TÜRK STANDARDI

TURKISH STANDARD

TS EN ISO 10472-3
Nisan 2003

ICS 97.060

SANAYİ TİPİ ÇAMAŞIR YIKAMA TESİSLERİNDE

KULLANILAN MAKİNELERE AİT GÜVENLİK KURALLARI -
BÖLÜM 3: YARDIMCI MAKİNELER DAHİL YIKAMA TÜNEL
HATLARI

Safety requirements for industrial laundry machinery -

Part 3: Washing tunnel lines including component machines

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 10472-3/Nisan 2003

Ön söz
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN ISO 10472-3: 1997 standardı esas alınarak, TSE
Mühendislik Hizmetleri Hazırlık Grubu’nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 26 Nisan 2003 tarihli
toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 10472-3/Nisan 2003

İçindekiler
1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standardlar ........................................................................................................................... 1
3 Tarifler ....................................................................................................................................................... 3
3.1 Yıkama tünel hattı ............................................................................................................................... 3
3.2 Sürekli tünel yıkama makinesi............................................................................................................. 3
3.3 Sıkıştırma presi ................................................................................................................................... 3
3.4 Santrifüj sıkmalı makine ...................................................................................................................... 3
3.5 Transfer taşıyıcı sistem ....................................................................................................................... 3
3.6 Otomatik transferli döner kurutucu ...................................................................................................... 3
3.7 Yükleme veya boşaltma sistemi.......................................................................................................... 3
3.8 Ara yüz ................................................................................................................................................... 3
3.9 Kirli hastane malzemeleri..................................................................................................................... 3
4 Tehlikeler................................................................................................................................................... 3
4.1 Genel................................................................................................................................................... 3
4.2 Mekanik Tehlikeler .............................................................................................................................. 4
4.2.1 Yükleme sistemleri ve sürekli tünel çamaşır yıkama makineleri arasında ara yüz ........................ 4
4.2.2 Sürekli tünel yıkama makinesi ..................................................................................................... 4
4.2.3 Çamaşır makinesi ve sıkıştırma presi veya santrifüj sıkma makineleri arasındaki taşıyıcılar ..... 4
4.2.4 Sıkıştırma presi ............................................................................................................................ 4
4.2.5 Santrifüj sıkma makinesi .............................................................................................................. 4
4.3 Elektriksel tehlikeler ............................................................................................................................ 4
4.4 Isıl tehlikeler .......................................................................................................................................... 4
4.5 Gürültünün oluşturduğu tehlikeler ....................................................................................................... 4
4.6 Malzemeler ve maddelerle bağlantılı tehlikeler................................................................................... 5
4.6.1 Yangın ve patlama........................................................................................................................... 5
4.6.2 Biyolojik tehlikeler ........................................................................................................................ 5
4.6.2.1 Hastane kirli malzemelerinden kaynaklanan tehlikeler................................................................ 5
4.6.2.2 Makineden dışarı atma neticesinde şehir su şebekesinde biyolojik veya kimyasal kirlenmeden
kaynaklanan tehlikeler................................................................................................................................ 5
4.7 Kontrol sistemlerinde kesinti............................................................................................................ 5
4.8 Karmaşık tertibatlarla bağlantılı tehlikeler ........................................................................................... 5
5 Madde 4’te tanımlanan tehlikelere ait güvenlik kuralları ve/veya tedbirleri ....................................... 5
5.1 Genel................................................................................................................................................... 5
5.2 Mekanik tehlikeler ............................................................................................................................... 5
5.2.1 Yükleme sistemi ve sürekli tünel yıkama makinesi arasındaki ara yüz ....................................... 5
5.2.2 Sürekli tünel çamaşır yıkama makineleri ..................................................................................... 5
5.2.3 Çamaşır yıkama makinesi ve sıkıştırma presi veya santrifüj sıkma makinesi arasındaki
taşıyıcılar .................................................................................................................................................... 5
5.2.4 Sıkıştırma presi................................................................................................................................ 5
5.2.5 Santrifüj sıkma makinesi.................................................................................................................. 6
5.2.6 Aktarma amaçlı nakil sistemi ....................................................................................................... 6
5.2.7 Otomatik transferli döner kurutucu............................................................................................... 6
5.2.8 Döner kurutucu ve boşaltma sistemi arasındaki arayüz.................................................................. 7
5.3 Elektriksel tehlikeler ............................................................................................................................ 7
5.4 Isıl tehlikeler .......................................................................................................................................... 7
5.5 Gürültüden kaynaklanan tehlikeler...................................................................................................... 7
5.6 Malzemeler ve maddelerden kaynaklanan tehlikeler .......................................................................... 7
5.6.1 Yangın ve patlama........................................................................................................................... 7
5.6.2 Biyolojik tehlikeler ........................................................................................................................ 7
5.6.2.1 Kirli hastane malzemeleri ............................................................................................................... 7
5.6.2.2 Su kaynağının kirlenmesi............................................................................................................. 7
5.7 Kontrol sistemlerinde kesinti ............................................................................................................... 7
5.8 Karmaşık tertibatlarla ilgili tehlikeler.................................................................................................... 8
6 Güvenlik kuralları ve/veya tedbirlerinin doğrulanması......................................................................... 8
7 Makine kullanımı ile igili bilgiler............................................................................................................ 11
7.1 Kullanma kılavuzu ............................................................................................................................. 11
7.2 Uyarı işaretleri ................................................................................................................................... 11
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 10472-3/Nisan 2003

Sanayi tipi çamaşır yıkama tesislerinde kullanılan makinelere ait

güvenlik kuralları - Bölüm 3: Yardımcı makineler dahil yıkama tünel
hatları

1 Kapsam
Bu standard, ISO 10472-1 ile birlikte, yardımcı makineler dahil yıkama tünel hatları ile ilgili en belirgin
tehlikeleri kapsar. Bu yardımcı makineler;
− Sürekli tünel yıkama makineleri,
− Sıkıştırma presi veya santrifüj sıkma makineleri,
− Aktarma amaçlı nakil sistemleri,
− Otomatik transfer döndürme makineleri,
− Yükleme veya boşaltma sistem ara yüzleri,
− Erişim platformları ve iskele
dir.

Bu standard, sürekli havlulara ait müstakil sürekli yıkama bantlarına özgü tehlikeleri kapsamaz.

Bu standard, makine içinde patlayıcı veya yanıcı atmosfer oluşturabilecek malzemelerin işlenmesinden
kaynaklanan tehlikeleri kapsamaz.

Bu standard, ISO/TR 12100-1 ve ISO/TR 12100-2’de sergilenen temel kuralları tamamlar. Ayrıca, tasarımcıyı
tehlikelerin beraberindeki risklerin değerlendirilmesinde (EN 1050) ve istenen güvenlik seviyesinin elde
edilmesinde kılavuzluk yapar.

Bu standard, kimyasal madde temin pompaları, buhar boru hatları ve vanaları, havalandırma sistemleri,
besleme ve deşarj sistemleri ile kanalla atmosfere verme gibi yardımcı donanımı kapsamaz.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek ya da belirtilmeksizin, diğer standardlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin
içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih verilen atıflarda daha sonra
yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır.
Atıf yapılan standardın tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardın en son baskısı kullanılır.

EN, ISO, IEC vb. Adı (İngilizce) TS No1) Adı (Türkçe)

NO
ISO 6182-1:1993 Fire protection - Automatic sprinkler TS EN 12259-1
systems - Part 1: Requirements and
test methods for sprinklers
EN ISO 10472-1 Safety requirements for industrial
1997 laundry machinery - Part 1:
Common requirements
ISO/TR 12100-1: Safety of machinery - Basic
1992 concepts, general principles for
design - Part 1: Basic terminology,
methodology
ISO/TR 12100-2: Safety of machinery - Basic
1992 concepts, general principles for
design - Part 2: Technical principles
and specifications
ISO 13849-1 Safety of machinery - Safety-related TS EN 954-1
parts of control systems - Part 1:
General principles for design
Sabit yangın söndürme
sistemleri - Sprinkler ve su
püskürtme elemanları - Bölüm 1:
Sprinkler
TS EN ISO Sanayi Tipi Çamaşır Yıkama
10472-1 Tesislerinde Kullanılan
Makinelere Ait Güvenlik Kuralları
- Bölüm 1: Genel Kurallar
TS EN 292-1 Makinelerde Güvenlik - Temel
Kavramlar ve Tasarıma Ait
Genel Prensipler - Bölüm 1:
Temel Terimler
TS EN 292-2 Makinelerde Güvenlik - Temel
Kavramlar ve Tasarıma Ait
Genel Prensipler - Bölüm 2 :
Teknik Prensipler, Özellikler
Makinelerde Güvenlik - Kontrol
Sistemlerinin Güvenlikle Alâkalı
Parçaları - Bölüm 1 : Tasarım
İçin Genel Prensipler

1) TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir.
1
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 10472-3/Nisan 2003

EN, ISO, IEC vb. Adı (İngilizce) TS No1) Adı (Türkçe)

NO
ISO 13852:1996 Safety of machinery - Safety TS EN 294 Makinelerde Güvenlik - El ve
distances to prevent danger zones Kolların Tehlikeli Bölgelere
being reached by the upper limbs Erişmesine Karşı Güvenlik
Mesafeleri
ISO 13853:1996 Safety of machinery - Safety TS 11854 Makinelerde Güvenlik - Ayak ve
distances to prevent danger zones Bacakların Tehlikeli Bölgelere
being reached by the lower limbs Erişmesine Karşı Güvenlik
Mesafeleri
ISO 14119 Safety of machinery - Interlocking TS EN 1088 Makinelerde Güvenlik -
devices associated with guards - Koruyucularla Beraber Olan Ara
Principles for design and selection Kilitleme Tertibatları - Tasarım
ve Seçim İçin Prensipler
prEN 616*) Continuous handling equipment
and systems - Common safety
requirement for design,
manufacturing, erection and
commissioning stages
prEN 620 Continuous handling equipment
and systems - Equipment for
mechanical handling both unit and
loads bulk materials - Special safety
requirements for design,
manufacturing, erection and
commissioning stages
EN 746-2:1997 Industrial thermoprocessing TS EN 746-2 Isıl işlem teçhizatı - Sanayide
equipment - Part 2: Safety kullanılan - Bölüm 2: Yanma ve
requirements for combustion and yakıtla çalışan sistemler için
fuel handling systems güvenlik kuralları
EN 953:1997 Safety of machinery - General TS EN 953 Makinelerde Güvenlik -
requirements for the design and Koruyucular - Sabit ve Hareketli
construction of guards (fixed, Koruyucuların Tasarım ve
movable) Yapımı İçin Genel Özellikler
EN 1037:1995 Safety of machinery - Prevention of TS EN 1037 Makinelerde Güvenlik -
unexpected start-up Beklenmeyen Çalıştırmayı
Engelleme
EN 1050:1996 Safety of machinery - Risk TS EN 1050 Makinelerde Güvenlik - Risk
assessment Değerlendirmesi Prensipleri
EN 1760-1:1997 Safety of machinery - Pressure TS EN 1760-1 Makinelerde güvenlik - Basınca
sensitive protective devices - Part hassas koruyucu tertibatlar -
1: General principles for the design Bölüm 1: Basınca hassas
and testing of pressure sensitive keçeler ve tabanların tasarımı ve
mats and pressure sensitive floors deney için genel prensipler
EN 1760-2 Safety of machinery - Pressure
sensitive protective devices - Part
1: General principles for the design
and testing of pressure sensitive
edges and pressure sensitive bars
prEN 50100-12) Safety of machinery - Electro-
sensitive protective devices - Part
1: General requirements and tests
EN 60204-1:1992 Safety of machinery - Electrical TS 10316 Makinelerde Güvenlik -
equipment of machines - Part 1: EN 60204-1 Makinelerin Elektrik Donanımı -
General requirements Bölüm 1 : Genel Kurallar

2) TSE Notu: prEN 50100-1 iptal, yerine EN 61496-1 (TS EN 61496-1) geçmiştir.
*) prEN 616 iptal, yerine EN 617, EN 618, EN 619, EN 620 ve EN 741 standardları kullanılacaktır.

2
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 10472-3/Nisan 2003

3 Tarifler
Bu standardın amacı bakımından aşağıda verilen tarifler geçerlidir.

3.1 Yıkama tünel hattı

Su kaynağı, buhar, elektrik ve kimyasallar dahil gerekli bütün ekipmanların da birlikte olduğu tekstil ürün
yığınlarının yıkanması, sıkılması ve kurutulması veya dolanmasının giderilmesi için birbiri ile irtibatlı
makinelerden oluşan komple bütünleşik sistem.

3.2 Sürekli tünel yıkama makinesi

Malzemelerin peşpeşe doldurulması ile sürekli işletimle yıkamak üzere tasarımlanan makine.

Not - Bu makine, düşey eksen etrafında dönen ve bir kaç bölüme ayrılmış bir hazneden veya bir transfer
sistemi ile birbirine bağlanmış birkaç hazneden meydana gelebilir.

3.3 Sıkıştırma presi

Basınç uygulayarak tekstil ürünlerinden nemi mekanik olarak almak için kullanılan makine.

Not - Tekstil ürünlerini tünel çamaşır yıkama makinesinden otomatik olarak almak ve basınç uygulayarak
nemi almak (esnek kılıf gibi) üzere tasarımlanmıştır. Bu tür bir makine, basıncın mekanik, hidrolik
veya pnömatik olarak uygulanabileceği birkaç istasyondan meydana gelebilir.

3.4 Santrifüj sıkmalı makine

Çamaşırın peşpeşe aktarıldığı ve içindeki çamaşırların neminin sıkılarak alınması için hazne dönüşü ile
santrifüj kuvvete maruz kaldığı delikli hazneye sahip makine.

3.5 Transfer taşıyıcı sistem

Çamaşırı, nem alma makinesinden döner kurutuculara taşıyarak yıkama ve kurutma süreçleri arasında
otomatik olarak kontrol edilen depolama ve taşıma sağlayan işleme donanımı.

3.6 Otomatik transferli döner kurutucu

Nemli tekstil malzemesinin, dönen bir hazne içerisinde sıcak hava içinde döndürülerek nemini almak için
kullanılan makine.

Not - Otomatik transferli döner kurutucu, otomatik yükleme ve boşaltma kapıları farklı uçlarda olan, içinden
geçme prensibi veya yükleme ve boşaltmanın aynı uçtan yapıldığı yaylanma prensibi ile
tasarımlanmış olabilir.

3.7 Yükleme veya boşaltma sistemi

Yükleri, otomatik olarak tünel çamaşır yıkama makinesine dolduran ve sonraki işlemler için döner
kurutuculara nakleden taşıma donanımı.

3.8 Ara yüz

Yükün, yükleme sisteminden tünel çamaşır yıkama makinesine veya döner kurutucudan boşaltma sistemine
aktarıldığı alan.

3.9 Kirli hastane malzemeleri

Hastane koğuşlarından, hasta bakım bölümlerinden ve ameliyathanelerden gelen hatalı veya kirli ancak
enfekte olmamış, yıkanacak malzeme.

4 Tehlikeler
4.1 Genel
Çoğu sanayi tipi çamaşır makinelerine özgü genel tehlikeler ISO 10472-1’de listelenmiştir. Yardımcı
makineleri de dahil yıkama tünel hatlarında görülen belirgin özel tehlikeler Madde 4.2 ilâ Madde 4.8’de liste
halinde verilmiştir.

3
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 10472-3/Nisan 2003

4.2 Mekanik Tehlikeler

4.2.1 Yükleme sistemleri ve sürekli tünel çamaşır yıkama makineleri arasında ara yüz
Yükleme sistemi ile veya yük ve çamaşır makinesi girişi arasında sıkışma, tiftiklenme, darbe ve içe çekilme.

Yükleme kovasına düşme.

4.2.2 Sürekli tünel yıkama makinesi

Özellikle döner hazne ve destek makaraları arasında olmak üzere sürücü mekanizması ve makine yapısı
arasında içe çekilme ve sıkışma,

Haznenin çıkıntı yapan parçaları ve yapı arasında tiftiklenme ve çıkıntılı parçalar tarafından sıkıştırılma,

Birbirine dolanmış yıkanacak malzemeleri açmak amacıyla girilmesi sonucu makine içinde sıkışma.

4.2.3 Çamaşır makinesi ve sıkıştırma presi veya santrifüj sıkma makineleri arasındaki
taşıyıcılar
Taşıyıcı kayışı ve makaralar arasında içe çekilme ve sıkışma.

4.2.4 Sıkıştırma presi

Sıkıştırma presinin sabit elemanları ve kılıfı dahil şahmerdanı arasında ezilme tiftiklenme.

4.2.5 Santrifüj sıkma makinesi

Döner hazne tarafından içe çekilme,

Yaylanmadan dolayı ezilme ve tiftiklenme,

Dengesiz yükleme ve aşırı hızın neden olduğu yükleme ve haznenin kopan parçalarından gelen darbe.

4.2.6 Transfer taşıyıcı sistemi

Sıkıştırma presi, döndürücü kabini dahil transfer taşıma sistemi ve sabit parça elemanları arasında ezilme ve
tiftiklenme.

4.2.7 Otomatik aktarma döndürücüsü

Döner kurutucu kapıları ve kabin arasında ezilme ve tiftiklenme.

4.2.8 Döner kurutucu ve boşaltma sistemi arasındaki ara yüz

Döner kurutucu ve boşaltma sistemi arasında ezilme ve sıkışma.

4.3 Elektriksel tehlikeler

ISO 10472-1, Madde 4.2’ye bakınız.

4.4 Isıl tehlikeler

ISO 10472-1, Madde 4.3’e bakınız.

4.5 Gürültünün oluşturduğu tehlikeler

Döner kurutucu pervanesi ve beraberindeki atma sistemi tarafından yayılan gürültü, makine içindeki
boşaltma veya ısı azaltma ve/veya filtre sistemi bir tehlikeye neden olabilir.

ISO 10472-1, Madde 4.4’e bakınız.

4
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 10472-3/Nisan 2003

4.6 Malzemeler ve maddelerle bağlantılı tehlikeler

4.6.1 Yangın ve patlama

4.6.2 Biyolojik tehlikeler

4.6.2.1 Hastane kirli malzemelerinden kaynaklanan tehlikeler

4.6.2.2 Makineden dışarı atma neticesinde şehir su şebekesinde biyolojik veya kimyasal kirlenmeden
kaynaklanan tehlikeler

4.7 Kontrol sistemlerinde kesinti

Özel tehlikeler: Bir engeli temizlemek amacıyla bir operatörün makineye girme ihtiyacı.

4.8 Karmaşık tertibatlarla bağlantılı tehlikeler

Karmaşık tertibatlarla birleştirildiklerinde birimlerin ara yüzlerinde ilâve tehlikeler meydana gelebilir.

5 Madde 4’te tanımlanan tehlikelere ait güvenlik kuralları ve/veya

tedbirleri
5.1 Genel
Tasarımcı, bu standardda açıklanan belirli tehlikeler ve tedbirlere ilâve olarak, ISO 10472-1’de açıklanan
genel güvenlik kuralları ve tedbirlerini de dikkate almalıdır.

5.2 Mekanik tehlikeler

5.2.1 Yükleme sistemi ve sürekli tünel yıkama makinesi arasındaki ara yüz
Taşıyıcı ve çamaşır makinesi girişi arasındaki ve yükleme ve giriş arasındaki tehlike bölgesi korunmalıdır
(sabit koruyucular gibi, ISO 10472-1, Madde 5.1.2).

Çalışma bölgesi, meselâ sabit koruyucularla, yükleme kovasının içine düşmeyi engelleyecek şekilde
tasarımlanmalıdır.

Not - Bu koruyucular makinenin bütünleşik bir parçası olabilir veya kullanıcı tarafından, imalâtçının
hazırladığı ve kullanma kılavuzunda açıklanan tipik bir tasarımla uyumlu olacak şekilde sağlanabilir.

5.2.2 Sürekli tünel çamaşır yıkama makineleri

Döner hazneye yanlardan ve iki uçtan erişimi engellemek için sabit koruyucular yerleştirilmelidir
(ISO 10472-1, Madde 5.1.2). ISO 13852, Çizelge 2’de verilen ölçüler geçerlidir. Kapılar ve sökülebilir
panellerle koruyucular düzenlenebilir. Kapı veya panelin açılması ile tehlike noktası erişilebilir duruma
geliyorsa, kapı veya panel makinenin dönüşüyle birlikte ara kilitlemeye geçmelidir (ISO 14119). Kapı veya
panel arkasındaki kıstırılma veya tiftiklenme noktaları, kaplanmış ve döner haznenin çıkıntılı parçaları
kişilerin giysilerini tutmayacak şekilde tasarımlanmışsa bu gerekmeyebilir.

İmalâtçı, kullanma kılavuzunda engellerin temizlenmesine ait doğru işlemleri ve makineye girişte emniyetli
işlemleri belirtmelidir. Kullanma kılavuzunda verilen bilgiye dikkat çekecek bir uyarı işareti gösterilmelidir.

5.2.3 Çamaşır yıkama makinesi ve sıkıştırma presi veya santrifüj sıkma makinesi
arasındaki taşıyıcılar
Bu taşıyıcılar EN 616 ve EN 620’ye göre tasarımlanmalıdır.

5.2.4 Sıkıştırma presi

Sıkıştırma presine, sabit koruyucular ve bütün hareketli parçaları ara kilitlemeli (ISO 10472-1, Madde 5.1.2)
olan erişim kapı (ları) yerleştirilmiş olmalıdır. Sıkıştırma presine, EN 1037, Madde 7.2’ye uygun olarak
yerçekimi ile düşerek tehlike oluşturabilecek bütün parçaları emniyete alan otomatik vasıtalar yerleştirilmiş
olmalıdır. İmalâtçı bu parçalara ait mekanik destekleri ve kullanımlarına ait talimatları sağlamalıdır.

Kullanma kılavuzunda, sıkıştırma presine girişin (meselâ, düşen yükleri temizlemek için) potansiyel
tehlikelerine dikkat çekmelidir. Makine üzerinde tehlikeye dikkat çeken bir uyarı işareti konmalıdır.
5
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 10472-3/Nisan 2003

5.2.5 Santrifüj sıkma makinesi

Makine ISO 10472-1, Madde 5.1.2, Çizelge 1’e göre tamamıyla mahfaza içinde olmalıdır.

Döner hazne veya tehlike noktalarına erişim sağlayan açılır kapılar, koruyucu kilitlemesi olan ara kilitlemeli
olmalıdır (Madde 5.7 ve ISO 14119, Madde 5).

Makineye yüklü döner haznenin dengesinin bozulmasını algılayacak araçlar yerleştirilmelidir. Bu araçlar
dönme hızının kabul edilebilir sınırlarında çalışacak şekilde ayarlanmalıdır.

Algılama cihazları yetkisiz kişiler tarafından devre dışı bırakılamayacak şekilde yerleştirilmelidir. Meselâ,
kazana yerleştirilen ortası delik ve algılayıcı kolunun içinden çıkıntı yaptığı bir dirsek. Sensör anahtarı
makine kabinine rijit olarak monte edilmelidir. Kazanın beklenmedik bir hareketi anahtar kontaklarını
kapatarak dönme hızını emniyet limitinin altına düşürür (Şekil 1).

İmalâtçı kullanım kılavuzunda denge bozulma kontrol sisteminin deney metodunu açıklamalıdır.

5.2.6 Aktarma amaçlı nakil sistemi

Sistemdeki taşıyıcılar, EN 616 ve EN 620’ye uygun olarak korunmalıdır. Nem çıkarmadan, döner
kurutuculara kadar komple sistem bir çitle çevrelenerek ISO 10472-1, EK A’ya göre bir kapı sağlanmalıdır.

5.2.7 Otomatik transferli döner kurutucu

Kapılardaki ezilme tehlikesi en az aşağıda verilen güvenlik tedbirlerinden biri ile engellenmelidir (ISO 10472-
1, Madde 5.1.2) :

Kapanma açıklığı 8 mm altına düşene kadar, kapanma kuvvetinin 150 N’dan az, hareketli kapının kinetik
enerjisinin 10 J’den az ve basıncın 0,5 N/mm2’den az olacak şekilde sınırlandırılması.

Kapanma boşluğunu izleyecek, EN 50100-1’e uygun elektronik hassas koruyucu cihaz,

EN 953, Madde 3.2’ye uygun sabit koruyucu sistem,

Makinenin yüzüne dönük basınca duyarlı kenar (EN 1760-2),

Basınca duyarlı altlık veya taban (EN 1760-1)

Açıklama
1 Kazan
2 Hazne
3 Kabin
4 Algılayıcı anahtarı
5 Anahtar kolu
6 Delik

Şekil 1 - Denge bozulma durumunu algılayan cihaz

6
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 10472-3/Nisan 2003

Çamaşır makinesi içinden beklenmedik aktarmayı engellemek üzere, gerekli temin edilerek çoklu yüklerin
makineye giriş yapması (meselâ, başarısızlık emniyeti işlem kontrolü) ve kontrol sistemlerinin hatalarından
dolayı diğer potansiyel olarak tehlikeli durumların (meselâ, su seviye kontrolünde hata) engellenmesi
sağlanmalıdır.

Kontrol sistemindeki hatalardan doğan tehlikeler için kontrol sisteminin güvenlikle ilgili parçalarının kategorisi
(ISO 13849-1, Madde 6), Kategori 2’den az olmaması gereken ara kilitlemeli çit koruması (Madde 5.2.6) ve
sıkıştırma presi veya santrifüj üzerindeki ara kilitleme (Madde 5.2.4 ve Madde 5.2.5) haricinde Kategori 1’den
az olmamalıdır. Bu, çalıştırmaya başlarken otomatik deneme imkânı sağlar.

5.8 Karmaşık tertibatlarla ilgili tehlikeler

ISO 10472-1, Madde 5.1.4’e bakınız.

6 Güvenlik kuralları ve/veya tedbirlerinin doğrulanması

Doğrulama, ISO 10472-1’in genel kurallarını ve bu standardın 5’inci maddesindeki özel kuralları takip
etmelidir. Çizelge 1’de bir doğrulama listesi verilmektedir.

8
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 10472-3/Nisan 2003

Çizelge 1 - Doğrulama listesi

Madde Konu Atıf Deney Metodu

5.2.1 Yükleme sistemi ve sürekli tünel çamaşır
makinesi arasındaki arayüz

Sabit korumalar ISO 10472-1, Gözle muayene,

Madde 5.1.2 Ölçmeler

Kullanma kılavuzu Hassaslık ve muhtevanın

doğrulanması

5.2.2 Sürekli tünel çamaşır makinesi

Sabit koruyucular, kapılar veya sökülebilir ISO 10472-1, Gözle muayene,

paneller Madde 5.1.2 Ölçmeler
ISO 13852,
Çizelge 2

Kapılar veya sökülebilir panellere ait ara ISO 14119 Gösterim

kilitleme sistemleri

Kapılar veya sökülebilir panellerin arkasındaki Gözle muayene,

kılıf koruyucular Ölçmeler

Çıkıntılı parçalar Gözle muayene

Blokların ve makineye girişin temizlenmesi Kullanma kılavuzu Hassaslık ve muhtevanın

doğrulanması
Uyarı işareti Gözle muayene
5.2.3 Taşıyıcılar EN 616,
EN 620

5.2.4 Sıkıştırma presi

Sabit koruyucular, ara kilitlemeli erişim kapıları ISO 10472-1, Gözle muayene,
Madde 5.1.2 Ölçmeler, gösterim
Düşen parçalar (meselâ tokmak)
EN 1037 Muayene
Mekanik destekler
Kullanma kılavuzu Hassaslık ve muhtevanın
doğrulanması
Sıkıştırma presine girme
Kullanma kılavuzu Hassaslık ve muhtevanın
doğrulanması
Uyarı işareti Gözle muayene

5.2.5 Santrifüj sıkma makinesi

Kılıf koruyucular ISO 10472-1, Gözle muayene, ölçme

Madde 5.1.2

Koruyucu ara kilitlemeli sabit koruyucular ISO 14119 Hazne dönmesi ile gösterim

Denge bozulmasını algılayıcı cihaz Muayene ve deney

Deney metodu Kullanma kılavuzu Hassaslık ve muhtevanın

doğrulanması

9
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 10472-3/Nisan 2003

Çizelge 1’in Devamı

Madde Konu Atıf Deney Metodu

5.2.6 Transfer taşıma sistemi

Taşıma kayışlarına ait koruyucular ISO 10472-1,

Madde 5.2.3

Çit ISO 10472-1, EK A

5.2.7 Otomatik transferli döner kurutma makineleri

Kuvvet, kinetik enerji, kapatma basıncı Ölçme

Elektronik hassas koruma cihazı EN 50100-1

Sabit koruyucu sistem ISO 10472-1,

Madde 5.1.2

Basınca duyarlı koruma cihazı EN 1760-1 Gösterim

EN 1760-2 Gösterim

5.2.8 Döndürücü ve boşaltma sistemi arasındaki

arayüz

Elle taşıyarak kontrol , ISO 10472-1,

İki elle kontrol Madde 5.1.2

Sabit koruyucu, çit ISO 10472-1,

Madde 5.1.2

5.3 Elektriksel tehlikeler ISO 10472-1,

Madde 5.2
5.4 Sıcak yüzeyler ISO 10472-1,
Madde 5.3
5.6.2.1 Yangın ve patlama

Makine içinde patlayıcı atmosfer Kullanma kılavuzu Hassaslık ve muhtevanın

doğrulanması

Yükün iç yanması Kullanma kılavuzu Hassaslık ve muhtevanın

doğrulanması

Gaz ateşlemeli döner kurutucular ISO 10472-1,

Madde 5.5.2

Otomatik yağmurlama sistemi ISO 6182-1 Gözle muayene

Gaz ateşlemeli döner kurutuculara ait yakma EN 746-2

sistemi

10
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 10472-3/Nisan 2003

Çizelge 1’in Devamı

Madde Konu Atıf Deney Metodu

5.6.2.1 Hastane Kirli Malzemeleri

Dezenfekte işlemleri Fonksiyon deneyi

Durulama bölgesinin ayrılması İmalâtçının teknik dosyasının
kontrolü, gözle muayene

Durulama bölgesinin ayrı olarak dezenfekte Gözle muayene

edilmesi

Yıkanacak malzeme transferi olmaksızın Fonksiyon deneyi

çalıştırma

Dezenfekte metodu Kullanma kılavuzu Hassaslık ve muhtevanın

doğrulanması
5.6.2.2 Su kaynağının kirlenmesi

Geri sifonlamayı engellemek için vasıtalar Gözle muayene

Ulusal düzenlemelere ait notlar Kullanma kılavuzu Hassaslık ve muhtevanın

doğrulanması
5.7 Kontrol sisteminde kesilme ISO 10472-1,
Madde 5.7.2

Çoklu yüklemelerin engellenmesi Teknik belgeler Elektrik devresinin tasarımının

doğrulanması

Kontrol sisteminin güvenlikle ilgili parçaları ISO 13849-1, İmalâtçının teknik dosyalarının
Madde 6 kontrolü
5.8 Karmaşık tertibat ISO 10472-1,
Madde 5.5.2

Arayüzler

7.1 Kullanma kılavuzu ISO 10472-1, Tamam olduğunun kontrol

Madde 7.1 edilmesi
7.2 İkaz işaretleri ISO 10472-1, Gözle muayene
Madde 7.2

7 Makine kullanımı ile igili bilgiler

7.1 Kullanma kılavuzu
ISO 10472-1, Madde 7.1’de ele alınan bütün bilgiler sağlanmalıdır. Buna ilâve olarak, imalâtçı, kullanma
kılavuzunda, bu standardın 5’inci maddesinde talep edilen bilgileri sağlamalıdır:
− Madde 5.2.1, Yükleme konumunda koruyucular,
− Madde 5.2.2, Erişim işlemleri,
− Madde 5.2.4, Mekanik destekler / giriş tehlikeleri,
− Madde 5.2.5, Denge bozulma deneyi,
− Madde 5.2.8, Döner kurutucunun boşaltılması,
− Madde 5.6.1, Yangın ve patlama tehlikesi,
− Madde 5.6.2.1, Dezenfekte etme,
− Madde 5.6.2.2, Su kaynağı,

7.2 Uyarı işaretleri

İmalâtçı, makine işaretlemesini, bu standardın 5’inci maddesinde istenen özel işaretlemelere ilâve olarak,
ISO 10472-1, Madde 7.2’ye uygun olarak gerçekleştirir:
− Madde 5.2.2, Çamaşır makinesine giriş,
− Madde 5.2.4, Sıkıştırma presine giriş
11