TÜRK STANDARDI

TURKISH STANDARD

TS ISO 3864-2
Haziran 2007

ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070

GRAFİK SEMBOLLER – EMNİYET İLE İLGİLİ RENK VE

İŞARETLER –
BÖLÜM 2: MAMUL EMNİYET ETİKETLERİ İÇİN TASARIM
PRENSİPLERİ

Graphical symbols – Safety colours and safety signs –

Part 2: Design principles for product safety labels

Deniz DEMİRCİ Dr. Mahmut ÖZDEMİR

Konu Raportörü İhtisas Grubu Başkanı

Rasim YILMAZ Kenan MALATYALI

Genel Sekreter Teknik Kurul Başkanı

TEKNİK KURUL
Deniz DEM 2005/58400
Raportör

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

Ön söz

- Bu standard, ISO tarafından kabul edilen ISO 3864-2 (2004) standardı esas alınarak TSE Mühendislik
Hizmetleri İhtisas Grubu’nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 26 Haziran 2007 tarihli toplantısında
Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.

- ISO 3864 Grafik semboller – Emniyet ile ilgili renk ve işaretler – genel başlığı altında aşağıda
sunulan bölümlerden oluşmaktadır:
- Bölüm 1: İş yerleri ve halka açık alanlardaki emniyet işaretleri için tasarım prensipleri
- Bölüm 2: Mamul emniyet etiketler için tasarım prensipleri
- Bölüm 3: Emniyet işaretlerinde kullanılan grafik semboller için tasarım kriterleri

− Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

İçindekiler
Giriş.....................................................................................................................................................................
1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ............................................................................................ 1
3 Terimler ve tarifler .................................................................................................................................... 1
4 Emniyet renklerinin amacı....................................................................................................................... 3
4.1 Genel ....................................................................................................................................................... 3
4.2 Karşıt renk ............................................................................................................................................... 4
4.3 Renk kullanımı......................................................................................................................................... 4
5 Önemli tehlikelerin bulunduğu paneller................................................................................................. 4
5.1 Genel ....................................................................................................................................................... 4
5.2 Önemli tehlikelerin bulunduğu panellerin yerleştirilmesi .......................................................................... 5
5.3 İşaret kelimesi seçenekleri....................................................................................................................... 5
6 Mamul emniyet etiketlerinin tipleri ve yerleştirilmesi........................................................................... 5
6.1 Genel ....................................................................................................................................................... 5
6.2 Tek emniyet işareti .................................................................................................................................. 5
6.3 Ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin paneliyle birlikte kullanılan tek emniyet işareti ........................ 6
6.4 Önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin paneliyle birlikte
kullanılan tek emniyet işareti .......................................................................................................................... 6
6.5 Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içermeyen mamul birleşik emniyet etiketi ................................ 7
6.6 Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren mamul birleşik emniyet etiketi ....................................... 7
6.7 Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içermeyen mamul çoklu emniyet etiketi ................................... 9
6.8 Önemli tehlikelerin bulunduğu paneli içeren mamul çoklu emniyet etiketi .............................................. 9
Ek A (Bilgi için) Mamul emniyet etiketi bileşenlerinin görünülürlüğünü artırmak için kılavuz.............. 10
Ek B (Bilgi için) İşaret kelimeleri çevirileri .................................................................................................. 12
Ek C (Bilgi için) Mamul emniyet etiketleri örnekleri ................................................................................... 13
Ek D (Bilgi için) Mamul emniyet etiketi geliştirme sırasında göz önünde bulundurulacak hususlar ... 17
Ek E (Bilgi için) Turuncu emniyet rengi için renk sıralama sistemlerine atıflar ...................................... 19
Kaynaklar........................................................................................................................................................ 20
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

Giriş

Mamul emniyet bilgi iletişimi sisteminin standard hâle getirilmesi ihtiyacı bulunmaktadır. Bu standard, bir
mamulün yerleştirilmesi, işlemesi, kullanımı, bakımı ve/veya elden çıkarılmasıyla ilgili emniyet bilgi aktarımı
maksadıyla kullanılabilecek mamul emniyet etiketlerinin çizimlerini sağlar. Mamul emniyet etiketleri iş yerleri
ve halka açık binalardaki emniyet işaretleri olarak kullanılmamalıdır.

Bu standard, ISO 3864-1’de belirtilen tehlike iletişim sistemini oluşturur. Bu standardda, aşağıda belirtilen
hususlarda iletişime yardımcı olacak mamul emniyet etiketleri için ilave çizimleri belirtilmiştir:
a) Tehlikenin önem derecesi ve
b) Yazılı ve sembolik şekillerde tamamlayıcı emniyet bilgisi.

Emniyet bilgi iletişiminde dil sorununun üstesinden gelmek için, bu standardda gösterilen mamul emniyet
etiket çizimlerinin tamamı emniyet işaretleri içerir. Bu standard, ilave grafik semboller ve metin kullanan
çizimlerin yanında sadece emniyet işaretleri kullanan mamul emniyet etiket çizimlerini içermektedir. Gerekli
emniyet bilgisinin bir kısmı sembolik şekilde aktarılamıyorsa, metnin emniyet işaretiyle birleşiminin daha etkili
olacağına karar verilmişse veya ülkelerdeki yasal kurallar emniyet bilgisi iletişimi için metin kullanımını
zorunlu kılmaktaysa, metin içeren mamul emniyet etiketleri kullanılabilir. Emniyet bilgisi sağlayan bütün
sistemler için eğitim önemli bir bölümdür. Bir mamulü güvenli bir şekilde işletmek veya hizmete sunmak için
gerekli emniyet bilgisi miktarı bir mamul emniyet etiketinde aktarılabilenden daha fazla olabileceği için, bir
mamulün yanındaki dokümantasyon (örneğin mamul broşürü, yerleştirme kılavuzu, işletme kılavuzu, hizmet
kılavuzu) kullanıcıya emniyet için gerekli ilave bilgi sağlamakta mamul emniyet etiketlerini tamamlayabilir. Bir
mamulün kullanıcı dokümantasyonu mamul emniyet etiketleri üzerinde gösterilen emniyet işaretlerinin ve
tamamlayıcı emniyet bilgisinin anlamı hakkında kullanıcıyı eğitmek için bir yer de sunmaktadır (Ek A).

Bir mamul emniyet etiketi geliştirileceği zaman, mamulle ilgili tehlikeler ve onlara karşılık gelen riskler
değerlendirilmelidir. Uyarı yapıp yapmamak, bir mamul emniyet etiketi şeklinde mamul üzerinde bir uyarıda
mı yoksa kullanıcı dokümantasyonunda mı uyarı bulunulacağına karar verilirken bir çok unsur göz önünde
bulundurulmaktadır. Riskin ciddiyeti, tehlikeyle karşılaşma muhtemellığı, riskin hangi düzeye kadar açık
olduğu ve tehlikeyle karşılaşması muhtemel şahıs bu çeşit unsurlar arasındadır.
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

Grafik semboller – Emniyet ile ilgili renk ve işaretler –

Bölüm 2: Mamul emniyet etiketleri için tasarim prensipleri

ÖNEMLİ- ISO 3864’ün bu bölümünün elektronik dosyasında gösterilen renkler doğru gösterimlermiş
gibi ne ekranda görünebilir ne de basılabilir. ISO tarafından basılan ISO 3864’ün bu bölümünün
kopyaları (çıplak gözle karar verildiği gibi kabul edilebilir bir toleransla birlikte) renk kurallarına
uymak üzere imal edilmiş olsa da, bu basılı kopyaların renk karşılaştırması için kullanılması
amaçlanmamıştır. Bunun yerine, Madde 4.1 ve ISO 3864-1’de belirtilen renk ölçme ve ışık ölçme
özelliklerine başvurulmalıdır. Ana noktalar olarak, Ek E‘de turuncu emniyet rengi için ve ISO 3864-1
Ek A‘da diğer emniyet renkleri için renk düzen sistemlerinden referanslar sağlanmaktadır.

1 Kapsam
Bu standard, mamuller, örneğin tüketici mamulleri ve sanayi donanımı dâhil, fakat onlarla sınırlı olmayan,
normal ticaret akışında imal edilen ve satışa sunulan herhangi bir malzeme için emniyet etiketlerinin
tasarımında, ISO 3864-1’e ilave prensipler tesis edilmesini kapsar. Bir mamul emniyet etiketinin amacı belirli
bir tehlike hakkında insanları uyarmak ve tehlikeden nasıl kaçınılabileceğini tarif etmektir.

Bu standard, emniyetle ilgi soruların yöneltilebileceği sanayilerdeki bütün mamuller için geçerlidir. Ancak,
aşağıda belirtilen alanlarda kullanılan emniyet etiketleri için geçerli değildir:
- Kimyasal maddeler,
- Tehlikeli maddelerin ve ilaçların nakliyesi,
- Bu dokümanın belirli hükümlerinden farklılık gösteren yasal düzenlemelere konu olan sektörler.

Bu standardda yer alan tasarım prensiplerinin bütün ISO Teknik Komiteleri ve kendi sanayileri veya
hizmetlerinde mamul emniyet etiket standardlarının geliştirilmesinde mamul emniyet etiketi tasarımı yapan
kişiler tarafından kullanılması amaçlanmaktadır.

Bazı ülkelerdeki yasal veya düzenleyici kurallar bu standardda verilen bazı kurallardan farklılık gösterebilir.
Mamul emniyet etiketlerinde uluslararası standardizasyon sağlamak için, düzenlemeleri yenilerken bu
standard göz önünde bulundurulmalıdır.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır.
Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste hâlinde verilmiştir. Tarih belirtilen
atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması
şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi hâlinde en son baskısı
kullanılır.

EN, ISO, IEC Adı TS No1 Adı

vb. No (İngilizce) (Türkçe)
ISO 3864-1 Graphical symbols, Safety colours and TS ISO Grafik semboller - Emniyet ile
safety signs – Part 1: Design principles 3864-1 ilgili renk ve işaretler -
for safety signs in workplaces and public Bölüm 1: İş yerleri ve halka açık
areas alanlardaki emniyet işaretleri için
tasarım prensipleri
ISO 17724 Graphical symbols – Vocabulary TS ISO Grafik semboller - Terimler ve
17724 tarifler

3 Terimler ve tarifler
Bu standardın amaçları bakımından, aşağıdaki ve ISO 17724’te verilen terimler ve tarifler uygulanır.

1
TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. * işaretli
olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce olarak yayımlamış olan Türk Standardlarıdır.
1
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

3.1 Dikkat
Kaçınılmaması hâlinde küçük veya orta düzeyde yaralanmalara yol açabilecek muhtemel tehlikeli bir durumu
belirtmek için kullanılan işaret kelimesi.

Not - ISO 17724’ten uyarlanmıştır.

3.2 Mamul birleşik emniyet etiketi

Dikdörtgen şeklinde bir etiketin üzerinde mamul emniyet işareti ve/veya tamamlayıcı emniyet bilgisi ve/veya
önemli tehlikelerin bulunduğu panelin birleşimi.

Not - Bir mamul birleşik emniyet etiketi, bir mesajı iletir.

3.3 Tehlike
Kaçınılmaması hâlinde ölüm veya ciddi düzeyde yaralanmalara yol açabilecek, olması kuvvetle muhtemel
tehlikeli bir durumu belirtmek için kullanılan işaret kelimesi.

Not - ISO 17724’ten uyarlanmıştır.

3.4 Genel uyarı işareti

Genel bir tehlikeyi belirtmek üzere kullanılan emniyet işareti.

Not - Bu emniyet işareti bir mamul emniyet etiketine dikkat çekmek için kullanılabilir (Şekil A.5).

3.5 Zarar
Fiziki yaralanma ve/veya sağlıkta veya mamulde meydana gelen hasar.

Not - ISO/IEC Kılavuz 51’den uyarlanmıştır.

3.6 Zarar nedeni

Muhtemel zarar kaynağı.

Not 1 - ISO/IEC Kılavuz 51’den uyarlanmıştır.

Not 2 - Zarar nedeni ifadesi genelde beklenen zararın kaynağı veya doğasını tarif etmek amacıyla kullanılır
(örneğin elektrik çarpması, ezilme, kesme, zehirlenme, yangın, boğulma).

3.7 Önemli tehlikelerin bulunduğu panel

Bir tehlikeyle ilgili risk kategorisini ileten bir mamul birleşik veya çoklu emniyet etiketi alanı.

Not - Bu panel genel uyarı işareti, bir işaret kelimesi ve karşılık gelen arka zemin rengini içerir (Çizelge 3).

3.8 Mamul çoklu emniyet etiketi

Aynı dikdörtgen etiketi üzerinde iki veya daha fazla sayıda emniyet işareti ve kullanılması durumunda,
tamamlayıcı emniyet bilgisi ve/veya önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren mamul emniyet etiketi.

3.9 Mamul emniyet etiketi

Gözlemciyi bir veya daha çok sayıda muhtemel tehlike hakında bilgilendiren ve emniyet tedbirleri ve/veya
tehlike/tehlikelerden kaçınmak için gerekli faaliyetleri tarif eden bir mamul üzerindeki etiket.

[ISO 17724]

Not - Mamul emniyet etiketi bir tehlike, tehlikeli durum, bir tehlikeden kaçınmak için önlem ve/veya
tehlikeden kaçınmanın bir sonucunu iletir.

3.10 Artık risk

Koruyucu önlemler alındıktan sonra kalan risk.

[ISO/IEC Kılavuz 51]

2
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

3.11 Risk
Zararın oluşma muhtemellığı ve o zararın önem derecesinin birleşimi.

[ISO/IEC Kılavuz 51]

3.12 Emniyet rengi

Bir emniyet anlamının yüklendiği özel niteliklere sahip renk.

[ISO 17724]

3.13 Emniyetli görüş mesafesi

Bir kişi etiketi hâlen doğru bir şekilde okuyup mamul emniyet etiketinin mesajını takip edebiliyorken
bulunuyorken mamul emniyet etiketiyle arasındaki mesafe.

3.14 İşaret kelimesi

Bir mamul emniyet etiketine dikkat çeken ve bir risk kategorisi belirleyen kelime.

3.15 Tamamlayıcı emniyet bilgi paneli

Ana amacı ilave açıklama getirmek olan emniyet bilgi sembolü veya emniyet bilgi metni.

Not - Bir tamamlayıcı emniyet bilgi paneli tipik bir şekilde zarar sonucu veya zarardan kaçınma bilgisi iletir.

3.16 Hedef kitle

Mamul emniyet etiketinin üzerindeki emniyet bilgisinin aktarılmasının hedeflendiği kişi/kişiler.

3.17 Tolere edilebilir risk

Mevcut toplum değerlerine bağlı olarak belirli bir bağlamda kabul edilen risk.

[ISO/IEC Kılavuz 51]

Not - Tolere edilebilir risk hakkında açıklamalar, Ek D.1’de verilmiştir.

3.18 Uyarı
Kaçınılmaması durumunda ölüm veya ciddi yaralanmalarla sonuçlanabilecek muhtemel tehlikeli bir durumu
bildirmek için kullanılan işaret kelimesi.

[ISO 17724]

4 Emniyet renklerinin amacı

4.1 Genel
Bir mamul emniyet etiketi üzerinde belirli bir emniyet rengi kullanmanın aşağıda sunulan iki temel amacı
bulunmaktadır:

a) Renk kullanımı, mamul emniyet etiketine hızlı bir şekilde dikkat çekmekte ve böylece mamul emniyet
etiketi kolaylıkla fark edilmektedir;
b) Emniyet renk kodlaması bir bütün olarak mamul emniyet etiketini ve onun bölümlerini tarif etmek ve
onlara anlam vermeye hizmet eder.

Sadece bir UYARI işaretinin, önemli tehlikelerin bulunduğu panel üzerinde kullanılması durumunda
kullanılacak olan turuncu rengine ilave olarak, sadece ISO 3864-1 renk ölçme ve ışık ölçme kurallarına
uygun emniyet renkleri kullanılmalıdır. Çizelge 1 ve Çizelge 2, turuncu renge ait renk ölçme ve ışık ölçme
özelliklerini belirlemektedir. Ek E, turuncu emniyet rengi için renk düzen sistemlerinden referanslar
sağlamaktadır.

3
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

Çizelge 1 – Sıradan malzemeler için turuncu rengi renk koordinatları ve parlaklık faktörü

Koordinat Müsaade edilen renk alanını tespit eden köşe noktalarının Parlaklık
renk koordinatları: faktörü
Standard aydınlatıcı D65 CIE 2o Standard gözlemci β
1 2 3 4
x 0,603 0,538 0,508 0,563 ≥ 0,21
y 0,397 0,382 0,412 0,436

Çizelge 2 – Sıradan malzemeler için renk diyagramındaki daha sıkı alanlar için turuncu renkle ilgili renk
koordinatları ve parlaklık faktörü

Koordinat Müsaade edilen renk alanını tespit eden köşe noktalarının Parlaklık
renk koordinatları: faktörü
Standard aydınlatıcı D65 CIE 2o Standard gözlemci β
1 2 3 4
x 0,590 0,552 0,532 0,567 ≥ 0,25
y 0,410 0,398 0,418 0,432

4.2 Karşıt renk

Karşıt renkler, ISO 3864-1’e uygun olmalıdır. Turuncu için karşıt renk, siyahtır.

4.3 Renk kullanımı

Bir grafik sembol etrafında geometrik bir şekil kullanıldığı zaman, şekle karşılık gelen emniyet rengi grafik
sembol tarafından aktarılacak emniyet bilgisinin tipini belirtmelidir (örneğin uyarı, yasaklama veya zorunlu
uygulama, ISO 3864-1).

Önemli tehlikelerin bulunduğu panel kullanıldığı zaman, bu panel ilgili tehlikelerin önem derecesini
belirtmelidir (örneğin TEHLİKE, UYARI veya DIKKAT, Çizelge 3).

Çizelge 3 – Önemli tehlikelerin bulunduğu paneldeki renklerin genel anlamı ve kullanımı

Panel fon Karşıt renk Anlam/kullanım Önemli tehlikelerin bulunduğu panel gösterimi
rengi
Kırmızı Beyaz Yüksek risk
seviyesini göstermek
için TEHLİKE önemli
tehlikelerin
bulunduğu panel
Turuncu Siyah Orta risk seviyesini
göstermek için
UYARI önemli
tehlikelerin
bulunduğu panel
Sarı Siyah Düşük risk seviyesini
göstermek için
DIKKAT önemli
tehlikelerin
bulunduğu panel
Genel uyarı işaretinin dış sarı sınırı bir seçenektir ve göz ardı edilebilir.
Not - Önemli tehlikelerin bulunduğu paneldeki emniyet işareti ISO 7010’de belirtilen W001 genel uyarı
işaretidir.

5 Önemli tehlikelerin bulunduğu paneller

5.1 Genel
Tehlike önem seviyesi belirtilecekse, mamul birleşik veya çoklu emniyet etiketinin üst kısmına bir önemli
tehlikelerin bulunduğu panel ilave edilmelidir. Önemli tehlikelerin bulunduğu paneller kullanıldığında,
dikdörtgen şeklinde olmalı ve Çizelge 3’te verildiği gibi, aşağıdaki üç unsurun tamamını içermelidir:

4
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

− Genel uyarı işareti,

− İşaret kelimesi,
− İlgili renk.

5.2 Önemli tehlikelerin bulunduğu panellerin yerleştirilmesi

Önemli tehlikelerin bulunduğu panel, işaret kelimesini takip eden genel uyarı işaretini içermelidir. İşaret
kelimesi ve genel uyarı işareti önemli tehlikelerin bulunduğu panelde birlikte ortalanmalıdır (Çizelge 3).

5.3 İşaret kelimesi seçenekleri

İşaret kelimesi, bakan kişileri zararın önem ve risk seviyesi hakkında uyarmalıdır (zarara uğrama
muhtemellığı ve zarara uğramanın muhtemel sonuçları hakkında tahmin). Önemli tehlikelerin bulunduğu
paneller için aşağıda sunulan üç işaret kelimesi seçeneği mevcuttur:
− TEHLİKE
− UYARI veya
− DİKKAT

(Diğer dillerde standard hâle getirilmiş işaret kelimeleri için Ek B’ye bakınız.)

İşaret kelimeleri üstte ve koyu karakterlerle yer almalıdır.

6 Mamul emniyet etiketlerinin tipleri ve yerleştirilmesi

6.1 Genel
Bir mamul emniyet etiketi bir veya daha çok emniyet işaretinden oluşmalıdır. Buna ilaveten, bir mamul
emniyet etiketine bir veya daha çok tamamlayıcı emniyet bilgi paneli ve bir önemli tehlikelerin bulunduğu
panel eşlik edebilir. Tamamlayıcı emniyet bilgi panelleri ya metin ya da tamamlayıcı emniyet bilgi
sembolünden oluşmalıdır.

Mamul emniyet etiketleri aşağıda belirtilen yedi temel tipten birisine uygun olmalıdır:
− Tek emniyet işareti,
− Ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin paneliyle birlikte kullanılan tek emniyet işareti,
− Önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin paneliyle birlikte
kullanılan tek emniyet işareti,
− Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içermeyen mamul birleşik emniyet etiketi,
− Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren mamul birleşik emniyet etiketi,
− Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içermeyen mamul çoklu emniyet etiketi,
− Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren mamul çoklu emniyet etiketi.

Not 1 - Mamul emniyet etiketleri örnekleri, Ek C’de verilmiştir.

Not 2 - Mamul emniyet etiketleri için geliştirme hususları, Ek D’de verilmiştir.

Tek emniyet işareti

Bir mamul emniyet etiketi tek bir emniyet işaretinden oluştuğu zaman, mamul emniyet etiket yerleştirilmesi
emniyet etiketinin ISO 3864-1’de tarif edilen şekil ve renklerini kullanmalıdır (Şekil 1).

Mamuller, hem tehlike teşhisi hem de tehlikeden kaçınma bilgisi iletmek için genelde birden çok emniyet
işaretine ihtiyaç duyar. Böylelikle, emniyet işaretleri; bir mamul çoklu emniyet etiketinde birleştirilmiş veya
ayrı kullanılmak suretiyle, genelde birlikte kullanılır (örneğin bir zorunlu uygulama işareti ve/veya bir
yasaklama işaretinin yanına yerleştirilmiş uyarı işareti). Uyarı, zorunlu uygulama ve yasaklama emniyet
işaretlerinin uygun yerleştirilme ve renklerini tespit için ISO 3864-1’e bakınız.

5
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

Uyarı Yasaklama Zorunlu uygulama

Şekil 1 - ISO 3864-1’de tarif edildiği şekliyle emniyet işaretlerinin yerleştirilmesi

6.2 Ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin paneliyle birlikte kullanılan tek emniyet
işareti
Mamul emniyet etiketleri, emniyet işaretinin anlamını tamamlayan veya açıklayan ilave bilgi içeren
tamamlayıcı emniyet bilgisiyle birlikte kullanılabilir. Tamamlayıcı emniyet bilgisi paneli dikdörtgen şeklinde
olmalıdır.

Tamamlayıcı emniyet bilgi paneli, emniyet işaretinin altına veya yanına yerleştirilmelidir (Şekil 2).

Şekil 2 - Ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin paneliyle birlikte kullanılan tek emniyet işaretinin
yerleştirilmesi

6.3 Önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi
metin paneliyle birlikte kullanılan tek emniyet işareti
Mamul emniyet etiketleri, hem önemli tehlikelerin bulunduğu panel hem de emniyet işaretinin anlamını
tamamlayan ya da açıklayan metin şeklinde ilave bilgi içeren tamamlayıcı bir emniyet bilgi paneliyle birlikte
kullanılabilir. Tamamlayıcı emniyet bilgi paneli dikdörtgen şeklinde olmalıdır.

Şekil 3 - Önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren ayrı bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin paneliyle birlikte
kullanılan tek emniyet işaretinin yerleştirilmesi

6
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

6.4 Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içermeyen mamul birleşik emniyet
etiketi
Mamul birleşik emniyet etiketleri, dikdörtgen şeklinde bir etiket üzerinde tamamlayıcı emniyet bilgisiyle
emniyet işaretini birleştirir. Mamul birleşik emniyet etiketleri üzerinde, tamamlayıcı emniyet bilgisi metin veya
bir tamamlayıcı emniyet bilgi sembolüyle iletilebilir.

Emniyet işareti ve tamamlayıcı emniyet bilgi panelini ayırmak için mamul birleşik emniyet etiketleri üzerinde
siyah sınırlar kullanılabilir.

Mamul birleşik emniyet etiketleri üzerinde tamamlayıcı emniyet bilgisi emniyet işaretinin altına veya yanına
yerleştirilmelidir (Şekil 4).

A) B)

Örnek A: Genel renk ve sınırları olan düşey yerleştirme

Örnek B: Genel renk ve sınırları olan yatay yerleştirme

Şekil 4 - Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içermeyen mamul birleşik emniyet etiketi yerleştirilmesi

6.5 Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren mamul birleşik emniyet etiketi
Önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren mamul birleşik emniyet etiketlerinde, önemli tehlikelerin
bulunduğu panel düşey bir etiketin üstüne veya mamul birleşik emniyet etiketi üzerinde, tamamlayıcı emniyet
bilgi panelinin üzerine yerleştirilmelidir.

Emniyet işareti ve tamamlayıcı emniyet bilgi paneli ve önemli tehlikelerin bulunduğu paneli ayırmak için bir
mamul birleşik emniyet etiketi üzerinde siyah sınırlar kullanılabilir (Şekil 5).

7
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

B)

A) C)

Örnek A: Düşey yerleştirme

Örnekler B ve C: Yatay yerleştirme

Şekil 5 - Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içeren mamul birleşik emniyet etiketi yerleştirilmesi

8
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

6.6 Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel içermeyen mamul çoklu emniyet etiketi
Mamul çoklu emniyet etiketleri, aynı dikdörtgen etiket üzerinde iki veya daha çok emniyet işareti ve
tamamlayıcı emniyet bilgisi içerir.

Emniyet işaretleri ve tamamlayıcı emniyet bilgi panelini ayırmak için bir mamul çoklu emniyet etiketi üzerinde
siyah sınırlar kullanılabilir (Şekil 6).

B)

A) C)

ÖRNEK A: Önemli tehlikelerin bulunduğu panel olmaksızın

ÖRNEKLER B ve C: Önemli tehlikelerin bulunduğu panel ile birlikte

Şekil 6 - Mamul çoklu emniyet etiketleri yerleştirilmesi

6.7 Önemli tehlikelerin bulunduğu paneli içeren mamul çoklu emniyet etiketi
Mamul birleşik emniyet etiketlerinde olduğu gibi, mamul çoklu emniyet etiketlerinde önemli tehlikelerin
bulunduğu panelin kullanımı isteğe bağlıdır. Önemli tehlikelerin bulunduğu panelin kullanılması durumunda,
artık risk göz önünde bulundurularak Çizelge 3’ten seçim yapılmalıdır. Bir mamul çoklu emniyet etiketi
üzerinde çoklu tehlikeler tarif edildiği ve tehlikeler değişik risk seviyelerinde sınıflandırıldığında, en büyük risk
seviyesine sahip tehlikeye karşılık gelen işaret kelimesi kullanılmalıdır.

Mamul üreticilerinin, kendi mamullerine ve mamullerinin kullanıcılarına en iyi uyan biçimi seçmeleri için
mamul çoklu emniyet etiketleri için çok sayıda yerleştirme seçeneği mevcuttur.

Emniyet işaretleri, tamamlayıcı emniyet bilgi panelleri ve önemli tehlikelerin bulunduğu panelleri ayırmak için
mamul çoklu emniyet etiketi üzerinde siyah sınırlar kullanılabilir (Şekil 6).

9
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

Ek A
(Bilgi için)
Mamul emniyet etiketi bileşenlerinin görünülürlüğünü artırmak için
kılavuz
A.1 Genel
Bir mamul emniyet etiketinin anlamının, mamulü kullananlar veya sunanlar tarafından açıkça anlaşılması
önemlidir. Bir mamulün emniyet etiketinin anlaşılmasını artırmak için, imalatçılar, mamullerindeki kullanıcı
dokümanlarına ait (örneğin işletme kılavuzları, talimatlar, emniyet broşürü, hizmet kılavuzları vb.) anlamın
insanlar tarafından anlaşılmasına yardımcı olacak bilgi ilâve etmeleri konusunda kuvvetli bir şekilde teşvik
edilmektedir. Perakende ortamında satış bilgi noktasının verilmesi de teşvik edilmelidir. Mamulün ilgili
dokümantasyonundaki mamul emniyet etiketlerinin çoğaltılması ve uygulanabilir bileşen tanımlarının
çoğaltılması, bu standardın bir mamul emniyet etiketinin bileşen parçalarıyla ilgili tariflerinin kolaylaştırılması
için mamul kullanıcısını eğitme amacına yardımcı olacaktır.

A.2 Grafik semboller

Bir mamul emniyet etiketi her zaman bir emniyet işaretinin geometrik şekli içerisinde bir grafik sembolü içerir
(Madde A.3) ve mamul emniyet etiketinin tamamlayıcı bir emniyet bilgisi olması durumunda, dikdörtgen
şeklinde bir panel üzerinde yer alır. Mamulün emniyet etiketlerinde kullanılan emniyet işaretlerinin ve
tamamlayıcı emniyet bilgi sembollerinin anlamı, kullanıcı dokümantasyonu içerisinde açıklanmalıdır. Bu
durum, emniyet işaretlerinin ve tamamlayıcı emniyet bilgi sembollerinin ilerideki tanınmasını daha hızlı hâle
getirerek, bakan kişinin grafik sembollerin anlamını daha iyi şekilde kavramasını sağlar. Mamul emniyet
işaretlerini ve tamamlayıcı emniyet bilgi sembollerini açıklamak için diğer yardımcı broşür tiplerine ilave bilgi
eklenebilir.

A.3 Geometrik kenar şekilleri

Kullanıldığı zaman, Şekil A.1, Şekil A.2 ve Şekil A.3 ve onların başlıkları, kullanıcı dokümantasyonunda aynı
şekilde verilmelidir:

Kırmızı bir köşegen çubukla

Siyah bir üçgen şeritle birlikte sarı
bir üçgen içerisinde siyah bir
grafik sembolü tehlike bildiren bir
emniyet işareti tarif eder.
Şekil A.1 - Uyarı
birlikte kırmızı yuvarlak bir şerit
içerisinde siyah bir grafik sembol,
bir eylemin yapılmaması veya
durdurulmasını bildiren bir
emniyet işaretini tarif eder.
Şekil A.2 - Yasaklama
Mavi bir daire içerisinde beyaz bir
grafik sembol, tehlikeden
kaçınmak için bir eylemin
yapılması gerektiğini tarif eder.
Şekil A.3- Zorunlu uygulama

10
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

A.4 Önemli tehlikelerin bulunduğu paneller

Kullanıldığında, değişik önemli tehlikelerin bulunduğu panellerin anlamları bu standardda açıklandığı gibi,
kullanıcı dokümantasyonunda açıklanmalıdır. Çok sıralı tehlike sınıflandırma sistemininin anlaşılmasını
artırmak için eğitim gereklidir. Aşağıda verilen paneller bu amaç için kullanılabilir.

TEHLİKE, kaçınılmaması durumunda ölüm veya ciddi

yaralanmalara yol açacak yüksek risk düzeyindeki bir tehlikeyi
bildirir.

UYARI, kaçınılmaması durumunda ölüm veya ciddi yaralanmalara

yol açabilecek orta risk düzeyindeki bir tehlikeyi bildirir.

DİKKAT, kaçınılmaması durumunda küçük veya orta hasarlı

yaralanmalara yol açabilecek düşük risk düzeyindeki bir tehlikeyi
bildirir.

Şekil A.4 – Önemli tehlikelerin bulunduğu panellernin anlamı

A.5 Genel uyarı işareti

Kullanıldığında, genel uyarı işaretinin anlamı, kullanıcı dokümanında açıklanmalıdır. Bir mamulün yanındaki
broşürün muhtemel tehlikelere atıfta bulunduğu durumlarda, genel uyarı işareti yalnız başına veya tehlikenin
yapısına dikkat çekmek için uygun işaret kelimesiyle birlikte kullanılabilir. Aşağıda verilen gösterim bu amaç
için kullanılabilir.

Bu, genel uyarı işaretidir. Kullanıcıya muhtemel tehlikeler hakkında

uyarıda bulunmak için kullanılır. Muhtemel zarardan kaçınmak için
bu işareti takip eden bütün emniyet mesajlarına uyulmalıdır.

Şekil A.5 – Kılavuzlarda bulunacak genel uyarı işaretinin açıklaması

11
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

Ek B
(Bilgi için)
İşaret kelimeleri çevirileri
B.1 Genel
Çizelge B.1 üç işaret kelimesine TEHLİKE, UYARI ve DİKKAT ait çeşitli çevirileri vermektedir.

Çizelge B.1 – İşaret kelimeleri çevirileri

Dil TEHLİKE UYARI DİKKAT

Çince

Danimarkaca FARE ADVARSEL FORSIGTIG

Hollandaca GEVAAR WAARSCHUWING VOORZICHTIG

İngilizce DANGER WARNING CAUTION

Fince VAARA VAROITUS HUOMIO

Fransızca DANGER AVERTISSEMENT ATTENTION

Almanca GEFAHR WARNUNG VORSICHT

Yunanca KIN∆YNOΣ ΠPOEI∆OΠOIHAΣN ΠPOΣOXH

Japonca

Korece

Norveççe FARE ADVARSEL FORSIKTIG

Portekizce PERIGRO ATENÇÃO CUIDADO

Rusça OΠACHO OCTOPжHO BHИMAHИE

İspanyolca PELIGRO ADVERTENCIA ATENCIÓN

İsveççe FARA VARNING OBSERVER

Tay

Türkçe TEHLİKE UYARI DİKKAT

12
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

Ek C
(Bilgi için)
Mamul emniyet etiketleri örnekleri

Not - Aşağıda gösterilen örnekler standard hâle getirilmemiş olup, ancak sanayide kullanılmaktadır.

Aşağıda sunulanlar dâhil bu standarda uyan bir mamul emniyet etiketi tasarlarken yapılacak çok sayıda
seçim vardır:
- Sadece ISO 7010 emniyet işaretleri kullanmak, bir mamul çoklu emniyet etiketi üzerine ayrı ayrı ya da
birlikte yerleştirilmiş,
- ISO 7010 emniyet işaretlerine tamamlayıcı emniyet bilgi metni ilâve etmek,
- Bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel ilâve etmek,
- Tamamlayıcı emniyet bilgi sembolleri ilâve etmek,
- Etiket bileşenlerini ayırmak için çeşitli yollarla sınır kullanmak.

Şekil C.1 ilâ Şekil C.3’te gösterilen çizimler ile mamul emniyet etiketlerinin tasarımcısına bu standard
kapsamında verilen prensiplere göre etiket biçimleri geliştirmek seçeneklerine ait bazı görsel örnekler
vermesi amaçlanmaktadır.

Şekil C.1, bir mamul emniyet bilgisi iletimi için çeşitli yaklaşımları göstermektedir. İki veya daha çok sayıda
emniyet işaretinin kullanımı hem tehlike tarif hem de tehlikeden kaçınma bilgisi iletir.

13
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

A ve B örnekleri, bir elektrik tehlikesi (A) ve kullanıcının mamulü fişten çekmesi gerektiğini (B) bildirmek için
mamul üzerinde birlikte kullanılabilir. Örnek C, mamul paketi üzerinde mamulün suyla temas etmemesi
gerektiğini bildirmek için kullanılabilir.

Örnek D, bir mamul birleşik emniyet etiketi üzerinde iki emniyet işaretini göstermektedir.

E ve F örnekleri “Ayırmayınız”, “Islak elle dokunmayınız” ve “Banyoda kullanmayınız” dâhil ilave emniyet
mesajları iletmek için tehlikeden kaçınma ilave emniyet işaretleri eklemektedir.

Şekil C.1 – Önemli tehlikelerin bulunduğu paneller ve tamamlayıcı emniyet bilgi panelleri içermeyen şekiller

14
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

Şekil C.2, tamamlayıcı emniyet bilgi metni ilavesi içeren mamul emniyet etiketlerini göstermektedir.

Örnek G, bir tamamlayıcı emniyet bilgi metin etiketinin yanına yerleştirilen mamul emniyet etiketini
göstermektedir.

H ve I örneklerinin ikisi de, bir mamul birleşik emniyet etiketi üzerindeki emniyet işareti ve bir tamamlayıcı
emniyet bilgi metnini göstermektedir.

Not - Bu şekilde gösterilen örneklerde emniyet işaretinin mesajı, tamamlayıcı emniyet bilgi metin
panellerinde tekrar edilmektedir. Zorunlu olmamakla birlikte, böyle bir yaklaşım amaçlanan anlamı
doğrultusunda emniyet işaretini gören kişileri eğitmeye yardımcı olabilir.

Şekil C.2 – Önemli tehlikelerin bulunduğu paneller içermeyen ancak tamamlayıcı emniyet bilgi panelleri
içeren şekiller

15
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

J)

L)

N)

M)

Örnek N, emniyet mesajını iletmek için bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel, bir emniyet işareti ve bir
tamamlayıcı emniyet bilgi metni kullanan bir mamul emniyet etiketidir.

Not - Yukarıdaki örnekler için yapılan önemli tehlikelerin bulunduğu paneller seçimi rastgele yapılmıştır.
Uygun olanı seçmek için, Madde 3’teki önemli tehlikelerin bulunduğu paneller tariflerine bakınız.
Ayrıca, bu şekilde gösterilen örneklerin bir kısmında emniyet işaretinin mesajı, tamamlayıcı emniyet
bilgi metin panelinde tekrar edilmektedir. Zorunlu olmamakla birlikte böyle bir yaklaşım, amaçlanan
anlamı doğrultusunda emniyet işaretini gören kişileri eğitmeye yardımcı olabilir.

Şekil C.3 – Önemli tehlikelerin bulunduğu paneller ve tamamlayıcı emniyet bilgi panelleri içeren şekiller

16
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

Ek D
(Bilgi için)
Mamul emniyet etiketi geliştirme sırasında göz önünde bulundurulacak
hususlar
D.1 Tehlike analizi ve risk değerlendirmesi
Bir mamul emniyet etiketi geliştirilmeden önce, mamulün tehlikeleri ve her tehlikeyle ilgili riske ait
değerlendirmeler yapılmalıdır. Bu çalışmalar için en önemli husus, tasarımda ve tehlikelerden korunmada
alınan koruyucu önlemlerden sonra hangi artık risklerin kaldığını değerlendirmek ve bu tehlikelerin
hangilerine emniyet etiketlemesinin kullanımıyla işaret edileceğini tespit etmektir. Çok fazla mamul emniyet
etiketleri şeklindeki aşırı bilgi yüklemesinden kaçınılmalıdır. Bir çok mamul için, mamulün kullanımı ve
muhtemel hatalı kullanımından kaynaklanan öngörülebilir bütün tehlikeler hakkında emniyet etiketleri
şeklinde uyarıda bulunulamaz. Hangi tehlikelerin en büyük riski taşıdığı ve bir emniyet etiketi gerektirdiği göz
önünde bulundurularak seçimler yapılmalıdır. Aynı şekilde, hangi tehlikelere kullanıcı dokümanlarında işaret
edilmesi gerektiği göz önünde bulundurularak kararlar alınmalıdır (örneğin mamul paketlemesi, bilgi
sayfaları, işletme ve servis kılavuzları). Böyle bir değerlendirme bu tehlike önleyici tedbirlerin alınmasının
ardından hangi tolere edilebilir risklerin kaldığını da tespit edecektir (tehlike/risk analizi ve değerlendirmesi
hakkında daha fazla bilgi için bakınız ISO/IEC Kılavuz 51).

D.2 Hedef kitlenin belirlenmesi

Bir mamul emniyet etiketi tasarlarken göz önünde bulundurulması gereken öncelikli faktörlerden birisi
amaçlanan hedef kitledir (mamulü kullanan ve sunan kişiler veya tehlikeyle karşı karşıya kalma ihtimali olan
kişiler). Hedef kitleyi tespit etmek emniyet bilgisi aktarımı için en iyi mamul emniyet etiket yerleştirilmesini
tespit etmede yardımcı olacaktır. Bir mamul emniyet etiketi olarak emniyet işareti ya da tamamlayıcı bir
emniyet bilgi metin paneli bulunan bir emniyet işareti kullanma ile ilgili kararlar alınmalıdır. Bir önemli
tehlikelerin bulunduğu panel kullanılacak mı? Kelimeler kullanılacaksa, mesajın/işaret kelimesinin diğer
dillere çevirisi gerekli olacak mı? Gerekli bilgiyi daha iyi ileten yeni mamul emniyet etiketleri geliştirilmeli
midir? Hedef kitlenin genel halk mı yoksa özel eğitilmiş kişiler mi olduğuna göre özel hususlar gerekli olabilir.
Hedef kitlenin bir kısmı görme özürlüyse, kabartılı grafik semboller ve/veya Braille alfabesi içerebilen
dokunsal emniyet etiketleri kullanılabilir. Mamul emniyet etiketine metin ilave edilip edilmemesi ve emniyet
işaretleri için kavrama testinin gerekli olup olmadığına karar verirken, hedef kitlenin eğitim düzeyi de bir
faktör olarak düşünülebilir.

Tüketiciyle ilgili emniyet etiketleri geliştirmeye yardımcı referanslar, ISO/IEC Kılavuz 37 ve ISO/IEC Kılavuz
14’te bulunmaktadır.

D.3 Algılama deneyi ve mamul emniyet etiketlerinin değerlendirilmesi

İstenen emniyet mesajlarını iletecek mamul emniyet etiketlerinin etkililiğinin değerlendirilmesi
düşünüldüğünde, tamamlanmış etiket, mamul tedarikçisi tarafından uygun görülen bir metoda göre
değerlendirilebilir.

Bir mamul emniyet etiketinin bir emniyet işaretinde oluşması durumunda algılama deneyi, ISO 9186
kullanılarak gerçekleştirilebilir. Kabul kriterleri, amaçlanan kitlenin mamul emniyet etiketinin anlamasını
sağlayacak yeterlilikte yüksek değerlerde olmalıdır.

Böyle bir emniyet işareti emniyet işaretlerinin ve iş yerleri genel uygulamasında halk için bir emniyet işareti
olarak uygulanabilirse, ISO 7010’da verilen düzenlemeler göz önünde bulundurulmalıdır.

D.4 Mamul çoklu emniyet etiketlerinin ne zaman kullanılacağının belirlenmesi

Bir mamul hakkındaki tehlike bilgisini etiket şeklinde en iyi nasıl iletileceğine karar verirken bir çok faktör göz
önünde bulundurulmalıdır. Bu standard mamul emniyet etiketinin ya iki veya daha çok emniyet işaretinin ya
da metinle birlikte bir veya daha çok emniyet işaretinin kullanılması yoluyla insanları belirli bir tehlilkeye karşı
uyarması ve tehlikeden nasıl kaçınılabileceğini anlaması gerektiği kuralını açıklamaktadır. Bu gerekli içeriğin
bir kısmını kelimelerle iletip iletmemek kararı ve bir önemli tehlikelerin bulunduğu panel kullanıp kullanmama
kararı bir çok faktöre bağlı seçimlerdir. Bu çeşit faktörler arasında, bunlarla sınırlı kalmamak kaydıyla,
mamule ait beklenen piyasa, mamulün beklenen ömrü boyunca ülkeden ülkeye hareketi, hedef kitlenin
nitelikleri, tehlikeyle yüzleşmenin ciddiyeti ve risk, çevirinin zorluğu, mamul üzerinde yer sınırlaması, yaygın
sanayi uygulaması ve ülkeye özel düzenlemeleri bulunmaktadır.

17
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

D.5 Mamul emniyet etiketlerinin boyut ve okunulabilirliği

ISO 3864-1 emniyet işaretlerinin boyutları, okunulabilirliği ve gözlem mesafeleri hakkında yol göstermektedir.
Mamul emniyet etiketinin rengi, etiketi dikkat çekici hâle getirilmelidir. Bu, ya mamul emniyet etiketinin
mamulün iliştirildiği yüzeyin rengine karşıt renkte olmasını sağlayarak ya da mamul emniyet etiketine karşıt
renk sınırı vererek olmalıdır.

Bir mamul emniyet etiketinin boyutları ve okunulabilirliği, mamul emniyet etiketinin muhtemel tehlikeden
emniyetli görüş mesafesinde yeterince okunulabilir olmasını sağlayabilir olmalıdır. Mamul emniyet etiketi
içerisinde emniyet işaretine ait (sınırı dışarıda tutarak) istenilen en küçük yükseklik h (mm cinsinden)
aşağıdaki bağıntıyla hesaplanabilir:

h = D/40

Burada D milimetre cinsinden emniyetli görüş mesafesidir.

Tek emniyet işareti bileşeninin bir mamul birleşik emniyet etiketinin önemli tehlikelerin bulunduğu panel
bileşenindeki genel uyarı işareti olduğu durumlarda (örneğin Şekil C.3 M), en küçük yükseklik h tamamlayıcı
emniyet bilgi sembolü panelinin yüksekliği olmalıdır.

D.6 Mamul emniyet etiketlerinin yerleştirilmesi

Mamul emniyet etiketleri aşağıda belirtilen şartları sağlayacak şekilde yerleştirilmelidir:
a) Bakması hedeflenen kişiler tarafından kolayca görünebilir olması ve
b) Uygun faaliyette bulunması için bakan kişiyi zamanında uyarması.

Etiketin yerleştirilmesi sırasında ortaya çıkması muhtemel hasar, solma veya aşınmadan kaynaklanan görsel
engel, ultraviyole ışık, kimyasal yağlar ve kir gibi maddelere karşı koruma sağlamalıdır.

D.7 Mamul emniyet etiketlerinin dayanıklılığı

Mamul emniyet etiketleri iyi bir renk istikrarı, emniyet işareti ve emniyet bilgi sembolü okunulabilirliği ve
emniyetli görüş mesafesinden bakıldığında metinin okunulabilirliği olacak şekilde makul uzunlukta ve
beklenen kullanım ömründe olmalıdır. Malzeme seçimi ve bağlama metodu, mamule ait öngörülebilir
kullanım ortamı ve beklenen kullanım ömrü süresini göz önünde bulundurmalıdır. Malzemelerle ilgili
dayanıklılık deneyleri ve değerlendirme kriterlerine ilişkin metotlar için ISO 17398’e bakınız.

D.8 Yenileme
Mamul emniyet etiketleri, mamul kullanıcıları tarafından emniyetli görüş mesafesi için okunulabilirlik
kurallarını karşılamadığı zaman yenilenmelidir. Mamuller, beklenen uzun bir ömre sahip olduğunda veya
aşırı uçtaki şartlara maruz kaldığında, mamul kullanıcısı, yenileme mamul emniyet etiketleri elde etmek için
ya mamul tedarikçisi ya da başka kaynaklarla iletişime geçmelidir. Bir mamul emniyet etiketi tasarlarken,
yenilemeye yardımcı olmak için etiketin sınırları üzerinde bir etiket yeniden sıralama numarası ve iletişim
bilgisi eklemek yararlı olabilir.

18
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

Ek E
(Bilgi için)
Turuncu emniyet rengi için renk sıralama sistemlerine atıflar
Çizelge 1’e uygun sıradan malzemeler için turuncu renge ait örnek, Çizelge E.1’de verilmiştir. Diğer bütün
emniyet renkleri için ISO 3864-1’e bakınız.

Çizelge E.1 – Turuncu için örnek

Renk DIN 5381 RAL

DIN 6164 a
Turuncu 5,5 : 6,5 : 2 2010
a
DIN 6164’e uygun renk referans kartları DIN yayınevinden satın alınabilinir (Beuth Verlag
GmbH, D-10772 Berlin, www.din.de/beuth) ve DIN 5381’de gruplandığı gibi emniyet renk
kartları olarak ve DIN 6164 temelinde sağlanmalıdır.

19
ICS 01.080.10; 01.080.20; 01.070 TÜRK STANDARDI TS ISO 3864-2/Haziran2007

Kaynaklar

[1] ISO 7010, Graphical symbols - Safety colours and safety signs - Safety signs used in workplaces and
public areas
[2] ISO 9186, Graphical symbols – Test methods for judged comprehensibility and for comprehension
[3] ISO 9244, Earth-moving machinery – Safety signs and hazard pictorials – General principles
[4] ISO 11684, Tractors, machinery for agriculture and forestry, powered lawn and garden equipment –
Safety signs and hazard pictorials – General principles
[5] ISO 13200, Cranes – Safety signs and hazard pictorials – General principles
[6] ISO 15870, Powered industrial trucks – Safety signs and hazard pictorials – General principles
[7] ISO 17398, Safety colours and signs – Classification, perfornance and durability of safety signs
[8] ISO 80416-2, Basic principles for graphical symbols for use on equipment – Part 2: Form and use of
arrows
[9] ISO/IEC Guide 14, Purchase information on goods and services intended dor consumers
[10] ISO/IEC Guide 37, Instructions for use of products of consumer interest
[11] ISO/IEC Guide 51, Safety aspects – Guidelines for their inclusion in standards
[12] DIN 5381, Identification colours
[13] DIN 6164-1, DIN colour chart – Part 1: System based on the 20 standard colorimetric observer
[14] Munsel, Book of Colour

20