Multidisciplinary Scientific Reviewer │Half Yearly │ Volume-04 │ Issue-01 │Jan-June 2017

þÖÖŸÖÓ¡µÖÖê¢Ö¸ü ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ - ÷Ö×ŸÖ †Öî¸ü ¯ÖÏ÷ÖןÖ

›üÖò. ×−Ö¾Öé¢Öß ŸÖãúÖ¸üÖ´Ö ³ÖÖ÷Ö¾ÖŸÖ

ÃÖÆüµÖÖê÷Öß ¯ÖÏÖ¬µÖ֯֍ú,
ú»ÖÖ, ¾ÖÖ×Ö•µÖ, ×¾Ö–ÖÖ−Ö ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖ, ¿ÖӍú¸ü−Ö÷Ö¸ü, ŸÖÖ. ײֻÖÖê»Öß, וÖ. −ÖÖÓ¤êü›ü
ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ú£ÖÖŸ´Öú ×¾Ö¬ÖÖ Æîü | ú£ÖÖ ¿Ö²¤ü úß ¾µÖ㟯Ö×¢Ö ‘ú£Ö’ ¬ÖÖŸÖã ÃÖê Æãü‡Ô וÖÃ֍úÖ †£ÖÔ Æîü ú£Ö−Ö ú¸ü−ÖÖ | ú£ÖÖ úÆü−Öê
ÃÖã−Ö−Öê úß ¯ÖÏ£ÖÖ †−ÖÖפüúÖ»Ö ÃÖê “Ö»Öß †Ö ¸üÆüß Æîü | ãúŸÖæÆü»Ö µÖÖ ×•Ö–ÖÖÃÖÖ¾Ö¿Ö ú£ÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úß †¾Ö¬ÖÖ¸üÖÖ ²Öœüß | Æü´ÖÖ¸üÖ ¯ÖÏÖ“Öß−Ö ú£ÖÖ
ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ú£ÖÖ†Öë ÃÖê ÃÖÓ¯Ö®Ö Æîü | úÖ¤Óü²Ö¸üß, ¤ü¿Öãú´ÖÖ¸ü “Ö׸üŸÖ, ×ÆüŸÖÖê¯Ö¤êü¿Ö, ¯ÖÓ“ÖŸÖÓ¡Ö †Öî¸ü ¯Öã¸üÖ֍ú£ÖÖ‹Ñ ‡ÃÖ ¤êü¿Ö êú ÃÖÓ¯Ö®Ö ú£ÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ
úß †Öê¸ü ÃÖӍêúŸÖ Æîü | ›üÖò.¤êü¾Öß¿ÖӍú¸ü †¾ÖãÖß úÖ úÆü−ÖÖ Æîü - “ØÆü¤üß ´Öë Æüß −ÖÆüßÓ, ×¾ÖÀ¾Ö úß ŸÖ´ÖÖ´Ö ³ÖÖÂÖÖ†Öë ´Öë ú£ÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖê ÷ÖÓ³Ö߸ü
ÃÖÖ×ÆüŸµÖ êú ¹ý¯Ö ´Öë ¯ÖÏןÖšüÖ ×´Ö»Öß | ”1
ØÆü¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ÷Öª ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖ ¯Ö»»Ö¾Ö−Ö 19 ¾Öß ÃÖ¤üß êú ´Ö¬µÖ ŸÖú †Ö¸Óü³Ö ÆüÖê “ÖãúÖ £ÖÖ | ‡Ã֍êú ¯Öæ¾ÖÔ ØÆü¤üß úÖ
ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖú ¹ý¯Ö ¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ −ÖÆüà £ÖÖ | ú£ÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ êú †ÓŸÖ÷ÖÔŸÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ †Öî¸ü úÆüÖ−Öß - ‡−Ö ¤üÖê ×¾Ö¬ÖÖ†Öë úÖê ÷Öª ÃÖÖ×ÆüŸµÖ êú ¹ý¯Ö ´Öë
þÖߍúÖ¸üÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü | ¬Ö߸êü-¬Ö߸êü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ †Öî¸ü úÆüÖ−Öß †¯Ö−Öß Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ÃÖ¢ÖÖ ¬ÖÖ¸üÖ ú¸üŸÖß “Ö»Öß ÷Ö‡Ô | †¯Ö−Öê †ÖúÖ¸ü ´Öë úÆüÖ−Öß ú£ÖÖ
úß »Ö‘Öã ×¾Ö¬ÖÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ´ÖÖ−Ö¾Ö •Öß¾Ö−Ö êú ¾µÖ֯֍ú ×“Ö¡Ö úÖê »Öêú¸ü ˆ¯ÖÛÃ£ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü | •ÖÆüÖÑ ŸÖú ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö Æîü,
µÖÆü †Ö¬Öã×−֍ú µÖã÷Ö úß ¤êü−Ö Æîü | ›üÖò. ¸üÖ¾Ö߸ü ¸ÓÖü÷ÖÏÖ úÆüŸÖê Æîü - “ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úß ¯Öéšü³Öæ×´Ö ³ÖÖ¸üŸÖê−¤ãü úÖ»Ö êú ¯ÖÏ£Ö´Ö “Ö¸üÖ ÃÖê Æüß
ŸÖîµÖÖ¸ü ÆüÖê−Öß †Ö¸Óü³Ö ÆüÖê ÷Ö‡Ô £Öß |” 2 ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ †¯Ö−Öê ˆ¤ü³Ö¾Ö úÖ»Ö ÃÖê »Öêú¸ü ÃÖ−Ö 1950 ŸÖú êú †»¯ÖúÖ»Ö ´Öë Æüß ²ÖÆãüŸÖ ¯ÖÏ÷ÖןÖ
ú¸ü »Öß |
ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸üÖêÓ úÖ ´ÖÖ−Ö−ÖÖ Æîü ׍ú ¯ÖÏê´Ö“ÖÓ¤ü ¯Öæ¾ÖÔ µÖã÷Ö ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ êú ׾֍úÖÃÖ úÖ ¯ÖÏÖ¸Óü׳֍ú µÖã÷Ö Æîü | ‡ÃÖ µÖã÷Ö êú ¯ÖÖšüúÖë ´Öë
ÃÖÓÍúÖ¸ü ‹¾ÖÓ ×¿ÖÖÖ úß ²Ö›üß ú´Öß £Öß | ›üÖò.†Ö¿ÖÖ ´ÖêÆüŸÖÖ ×»ÖÖŸÖß Æîü - “¯ÖÏê´Ö“ÖÓ¤ü µÖã÷Ö ¸üÖê´ÖÖӓ֍ú ŸÖ£ÖÖ †×¾ÖÀ¾ÖÃÖ−ÖßµÖ ‘Ö™ü−ÖÖ†Öë ÃÖê ³Ö¸êü
úÖ»¯Ö×−֍ú, †¾ÖÖßÖ׾֍ú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë úÖ µÖã÷Ö £ÖÖ |” 3 ¯ÖÏê´Ö“Ö−¤ü ¯Öæ¾ÖÔ µÖã÷Ö ´Öë •ÖÖÃÖæÃÖß, ןֻÖôÖß, ‹êµµÖÖ¸üß, ‹êןÖÆüÖ×Ã֍ú, ÃÖÖ´ÖÖו֍ú
†Öפü ¯ÖύúÖ¸ü êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ×´Ö»ÖŸÖê ÆîüÓ | ³ÖÖ¸üŸÖê¤ãü Æü׸ü¿“ÖÓ¦ü ü, »ÖÖ»ÖÖ ÁÖß×−Ö¾ÖÖÃÖ¤üÖÃÖ, ׍ú¿ÖÖê¸üß »ÖÖ»Ö ÷ÖÖêþÖÖ´Öß •ÖîÃÖê µÖÖŸÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃ֍úÖ¸ü
¯ÖÏßÖãŸÖ ×¾Ö¬ÖÖ ´Öë µÖÖê÷Ö¤üÖ−Ö ¤êü ¸üÆêü £Öê | »ÖÖ»ÖÖ ÁÖß×−Ö¾ÖÖÃÖ¤üÖÃÖ úÖ ¯Ö¸ü߁ÖÖ ÷Öã¹ý, 1882, ØÆü¤üß úÖ ¯ÖÆü»ÖÖ ´ÖÖî׻֍ú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ´ÖÖ−ÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü
|
¯ÖÏê´Ö“Ö−¤ü µÖã÷Ö ´Öë ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ¯ÖæÖÔ ¾ÖµÖÍú ÆüÖê ÷ÖµÖÖ | ²ÖßÃÖ¾Öà ÃÖ¤üß êú ¯ÖÏÖ¸Óü׳֍ú ¤ü¿ÖúÖë úß ÃÖÖ´ÖÖו֍ú, ¸üÖ•Ö−Ößן֍ú,
ÃÖÖÓÍéúן֍ú Æü»Ö“Ö»ÖÖë −Öê ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖê −ÖµÖÖ ´ÖÖê›ü פüµÖÖ | ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ÃÖã¬ÖÖ¸ü¾ÖÖ¤üß ú£ÖÖ−֍úÖë úÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ Æãü†Ö -
“¯ÖÏê´Ö“Ö−¤ü −Öê ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úÖê ÃÖßÖß ´Ö−ÖÖê¸Óü•ÖúŸÖÖ, ןÖ×»ÖÃ´Ö †Öî¸ü ‹µµÖÖ¸üß úß ¤ãü×−ÖµÖÖ ÃÖê ×−֍úֻ֍ú¸ü •Öß¾Ö−Ö úß ÃÖ“ÖÖ‡µÖÖë, ”û™ü¯Ö™üÖŸÖß
Æãü‡Ô ´ÖÖ−Ö¾ÖßµÖ ¯Öß›üÖ •ÖîÃÖß ÷ÖÆü¸üß ˆ““Ö ³ÖÖ¾Ö ³Öæ×´Ö ´Öë ¯ÖÏןÖÛšüŸÖ ׍úµÖÖ |” 4 ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü ïÖ™ü Æîü ׍ú ¯ÖÏê´Ö“Ö−¤ü •Öß −Öê ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ
úÖê ´ÖÖ−Ö¾Ö •Öß¾Ö−Ö êú ×−֍ú™ü »ÖÖ ×¤üµÖÖ | ¯ÖÏê´Ö“Ö−¤ü µÖã÷Ö êú µÖÖŸÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃ֍úÖ¸ü •ÖµÖ¿ÖӍú¸ü ¯ÖÏÃÖÖ¤ü, ×¾ÖÀ¾ÖÓ³Ö¸−ÖÖ£Ö úÖî׿֍ú, •Öî−Öê−¦ü,
¾ÖéÓ¤üÖ¾Ö−Ö »ÖÖ»Ö ¾Ö´ÖÖÔ †Öפü −Öê ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ êú ú£ÖÖ׿ֻ¯Ö úÖê ¯ÖÏÖÓ•Ö»ÖŸÖÖ ¯ÖϤüÖ−Ö úß | ¯ÖÏê´Ö“Ö−¦ü µÖã÷Öß−Ö ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë †Ö¤ü¿ÖÔ - µÖ£ÖÖ£ÖÔ úÖê
ÃÖÆüß ÃÖ×´Ö¯ÖÏêµÖ ´Öë ¤êüÖÖ ÷ÖµÖÖ Æîü |
ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ êú úÖ»Ö Îú״֍ú ׾֍úÖÃÖ úß ¥üÛ™ü ÃÖê ÃÖ−Ö 1936 ÃÖê ÃÖ−Ö 1950 ŸÖú úÖ ÃÖ´ÖµÖ Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö úֻ֏ÖÓ›ü êú ¹ý¯Ö ´Öë דÖÛ−ÆüŸÖ
׍úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü | ¯ÖÏê´Ö“Ö−¤ü úß ´Ö韵Öã ÃÖ−Ö 1936 ´Öë Æãü‡Ô | ˆ−֍úß ´Ö韵Ö㠍êú ²ÖÖ¤ü ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úß ×¾ÖúÖÃÖ¬ÖÖ¸üÖ ¾ÖîµÖÛŒŸÖú ŸÖ£ÖÖ ´Ö−ÖÖê¾Öî–
ÖÖ×−֍ú †Öî¸ü ÃÖÖ´ÖÖו֍ú ŸÖ£ÖÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤üß ¬ÖÖ¸Öü êú ¹ý¯Ö ´Öë ÷ÖןֿÖᯙ ÆüÖê ÷Ö‡Ô Æîü | ‡ÃÖ úֻ֏ÖÓ›ü êú ú£Ö֍úÖ¸ü •Öî−Öê−¦ü, †–ÖêµÖ, ‡»ÖÖ“Ö−¤ü
•ÖÖê¿Öß, µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö, ¸üÖÓ÷ÖêµÖ¸üÖ‘Ö¾Ö, ³Ö÷Ö¾ÖŸÖß“Ö¸üÖ ¾Ö´ÖÖÔ, −ÖÖ÷ÖÖ•ÖæÔ−Ö, ˆ¯Öê−¦ü−ÖÖ£Ö †¿ú, †´ÖéŸÖ»ÖÖ»Ö −ÖÖ÷Ö¸ü •ÖîÃÖê ¸ü“Ö−Ö֍úÖ¸üÖê−Öê ‡−Ö ¬ÖÖ¸üÖ†Öë ´Öë
¯ÖÏÖîœü éúןֵÖÖë úÖê ¸ü“Ö−ÖÖ úß | ³Ö÷Ö¾ÖŸÖß“Ö¸üÖ ¾Ö´ÖÖÔ úÖ ‘™êüœêü ´Öêœêü ¸üÖßÖê’ (1946) µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö úÖ ¤üÖ¤üÖ ú´Ö¸êü›ü (1941), −ÖÖ÷ÖÖ•ÖãÔ−Ö úÖ
‘¸üןÖ−ÖÖ£Ö úß “ÖÖ“Öß’ (1949), ˆ¯Öê−¦ü−ÖÖ£Ö †¿ú úß ‘×÷Ö¸üŸÖß ¤üß¾ÖÖ¸ëü’ (1947) ¯ÖÏê´Ö“Ö−¦üÖê¢Ö¸ü ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ êú þÖÃ£Ö ×¾ÖúÖÃÖ úÖê ¤ü¿ÖÖÔŸÖê
Æîü | ‡ÃÖ úÖ»Ö êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ‹ú †Öê¸ü ´Ö¬µÖúÖ»Öß−Ö ²ÖÖê¬Ö ÃÖê ÃÖÖ´ÖÓ•ÖÃµÖ Ã£ÖÖ×¯ÖŸÖ ú¸ü−Öê úÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ Æîü ŸÖÖê ¤æüÃÖ¸üß †Öê¸ü −Ö‹ ´Ö滵ÖÖë úß
þÖߍúÖ¸üÖêÛŒŸÖ |
ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úÖ ×Ö‘ÖПָü ׾֍úÖÃÖ ÃÖ−Ö 1950 êú ²ÖÖ¤ü ¿Öã¹ý ÆüÖêŸÖÖ Æîü | †Ö•ÖÖ¤üß êú ²ÖÖ¤ü ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ úÖ ¯ÖϳÖÖ ´ÖÓ›ü»Ö µÖפü
¬Öæ×´Ö»Ö −Ö ¯Ö›üŸÖÖ ŸÖÖê ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¸üÖ™ÒüßµÖ “ÖêŸÖ−ÖÖ úÖ Ã¾Ö¹ý¯Ö †»Ö÷Ö ÆüÖêŸÖÖ | þ֟ÖÓ¡ÖŸÖÖ êú ²ÖÖ¤ü ¤êü¿Ö ´Öë ‹êÃÖß †−Öêú ¤ãü³ÖÖÔ÷µÖ¯ÖæÖÔ ‘Ö™ü−ÖÖ‹Ñ Æãü‡Ô

http://oiirj.org/oiirj/msr/ ISSN 2393-9893 Page 21

 Multidisciplinary Scientific Reviewer │Half Yearly │ Volume-04 │ Issue-01 │Jan-June 2017

וÖ−ÖÃÖê ¤êü¿Ö úÖ ×¾ÖúÖÃÖ ²ÖÖ×¬ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ ¸üÆüÖ | ¤êü¿Ö ×¾Ö³ÖÖ•Ö−Ö ÃÖê ˆŸ¯Ö®Ö ÛãÖןÖ, ØÆü¤æü - ´ÖãÛÃ»Ö´Ö ¤Óü÷Öê ¿Ö¸üÖÖ£Öá ÃÖ´ÖõÖÖ •ÖîÃÖß ÛãÖןֵÖÖë
úÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ¯Ö¸ü ÷ÖÆü¸üÖ ¯ÖϳÖÖ¾Ö ¯Ö›üÖ | ‹êןÖÆüÖ×Ã֍ú, ÃÖÖ´ÖÖו֍ú, ¸üÖ•Ö−Ößן֍ú, ´Ö−ÖÖî¾Öî–ÖÖ×−֍ú •ÖîÃÖê †−Öêú ßָüÖ ¯Ö¸ü ¸ü“Ö−ÖÖ‹Ñ
¯ÖύúÖ¿Ö ´Öë †Ö‡Ô |
´Ö−´Ö£Ö−ÖÖ£Ö ÷Öã¯ŸÖ −Öê ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ Ã¾ÖŸÖÓ¡ÖŸÖÖ êú ‡×ŸÖ¾Öé¢Ö úÖê †¯Ö−Öê ú£ÖÖ−֍ú ´Öë ãÖÖ−Ö ×¤üµÖÖ | ‡−֍úÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ‘²ÖÆüŸÖÖ ¯ÖÖ−Öß’
(1955) ‘¸Óü÷Ö´ÖÓ“Ö’ (1965) ¯ÖύúÖ×¿ÖŸÖ Æãü†Ö | ‡ÃÖß ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖ−Ö 1942 úÖê †Ö¬ÖÖ¸ü ²Ö−Ö֍ú¸ü †−Ö−ŸÖ ÷ÖÖê¯ÖÖ»Ö ¿Öê¾Ö›êü −Öê
‘•¾ÖÖ»ÖÖ´ÖãÖß’ (1965) úß ¸ü“Ö−ÖÖ úß | µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö, ³Ö÷Ö¾ÖŸÖß “Ö¸üÖ ¾Ö´ÖÖÔ †Öפü »ÖÖê÷ÖÖë êú «üÖ¸üÖ ³Öß ¸üÖ•Ö−Ößן֍ú ‘Ö™ü−ÖÖ†Öë ¯Ö¸ü
†Ö¬ÖÖ׸üŸÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ »ÖêÖ−Ö úÖê “Ö׸üŸÖÖ£ÖÔ ×úµÖÖ ÷ÖµÖÖ | ¾ÖéÓ¤üÖ¾Ö−Ö »ÖÖ»Öæ ¾Ö´ÖÖÔ úÖ ‘™æü™êü úÖÑ™ê’êü 1954, †šüÖ¸üÆü¾Öà ÃÖ¤üß êú ³ÖÖ¸üŸÖ úÖ
×“Ö¡Ö ¯ÖÏßÖãŸÖ ú¸üŸÖÖ Æîü | µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö úß ‘†×´ÖŸÖÖ’ (1956) ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ´Öë ÃÖ´ÖÏÖ™ü †¿ÖÖê êú úØ»Ö÷Ö ×¾Ö•ÖµÖ úß ÷ÖÖ£ÖÖ úÆüß ÷Ö‡Ô Æîü | µÖÆüß
−ÖÆüà ¤êü¿Ö ×¾Ö³ÖÖ•Ö−Ö úß ¯Öß›üÖ úÖê ‘—ÖæšüÖ ÃÖ“Ö’ (1958) ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ´Öë ׻֏֍ú¸ü ‡ÃÖê ´ÖÆü֍úÖ¾µÖŸ¾Ö ¯ÖϤüÖ−Ö ×úµÖÖ | ¯ÖÏßÖãŸÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ´Öë
×¾Ö³ÖÖ•Ö−Ö úß ·Æ¤üµÖ ×¾Ö¤üÖ¸üú ÛãÖ×ŸÖ ÃÖê ¯ÖÖšüú ×¾Ö“Ö×»ÖŸÖ ÆüÖê ˆšüŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ¸üÖÆüß ´ÖÖÃÖæ´Ö ¸ü•ÖÖ úÖ ‘†Ö¬ÖÖ ÷ÖÖѾ֒ - (1966)
ÃÖÖÓ¯ÖϤüÖ׵֍ú ÃÖÓ¯ÖϤüÖ׵֍ú ×¾Ö›Óü²Ö−ÖÖ úÖê ¤ü¿ÖÖÔŸÖÖ Æîü | µÖÆüß −ÖÆüß »Ö´Öß −ÖÖ¸üÖµÖÖ »ÖÖ»Ö úß ‘¬Ö¸üŸÖß úß †ÖяÖë’ - (1951) ´Öë ×Æü¤æü ´ÖãÛûִÖ
‹úŸÖÖ úÖê ×−Ö¹ý×¯ÖŸÖ ×úµÖÖ ÷ÖµÖÖ Æîü |
ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤üß ¥üÛ™ü ÃÖê ׻֏Öê ÷Ö‹ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë −ÖÖ÷ÖÖ•ÖãÔ−Ö úÖ ²Ö»Ö“Ö−Ö´ÖÖ - (1959) Æîü, •ÖÆüÖÑ ²ÖÖ»Ö“Ö−¤ü êú ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ êú ¹ý¯Ö ´Öë
»ÖêÖú −Ö‡Ô “ÖêŸÖ−ÖÖ úÖê •Ö−´Ö ¤êüŸÖÖ Æîü | ³Öî¸ü¾Ö ¯ÖÏÃÖÖ¤ü ÷Öã¯ŸÖ úÖê ‘÷ÖÓ÷ÖÖ ´ÖîµÖÖ’ - 1953 ´Öë ³Öß ÷ÖÏÖ´ÖßÖ •Öß¾Ö−Ö úß −Ö‡Ô “ÖêŸÖ−ÖÖ úÖ Ã±ãú¸üÖ
ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü | ¸üÖÓ÷ÖêµÖ ¸üÖ‘Ö¾Ö êú ‘ú²Ö ŸÖú ¯ÖãúÖ¹Ñý’ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ´Öë ³Öß ´Ö¬µÖúÖ»Öß−Ö ÃÖÖ´Ö−ŸÖß ¾µÖ¾ÖãÖÖ úß ú›üß †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ úß ÷Ö‡Ô Æîü |
þÖÖŸÖÓ¡µÖÖê¢Ö¸ü úÖ»Ö êú ´Ö−ÖÖê¾Öî–ÖÖ×−֍ú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úß ¬ÖÖ¸üÖ ´Öë ¾ÖîµÖÛŒŸÖú ãÓúšüÖ, ¯Öß›üÖ, ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÖë ´Öë ™üú¸üÖ¾Ö, †êú»ÖÖ¯Ö−Ö, ׸ü¿ŸÖÖë ´Öë
ÖÖêÖ»ÖÖ¯Ö−Ö †Öפü úÖ ×−Ö¹ý¯ÖÖ Æîü | ´ÖÖêÆü−Ö ¸ü֍êú¿Ö úÖ ‘†Ñ¬Öê¸êü ²ÖÓ¤ü ú´Ö¸ê’ü (1961) úß Æü¸ü¾ÖÓ¿Ö †Öî¸ü −Öß×»Ö´ÖÖ úß Ø•Ö¤ü÷Öß ´Öë ˆŒŸÖ
ÛãÖ×ŸÖ ×“Ö×¡ÖŸÖ Æîü | −Ö¸ü-−ÖÖ¸üß ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÖê úß ¯ÖÆü“ÖÖ−Ö ¤êü¾Ö¸üÖ•Ö êú ‘¯Ö£Ö úß ÖÖê•Ö’ - (1951) ´Öë —Ö»ÖúŸÖß Æîü | •ÖÆüÖÑ ×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ, ×−Ö¸üÖ¿ÖÖ,
þ֯−Ö, •ÖÖ÷Ö¸üÖ úß ´Ö−Ö:Ûã֟Öß úÖ «Óü«ü פüÖÖ‡Ô ¯Ö›üŸÖÖ Æîü | −Ö¸êü¿Ö ´ÖêÆüŸÖÖ úÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ‘µÖÆü ¯Ö£Ö ²ÖÓ¬Öã £ÖÖ’ - (1961) ´Öë †êú»Öê¯Ö−Ö
úß †−Öã³Öæ×ŸÖ ÃÖê ”û™ü¯Ö™üÖŸÖÖ µÖã¾Öú דÖ×¡ÖŸÖ Æîü | −ÖÖ¸üß úê ÖÖê³Ö÷ÖÏÃŸÖ ¹ý¯Ö úÖ ×“Ö¡ÖÖ ˆÂÖÖ ×¯Öϵ־ÖÓ¤üÖ êú ‘¹ýúÖê÷Öß −ÖÆüß ¸üÖ׬֍úÖ’ -
(1967) ´Öë †×³Ö¾µÖŒŸÖ Æîü | −ÖÖ¸üß úß ¯Öß›üÖ, ”û™ü¯Ö™üÖÆü™ü, ×−Ö¸üÖ¿ÖÖ úÖê ¿Ö׿֯ÖϳÖÖ ¿ÖÖáÖß −Öê ‘¾Ö߸üÖ−Ö ¸üÖßÖê †Öî¸ü ‡¸ü−ÖÖ’ - (1968)
ŸÖ£ÖÖ ´ÖêÆü¹ý×®ÖÃÖÖ ¯Ö¸ü¾Öê•Ö úß †ÖòÖÖë úß ¤üÆü»Öß•Ö-(1969) ´Öë ²Ö›üß ÃÖ““ÖÖ‡Ô êú ÃÖÖ£Ö ×−Ö¹ý×¯ÖŸÖ ×úµÖÖ ÷ÖµÖÖ Æîü |
´ÖÖ−Ö¾ÖŸÖÖ úß ¯ÖÏןÖšüÖ¯Ö−ÖÖ úÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ ³Öß Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖÖê¢Ö¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ¯Ö׸ü»Ö×ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü | ˆ¤üµÖ¿ÖӍú¸ü ³Ö¼ü úß ‘¸ü“Ö−ÖÖ êú
−Ö‹ ´ÖÖê›ü’ - (1954) ŸÖ£ÖÖ ‘ÃÖÖ÷Ö¸ü »ÖÆü¸êü †Öî¸ü ´Ö−Öãµ֒ - (1955) ´Öë ˆŒŸÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ úÖê ¤êüÖÖ •ÖÖ Ã֍úŸÖÖ Æîü ‡−Ö ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë −ÖÖ¸üß
“Ö׸ü¡Ö ŸÖ£ÖÖ ˆÃ֍êú •Öß¾Ö−Ö úÖê ²Ö›üÖ ´ÖÆüŸ¾Ö פüµÖÖ ÷ÖµÖÖ Æîü | þ֟ÖÓ¡ÖŸÖÖ êú ‡ŸÖ−Öê ¾ÖÂÖìÖ ²ÖÖ¤ü ³Öß ´ÖÖ−Ö¾Ö úß ¯Öß›üÖ µÖ£ÖÖ¾ÖŸÖ Æîü | ¸üÖ´Ö¤ü¸ü¿Ö
×´ÖÁÖ úÖ ‘¯ÖÖ−Öß êú ¯ÖÏÖ“Ö߸’ü (1961) ŸÖ£ÖÖ ‘•Ö»Ö ™æü™üŸÖÖ Æãü†Ö’ (1969) ‡Ã֍úÖ ×¾Ö׿Ö™ü ˆ¤üÖÆü¸üÖ Æîü | ›üÖò.•Ö÷Ö¤üß¿Ö −ÖÖ¸üÖµÖÖ
ÁÖß¾ÖÖÃŸÖ¾Ö úÖ úÆü−ÖÖ Æîü - “†²Ö ŸÖú úß ¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ ÃÖ´ÖõÖÖ†Öë úÖê »ÖÖё֍ú¸ü †¯Ö−Öß ¬Ö¸üŸÖß êú ˆ−Ö ÃÖ´ÖõÖÖ†Öë úÖê ˆšüÖ−Öê úß
ÃÖÖÆü×Ã֍úŸÖÖ úÖ ¯Ö׸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ Æîü וÖ−֍úß †Öê¸ü ¯ÖÆü»Öê ׍úÃÖß êú ¸ü“Ö−ÖÖŸ´Öú ¥üÛ™ü ¯Ö›üß Æüß −ÖÆüà |” 5
þÖÖŸÖÓ¡µÖÖê¢Ö¸ü úֻ֏ÖÓ›ü êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë úÖ ´ÖÆüŸ¾Ö ˆÃ֍êú ú£ÖÖ−֍ú ´Öë ×¾Ö׿Ö™ü •Öß¾Ö−Ö¿Öî»Öß ¾Ö ³ÖÖ¾Ö²ÖÖê¬Ö úÖê ˆ−֍êú
†ÖÑ“Ö׻֍ú ¯Ö׸ü¯ÖÏêµÖ ´Öë ¤êüÖ−ÖÖ Æîü | ›üÖò. ´ÖÆêü−¦ü “ÖŸÖã¾Öì¤üß úÆüŸÖê Æîü - “†Ó“Ö»Ö ¿Ö²¤ü ‹ú ‹êÃÖê ³ÖæÖÓ›ü úÖ ¾Ö֓֍ú Æîü •ÖÖê ÃÖÖÓÍéúן֍ú,
†Ö٣֍ú, ÃÖÖ´ÖÖו֍ú ¥üÛ™ü ÃÖê †¯Ö−Öê †Ö¯Ö ´Öë ‹ú ‡úÖ‡Ô ÆüÖê | וÖÃ֍êú •Öß¾Ö−Ö úß ãú”û ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ‹Ñ ÆüÖë |”6 ãÖæ»Öºþ¯Ö ÃÖê Æü´Öë ¯ÖÏê´Ö“Ö−¤ü
êú ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ³Öß †ÖÓ“Ö׻֍úŸÖÖ úÖ ¯Öã™ü ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü »Öê׍ú−Ö ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ êú ×»Ö‹ þ֟ÖÓ¡Ö ºþ¯Ö ÃÖê µÖÆü ¿Ö²¤ü ¸êüÖ㠍êú ‘´Öî»ÖÖ †ÖÑ“Ö»Ö’
(1954) êú ¯ÖύúÖ¿Ö−Ö êú ²ÖÖ¤ü ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü ´Öë †ÖµÖÖ | ¯ÖÏßÖãŸÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ´Öë ¯ÖæÙÖµÖÖ ÷ÖÖÑ¾Ö úß ³ÖÖî÷ÖÖê׻֍ú ÛãÖ×ŸÖ úÖ ÃÖæ´Ö ×“Ö¡ÖÖ ×¤üÖÖ‡Ô
¯Ö›üŸÖÖ Æîü | ‘´Öî»ÖÖ †ÖÑ“Ö»Ö’ êú ²ÖÖ¤ü ŸÖÖê †−Öêú ¸ü“Ö−Ö֍úÖ¸üÖë −Öê ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÷ÖÖѾÖÖë úß ˆ¯Ö×ÖŸÖ Ø•Ö¤ü÷Öß úÖê †¯Ö−Öß ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë úß ú£ÖÖ¾ÖßÖã
²Ö−ÖÖµÖÖ | −ÖÖ÷ÖÖ•ÖãÔ−Ö úÖ ‘²ÖÖ²ÖÖ ²Öê™üÃÖ¸ü−ÖÖ£Ö’ (1954) ŸÖ£ÖÖ ¸üÖ´Ö¤ü¸ü¿Ö ×´ÖÁÖ úÖ ‘•Ö»Ö ™æü™üŸÖÖ Æãü†Ö’ (1969) •ÖîÃÖß ¸ü“Ö−ÖÖ‹Ñ ¯ÖύúÖ¿Ö ´Öë
†Ö‡Ô |
†Ö•Ö êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ¿Öᯙ †Ö¤ü´Öß, ¬Öæ‹Ñ ÃÖê ³Öß÷ÖÖ Æãü†Ö ´ÖÖÆüÖî»Ö ŸÖ£ÖÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¸Óü÷ÖÖë ÃÖê ¯Öύú™ü ÆüÖê−Öê ¾ÖÖ»Öß
Öæ²ÖÃÖæ¸üŸÖß †Öî¸ü ²Ö¤üÃÖæ¸üŸÖß ×−Ö×ÆüŸÖ Æîü | וÖÃÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë †−µÖÖµÖ ¾Ö †ŸµÖÖ“ÖÖ¸ü úÖ ²ÖÖê»Ö²ÖÖ»ÖÖ ÆüÖê, ‹êÃÖê •Ö−Ö´ÖÖ−ÖÃÖ úÖê ¯Öã−Ö•ÖÖÔ÷Ö¸üÖ úß
†Öê¸ü »Öê •ÖÖ−Öê úÖ úÖ´Ö ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ −Öê ²ÖÖæ²Öß ×−Ö³ÖÖµÖÖ | ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ: ÃÖÖšüÖê¢Ö¸üß

http://oiirj.org/oiirj/msr/ ISSN 2393-9893 Page 22

 Multidisciplinary Scientific Reviewer │Half Yearly │ Volume-04 │ Issue-01 │Jan-June 2017

ˆ¯Ö−µÖÖÃ֍úÖ¸ü †¯Ö−Öß »ÖêÖ−Öß ÃÖê −Ö÷Ö¸ü - ˆ¯Ö−Ö÷Ö¸ü êú −ÖÖ¸üúßµÖ •Öß¾Ö−Ö êú ÃÖÖ£Ö ´ÖÖ−Ö¾Ö ×ú µÖ£ÖÖ£ÖÔ ŸÖþÖ߸ü דÖ×¡ÖŸÖ ú¸üŸÖê
Æîü | ¾µÖÛŒŸÖ êú ¯ÖÖ׸ü¾ÖÖ׸üú ŸÖ£ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖו֍ú ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÖêÓ ´Öë †•Ö−Ö²Ö߯Ö−Ö ŸÖ£ÖÖ †êú»ÖÖ¯Ö−Ö †Öî¸ü ÃÖÖ´ÖÖו֍ú, ¸üÖ•Ö−Ößן֍ú, †Ö٣֍ú
×¾ÖÃÖÓ÷ÖןֵÖÖÑ ³Öß ¸ü“Ö−ÖÖ êú ëú¦ü ´Öë †Ö‡Ô | ¤üÖ´¯ÖŸµÖ •Öß¾Ö−Ö, ÃÖÓÍúÖ¸ü÷ÖŸÖ ´ÖÖ−µÖŸÖÖ, −ÖÖ¸üß úß †ÖŸ´Ö×−Ö³ÖÔ¸üŸÖÖ, ²Ö““ÖÖë úß ´Ö−ÖÖê¾Öî–ÖÖ×−֍ú
ÃÖ´ÖõÖÖ†Öë •ÖîÃÖê ×¾ÖÂÖµÖÖë úÖê ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úß ×¾ÖÂÖµÖ¾ÖßÖã ²Ö−ÖÖµÖÖ ÷ÖµÖÖ |
¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ úß ´ÖÖî•Öæ¤üÖ ÛãÖןֵÖÖë êú ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ´Öë †Ö´Ö †Ö¤ü´Öß úß ¾µÖ£ÖÖ-ú£ÖÖ ŸÖ£ÖÖ ÃŸÖ¸üÆüß−Ö ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ úÖ •Öß¾ÖÓŸÖ ×“Ö¡ÖÖ
ÃÖÖŸÖ¾Öë ¤ü¿ÖúÖê¢Ö¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ´Öë ²ÖÆãüŸÖÖµÖŸÖ ÃÖê ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü | ×−Öºþ¯Ö´ÖÖ ÃÖê¾ÖŸÖß ×»ÖÖŸÖß Æîü - “†Ö•Ö úß ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ ´Öë ãúÃÖá úß
¤üÖî›ü Öê»Ö Æüß ¸üÆü ÷ÖµÖÖ Æîü | ‡ÃÖ ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ úß ÃÖ›üÖ−‘Ö −Öê †Ö¯ÖÃÖß ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÖê úÖê ןֻÖÖÓ•Ö×»Ö ¤êü ¤ßü Æîü |”7 µÖÆüß ²ÖÖŸÖ ú£Ö֍úÖ¸ü ¤üßÛ¯ŸÖ
ÖÓ›êü»Ö¾ÖÖ»Ö ³Öß úÆüŸÖß Æîü - “Æü´Ö ¤êü¿Ö úß ¸üÖ•Ö×−ÖŸÖß ´Öë •Ö−ÖŸÖÖ úß ÃÖê¾ÖÖ êú ×»Ö‹ −ÖÆüßÓ, †¯Ö−Öê ¾µÖÛŒŸÖ÷ÖŸÖ Ã¾ÖÖ£ÖÖí úß ¯ÖæÙŸÖ êú ×»Ö‹
†Ö‹ £Öê |”8
ÃÖÖŸÖ¾ÖêÓ ¤ü¿ÖúÖê¢Ö¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ”ãû†Ö”æŸÖ ŸÖ£ÖÖ •ÖÖŸÖ - ¯ÖÖÑŸÖ úß ú¼ü¸ü ¬ÖÖٴ֍úŸÖÖ ¾ÖÖ»Öê ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖ ÃÖ™üߍú ד֡ÖÖ Æãü†Ö Æîü |
†Ö٣֍ú ×¾ÖÂÖ´ÖŸÖÖ ŸÖ£ÖÖ ´Ö•Ö¤æü¸üÖë úÖ ¿ÖÖêÂÖÖ ³Öß †Ö•Ö êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ׍úŸÖ Æîü | ´Öé¤ãü»ÖÖ ÷Ö÷ÖÔ ×»ÖÖŸÖß Æîü - “ºþ¯ÖµÖÖ ÆüÖ£Ö úÖ ´Öî»Ö
Æî | µÖÆü ´Öî»Ö ×ÃÖ±Ôú ²Ö›êü †Ö¤ü×´ÖµÖÖë úß Æü£Öê»Öß ¯Ö¸ü •Ö´ÖŸÖÖ Æîü |”9
ÃÖÖŸÖ¾Öë ¤ü¿ÖúÖê¢Ö¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ´Öë ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¯Ö׸ü¾ÖÖ¸ü úÖ ×¾Ö‘Ö™ü−Ö ŸÖê•Öß ÃÖê ¤êüÖ−Öê ´Öë †ÖµÖÖ Æîü | ¯Ö׸ü¾ÖÖ¸ü êú »ÖÖê÷Ö †¯Ö−Öß
¯ÖÏןÖšüÖ úÖ ²Ö“ÖÖ¾Ö ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ ¤üÖêÆü¸üß Ø•Ö¤ü÷Öß •ÖߟÖê Æîü | ÃÖ“Ö´Öã“Ö ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö ÃÖ´ÖµÖ ´Öë ²Ö›üß ŸÖê•Öß êú ÃÖÖ£Ö ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¯Ö׸ü¾ÖÖ¸ü ™æü™ü ¸üÆüÖ Æîü |
¯Ö׸ü¾ÖÖ¸ü úÖ †£ÖÔ ×ÃÖ±Ôú ¯ÖןÖ-¯ÖŸ−Öß †Öî¸ü ÃÖÓŸÖÖ−Ö ¸üÆü ÷ÖµÖÖ Æîü | éúÂÖÖ ÃÖÖê²ÖŸÖß êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ×´Ö¡ÖÖê ´Ö¸ü•ÖÖ−Öß úÖ ‹ú ¥ü¿µÖ »ÖÖÖßµÖ Æîü -
“†´´ÖÖ ŸÖã´ÆüÖ¸üß ²ÖÆæü úÖ ÷Öã•ÖÖ¸üÖ †²Ö ‡ÃÖ ‘Ö¸ü ´Öë −ÖÆüß |”10
×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ: ²ÖßÃÖ¾Öà ¿ÖŸÖß êú †Ó×ŸÖ´Ö ŸÖß−Ö ¤ü¿ÖúÖë ´Öë −ÖÖ¸üß ¿ÖÛŒŸÖ úß ‹ú †»Ö÷Ö ¯ÖÆü“ÖÖ−Ö ²Ö−Ö−Öß ¿Öãºþ Æãü‡Ô Æîü | ÃÖÖŸÖ¾Öë
¤ü¿ÖúÖê¢Ö¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úß −ÖÖ¸üß †ÖŸ´Ö×−Ö³ÖÔ¸ü ¸üÆü−Öê »Ö÷Öß Æîü | ¯ÖãºþÂÖÖë êú ²Ö¸üÖ²Ö¸ü Æü¸ü úÖµÖÔ ´Öë ˆ−֍úß ˆ¯ÖÛã֟Öß •Öß¾Ö−Ö êú ÃÖÖ¸êü Öê¡ÖÖë ´Öë
¤êüÖß •ÖÖ Ã֍úŸÖß Æîü | ¯ÖãºþÂÖ úß ‹úÖ׬֍úÖ¸ü¾ÖÖ¤üß ¿ÖÖêÂÖÖ ¯ÖÃÖÓ¤ ÃÖ¢ÖÖ úÖê µÖÆü “Öã−ÖÖîŸÖß ¤êüŸÖß Æîü - “´Öï ŸÖã´ÆüÖ¸üß ¯ÖŸ−Öß ÆæÑü †Öî¸ü ÃÖ´ÖÖ•Ö −Öê
´Öê¸êü ¿Ö¸ü߸ü êú ÃÖÖ£Ö Æü¸ü ¯ÖύúÖ¸ü úÖ ×Ö»Ö¾ÖÖ›ü ú¸ü−Öê úÖ †£ÖÖ™üá ŸÖã´Æëü ¤êü ¸üÖß Æîü, ‡Ã֍úÖ ´ÖŸÖ»Ö²Ö −ÖÆüà ׍ú ŸÖã´Ö ´Öã—Öê ¸üÖê•Ö ´ÖÖ¸üÖê | †Ö•Ö
ÃÖê ŸÖã´Ö ´Öê¸êü ¯ÖÖÃÖ ´ÖŸÖ †ÖµÖÖ ú¸üÖê †Öî¸ü Æü´ÖÖ¸üÖ ¯ÖןÖ-¯ÖŸ−Öß úÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ³Öß ÖŸ´Ö ÃÖ´Ö—ÖÖê |”11
þÖÖŸÖÓ¡µÖÖê¢Ö¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë úß ³ÖÖÂÖÖ úÖ Ã¾Öºþ¯Ö ¬Ö߸ü-¬Ö߸êü ¯ÖÏÖîœü ŸÖ£ÖÖ ¯Ö׸üéúŸÖ ÆüÖêŸÖÖ ÷ÖµÖÖ Æîü | ¾µÖÛŒŸÖ ´Ö−Ö úß ¯Öß›üÖ úß
†×³Ö¾µÖÛŒŸÖ ´Öë ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÖ´Ö ×¤üÖÖ‡Ô ¯Ö›üŸÖß Æîü | ÃÖ߬Öß ÃÖ¸ü»Ö ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ³Öß ÷ÖÆü¸üß ÃÖÓ¾Öê¤ü−ÖÖ ÃÖӍéúŸÖß ÆüÖêŸÖß Æîü - “ׯ֟ÖÖ•Öß, ´ÖÖÑ †Öî¸ü ²Ö““ÖÖë
úÖê ‘Ö¸ü ÃÖê ²ÖÖÆü¸ü ú¸ü ¤êüŸÖê “ÖÖÆêü ³Ö¸üß ²Ö¸üÃÖÖŸÖ ÆüÖê | ú³Öß-ú³Öß ²Öã†Ö êú µÖÆüÖÑ ãú”û ´Ö×Æü−Öê úÖ™ü †ÖŸÖê, ú³Öß −Ö×−ÖÆüÖ»Ö ãú”û ´Ö×Æü−Öê úÖ™ü
†ÖŸÖê |”12
ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ −Öê †¯Ö−Öê ׾֍úÖÃ֍Îú´Ö ´Öë ³ÖÖÂÖÖ úß ÷ÖŸµÖÖŸ´ÖúŸÖÖ úÖê ÃÖ¤îü¾Ö †ÖŸ´ÖÃÖÖŸÖ ú¸ü−Öê úß úÖê×¿Ö¿Ö úß Æîü | †Ö•Ö êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ
úß ³ÖÖÂÖÖ, زֲÖ, ¯ÖÏן֍ú, †¯ÖÏßÖãŸÖ ×¾Ö¬ÖÖ−Ö «üÖ¸üÖ ÃÖ•Öß Æãü‡Ô Æîü | †£ÖÔ ÃÖÓ¯ÖÏê¿Ö−Ö êú ×»Ö‹ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸ëü - »ÖÖêúÖêÛŒŸÖµÖÖë úÖ ³Öß ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ¯ÖϵÖÖê÷Ö
þÖÖŸÖÓ¡µÖÖê¢Ö¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ´Öë ¯Ö׸ü»Ö×ÖŸÖ Æîü - “¸üÖ•ÖÖ êú ‘Ö¸ü ³Ö»ÖÖ ´ÖÖêןֵÖÖë úÖ ŒµÖÖ †úÖ»Ö ?”13
- “ˆ¬Ö¸ü ŒµÖÖ ³ÖÖ›ü —ÖÖëú−Öê •ÖÖŸÖê ÆüÖê ?”14
ÃÖÖ¸üÖÓ¿ÖŸÖ: úÆüÖ •ÖÖ Ã֍úŸÖÖ Æîü ׍ú þÖÖŸÖÓ¡µÖÖê¢Ö¸ü ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ú£µÖ ŸÖ£ÖÖ ×¿Ö»¯Ö ¤üÖê−ÖÖë Æüß ¬Ö¸üÖŸÖ»Ö ¯Ö¸ü †Ö¿ÖÖŸÖߟÖ
ÃÖ±ú»ÖŸÖÖ ×´Ö»Öß Æîü | ¸ü“Ö−Ö֍úÖ¸üÖë −Öê ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ êú ¯Ö׸ü¥ü¿µÖ úÖê †×¬Öú ÃÖÓ¾Öê¤ü−Ö¿Öᯙ ²Ö−ÖÖµÖÖ Æîü | †Ö•Ö êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë
¸üÖ•Ö−Ößן֍ú •Öß¾Ö−Ö êú ³ÖÏ™üÖ“ÖÖ¸ü, ÷ÖÖÑ¾Ö ŸÖ£ÖÖ ¿ÖÆü¸ü êú »ÖÖê÷ÖÖë úß †Ö٣֍ú ¤ü¿ÖÖ ¯ÖÖ׸ü¾ÖÖ׸üú ÃÖ´ÖõÖÖ‹Ñ †¯Ö−Öê µÖ£ÖÖ£ÖÔ ºþ¯Ö ´Öë ¤ü¿ÖÖÔµÖß
•ÖÖ−Öê »Ö÷Öß Æîü | †¯Ö−Öê †×¬ÖúÖ¸üÖë êú ×»Ö‹ ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ ú¸üŸÖß −ÖÖ¸üß †¯Ö−Öß µÖÖî−Ö ¿Öãד֟ÖÖ úÖê ןֻÖÖÓ•Ö×»Ö ¤êüú¸ü ˆ“”ûÖ»ÖŸÖÖ úÖ ¤ü¿ÖÔ−Ö
ú¸üÖŸÖß ¤êüÖß •ÖÖ Ã֍úŸÖß Æîü | †ŸÖ: µÖÆü úÆü−ÖÖ ÃÖÆüß ÆüÖê÷ÖÖ ×ú ³ÖÖÂÖÖ ŸÖ£ÖÖ ×¾ÖÂÖµÖ úß ¥üÛ™ü ÃÖê †Ö•Ö úÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ÃÖÓ¯Ö®Ö ÆüÖêŸÖÖ ÷ÖµÖÖ Æîü |

ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ÃÖæ“Öß
01 −Ö‡Ô úÆüÖ−Öß ÃÖÓ¤ü³ÖÔ †Öî¸ü ¯ÖύéúןÖ, ›üÖò. ¤êü¾Öß¿ÖӍú¸ü †¾ÖãÖß, ¯Öé. 11
02 ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ´Öë “Ö׸ü¡Ö ד֡ÖÖ úÖ ×¾ÖúÖÃÖ, ›üÖò. ¸üÖ¾Ö߸ü ¸Óü÷ÖÏÖ, ¯Öé. 117
03 ×¾ÖÂÖµÖ ¯ÖϬÖÖ−Ö ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ú£ÖÖ †Öî¸ü ׿ֻ¯Ö, ›üÖò. †Ö¿ÖÖ ´ÖêÆüŸÖÖ, ¯Öé.11

http://oiirj.org/oiirj/msr/ ISSN 2393-9893 Page 23

 Multidisciplinary Scientific Reviewer │Half Yearly │ Volume-04 │ Issue-01 │Jan-June 2017

04 ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë úÖ ×¿Ö»¯Ö×¾Ö¬ÖÖ−Ö, ›üÖò. ¯ÖϤüß¯Ö ¿Ö´ÖÖÔ, ¯Öé.42

05 ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úß ¿ÖŸÖÔ, - ›üÖò. •Ö÷Ö¤üß¿Ö −ÖÖ¸üÖµÖÖ ÁÖß¾ÖÖß־Ö, ¯Öé.91
06 ØÆü¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ‹ú ÃÖ¾ÖìÖÖ, ›üÖò. ´ÖÆêü−¦ü “ÖŸÖã¾Öì¤üß, ¯Öé.186
07 ¤üÆüú−Ö êú ¯ÖÖ¸ü, - ×−Öºþ¯Ö´ÖÖ ÃÖê¾ÖŸÖß, ¯Öé. 4
08 ¯ÖÏן֬¾Ö×−ÖµÖÖÑ, - ¤ü߯ŸÖß ÖÓ›êü»Ö¾ÖÖ»Ö, ¯Öé. 94
09 ´Öï. †Öî¸ü ´Öï, ´Öé¤æü»ÖÖ ÷Ö÷ÖÔ, ¯Öé. 15
10 ×´Ö¡ÖÖê ´Ö¸ü•ÖÖ−Öß, éúÂÖÖ ÃÖÖê²ÖŸÖß, ¯Öé. 70
11 †êú»ÖÖ ¯Ö»ÖÖ¿Ö, - ´ÖêÆüºþ×®ÖÃÖÖ ¯Ö¸ü¾Öê•Ö, ¯Öé. 81
12 †êú»ÖÖ ¯Ö»ÖÖ¿Ö, - ´ÖêÆüºþ×®ÖÃÖÖ ¯Ö¸ü¾Öê•Ö, ¯Öé.100
13 ¯Ö™ü¸Óü÷Ö ¯Öã¸üÖÖ, - ´ÖéÖÖ»Ö ¯ÖÖ›êü, ¯Öé. 22
14 ‹ê»ÖÖ−Ö ÷Ö»Öß Ø•Ö¤üÖ Æî, - “Ö−¦üúÖ−ŸÖÖ, ¯Öé. 38

http://oiirj.org/oiirj/msr/ ISSN 2393-9893 Page 24