہ ںيم ںيہن ہکلب قرآ ن ركمی ںيمىھب تہب رباده بار آ ےئ ںيه۔‬

‫دصمر ےك ےيل فلتخم آاعفل ىك فلتخم آورآن ںيه‪ ،‬اہین ھچک ےس وت آ ت وآفق وه ىہ اجںيئ ےگ۔‬

‫‪77‬‬
‫أَفعَالَثُالَثِيَمُ َ‬
‫جرد‬

‫َس ِم ََع‬ ‫َ‬


‫بَابَسمعَ‪َ:‬س‬

‫َ‬
‫نَاقِص‬

‫حَ‬
‫بَابَفتحَ‪َ:‬ف‬
‫فَاتِحَ َس ِم َعَ‬ ‫فَت َ َحَ‬
‫دَا ِعي َ‬
‫مَ ْدعُوَ َ‬
‫دَعاَ‬ ‫َسامِعَ دَعَا َ‬
‫مَسمُوع َي َ ْدعُوا َ‬ ‫مَفتُوح َ يَسمَ ُعَ‬ ‫فت َ‬ ‫يَفت َ ُحَ‬
‫جرى‪ ،‬دُعَاء َ‬
‫هدى ‪،‬‬
‫ٰ‬
‫تال‪ ،‬عفا‪ ،‬بغى‪،‬‬
‫جزى‪ ،‬قضى‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫ع‬ ‫ْ‬ ‫د‬‫ُ‬ ‫ا‬ ‫َ‬ ‫ع‬ ‫م‬ ‫َ‬
‫س‬
‫حزن‪ ،‬حسب‪ ،‬حفظ‪،‬‬
‫َ َ خسر‪ ،‬رحم‪ ،‬شهد‪،‬‬ ‫ع‬ ‫فَتح َ اِسمَ‬ ‫َ َ رفع‪ ،‬صلح‪ ،‬فعل‪ ،‬منع‪،‬‬
‫بعث‪ ،‬جعل‪ ،‬جمع‪ ،‬ذهب‪،‬‬
‫اِفتَح‬
‫خشي ‪ ،‬رضي‪ ،‬نسي‬ ‫علم‪ ،‬عمل‪ ،‬جهل‪،‬حمد‪،‬‬ ‫خشع‪ ،‬صنع‪ ،‬شفع‬
‫غضب‬

‫َ‬ ‫نَ َ‬
‫مِثَال‬

‫و َ َج َدَ‬
‫بابَنصر‪َ:‬ن‬
‫َ‬
‫ص َرَ‬
‫مَهمُوز‬
‫آ ِمر َ‬ ‫وَاجِد َ أمَ ََر َ‬ ‫نَا ِ‬
‫صرَ و َ َج ََد َ‬ ‫نَ َ‬
‫أمَ ََر‬
‫ص َرَ‬
‫مَأمُور َ‬ ‫مَو ُجود َ يَأمُ َُر َ‬ ‫صور َ يَج َُ‬
‫ِد َ‬ ‫مَن ْ ُ‬ ‫ص ُرَ‬‫يَن ْ ُ‬
‫َ‬ ‫اُن ْ ُ‬
‫و ُ ُجود َ مُر‬ ‫نَصر َ ج َْ‬
‫بَاب َف َت َ‬
‫ح‪ :‬ف‬ ‫ترك‪ ،‬خرج‪ ،‬خلد‪ ،‬خلق‪،‬‬
‫جاء‪،‬رأىأجر‪ ،،‬أمر َ‬ ‫َ َ أتى ‪ ،‬شاء ‪،‬‬
‫سأل‪ ،‬أخذ‪ ،‬أكل‪،‬‬
‫ِد َ‬ ‫َ َ دخل‪ ،‬ذكر‪ ،‬رزق‪ ،‬سجد‪،‬‬
‫شكر‪،‬صدق‪،‬عبد‪ ،‬كفر‪ ،‬نظر‬
‫صر‬
‫أذن‪ ،‬بدأ‬

‫َ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َ‬
‫مُ َ‬
‫ضاعَفَ‬ ‫بابَضربَ‪َ:‬ض‬
‫أ ْج َوف‬ ‫ضارِبَ‬
‫َ‬ ‫قَائِلَ َ َ‬
‫يَضرِ ُبَ ض َر ََ‬
‫َ‬
‫ب‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫الَ‬
‫ضالَ َ‬ ‫ضلَ َ‬ ‫ال َ‬ ‫ق َ‬ ‫بَ‬‫ض َر َ‬
‫مَضلُول َ‬ ‫ضلَ‬ ‫مَقُول َ ي َ ِ‬
‫ض َل ُّ َ‬ ‫ق َ‬ ‫ُ‬
‫ول َ‬ ‫يق َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫مَض ُرو‬

‫ضالَلَة َ‬
‫َ‬ ‫ظن ‪ّ ،‬‬
‫بث‪،‬تبّ ‪،‬ت ّم‪،‬‬ ‫حيي‪ّ ،‬‬
‫ضلَ َ‬ ‫قَول َ ِ‬ ‫تاب‪ ،‬فاز‪ ،‬قام‪ ،‬كان ‪،‬‬
‫َ‬ ‫ل‬
‫َ‬ ‫ب َ قُ‬ ‫صبر‪ ،‬رجع‪ ،‬ظلم ‪،‬‬‫حمل‪،‬‬
‫غفر‪ ،‬كذب‪ ،‬كسب‪ ،‬ملك‪،‬‬ ‫اِض ِر ْ‬
‫بَ َ‬
‫خف‪ ،‬د ّع‪ ،‬ذ ّل‪ ،‬زلّ‪،‬‬
‫ق‪ّ ،‬‬
‫ح ّ‬
‫َ‬
‫مات‪ ،‬خاف‪ ،‬كاد‪ ،‬زاد ‪،‬‬
‫ع ّز‬ ‫زار‪ ،‬سار‪ ،‬عاذ‬
‫ضرب َ‬ ‫جلس‪،‬ختم‬

‫‪78‬‬
‫َ‬
‫(‪)DERIVED FORMS or DF‬‬ ‫أفعَالَثُالَثِيَمَ ِزيدَفِيه‬

‫مُنْفَعِل َ‬ ‫مُتَفَعِل اَِنْفَع َ َل َ َ‬


‫تَفَع َل َ‬ ‫مُفَعِل َ تَفَع َل َ َ‬
‫فَع َل َ‬ ‫فَع َل َ َ‬
‫‪DF-5‬‬ ‫‪DF-2‬‬

‫اِنْفَع َ َل َ‬
‫‪DF-7‬‬

‫مُنْفَعَل َ‬ ‫مُتَفَعل َيَنْفَعِ َل ُ َ‬ ‫مُفَعل َيَتَفَع َل ُ َ‬ ‫يُفَعِ َل ُ َ‬


‫اِنْفِعَال‬‫صم‬ ‫ف‬ ‫ْ‬
‫ن‬ ‫ا‬ ‫‪،‬‬ ‫ر‬ ‫َ‬ ‫ظ‬‫َ‬ ‫ْ‬
‫ت‬
‫ن‬ ‫ا‬ ‫‪،‬‬ ‫ب‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ل‬ ‫ْ‬
‫ق‬
‫ن‬ ‫ا‬ ‫ل‬
‫َ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬
‫ع‬ ‫َ‬ ‫ف‬‫ْ‬ ‫ن‬‫ِ‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ُّ‬ ‫ع‬‫َ‬ ‫ف‬ ‫َ‬ ‫ت‬
‫�نَ ‪،‬‬‫ك َل‪،‬تَبَي‬
‫�دقَ‪،‬‬ ‫ص‬‫َ‬
‫�‬ ‫ك َر‪،‬تَ َو‬
‫�خ َر‪،‬تَ‬ ‫َ‬
‫�‬‫فَ‬
‫ك َر‪،‬تَ‬
‫َ تَ َولى‪،‬تَأ‬
‫�‬
‫�‬
‫تَ َذ‬
‫ل‬ ‫ع‬‫َ‬ ‫ف‬ ‫َ‬ ‫ت‬ ‫يل‬ ‫ِ‬ ‫ع‬ ‫ف‬ ‫َ‬ ‫ت‬
‫سخر‪ ،‬ع ّذب‪ ،‬علّم‪،‬‬
‫نزل ‪ ،‬ح ّمل‪،‬‬
‫سبّح ‪ّ ،‬‬
‫َ ق ّدم‪ ،‬ك ّذب ‪ّ ،‬‬ ‫ل‬ ‫ِ‬ ‫َ‬
‫ع‬ ‫فَ‬
‫ِ َ ِ َ ِ ِ َ‬
‫� َم‬
‫� َر‪،‬تَ َعل‬ ‫تَطَ ه‬ ‫صلّى‪،‬صوّ ر‪،‬ضلّل‬

‫فَاعَ َل َ‬ ‫فَاعَ َل َ َ‬
‫َ‬
‫مُفتَعِل َ‬
‫اِفتَع َ َل َ‬ ‫مُتَفَا ِعل اَِفتَع َ َل َ َ‬
‫َ‬
‫تَفاع َل َ‬
‫مُفا ِعل َتَفَاعَ َل َ َ‬
‫‪DF-8‬‬ ‫‪DF-3‬‬

‫َ‬
‫‪DF-6‬‬

‫مُفتَعَل َ‬ ‫مُتَفَاعَل يََفتَعِ َل ُ َ‬ ‫مُفَاعَل يََتَفَاعَ َل ُ َ‬ ‫يُفَا ِع َل ُ َ‬


‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫فَا َِعلَ َحا َس َب‪ ،‬خَ ا َدعَ‪َ ،‬رآ َءى‪ ،‬مُفاعلة تفاعلَ تَ َكاثَ َر‪،‬تَ َوا َصى تف َ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫اعل اِفت ََعِلَ اِت� َخ َذ ْ‪،‬اِت�قَى‪ ،‬اِ ْهتَدَى‪ ،‬اِفتِعَال‬
‫بتَغى‪ ،‬اِ ْختَلَفَ ‪،‬‬ ‫�بَ َع‪ ،‬اِ ْ‬ ‫اِت‬ ‫ك‪،‬تَ َعالَ‬ ‫َجا هَدَ‪،‬بَارَكَ ‪،‬نَادَى‪ ،‬آخَ َذ‪،‬‬
‫ى‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ر‬‫َ‬ ‫ا‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ب‬ ‫ت‬ ‫‪،‬‬ ‫ل‬
‫َ‬ ‫ء‬
‫َ‬ ‫ا‬ ‫س‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ت‬
‫اِنتَ هَى‪ ،‬اِجْتَ َم َع‬ ‫فى‪،‬‬
‫سا َم َح‪ ،‬عَادَى‪ ،‬عَا َ‬
‫َ‬
‫‪DF-4‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫مُفعِل َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬


‫َأفع َ َل َ َ‬
‫‪DF-10‬‬

‫َ‬ ‫يَستَفعِ َلُ اِست‬ ‫َأفَع َ َل َ َ‬


‫مُستَفعِل َ‬ ‫اِستَفع َ َل َ َ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫مستفعل َ‬ ‫َ‬
‫ل‬ ‫ع‬‫ف‬ ‫مُفعَل َ‬ ‫يُفعِ َل ُ َ‬
‫اِستِفعَال َ‬
‫اب‪،‬‬‫ستَ َج َ‬‫فَ َر‪ ،‬اِ ْ‬ ‫ستَ ْغ‬
‫اِ ْ‬
‫اِستَفع َ َل‬
‫أَ ْخ َر َج ‪ ،‬أَحْسَنَ ‪ ،‬أَ ْ‬
‫َ‬
‫َأف َعِلَ أَ أَصْ َرلَ َح‪،‬ى‪ ،‬أَآ ْن َمزَنَ َل‪،،‬آت أَ َمَى‪ ،‬أَاتَرْ‪َ ،‬سأ َحْليَ‪،‬ا‪َ ،‬إ ِفعَال‬
‫شرَكَ ‪،‬‬
‫ستَطَاعَ‪ ،‬اِستقا َم‪ ،‬اِست َرا َح‪،‬‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫اِ ْ‬ ‫َ‬
‫ستَعَانَ‬ ‫اِ ْ‬
‫سلَ َم‪ ،‬أَ َراد‪،‬أَ َ‬
‫صاب‬ ‫أَ ْ‬

‫‪79‬‬
‫فعلَماضي ‪Some words before‬‬ ‫لعف امىض ےس ےلهپ آ ےن وآےل آافلظ‬
‫‪Masculine‬‬ ‫مذكّر‬
‫‪When he did‬‬ ‫‪If he did‬‬ ‫‪When he did‬‬ ‫‪If he did‬‬ ‫‪He did not do‬‬ ‫‪He already did‬‬
‫جپ آس ےن ايك‬ ‫آرگ آس ےن ايك‬ ‫جپ آس ےن ايك‬ ‫آرگ آس ےن ايك‬ ‫آس ےن ںيہن ايك‬ ‫قيقحت هك آس ےن ايك‬
‫لَماَفَع َ َل َ‬ ‫لَوَفَع َ َل َ‬ ‫اِذَاَفَع َ َل َ‬ ‫اِنَْفَع َ َل َ‬ ‫مَاَفَع َ َل َ‬ ‫ق َ ْدَفَعَلَ َ َ‬
‫لَماَفَع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫لَوَفَع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫اِذَاَفَع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫اِنَْفَع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫مَاَفَع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫ق َ ْدَفَع َ ََ‬
‫ال َ‬
‫ق َ ْدَفَعَلُوا َ مَاَفَعَلُوا َ اِنَْفَعَلُوا َ اِذَاَفَعَلُوا َ لَوَفَعَلُوا َ لَماَفَعَلُوا َ‬
‫ت َ لَماَفَعَل ََ‬
‫ت َ‬ ‫ت َ اِذَاَفَعَل ََ‬
‫ت َ لَوَفَعَل ََ‬ ‫ت َ اِنَْفَعَل ََ‬ ‫ق َ ْدَفَعَل ََ‬
‫ت َ مَاَفَعَل ََ‬
‫لَماَفَعَلتُمَا َ‬ ‫لَوَفَعَلتُمَا َ‬ ‫اِذَاَفَعَلتُمَا َ‬ ‫اِنَْفَعَلتُمَا َ‬ ‫مَاَفَعَلتُمَا َ‬ ‫ق َ ْدَفَعَلتُمَا َ‬
‫ق َ ْدَفَعَلتُمَ َ مَاَفَعَلتُمَ َ اِنَْفَعَلتُمَ َ اِذَاَفَعَلتُمَ َ لَوَفَعَلتُمَ َ لَماَفَعَلتُمَ َ‬
‫ت َ لَماَفَعَل َُ‬
‫ت َ‬ ‫ت َ لَوَفَعَل َُ‬‫ت َ اِذَاَفَعَل َُ‬‫ت َ اِنَْفَعَل َُ‬‫ت َ مَاَفَعَل َُ‬‫ق َ ْدَفَعَل َُ‬
‫ق َ ْدَفَعَلنَا َ مَاَفَعَلنَا َ اِنَْفَعَلنَا َ اِذَاَفَعَلنَا َ لَوَفَعَلنَا َ لَماَفَعَلنَا َ‬
‫‪Feminine‬‬ ‫مؤنّث‬
‫‪When she did‬‬ ‫‪If she did‬‬ ‫‪When she did‬‬ ‫‪If she did‬‬ ‫‪She did not do‬‬ ‫‪She already did‬‬
‫جپ آس ےن ايك‬ ‫آرگ آس ےن ايك‬ ‫جپ آس ےن ايك‬ ‫آرگ آس ےن ايك‬ ‫آس ےن ںيہن ايك‬ ‫قيقحت هك آس ےن ايك‬

‫ق َ ْدَفَعَلَتَ َ مَاَفَعَلَتَ َ َإ ِنَْفَعَلَتَ َ َإ ِذَاَفَعَلَتَ َ لَوَفَعَلَتَ َ لَماَفَعَلَتَ َ‬


‫َلَماَفَعَلَتَا َ‬ ‫لَوَفَعَلَتَا َ‬ ‫إِذَاَفَعَلَتَا َ‬ ‫إِنَْفَعَلَتَا َ‬ ‫مَاَفَعَلَتَا َ‬ ‫ق َ ْدَفَعَلَتَا َ‬
‫ق َ ْدَفَعَل ََن َ مَاَفَعَل ََن َ إِنَْفَعَل ََن َ إِذَاَفَعَل ََن َ لَوَفَعَل ََن َ َلَماَفَعَل ََن َ‬
‫ت َ‬‫تَ َ َلَماَفَعَل َِ‬ ‫تَ َ لَوَفَعَل ِ‬‫تَ َ إِذَاَفَعَل ِ‬‫تَ َ إِنَْفَعَل ِ‬‫تَ َ مَاَفَعَل ِ‬‫ق َ ْدَفَعَل ِ‬
‫َلَماَفَعَلتُمَا َ‬ ‫لَوَفَعَلتُمَا َ‬ ‫إِذَاَفَعَلتُمَا َ‬ ‫إِنَْفَعَلتُمَا َ‬ ‫مَاَفَعَلتُمَا َ‬ ‫ق َ ْدَفَعَلتُمَا َ‬
‫ق َ ْدَفَعَلتُنَ َ مَاَفَعَلتُنَ َ إِنَْفَعَلتُنَ َ إِذَاَفَعَلتُنَ َ لَوَفَعَلتُنَ َ َلَماَفَعَلتُنَ َ‬
‫ت َ‬‫ت َ لَماَفَعَل َُ‬ ‫ت َ لَوَفَعَل َُ‬‫ت َ َإ ِذَاَفَعَل َُ‬
‫ت َ َإ ِنَْفَعَل َُ‬ ‫ق َ ْدَفَعَل َُ‬
‫ت َ مَاَفَعَل َُ‬
‫ق َ ْدَفَعَلنَا َ مَاَفَعَلنَا َ َإ ِنَْفَعَلنَا َ َإ ِذَاَفَعَلنَا َ لَوَفَعَلنَا َ لَماَفَعَلنَا َ‬

‫‪80‬‬
‫فعلَمضارع ‪Some words before‬‬ ‫لعف اضمرع ےس ےلهپ آ ےن وآےل آافلظ‬
‫‪Masculine‬‬ ‫مذكّر‬
‫‪Very soon he will‬‬
‫‪He was doing‬‬ ‫‪If he does‬‬ ‫‪Indeed he does‬‬ ‫‪He does not do‬‬ ‫‪Soon he will do‬‬
‫‪do‬‬
‫وه ركبا اھت‬ ‫آرگ (اكس) وه ركبا‬ ‫وه ںيہن ركبا ےہ‪ /‬ںيہن ركہ اگ قيقحت هك وه ركبا ےہ‪ /‬ركہ اگ‬ ‫وه دلج ركہ اگ‬ ‫وه تہب دلج ركہ اگ‬

‫ََكنََيَفع َ َل ُ‬ ‫لَوَيَفع َ َل ُ‬ ‫ق َ ْدَيَفع َ َل ُ‬ ‫َالَيَفع َ َل ُ‬ ‫َسو َفَيَفع َ َل ُ‬ ‫َسيَفع َ َل ُ‬


‫ََكنَايَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫لَوَيَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫ق َ ْدَيَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫َالَيَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫َسو َفَيَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫َسيَفع َ َال ِنَ َ‬
‫َسيَفعَلُو َنَ َ َسو َفَيَفعَلُو َنَ َ َالَيَفعَلُو َنَ َ ق َ ْدَيَفعَلُو َنَ َ لَوَيَفعَلُو َنَ َ ََكنُواَيَفعَلُونََ َ‬
‫َسو َفَتَفعَلَ ُ َ َالَتَفعَلَ ُ َ ق َ ْدَتَفعَلَ ُ َ لَوَتَفعَلَ ُ َ كُن ْ َ‬
‫تَتَفع َ َل ُ َ‬ ‫َستَفعَلَ ُ َ‬
‫كُنْتُمَاَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫لَوَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫ق َ ْدَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫َالَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫َسو َفَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫َستَفع َ َال ِنَ َ‬
‫َستَفعَلُو َنَ َ َسو َفَتَفعَلُو َنَ َ َالَتَفعَلُو َنَ َ ق َ ْدَتَفعَلُو َنَ َ لَوَتَفعَلُو َنَ َ كُنْتُمَتَفعَلُونََ َ‬
‫ُْ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫تَأفع َ َل ُ َ‬ ‫ق َ ْدَأفع َ َل ُ َ لَوَأفع َ َل ُ َ كن‬ ‫َسو َفَأفع َ َل ُ َ َالَأفع َ َل ُ َ‬ ‫َسأفع َ َل ُ َ‬
‫َسو َفَنَفع َ َل ُ َ َالَنَفع َ َل ُ َ ق َ ْدَنَفع َ َل ُ َ لَوَنَفع َ َل ُ َ كُناَنَفع َ َل ُ َ‬ ‫َسنَفع َ َل ُ َ‬

‫‪Feminine‬‬ ‫مؤنّث‬
‫‪Indeed she‬‬ ‫‪She does not‬‬ ‫‪Very soon she‬‬
‫‪She was doing‬‬ ‫‪If she does‬‬ ‫‪Soon she will do‬‬
‫‪does‬‬ ‫‪do‬‬ ‫‪will do‬‬
‫وه ںيہن ركيت ےہ‪ /‬ںيہن‬
‫وه ركيت يھت‬ ‫آرگ (اكس) وه ركيت‬ ‫قيقحت هك وه ركيت ےہ‪ /‬ركہ ىگ‬ ‫وه دلج ركہ ىگ‬ ‫وه تہب دلج ركہ ىگ‬
‫ركہ ىگ‬

‫ََكنَتَتَفع َ َل ُ‬ ‫لَوَتَفع َ َل ُ‬ ‫ق َ ْدَتَفع َ َل ُ‬ ‫َالَتَفع َ َل ُ‬ ‫َسو َفَتَفع َ َل ُ‬ ‫َستَفع َ َل ُ‬


‫ََكنَتَاَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫لَوَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫ق َ ْدَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫َالَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫َسو َفَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫َستَفع َ َال ِنَ َ‬
‫لَوَيَفعَل ََن َ كُنَيَفعَل َنَ َ‬ ‫ق َ ْدَيَفعَل َنَ َ‬ ‫َالَيَفعَل َنَ َ‬ ‫َسو َفَيَفعَل ََن َ‬ ‫َسيَفعَل َنَ َ‬
‫لَوَتَفعَلِي ََن َ كُن ْ ِ‬
‫تَتَفعَلِي ََن َ‬ ‫ق َ ْدَتَفعَلِي ََن َ‬ ‫َسو َفَتَفعَلِي ََن َ َالَتَفعَلِي ََن َ‬ ‫َستَفعَلِي ََن َ‬
‫كُنْتُمَاَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫لَوَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫ق َ ْدَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫َالَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫َسو َفَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫َستَفع َ َال ِنَ َ‬
‫كُنْتُنَتَفعَل َنَ َ‬ ‫لَوَتَفعَل َنَ َ‬ ‫ق َ ْدَتَفعَل َنَ َ‬ ‫َالَتَفعَل َنَ َ‬ ‫َسو َفَتَفعَل َنَ َ‬ ‫َستَفعَل َنَ َ‬
‫ُْ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫تَأفع َ َل ُ َ‬ ‫كن‬ ‫لَوَأفع َ َل ُ َ‬ ‫ق َ ْدَأفع َ َل ُ َ‬ ‫َالَأفع َ َل ُ َ‬ ‫َسو َفَأفع َ َل ُ َ‬ ‫َسأفع َ َل ُ َ‬
‫كُناَنَفع َ َل ُ َ‬ ‫لَوََنَفع َ َل ُ َ‬ ‫ق َ ْدَنَفع َ َل ُ َ‬ ‫َالَنَفع َ َل ُ َ‬ ‫َسو َفَنَفع َ َل ُ َ‬ ‫َسنَفع َ َل ُ َ‬

‫‪81‬‬
‫فعلَمضارع ‪To emphasize‬‬ ‫لعف اضمرع ںيم باديك ےك ےيل‬

‫‪Masculine‬‬ ‫مذكّر‬
‫‪Very certainly he will‬‬
‫‪Certainly he will do‬‬ ‫‪He will do surely‬‬
‫‪do‬‬
‫آہتبل وه رضور ركہ اگ‬ ‫آہتبل وه رضور ركہ اگ‬ ‫وه رضور ركہ اگ‬

‫لَيَفعَل َ َن‬ ‫لَيَفعَل َ َن‬ ‫يَفعَل َ َن‬


‫لَيَفعَل َ َن‬ ‫َ‬ ‫يَفع َ َال ِنَ َ‬
‫لَيَفع َ َال َِن َ‬ ‫لَيَفعَلُنَ َ‬ ‫يَفعَلُنَ َ‬
‫لَيَفعَلُنَ َ‬ ‫لَتَفعَلَنَ َ‬ ‫تَفعَلَنَ َ‬
‫لَتَفعَلَنَ َ‬ ‫َ‬ ‫تَفع َ َال ِنَ َ‬
‫لَتَفع َ َال َِن َ‬ ‫لَتَفعَلُنَ َ‬ ‫تَفعَلُنَ َ‬
‫َ‬
‫لَتَفعَلُنَ َ‬ ‫َالَفعَلَنَ‬ ‫أفعَلَنَ َ‬
‫َ‬
‫ََلفعَلَنَ َ‬ ‫لَنَفعَلَنَ‬ ‫نَفعَلَنَ َ‬
‫‪Feminine‬‬ ‫مؤنّث‬
‫‪Very certainly she‬‬
‫‪Certainly she will do‬‬ ‫‪She will do surely‬‬
‫‪will do‬‬
‫آہتبل وه رضور ركہ ىگ‬ ‫آہتبل وه رضور ركہ ىگ‬ ‫وه رضور ركہىگ‬

‫لَتَفعَل َ َن‬ ‫لَتَفعَلَنَ َ‬ ‫تَفعَل َ َن‬


‫لَتَفع َ َال َِن َ‬ ‫َ‬ ‫تَفع َ َال ِنَ َ‬
‫لَيَفعَلن َ َِ‬
‫ان َ‬ ‫َ‬ ‫يَفعَلن َ ِ‬
‫انَ َ‬
‫لَتَفعَلِنَ َ‬ ‫لَتَفعَلِنَ َ‬ ‫تَفعَلِنَ َ‬
‫لَتَفع َ َال ِنَ َ‬ ‫َ‬ ‫تَفع َ َال ِنَ َ‬
‫لَتَفعَلن َ ِ‬
‫انَ َ‬ ‫َ‬ ‫تَفعَلن َ ِ‬
‫انَ َ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ََلفعَلَنَ َ‬ ‫َالَفعَلَنَ‬ ‫أفعَلَنَ َ‬
‫لَنَفعَلَنَ َ‬ ‫لَنَفعَلَنَ‬ ‫نَفعَلَنَ َ‬

‫‪82‬‬
‫صبة‪ :‬أَن‪ََ،‬لَن َ‬
‫‪َ،‬كىَ‪ ،‬إِذَنَ‪َ َ،‬حت ّٰ َ‬
‫ى‪َ،‬فَ‬ ‫وف النا ِ َ‬
‫ح ُر ُ‬
‫ال ُ‬
‫رحوف باصيہ ىك وہج ےس لعف اضمرع ےك آ رخ ںيمدبتىلي‬
‫‪Changes the end of Imperfect Tense due to Naasibah letters‬‬
‫‪Then he‬‬ ‫‪So that he‬‬ ‫‪Then he will‬‬ ‫‪So that he‬‬ ‫‪He will never‬‬
‫‪Until he does‬‬ ‫‪That he does‬‬
‫‪does/ will do‬‬ ‫‪may do‬‬ ‫‪do‬‬ ‫‪may do‬‬ ‫‪do‬‬
‫سپ وه ركہ‬ ‫باهك وه ركہ‬ ‫اہین بك هك وه ركہ‬ ‫نت وه ركہ اگ‬ ‫باهك وه ركہ‬ ‫وه هزم ںيہن ركہاگ‬ ‫هك وه ركہ‬

‫فَيَفع َ َل َ‬ ‫لِيَفع َ َل َ‬ ‫َحتّٰىَيَفع َ َل َ‬ ‫إِذَنَيفع َ َل َ‬ ‫كَىَيَفع َ َل َ‬ ‫لَنَيفع َ َل َ‬ ‫أَنَيفع َ َل َ‬


‫َ‬
‫فَيَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫لِيَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫َحتّٰىَيَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫إِذَنَيفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫كَىَيَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫لَنَيفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫أنَيفع َ ََ‬
‫ال َ‬
‫َ‬
‫فَيَفعَلُوا َ‬ ‫أنَيفعَلُوا َ لَنَيفعَلُوا َ كَىَيَفعَلُوا َ إِذَنَيفعَلُوا َ َحتّٰىَيَفعَلُوا َ لِيَفعَلُوا َ‬
‫َ‬
‫فَتَفع َ َل َ َ‬ ‫أنَْتَفع َ َل َ َ ل َ ْنَتَفع َ َل َ َ كَىَتَفع َ َل َ َ إِذَنَْتَفع َ َل َ َ َحتّٰىَتَفع َ َل َ َ لِتَفع َ َل َ َ‬
‫َ‬
‫فَتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫لِتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫َحتّٰىَتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫إِذَنَْتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫كَىَتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫لَ ْنَتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫أنَْتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬
‫َ‬
‫فَتَفعَلُوا َ‬ ‫أنَْتَفعَلُوا َ ل َ ْنَتَفعَلُوا َ كَىَتَفعَلُوا َ إِذَنَْتَفعَلُوا َ َحتّٰىَتَفعَلُوا َ لِتَفعَلُوا َ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬
‫فَأفع َ َل َ َ‬ ‫َِلفع َ َل َ َ‬ ‫أنَأفع َ َل َ َ لَنَأفع َ َل َ َ كَىَأفع َ َل َ َ إِذَنَأفع َ َل َ َ َحتّٰىَأفع َ َل َ َ‬
‫َ‬
‫فَنَفع َ َل َ َ‬ ‫أنَنفعَلَ َ َ لَنَنفعَلَ َ َ كَىَنَفعَلَ َ َ إِذَنَنفعَلَ َ َ َحتّٰىَنَفع َ َل َ َ لِنَفع َ َل َ َ‬

‫‪Feminine‬‬ ‫مؤنّث‬
‫‪Then she‬‬ ‫‪So that she‬‬ ‫‪Until she‬‬ ‫‪Then she will‬‬ ‫‪So that she‬‬ ‫‪She will‬‬ ‫‪That she‬‬
‫‪does/ will do‬‬ ‫‪may do‬‬ ‫‪does‬‬ ‫‪do‬‬ ‫‪may do‬‬ ‫‪never do‬‬ ‫‪does‬‬
‫سپ وه ركہ‬ ‫باهك وه ركہ‬ ‫اہین بك هك وه ركہ‬ ‫نت وه ركہىگ‬ ‫باهك وه ركہ‬ ‫وه هزم ںيہن ركہ ىگ‬ ‫هك وه ركہ‬

‫فَتَفع َ َل َ‬ ‫لِتَفع َ َل َ‬ ‫َحتّٰىَتَفع َ َل َ‬ ‫إِذَنَْتَفع َ َل َ‬ ‫كَىَتَفع َ َل َ‬ ‫ل َ ْنَتَفع َ َل َ‬ ‫أَنَْتَفع َ َل َ‬


‫َ‬
‫فَتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫لِتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫َحتّٰىَتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫إِذَنَْتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫كَىَتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫لَ ْنَتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫أنَْتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬
‫َ‬
‫فَيَفعَل ََن َ‬ ‫أنَيفعَل ََن َ لَنَيفعَل ََن َ كَىَيَفعَل ََن َ إِذَنَيفعَل ََن َ َحتّٰىَيَفعَل ََن َ لِيَفعَل ََن َ‬
‫َ‬
‫فَتَفعَلِيَ َ‬ ‫ي َ لِتَفعَلِيَ َ‬‫ي َ َحتّٰىَتَفعَلِ َ‬‫ي َ إِذَنَْتَفعَلِ َ‬ ‫ي َ ل َ ْنَتَفعَلِ َ‬
‫ي َ كَىَتَفعَلِ َ‬ ‫أنَْتَفعَلِ َ‬
‫َ‬
‫فَتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫لِتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫َحتّٰىَتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫إِذَنَْتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫كَىَتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫لَ ْنَتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫أنَْتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬
‫َ‬
‫فَتَفعَل َنَ َ‬ ‫أنَْتَفعَل ََن َ ل َ ْنَتَفعَل ََن َ كَىَتَفعَل ََن َ إِذَنَْتَفعَل ََن َ َحتّٰىَتَفعَل ََن َ لِتَفعَل َنَ َ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬
‫فَأفع َ َل َ َ‬ ‫َِلفع َ َل َ َ‬ ‫أنَأفعَلَ َ َ لَنَأفعَلَ َ َ كَىَأفعَلَ َ َ إِذَنَأفعَلَ َ َ َحتّٰىَأفعَلَ َ َ‬
‫َ‬
‫فَنَفع َ َل َ َ‬ ‫أنَنفع َ َل َ َ لَنَنفع َ َل َ َ كَىَنَفع َ َل َ َ إِذَنَنفع َ َل َ َ َحتّٰىَنَفع َ َل َ َ لِنَفع َ َل َ َ‬

‫‪83‬‬
‫اَلحُرُوفُ الجَازِمَة‪ :‬لَم‪َ،‬لَما‪َ،‬ال َمَِأمر ( َِل)‪ََ ،‬ال (نهي)اورَإِنَ(شرطية)‬
‫‪Changes the end of Imperfect Tense‬‬ ‫لعف اضمرع ےك آ رخ ںيمدبتىلي‬
‫‪He has not done‬‬
‫‪If he does‬‬ ‫!‪Don’t do‬‬ ‫‪He should do‬‬ ‫‪He did not do‬‬
‫‪yet‬‬
‫آرگ وه ركہ‬ ‫)وت ( مپ رك!‬ ‫آس وك ركبا اچےیہ‬ ‫آس ےن آىھب بك ںيہنايك‬ ‫آس ےن ںيہن ايك‬

‫إِنَيفع َ َل‬ ‫لِيَفع َ َل‬ ‫لَماَيَفع َ َل‬ ‫لَمَيَفع َ َل‬


‫إِنَيفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫َ‬ ‫لِيَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫لَماَيَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫لَمَيَفع َ ََ‬
‫ال َ‬
‫إِنَيفعَلُوا َ‬ ‫َ‬ ‫لِيَفعَلُوا َ‬ ‫لَماَيَفعَلُوا َ‬ ‫لَمَيَفعَلُوا َ‬
‫إِنَْتَفعَلَ َ‬ ‫َالَتَفعَلَ َ‬ ‫لِتَفعَلَ َ‬ ‫لَماَتَفعَلَ َ‬ ‫لَمَتَفعَلَ َ‬
‫إِنَْتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫َالَتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫لِتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫لَماَتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫لَمَتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬
‫إِنَْتَفعَلُوا َ‬ ‫َ‬ ‫َالَتَفعَلُوَا‬ ‫لِتَفعَلُوا َ‬ ‫لَماَتَفعَلُوا َ‬ ‫لَمَتَفعَلُوا َ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫إِنَأفعَلَ َ‬ ‫َ‬ ‫َِلفعَلَ َ‬ ‫لَماَأفعَلَ َ‬ ‫لَمَأفعَلَ َ‬
‫إِنَنَفعَلَ َ‬ ‫َ‬ ‫لِنَفعَلَ َ‬ ‫لَماَنَفعَلَ َ‬ ‫لَمَنَفعَلَ َ‬

‫‪Feminine‬‬ ‫مؤنّث‬
‫‪She has not‬‬
‫‪If she does‬‬ ‫!‪Don’t do‬‬ ‫‪She should do‬‬ ‫‪She did not do‬‬
‫‪done yet‬‬
‫آرگ وه ركہ‬ ‫)وت ( مپ رك!‬ ‫آس وك ركبا اچےیہ‬ ‫آس ےن آىھب بك ںيہنايك‬ ‫آس ےن ںيہن ايك‬

‫إِنَْتَفع َ َل‬ ‫لِتَفع َ َل‬ ‫لَماَتَفع َ َل‬ ‫لَمَتَفع َ َل‬


‫إِنَْتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫َ‬ ‫لِتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫ال َ‬ ‫لَماَتَفع َ ََ‬ ‫ال َ‬ ‫لَمَتَفع َ ََ‬
‫إِنَيفعَل ََن َ‬ ‫َ‬ ‫لِيَفعَل ََن َ‬ ‫لَماَيَفعَل ََن َ‬ ‫لَمَيَفعَل ََن َ‬
‫إِنَْتَفعَلِيَ َ‬ ‫َ‬ ‫َالَتَفعَلِ َ‬
‫ي‬ ‫لِتَفعَلِيَ َ‬ ‫لَماَتَفعَلِيَ َ‬ ‫لَمَتَفعَلِيَ َ‬
‫ال َ‬‫إِنَْتَفع َ ََ‬ ‫َالَتَفع َ ََال َ‬ ‫لِتَفع َ ََ‬
‫ال َ‬ ‫ال َ‬‫لَماَتَفع َ ََ‬ ‫ال َ‬‫لَمَتَفع َ ََ‬
‫إِنَْتَفعَل ََن َ‬ ‫َ‬ ‫َالَتَفعَل ََن‬ ‫لِتَفعَل ََن َ‬ ‫لَماَتَفعَل ََن َ‬ ‫لَمَتَفعَل ََن َ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫إِنَأفعَلَ َ‬ ‫َ‬ ‫َِلفعَلَ َ‬ ‫لَماَأفعَلَ َ‬ ‫لَمَأفعَلَ َ‬
‫إِنَنَفعَلَ َ‬ ‫َ‬ ‫لِنَفعَلَ َ‬ ‫لَماَنَفعَلَ َ‬ ‫لَمَنَفعَلَ َ‬

‫‪84‬‬
‫‪(,‬فَعَلَ‪َ،‬ف) ‪Simplified Verb Table for Practice‬‬ ‫__‪Sheet No.‬‬
‫ماضي مجهول مضارع مجهول‬ ‫نهي‬ ‫أمر‬ ‫مضارع‬ ‫َ‬ ‫ماضي‬
‫ايك اجبا ےہ‬ ‫ايكت ا‬ ‫مپ رك!‬ ‫رك!‬ ‫وه هزم ںيہن ركاگي‬ ‫آس ےن ںيہنايك‬ ‫وه ںيہن ركبا‬ ‫وه ركبا ےہ‬ ‫آس ےن ايك آس ےن ںيہنايك‬
‫‪It is being‬‬ ‫‪(It, he) is‬‬ ‫!‪Don’t Do‬‬ ‫!‪Do‬‬ ‫‪He will never do He did not do‬‬ ‫‪He does not do He does/ will‬‬ ‫‪He did not do‬‬ ‫‪He did‬‬
‫‪done.‬‬ ‫‪done‬‬ ‫‪do‬‬

‫فُعِ َل َ يُفع َ َل ُ َ‬ ‫َالَيَفع َ َل ُ لَمَيَفع َ َل لَنَيَفع َ َل َ‬ ‫يَفع َ َل ُ‬ ‫مَاَفَع َ َل َ‬ ‫فَع َ َل َ‬

‫فُعِلُوا يُفعَل ُ َ‬
‫ونَ‬ ‫ونَ لَمَيَفعَلُوا لَنَيَفعَلُوا‬ ‫َالَيَفعَل ُ َ‬ ‫يَفعَل ُ َ‬
‫ونَ‬ ‫فَعَلُوا مَاَفَعَلُوا‬

‫فُعِل ََ‬
‫ت تُفع َ َل ُ‬ ‫اِفع َ َل َالَتَفع َ َل‬ ‫َالَتَفع َ َل ُ لَمَتَفعَلَ ل َ ْنَتَفع َ َل َ‬ ‫تَفع َ َل ُ‬ ‫فَعَل ََ‬
‫ت مَاَفَعَل َ‬
‫تَ‬

‫فُعِلتُمَ تُفعَل ُ َ‬
‫ونَ‬ ‫اِفعَلُوا َالَتَفعَلُوا‬ ‫ل َ ْنَتَفعَلُوا‬ ‫لَمَتَفعَلُوا‬ ‫تَفعَلُونََ َالَتَفعَل ُ َ‬
‫ونَ‬ ‫فَعَلتُمَ مَاَفَعَلت ُ َم‬

‫ت أُفع َ َل ُ‬
‫فُعِل َُ‬ ‫لَنَأَفع َ َل َ‬ ‫َ‬
‫لَمَأفعَلَ‬ ‫أَفع َ َل ُ َالَأَفع َ َل ُ‬ ‫فَعَل َُ‬
‫ت مَاَفَعَل ُ‬
‫تَ‬

‫فُعِلنَا نُفع َ َل ُ‬ ‫َالنَفعَلَ ُ لَمَنَفع َ َل لَنَنَفع َ َل َ‬ ‫نَفع َ َل ُ‬ ‫فَعَلنَا مَاَفَعَلنَا‬

‫فُعِلَتَ تُفع َ َل ُ‬ ‫تَفعَلَ ُ َالَتَفعَلَ ُ لَمَتَفع َ َل ل َ ْنَتَفع َ َل َ‬ ‫فَعَلَتَ مَاَفَعَلَتَ‬


‫فَا ِعلَمَفعُولَ(فَا ِعلُون‪َ،‬مَفعُولُون)‪َََََ،‬فَا ِعلَة‪َ،‬مَفعُولَةَ(فَا ِع َالت‪َ،‬مَفع ُ َ‬
‫والت)‪َ َ َ،‬‬
‫َفِعلَة‪َ،‬فِع َالت‬ ‫َمِفعَال‪ََ،‬‬ ‫َمَفعَلَ(مَفعِل‪َ،‬مَفعَلَة)َمَفَا ِعيل‪ََ،‬‬ ‫فَعِيلَ‪َ،‬فَعُول‪،‬‬
‫‪ shows the type of verb for trilateral forms. For derived forms, use numbers from 2 thru 10.‬ف ‪For the last line, write only those that you know. The letter‬‬
‫‪85‬‬
Simplified Verb Table for Practice ‫)فِعلََ(ف‬ Sheet No.__
‫ماضي مجهول مضارع مجهول‬ ‫نهي‬ ‫أمر‬ ‫مضارع‬ ‫ماضي‬

For the last line, write only those that you know. The letter ‫ ف‬shows the type of verb for trilateral forms. For derived forms, use numbers from 2 thru 10

86
‫)‪Detailed Blank Table for Practice (Please make photocopies and use it for practice on different verbs‬‬
‫ُمؤنَّث ‪Feminine‬‬ ‫ذمرك ‪Masculine‬‬
‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬ ‫(وهراہ ےہ با وهاگ)‬ ‫فِعلَمُ َ‬
‫ضارِع‬ ‫(وج اك م وهت ا)‬ ‫فِعلَمَا ِ‬
‫ضي‬
‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬ ‫‪Imperfect‬‬ ‫‪Perfect‬‬

‫تَفع َ َل ُ‬ ‫َف َع َلتَ‬ ‫يَفع َ َل ُ‬ ‫َف َع َلَ‬


‫‪She does / will do.‬‬ ‫‪She did.‬‬ ‫‪He does / will do.‬‬ ‫‪He did.‬‬
‫وه ركيت ےہ‪/‬ركہ ىگ‬ ‫آس ےن ايك‬ ‫وه ركبا ےہ‪/‬ركہ اگ‬ ‫آس ےن ايك‬

‫تَفع َ َال ِنَ‬ ‫َف َع َل َتا‬ ‫يَفع َ َال ِنَ‬ ‫َف َع َالَ‬
‫‪You two do/ will do.‬‬ ‫‪They two did.‬‬ ‫‪You two do/ will do.‬‬ ‫‪They two did.‬‬
‫وه دوونن ركيت ںيه‪ /‬ركنيگي‬ ‫آن دوونن ےن ايك‬ ‫وه دوونن ركےت ںيه‪/‬ركےگني‬ ‫آن دوونن ےن ايك‬

‫يَفعَل َنَ‬ ‫َف َعل َنَ‬ ‫يَفعَل ُ َ‬


‫ونَ‬ ‫َف َع ُلوا‬
‫‪They do / will do‬‬ ‫‪They all did.‬‬ ‫‪They do / will do‬‬ ‫‪They all did.‬‬
‫و ه ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫آنہون ےن ايك‬ ‫و ه ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫آنہون ےن ايك‬

‫تَفعَلِي ََن‬ ‫َف َعل َِ‬


‫ت‬ ‫تَفع َ َل ُ‬ ‫َف َعل ََ‬
‫ت‬
‫‪You do / will do.‬‬ ‫‪You did.‬‬ ‫‪You do / will do.‬‬ ‫‪You did.‬‬
‫آ ت ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫آ ت ےن ايك‬ ‫آ ت ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت ےن ايك‬

‫تَفع َ َال ِنَ‬ ‫َف َعل ُت َما‬ ‫تَفع َ َال ِنَ‬ ‫َف َعل ُت َما‬
‫‪You two do / will do.‬‬ ‫‪You two did.‬‬ ‫‪You two do / will do.‬‬ ‫‪You two did.‬‬
‫مت دوونن ركيت وه‪/‬ركوىگ‬ ‫مت دوونن ےن ايك‬ ‫مت دوونن ركےت وه‪/‬ركوےگ‬ ‫مت دوونن ےن ايك‬

‫تَفعَل َنَ‬ ‫َف َعل ُت َن‬ ‫تَفعَل ُ َ‬


‫ونَ‬ ‫َف َعل ُت َم‬
‫‪You all do / will do.‬‬ ‫‪You all did.‬‬ ‫‪You all do / will do.‬‬ ‫‪You all did.‬‬
‫آ ت سپ ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫آ ت سپ ےن ايك‬ ‫آ ت سپ ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫آ ت سپ ےن ايك‬

‫‪I do / will do.‬‬


‫ںيم ركيت وهن‪/‬ركون ىگ‬ ‫أَفع َ َل ُ‬ ‫‪I did.‬‬

‫ںيمےن ايك‬ ‫َف َعل َُ‬


‫ت‬ ‫‪I do / will do.‬‬
‫ںيم ركبا وهن‪/‬ركون اگ‬ ‫أَفع َ َل ُ‬ ‫‪I did.‬‬
‫ںيم ےن ايك‬ ‫َف َعل َُ‬
‫ت‬
‫نَفع َ َل ُ‬ ‫َف ََعل َنا‬ ‫نَفع َ َل ُ‬ ‫َف َعل َنا‬
‫‪We do / will do.‬‬ ‫‪We did.‬‬ ‫‪We do / will do.‬‬ ‫‪We did.‬‬

‫مه ركيت ںيه‪/‬ركںي ىگ‬ ‫مه ےن ايك‬ ‫مه ركےت ںيه‪/‬ركںي ےگ‬ ‫مه ےن ايك‬

‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬ ‫‪Negative‬‬ ‫نهي‬ ‫‪Imperative‬‬ ‫أمر‬

‫َالَتَفعَلِي‬ ‫اِفعَلِي‬ ‫َالَتَفع َ َل‬ ‫اِفع َ َل‬


‫!‪Don’t do‬‬ ‫)‪Do! (fg‬‬ ‫!‪Don’t do‬‬ ‫!‪Do‬‬
‫مپ رك!‬ ‫رك! (ؤمنت)‬ ‫مپ رك!‬ ‫رك!‬

‫َالَتَفع َ َالَ‬ ‫اِفع َ َالَ‬ ‫َالَتَفع َ َالَ‬ ‫اِفع َ َالَ‬


‫!‪Don’t (you two) do‬‬ ‫‪َ !)Do (you two‬‬ ‫!‪Don’t (you two) do‬‬ ‫!)‪Do (you two‬‬
‫مپ ركو (مت دوونن)‬ ‫َركو!( مت دوونن)‬ ‫مپ ركو مت (دوونن)‬ ‫ركو مت (دوونن)‬

‫َالَتَفعَل َنَ‬ ‫اِفعَل ََن‬ ‫َالَتَفعَلُوا‬ ‫اِفعَلُوا‬


‫!‪Don’t (you all) do‬‬ ‫‪They all did.‬‬ ‫!‪Don’t (you all) do‬‬ ‫!)‪Do (you all‬‬

‫مپ ركو!‬ ‫ركو!‬ ‫مپ ركو!‬ ‫ركو!‬


‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬ ‫‪Passive participle‬‬ ‫اسمَمفعول‬ ‫‪Active participle‬‬ ‫اسمَفاعل‬

‫مَفعُولَة‬ ‫فَا ِعلَة‬ ‫مَفعُول‬ ‫فَا ِعل‬


‫‪The one who is affected‬‬ ‫‪Doer).‬‬ ‫‪The one who is affected.‬‬ ‫!‪Doer‬‬
‫وه سج رپ آرث ڑپآ‬ ‫ركےن وآىل!‬ ‫وه سج رپ آرث ڑپآ‬ ‫ركےن وآال!‬
‫َ‬ ‫مَفع ُ َ‬
‫مَفعُولَتَا ِن‪َ،‬مَفعُولَتَي ِنَ‬ ‫فَا ِعلَتَا ِن‪َ،‬فَا ِعلَتَي ِنَ‬ ‫والن‪َ،‬مَفعُولَين‬ ‫فَا ِع َالن‪َ،‬فَا ِعلَين‬
‫‪The two who are affected‬‬ ‫‪Doers (two) (she).‬‬ ‫‪The two who are affected‬‬ ‫!)‪Doers (two‬‬
‫وه دو نج رپ آرث ڑپآ‬ ‫دوركےنوآايلن‬ ‫وه دو نج رپ آرث ڑپآ‬ ‫دو ركےن وآےل‬
‫‪All those who are affected‬‬
‫والتَ‬‫تَمَفع ُ َ‬ ‫مَفع ُ َ‬
‫وال ٌ‬ ‫)‪Doers ( all‬‬
‫ت‪َ،‬فَا ِع َالتَ‬ ‫فَا ِع َال ٌ‬ ‫‪All those who ar affected.‬‬
‫مَفعُولُون‪َ،‬مَفعُولِين‬
‫!)‪Doers (all‬‬
‫فَا ِعلُون‪َ،‬فَا ِعلِين‬
‫وه نج رپ آرث ڑپآ‬ ‫رك ےن وآايلن‬ ‫وه نج رپ آرث ڑپآ‬ ‫ركےن وآےل!‬
‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬ ‫‪Passive Voice‬‬ ‫جهُول‬
‫مَ ْ‬

‫تُفع َ َل ُ‬ ‫فُعِلَتَ‬ ‫يُفع َ َل ُ‬ ‫فُعِ َل َ‬


‫‪It is being done.‬‬ ‫‪(It) is done.‬‬ ‫‪It is being done.‬‬ ‫‪(It) is done.‬‬
‫ىك اجيت ےہ‬ ‫ىك يئگ‬ ‫ايك اجبا ےہ‬ ‫ايك ت ا‬
‫َ‬ ‫لكماتَذاتَصلة ‪Related words‬‬

‫‪;Name of the tool‬‬ ‫مِفعَال‪ََ،‬‬ ‫مَفعَلَ‪،‬مَفعِل‪َ،‬‬


‫فَعِيلَ‪َ،‬فَعُول َ‬
‫‪Name of place‬‬ ‫‪Names for those having‬‬
‫‪)Doing it once (plural‬‬ ‫فِعلَةَ(فِع َالت)‬ ‫‪)(plural‬‬ ‫مَفعَلَةَ(مَفَا ِعيل)‬ ‫‪these attributes‬‬

‫‪87‬‬

88
ْ َ ُ ْ ‫ﻠ‬َ َ
‫ﻓﻌ‬ ُ ‫ﻞ‬ َ ‫ﻌ‬ ْ َ
َ
َ ‫ﻓ ﻌﻠ‬
َْ ‫ﺖ أ‬ ‫ﺖ‬ ‫ﻔ‬ ُ‫َ ْﻔ َﻌﻞ‬
َ ‫ﻌ‬ ‫ﻓ‬ ‫َﻓ َﻌ َﻼ‬
‫ﻗﺮآ ﯽ ﻧﺼﺎب‬

َْ َ‫ﻞ ُ ﻔ‬
Qur’anic Studies
(Supp. Book-2)

‫َﻞ‬
UNDERSTAND

‫ﻌ‬
A C A D E M Y

‫ء‬ ٓ
27 ‫ ا‬TV 5 ‫ہ‬ ‫ز ں‬ 20 ‫ب‬ ‫ں دا‬ ‫ ا‬500

َ َ ‫ﻓﻌ‬
‫ُﻞ‬

55 Verbs of the Qur'an


2 1

(‫ آ ا ظ‬50%)

4 3

( ‫ آ ا ظ‬100%) (‫ آ ا ظ‬20% )

، 6 ‫آ‬، ُ ”(50%) ‫آ ن‬، ‫ً “آؤ آن اور ز‬

‫ ا ل‬55 ! 50% ً
‫۔‬
78,000 ۤ ،
(
ۤ 40,000 ً
) TPI
ۤ 125

‫ رآ‬11,000 ‫آن‬
( ‫ں‬ )
An interesting syllabus to learn Qur'anic Arabic for children and adults;

55 Verbs of the Qur'an Designed under the guidance of scholars;


Ideal for schools, Makatib, Madaris, study circles, and weekend classes
that occur in the Qur’an 11,000 times Being taught in more than 500 schools Translated in 20 interna onal languages
(with detailed conjugation tables) Relayed on 5 interna onal TV networks 27 Lakhs Facebook likes

Our Courses
1 ReadAl-Qur'an 2 UnderstandtheQur'an&Salah
the easy way and with tajweed the easy way (50% Qur’anic words)

3 UnderstandtheQur'an&Dua 4 UnderstandtheQur'an
the easy way the easy way (100% Qur’anic words)
‫ﺗﺎﻟﯿ‬
(20% extra Qur’anic words)
‫ﻒ‬
Dr. Abdulazeez Abdulraheem

For example, in Course (Understand the Qur'an & Salah - the easy way), through
Surah Al-Fatihah, last six surahs, parts of Salah and basic Arabic grammar, you will learn 125
important words that occur in the Qur’an 40,000 times (from a total of 78,000 words in the
Qur’an, i.e., 50% words of the Qur’an). The basic grammar of these words is taught through TPI
(Total Physical Interaction) in an interesting & interactive way.

Plot No. 13-6-434/B/41, 2nd Floor, Omnagar, Langar House, Hyderabad - 500 008. Telangana - INDIA
Phone Nos: +91- 9652 430 971 /+91-40-23511371
Website: www.understandquran.co.in I Email: info@understandquran.co.in

You might also like