‘Research Journey’ International Multidisciplinary E-Research Journal ISSN : 2348-7143

(Online)
Vol. 1 Issue. 1 Jan-March - 2014

•Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖÓê ´Öë ×Æü−¤üüß úÖ ²ÖœÍüŸÖÖ ¯ÖϳÖÖ¾Ö

- ÁÖß. ×−֍ú´Ö ³ÖæÂÖ!Ö ¬Ö−Ö¸üÖ•Ö
†−ÖãÃÖÓ¬ÖÖŸÖÖ ”ûÖ¡Ö, ×Æü−¤üß ×¾Ö³ÖÖ÷Ö,
ˆ¢Ö¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ×¾ÖÀ¾Ö×¾ÖªÖ»ÖµÖ
•Ö»Ö÷ÖÖÑ¾Ö . 425 001
ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü¯Ö¡Ö, ¯Ö¡Ö-¯Öס֍úÖ‹Ñ, †ÖúÖ¿Ö¾ÖÖÖß, ¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö, ×ÃÖ−Öê´ÖÖ, ÃÖÓ÷Ö֍ú, ³ÖÏ´ÖÖ¬¾Ö×−Ö (¤æü¸ü³ÖÖÂÖ) †Öî¸ü
‡Ó™ü¸ü−Öê™ü †Öפü ÃÖ³Öß •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë ´Öë ÃÖÓ¤êü¿Ö¾ÖÆü−Ö úÖ úÖµÖÔ ú¸ü−Öê ´Öë ×Æü−¤üß úÖ Æüß ¯ÖϵÖÖê÷Ö ×úµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æïü…
×Æü−¤üß úÖ •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë ´Öë ²Ö¤ü»ÖŸÖê ÃÖ´ÖµÖ êú ÃÖÖ£Ö ³Öß †¯Ö−ÖÖ ´ÖÖ÷ÖÔ ²Ö¤ü»ÖÖµÖÖ Æãü†Ö פüÖÖ‡Ô ¤êüŸÖÖ Æïü… þ֟ÖÓ¡ÖŸÖÖ
êú ¯Öã¾ÖÔ ÃÖê »Öêú¸ü †Ö•Ö ŸÖú úß ²ÖÖŸÖë µÖÆü •Ö−Ö-´ÖÖ−ÖÃÖ ŸÖú ¯ÖÆãÑü“ÖÖ−Öê ´Öë ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖãÖÔ úÖµÖÔ ×Æü−¤üß −Öê ׍úµÖÖ Æî…

¯Öéšü³Öæ×´Ö :
³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ“ÖÖ¸ü ´Öë ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ ³Öæ״֍úÖ †¤üÖ ú¸üŸÖß Æî… •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü úÖ úÖµÖÔ ³ÖÖÂÖÖ êú ײÖ−ÖÖ ÃÖÓ³Ö¾Ö −ÖÆüà Æî… †Ö•Ö êú ‡ÃÖ
†Ö¬Öã×−֍ú úÖ»Öü úÖê ÃÖæ“Ö−ÖÖ†Öë êú ×¾ÖñúÖê™ü úÖ úÖ»Ö / ÃÖ´ÖµÖ ´ÖÖ−ÖÖ ÷ÖµÖÖ Æî,ŒµÖÖë׍ú •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ‡ÃÖ †ÃÖӏµÖ ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë
−Öê,ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ†Öë −Öê ´Ö−Öã嵅 úÖê ‡ŸÖ−ÖÖ ÃÖæ“Ö−ÖÖ ÃÖÓ¯Ö®Ö ú³Öß −ÖÆüßÓ ²Ö−ÖÖµÖÖ £ÖÖ,•ÖÖê †Ö•Ö ´Ö−Öã嵅 úÖê ‡ŸÖ−Öß ÃÖæ“Ö−ÖÖ‹Ñ ×´Ö»Ö ¸üÆüß Æî… †Ö•Ö
êú ‡ÃÖ ¾Öî–ÖÖ×−֍ú †Öî¸ü ŸÖú×−֍úß µÖã÷Ö ´Öë ÃÖÓ“ÖÖ¸ü ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë úÖ ´ÖÆü¢¾Ö פü−Ö-²Ö-פü−Ö ²ÖœÍüŸÖÖ Æüß •ÖÖ ¸üÆüÖ Æïü… µÖê Æü´ÖÖ¸êü •Öß¾Ö−Ö úÖê
‹ú −ÖµÖß ×¤ü¿ÖÖ ¯ÖϤüÖ−Ö ú¸üŸÖÖ Æîü… 21 ¾Öß ÃÖ¤üß êú ¤üÆü×»Ö•Ö ¯Ö¸ü Ö›Íüß ØÆü¤üß ³ÖÖÂÖÖ −Öê ÃÖæ“Ö−ÖÖ ×¾ÖñúÖê™ü úß “Öã−ÖÖîןֵÖÖêÓ úÖê ¯Öæ¸üß
Ö´ÖŸÖÖ †Öî¸ü ÃÖ׍ÎúµÖŸÖÖ êú ÃÖÖ£Ö †¯Ö−ÖÖµÖÖ Æî… ØÆü¤üß ³ÖÖÂÖÖ úÖ µÖÆü ¯ÖϳÖÖ¾Ö Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖ¯Öæ¾ÖÔ úÖ»Ö,þÖÖŸÖÓ¡µÖÖê¢Ö¸ü úÖ»Ö ÃÖê »Öêú¸ü †Ö•Ö
ŸÖú •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë ´Öë ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ µÖÖê÷Ö¤üÖ−Ö ¸üÆüÖ Æî…
•Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë êú †ÓŸÖ÷ÖÔŸÖ ´Ö㏵֟Ö: ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü¯Ö¡Ö,¸êü×›ü†Öê,¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö,×±ú»´Ö ŸÖ£ÖÖ ú´¯µÖã™ü¸ü †Öפü †ÖŸÖê Æïü…
•Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ‡−Ö ÃÖ³Öß ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë −Öê ×¾ÖÀ¾Ö ´Öë ±îú»Öß ÃÖ´ÖÃŸÖ ´ÖÖ−Ö¾Ö•ÖÖןÖ,•Öß¾Ö−Ö úÖê ¯ÖϳÖÖ×¾ÖŸÖ ×úµÖÖ Æî… '׿ցÖÖ −Öê ×¾Ö–ÖÖ−Ö úÖê
•Ö−´Ö פüµÖÖ Æîü †Öî¸ü ×¾Ö–ÖÖ−Ö −Öê •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú †Ö¬Öã×−֍ú ÃÖÖ¬Ö−ÖÖë úÖê…' •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú µÖÆü ÃÖÖ¬Ö−Ö ´Ö−Öã嵅 úß †Ö¬Öã×−֍ú ׿ցÖÖ
ŸÖ£ÖÖ ×¾Ö–ÖÖ−Ö ¤üÖê−ÖÖë êú ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü ‹¾ÖÓ ¯ÖÏÃÖÖ¸ü êú ×»Ö‹ †ŸµÖÓŸÖ ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ ³Öæ״֍úÖ ŸÖ£ÖÖ ¤üÖ×µÖŸ¾Ö úÖ ×−Ö¾ÖÖÔÆü ú¸ü ¸üÆêü Æïü…
•Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü úÖ †£ÖÔ Æîü - ÃÖæ“Ö−ÖÖ úÖê ‹ú ãÖÖ−Ö ÃÖê ¤æüÃÖ¸êü ãÖÖ−Ö ŸÖú ¯ÖÆãÑü“ÖÖ−ÖÖ… ‡ŸÖ−ÖÖ Æüß −ÖÆüà, •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú
´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë«üÖ¸üÖ •Ö−Ö´ÖŸÖ úÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ ³Öß ÃÖÆü•Ö ÃÖÓ³Ö¾Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ‡ÃÖß •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë ´Öë ØÆü¤üß úÖ ¯ÖϳÖÖ¾Ö Öæ²Ö
פüÖÖ‡Ô ¤êüŸÖÖ Æî…
•Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ´ÖÖ¬µÖ´Ö :-
•Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ÃÖ´ÖÃŸÖ ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë úÖê ŸÖß−Ö ¾Ö÷ÖÖí ´Öë ×¾Ö³ÖÖ×•ÖŸÖ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æî…
1) ´ÖãצüŸÖ ´ÖÖ¬µÖ´Ö :- ‡Ã֍êú †ÓŸÖ÷ÖÔŸÖ 1) ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ¯Ö¡Ö 2) ¯Ö¡Ö-¯Öס֍úÖ‹Ñ 3) ¯Öãß֍ëú †Öפü †ÖŸÖë ÆîÓ…
2) ÁÖ¾µÖ ÃÖÓ“ÖÖ¸ü ´ÖÖ¬µÖ´Ö :- ‡Ã֍êú †ÓŸÖ÷ÖÔŸÖ 1) ¸êü×›ü†Öê 2) îúÃÖê™ü 3) ™êü¯Ö׸üúÖò›Ôü¸ü †Öפü †ÖŸÖê Æïü…

33
For Details visit our website – www.researchjourney.net
 ‘Research Journey’ International Multidisciplinary E-Research Journal ISSN : 2348-7143
(Online)
Vol. 1 Issue. 1 Jan-March - 2014

3) ¥üú-ÁÖ¾µÖ ÃÖÓ“ÖÖ¸ü ´ÖÖ¬µÖ´Ö :- ‡ÃÖ úÖê×™ü êú †ÓŸÖ÷ÖÔŸÖ 1) ¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö,2) ‡Ó™ü¸ü−Öê™ü,3) ×±ú»´Ö †Öפü †ÖŸÖê Æïü…
†×³Ö¾µÖÛŒŸÖ úÖ ÃÖ¿ÖŒŸÖ ´ÖÖ¬µÖ´Ö ³ÖÖÂÖÖ Æï †Öî¸ü ¾ÖÆü ו֟Ö−Öß ÃÖÆü•Ö †Öî¸ü ÃÖã»Ö³Ö ÆüÖê÷Öß ˆŸÖ−ÖÖ Æüß ˆÃ֍úÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë ¯ÖϳÖÖ¾Ö
²ÖœÍüŸÖÖ Æî… µÖÆüß úÖ¸üÖ Æïü ׍ú,ÃÖÓ“ÖÖ¸ü ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë −Öê ³ÖÖÂÖÖ úß †×³Ö¾µÖÛŒŸÖ êú ×»Ö‹ ØÆü¤üß úÖê “Öã−ÖÖ •ÖÖê †Ö•Ö ×¾ÖÀ¾Ö ´Öë ÃÖ²ÖÃÖê
•µÖÖ¤üÖ »ÖÖê÷ÖÖë úß ²ÖÖê»Öß •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß ³ÖÖÂÖÖ Æîü … •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë «üÖ¸üÖ ØÆü¤üß úÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö ´ÖêÓ ²ÖœÍüŸÖÖ ¯ÖϳÖÖ¾Ö ×−Ö´−Ö
¾Ö÷ÖÖí«üÖ¸üÖ Ã¯Ö™ü ׍úµÖÖ Æïü-
1) ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü¯Ö¡Ö,¯Ö¡Ö-¯Öס֍úÖ‹Ñ †Öî¸ü ¯Öãß֍êú :-
•Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü úÖ úÖ´Ö ØÆü¤üß úß ¯Ö¡Ö-¯Öס֍úÖ‹Ñ †Ö•ÖÖ¤üß êú ¯ÖÆü»Öê ³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë ú¸üŸÖß †Ö ¸üÆüß Æî… ØÆü¤üß ´Öë ¯ÖÆü»ÖÖ
ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü¯Ö¡Ö ¯ÖÓ›üßŸÖ µÖã÷Ö»Ö ×ú¿ÖÖê¸ü ÃÖããú»Ö −Öê 30 ´Ö‡Ô 1826 ´Öë "ˆ¤ü−ŸÖ ´ÖÖŸÖÔ−›ü" úÖ ¯ÖύúÖ¿Ö−Ö ×úµÖÖ,•ÖÖê ‹ú †×Æü−¤ß ³ÖÖÂÖß
¯ÖϤêü¿Ö úÖê»ÖúÖŸÖÖ ÃÖê ׍úµÖÖ… 30 ´Ö‡Ô 1826 úÖê Æüß ú−ÖÖÔ™üú ÃÖê ³Öß ‹ú ×Æü−¤üß '¤îü×−֍ú ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü¯Ö¡Ö','¸üÖ•ÖãÖÖ−Ö ¯Öס֍úÖ' úÖ
¯ÖύúÖ¿Ö−Ö •ÖÖê 13 ¾ÖÂÖÖí ÃÖê ×−ÖµÖ×´ÖŸÖ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü… ŸÖŸúÖ»Öß−Ö ´Ö¦üÖÃÖ ÃÖê ²Ö““ÖÖë úß »ÖÖêúׯÖ쵅 ¯Öס֍úÖ '“ÖÓ¤üÖ´ÖÖ´ÖÖ' úÖ ¯ÖύúÖ¿Ö−Ö
Æãü†Ö… Æîü¦üÖ²ÖÖ¤ü ÃÖê ú³Öß 'ú»¯Ö−ÖÖ' ×−֍ú»ÖŸÖß £Öß,†Ö•Ö ¾ÖÆüÖÑ ÃÖê ×Æü−¤üß ×´Ö»ÖÖ¯Ö ×−֍ú»Ö ¸üÆüÖ Æî… †Ö•Ö ³Öß ×Æü−¤üß êú †Ö²ÖÖ¸üÖë úß
¯ÖÏÃÖÖ¸üÃÖӏµÖÖ †×¬Öú ¤êüÖ−Öê úÖê Æü´Öë ×´Ö»Ö ¸üÆüß Æî…1
›üÖò. ¯ÖϳÖ֍ú¸ü ´ÖÖ“Ö¾Öê −Öê - ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü¯Ö¡Ö, ¯Ö¡Ö-¯Öס֍úÖ‹Ñ †Öî¸ü ¯Öãß֍ú •ÖîÃÖê •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü ´ÖÖ¬µÖ´Ö úÖê '•Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü ´ÖÖ¬µÖ´Ö
úß “ÖÖî£Öß µÖÖ ¯ÖÖÑ“Ö¾Öß ×¸üµÖÖÃÖŸÖ' ´Öë ׻֏ÖÖ Æîü ׍ú,-''¯Öã¸üÖ−Öê •Ö´ÖÖ−Öê ´Öë ¸üÖ•ÖÖ,÷Öãºþ †Öî¸ü ¯ÖÓ“Ö Æüß ¿ÖÛŒŸÖ êú ëú¦ü £Öê… ØÃÖÆüÖÃÖ−Ö, ´ÖÓפü¸ü
µÖÖ ´Öšü †Öî¸ü ÷ÖÏÖ´Ö¯ÖÓ“ÖÖµÖŸÖ »ÖÖê÷ÖÖë êú ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë êú ×−ÖÖÖԵ֍ú †Öî¸ü ¿ÖÖßÖÖ £Öê,¬Ö߸êü-¬Ö߸êü ׿ցÖÖ»ÖµÖÖë −Öê ‡Ã֍úÖ Ã£ÖÖ−Ö »Öê ×»ÖµÖÖ…
'¯Öî›êü÷ÖÖê×´ÖŒÃÖ' (×¾ÖªÖ»ÖµÖ) †Öî¸ü ¯ÖÏêÃÖ −Öê ¯Öã¸üÖ−Öß 'ׯÖÏ−ÃÖ,¯ÖÏßÙü †Öî¸ü ¯ÖÏÖµÖ´Ö¸üß Ããú»Ö úÖ Ã£ÖÖ−Ö »Öê ×»ÖµÖÖ Æî… ´ÖÆüÖ¸üÖ•ÖÖ,´ÖÆÓüŸÖ †Öî¸ü
¯ÖÓ“Ö úß •Ö÷ÖÆü †Ö²ÖÖ¸ü †Ö ÷Ö‹…''2 •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë ´Öë ü †Ö²ÖÖ¸ü †Öî¸ü ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü¯Ö¡Ö •Ö−ÖŸÖÖ úß ¬Ö¸üÖê¾Ö¸ü ²Ö−Ö ÷Ö‹ Æïü… µÖÆüß
†Ö•Ö •Ö−ÖŸÖÖ êú ¸üÖú,†Ö¾ÖÖ•Ö,׿ց֍ú,úÖò»Öê•Ö †£ÖÖÔŸÖ ÃÖ²Ö ãú”û ²Ö−Ö ÷Ö‹…
ØÆü¤üß ¯ÖϤêü¿ÖÖë ´Öë ¾µÖÖ¯ŸÖ ÷Ö׸ü²Öß êú úÖ¸üÖ ÃÖ²Ö ‘Ö¸üÖë ´Öë ³Ö»Öê Æüß †Ö²ÖÖ¸ü −Ö ¯ÖÆãÑü“Ö ¯ÖÖŸÖê ÆüÖê,»Öê׍ú−Ö ×Æü−¤üß êú †Ö²ÖÖ¸üÖë
úß ¯ÖÖšüú ÃÖӏµÖÖ ×¤ü−Ö-²Ö-פü−Ö ²ÖœÍüŸÖß Æüß •ÖÖ ¸üÆüß Æî… ”ûÖê™êü-”ûÖê™êü ¿ÖÆü¸üÖë †Öî¸ü úòÖÖë ÃÖê ×Æü−¤üß †Ö²ÖÖ¸ü ×−֍ú»Ö ¸üÆüÖ Æî…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú ŸÖÖî¸ü¯Ö¸ü µÖפü ¤êüÖÖ •ÖÖ‹ ŸÖÖê,'ÖÖ−¤êü¿Ö' µÖÆü ‹ú †×Æü−¤üß ³ÖÖÂÖß ¯ÖÏÖÓŸÖ ÆüÖêú¸ü ³Öß µÖÆüÖÑ '»ÖÖêú´ÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü' −Öִ֍ú
ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü¯Ö¡Ö ¯ÖύúÖ×¿ÖŸÖ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü … ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü •Ö−ÖÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ´Ö−ÖãµÖÖë úÖê ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü¯Ö¡Ö,¯Ö¡Ö-¯Öס֍úÖ†Öë ´Öë ÃÖê •ÖÖ÷ÖéŸÖ ú¸ü−Öê úÖ
úÖ´Ö ×Æü−¤üß «üÖ¸üÖ Æüß ×úµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æî…
2) ¸êü×›üµÖÖê (†ÖúÖ¿Ö¾ÖÖ!Öß) :-
¸êü×›ü†Öê úÖ ³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë 1 −Ö¾Ö´²Ö¸ü 1947 úÖê ÃÖ¸ü¤üÖ¸ü ¾Ö»»Ö³Ö³ÖÖ‡Ô ¯Ö™êü»Ö•Öß êú −ÖêŸÖéŸ¾Ö ´Öë ¯ÖÆü»ÖÖ ¯ÖÏÃÖÖ¸üÖ êú−¦ü ÖÖê»ÖÖ
÷ÖµÖÖ… ‡ÃÖ ÁÖ¾µÖ ´ÖÖ¬µÖ´Ö †ÖúÖ¿Ö¾ÖÖÖß −Öê ×−Ö¸üÖ¸üÖë †Öî¸ü †Ö´Ö †Ö¤ü´Öß ŸÖú ×Æü−¤üß ³ÖÖÂÖÖ †Öî¸ü ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ÃÖÓÍúÖ¸ü ¯ÖÆãÑü“ÖÖ−Öê ´Öë
²Ö›Íüß ³Öæ״֍úÖ †¤üÖ úß Æî… ú×¾Ö÷ÖÖê™üß,÷ÖߟÖ÷ÖÖê™üß,úÆüÖ−Öß ÷ÖÖê™üß êú ´ÖÖ¬µÖ´Ö ÃÖê ØÆü¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ †Ö´Ö •Ö−ÖŸÖÖ ŸÖú ¯ÖÆãÑü“Ö •ÖÖŸÖÖ

34
For Details visit our website – www.researchjourney.net
 ‘Research Journey’ International Multidisciplinary E-Research Journal ISSN : 2348-7143
(Online)
Vol. 1 Issue. 1 Jan-March - 2014

Æî… '×¾ÖÂÖã ¯ÖϳÖ֍ú¸'ü úÖê −ÖÖ™üúúÖ¸ü ²Ö−ÖÖ−Öê ´Öë †ÖúÖ¿Ö¾ÖÖÖß úÖ Æüß ²Ö›ÍüÖ µÖÖê÷Ö¤üÖ−Ö ¸üÆüÖ Æî… †ÖúÖ¿Ö¾ÖÖÖß ÃÖê ×Æü−¤üß êú †−Öêú
†´Ö¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë úÖ ºþ¯ÖÖÓŸÖ¸üÖ Æãü†Ö Æî… ú‡Ô »ÖÖê÷Ö ×−Ö¸üÖ¸ü ÆüÖê−Öê êú úÖ¸üÖ ˆ−֍úÖê ú³Öß −ÖÆüà ¯ÖœÍü ¯ÖÖŸÖê,¯Ö¸ü ¾Öê †²Ö '÷ÖÖê¤üÖ−Ö',
'´Öî»ÖÖ †ÖÑ“Ö»Ö' êú ²ÖÖ¸êü ´Öë •ÖÖ−ÖŸÖê Æïü…3
†ÖúÖ¿Ö¾ÖÖÖß−Öê ÃÖ´Öæ“Öê ¤êü¿Ö ´ÖêÓ ÃÖÖÓÍéúן֍ú “ÖêŸÖ−ÖÖ ±îú»ÖÖ−Öê ´Öë †´Öæ»µÖ µÖÖê÷Ö¤üÖ−Ö ×¤üµÖÖ Æî… ×Æü−¤üß ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ÃÖã−֍ú¸ü
†×Æü−¤üß ³ÖÖÂÖß »ÖÖê÷Ö ³Öß ØÆü¤üß ÃÖߏ֟Öë Æïü… ×Æü−¤üß êú ´ÖÖ¬µÖ´Ö ÃÖê ×¾Ö×³Ö®Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë ´Öë ‹úŸÖÖ »ÖÖ−Öê ´Öë ³Öß †ÖúÖ¿Ö¾ÖÖÖß
úß ³Öæ״֍úÖ ¸üÆüß Æî… ÷ÖÖÑ¾Ö ¤êüÆüÖŸÖ ´Öë †Ö•Ö ³Öß †ÖúÖ¿Ö¾ÖÖÖß êú ×Æü−¤üß úÖµÖԍÎú´Ö ŸÖ−´ÖµÖŸÖÖ ÃÖê ÃÖã−ÖŸÖê Æïü…
3) ¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö :-
¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö úÖ †Ö¸Óü³Ö ²ÖÆãüŸÖ ¬Öß´ÖÖ Æãü†Ö £ÖÖ,׍ú−ŸÖã ˆÃ֍êú ²ÖÖ¤ü ‡ÃÖ−Öê ÷Ö×ŸÖ ¯Öú›Íüß †Öî¸ü ‡ÃÖ ÃÖ´ÖµÖ ³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë ×Æü−¤üß
™êü×»ÖÛ¾Æü•Ö−Ö “Öî−Ö»ÖÖë úß ²ÖÖœÍü †ÖµÖß… ³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë †¯Ö−Öê †Ö¸Óü³Ö ÃÖê »Ö÷Ö³Ö÷Ö 30 ¾ÖÂÖÖí ¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö úß ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ ×¬Ö´Öß ¸üÆüß ×ú−ŸÖã ¾ÖÂÖÔ
1980 †Öî¸ü 90 êú ¤ü¿Öú ´Öë ¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö ¸üÖ™ÒüßµÖ úÖµÖԍÎú´Ö †Öî¸ü ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸üÖë êú ¯ÖÏÃÖÖ¸üÖ êú •Ö׸üµÖê ØÆü¤üß úÖê •Ö−ÖׯÖ쵅 ²Ö−ÖÖ−Öê ´Öë
úÖ±úß µÖÖê÷Ö¤üÖ−Ö ×¤üµÖÖ…4 'éúÂ֍ãú´ÖÖ¸ü ¸ü¢Öã −Öê - ¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö úß ³ÖÖÂÖÖ êúÛ−¦üµÖ زֲÖÖê úß ³ÖÖÂÖÖ ´ÖÖ−Öß Æïü…' ²ÖœÍüŸÖê Æãü‹ ÃÖÓ“ÖÖ¸ü ´ÖÖ¬µÖ´Ö
†Öî¸ü ³ÖÖÂÖÖ êú −Ö‹ ¯ÖϵÖÖê÷ÖÖë −Öê,•ÖÖê ¥ü¿µÖ-ÁÖ¾µÖ ÃÖÓ¯ÖÏêÂÖÖ êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö †ÖµÖÖ´ÖÖë úÖê †¯Ö−Öê ´Öë ÃÖ´Öê™êü Æãü‹ Æïü… †¯Ö−Öß Ã¯Ö™ü ”ûÖ¯Ö ”ûÖê›üß
Æî †Öî¸ü µÖÆüß ¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö †Öî¸ü ×Æü−¤üß úß ²Öß“Ö úß ú›Íüß Æî…5
¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö ¿Öãºþ ´Öë †−Öêú ×−Ö•Öß “Öî−Ö»ÖÖë −Öê ×Æü−¤üß úß ˆ¯ÖêÖÖ úß,»Öê׍ú−Ö •Ö»¤üß Æüß ˆ−Æëü ´ÖÆüÃÖãÃÖ Æãü†Ö ׍ú,×Æü−¤üß êú
²Ö÷Öî¸ü úÖ´Ö “Ö»Ö−Öê¾ÖÖ»ÖÖ −ÖÆüà Æî,ŸÖÖê ×Æü−¤üß úÖê ´ÖÖ¬µÖ´Ö ²Ö−ÖÖ−ÖÖ ÆüÖê÷ÖÖ… '×Æü−¤üß Æüß ³ÖÖ¸üŸÖ êú •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë úß ¾ÖÖßÖ׾֍ú
³ÖÖÂÖÖ Æïü…'ÃÖ³Öß “Öî−Ö»Ö †Ö•Ö ×Æü−¤üß ¬ÖÖ¸üÖ¾ÖÖ×Æüú,™üÖòú ¿ÖÖê,−ÖÖ™üú,¯Ö׸ü“Ö“ÖÖÔ‹Ñ ×¤üÖÖ ¸üÆêü Æïü… ÙüÖ¸ü −µÖæ•Ö,−µÖã•Ö 24,ÃÖÆüÖ¸üÖ ÃÖ´ÖµÖ
†Öפü •ÖîÃÖê “Öî−Ö»Ö 24 ‘ÖÓ™êü ×Æü−¤üß ´Öë ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ¤êüŸÖê Æïü… ™êü×»ÖÛ¾Æü•Ö−Ö ¯Ö¸ü †−Öêú †×Æü−¤üß ³ÖÖÂÖß †Ó÷ÖÏê•Öß −ÖêŸÖÖ ³Öß ×Æü−¤üß ²ÖÖê»Ö−Öê
»Ö÷Öê Æïü… ³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë ‡»ÖꌙÒüÖò×−֍ú •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë ´Öë ×Æü−¤üß úÖ ¯ÖϵÖÖê÷Ö ×¤ü−Ö-²Ö-פü−Ö ²ÖœÍü ¸üÆüÖ Æïü,•ÖÖê ¤êü¿Ö úß ÃÖӯ֍Ôú ³ÖÖÂÖÖ êú
ºþ¯Ö ´Öë ×Æü−¤üß êú ׾֍úÖÃÖ úÖ Ã¯Ö™ü ÃÖӍêúŸÖ Æî…
4) ×ÃÖ−Öê´ÖÖ :-
ÃÖÓ“ÖÖ¸ü ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë úÖ †¯Ö−ÖÖ-†¯Ö−ÖÖ Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö †Ûß֢¾Ö Æî… ‡»ÖꌙÒüÖò×−֍ú ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë ´Öë ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ‹úÖ ÃÖ¿ÖŒŸÖ ´ÖÖ¬µÖ´Ö
Æîü,•ÖÖê Æü´ÖÖ¸êü •Öß¾Ö−Ö úÖ ×ÆüÃÃÖÖ ²Ö−ÖŸÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü… ÃÖ−ÖË 1913 ´ÖêÓ ¤üÖ¤üÖÃÖÖÆü²Ö ±úֻ֍êú«üÖ¸üÖ ²Ö−ÖÖµÖß ÷Ö‡Ô ´Öãú ×±ú»´Ö '¸üÖ•ÖÖ
Æü׸ü¿“ÖÓ¦ü'êú úÖ›Ôü ×Æü−¤üß ´Öë ŸÖîµÖÖ¸ü ׍úµÖê ÷ÖµÖê £Öê,וÖÃÖê ×Æü−¤üß ³ÖÖÂÖÖ úß ¾µÖ֯֍úŸÖÖ Æüß úÆüÖ •ÖÖ Ã֍úŸÖÖ Æî…
†Ö•Ö ×Æü−¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ¯Ö¸ü ³Öß ú‡Ô ×±ú»´ÖÖӍú−Ö ÆüÖê ¸üÆêü Æïü… וÖÃÖ´Öë - 1) ¸üÖ•Öë¦ü µÖÖ¤ü¾Ö úÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ 'ÃÖÖ¸üÖ
†ÖúÖ¿Ö' ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ ×±ú»´Ö-'ÃÖÖ¸üÖ †ÖúÖ¿Ö' ²Ö−Öß,•ÖÖê ¾µÖÖ¾ÖÃÖÖ׵֍ú ¥üÛ™ü ÃÖê ÃÖ±ú»Ö Æî… 2) •Öî−Öë¦ü úÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ
'ŸµÖÖ÷Ö¯Ö¡Ö'¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ ×±ú»´Ö 'ŸµÖÖ÷Ö¯Ö¡Ö'•ÖÖê ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ 1937 ´Öë ¯ÖύúÖ×¿ÖŸÖ Æãü†Ö £ÖÖ,µÖÆü ‹ú ´Ö−ÖÖê¾Öî–ÖÖ×−֍ú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ £ÖÖ… 3)
´Ö®Öã ³ÖÓ›üÖ¸üß úß úÆüÖ−Öß 'µÖÆüß ÃÖ“Ö Æîü' ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ ×±ú»´Ö µÖÆü '¸ü•Ö−Öß÷ÖÓ¬ÖÖ' •ÖÖê ú£ÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ¯Ö¸ü ²ÖÖÃÖã “Ö™ü•Öá úß ¤æüÃÖ¸üß

35
For Details visit our website – www.researchjourney.net
 ‘Research Journey’ International Multidisciplinary E-Research Journal ISSN : 2348-7143
(Online)
Vol. 1 Issue. 1 Jan-March - 2014

´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ ×±ú»´Ö £Öß… 4) ú´Ö»ÖêÀ¾Ö¸ü úß úÆüÖ−Öß 'ŸÖ»ÖÖ¿Ö'¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ '×±ú¸ü ³Öß' †Öî¸ü ˆ−֍úÖ Æüß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ 'úÖ»Öß †ÖѬÖß'
¯Ö¸ ׍úµÖÖ… ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü ×Æü−¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ Öê¡ÖÖë ´Öë ÃÖê úÆüÖ−Öß,ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ¯Ö¸ü ³Öß ‹êÃÖß ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ¸üß ×±ú»´Öë ²Ö−Öß Æïü †Öî¸ü ¾ÖÆü •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü
êú ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë «üÖ¸üÖ •Ö−Ö-•Ö−Ö ŸÖú ¯ÖÆæÑü“Ö ¸üÆüß Æî… ü
'™ÖµÖ™òü×−֍ú' ×±ú»´Ö úÖê •µÖÖ¤üÖ ¯ÖÏ×ÃÖרü ³Öß ×Æü−¤üß úß Æüß ¾Ö•ÖÆü ÃÖê ×´Ö»Öß… •Ö²Ö ŸÖú ¾ÖÆü ×¾Ö¤êü¿Ö ´Öë †Ó÷ÖÏê•Öß ´Öë £Öß,ŸÖ²Ö
ŸÖú ˆ−Æëü •µÖÖ¤üÖ ¯ÖÏ×ÃÖרü −ÖÆüà £Öß,»Öê׍ú−Ö ¾ÖÆü ³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë †ÖµÖß †Öî¸ü ¾ÖÆü ×Æü−¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖפüŸÖ ÆüÖêŸÖê Æüß ˆ−֍úÖ ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü-¯ÖÏÃÖÖ¸ü ²ÖœÍüÖ
†Öî¸ü ˆ−Æëü ¯ÖÏ×ÃÖרü ×´Ö»Öß…ü ‡Ã֍êú ÃÖÖ£Ö Æüß ¤êü¾Öúß−ÖÓ¤ü−Ö Ö¡Öß «üÖ¸üÖ ×»Ö×ÖŸÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ '“ÖÓ¦üúÖÓŸÖÖ'µÖÆü ¬ÖÖ¸üÖ¾ÖÖ×Æüú
³Öß ú‡Ô פü−Ö ŸÖú ¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö ¯Ö¸ü ×Æü−¤üß ³ÖÖÂÖÖ ´Öë “Ö»Öß… ‡ÃÖÃÖê ïÖ™ü Æïü ׍ú,¥üú-ÁÖ¾µÖ ÃÖÓ“ÖÖ¸ü ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë ´Öë ³Öß ×Æü−¤üß úÖ ¯ÖϳÖÖ¾Ö
•µÖÖ¤üÖ ×¤üÖÖ‡Ô ¤êüŸÖÖ Æïü…
5) ÃÖÓ÷Ö!֍ú (ú´¯µÖã™ü¸ü) :-
†Ö¬Öã×−֍ú •Öß¾Ö−Ö ´Öë ú´¯µÖã™ü¸ü −Öê ´ÖÖ−Ö¾Ö •Öß¾Ö−Ö êú ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÖ úÖê †ŸµÖÓŸÖ ¯ÖϳÖÖ×¾ÖŸÖ ×úµÖÖ Æïü… ‡ÃÖ×»Ö‹ †Ö•Ö úÖ
µÖã÷Ö 'ú´¯µÖã™ü¸ü úÖ µÖã÷Ö' úÆü»ÖÖŸÖÖ Æïü… ›üÖò.×´ÖÁÖ•Öß −Öê úÆüÖ Æïü ׍ú,-"×Æü−¤üß µÖÖê÷Ö¤üÖ−Ö Æü´Öê¿ÖÖ •ÖÖ¸üß ¸üÆêü÷ÖÖ,ŒµÖÖë׍ú ¤êü¾Ö−ÖÖ÷Ö¸üß ‹ú
¾Öî–ÖÖ×−֍ú ×»Ö×¯Ö Æîü †Öî¸ü ‡ÃÖ ×»Ö×¯Ö ´Öë úÖ´Ö ú¸ü−ÖÖ ²ÖÆãüŸÖ †ÖÃÖÖ−Ö Æïü… ‡−֍êú ÃÖÖ£Ö Æüß ×Æü−¤üß ´Öë úÖ´Ö ú¸ü−Öê úß ¯ÖÏÖÖ×»ÖµÖÖë úÖ
׾֍úÖÃÖ ³Öß ÆüÖê ÷ÖµÖÖ Æïü… µÖÆü ÃÖÖ¸üß ¾µÖ¾ÖãÖÖ ×−ÖÙ´ÖŸÖß ÆüÖê ÷Ö‡Ô Æîü †Öî¸ü †−µÖ ³ÖÖÂÖÖ êú ŸÖ¸üÆü ×Æü−¤üß ³ÖÖÂÖÖ úÖ ³Öß ÃÖÖò°™ü¾Öꆸü
×−֍ú»Ö ÷ÖµÖÖ Æîü †Öî¸ü †Ö•Ö ˆÃÖ úÖ´Ö ´Öë ×Æü−¤üß ×¾Öª´ÖÖ−Ö Æî…"
ÃÖÓ÷Ö֍ú úÖ ˆ¯ÖµÖÖê÷Ö †Ö•Ö ÃÖ¸üúÖ¸üß úÖµÖÖÔ»ÖµÖÖë ´Öë ¸êü»Ö ×¾Ö³ÖÖ÷Ö, ›ü֍ú-ŸÖÖ¸ü, ²Öэú, †Ã¯ÖŸÖÖ»Ö êú ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö ØÆü¤üß
¯ÖÏê×´ÖµÖÖë úÖê ³Öß Æãü†Ö Æî… †Ö•Ö ØÆü¤üß ´ÖêÓ ú´¯µÖã™ü¸ü ÃÖÖò°™ü¾Öê†ÃÖÔ úÖ±úß †×¬Öú ˆ¯Ö»Ö²¬Ö Æîü… וÖÃÖ´Öë ÁÖß×»Ö¯Öß, ÁÖß÷ÖÖê¿Ö,
†ÖµÖ.‹ÃÖ.‹´Ö., †Óãú¸ü ×»Ö¯Öß †Öפü ÃÖÖò°™ü¾Öꆸü ׾֍ú×ÃÖŸÖ Æãü‹ Æïü… ‡ÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü ú´¯µÖã™ü¸ü −Öê ¯ÖÏŸµÖêú Öê¡Ö ´Öë †¯Ö−Öß ”ûÖ¯Ö ”ûÖê›Íüß
Æãü‡Ô Æîü †Öî¸ü ˆ−֍úÖ µÖÖê÷Ö¤üÖ−Ö Æü´ÖêÓ ÃÖ³Öß Öê¡ÖÖë ´Öë †Ö•Ö ×´Ö»Ö ¸üÆüÖ Æî…
6) ‡Ó™ü¸ü−Öê™ü :-
‡Ó™ü¸ü−Öê™ü ×¾ÖÀ¾Ö êú ú´¯µÖæ™ü¸üÖë úÖ ‹ú ÃÖ´ÖãÆü Æî,•ÖÖê ÃÖæ“Ö−ÖÖ†Öë úÖ †Ö¤üÖ−Ö-¯ÖϤüÖ−Ö ú¸üŸÖê Æîü… ‡ÃÖ´Öë ú´¯µÖæ™ü¸ü ‹ú-¤æüÃÖ¸êü
ÃÖê •Öã›Íêü ÆüÖêŸÖê Æïü… ‡ÃÖ ¯Ö¸ü ³Öß ×Æü−¤üß úÖ †³ÖãŸÖ¯Öæ¾ÖÔ ×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æî… ×Æü−¤üß úÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ µÖÆü −Öê™ü¯Ö¸ü ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¾Öê²ÖÃÖÖ‡Ô™ËüÃÖ ¯Ö¸ü
Æü´Öë ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ÆüÖêŸÖê Æïü… ú‡Ô †Ö²ÖÖ¸ü ‡Ó™ü¸ü−Öê™ü ¯Ö¸ü ˆ¯Ö»Ö²¬Ö Æîü… ú‡Ô ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖú ¯Öס֍úÖ‹Ñ −Öê™ü ¯Ö¸ü ¯ÖœÍüß •ÖÖ Ã֍úŸÖß Æïü… ¤êü¿Ö ´Öë
׍úÃÖß ³Öß úÖê−Öê ´Öë,µÖÆüÖÑ ŸÖú ×¾Ö¤êü¿Ö ´Öë ³Öß ‡Ó™ü¸ü−Öê™ü ¯Ö¸ü ²»ÖÖò÷Ö µÖÖ×−Ö ×“Ö½êü ׻֏Ö−Öê¾ÖÖ»Öê »ÖêÖúÖë úß ÃÖӏµÖÖ ×¤ü−Ö-²Ö-פü−Ö ²ÖœÍüŸÖß
•ÖÖ ¸üÆüß Æî…
×¾Ö›üÖê•Ö 98 ´Öë ×›ü±úÖ»™ü ºþ¯Ö ´Öë ØÆü¤üß µÖã×−֍úÖê›ü ãÖÖ×¯ÖŸÖ −ÖÆß ÆüÖê−Öê êú úÖ¸üÖ ØÆü¤üß ´Öë úÖ´Ö ú¸ü−ÖÖ ãú”û ÃÖ´ÖµÖ
¯ÖÆü»Öê ²ÖÆãüŸÖ ´ÖãÛ¿ú»Ö ³Ö¸üÖ £ÖÖ… ŸÖ´ÖÖ´Ö †Öî•ÖÖ¸ü •Öã™üÖ−Öê ÃÖê µÖã×−֍úÖêœü פüÖÖ‡Ô ×¤üµÖÖ †Öî¸ü ˆÃÖ¯Ö¸ü úÖ´Ö ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ £ÖÖ… †²Ö
²ÖÆãüŸÖ ãú”û †“”êû †Öò−Ö»ÖÖ‡Ô−Ö ãÓú•Ö߯֙ü êú •Ö׸üµÖê ×¾Ö›üÖê•Ö 98 êú ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö ÃÖ³Öß ´Öë ØÆü¤üß ´Öë úÖ´Ö ú¸ü−ÖÖ †ŸµÖÓŸÖ †ÖÃÖÖ−Ö

36
For Details visit our website – www.researchjourney.net
 ‘Research Journey’ International Multidisciplinary E-Research Journal ISSN : 2348-7143
(Online)
Vol. 1 Issue. 1 Jan-March - 2014

ÆüÖê ÷ÖµÖÖ Æïü… ØÆü¤üß êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖú •ÖÖ−֍úÖ¸üß ¯ÖÖ−Öê ÆêüŸÖ㠍ú‡Ô ¾Öê²Ö ÃÖÖ‡Ô™ Æîü וÖÃÖ´Öë
www.bharatkosh.com,hindisamay.com †Öפü ¾Öê²Ö ÃÖÖ‡Ô™üÖë ¯Ö¸ü †Ö¯ÖúÖê œêü¸ü ÃÖÖ¸üÖ ØÆü¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ÆüÖê
Ã֍úŸÖÖ Æïü… ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü ÷Öã÷Ö»Ö, •Öß ´Öê»Ö, µÖÖÆæü, ±îúŒÃÖ, ‡Ô-´Öê»Ö, ±êúÃÖ²Öãú, ¾ÖÖò‡ÃÖ ´Öê»Ö †Öפü ‡Ó™ü¸ü−Öê™ü êú Æüß ×¾Ö×¾Ö¬Ö †Ó÷Ö Æïü,•ÖÖê
¯ÖÏ´ÖãÖ ºþ¯Ö ÃÖê ØÆü¤üß úÖê ¯ÖÏÃÖÖ׸üŸÖ ú¸ü−Öê úÖ úÖµÖÔ ú¸üŸÖê Æïü… †Ö•Ö ‡Ó™ü¸ü−Öê™ü êú ´ÖÖ¬µÖ´Ö ÃÖê ØÆü¤üß úÖ ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü-¯ÖÏÃÖÖ¸ü ²ÖÆãüŸÖ •ÖÖê¸ü ÃÖê
ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü †Öî¸ü ÃÖ³Öß »ÖÖê÷ÖÖë úÖê ‡−֍úß •ÖÖ−֍úÖ¸üß µÖÆü ‡Ó™ü¸ü−Öê™ü êú ´ÖÖ¬µÖ´Ö ÃÖê ÆüÖê ¸üÆüß Æîü…
×−֍úÂÖÔ :-
‡ÃÖ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖӁÖê¯Ö ´Öë Æü´Ö ¤êüÖŸÖê Æïü ׍ú ¯ÖÆü»Öê ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü¯Ö¡Ö, ¯Ö¡Ö-¯Öס֍úÖ‹Ñ, †ÖúÖ¿Ö¾ÖÖÖß, ¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö, ×ÃÖ−Öê´ÖÖ, ÃÖÓ÷Ö֍ú,
³ÖÏ´ÖÖ¬¾Ö×−Ö (¤æü¸ü³ÖÖÂÖ) †Öî¸ü ‡Ó™ü¸ü−Öê™ü †Öפü ÃÖ³Öß •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë ´Öë ÃÖÓ¤êü¿Ö¾ÖÆü−Ö úÖ úÖµÖÔ ú¸ü−Öê ´Öë ×Æü−¤üß úÖ Æüß ¯ÖϵÖÖê÷Ö
׍úµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æïü… ×Æü−¤üß úÖ •Ö−ÖÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë ´Öë ²Ö¤ü»ÖŸÖê ÃÖ´ÖµÖ êú ÃÖÖ£Ö ³Öß †¯Ö−ÖÖ ´ÖÖ÷ÖÔ ²Ö¤ü»ÖÖµÖÖ Æãü†Ö פüÖÖ‡Ô ¤êüŸÖÖ Æïü…
þ֟ÖÓ¡ÖŸÖÖ êú ¯Öã¾ÖÔ ÃÖê »Öêú¸ü †Ö•Ö ŸÖú úß ²ÖÖŸÖë µÖÆü •Ö−Ö-´ÖÖ−ÖÃÖ ŸÖú ¯ÖÆãÑü“ÖÖ−Öê ´Öë ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖãÖÔ úÖµÖÔ ×Æü−¤üß −Öê ׍úµÖÖ Æî… –ÖÖ−Ö úß
¯ÖÏÖÛ¯ŸÖ,×¾Ö“ÖÖ¸üÖë úß †×³Ö¾µÖÛŒŸÖ úÖ ‡−Ö ÃÖÓ¯ÖÏêÂÖÖ ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë ÃÖê ¾ÖÆü ú¸ü Ã֍úŸÖê Æïü… ‡ÃÖ×»Ö‹ ‡−Ö ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë úÖê Æü´Ö ¤ãü»ÖÔ×ÖŸÖ −ÖÆüà
ú¸ü Ã֍úŸÖë…

ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ÷ÖÏÓ£Ö :-
1) ³ÖÖÂÖÖ úß †¤üÖ»ÖŸÖ ´Öë ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü¯Ö¡Ö
2) ¯ÖϵÖÖê•Ö−Ö´Öæ»Öú ×Æü−¤üß úß −Ö‡Ô ³Öæ״֍úÖ
3) ´Ö¬Öã´ÖŸÖß ¯Öס֍úÖ
4) ¯ÖϵÖÖê•Ö−Ö´Öæ»Öú ×Æü−¤üß
5) ×Æü−¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ †Öî¸ü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ
6) ¾µÖÖ¾ÖÆüÖ׸üú ×Æü−¤üß †Öî¸ü ¸ü“Ö−ÖÖ
- ¯Ö©•ÖÖ ‘ÖÖê¸ü¯Ö›êü (¯Öé.Î .28)
- îú»ÖÖÃÖ−ÖÖ£Ö ¯ÖÖ›êüµÖ (¯Öé.Îú.120)
- ²ÖÖ»ÖוÖ−¤ü¸ü úÖî¸ü ¸ü−¬ÖÖ¾ÖÖ
- ×¾Ö¾Öêú ¤ãü²Öê
- éúÂ֍ãú´ÖÖ¸ü ÷ÖÖêþÖÖ´Öß

37
For Details visit our website – www.researchjourney.net