Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Εκπαιδευτική Ενότητα 1. Τεκμηριωμένη Νοσηλευτική Κλινική Πρακτική –

Διαχείριση πόρων και προσωπικού

Υποενότητα 1.2.2. Νομικά ζητήματα στο σχεδιασμό και εφαρμογή της

νοσηλευτικής φροντίδας

ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: Βενετία Σοφία Βελονάκη,

Επίκουρη καθηγήτρια, τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

ΔΗΛΩΣΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΚΑΙ

ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

• Η Πνευματική Ιδιοκτησία στο εκπαιδευτικό υλικό υπό τη μορφή, μεταξύ άλλων, ηλεκτρονικών σημειώσεων,
διαφανειών (power point) ή άλλου συμπληρωματικού υλικού κατανόησης και εμβάθυνσης του περιεχομένου
αποκτάται χωρίς καμία διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.
• Σύμφωνα με τον Ν. 2121/1993 και τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με τον Ν. 100/1975)
απαγορεύεται η αποθήκευση της παρούσας δημοσίευσης και του συμπληρωματικού υλικού (σε
οποιαδήποτε μορφή) σε βάση δεδομένων, η αναδημοσίευση, η αναμετάδοσή τους σε ηλεκτρονική ή
μηχανική ή άλλη μορφή και γενικά η αναπαραγωγή τους με οποιοδήποτε τρόπο, συνολικά ή τμηματικά ή
περιληπτικά, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή άλλη διασκευή. Κατ΄ εξαίρεση τα ανωτέρω επιτρέπονται
κατόπιν προηγούμενης γραπτής άδεια του έχοντος τα πνευματικά δικαιώματα.
• Όλοι οι συμμετέχοντες στην Ειδικότητα «Επείγουσα και Εντατική Νοσηλευτική» αναγνωρίζουν και σέβονται
τη σημασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και υποχρεούνται να συμμορφώνονται με τις διατάξεις
του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων 2016/679/ΕΚ (για περισσότερες πληροφορίες
βλ. τη διαδικτυακή σελίδα της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα www.dpa.gr).
Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Κύρια σημεία
1. Ποιές είναι οι πηγές δικαίου στον χώρο της υγείας;
2. Επιστημονική ελευθερία και νοσηλευτική ευθύνη
3. Η ενημέρωση ως δικαίωμα του ατόμου και υποχρέωση του νοσηλευτή
4. Συναίνεση σε νοσηλευτικές πράξεις και περιπτώσεις παράκαμψης αυτής
5. Νοσηλευτικό απόρρητο και δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα
6. Παιδική κακοποίηση, υποχρέωση αναφοράς και απόρρητο
7. Παροχή φροντίδας στον ασθενή που θνήσκει
8. Προγενέστερες οδηγίες
9. Ανεπάρκεια πόρων και ευθύνη επαγγελματία υγείας
 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Πηγές Δικαίουστο χώρο της υγείας

Εθνικές Πηγές:
• Νομοθεσία (Νόμοι & ΠΔ, Υπ.Α κλπ) / το Σύνταγμα
• Νομική Επιστήμη (Θεωρία)
• Νομολογία
• Αποφάσεις, Γνωμοδοτήσεις, Οδηγίες, Πορίσματα Ανεξάρτητων Αρχών & Εθνικών
Επιτροπών
• Δεοντολογικοί Κανόνες
+Βιοηθική
Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Πηγές:
+ Έθιμο
• Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Ρώμη 1950
• Σύμβαση Oviedo για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη βιο-ιατρική
• ΕΔΔΑ κλπ
 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Επιστημονικη Ελευθερια Νοσηλευτή

Ο Νοσηλευτής οφείλει να:
• πράττει καθετί που επιβάλλει το καθήκον του, σύμφωνα με τα σύγχρονα επιστημονικά
δεδομένα, της αρχές της ηθικής και της δεοντολογίας [...]
• χρησιμοποιεί το σύνολο των επιστημονικών και επαγγελματικών του γνώσεων και
δεξιοτήτων και την εμπειρία του, διατηρώντας σε κάθε περίπτωση την επιστημονική και
επαγγελματική του ανεξαρτησία
• παρέχει τις υπηρεσίες του με γνώμονα το συμφέρον του ασθενή, στα πλαίσια και στα
όρια των καθηκόντων του, σύμφωνα με τα δεδομένα της νοσηλευτικής επιστήμης και τις
διατάξεις που αφορούν την άσκηση του επαγγέλματος, αποφεύγοντας οποιαδήποτε μη
ενδεδειγμένη ή πειραματική διαγνωστική ή θεραπευτική μέθοδο.
• σέβεται και να συνεργάζεται αρμονικά με τους ιατρούς, ακολουθώντας με ακρίβεια τις
ιατρικές οδηγίες, διατηρώντας συγχρόνως την επιστημονική του ανεξαρτησία και την
ιδιότητά του ως ισότιμου μέλους της θεραπευτικής ομάδας. Κώδικας Νοσηλευτικής Δεοντολογίας, ΠΔ 216/2001
 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Επιστημονική Ελευθερία → Ευθύνη

• Αστική Ευθύνη
ζημία→ οικονομική επίπτωση - αποκατάσταση ζημίας ΓΙΑ ικανοποίηση του ζημιωθέντα
Κριτήριο: Ο μέσος επιμελής νοσηλευτής / Οι κανόνες της τεκμηριωμένης και
βασισμένης σε ενδείξεις επιστήμης / Το συμφέρον του συγκεκριμένου ασθενή...

• Ποινική Ευθύνη
ποινικό αδίκημα (πχ πρόκληση σωματικής βλάβης) → στέρηση ελευθερίας – οικονομική
επίπτωση για την ικανοποίηση του κοινού περί δικαίου αισθήματος και τον σωφρονισμό

• Πειθαρχική Ευθύνη
επαγγελματικές επιπτώσεις → ρύθμιση άσκησης επαγγέλματος
 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Ενημέρωση χρήστη υπηρεσιών υγείας

3 είδη ενημέρωσης:
1. Θεραπευτική ενημέρωση ή ενημέρωση ασφαλείας (οδηγίες λήψης φαρμάκου)
2. Νομιμοποιητική ενημέρωση σχετικά με συγκεκριμένη πράξη που θα διενεργηθεί →συναίνεση
3. Γενική ενημέρωση για την υγεία του ασθενούς

“...Ο ασθενής δικαιούται να ζητήσει να πληροφορηθεί ό,τι αφορά την κατάστασή του. Το
συμφέρον του ασθενούς είναι καθοριστικό και εξαρτάται από την πληρότητα και ακρίβεια
των πληροφοριών που του δίνονται. Η πληροφόρηση του ασθενούς πρέπει να του
επιτρέπει να σχηματίσει πλήρη εικόνα των ιατρικών, κοινωνικών και οικονομικών
παραμέτρων της καταστάσεώς του και να λαμβάνει αποφάσεις ο ίδιος ή να μετέχει στη
λήψη αποφάσεων που είναι δυνατό να προδικάσουν τη μετέπειτα ζωή του.” Ν.2071/1992
(αρ.47§4)

•Προστασία Προσωπικότητας, Αξία του Ανθρώπου κλπ (ΑΚ, Σ)

 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Νομιμοποιητική Ενημέρωση - Συναίνεση

“...επέμβαση σε θέματα υγείας μπορεί να υπάρξει μόνο, αφού το ενδιαφερόμενο πρόσωπο
δώσει την ελεύθερη συναίνεση του, κατόπιν προηγούμενης σχετικής ενημέρωσής του. Το
πρόσωπο αυτό θα ενημερώνεται εκ των προτέρων καταλλήλως ως προς το σκοπό και τη
φύση της επέμβασης, καθώς και ως προς τα επακόλουθα και κινδύνους που αυτή
συνεπάγεται. Το ενδιαφερόμενο πρόσωπο μπορεί ελεύθερα και οποτεδήποτε να
ανακαλέσει τη συναίνεσή του” Σύμβαση Οβιέδο για τα Ανθρώπινα ∆ικαιώματα και τη Βιοϊτρική, Ν.2619/1998
(αρ. 5)
❖Καθήκον αλήθειας του επαγγελματία / Δικαίωμα άγνοιας των ασθενών
❖Συναίνεση:
• Ρητή, έστω και άτυπη (η συναίνεση μπορεί να είναι μόνο προφορική, με εξαίρεση συγκεκριμένες
περιπτώσεις πχ μεταμοσχεύσεις, ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή κα)
• Να μην είναι αποτέλεσμα πλάνης, απάτης ή απειλής και να μην έρχεται σε σύγκρουση με τα χρηστά ήθη
• Να καλύπτει πλήρως την πράξη (περιεχόμενο, χρόνος)
 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Νοσηλευτής και Ενημέρωση

• «Ο νοσηλευτής πρέπει να παρέχει τη συνδρομή του για την ορθή ενημέρωση του
ασθενούς αναφορικά με την πρόγνωση, τη διάγνωση, τη θεραπεία, τους ενδεχόμενους
κινδύνους και τα οφέλη και τη λήψη της ενημερωμένης συναίνεσης του, πριν από τη
διενέργεια κάθε ιατρικής ή νοσηλευτικής πράξης»

• « Ο νοσηλευτής οφείλει απόλυτο σεβασμό στην προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια και την
τιμή του ασθενή. Οφείλει να λαμβάνει κάθε μέτρο που προάγει, αλλά και να απέχει από
κάθε ενέργεια που είναι δυνατό να θίξει το αίσθημα της προσωπικής ελευθερίας και την
ελεύθερη βούληση του ασθενή.»

Κώδικας Νοσηλευτικής Δεοντολογίας, ΠΔ 216/2001, αρ. 5, 10

 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Ποιός αποφασίζει για τους μη ικανούς να συναινούν;

1. Ανήλικος → ο ασκών τη γονική μέριμνα , επιμέλεια
Λαμβάνεται υπόψη η γνώμη του εφόσον, κατά την κρίση του γιατρού, έχει την ηλικιακή, πνευματική και
συναισθηματική ωριμότητα να κατανοήσει την κατάσταση της υγείας του, το περιεχόμενο της ιατρικής
πράξης και τις συνέπειες ή τους κινδύνους της πράξης αυτής

2. Ενήλικα άτομα μη ικανά να συναινούν → ο δικαστικός συμπαραστάτης ή (αν δεν

υπάρχει) οι οικείοι
Επιδίωξη εκούσιας συμμετοχής, σύμπραξης, συνεργασίας...

3. Σε περίπτωση ατόμων προσωρινά μη ικανών να συναινούν (πχ υπό την επήρεια αλκοόλ)
στόχος είναι η γρήγορη αποκατάσταση της πνευματικής τους διαύγειας, προκειμένου να
μπορούν να συναινέσουν.
 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Δεν απαιτείται συναίνεση:

• «Στις επείγουσες περιπτώσεις, κατά τις οποίες δεν μπορεί να ληφθεί κατάλληλη
συναίνεση και συντρέχει άμεση, απόλυτη και κατεπείγουσα ανάγκη παροχής ιατρικής
φροντίδας
• Στην περίπτωση απόπειρας αυτοκτονίας
• Αν οι γονείς ανήλικου ασθενή ή οι συγγενείς ασθενή που δεν μπορεί για οποιονδήποτε
λόγο να συναινέσει ή άλλοι τρίτοι, που έχουν την εξουσία συναίνεσης για τον ασθενή,
αρνούνται να δώσουν την αναγκαία συναίνεση και υπάρχει ανάγκη άμεσης παρέμβασης,
προκειμένου να αποτραπεί ο κίνδυνος για τη ζωή ή την υγεία του ασθενή»
(στα παιδιά συνήθως άδεια από εισαγγελέα λόγω αρθ.1534 ΑΚ)

ΚΙΔ, Ν. 3418, ΦΕΚ Α΄287/28.11.2005

 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Προσωπικά δεδομένα
Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα – ΓΚΠΔ 2016/679 , Ν. 4624/2019

➢Αρχές που διέπουν την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων:

• Νομιμότητα, αντικειμενικότητα, διαφάνεια
• Περιορισμός του σκοπού
• Ελαχιστοποίηση των δεδομένων
• Ακρίβεια (είναι ακριβή και επικαιροποιούνται)
• Περιορισμός της περιόδου αποθήκευσης
• Ακεραιότητα και εμπιστευτικότητα
➢Οι χρήστες των Υπηρεσιών Υγείας έχουν δικαίωμα:
o Πρόσβασης (τρόπος και σκοπός επεξεργασίας)
o Διόρθωσης
o Διαγραφής
o Περιορισμού επεξεργασίας
o Φορητότητας δεδομένων
 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Απόρρητο - Νοσηλευτής
• «Ο Νοσηλευτής οφείλει απεριόριστο σεβασμό στην ιδιωτική ζωή του ασθενή και απέχει
από κάθε πράξη ή παράλειψη που είναι δυνατό να βλάψει τον απόρρητο χαρακτήρα των
κάθε είδους πληροφοριών των οποίων λαμβάνει γνώση κατά την άσκηση των καθηκόντων
του.» (ΚΝΔ, ΠΔ 216/2001, αρ 11)
• «Ο Νοσηλευτής που ασχολείται με την έρευνα οφείλει να τηρεί τις γενικές αρχές ηθικής
και δεοντολογίας κατά την διενέργεια κάθε επιδημιολογικής, κλινικής ή άλλης έρευνας,
όπως αυτές ορίζονται στους διεθνείς κώδικες και διατυπώνονται ειδικότερα από την
αρμόδια επιτροπή ηθικής και δεοντολογίας. Επίσης οφείλει να λαμβάνει ιδιαίτερη
μέριμνα για το σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων των ατόμων που συμμετέχουν με τη
συναίνεσή τους σε επιστημονική έρευνα, για την επιστημονική ακρίβεια των
αποτελεσμάτων της έρευνας και για την τήρηση του νοσηλευτικού απορρήτου.» (ΚΝΔ, ΠΔ
216/2001, αρ 16)
• Χρηματική ποινή ή φυλάκιση μέχρι ενός έτους σε περίπτωση μη τήρησης του απορρήτου
όσων έμαθε λόγω του επαγγέλματός του ή της ιδιότητάς του (ΠΚ, 371)
 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Απόρρητο – Κακοποίηση – Μελέτη περίπτωσης

Εργάζεστε στο ΤΕΠ και πιθανολογείτε ότι ο ανήλικος που εξετάζετε είναι θύμα κακοποίησης.
• Όσοι αναλαμβάνουν δημόσια υπηρεσία προσωρινά ή μόνιμα οφείλουν να ανακοινώσουν χωρίς
χρονοτριβή στον αρμόδιο εισαγγελέα οτιδήποτε πληροφορούνται κατά την εκτέλεση των
καθηκόντων τους για αξιόποινη πράξη που διώκεται αυτεπαγγέλτως. Παρόμοια υποχρεώση έχουν
σε συγκεκριμένες περιπτώσεις και ιδιώτες. Η αναφορά δεν αποτελεί επίσημη καταγγελία, αλλά
προληπτική ενέργεια για επιβεβαίωση συγκεκριμένων πληροφοριών και περαιτέρω αξιολόγηση
με σκοπό την προστασία του παιδιού.
• Αδικήματα που σχετίζονται με κακοποίηση ή παραμέληση ανηλίκων διώκονται αυτεπάγγελτα.
• Αν πολλά άτομα πληροφορήθηκαν την αξιόποινη πράξη, δεν απαλλάσσονται από την αντίστοιχη
υποχρέωση. Ωστόσο σημαντικό να συζητηθεί στην επιστημονική ομάδα
• Η παραβίαση της επαγγελματικής εχεμύθειας δεν είναι άδικη και μένει ατιμώρητη αν ο σκοπός
της ήταν η εκπλήρωση από τον επαγγελματία καθήκοντός του ή η διαφύλαξη έννομου ή για άλλο
λόγο δικαιολογημένου ουσιώδους συμφέροντος, το οποίο δεν μπορούσε να διαφυλαχθεί
διαφορετικά. (ΠΚ, Ν.3727/2008, αρ12)
 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Αποφάσεις στο τέλος της ζωής

• Χορήγηση Ενδεδειγμένης Ανακουφιστικής Ιατρικής Αγωγής σε ασθενή που θνήσκει και
υποφέρει από ανίατο νόσημα, με πιθανή παρενέργεια την επίσπευση του θανάτου
Γενικά επιτρεπτή εφόσον πρόκειται για επιστημονικά ενδεδειγμένη μέθοδο και έχει προηγηθεί σχετική ενημέρωση

• Παροχή βοήθειας σε ασθενή που επιθυμεί να δώσει τέλος στη ζωή του για να
ανακουφιστεί και η καθοριστική ενέργεια θα εκτελεστεί από τον ίδιο τον ασθενή
Ποινικό αδίκημα η παροχή βοήθειας σε αυτοκτονία (αρ 301 ΠΚ)
• Σκόπιμη επίσπευση επερχόμενου θανάτου για την ανακούφιση ασθενή, με ενέργεια
Ποινικό αδίκημα: Ανθρωποκτονία (299ΠΚ), ανθρωποκτονία με απαίτηση του θύματος και από οίκτο (300 ΠΚ)
• Σκόπιμη επίσπευση επερχόμενου θανάτου για την ανακούφιση ασθενή, όχι με θετική
ενέργεια αλλά με παράλειψη
Νόμιμη στα πλαίσια άρνησης συναίνεσης ικανού για συναίνεση ασθενή
Έντονος προβληματισμός σε περίπτωση μη ικανού για συναίνεση ασθενή (κριτήρια: συνήθη θεραπευτικά μέσα, άσκοπη
ή μάταια θεραπευτική αγωγή, μόνιμη απώλεια ικανότητας αυτοπραγμάτωσης, αξιοπρέπεια)
 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Μελέτη Περίπτωσης
• Παρέχετε τακτικά υπηρεσίες υγείας στον Δ.
• Ο Δ, 54 ετών, μικροβιολόγος στο επάγγελμα, πάσχει από σοβαρό καρδιολογικό νόσημα
και σκλήρυνση κατά πλάκας, είναι όμως ακόμα σε καλή σχετικά κατάσταση.
• Συντάσσει και σας επιδεικνύει σημείωμα στο οποίο δηλώνει με ακρίβεια σε ποιες πράξεις
δεν επιθυμεί να υποβληθεί σε καμία περίπτωση, προκειμένου να το γνωρίζετε αν ο ίδιος
δεν είναι σε θέση να το εκφράσει. Συγκεκριμένα αναφέρει μεταξύ άλλων: αιμοκάθαρση,
μετάγγιση αίματος, διασωλήνωση, ΚΑΡΠΑ
• Σας ρωτά τι άλλο θα μπορούσε να κάνει προκειμένου να είναι σίγουρος ότι η επιθυμία
του θα γίνει σεβαστή.
• Συγκεκριμένα σκέφτεται: πρωτοκόλληση του εγγράφου στο νοσοκομείο,
συμβολαιογραφικό έγγραφο, δικαστική απόφαση, τατουάζ, περιδέραιο, ορισμός τρίτου
ατόμου ως αρμόδιο λήψης των αποφάσεων σε περίπτωση μόνιμης ή παροδικής
ανικανότητας του ιδίου.
 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Προγενέστερες οδηγίες - Διαθήκες Ζωής

1. Διατύπωση επιθυμιών σε προγενέστερο χρόνο, σχετικά με τη λήψη απόφασεων σε
περίπτωση μελλοντικής ανικανότητας συναίνεσης
2. Σε ορισμένες χώρες υπάρχει σχετικό νομικό πλαίσιο και έχει προβλεφθεί κάποιος τύπος
που εξασφαλίζει την εγκυρότητα της βούλησης
3. Νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα:
• Οι οικείοι έχουν το νόμιμο δικαίωμα της τελικής απόφασης.
• Προβλέπεται ότι οι επιθυμίες αυτές, με όποιο τρόπο και αν έχουν εκφραστεί, πρέπει
να λαμβάνονται υπ’όψη, αλλά δεν διευκρινίζονται οι συναφείς έννομες συνέπειες
• Οι επιθυμίες θα πρέπει να γνωστοποιούνται στους οικείους του ασθενούς
 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Ανεπαρκείς πόροι – Μελέτη περίπτωσης

• ΣΣ: 80 ετών, βαριά αναπνευστική πνευμονοπάθεια → διασωλήνωση → αποδιασωλήνωση με
επιτυχία → BiPAP → Βελτίωση (13.3.2010)
• ΠΝ: 73 ετών με ΧΑΠ, τακτικές νοσηλείες, λόγω παροξύνσεων
9.3.2010 εισαγωγή, 13.3.2010 υπερκαπνία → BiPAP*→ Καμία βελτίωση → έως 19.3.2010,
επιδείνωση, πολυοργανικη ανεπάρκεια, άρνηση διασωλήνωσης
• Στις 19.3.2010, ΣΣ: επιδείνωση και ανάγκη BiPAP →ΣΣ: BiPAP → Επέζησε
→ΠΝ: Venturi → Θάνατος
* Στο νοσοκομείο υπήρχε μια συσκευή BiPAP σε λειτουργία. Με συμφωνία των ιατρών η BiPAP δόθηκε στον ΠΝ, με
την προϋπόθεση εφόσον προκύψει η ανάγκη επαναχρησιμοποίησής της από τη ΣΣ να επιστραφεί.
• Σύγκρουση καθηκόντων, κατάσταση ανάγκης (25§1ΠΚ), τα διακυβευόμενα αγαθά (ζωή) είναι
ίσης αξίας→ απόφαση με βάση την αποτελεσματικότητα σύμφωνα με τα ιατρικά δεδομένα.
→ Αθώωση εμπλεκομένων ιατρών
Υπ’αριθμ. 50/2015 Βούλευμα Συμβουλείου Πλημμελειοδικών Καλαμάτας, ΠοινΔνη 12/2015, σελ. 1125
 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Συμπεράσματα
1.Ο Νοσηλευτής μπορεί να λειτουργεί με επαγγελματική και επιστημονική ανεξαρτησία
2.Η νοσηλευτική ευθύνη διακρίνεται σε αστική, ποινική και πειθαρχική.
3.Η λήψη ενημερωμένης συναίνεσης είναι προϋπόθεση των ιατρικών και νοσηλευτικών πράξεων
(υπάρχουν εξαιρέσεις, όπως πχ το επείγον περιστατικό).
4.Σε περίπτωση ατόμων μη ικανών να συναινούν, τις αποφάσεις λαμβάνουν οι ασκούντες τη γονική
μέριμνα/ επιμέλεια, οι δικαστικοί συμπαραστάτες ή οι οικείοι.
5.Ο Νοσηλευτής οφείλει να σέβεται τα προσωπικά δεδομένα των ατόμων.
6.Σε περίπτωση υποψίας παιδικής κακοποίησης πρέπει να γίνει άμεση αναφορά στον εισαγγελέα
7.Οι προγενέστερες οδηγίες δεν έχουν δεσμευτική ισχύ.
8.Σε περιπτώσεις ανεπάρκειας υλικοτεχνικής υποδομής «ουδείς υποχρεούται στα αδύνατα».
 Όταν δεν ξέρεις τι πρέπει να κάνεις, αναζήτησε την απάντηση
στο νόμο και στην ηθική...

Μπορεί να μην πάρεις σαφή απάντηση, σίγουρα όμως θα ξέρεις

για ποιο λόγο κάνεις τι...

Υπουργείο Υγείας – Ειδικότητα Δημόσιας Υγείας / Κοινοτικής Νοσηλευτικής Συγγραφέας: Βελονάκη ΒΣ, 2021
 Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία
1.Κώδικας Νοσηλευτικής Δεοντολογίας, ΠΔ 216/ΦΕΚ Α’167/25-07-2001 – Διαθέσιμο αρχείο pdf
2.Κώδικας Ιατρικης Δεοντολογίας, Ν. 3418, ΦΕΚ Α΄287/28-11-2005 – Διαθέσιμο αρχείο pdf
3.Ν.2071/ΦΕΚ Α΄123/15-7-1992 – Διαθέσιμο αρχείο pdf
4.Σύμβαση Οβιέδο για τα Ανθρώπινα ∆ικαιώματα και τη Βιοϊτρική, Ν.2619/ΦΕΚ Α’132/19-6-1998 - Διαθέσιμο αρχείο pdf
5.Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα 2016/679 και Οδηγία (ΕΕ) 2016/680, Ν. 4624/ΦΕΚ
Α’167/29-8-2019 - Διαθέσιμο αρχείο pdf
6.Η δεσμευτικότητα των οδηγιών μη ανάνηψης. Σύσταση Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής. 2013. Διαθέσιμο:
http://www.bioethics.gr/images/pdf/GNOMES/SYSTASH_DNR_final%20GR.pdf
7.Σχετικά µε την τεχνητή παράταση της ζωής. Έκθεση Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής. 2006. Διαθέσιμο:
http://www.bioethics.gr/images/pdf/GNOMES/report_apl_gr.pdf
8.Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας, Κέντρο για τη Μελέτη και Πρόληψη
της Κακοποίησης και Παραμέλησης των Παιδιών, Ανεξάρτητη Αρχή «Συνήγορος του Πολίτη»– Κύκλος των Δικαιωμάτων
του Παιδιού (2014) Ολοκληρωμένη Προσέγγιση για τη Διερεύνηση, Διάγνωση και Διαχείριση Περιστατικών Κακοποίησης
& Παραμέλησης Παιδιών. Ευρετήριο Ισχύουσας Νομοθεσίας για την Κακοποίηση και Παραμέληση Παιδιών. Διαθέσιμο
στο: http://esa-kapa-p.gr/?q=node/104
9.Ψαρούλης Δ., Βούλτσος Π. Ιατρικό Δίκαιο. Στοιχεία Βιοηθικής. Θεσσαλονίκη. University Studio Press. 2010.