Dli Language 2265

³Öæ×´ÖúÖ
ØÆü¤üß ³ÖÖÂÖÖ-³ÖÖ×ÂÖµÖÖë úÖê ¬µÖÖ−Ö ´Öë ¸üÖŸÖê Æã‹, ØÆü¤üß ´ÖÖ¬µÖ´Ö ÃÖê †−µÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ
³ÖÖÂÖÖ†Öë êú †¬µÖµÖ−Ö †Öî¸ü †¬µÖÖ¯Ö−Ö êú ×»Ö‹ ŸÖîµÖÖ¸ü úß Ö‡Ô ¯ÖÖšü¶ ÃÖÖ´Ö×ÖÏµÖÖë úß ÀÖéÓ Ö»ÖÖ
Æîü '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖêŸÖß'… ‡ÃÖ ÀÖéÓÖ»ÖÖ úß ¯ÖãÃŸÖúÖë úß ¸ü“Ö−ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü êú
³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓÃ£ÖÖ−Ö (´ÖîÃÖæ¸ü) ŸÖ£ÖÖ ˆ¢Ö¸ü ¯ÖÏ¤êü¿Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü êú ³ÖÖÂÖÖ ×¾Ö³ÖÖÖ êú ÃÖÆüµÖÖêÖ ÃÖê
ÃÖÓ“ÖÖ×»ÖŸÖ úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ†Öë ´Öë Æãü‡Ô £Öß… ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ : ´Ö¸üÖšüß ¯ÖãÃŸÖú ‡ÃÖ ÀÖéÓÖ»ÖÖ
úß ‹ú ú›Íüß Æîü…
‡−Ö ¯ÖÖšü¶ ÃÖÖ´Ö×ÖÏµÖÖë ´Öë ¯ÖÏ×¿ÖÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−Öê êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖË ”ûÖ¡ÖÖë ÃÖê ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ
³ÖÖ×ÂÖú ×−Ö¯ÖãÖŸÖÖ†Öë úß †¯ÖêÖÖ úß •ÖÖŸÖß Æïü:
1. ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖß «üÖ¸üÖ ³ÖÖÂÖÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ úß ×¾Ö×³Ö®Ö ÛÃ£Ö×ŸÖµÖÖë ´Öë ×ú‹ •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ×¤ü−Ö-
¯ÖÏ×ŸÖ×¤ü−Ö êú ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯ÖÖë úÖ ÃÖã−Öú¸ü ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ,
2. ¸êü×›üµÖÖê ¾Ö ™üß.¾Öß. ¯Ö¸ü ¯ÖÏÃÖÖ×¸üŸÖ ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öê ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸üÖë, ×¾Ö–ÖÖ¯Ö−ÖÖë, ˆ¤Ëü‘ÖÖêÂÖÖÖ†Öë
†Öî¸ü †−µÖ úÖµÖÔÎú´ÖÖë úÖ ÃÖÖ¸ü ÖÏÆüÖ ú¸ü−ÖÖ,
3. úÖÖ ´Öë ÃÖÆü¯ÖÖ×šüµÖÖë êú ÃÖÖ£Ö †¯Ö−Öß ×¤ü−Ö“ÖµÖÖÔ êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë ÃÖ¸ü»Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë
²ÖÖŸÖ“ÖßŸÖ ú¸ü−ÖÖ ‹¾ÖÓ ´Ö¸üÖšüß ³Ö×ÂÖµÖÖë ÃÖê ‡−Ö ×¾ÖÂÖµÖÖë ¯Ö¸ü †Öî¯Ö“ÖÖ×¸üú ŸÖ£ÖÖ
†−ÖÖî¯Ö“ÖÖ×¸üú ÃÖÓ¤ü³ÖÖí ´Öë “Ö“ÖÖÔ ú¸ü−ÖÖ,
4. ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ¯ÖãÃŸÖúÖë, ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ¯Ö¡ÖÖë, ¯Ö×¡ÖúÖ†Öë, ÃÖæ“Ö−ÖÖ¯Ö¼üÖë, ‡¿ŸÖÆüÖ¸üÖë,
¾µÖÛŒŸÖÖŸÖ ŸÖ£ÖÖ †−µÖ ¯ÖÏúÖ¸ü êú ¯Ö¡ÖÖë †Ö×¤ü ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ”ûÖê™êü ”ûÖê™êü †−Öã“”êû¤üÖë úÖê
¯ÖœÍü−ÖÖ †Öî¸ü ÃÖÖ£Ö Æüß ¿Ö²¤üúÖê¿Ö †Öî¸ü ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ÖÏÓ£ÖÖë úÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ú¸ü ¯ÖÖ−ÖÖ,
5. ×¾Ö×³Ö®Ö ×¾ÖÂÖµÖÖë ¯Ö¸ü ”ûÖê™êü ”ûÖê™êü ÖªÖÓ¿Ö ×»ÖÖ−ÖÖ, ¾µÖÛŒŸÖÖŸÖ ‹¾ÖÓ †−µÖ ¯ÖÏúÖ¸ü êú
¯Ö¡Ö ×»ÖÖ−ÖÖ ŸÖ£ÖÖ †¯Ö−Öß ¹ý×“Ö êú ¯Ö×¸ü×“ÖŸÖ ŸÖ£ÖÖ ÃÖ¸ü»Ö ×¾ÖÂÖµÖÖë ¯Ö¸ü ×−Ö¤ìü×¿ÖŸÖ ¾Ö
Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö »ÖêÖ ×»ÖÖ−ÖÖ,
6. ¿Ö²¤üúÖê¿Ö úß ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ »ÖêŸÖê Æãü‹ ´Ö¸üÖšüß ÃÖê ØÆü¤üß ´Öë †Öî¸ü ØÆü¤üß ÃÖê ´Ö¸üÖšüß ´Öë
×úÃÖß ³Öß Öª ÃÖÖ´ÖÖÏß úÖ †−Öã¾ÖÖ¤ü ú¸ü−ÖÖ, ŸÖ£ÖÖ
7. ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ êú ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖú, ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú †Öî¸ü ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ×¾ÖÂÖµÖÖë †£Ö¾ÖÖ ¯Ö×¸ü¾Öê¿Ö
úß •ÖÖ−ÖúÖ¸üß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−ÖÖ…
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ˆ§êü¿µÖÖë úÖê ¬µÖÖ−Ö ´Öë ¸üÖŸÖê Æãü‹ ‡ÃÖ ¯ÖÖšü¶ ¯ÖãÃŸÖú úß ¸ü“Ö−ÖÖ úß Ö‡Ô
Æîü… ³ÖÖÂÖÖ êú “ÖÖ¸üÖë úÖî¿Ö»ÖÖë-ÁÖ¾ÖÖ, ³ÖÖÂÖÖ, ¾ÖÖ“Ö−Ö ŸÖ£ÖÖ »ÖêÖ−Ö ¯Ö¸ü µÖÆüÖÑ ÃÖ´ÖÖ−Ö ºþ¯Ö ÃÖê
²Ö»Ö ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ÁÖ¾ÖÖ †Öî¸ü ³ÖÖÂÖÖ úÖî¿Ö»ÖÖë êú ×¾ÖúÖÃÖ êú ×»Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÖšü ´Öë
¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ×¤ü‹ Ö‹ Æïü †Öî¸ü ˆÃÖ êú ²ÖÖ¤ü ´ÖÖî×Öú †³µÖÖÃÖ êú ×»Ö‹ ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ ÃÖÖ´ÖÖÏß Æîü…
‡ÃÖß ¯ÖÏúÖ¸ü ¾ÖÖ“Ö−Ö †Öî¸ü »ÖêÖ−Ö úÖî¿Ö»ÖÖë êú ×¾ÖúÖÃÖ êú ×»Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÖšü ´Öë ‹ú ¾ÖÖ“Ö−Ö
†−Öã“”êû¤ü Æîü †Öî¸ü ÃÖÖŸÖ Æüß †³µÖÖÃÖ ³Öß… µÖÆü ¯ÖãÃŸÖú úÖÖ ´Öë †ªÖ¯Öú úß ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ ÃÖê
³ÖÖÂÖÖ ÃÖßÖ−Öê êú ×»Ö‹ ŸÖîµÖÖ¸ü úß Ö‡Ô Æîü…
viii ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß
´Ö¸üÖšüß ×»ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ¤êü¾Ö−ÖÖÖ¸üß ×»Ö×¯Ö úÖ Æüß ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü
´Ö¸üÖšüß ŸÖ£ÖÖ ØÆü¤üß ´Öë ×»Ö×¯Ö ÃÖ´ÖÖ−Ö Æîü… ãú”û †Ö¸üÖë êú ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öë ØÆü¤üß ŸÖ£ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ´Öë
†ÓŸÖ¸ü ¯ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ êú ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ´Öë ×¾ÖÃŸÖéŸÖ ×¾Ö¾Ö¸üÖ '³Öæ×´ÖúÖ' êú ²ÖÖ¤ü ×¤µÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
‡ÃÖ ¯ÖãÃŸÖú êú “ÖÖ¸ü ³ÖÖÖ Æïü - ³Öæ×´ÖúÖ, ´Ö¸üÖšüß ˆ““ÖÖ¸üÖ, ¯ÖÖšü´ÖÖ»ÖÖ ŸÖ£ÖÖ
¿Ö²¤üÃÖæ“Öß… ¯ÖãÃŸÖú êú ¯ÖÖšüÖë ´Öë ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ŸÖ£ÖÖ †³µÖÖÃÖ,
¾ÖÖ“Ö−Ö-»ÖêÖ−Ö, †−Öã¾ÖÖ¤ü †³µÖÖÃÖ ŸÖ£ÖÖ ÃÖ¸ü»Ö ¾µÖÖú¸ü×Öú ¾Ö ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú Ø²Ö¤ãü†Öë êú ×¾ÖÂÖµÖ
´Öë ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ •ÖÖ−ÖúÖ¸üß ¤üß Ö‡Ô Æîü… '¿Ö²¤üÃÖæ“Öß' ´Öë ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë úÖê ¾ÖÖÔÎú´Ö ´Öë
¯ÖÏÃŸÖãŸÖ ú¸ü ˆ−Öêú †£ÖÔ ØÆü¤üß ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
¯ÖÖšüÖë úÖ œüÖÑ“ÖÖ ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü Æîü -
1. ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö
2. ¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ −Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú †£ÖÔ
3. †³µÖÖÃÖ
4. ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤ü (¯Ö×œÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹)
5. †−Öã“”êû¤ü ´Öë ¯ÖÏµÖãŒŸÖ −Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú †£ÖÔ
6. †−Öã“”êû¤ü ÃÖÓ²ÖÓ¬Öß †³µÖÖÃÖ
7. †−Öã¾ÖÖ¤ü ŸÖ£ÖÖ »ÖêÖ−Ö †³µÖÖÃÖ
8. ¾µÖÖú¸ü×Öú ŸÖ£ÖÖ ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ×™ü¯¯Ö×ÖµÖÖÑ
¯ÖÖšü ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ŸÖ£ÖÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤ü ´Öë ‹ú ÃÖß Æüß ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë úÖ
¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… µÖÆüß ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ‹Ñ ¯ÖÖšü êú ×¿ÖÖÖ-Ø²Ö¤ãü Æïü… †−Öã¾ÖÖ¤ü ŸÖ£ÖÖ »ÖêÖ−Ö
†³µÖÖÃÖ ³Öß ‡−Æüà ×¿ÖÖÖ-Ø²Ö¤ãü†Öë ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ Æïü…
¯ÖãÃŸÖú êú ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯ÖÖë úÖ “ÖµÖ−Ö ³ÖÖÂÖÖ-¯ÖÏµÖÖêÖ úß ˆ−Ö ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ÛÃ£Ö×ŸÖµÖÖë úÖê
»Öêú¸ü ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü ×•Ö−ÖúÖ ÃÖÖ´Ö−ÖÖ Æü´Öë †¯Ö−Öê ×¤ü−Ö-¯ÖÏ×ŸÖ×¤ü−Ö êú •Öß¾Ö−Ö ´Öë ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ
Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú ×»Ö‹ ×úÃÖß ¯Ö×¸ü×“ÖŸÖ êú ‘Ö¸ü •ÖÖ−ÖÖ, ×úÃÖß ˆŸÃÖ¾Ö ´Öë ÃÖÛ´´Ö×»ÖŸÖ ÆüÖ−ê ÖÖ,
²ÖœÍüŸÖß-´ÖÆÓüÖÖ‡Ô ¯Ö¸ü “Ö“ÖÖÔ ú¸ü−ÖÖ, ×ú¸üÖµÖê úÖ ´ÖúÖ−Ö ÖÖê•Ö−ÖÖ µÖÖ ´ÖúÖ−Ö ²Ö−Ö¾ÖÖ−Öê êú úÂ™üÖë
úß “Ö“ÖÖÔ ú¸ü−ÖÖ, ‡»ÖÖ•Ö êú ×»Ö‹ ›üÖòŒ™ü¸ü êú ¯ÖÖÃÖ •ÖÖ−ÖÖ, ×úÃÖß ¤ü¿ÖÔ−ÖßµÖ Ã£Ö»Ö ¯Ö¸ü ‘Öæ´Ö−Öê
•ÖÖ−ÖÖ †Ö×¤ü ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö êú ×¾Ö×³Ö®Ö ×¾ÖÂÖµÖÖë úÖê †»ÖÖ œÓüÖ ÃÖê ¯ÖÏÃŸÖãŸÖ ú¸ü−Öê úÖ ¯ÖÏµÖŸ−Ö ×úµÖÖ
ÖµÖÖ Æîü ×•ÖÃÖÃÖê ×¾ÖªÖ£Öá µÖÆü •ÖÖ−Ö ÃÖëúÖê ×ú ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ×−Ö¾Öê¤ü−Ö îúÃÖê ú¸üŸÖê Æïü,
†Ö¤êü¿Ö îúÃÖê ¤êüŸÖê Æïü, ´Ö−ÖÖ îúÃÖê ú¸üŸÖê Æïü, −Ö´ÖÏŸÖÖ îúÃÖê †×³Ö¾µÖŒŸÖ úß •ÖÖŸÖß Æîü, ÆüÖÃÖ-
¯Ö×¸üÆüÖÃÖ îúÃÖê ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü, ÃÖÖÓŸ¾Ö−ÖÖ îúÃÖê ¤üß •ÖÖŸÖß Æîü †Ö×¤ü… ¯ÖÖšü êú ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö †Öî¸ü
¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤ü úß ×¾ÖÂÖµÖ ¾ÖÃŸÖã ´Öë ³Öß µÖ£ÖÖÃÖÓ³Ö¾Ö ÃÖÖ´µÖ ¸üÖ−Öê úÖ ¯ÖÏµÖÖÃÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤üÖë êú ×»Ö‹ »ÖêÖ−Ö úß ×¾Ö×³Ö®Ö ¿Öî×»ÖµÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… •ÖîÃÖê úÖê‡Ô
†−Öã“”êû¤ü ¾Öé¢ÖÖÓŸÖ ºþ¯Ö ´Öë Æîü ŸÖÖê úÖê‡Ô ×¾Ö¾Ö¸üÖÖŸ´Öú, úÖê‡Ô ÃÖÓ¾Öê¤ü−ÖÖŸ´Öú, úÖê‡Ô †ÖŸ´Öú£ÖÖ
êú ºþ¯Ö ´Öë… úÆüà ×−Ö²ÖÓ¬Ö ¿Öî»Öß úÖê †¯Ö−ÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü ŸÖÖê úÆüà ÃÖÓÃ´Ö¸üÖ úÖ ÃÖÆüÖ¸üÖ ×»ÖµÖÖ
ÖµÖÖ Æîü… úÆüà úÆüÖ−Öß •ÖîÃÖÖ ÃÖ¸üÃÖ ´ÖÖ¬µÖ´Ö ×»ÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü úÆüà ¯Ö¡Ö •ÖîÃÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖß
´ÖÖ¬µÖ´Ö…
³Öæ×´ÖúÖ ix
¯ÖÖšü´ÖÖ»ÖÖ ´Öë 24 ¯ÖÖšü Æïü… ‡−Ö ¯ÖÖšüÖë ´Öë ÃÖê 20 ×¿ÖÖÖ-¯ÖÖšü Æïü †Öî¸ü 4 ¯Öã−Ö³µÖÖÔÃÖ
¯ÖÖšü Æïü… ×¿ÖÖÖ ¯ÖÖšü 4 ‡úÖ‡µÖÖë ´Öë ²ÖÖÑ™êü Ö‹ Æïü… ¯ÖÏŸµÖêú ‡úÖ‡Ô ´Öë 5-5 ×¿ÖÖÖ ¯ÖÖšü Æïü
†Öî¸ü ‹ú-‹ú ¯Öã−Ö³µÖÖÔÃÖ ¯ÖÖšü Æîü… ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ‡ÃÖ ¯ÖãÃŸÖú ´Öë ¯ÖÖšü 6, 12, 18 †Öî¸ü 24
¯Öã−Ö³µÖÖÔÃÖ ¯ÖÖšü Æïü… ×¿ÖÖÖÖ£ÖÔ ¯ÖÖšüÖë úÖê ¾µÖÖú¸ü×Öú ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë †Öî¸ü ¿Ö²¤üÖë úß ÃÖÓµÖÖ ¾Ö
¯ÖÏúÖ¸ü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ÃŸÖ¸üßéúŸÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ÃŸÖ¸üßú¸üÖ êú ´Öæ»ÖŸÖŸ¾Ö ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü Æïü…
1. ¯Ö×¸ü×“ÖŸÖ ÃÖê †¯Ö×¸ü×“ÖŸÖ úß †Öê¸ü
2. ÃÖ¸ü»Ö ÃÖê ú×šü−Ö úß †Öê¸ü
3. ¯ÖÏŸµÖêú ÃÖê ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ úß †Öê¸ü
4. ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ÃÖê ŸÖú−Ößúß úß †Öê¸ü
³ÖÖÂÖÖ‡Ô ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯ÖÖë úÖ ÃŸÖ¸üßú¸üÖ ú¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ ‡ÃÖ
²ÖÖŸÖ úÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ ¬µÖÖ−Ö ¸üÖÖ ÖµÖÖ Æîü ×ú ¯ÖÖšü¶-ÃÖÖ´ÖÖÏß úß Ã¾ÖÖ³ÖÖ×¾ÖúŸÖÖ ²Ö−Öß ¸üÆêü… †ŸÖ„
²ÖÖ¤ü êú ¯ÖÖšüÖêÓ ´Öë ×ÃÖÖÖ‹ •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ×¿ÖÖÖ Ø²Ö¤ãü†Öë ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ãú”û ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ‹Ñ †Ö¸Óü³Ö êú
¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö Ö‡Ô Æïü… ‹êÃÖÖ ‡ÃÖ×»Ö‹ Æãü†Ö ŒµÖÖë×ú ˆÃÖ ¯ÖÖšü ×¾Ö¿ÖêÂÖ úß ×¾ÖÂÖµÖ-¾ÖÃŸÖã êú
ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ´Öë ˆ−ÖúÖ ˆ»»ÖêÖ †Ö¾Ö¿µÖú £ÖÖ… ‹êÃÖß ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë úÖê ˆÃÖ ¯ÖÖšü úß ¿Ö²¤ü ÃÖæ“Öß êú
×ÆüÃÃÖê êú ºþ¯Ö ´Öë ¤ü¿ÖÖÔµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
×¿ÖÖÖ ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‡Ô Æãü‡Ô ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ‹Ñ
¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ Æãü‹ ¾ÖÖŒµÖ ÃÖÖÑ“ÖÖê úÖê ×−Ö´−Ö ¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖê ÃÖæ“Öß-²Ö¨ü ×úµÖÖ •ÖÖ
ÃÖúŸÖÖ Æîü…
¯ÖÖšü −ÖÓ.
1. i) †ÛÃŸÖ¾ÖÖ“Öú (µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê) ¾ÖÖŒµÖ
´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ ¯ÖÏúÖ¿Ö •ÖÖê¿Öß †ÖÆêü. ´Öê¸üÖ −ÖÖ´Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ ¯ÖÏúÖ¿Ö •ÖÖê¿Öß Æîü…
ii) ×¾Ö×¬Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖ
†Ö‡Ô, ŸÖæ ²ÖÃÖ. ´ÖÖÑ, ŸÖæ (ŸÖã´Ö) ²Öîšü (²ÖîšüÖê)…
2. i) µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö

ŸÖÖê †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü ŸÖÖÓ¤æüôû −ÖÖÆüß. ¾ÖÆü †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆêü¸ü “ÖÖ¾Ö»Ö −ÖÆüà Æîü…
ii) ×¾Ö×¬Öºþ¯Ö êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖ
ŸÖæ ˆšü −ÖúÖêÃÖ. ŸÖæ ˆšü ´ÖŸÖ…
3. µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë 'ú¿ÖÖÃÖÖšüß, ú¿ÖÖ»ÖÖ' •ÖîÃÖê ¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ
ŸÖã»ÖÖü ÃÖÆüß ú¿ÖÖÃÖÖšüß Æü¾Öß †ÖÆêü? ŸÖã´Æëü ÆüÃŸÖÖÖ¸ü ×úÃÖ×»Ö‹ “ÖÖ×Æü‹?
4. ‡“”ûÖ£ÖÔú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

x ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß
ÃÖ¾ÖÖÕ“Öß ´ÖŸÖÓ ‘Öê‰úµÖÖ. ÃÖ²Ö úß ¸üÖµÖ »Öë…
5. ‡“”ûÖ/²ÖÖ¬µÖŸÖÖ/†×−Ö¾ÖÖµÖÔŸÖÖ ÃÖæ“Öú ¾ÖÖŒµÖ

†Ö•Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ¸üÖ´ÖãúÖúÖÓ“µÖÖ †Ö•Ö Æü´Öë ¸üÖ´ÖãúÖúÖ êú ²ÖÖß“Öê ´Öë
²ÖÖÖêŸÖ •ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ. •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…
Öæ¯Ö ¯ÖÖ−ÖÓ †Ö×Ö ±ãú»ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ¸êü ¯Ö¢Öê †Öî¸ü ±æú»Ö ‡ú½êü ü
¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…
6. 1 ÃÖê 5 ŸÖú êú ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‹ Æãü‹ ×¿ÖÖÖ Ø²Ö¤ãü†Öë úÖ ¯Öã−Ö¸üÖ¾Ö»ÖÖêú−Ö
7. ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

´Öß ²ÖÖôæû“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖê. ´Öï ²ÖÖôæû úÖê ¯ÖœÍüÖŸÖß ÆæÑü…
ŸµÖÖ»ÖÖ ÖéÆü¯ÖÖšü •Ö´ÖŸÖ −ÖÖÆüß. ¾ÖÆü (Ã¾ÖµÖÓ) ÖéÆüúÖµÖÔ −ÖÆüà ú¸üŸÖÖ
Æîü…
8. †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖê †ÖÆêü. ´Öï ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤êüÖ ¸üÆüß ÆæÑü…
9. '†ÃÖ' êú ¯ÖÏµÖÖêÖ, †³µÖÖ×ÃÖú ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ»Ö

ŸÖß ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ †ÃÖŸÖê. ¾ÖÆü ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë (¸üÆüŸÖß) Æîü…
´Öß •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ´Öï •ÖÖŸÖÖ ¸üÆüŸÖÖ ÆæÑü…
10. ×ÎúµÖÖ êú ÃÖÖ£Ö '-‰ú−Ö', '-‰ú−Ö-‰ú−Ö', ŸÖ£ÖÖ '-ŸÖÖ-ŸÖÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê
¯Öæ¾ÖÔúÖ×»Öú éú¤ÓüŸÖÖë (†ÃÖ´ÖÖ×¯ÖúÖ ×ÎúµÖÖºþ¯Ö) úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ
ŸÖÖê ²ÖÃÖæ−Ö ´ÆüÖÖ»ÖÖ. ¾ÖÆü ²Öîšüú¸ü ²ÖÖê»ÖÖ.
ŸÖß ¾ÖÖ“Öæ−Ö ¾ÖÖ“Öæ−Ö £Öæú−Ö •ÖÖŸÖê. ¾ÖÆü ¯ÖœÍüŸÖê ¯ÖœÍüŸÖê £Öú •ÖÖŸÖß Æîü…
µÖÖ“Öß ÃÖÖôûß úÖ´ÖÓ ¸êü×›ü†Öê ˆÃÖêú ÃÖ²Ö úÖ´Ö ¸êü×›ü†Öê ÃÖã−ÖŸÖê
‹êúŸÖÖ ‹êúŸÖÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ÃÖã−ÖŸÖê ÆüÖêŸÖê Æïü…
11. i) ×ÎúµÖÖ êú ÃÖÖ£Ö '-†ÖµÖ + »ÖÖ/ÃÖÖšüß/¯Öã¸üŸÖÖ/“ÖÖ' †Öî¸ü '-ŸÖÖ−ÖÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü
²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê éú¤ÓüŸÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ
ŸÖß ´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖÖµÖ»ÖÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê. ¾ÖÆü ´Öã—ÖÃÖê ²Öîšü−Öê úÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖß Æîü…
ŸÖß ´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖÖµÖÃÖÖšüß †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê. ¾ÖÆü ´Öã—ÖÃÖê ²Öîšü−Öê ÆêüŸÖã †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖß Æîü…
ŸÖß ´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖÖµÖ¯Öã¸üŸÖÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê. ¾ÖÆü ´Öã—ÖÃÖê ²Öîšü−Öê ³Ö¸ü úÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖß Æîü…
ŸÖÖê úÖ´Ö ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ÖÖÖÓ ´ÆüÖŸÖÖê. ¾ÖÆü úÖ´Ö ú¸üŸÖê Æãü‹ ÖÖ−ÖÖ ÖÖŸÖÖ Æîü…
ii) ¯ÖÏê¸üÖÖ£ÖÔú ×ÎúµÖÖ ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

³Öæ×´ÖúÖ xi
(´Öß) †ÖŸµÖÖú›æü−Ö ú×¾ÖŸÖÖ ¤ãü¹ýÃŸÖ (´Öï) ²Öã†Ö ÃÖê ú×¾ÖŸÖÖ šüßú ú¸ü¾ÖÖ
ú¸ü¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖê. »ÖêŸÖß ÆæÑü…
13. i) ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖËúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

(´Öß) ŸÖÖÃÖÖ³Ö¸üÖŸÖ ¯Ö¸üŸÖ µÖê‡−Ô Ö. (´Öï) ‹ú ‘ÖÓ™êü ´Öë ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö‰ÑúÖÖ…
ii) ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ»Ö êú ×ÎúµÖÖ†Öë êú ¾ÖîúÛ»¯Öú ºþ¯Ö

(´Öß) ŸÖÖÃÖÖ³Ö¸üÖŸÖ ¯Ö¸üŸÖ µÖêÖÖ¸ü (´Öï) ‹ú ‘ÖÓ™êü ´Öë ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö−Öê¾ÖÖ»ÖÖ
†ÖÆêü. ÆæÑü…
iii) '†ÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú ºþ¯Ö êú ÃÖÖ£Ö '-ÖÖ¸ü' »ÖÖÖú¸ü ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê ÃÖÓ³ÖÖ¾µÖ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ»Ö
êú ºþ¯Ö
´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÃÖê−Ö. ´Öï ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ ÆüÖê‰ÑúÖÖ…
14. i) ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú (†ú´ÖÔú) ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

úÖ»Ö (´Öß) ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ Öê»Öê. ú»Ö (´Öï) ²ÖÖ•ÖÖ¸ü Ö‡Ô…
ii) ¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

(ŸÖÖê) £ÖÖê›üÖ ´Ö»Öæ»Ö —ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü. (¾ÖÆü) £ÖÖê›üÖ ãú´Æü»ÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
15. ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú (ÃÖú´ÖÔú) ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

ŸµÖÖÓ−Öß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¤üŸÖ êú»Öß. ˆ−ÆüÖë−Öê ²Ö““ÖÖë úß ´Ö¤ü¤ü úß…
16. i) ¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

¯Ö¸üßÖÖ ÃÖÓ¯Ö»Öß ÆüÖêŸÖß. ¯Ö¸üßÖÖ ÖŸÖ´Ö Æãü‡Ô £Öß…
ii) ¯ÖæÖÔ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖËúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

´Öß ¯Ö¸üŸÖ µÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ ŸÖæ ×−Ö‘Öæ−Ö ´Öï ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö−Öê ŸÖú ŸÖã´Ö
Öê»ÖÖ †ÃÖ¿Öß»Ö. ×−Öú»Ö Ö‹ ÆüÖëÖê…
17. i) †¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

¾ÖÖ¸ü»Öß ¾Öêšü×²ÖÖÖ¸üß−Öê úÖ´Ö ¾ÖÖ¸ü»Öß ²ÖêÖÖ¸üß ¯Ö¸ü úÖ´Ö ú¸üŸÖê £Öê…
ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖê.
ii) †¯ÖæÖÔ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

xii ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß
µÖÖ¯ÖãœêüÆüß ´Öß Æêü“Ö úÖ´Ö ú¸üŸÖ ‡ÃÖêú ²ÖÖ¤ü ³Öß ´Öï µÖÆüß
†ÃÖê−Ö. úÖ´Ö ú¸üŸÖß ¸üÆæÑüÖß…
19. i) ¿ÖŸÖÔ¾ÖÖ»Öê (ÆêüŸÖã´Ö¤Ëü) ¾ÖÖŒµÖ

•Ö¸ü ŸÖæ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ Öê»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü µÖ×¤ü ŸÖã´Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü Ö‹ ŸÖÖê ŸÖã´Æëü
ŸÖã»ÖÖ Öæ¯Ö úÖÆüß ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ×´Öôêû»Ö. úÖ±úß ãú”û ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»ÖêÖÖ…
ii) 'ÆüêŸÖãÆêüŸÖã´Ö¤üË ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

†•Öæ−Ö úÖÆüß ×¤ü¾ÖÃÖ †ÖÃÖÖ´ÖÖŸÖ ‘ÖÖ»Ö×¾ÖŸÖÖ µÖ×¤ü ãú”û †Öî¸ü ×¤ü−Ö †ÃÖ´Ö ´Öë
†Ö»Öê †ÃÖŸÖê ŸÖ¸ü †ÖÖÖß ”ûÖ−Ö ¾ÖÖ™ü»ÖÓ ×²ÖŸÖÖŸÖÖ ŸÖÖê †Öî¸ü ³Öß
†ÃÖŸÖÓ. †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ ÆüÖêŸÖÖ…
iii) ¿ÖŒµÖŸÖÖ ²ÖÖê¬Öú (¿ÖËú-'ÃÖú' ×ÎúµÖÖ ¾ÖÖ»Öê) ¾ÖÖŒµÖ

´Öß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê. ´Öï •ÖÖ ÃÖúŸÖÖ ÆæÑü…
iv) “Öãú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

´Öß ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Ö×Ö ¯ÖãµÖÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú−Ö †¸êü, ´Öï ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Öî¸ü ¯ÖãÖê
“Öãú»ÖÖê †ÖÆêü. •ÖÖ “ÖãúÖ ÆæÑü…
20. ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö, ³ÖæŸÖ ŸÖ£ÖÖ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ»Ö êú †³µÖÖ×ÃÖú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ
i) ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö - Æü»»Öß ŸÖã´Æüß úÖµÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖ?
(†Ö•Öú»Ö †Ö¯Ö ŒµÖÖ ú¸ü ¸üÆêü ÆüÖê?)
ii) ³ÖæŸÖ - †Ö´Æüß •ÖÓÖ»ÖÖŸÖ»µÖÖ ¾ÖÃŸÖß´Ö¬µÖê •ÖÖµÖ“ÖÖê.

(Æü´Ö •ÖÓÖ»Ö úß ¾ÖÛÃŸÖµÖÖë ´Öë •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…)
³ÖæŸÖ ¾ÖîúÛ»¯Öú 1 - ãúÖß ÖÖ¾Öú·µÖÖÓ¿Öß Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖ †ÃÖê.
(ãú”û (»ÖÖêÖ) ÖÖÑ¾Ö¾ÖÖ»ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ²ÖÖŸÖë ×úµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…)
³ÖæŸÖ ¾ÖîúÛ»¯Öú 2- ´Öß •ÖÖ‡Ô.
(´Öï •ÖÖŸÖÖ £ÖÖ…)
iii) ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË - ´Öß Æüß µÖêŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö ŸÖã´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü.

(´Öï ³Öß ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖ£Ö †ÖµÖÖ úºÑþÖÖ…)
21. ÃÖÆüÖµÖú ×ÎúµÖÖ†Öë êú ¯ÖÏµÖÖêÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

³Öæ×´ÖúÖ xiii
´Öß Öæ¯Ö ¤ü´Öæ−Ö •ÖÖŸÖÖê. ´Öï ²ÖÆãüŸÖ £Öú •ÖÖŸÖÖ ÆæÑü…

´Öß ãúšüêü µÖê‰ú−Ö ¯Ö›»ÖÖê! ´Öï úÆüÖÑ †Ö ¯Ö›üÖ!
22. ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖ

i) ´Öß ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú»ÖÖê †Ö×Ö šü¸ü¾Ö»ÖÓ úß ´Öï ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖÖ †Öî¸ü ŸÖµÖ
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¯ÖÖÆüÖµÖ“ÖÖ“Ö. ×úµÖÖ ×ú ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¤êüÖ−ÖÖ Æüß Æîü…
ii) ×´ÖÁÖ ¾ÖÖŒµÖ

µÖÖÓ−ÖÖ ×•ÖŸÖúß ÆüÖêŸÖß»Ö ×ŸÖŸÖúß ×šüúÖÖÓ ‡−Æëü ×•ÖŸÖ−Öß •ÖÖÆü ×¤üÖÖ ÃÖúŸÖÖ
¤üÖÖ×¾ÖÖÖ¸ü †ÖÆêü. ÆæÑü ˆŸÖ−Öß ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ…
23. ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

†Ö¯Ö»µÖÖú›æü−Ö ÆüÖ úÖ¸ü³ÖÖ¸ü “ÖÖ»Ö¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖ Æü¸ ‹ú úÖê »ÖÖêÖÖ ×ú ÃÖÖ¸üÖ
†ÖÆêü †ÃÖê ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™êü»Ö. ¸üÖ•ÖúÖ•Öü ˆÃÖêú «üÖ¸üÖ
“Ö»ÖÖµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü…
24. 19 ÃÖê 23 ŸÖú êú ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‹ Æãü‹ ×¿ÖÖÖ Ø²Ö¤ãü†Öê úÖ ¯Öã−Ö¸üÖ¾Ö»ÖÖêú−Ö…
¯ÖÆü»Öê Æüß úÆüÖ •ÖÖ “ÖãúÖ Æîü ×ú Æü¸ü ¯ÖÖšü êú ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö êú ²ÖÖ¤ü ˆÃÖ ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ´Öë †Ö‹ −Ö‹
¿Ö²¤üÖë úÖê ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‹êÃÖê ²ÖÆãüŸÖ ÃÖê ¿Ö²¤ü Æïü •ÖÖê ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ÃÖÓÃéúŸÖ ŸÖ£ÖÖ †−µÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë ÃÖê
†Ö‹ Æïü… ‡−Ö´Öë ÃÖê ²ÖÆãüŸÖ ÃÖê ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ØÆü¤üß ´Öë ³Öß ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ´Öë ˆ−Ö ¿Ö²¤üÖë ¯Ö¸ü ³Öß
×¾Ö¿ÖêÂÖ ¬µÖÖ−Ö ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü •ÖÖê ºþ¯Ö úß ¥üÛÂ™ü ÃÖê ŸÖÖê ¤üÖ−ê ÖÖë ³ÖÖÂÖÖ†Öë ´Öë ÃÖ´ÖÖ−Ö Æïü ¯Ö¸ü ˆ−Öêú †£ÖÔ
´Ö¸üÖšüß †Öî¸ü ØÆü¤üß ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ×³Ö®Ö Æïü… ¿Ö²¤üÖë êú ¾Öê †£ÖÔ ¯ÖÆü»Öê ×¤ü‹ Ö‹ Æïü •ÖÖê ˆÃÖ ¯ÖÖšü êú ÃÖÓ¤ü³ÖÔ êú
×»Ö‹ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ Æïü… ‡ÃÖêú ¯Ö¿“ÖÖŸÖË µÖ×¤ü †Ö¾Ö¿µÖú Æãü†Ö ŸÖÖê ¾Öê †£ÖÔ ³Öß ×¤ü‹ Ö‹ Æïü •ÖÖê ÃÖ¾ÖÖÔ×¬Öú
¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ Æïü…
¯ÖÖšüÖë êú †³µÖÖÃÖ, ˆ−Ö ´Öë ×ÃÖÖÖ‹ Ö‹ ¯ÖÖšü¶-Ø²Ö¤ãü†Öë úÖê ¬µÖÖ−Ö ´Öë ¸üÖ ú¸ü ŸÖîµÖÖ¸ü ×ú‹
Ö‹ Æïü… ‡−Ö †³µÖÖÃÖÖë úÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ÃÖßÖê Æãü‹ Ø²Ö¤ãü†Öë úÖê ¤üÖêÆü¸üÖ−Öê ŸÖ£ÖÖ ¯Ö¸üßÖÖ êú ×»Ö‹ ³Öß ×úµÖÖ
•ÖÖ‹ÖÖ… ×−ÖµÖ´Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ”ûÖ¡Ö úß ¯Ö¸üßÖÖ ˆ−Æüà Ø²Ö¤ãü†Öë ´Öë »Öß •ÖÖ‹Öß •ÖÖê ×ÃÖÖÖ‹ •ÖÖ “Öãêú Æïü…
»Öê×ú−Ö ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÖšü ´Öë −Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ †¾Ö¿µÖ ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»Ö •ÖÖ‹ÑÖê… ÃÖßÖß Æãü‡Ô ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë †Öî¸ü
¿Ö²¤üÖë úß ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ ÃÖê ×¾ÖªÖ£Öá Ã¾ÖµÖÓ ‹êÃÖê ¾ÖÖŒµÖ ÖœÍü ÃÖúŸÖÖ Æîü ×•Ö−ÖúÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÃÖßÖê Ö‹ ¯ÖÖšüÖë ´Öë
−ÖÆüà †ÖµÖÖ Æîü… ¯ÖÏŸµÖêú †³µÖÖÃÖ ´Öë ¯Ö¸üßÖÖ êú ×»Ö‹ ‹ú ÃÖ´ÖµÖ ¯Ö¸ü ‹ú Æüß Ø²Ö¤ãü úÖê ¸üÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
†³µÖÖÃÖ ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−Ö ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ †Öî¸ü ¿Ö²¤üÖë ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ Æïü… ãú”û ¯ÖÏ´ÖãÖ †³µÖÖÃÖ
‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü Æïü - ¿Ö²¤üÖë úÖ Îú´Ö šüßú ú¸üêú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ−ÖÖ, ¾ÖÖŒµÖ ×¾ÖÃŸÖÖ¸ü ú¸ü−ÖÖ, ¾ÖÖŒµÖ ºþ¯ÖÖë ´Öë
¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ú¸ü−ÖÖ, ‹ú Æüß ¾ÖÖŒµÖ úÖê ×¾Ö×³Ö®Ö ºþ¯ÖÖë ´Öë úÆü−ÖÖ, ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖê •ÖÖê›Íüú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ−ÖÖ,
ˆ×“ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖ “ÖµÖ−Ö ú¸ü−ÖÖ, ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü ú¸ü−ÖÖ, úŸÖÖÔ µÖÖ ú´ÖÔ êú Ø»ÖÖ †Öî¸ü ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü
×ÎúµÖÖ ´Öë ˆ×“ÖŸÖ ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖ−ÖÖ, ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤êü−ÖÖ †Ö×¤ü… ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÖšü ´Öë ú´Ö ÃÖê ú´Ö ¯ÖÖÑ“Ö-”ûÆü
†³µÖÖÃÖÖë úÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
xiv ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß
¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤ü úÖ ˆ§êü¿µÖ ”ûÖ¡Ö êú ²ÖÖê¬Ö−Ö †Öî¸ü ¿Ö²¤ü ³Ö›üÖ¸ü úÖê ×¾Öú×ÃÖŸÖ ú¸ü−ÖÖ Æîü…
‡−Ö †−Öã“”êû¤üÖë êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë ¤üÖê ¯ÖÏúÖ¸ü êú ¯ÖÏ¿−Ö ¯Öæ”êû Ö‹ Æïü - ¾ÖÃŸÖã×−ÖÂšü ‹¾ÖÓ ×¾ÖÃŸÖÖ¸ü×−ÖÂšü… ‡−Ö
¯ÖÏ¿−ÖÖë ÃÖê ”ûÖ¡Ö êú ²ÖÖê¬Ö−Ö ŸÖ£ÖÖ †×³Ö¾µÖÛŒŸÖ ¤üÖ−ê ÖÖë úß Æüß ¯Ö¸üßÖÖ ÆüÖê ÃÖêúÖß…
¾µÖÖú¸ü×Öú ŸÖ£ÖÖ ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ×™ü¯¯Ö×ÖµÖÖêÓ ´Öë †¾Ö¿µÖ ¾µÖÖµÖÖ êú ×»Ö‹ ÃÖ¸ü»Ö †Öî¸ü
ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ ³ÖÖÂÖÖ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ¯ÖÏµÖÖÃÖ µÖÆüß ¸üÆÖ Æîü ×ú ÛŒ»ÖÂ™ü ŸÖú−Ößúß ¿Ö²¤üÖ¾Ö»Öß úÖ
ú´Ö ÃÖê ú´Ö ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ •ÖÖ‹… ”ûÖ¡Ö úÖê “ÖÖ×Æü‹ ×ú ¾ÖÆü ¾µÖÖú¸ü×Öú ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë úÖ †“”ûß
ŸÖ¸üÆü †³µÖÖÃÖ ú¸ü ˆ−Æëü ¯Öæ¸üß ŸÖ¸üÆü Çü¤üµÖÓÖ´Ö ú¸ü »Öê… ‡ÃÖÃÖê ¾µÖÖú¸üÖ êú ×−ÖµÖ´ÖÖë úÖê ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ
ÃÖ¸ü»Ö ÆüÖê •ÖÖ‹ÖÖ…
¯ÖãÃŸÖú úÖ †Ó×ŸÖ´Ö ÖÓ›ü Æîü - ¿Ö²¤üÃÖæ“Öß… ¯ÖÖšüÖë ´Öë ¯ÖÏµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖë úß ÃÖæ“Öß ¾ÖÖÔ´ÖÖ»ÖÖ êú Îú´Ö
´Öë ¤üß Ö‡Ô Æîü… ¬µÖÖ−Ö ¤êü−Öê úß ²ÖÖŸÖ µÖÆü Æîü ×ú ‡ÃÖ´Öë ¿Ö²¤üÖë êú ´Öæ»Ö ºþ¯Ö †£ÖÖÔŸÖË úÖê¿ÖßµÖ ºþ¯Ö úÖê Æüß
Ã£ÖÖ−Ö ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ÃÖÓ–ÖÖ ŸÖ£ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö ¿Ö²¤üÖë úÖ ´Öæ»Ö ºþ¯Ö Æüß ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü, −Ö ×ú ˆ−Öêú
ºþ¯ÖÖÓŸÖ×¸üŸÖ ºþ¯Ö… •ÖîÃÖê '‘Ö¸üÖ“ÖÓ' (‘Ö¸ü úÖ), '‘Ö¸üÖŸÖ' (‘Ö¸ü ´Öë) '‘Ö¸üÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö' (‘Ö¸ü ÃÖê) †Ö×¤ü ºþ¯Ö −Ö
¤êüú¸ü êú¾Ö»Ö '‘Ö¸ü' ¿Ö²¤ü úÖê Æüß ÃÖæ“Öß ´Öë ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü ×ÎúµÖÖ†Öë êú ³Öß ´Öæ»Ö ºþ¯ÖÖêÓ úÖê Æüß
ÃÖæ“Öß ´Öë Ã£ÖÖ−Ö ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü, úÖ»Ö †Öî¸ü ¾Öé×¢Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×ÎúµÖÖ êú ×¾Ö×³Ö®Ö ºþ¯ÖÖë úÖê −ÖÆüà… •ÖîÃÖê-
µÖÆüÖÑ êú¾Ö»Ö 'ú¸üÖê' (ú¸ü−ÖÖ) ºþ¯Ö úÖê Æüß ¸üÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‡ÃÖÃÖê ²Ö−Öê ú¸üŸÖÖê (ú¸üŸÖÖ ÆæÑü, ú¸üŸÖê Æïü)
ú¸üŸÖÖêÃÖ, ú¸üŸÖêÃÖ (ú¸üŸÖê ÆüÖê, ú¸üŸÖß ÆÖêü), ú¸üŸÖÖ (ú¸üŸÖê Æïü), ú¸üŸÖÖê (ú¸ü ¸üÆüÖ Æîü), ú¸üŸÖê (ú¸ü
¸üÆüß Æîü), ú¸üŸÖÖŸÖ (ú¸ü ¸üÆêü Æïü, ú¸ü ¸üÆüà Æïü) †Ö×¤ü ºþ¯ÖÖë úÖê −ÖÆüà ×¤üµÖÖ Æîü…
¿Ö²¤üÃÖæ“Öß ´Öë ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë êú ¤üÖ×Æü−Öß ŸÖ¸ü±ú ˆ−Ö ¿Ö²¤üÖë êú ØÆü¤üß †£ÖÔ ×¤ü‹ Ö‹ Æïü… ¤üÖê−ÖÖë
êú ²Öß“Ö ´Öë ˆ−Ö ¯ÖÖšüÖë úß Îú´Ö ÃÖÓµÖÖ‹Ñ ³Öß ¤üß Ö‡Ô Æïü, ×•Ö−Ö´Öë ¾Öê ¿Ö²¤ü ¯ÖÏµÖãŒŸÖ Æãü‹ Æïü… “ÖæÓ×ú ¯ÖÏŸµÖêú
¯ÖÖšü ´Öë ¤üÖê ¤üÖê ¿Ö²¤ü ÃÖæ×“ÖµÖÖÑ ÆîüÓ; †ŸÖ„ ¯ÖÖšü êú ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ´Öë †Ö‹ Æãü‹ ¿Ö²¤üÖë úÖê ÃÖÓµÖÖ êú ²ÖÖ¤ü 'ú'
†Öî¸ü ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤ü êú ¿Ö²¤üÖë úÖê 'Ö' ºþ¯Ö ´Öë ×¤üÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú ×»Ö‹ '†Ö‡Ô' ¿Ö²¤ü
êú ÃÖÖ´Ö−Öê 1(ú) ×»ÖÖÖ Æãü†Ö Æîü… ‡ÃÖúÖ †£ÖÔ Æîü µÖÆü ¿Ö²¤ü ¯ÖÏ£Ö´Ö ¯ÖÖšü êú ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ´Öë ¯ÖÏµÖãŒŸÖ Æãü†Ö
Æîü… '†Ö•ÖÖ¸'ü (²Öß´ÖÖ¸üß) ¿Ö²¤ü úß ¤üÖ×Æü−Öß ŸÖ¸ü±ú 14 (Ö) ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‡ÃÖúÖ †£ÖÔ Æîü µÖÆü ¿Ö²¤ü
“ÖÖî¤üÆü¾Öê ¯ÖÖšü êú ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤ü ´Öë Æîü… ‡−Öêú †»ÖÖ¾ÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤ü úß ¾µÖÖú¸ü×Öú úÖê™üß ŸÖ£ÖÖ
ˆÃÖúÖ Ø»ÖÖ ³Öß ×¤üÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
¿Ö²¤üÃÖæ“Öß êú ²ÖÖ¤ü ´Ö¸üÖšüß ×Ö−ÖŸÖß '‹ú' ÃÖê 'ÃÖÖî' ŸÖú †Öî¸ü †ÖÖê ÃÖÖî ÃÖê ¯Ö¸üÖ¬ÖÔŸÖú ÃÖÓµÖÖ ´Öë
ŸÖ£ÖÖ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ¤üß Ö‡Ô Æîü…
‡ÃÖ ¯ÖãÃŸÖú úÖê úÖÖ ´Öë ¯ÖœÍüÖ−Öê¾ÖÖ»Öê †¬µÖÖ¯ÖúÖë ÃÖê ¤üÖê ŸÖß−Ö ²ÖÖŸÖë úÆü−ÖÖ •ÖÌºþ¸üß Æîü… ×úÃÖß
³Öß ³ÖÖÂÖÖ úÖê ¯ÖœÍüÖ−Öê êú ×»Ö‹ úÖê‡Ô ³Öß ‹ú ŸÖ¸üßúÖ ‹êÃÖÖ −ÖÆüà Æîü •ÖÖê ¯Öæ¸üß ŸÖ¸üÆü ÃÖ´Ö£ÖÔ ÆüÖê µÖÖ †¯Ö−Öê
†Ö¯Ö ´Öë ¯ÖæÖÔ ÆüÖê… ×¾Ö¿ÖêÂÖ ºþ¯Ö ÃÖê ×«üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ¯ÖœüÖ−Öê êú ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ´Öë µÖÆü ²ÖÖŸÖ ¿ÖŸÖ ¯ÖÏ×ŸÖ¿ÖŸÖ ÃÖŸµÖ Æîü…
×«üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖßÖ−Öê êú ×»Ö‹ ×¾ÖªÖ£Öá úÖê úÖÖ êú ³ÖßŸÖ¸ü †Öî¸ü ²ÖÖÆü¸ü ‹ú-•ÖîÃÖÖ Æüß ¯ÖÏµÖÖÃÖ ú¸ü−ÖÖ
ÆüÖêÖÖ… ×¾ÖªÖ£Öá ÃÖßÖß Ö‡Ô ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë †Öî¸ü ¿Ö²¤üÖë úÖê ×•ÖŸÖ−ÖÖ †×¬Öú ¤üÖêÆü¸üÖ‹ÖÖ, ˆ−ÖúÖ ×•ÖŸÖ−ÖÖ
†×¬Öú ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸êüÖÖ, ˆŸÖ−ÖÖ Æüß ˆÃÖêú ˆ““ÖÖ¸üÖ †Öî¸ü ²ÖÖê¬Ö−Ö ´Öë ÃÖã¬ÖÖ¸ü ÆüÖêÖÖ… ×¿ÖÖúÖë ÃÖê †¯ÖêÖÖ
úß •ÖÖŸÖß Æîü ×ú ¾Öê ×ÃÖÖÖ‡Ô Ö‡Ô ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë ŸÖ£ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë êú †³µÖÖÃÖ êú ×»Ö‹ úÖÖ ´Öë ˆ×“ÖŸÖ
¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÖ ŸÖîµÖÖ¸ü ú¸ëü… úÆü−Öê úÖ ŸÖÖŸ¯ÖµÖÔ µÖÆü Æîü ×ú ³ÖÖÂÖÖ úÖê ˆÃÖêú ¯Ö×¸ü¾Öê¿Ö ´Öë ¸üÖú¸ü Æüß
ÃÖßÖ−ÖÖ †Öî¸ü ÃÖßÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ‡ÃÖÃÖê ÃÖßÖ−Öê-×ÃÖÖÖ−Öê úß ¯ÖÏ×ÎúµÖÖ ÃÖ¸ü»Ö ³Öß ÆüÖêÖß †Öî¸ü
Ã¾ÖÖ³ÖÖ×¾Öú ³Öß…
³Öæ×´ÖúÖ xv
×ÃÖÖÖ‡Ô Ö‡Ô ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë †Öî¸ü ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ †³µÖÖÃÖ ú¸ü¾ÖÖ »Öê−Öê êú ²ÖÖ¤ü ×¿ÖÖú úÖê
“ÖÖ×Æü‹ ×ú ¾ÖÆü ¯Öæ¸êü ¯ÖÖšü úÖê ‰Ñú“Öê Ã¾Ö¸ü ´Öë ¯ÖœÍëü… ×¿ÖÖú úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ Ã¯ÖÂ™ü ÆüÖê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…
†×³Ö¾µÖÛŒŸÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ˆÃÖêú Ã¾Ö¸ü ´Öë ˆ×“ÖŸÖ ˆŸÖÖ¸ü-“ÖœÍüÖ¾Ö ³Öß ÆüÖ−ê ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ¯ÖÖšü úÖ ¯ÖÆü»ÖÖ
¾ÖÖ“Ö−Ö ¬Öß´Öß Ö×ŸÖ ÃÖê ×úµÖÖ •ÖÖ‹ ×•ÖÃÖÃÖê ×¾ÖªÖ£Öá ¯ÖÏŸµÖêú ¬¾Ö×−Ö, ¿Ö²¤ü †Öî¸ü ¾ÖÖŒµÖ úÖê Ã¯ÖÂ™ü ºþ¯Ö
ÃÖê ÃÖã−Ö ÃÖëú… ‡ÃÖêú ¯Ö¿“ÖÖŸÖË ¯ÖÖšü úÖê ³ÖÖÂÖÖ úß Ã¾ÖÖ³ÖÖ×¾Öú Ö×ŸÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖœÍü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ×±ú¸ü
†¯Ö−Öê ÃÖÖ£Ö ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë úÖê ³Öß ÃÖÖ´Öæ×Æüú ºþ¯Ö ´Öë ¯ÖÖšü úÖê ¤üÖêÆü¸üÖ−Öê êú ×»Ö‹ úÆü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…
ŸÖŸ¯Ö¿“ÖÖŸÖË ²ÖÖê¬Ö−Ö ÃÖÓ²ÖÓ¬Öß ¯ÖÏ¿−Ö ¯Öæ”êû •ÖÖ‹Ñ… µÖ×¤ü ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë úÖê ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤êü−Öê ´Öë ú×šü−ÖÖ‡Ô ÆüÖê
ŸÖÖê ×¿ÖÖú ˆ−Öúß ´Ö¤ü¤ü ú¸ëü… ‡ŸÖ−Öê †³µÖÖÃÖ êú ²ÖÖ¤ü ×¾ÖªÖ£Öá Ã¾ÖŸÖ„ ˆÃÖ ¯ÖÖšü úÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö ú¸ü
¯ÖÖ‹ÖÖ †Öî¸ü ÃÖ´Ö—Ö ÃÖêúÖÖ… µÖ×¤ü ”ûÖ¡Ö êú ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öë úÖê‡Ô ¡Öã×™ü ÆüÖê ŸÖÖê ×¿ÖÖú ˆÃÖ ¡Öã×™ü úÖê
¤üÖêÆü¸üÖ‹ ×²Ö−ÖÖ ÃÖÆüß ºþ¯Ö úÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ ¤ëü… ‡ÃÖ †³µÖÖÃÖ êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖË ³Öß ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë êú ´Ö−Ö ´Öë µÖ×¤ü
úÖê‡Ô ÃÖÓ¤êüÆü µÖÖ ¯ÖÏ¿−Ö ¸üÆü •ÖÖ‹ ŸÖÖê ×¿ÖÖú ˆÃÖúÖ ×−Ö¾ÖÖ¸üÖ ú¸ëü… Æü´ÖÖ¸êü ×¾ÖªÖ£Öá ¾ÖµÖÃú ³Öß ÆüÖê
ÃÖúŸÖê Æïü, †ŸÖ„ ²ÖÖ¸ü ²ÖÖ¸ü ¤üÖêÆü¸üÖ−Öê ´Öë ˆ−Æëü ×Æü“Öú ³Öß ÆüÖê ÃÖúŸÖß Æîü †Öî¸ü ˆ−Öêú ×»Ö‹ µÖÆü †³µÖÖÃÖ
†¹ý×“Öú¸ü ³Öß ÆüÖê ÃÖúŸÖÖ Æîü… ‹êÃÖß †¾ÖÃ£ÖÖ ´Öë ×¿ÖÖú †¯Ö−Öß ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾µÖÛŒŸÖÖŸÖ ºþ¯Ö ÃÖê
ˆ−Öúß ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ ú¸ëü… ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú †Öî¸ü ¾µÖÖú¸ü×Öú ×™ü¯¯Ö×ÖµÖÖë úÖê úÖÖ ´Öë −Ö ¯ÖœÍü¾ÖÖ ú¸ü, ‘Ö¸ü ´Öë
¯ÖœÍü−Öê êú ×»Ö‹ úÆëü… ˆÃÖ êú ²ÖÖ¤ü ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë êú ÃÖÓ¿ÖµÖÖë úÖ ×−Ö¾ÖÖ¸üÖ úÖÖ ´Öë ú¸ü ÃÖúŸÖê Æïü…
”ûÖ¡ÖÖë ÃÖê ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤üÖë úÖê ´ÖÖî−Ö ºþ¯Ö ÃÖê ¯ÖœÍü−Öê êú ×»Ö‹ ³Öß úÆëü… †−Öã“”êû¤ü êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë
¯Öæ”êû Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ×¾ÖªÖ£Öá Ã¾ÖŸÖ„ ¤êü−Öê úÖ ¯ÖÏµÖÖÃÖ ú¸ëü… †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ ¯Ö›Íü−Öê ¯Ö¸ü ×¿ÖÖú úß
´Ö¤ü¤ü »Öë… ×¿ÖÖú ”ûÖ¡Ö úÖê ‡ŸÖ−ÖÖ ÃÖ´ÖµÖ †¾Ö¿µÖ ¤êüÓ ×ú ¾ÖÆü ¯Öæ¸êü †−Öã“”êû¤ü úÖê ´ÖÖî−Ö ºþ¯Ö ÃÖê 2-3
²ÖÖ¸ü ¯ÖœÍü ÃÖëú… ‡ÃÖêú ¯Ö¿“ÖÖŸÖË µÖ×¤ü ÃÖ´ÖµÖ ¸üÆêü ŸÖÖê ¯ÖÏŸµÖêú ”ûÖ¡Ö ÃÖê ²ÖÖ¸üß ²ÖÖ¸üß ÃÖê ˆÃÖ †−Öã“”êû¤ü úÖê
‰Ñú“Öê ÃŸÖ¸ü ´Öë ¯ÖœÍü−Öê êú ×»Ö‹ úÆëü… ¬µÖÖ−Ö ¸üÆêü ×ú úÖÖ ÃÖ´ÖÖ¯ŸÖ ÆüÖê−Öê ÃÖê ¯ÖÆü»Öê †Ó×ŸÖ´Ö ¾ÖÖ“Ö−Ö ×¿ÖÖú
«üÖ¸üÖ Æüß ×úµÖÖ •ÖÖ‹ ×•ÖÃÖÃÖê ”ûÖ¡Ö êú úÖ−ÖÖë ´Öë ÃÖÆüß ˆ““ÖÖ¸üÖ ¤ü•ÖÔ ÆüÖêŸÖÖ ¸üÆêü…
†−Öã¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü »ÖêÖ−Ö úÖ †³µÖÖÃÖ ”ûÖ¡Ö úÖê ÖéÆüúÖµÖÔ êú ºþ¯Ö ´Öë ×¤üµÖÖ •ÖÖ‹… ×¿ÖÖú
ÃÖÖ¾Ö¬ÖÖ−Öß ¯Öæ¾ÖÔú •ÖÖÑ“Ö ú¸ëü †Öî¸ü ”ûÖ¡Ö êú ÃÖÓ¤êüÆü †Öî¸ü ÃÖ´ÖÃµÖÖ†Öë ¯Ö¸ü ×¾ÖÃŸÖÖ¸ü¯Öæ¾ÖÔú “Ö“ÖÖÔ ú¸ü
ˆ−ÖúÖ ×−Ö¤üÖ−Ö ú¸ëü…
ãú”û ¯ÖÖšüÖë ´Öë ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ êú ¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸üÖë ¾Ö úÆüÖ¾ÖŸÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ Æãü†Ö Æîü… µÖ×¤ü
ØÆü¤üß ´Öë ³Öß ˆÃÖß ŸÖ¸üÆü êú ´ÖãÆüÖ¾Ö¸êü ÆüÖë ŸÖÖê ×¿ÖÖú ˆ−ÖúÖ ÃÖÆüÖ¸üÖ »ÖêŸÖê Æãü‹ †£ÖÔ Ã¯ÖÂ™ü ú¸ëü… µÖ×¤ü
ØÆü¤üß ´Öë ‹êÃÖê ´ÖãÆüÖ¾Ö¸êü −Ö ÆüÖë ŸÖÖê ×¿ÖÖú ×¾Ö×³Ö®Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ˆ−ÖúÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸üêú ˆ−Ö êú †£ÖÔ Ã¯ÖÂ™ü
ú¸ëü…
¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÖšü êú ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ´Öë ÃÖ³Öß ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ØÆü¤üß †−Öã¾ÖÖ¤ü ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… †−Öã¾ÖÖ¤ü ú¸üŸÖê
ÃÖ´ÖµÖ ‡ÃÖ ²ÖÖ¤ü úÖ ¬µÖÖ−Ö ¸üÖÖ ÖµÖÖ Æüî ×ú ØÆü¤üß ³ÖÖÂÖÖ úß †¯Ö−Öß ¯ÖÏéú×ŸÖ ²Ö−Öß ¸üÆêü… ¯Ö¸ü úÆüà úÆüà
ØÆü¤üß ´Öë ãú”û ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ¾Ö™üß µÖÖ †Ã¾ÖÖ³ÖÖ×¾Öú »ÖÖ ÃÖúŸÖê Æïü… ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ úß ãú”û ×¾Ö¿ÖêÂÖ
ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë êú ¯ÖÏµÖÖêÖ ¤êü−Öê êú ¯ÖÏµÖŸ−Ö ´Öë ‹êÃÖÖ ÆüÖê ÖµÖÖ Æîü… †−Öã¾ÖÖ¤ü êú¾Ö»Ö ‡ÃÖ×»Ö‹ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü
×•ÖÃÖÃÖê ”ûÖ¡Ö †£ÖÔ ÃÖ´Ö—Ö ÃÖëú… †−Öã¾ÖÖ¤ü úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ÃÖßÖ−Öê êú ×»Ö‹ −Ö ×úµÖÖ •ÖÖ‹…
³ÖÖÂÖÖ êú¾Ö»Ö ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë ¾Ö ¿Ö²¤üÖë êú †³µÖÖÃÖ «üÖ¸üÖ Æüß ÃÖßÖß •ÖÖ ÃÖúŸÖß Æîü… ØÆü¤üß †−Öã“”êû¤ü úÖ
´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü ú¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ ”ûÖ¡Ö µÖÆüß ¯ÖÏµÖÖÃÖ ú¸ëü ×ú ˆÃÖúÖ †−Öã¾ÖÖ¤ü ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ úß
ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ ´Öë ÆüÖê, ØÆü¤üß úß ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ ´Öë −ÖÆüà… ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤üÖë êú ØÆü¤üß †−Öã¾ÖÖ¤ü −ÖÆüà ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
xvi ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß
‹êÃÖÖ ‡ÃÖ×»Ö‹ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü ×•ÖÃÖÃÖê ”ûÖ¡Ö ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ úÖê ˆÃÖß ³ÖÖÂÖÖ êú ´ÖÖ¬µÖ´Ö ÃÖê Æüß ÃÖ´Ö—Ö−Öê
úÖ ¯ÖÏµÖÖÃÖ ú¸ëü †Öî¸ü Ã¾ÖµÖÓ ˆÃÖúÖ ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü ú¸ü−Öê úÖ ¯ÖÏµÖÖÃÖ ú¸ëü…
³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖÖÖ úÖê †×¬Öú ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö¿ÖÖ»Öß ŸÖ£ÖÖ ¸üÖê“Öú ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ êú
¯Ö×¸ü¾Öê¿Ö úÖ †−Öã³Ö¾Ö ŸÖ£ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ³ÖÖ×ÂÖµÖÖë ÃÖê ÃÖÓ¯ÖÔú Ã£ÖÖ×¯ÖŸÖ ú¸ü−ÖÖ ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ Æîü… ‹êÃÖÖ
¯ÖÏµÖÖÃÖ ×úµÖÖ •ÖÖ‹ ×ú ”ûÖ¡ÖÖë úÖê ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ-³ÖÖ×ÂÖµÖÖë êú ÃÖÓ¯ÖÔú ´Öë †Ö−Öê ŸÖ£ÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ³ÖÖÂÖÖ êú
ÖßŸÖ, ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ, ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö, ³ÖÖÂÖÖ †Ö×¤ü ÃÖã−Ö−Öê úÖ †¾ÖÃÖ¸ü ×´Ö»Ö ÃÖëú… ÃÖÖ£Ö Æüß ”ûÖ¡ÖÖë úÖê
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü êú ´ÖÆüÖ−Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸üÖë, −ÖêŸÖÖ†Öë ŸÖ£ÖÖ †−µÖ ×¾Ö³Öæ×ŸÖµÖÖë êú ×“Ö¡Ö ³Öß ×¤üÖÖ‹ •ÖÖ‹Ñ… µÖ×¤ü
ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ÆüÖê ÃÖëú ŸÖÖê ´ÖÆÖü¸üÖÂ™Òü êú ÆüÃŸÖ×¿Ö»¯Ö êú −Ö´Öæ−ÖÖë ÃÖê úÖÖ úÖê ÃÖ•ÖÖµÖÖ •ÖÖ‹… ÃÖÓ³Ö¾Ö ÆüÖê ŸÖÖê
úÖÖ ´Öë ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü êú ¯ÖÏÖéú×ŸÖú, ‹ê×ŸÖÆüÖ×ÃÖú †Öî¸ü ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ´ÖÆü¢¾Ö êú ×“Ö¡Ö »ÖÖÖ‹ •ÖÖ‹Ñ ŸÖ£ÖÖ
¾ÖÆüÖÑ úß ×¾Ö×³Ö®Ö ‹ê×ŸÖÆüÖ×ÃÖú ‹¾ÖÓ ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ†Öë úÖ †Öò×›üµÖÖêê-¾Öß×›üµÖÖê ´ÖÖ¬µÖ´Ö ÃÖê ³Öß
¯Ö×¸ü“ÖµÖ ú¸üÖµÖÖ •ÖÖ‹…
¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö, ¾ÖÖ“Ö−Ö †−Öã“”êû¤ü ŸÖ£ÖÖ †−Öã¾ÖÖ¤üÖë êú ×»Ö‹ †−Öã“”êû¤üÖë úÖ »ÖêÖ−Ö ú¸üŸÖê Æãü‹ ³Öß
µÖÆü ¯ÖÏµÖÖÃÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü ×ú ‡−Öêú «üÖ¸üÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü êú •Öß¾Ö−Ö, ú»ÖÖ, ÃÖÓÃéú×ŸÖ ŸÖ£ÖÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖ úÖ
¯Ö×¸ü“ÖµÖ ”ûÖ¡ÖÖë úÖê ÆüÖê…
‡ÃÖ ¯ÖÖšü¶Îú´Ö êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖË ”ûÖ¡ÖÖë ÃÖê •ÖÖê ³ÖÖ×ÂÖú ×−Ö¯ÖãÖŸÖ†Öë úß †¯ÖêÖÖ‹Ñ úß Ö‡Ô Æïü
ˆ−ÖúÖ ×¾Ö¾Ö¸üÖ ¯ÖÆü»Öê Æüß ×¤üµÖÖ •ÖÖ “ÖãúÖ Æîü… ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö ´Öë ×¿ÖÖÖÙ£ÖµÖÖë−Öê ‡ÃÖ ¯ÖãÃŸÖú ÃÖê ×úŸÖ−ÖÖ
ÃÖßÖÖ Æîü ¾ÖÆü ‡ÃÖ ¯ÖãÃŸÖú úß úÃÖÖî™üß ³Öß Æîü †Öî¸ü ´Öæ»µÖÖÓú−Ö ³Öß… µÖÆü ¯ÖÏµÖÖÃÖ ¯ÖÏÖµÖÖê×Öú Æîü… ‡ÃÖ´Öë
×¿ÖÖúÖë ‹¾ÖÓ ”ûÖ¡ÖÖë úß ¾µÖÖ¾ÖÆüÖ×¸üú ÃÖ´ÖÃµÖÖ†Öë êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ÃÖã¬ÖÖ¸ü úß ²ÖÆãüŸÖ ÃÖß ÃÖÓ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ‹Ñ Æïü…
‡ÃÖ ×¤ü¿ÖÖ ´Öë ÃÖúÖ¸üÖŸ´Öú ÃÖã—ÖÖ¾ÖÖë úÖ Ã¾ÖÖÖŸÖ Æîü…
´Öê¸üß ²ÖÖŸÖ †¬Öæ¸üß ¸üÆü •ÖÖ‹Öß µÖ×¤ü ´Öï ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓÃ£ÖÖ−Ö êú ¯Öæ¾ÖÔ ×−Ö¤êü¿Öú ¯ÖÏÖê.
(›üÖò.) ‡Ô. †ÖÖ´Ö»Öî ŸÖ£ÖÖ ˆ¢Ö¸ü ¯ÖÏ¤êü¿Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü êú ³ÖÖÂÖÖ ×¾Ö³ÖÖÖ êú ¯Öæ¾ÖÔ ³ÖÖÂÖÖ-¯Ö¸üÖ´Ö¿Öá
¯ÖÏÖê. (›üÖò.) ÖÖØ¾Ö¤ü ¿Ö´ÖÖÔ ¸ü•Ö−Öß¿Ö êú ¯ÖÏ×ŸÖ †¯Ö−Öß éúŸÖ–ÖŸÖÖ ¯ÖÏú™ü −Ö úºÑþ ŒµÖÖë×ú ³ÖÖ¸üŸÖß ³ÖÖÂÖÖ
•µÖÖê×ŸÖ ÀÖéÓÖ»ÖÖ úß ¯ÖãÃŸÖúÖë úÖ ÃÖÓú»¯Ö−Ö, ºþ¯ÖÖÓú−Ö ŸÖ£ÖÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü−Ö ú¸ü−Öê ŸÖ£ÖÖ úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ†Öë êú
ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−Ö úÖ “Öã−ÖÖîŸÖß ¯ÖæÖÔ ˆ¢Ö¸ü¤üÖ×µÖŸ¾Ö ‡−Æüà ´ÖÆüÖ−Öã³ÖÖ¾ÖÖë «üÖ¸üÖ ´Öã—Öê ÃÖÖï¯ÖÖ ÖµÖÖ £ÖÖ… ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ
•µÖÖê×ŸÖ ÀÖéÓÖ»ÖÖ úß ¯ÖãÃŸÖúÖë úÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ úÖ±Ìúß ¯ÖÆü»Öê ÆüÖê ÖµÖÖ £ÖÖ; ¯Ö¸ü µÖÆü ²ÖÆãü´Öæ»µÖ ÃÖÖ´ÖÖÏß ²Ö¸üÃÖÖë
ŸÖú ¯ÖÏúÖ¿Ö−Ö úß ¯ÖÏŸÖßÖÖ ú¸üŸÖß ¸üÆüß… ÃÖÓÃ£ÖÖ−Ö êú ¯Öæ¾ÖÔ ×−Ö¤êü¿Öú ¯ÖÏÖê. (›üÖò.) †ÖëúÖ¸ü
−ÖÖ£Ö úÖî»Ö ŸÖ£ÖÖ ÃÖÓÃ£ÖÖ−Ö êú ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö ×−Ö¤êü¿Öú ¯ÖÏÖê.(›üÖò.) ˆ¤üµÖ −ÖÖ¸üÖµÖÖ ØÃÖÆü êú ¯ÖÏµÖÖÃÖÖë ÃÖê Æüß ‡−Ö
¯ÖãÃŸÖúÖë úÖê ¯ÖÏúÖ¿Ö úß ×ú¸üÖ ¤êüÖ−Öê úÖ †¾ÖÃÖ¸ü ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Æãü†Ö Æîü… ‡−Ö ÃÖ²Öêú ¯ÖÏ×ŸÖ ´Öï †Ö³ÖÖ¸ü ¾µÖŒŸÖ
ú¸üŸÖß ÆæÑü… ×¾Ö¿ÖêÂÖ ºþ¯Ö ÃÖê ¯ÖÏÖê. ØÃÖÆü −Öê ØÆü¤üß êú ´ÖÖ¬µÖ´Ö ÃÖê ŸÖîµÖÖ¸ü úß Ö‡Ô '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ'
úß ÀÖéÓÖ»ÖÖ úß ÃÖ³Öß ¯ÖãÃŸÖúÖë êú ¯ÖÏúÖ¿Ö−Ö ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ×¤ü»Ö“ÖÃ¯Öß »Öß Æîü… ‡ÃÖ ÀÖéÓ Ö»ÖÖ úÖê ˆ¢Ö¸üÖê¢Ö¸ü
†ÖÖê ²ÖœÍüÖ−Öê úÖ ÁÖêµÖ ³Öß ˆ−Æüà úÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü…
¯ÖãÃŸÖú ×−Ö´ÖÖÔÖ úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ ´Öë ¯ÖÏÖê.(›üÖò.)êú.‹ÃÖ. ¸üÖ•µÖÁÖß, ›üÖò. ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö ÖÖêÖ»Öê, ŸÖ£ÖÖ
ÁÖß´ÖŸÖß. ¿ÖÖ×»Ö−Öß »ÖÖê−ÖÃÖÖ−Öê úÖ †ŸµÖÓŸÖ ¸ü“Ö−ÖÖŸ´Öú µÖÖêÖ¤üÖ−Ö ¸üÆüÖ… ‡−Öêú ¯ÖÏ×ŸÖ ´Öï †¯Ö−Öß éúŸÖ–ÖŸÖÖ
¯ÖÏú™ü ú¸üŸÖß ÆæÑü… úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ ´Öë ØÆü¤üß ×¾Ö¿ÖêÂÖ–Ö êú ºþ¯Ö ´Öë ›üÖò. ¾Öß¸ü³Ö¦ü ×´ÖÁÖ ŸÖ£ÖÖ ãú´ÖÖ¸üß. ¸êüÖÖ
¿Ö´ÖÖÔ úß ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ×ÖŸÖÖ êú ×»Ö‹ ´Öï ˆ−Öêú ¯ÖÏ×ŸÖ †Ö³ÖÖ¸ü ¾µÖŒŸÖ ú¸üŸÖß ÆæÑü…
ˆŒŸÖ úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ êú ˆ¯Ö¸üÖÓŸÖ †ÖµÖÖê×•ÖŸÖ ¯Öã−Ö¸üßÖÖ-úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ ´Öë ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö−Ö, ¯Ö×¸ü¾Ö¬ÖÔ−Ö,
¯Öã−Ö»ÖìÖ−Ö †Ö×¤ü úÖ úÖµÖÔ ŸÖŸ¯Ö¸üŸÖÖ ÃÖê ÃÖÓ¯Ö®Ö ú¸ü ÃÖÖ´ÖÖÏß úÖê ¯ÖÏúÖ¿Ö−Ö µÖÖêµÖ ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹
³Öæ×´ÖúÖ xvii
›üÖò.‹“Ö.‹»Ö. ²Ö”ûÖê×ŸÖüµÖÖ, ÁÖß´ÖŸÖß. †¯ÖÖÖÔ ´ÖÖê×Æü»Öê ŸÖ£ÖÖ ÁÖß. ÖÖîŸÖ´Ö êú¤üÖ¸ü ²ÖÎÉê êú †´Öæ»µÖ µÖÖêÖ¤üÖ−Ö
êú ×»Ö‹ ˆ−Öêú ¯ÖÏ×ŸÖ ´Öï ÆüÖÙ¤üú †Ö³ÖÖ¸ü ¯ÖÏú™ü ú¸üŸÖß ÆæÑü… ¯ÖÏ£Ö´Ö úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ êú ²ÖÖ¤ü ¯ÖãÃŸÖú úß
¯ÖÖÓ›ãü×»Ö×¯Ö ¯ÖœÍü ú¸ü ¸ü“Ö−ÖÖŸ´Öú ÃÖã—ÖÖ¾Ö ¤êü−Öê êú ×»Ö‹ ´Öï ›üÖò.†Ö‡Ô.‹ÃÖ. ²ÖÖê¸üú¸ü úÖ ³Öß †Ö³ÖÖ¸üß ÆæÑü…
´Öï ÁÖß´ÖŸÖß †×−ÖŸÖÖ ²Ö¤ü×¸ü−ÖÖ£Ö úÖê ³Öß ¬Ö−µÖ¾ÖÖ¤ü ¤êü−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖß ÆæÑü ×•Ö−ÆüÖë−Öê †ŸÖß¾Ö ¬µÖÖ−Ö ŸÖ£ÖÖ
»ÖÖ−Ö ÃÖê ‡ÃÖ ¯ÖãÃŸÖú êú ›üß.™üß.¯Öß. úÖ úÖ´Ö ×úµÖÖ Æîü… Æü´ÖÖ¸êü ÃÖÓÃ£ÖÖ−Ö êú ¯ÖãÃŸÖúÖ»ÖµÖ êú †¬µÖÖ
›üÖò.ÃÖß.†Ö¸ü. ÃÖã»ÖÖê“Ö−ÖÖ, ŸÖ£ÖÖ ˆ¯ÖÖ¬µÖÖ ›üÖò.²Öß.‹. ¿ÖÖ¸ü¤üÖ, ›üÖò.†Ö¸ü. ÃÖã´Ö−Öãú´ÖÖ¸üß †Öî¸ü úÖò™ü»ÖÖêÖ¸ü
´Öß¸ü ×−ÖÃÃÖÖ¸ü ÆãüÃÖî−Ö, Óú¯µÖæ™ü¸ü ëú¦ü êú ¯ÖÏÖê.(›ÍüÖò). ÃÖÖ´ÖË ´ÖÖêÆü−Ö »ÖÖ»Ö ŸÖ£ÖÖ ˆ−Ö êú ÃÖÆüú´Öá,
ú»ÖÖúÖ¸ü ÁÖß.Æü. ´Ö−ÖÖêÆü¸ü, Æü´ÖÖ¸êü ´Öã¦üÖÖ»ÖµÖ êú ¯ÖÏ²ÖÓ¬Öú ÁÖß.‹ÃÖ.²Öß. ×²ÖÀ¾ÖÖÃÖ ŸÖ£ÖÖ ˆ−Öêú ÃÖÆüµÖÖêÖß
ŸÖ£ÖÖ ¯ÖÏúÖ¿Ö−Ö ×¾Ö³ÖÖÖ êú †¬µÖÖ ¯ÖÏÖê.(›üÖò). ¸üÖ´ÖÃÖÖ´Öß ŸÖ£ÖÖ ˆ−Ö êú ÃÖÆüµÖÖêÖß ÁÖß.†Ö¸ü. −ÖÓ¤üß¿Ö, ‡−Ö
ÃÖ²Ö úÖ ³Öß ´Öï µÖÆüÖÑ éúŸÖ–ÖŸÖÖ ¯Öæ¾ÖÔú Ã´Ö¸Ö ú¸üŸÖß ÆæÑü… ÃÖÓÃ£ÖÖ−Ö êú ¯ÖÖšü¶ ÃÖÖ´ÖÖÏß ×−Ö´ÖÖÔÖ ëú¦ü êú
´Öê¸êü ÃÖÆüú´Öá ÁÖß.‹ÃÖË.‹ÃÖ. µÖ¤ãü¸üÖ•Ö−Ö, ›üÖò.²Öß. ´ÖÛ»»ÖúÖ•ÖãÔ−Ö, ÁÖß´ÖŸÖß. ™üß.¾Öß. ¾ÖÖÖß ŸÖ£ÖÖ
ãú´ÖÖ¸üß ÃÖã¬ÖÖ ±úÖ™üú úß ÃÖÆüúÖ×¸üŸÖÖ ³Öß †×¾ÖÃ´Ö¸üÖßµÖ Æîü… ˆÃÖß ¯ÖÏúÖ¸ü Æü´ÖÖ¸êü »ÖêÖÖ ×¾Ö³ÖÖÖ êú
´ÖãµÖ ÁÖß.²Öß.•Öß. ´ÖÓ•Öã−ÖÖ£Ö, †Öî¸ü ˆ−Ö êú ÃÖÆüú´Öá ÁÖß.‹−Ö. µÖ×ŸÖ¸üÖ•Öã ŸÖ£ÖÖ ÁÖß.‹ÃÖ. ¸üÖ•Öã ³Öß
úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ†ÖêÓ êú ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−Ö ´Öë ´Öê¸üß ²ÖÆãüŸÖ ´Ö¤ü¤ü úß Æîü †Öî¸ü ´Öê¸üê ¬Ö−µÖ¾ÖÖ¤ü êú ¯ÖÖ¡Ö Æïü…
´Öï †¯Ö−Öê ¯Ö×ŸÖ ¯ÖÏÖê.êú.¾Öß. ÁÖß×−Ö¾ÖÖÃÖ−Ö êú ¯ÖÏ×ŸÖ ´Öê¸üß †¯ÖÖ¸ü éúŸÖ–ÖŸÖÖ µÖÆüÖÑ ¯ÖÏú™ü ú¸üŸÖß ÆæÑü
×•Ö−ÆüÖêÓ−Öê ´ÖÆüß−ÖÖêÓ ŸÖú “Ö»Ö−Öê¾ÖÖ»Öß ´Öê¸üß úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ†ÖêÓ êú ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−Ö ´Öë ´ÖÆüŸ¾Ö¯ÖæÖÔ ¿ÖîÖ×Öú ŸÖ£ÖÖ
ÃÖÖ´Ö×µÖú ÃÖÆüúÖ×¸üŸÖÖ ¤üß Æîü… ”ãû×¼ü êú ×¤ü−ÖÖêÓ ŸÖ£ÖÖ †Öò×±úÃÖ ÃÖ´ÖµÖ êú ²ÖÖÆü¸ü ³Öß ‘ÖÓ™üÖêÓ ŸÖú ‘Ö¸ü úß
Ø“ÖŸÖÖ −Ö ú¸ü êú '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ' ÀÖéÓÖ»ÖÖ úß ¯ÖãÃŸÖúÖë êú ×−Ö´ÖÖÔÖ ´Öë ´Ö−Ö ÆüÖê−ÖÖ ´Öã—Öê ˆ−Ö
úß Æüß ´Ö¤ü¤ü ÃÖê úÖµÖÔÃÖÖ¬µÖ Æãü†Ö Æîü…
ˆ−Ö ÃÖ³Öß ”ûÖ¡ÖÖë ‹¾ÖÓ ×¿ÖÖúÖë êú ¯ÖÏ×ŸÖ ´Öï †×ÖÏ´Ö ºþ¯Ö ÃÖê †¯Ö−ÖÖ †Ö³ÖÖü¸ü ¾µÖŒŸÖ ú¸ü−ÖÖ
“ÖÖÆüŸÖß ÆæÑü •ÖÖê ‡ÃÖ ÃÖÖ´ÖÖÏß úÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ú¸ëüÖê ‹¾ÖÓ ‡ÃÖ êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë †¯Ö−Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü ŸÖ£ÖÖ ¯ÖÏ×ŸÖ×ÎúµÖÖ†Öë
ÃÖê Æü´Öë †¾ÖÖŸÖ ú¸üÖ‹ÑÖê…
´ÖîÃÖæ¸ ²Öß. ¿µÖÖ´Ö»ÖÖ ãú´ÖÖ¸üß

15/5/2005 ¯ÖÏÖê. ‹¾ÖÓ ˆ¯Ö×−Ö¤êü¿Öú
³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓÃ£ÖÖ−Ö
|ÉÉCEòlÉxÉ
ºÉÊnùªÉÉå ºÉä ¦ÉÉ®úiÉ ¨Éå ¤É½Öþ¦ÉÉÊ¹ÉEòiÉÉ EòÉ |ÉSÉ±ÉxÉ ®ú½þÉ ½èþ -- ªÉ½þ ¤ÉÉiÉ +¤É ºÉ´ÉÇVÉxÉÊ´ÉÊnùiÉ ½èþ* ´ÉÉÊhÉVªÉ
+Éè®ú +lÉÇ-´ªÉ´ÉºlÉÉ EòÒ oùÎ¹]õ ºÉä VÉÉä näù¶É ¤É½ÖþiÉ +ÉMÉä ¤Égø Ö‹ ½éþ BäºÉä näù¶ÉÉå Eäò ÊxÉ´ÉÉÊºÉªÉÉå Eäò Ê±ÉB ¦ÉÉ®úiÉ EòÒ
¤É½Öþ¦ÉÉÊ¹ÉEòiÉÉ +¦ÉÒ ¦ÉÒ {É½äþ±ÉÒ VÉèºÉÒ ½þÒ ½èþ* =xÉEäò näù¶ÉÉå ¨Éå +xÉäEò xÉº±É Eäò ±ÉÉäMÉ +{ÉxÉä MÉÒiÉ-ºÉÆMÉÒiÉ, JÉÉxÉÉ-
JÉVÉÉxÉÉ, ´Éä¶É-+É¦ÉÚ¹ÉhÉ iÉlÉÉ ®½xÉ-ºÉ½xÉ EòÉä ±ÉäEò®ú +ÉiÉä ®½äþ ½éþ, {É®ú EÖòUô ½þÒ ºÉ¨ÉªÉ ¨Éå =xÉEòÉ +{ÉxÉi´É Ê´É±ÉÒxÉ
½þÉä VÉÉiÉÉ ½èþ* +iÉ& =xÉEäò Ê±ÉB ¦ÉÉ®úiÉ ¨Éå BEò ºÉÉlÉ +xÉäEò ¦ÉÉ¹ÉÉ+Éå EòÉ <ºÉ Fònù®ú ºÉÊnªÉÉå ºÉä EòÊlÉiÉ, {ÉÊ`iÉ,
|Éº¡ÖòÊ]õiÉ ®ú½þ {ÉÉxÉÉ BEò +VÉÒ¤ÉÉä-NÉ®úÒ¤É Ê¨ÉºÉÉ±É VÉèºÉÉ ½èþ ÊVÉºÉEòÒ ´ªÉÉJªÉÉ näù {ÉÉxÉÉ ¨ÉÖÎ¶Eò±É EòÉ¨É ½èþ* {É®ú
ÊEòºÉÒ ¦ÉÉ®iÉÒªÉ EòÒ ®úÉäWÉ¨É®æú EòÒ ÊWÉxnMÉÒ EòÒ +Éä® +MÉ® ½þ¨É NÉÉè®ú Eò®åú iÉÉä ªÉ½þ näùJÉåMÉä ÊEò ´É½þ BEò ½þÒ ºÉÉlÉ
|ÉÊiÉÊnùxÉ +±ÉMÉ +±ÉMÉ EòÉ¨É ¨Éå {ÉÞlÉEÂò {ÉÞlÉEÂò {ÉÊ®úÎºlÉÊiÉªÉÉå ¨Éå Ê¦ÉzÉ Ê¦ÉzÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ EòÉ |ÉªÉÉäMÉ Eò®úiÉÉ ½èþ* +MÉ®ú ½¨É
näùJÉiÉä ½éþ ÊEò EòÉä<Ç SÉÉªÉ Eäò ¤ÉMÉÒSÉä ¨Éå ¨ÉWÉnÚù®úÉå Eäò ºÉÉlÉ Ê¤É½þÉ®úÒ ¤ÉÉäÊ±ÉªÉÉå ¨Éå, =xÉEäò ºÉÆSÉÉ±ÉEòÉå Eäò ºÉÉlÉ
+ºÉÊ¨ÉªÉÉ ¨Éå, nù}iÉ®ú ¨Éå +ÆOÉäWÉÒ ¨Éå +Éè®ú ¨ÉxÉÉä®ÆúVÉxÉ Eäò Ê±ÉB Ê¡ò±¨É iÉlÉÉ ]õÒ.´ÉÒ. ¨Éå Ë½þnùÒ EòÉ ´ªÉ´É½þÉ®ú Eò®úiÉÉ ½èþ
+Éè® PÉ® ¨Éå +{ÉxÉä ±ÉÉäMÉÉå Eäò ºÉÉlÉ ¤ÉÆMÉ±ÉÉ ¨Éå ¤ÉÉiÉ Eò®iÉÉ ½èþ iÉÉä ½þ¨Éå BäºÉÒ ÎºlÉÊiÉ ¨Éå EòÉä<Ç +º´ÉÉ¦ÉÉÊ´ÉEòiÉÉ xÉWÉ®ú
xÉ½þÓ +ÉiÉÒ ½èþ* ªÉ½þÉÄ xÉ Eäò´É±É ´ªÉÊHò ¤É½Öþ¦ÉÉ¹ÉÒ ½èþ, ¦ÉÉÊ¹ÉEò ÎºlÉÊiÉªÉÉå ¨Éå ¦ÉÒ ¤É½Öþ¦ÉÉÊ¹ÉEòiÉÉ OÉÊlÉiÉ ½èþ* ´É½þ iÉ¦ÉÒ
ºÉÆ¦É´É ½þÉä ºÉEòiÉÉ ½èþ VÉ¤É ÊEòºÉÒ ¨ÉÖ±Eò ¨Éå ¦ÉÉ¹ÉÉBÄ VÉÉäc÷xÉä EòÉ EòÉ¨É Eò®úiÉÒ ½éþ, iÉÉäc÷xÉä EòÉ xÉ½þÓ* ±ÉÉäMÉ +CºÉ®ú
ªÉ½þ ¦ÉÚ±É VÉÉiÉä ½éþ ÊEò ¦ÉÉ®úiÉ ¨Éå +ÉB, ¤ÉºÉä +Éè®ú VÉx¨Éä ½þWÉÉ®úÉå IÉäjÉ Eäò ±ÉÉäMÉÉå Eäò Ê±ÉB =xÉEòÒ ¦ÉÉ¹ÉÉBÄ ½þÒ ´É½þ
ºÉÉvÉxÉ ®ú½þÒ ½éþ VÉÉä BEò nÚùºÉ®äú EòÉä +É{ÉºÉ ¨Éå VÉÉäc÷iÉÒ ®ú½þÒ ½éþ*
¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ ºÉÆºlÉÉxÉ <ºÉÒ ¦ÉÉÊ¹ÉEò ºÉÆªÉÉäMÉ EòÉä, +ÉnùÉxÉ-|ÉnùÉxÉ EòÉä ¤ÉFÇò®úÉ®ú ®úJÉxÉä ¨Éå +Éè®ú <ºÉ¨Éå +Éè®ú
<WÉÉ¡òÉ Eò®úxÉä Eäò EòÉ¨É ¨Éå +{ÉxÉä EòÉä ºÉ¨ÉÌ{ÉiÉ Eò®úiÉÉ +ÉªÉÉ ½èþ* +ÉvÉÖÊxÉEò ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ+Éå Eäò Ê¶ÉIÉhÉ-|ÉÊ¶ÉIÉhÉ
EòÉ IÉäjÉ <ºÉ ºÉÆºlÉÉxÉ Eäò Ê±ÉB ºÉ¤É ºÉä ¨É½þi´É{ÉÚhÉÇ IÉäjÉ ®ú½þÉ ½èþ* ªÉ½þÉÄ ºÉä |ÉEòÉÊ¶ÉiÉ {ÉÉÄSÉ ºÉÉè {ÉSÉÉºÉ Eäò Fò®úÒ¤É
ÊEòiÉÉ¤ÉÉå ¨Éå ºÉä +ÉvÉÒ ºÉä WªÉÉnùÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ-Ê¶ÉIÉhÉ Eäò IÉäjÉ ¨Éå ½þÒ ½þÉä ®ú½þÒ ½éþ*
VÉèºÉÉ ÊEò ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ Eäò +vªÉªÉxÉ-+vªÉÉ{ÉxÉ ºÉä VÉÖcä÷ ±ÉÉäMÉÉå EòÉä {ÉiÉÉ ½þÒ ½èþ, 1969 ¨Éå ºlÉÉÊ{ÉiÉ ½þÉäxÉä
Eäò ¤ÉÉnù ºÉä ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ ºÉÆºlÉÉxÉ EòÉ ¨ÉÖJªÉ =qäù¶ªÉ ®ú½þÉ ½èþ ºÉ¦ÉÒ ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ+Éå EòÉ Ê´ÉEòÉºÉ Eò®úxÉÉ B´ÉÆ
=xÉ¨Éå +É´É¶ªÉEòiÉÉxÉÖºÉÉ®ú {ÉÉ`ö¬-ºÉÉ¨ÉOÉÒ iÉèªÉÉ®ú Eò®úxÉÉ* <ºÉ =qäù¶ªÉ EòÒ {ÉÚÌiÉ Eäò Ê±ÉB ¨ÉÖJªÉ ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ+Éå
Eäò +±ÉÉ´ÉÉ ¤É½ÖþiÉ ºÉÒ VÉxÉVÉÉiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ+Éå {É®ú ¦ÉÒ ¶ÉÉävÉ ½þÉä ®ú½þÉ ½èþ +Éè®ú =xÉ¨Éå {ÉÉ`ö¬-ºÉÉ¨ÉOÉÒ iÉèªÉÉ®ú EòÒ VÉÉ
®ú½þÒ ½éþ* <ºÉEäò +ÊiÉÊ®úHò ÊjÉ¦ÉÉ¹ÉÉ ºÉÚjÉ Eäò +ÆiÉMÉÇiÉ ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ ºÉÆºlÉÉxÉ Eäò ¨ÉèºÉÚ®ú, {ÉÚhÉä, ¦ÉÖ´ÉxÉä·É®ú,
{ÉÉÊ]õªÉÉ±ÉÉ, ºÉÉä±ÉxÉ, ±ÉJÉxÉ>ð B´ÉÆ MÉÖ´ÉÉ½þÉ]õÒ ¨Éå ÎºlÉiÉ IÉäjÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ EåòpùÉå Eäò ¨ÉÉvªÉ¨É ºÉä |ÉÊiÉ ´É¹ÉÇ VÉÖ±ÉÉ<Ç ºÉä
+|Éè±É iÉEò ¦ÉÉ®úiÉ Eäò Ê´ÉÊ¦ÉzÉ ®úÉVªÉÉå Eäò +vªÉÉ{ÉEòÉå EòÉä =xÉEòÒ <SUôÉxÉÖºÉÉ®ú +lÉ´ÉÉ ºÉÆ¤ÉÆÊvÉiÉ ®úÉVªÉ EòÒ ¦ÉÉ¹ÉÉ
|ÉhÉÉ±ÉÒ Eäò +ÆiÉMÉÇiÉ ´ÉÉÆÊUôiÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ+Éå ¨Éå nùºÉ ¨ÉÉºÉ EòÉ MÉ½þxÉ |ÉÊ¶ÉIÉhÉ ÊnùªÉÉ VÉÉiÉÉ ½èþ* <ºÉ |ÉÊ¶ÉIÉhÉ Eäò ={É®úÉÆiÉ
ªÉä +vªÉÉ{ÉEò ºÉÒJÉÒ MÉ<Ç ¦ÉÉ¹ÉÉ EòÉä ºÉÆ¤ÉÆÊvÉiÉ ®úÉVªÉÉå Eäò Ê´ÉtÉ±ÉªÉÉå ¨Éå {ÉÉ`ö¬Gò¨É Eäò +ÆiÉMÉÇiÉ +lÉ´ÉÉ BäÎSUôEò Ê´É¹ÉªÉ
Eäò °ü{É ¨Éå {ÉgøÉiÉä ½éþ*
{É®ú +¤É iÉEò ÊuùiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ Ê¶ÉIÉhÉ EòÒ ÊVÉiÉxÉÒ +SUôÒ ÊEòiÉÉ¤Éå +ÉiÉÒ ®ú½þÒ ½éþ -- JÉÉºÉ iÉÉè®ú {É®ú
¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ+Éå Eäò ºÉÒJÉxÉä ÊºÉJÉÉxÉä EòÒ ÊEòiÉÉ¤Éå -- ´Éä ºÉ¦ÉÒ +ÆOÉäWÉÒ Eäò ¨ÉÉvªÉ¨É ºÉä ½þÒ ®úSÉÒ-¤ÉxÉÒ Uô{ÉÒ-Uô{ÉÉ<Ç
Ö‡Ô ½éþ* =xÉEäò ®úSÉÊªÉiÉÉ +Éè®ú |ÉEòÉ¶ÉEò ¶ÉÉªÉnù ºÉÉäSÉiÉä ½éþ ÊEò +ÆOÉäWÉÒ Eäò ¨ÉÉvªÉ¨É EòÉä +{ÉxÉÉxÉä ºÉä ÊuùiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ
Ê¶ÉIÉhÉ +Éè®ú Ê´Énäù¶ÉÒ ¦ÉÉ¹ÉÉ Ê¶ÉIÉhÉ nùÉäxÉÉå Eäò Ê±ÉB =xÉEòÒ ÊEòiÉÉ¤Éå |ÉªÉÉäMÉ ¨Éå +É ºÉEòiÉÒ ½éþ* ºÉÉäSÉÉ ½þÉäMÉÉ ÊEò <ºÉ
iÉ®ú½þ ºÉä BäºÉÒ ÊEòiÉÉ¤Éå ¤ÉÉWÉÉ®ú ¨Éå JÉ®úÒ =iÉ®åúMÉÒ* ±ÉäÊEòxÉ nùÊIÉhÉ BÊ¶ÉªÉÉ<Ç näù¶ÉÉå ¨Éå ¤ÉºÉä +Éè®ú ªÉ½þÉÄ Eäò ÊEòºÉÒ xÉ
ÊEòºÉÒ ¦ÉÉ¹ÉÉ EòÉä ¨ÉÉiÉÞ¦ÉÉ¹ÉÉ Eäò °ü{É ¨Éå ¤ÉÉä±ÉxÉä ´ÉÉ±ÉÉå Eäò Ê±ÉB ÊEòºÉÒ ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ EòÉä ºÉÒJÉxÉÉ +Éè®ú <ºÉEäò
nùÉªÉ®äú Eäò ¤ÉÉ½þ®ú Eäò ±ÉÉäMÉÉå Eäò Ê±ÉB ½þ¨ÉÉ®úÒ ¦ÉÉ¹ÉÉ+Éå {É®ú +ÊvÉEòÉ®ú |ÉÉ{iÉ Eò®úxÉÉ nùÉä Ê¤É±ÉEÖò±É +±ÉMÉ Ê¶ÉIÉhÉ-
|ÉÊGòªÉÉBÄ ½éþ* +iÉ& <xÉ nùÉäxÉÉå ±ÉIªÉ-MÉÉäÎ¹`öªÉÉå Eäò Ê±ÉB nùÉä +±ÉMÉ iÉ®ú½þ EòÒ ºÉÉ¨ÉOÉÒ EòÒ +É´É¶ªÉEòiÉÉ ½èþ* BEò
vi ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ VªÉÉäÊiÉ : ¨É®úÉ`öÒ
+Éè®ú Eònù¨É +ÉMÉä VÉÉ Eò®ú +{ÉxÉä ±ÉÆ¤Éä iÉWÉÖ¤Éæ ºÉä ¨Éé ªÉ½þ ¦ÉÒ Eò½þ ºÉEòiÉÉ ½ÚÄþ ÊEò +MÉ®ú ÊEòºÉÒ ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ EòÉä BEò
+xªÉ ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ ÃÖßÖ−Öß-ÊºÉJÉÉxÉÒ ½èþ iÉÉä ´É½þ EòÉ¨É +MÉ®ú BEò ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ Eäò WÉÊ®úªÉä ½þÒ +SUôÒ iÉ®ú½þ EòÒ
VÉÉ ºÉEòiÉÒ ½èþ* =ºÉ Ê±É½þÉWÉ ºÉä ¨ÉÉvªÉ¨É ¦ÉÉ¹ÉÉ Eäò °ü{É ¨Éå Ë½þnùÒ EòÉ xÉÉ¨É +ÉxÉÉ º´ÉÉ¦ÉÉÊ´ÉEò ½èþ EòÉ®úhÉ <ºÉEòÉä
¨ÉÉiÉÞ-¦ÉÉ¹ÉÉ iÉlÉÉ +xªÉ-¦ÉÉ¹ÉÉ Eäò °ü{É ¨Éå ¤ÉÉä±ÉxÉä-•ÖÖ−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ±ÉÉäMÉÉå EòÒ ºÉÆJªÉÉ <iÉxÉÒ ¤Éc÷Ò ½èþ ÊEò ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ
ºÉÆnù¦ÉÇ ¨Éå Ë½þnùÒ Eäò ¨ÉÉvªÉ¨É ºÉä +xªÉ +xÉÖºÉÚÊSÉiÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ+Éå EòÉä ÊºÉJÉÉxÉä EòÒ ´ÉèYÉÉÊxÉEò fÆøMÉ ºÉä |ÉºiÉÖiÉ ºÉÉ¨ÉOÉÒ +¤É
iÉEò CªÉÉå xÉ½þÓ +ÉªÉÒ lÉÒ, ªÉ½þÒ BEò +É¶SÉªÉÇ-VÉxÉEò ¤ÉÉiÉ ½èþ* <ºÉ Eò¨ÉÒ EòÒ +É{ÉÚÌiÉ Eäò Ê±ÉB +Éè®ú <xÉ WÉ°ü®úiÉÉå
EòÉä näùJÉiÉä ½ÖþB ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ ºÉÆºlÉÉxÉ xÉä ‘¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ VªÉÉäÊiÉ’ EòÒ BEò {ÉÖºiÉEò-ÀÖÞÆJÉ±ÉÉ EòÒ ºÉÆEò±{ÉxÉÉ EòÒ
½èþ* ªÉ½ ¨É®úÉ`öÒ {ÉÖºiÉEò =ºÉ ÀÖÞÆJÉ±ÉÉ EòÒ BEò Eòc÷Ò ½èþ*
ÊjÉ¦ÉÉ¹ÉÉ ºÉÚjÉ Eäò +ÆiÉMÉÇiÉ Ë½þnùÒ ¦ÉÉ¹ÉÒ ®úÉVªÉÉå ¨Éå +xªÉ ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ+Éå EòÉ iÉÒºÉ®úÒ ¦ÉÉ¹ÉÉ Eäò °ü{É ¨Éå
|ÉSÉ±ÉxÉ iÉÉä +´É¶ªÉ ½Öþ+É ½èþ {É®ÆúiÉÖ ¦ÉÉ¹ÉÉ +vªÉÉ{ÉEòÉå B´ÉÆ {ÉÖºiÉEòÉå EòÒ Eò¨ÉÒ ½þÉäxÉä Eäò EòÉ®úhÉ ´ÉÉÆÊUôiÉ ºÉ¡ò±ÉiÉÉ xÉ½þÓ
Ê¨É±É {ÉÉ<Ç* +xªÉ ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ+Éå B´ÉÆ Ê´É¶Éä¹É °ü{É ºÉä nùÊIÉhÉ ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ+Éå Eäò +vªÉªÉxÉ B´ÉÆ +vªÉÉ{ÉxÉ ½äþiÉÖ
=kÉ®ú |Énäù¶É EòÒ ®úÉVªÉ ºÉ®úEòÉ®ú B´ÉÆ EÖòUô º´ÉÉªÉkÉ ºÉÆºlÉÉ+Éå xÉä BEò +Ê¦ÉªÉÉxÉ EÖòUô ´É¹ÉÇ {É½þ±Éä |ÉÉ®Æú¦É ÊEòªÉÉ lÉÉ*
SÉªÉÊxÉiÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ+Éå EòÒ ´ÉÉÆÊUôiÉ {ÉÖºiÉEò B´ÉÆ ¦ÉÉ¹ÉÉ +vªÉÉ{ÉEòÉå Eäò Ê´ÉÊ¶É¹]õ |ÉÊ¶ÉIÉhÉ B´ÉÆ ÊxÉªÉÖÊHò ½äþiÉÖ ®úÉVªÉ ºÉ®úEòÉ®ú
xÉä ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ ºÉÆºlÉÉxÉ EòÉ ºÉ½þªÉÉäMÉ +É´É¶ªÉEò ºÉ¨ÉZÉÉ* <ºÉÒ ºÉ½þªÉÉäMÉ EòÒ Eòc÷Ò ¨Éå =kÉ®ú |Énäù¶É EòÒ ®úÉVªÉ
ºÉ®úEòÉ®ú Eäò +xÉÖ®úÉävÉ {É®ú ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ ºÉÆºlÉÉxÉ xÉä ®úÉVªÉ Eäò ¦ÉÉ¹ÉÉ Ê´É¦ÉÉMÉ Eäò ºÉÉlÉ Ê¨É±ÉEò®ú +ºÉÊ¨ÉªÉÉ,
¤ÉÆMÉ±ÉÉ, +ÉäÊc÷ªÉÉ, ¨É®úÉ`öÒ, MÉÖVÉ®úÉiÉÒ, ËºÉvÉÒ, Eò¶¨ÉÒ®úÒ, {ÉÆVÉÉ¤ÉÒ, EòzÉc÷, ¨É±ÉªÉÉ³ý¨É, iÉÊ¨É±É B´ÉÆ iÉä±ÉÖMÉÖ ¦ÉÉ¹ÉÉ+Éå
EòÒ {ÉÉ`ö¬ºÉÉ¨ÉOÉÒ Eäò ÊxÉ¨ÉÉÇhÉ ½äþiÉÖ EòÉªÉÇ¶ÉÉ±ÉÉBÄ +ÉªÉÉäÊVÉiÉ EòÓ* <xÉ EòÉªÉÇ¶ÉÉ±ÉÉ+Éå Eäò ¨ÉÉvªÉ¨É ºÉä <xÉ ºÉ¦ÉÒ
¦ÉÉ¹ÉÉ+Éå EòÒ {ÉÉ`ö¬ {ÉÖºiÉEåò iÉèªÉÉ®ú EòÒ MÉ<Ç lÉÓ* ªÉä {ÉÖºiÉEåò ‘¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ VªÉÉäÊiÉ’ {ÉÖºiÉEò-¸ÉÞÆÞJÉ±ÉÉ Eäò +ÆiÉMÉÇiÉ
+É ®ú½þÒ ½éþ* ½þÊ®úuùÉ®ú Eäò ¥ÉÀ´ÉSÉÇºÉ ¶ÉÉävÉ ºÉÆºlÉÉxÉ Eäò +xÉÖ®úÉävÉ {É®ú =xÉ Eäò ½þÒ ºÉ½þªÉÉäMÉ ¨Éå EòzÉc÷, ¨É±ÉªÉÉ³ý¨É,
iÉÊ¨É±É iÉlÉÉ iÉä±ÉÖMÉÖ {ÉÖºiÉEòÉå EòÉ ¨ÉÖpùhÉ iÉlÉÉ |ÉEòÉ¶ÉxÉ ½Öþ+É ½èþ* <ÊiÉ¨ÉvªÉ VÉ¨¨ÉÚ Eäò b÷ÉäOÉÒ ºÉÆºlÉÉ EòÒ |ÉÉlÉÇxÉÉ Eäò
+xÉÖºÉÉ®ú =xÉ Eäò ºÉ½þªÉÉäMÉ ¨Éå b÷ÉäOÉÒ {ÉÖºiÉEò EòÉ ÊxÉ¨ÉÉÇhÉ iÉlÉÉ |ÉEòÉ¶ÉxÉ ¦ÉÒ ½Öþ+É ½èþ +Éè®ú Eò¶¨ÉÒ®ú Eäò ¤ÉÉ½þ®ú
®ú½xÉä´ÉÉ±Éä Eò¶¨ÉÒÊ®ú+Éå Eäò +xÉÖ®úÉävÉ {É®ú Eò¶¨ÉÒ®úÒ {ÉÖºiÉEò EòÉ |ÉEòÉ¶ÉxÉ ½¨ÉÉ®äú ºÉÆºlÉÉxÉ xÉä ÊEòªÉÉ ½èþ* ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ
¦ÉÉ¹ÉÉ VªÉÉäÊiÉ ËºÉvÉÒ {ÉÖºiÉEò EòÉ |ÉEòÉ¶ÉxÉ ¦ÉÒ MÉÖVÉ®úÉiÉ Eäò EòSUô Eäò <ÆÊb÷ªÉxÉ <xÉÎº]õ]õ¬Ú]õ +Éì¡ò ËºÉvÉÉä±ÉVÉÒ Eäò
ºÉÉlÉ Æü´ÖÖ¸üÖ ºÉÆºlÉÉxÉ Eò®úxÉää´ÉÉ±ÉÉ ½èþ* ¤ÉÉEòÒ Uô½þ {ÉÖºÉiÉEòÉå +ºÉÊ¨ÉªÉÉ, ¤ÉÆMÉ±ÉÉ, ¨É®úÉ`öÒ, MÉÖVÉ®úÉiÉÒ, {ÉÆVÉÉ¤ÉÒ iÉlÉÉ
†Öê×›Íü†Ö EòÉ |ÉEòÉ¶ÉxÉ +¤É ½þÉä ®ú½þÉ ½èþ*
¨Éé +É¶ÉÉ Eò®úiÉÉ ½ÚÄþ ÊEò ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ VªÉÉäÊiÉ ÀÖÞÆJÉ±ÉÉ EòÒ ªÉ½þ ¨É®úÉ`öÒ {ÉÖºiÉEò ºÉ¨ÉºiÉ Ê½ÆnùÒ ¦ÉÉ¹ÉÉ-
¦ÉÉÊ¹ÉªÉÉå Eäò Ê±ÉB ={ÉªÉÉäMÉÒ ½þÉäMÉÒ* <ºÉEäò ¨ÉÉvªÉ¨É ºÉä ´Éä xÉ Eäò´É±É ºÉÆ¤ÉÆÊvÉiÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ Eäò +vªÉªÉxÉ ¨Éå ¯ûÊSÉ EòÉ
{ÉÊ®úSÉªÉ ±ÉåMÉä, +Ê{ÉiÉÖ =ºÉEäò |ÉSÉÉ®ú B´ÉÆ |ÉºÉÉ®ú ¨Éå ¦ÉÒ +{ÉxÉÉ +¨ÉÚ±ªÉ ªÉÉäMÉnùÉxÉ nåùMÉä*
¨ÉèºÉÚ®ú =nùªÉ xÉÉ®úÉªÉhÉ ËºÉ½þ

15/5/2005 ÊxÉnäù¶ÉEò, ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ ºÉÆºlÉÉxÉ
´Ö¸üÖšüß ×»Ö×¯Ö ŸÖ£ÖÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ
´Ö¸üÖšüß ŸÖ£ÖÖ ØÆü¤üß ³ÖÖÂÖÖ†Öë úß ×»Ö×¯Ö ‹úÆüß Æîü †Öî¸ü ¾ÖÆü Æîü '¤êü¾Ö−ÖÖÖ¸üß'…
»Öê×ú−Ö ´Ö¸üÖšüß ¾ÖÖÔ´ÖÖ»ÖÖ ´Öë ‹ú ×¾Ö¿ÖêÂÖ †Ö¸ü Æîü 'ôû' •ÖÖê ØÆü¤üß ´Öë −ÖÆßÓ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë
'ôû' úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öæ¬ÖÔ−µÖ ¯ÖÖÝÀ¾Öú ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ØÆü¤üß êú '›Íü, œÍü, ±Ìú' •ÖîÃÖê †Ö¸üÖë úÖ
¯ÖÏµÖÖêÖ ´Ö¸üÖšüß ´Öë −ÖÆüà Æîü… '´Ö¸üÖšüß ¾ÖÖÔ´ÖÖ»ÖÖ' −Öß“Öê ¤üß Ö‡Ô Æîü…
Ã¾Ö¸ü - † †Ö ‡ ‡Ô
ˆ ‰ú (Šú) (»Öé)
‹ ‹ê †Öê †Öî
†Ó †„
¾µÖÓ•Ö−Ö - ú Ö Ö ‘Ö ’û
“Ö ”û •Ö —Ö ˜Ö
™ü šü ›ü œü Ö
ŸÖ £Ö ¤ü ¬Ö −Ö
¯Ö ±ú ²Ö ³Ö ´Ö
µÖ ¸ü »Ö ¾Ö ¿Ö
ÂÖ ÃÖ Æü ôû
(Ö) (–Ö)
¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹ ×ú, ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖÖŸÖ ´Ö¸üÖšüß ¾ÖÖÔ´ÖÖ»ÖÖ ´Öë 14 Ã¾Ö¸ü ×Ö−Öê •ÖÖŸÖê Æïü…
»Öê×ú−Ö ˆ““ÖÖ¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü '(Šú)', '(»Öé)', '(†Ó)', '(†„)' Ã¾Ö¸ü −ÖÆüà Æïü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë
'Šú' úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ '¹ý' ÆüÖêŸÖÖ Æîü ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŠúŸÖã-¹ýŸÖã, éúÂÖ-ÎãúÂÖ †Ö×¤ü †Öî¸ü '»Öé' úÖ
ˆ““ÖÖ¸üÖ '»Öã' ÆüÖêŸÖÖ Æîü… '»Öé' ´Ö¸üÖšüß ´Öë êú¾Ö»Ö 'Œ»Öé¯ŸÖ' ¿Ö²¤ü ´Öë ¯ÖÏµÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü †Öî¸ü
ˆÃÖúÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ 'ÛŒ»Ö¯ŸÖ' ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
´Ö¸üÖšüß ´Öë ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß •Ö²Ö ¿Ö²¤üÖë êú †ÓŸÖ´Öë ¾µÖÓ•Ö−Ö †ÓŸÖÙ−Ö×ÆüŸÖ ·ÆÃ¾Ö
'†' ÃÖê ×»ÖÖê •ÖÖŸÖê Æïü ŸÖ²Ö ˆ−Ö ¬¾Ö×−ÖµÖÖë êú ˆ““ÖÖ¸üÖ Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ¾µÖÓ•Ö−Ö •ÖîÃÖê Æüß ÆüÖêŸÖê Æïü
†Öî¸ü ˆ−Öêú ÃÖÖ£Ö ¿Öã¨ü ¾µÖÓ•Ö−Ö úÖ ×“ÖÅ−Ö-Æü»ÖÓŸÖ êú ×“ÖÅ−Ö ( Ë ) úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ
Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‘Ö¸ü, ú¯ÖÖ™ü, ¯ÖÖ−Ö, •Ö¾Öôû, ¯ÖÖ‰úÃÖ †Ö×¤ü…
»Öê×ú−Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë ãú”û ÃÖÓ¤ü³ÖÖí ´Öë †ÓŸÖÙ−Ö×ÆüŸÖ Ã¾Ö¸ü úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆÃÖê
×¤üÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ˆÃÖ †Ö¸ü ¯Ö¸ü ×¿Ö¸üÖêØ²Ö¤ãü »ÖÖÖŸÖê Æïü… ‡ÃÖê †−ÖãÃ¾ÖÖ¸ü −ÖÆüà ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ
“ÖÖ×Æü‹… ‡ÃÖúÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ·ÆÃ¾Ö '†' úÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿Ö²¤ü ˆ““ÖÖ¸üÖ
‘Ö¸Óü ‘Ö¸üs
›üÖêÓú ›üÖêús
´Ö¸üÖšüß ×»Ö×¯Ö ŸÖ£ÖÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ xix
¯ÖÖ−ÖÓ ¯ÖÖ−Ös
ÖÖ¾ÖÓ ÖÖ¾Ös
±ãú»ÖÓ ±ãú»Ös
†úÖ¸üÖÓŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú ×ÃÖ¾ÖÖµÖ †−µÖ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ˆ¯ÖÖÓŸµÖ †Ö¸ü µÖ×¤ü †ÓŸÖÙ−Ö×ÆüŸÖ '†'
µÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ³Öß ˆÃÖúÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ †¯ÖæÖÔ †Öî¸ü ¿Öã¨ü ¾µÖÓ•Ö−Ö •ÖîÃÖÖ Æüß ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
−Öú™üÖ −ÖËú™üÖ
¯ÖÖê“Ö»Öê ¯ÖÖê“ÖË»Öê
²ÖÖê»ÖÖß ²ÖÖê»ÖËÖß
“ÖÖ¸ü †Ö¸üß ¿Ö²¤üÖë êú ¤æüÃÖ¸êü †Ö¸ü ´Öë ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öê †ÓŸÖÙ−Ö×ÆüŸÖ '†' úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ
³Öß †¯ÖæÖÔ †Öî¸ü ¿Öã¨ü ¾µÖÓ•Ö−Ö •ÖîÃÖÖ Æüß ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
ú¸ü¾ÖŸÖ ú¾ÖÔŸÖ
ÃÖ¸üúÖ¸ü ÃÖúÖÔ¸ü
“ÖÖ»Ö¾ÖŸÖ “ÖÖ»ÖË¾ÖŸÖ
ÃÖÓµÖãŒŸÖÖÖ¸ü, †−ÖãÃ¾ÖÖ¸ü †Öî¸ü ×¾ÖÃÖÖÔ êú ²ÖÖ¤ü †Ö−Öê¾ÖÖ»Öê '†' úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Ö¸üÖšüß
´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü »Öê×ú−Ö ˆ−Ö ¾µÖÓ•Ö−ÖÖë ¯Ö¸ü ×¿Ö¸üÖêØ²Ö¤ãü −ÖÆüà ¤êüŸÖê Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Ø›üú, Ø“Ö“Ö, ¤ãü„Ö
†−ÖãÃ¾ÖÖ¸ü êú ²ÖÖ¤ü µÖ×¤ü ¯ÖÆü»Öê ¯ÖÖÑ“Ö ¾ÖÖÖí ´Öë ÃÖê ‹ú ¾µÖÓ•Ö−Ö †ÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ˆÃÖúÖ
ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Ö¸üÖšüß ´Öë ˆÃÖ ¾µÖÓ•Ö−Ö êú ¾ÖÖÔ êú †ÓŸÖ ´Öë †Ö−Öê¾ÖÖ»Öê −ÖÖ×ÃÖŒµÖ ¬¾Ö×−Ö •ÖîÃÖÖ (’Ëû,
˜ÖË, ÖË, −ÖË, ´ÖË) - ¯ÖÓ“Ö´Ö ¾ÖÖÔ •ÖîÃÖÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
¿ÖÓú¸ü ¿Ö’Ëûú¸ü
“ÖÓ“Ö»Ö “Ö˜“Ö»Ö
ãÓú•Ö ãú˜•Ö
‘ÖÓ™üÖ ‘Ö™üÖ
Ø³ÖŸÖ ×³Ö−ŸÖ
Ø¿Ö¯Ö ×¿Ö´¯Ö
†−ÖãÃ¾ÖÖ¸ü êú ²ÖÖ¤ü 'µÖ' †ÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ˆÃÖêú ¯Öæ¾ÖÔ úÖ Ã¾Ö¸ü †−Öã−ÖÖ×ÃÖú ²Ö−Ö •ÖÖŸÖÖ
Æîü †Öî¸ü 'µÖ' úÖ ×«üŸ¾Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
ÃÖÓµÖ´Ö ÃÖÑµµÖ´Ö
xx ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß
†−ÖãÃ¾ÖÖ¸ü êú ²ÖÖ¤ü '»Ö' †ÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ˆÃÖêú ¯Öæ¾ÖÔ úÖ Ã¾Ö¸ü †−Öã−ÖÖ×ÃÖú ²Ö−Ö •ÖÖŸÖÖ
Æîü †Öî¸ü '»Ö' úÖ ×«üŸ¾Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü †£Ö¾ÖÖ '»Ö' êú ÃÖÖ£Ö '¾Ö' úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
ÃÖÓ»Ö−Ö ÃÖÑ»»Ö−Ö µÖÖ ÃÖÑ¾»Ö−Ö
†−ÖãÃ¾ÖÖ¸ü êú ²ÖÖ¤ü '¸ü', '¿Ö', 'ÃÖ', 'Æü' †Öî¸ü '(–Ö)' (ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¾µÖÓ•Ö−Ö ¬¾Ö×−Ö) ‡−Ö´Öë
ÃÖê úÖê‡Ô †Ö¸ü †ÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ˆÃÖêú ¯Öæ¾ÖÔ úÖ Ã¾Ö¸ü †−Öã−ÖÖ×ÃÖú ²Ö−Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ¾µÖÓ•Ö−Ö
'¾Ö' ³Öß •ÖÖê›üÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
ÃÖÓ¸üÖÖ ÃÖÑ¾¸üÖÖ
ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ ÃÖÑ¾¸ü“Ö−ÖÖ
ÃÖÓ¿ÖµÖ ÃÖÑ¾¿ÖµÖ
ÃÖÓÃÖÖ¸ü ÃÖÑ¾ÃÖÖ¸ü
ÃÖÓÃéúŸÖ ÃÖÑ¾ÃéúŸÖ
ÆÓüÃÖ ÆÑü¾ÃÖ
ØÃÖÆü ×ÃÖÑ¾Æü
ÃÖÓ–ÖÖ ÃÖÑ¾–ÖÖ
´Ö¸üÖšüß ´Öë ×¾ÖÃÖÖÔ ( : ) úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ˆÃÖêú ¯ÖÆü»Öê †Ö−Öê¾ÖÖ»Öê Ã¾Ö¸ü êú ÃÖÖ£Ö 'ÆË'
úÖ¸ü µÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü †Öî¸ü úÆüà µÖÆü ×¾ÖÃÖÖÔ ¯Öæ¾ÖÔ¾ÖÙŸÖ ¾µÖÓ•Ö−Ö ¬¾Ö×−Ö êú ×«üŸ¾Ö úÖ ªÖêŸÖú
³Öß ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
†ÓŸÖ„ú¸üÖ †ÓŸÖÆËüú¸üÖ
´Ö−Ö„“ÖÖæ ´Ö−ÖÆËü“ÖÖæ
¯Öã−Ö„ ¯Öã−ÖÆËü
¤ãü„Ö ¤Ö
¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ»Ö êú ´Ö¸üÖšüß ´Öë †ÓÖÏê•Öß ÃÖê '†ò' †Öî¸ü '†Öò' ‡−Ö ¤üÖê Ã¾Ö¸üÖë úÖê ³Öß
Ã¾ÖßéúŸÖ ×úµÖÖ Æîü †Öî¸ü ˆ−Æëü ' ò ' †Öî¸ü ' Öò ' ×“ÖÅ−ÖÖë ÃÖê ×¤üÖÖŸÖê Æîü… ‡−Ö Ã¾Ö¸üÖë êú
ÃÖÖ£Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë †Ö−Öê¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤ü êú¾Ö»Ö †ÓÖÏê•Öß êú Æüß Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ: òú¯Ö, ²Öò™ü, úÖò»Ö,
²ÖÖò»Ö, ›üÖòŒ™ü¸ü, ™üÖò¾Öê»Ö †Ö×¤ü…
´Ö¸üÖšüß êú '“Ö, ”û, •Ö, —Ö' êú ¤üÖê-¤üÖê ˆ““ÖÖ¸üÖ ÆüÖêŸÖê Æïü… ‹ú ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öë
ŸÖÖ»Ö¾µÖ ¬¾Ö×−ÖµÖÖÑ Æïü †Öî¸ü ¤æüÃÖ¸êü ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öë ¤ÓüŸµÖŸÖÖ»Ö¾µÖ ¬¾Ö×−ÖµÖÖÑ Æïü…
´Ö¸üÖšüß ×»Ö×¯Ö ŸÖ£ÖÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ xxi
ŸÖÖ»Ö¾µÖ ¤ÓüŸµÖŸÖÖ»Ö¾µÖ
¿Ö²¤ü ˆ““ÖÖ¸üÖ †£ÖÔ ¿Ö²¤ü ˆ““ÖÖ¸üÖ †£ÖÔ
“ÖÖ¸ü “ÖÖ¸ü ×Ö−ÖŸÖß “ÖÖ¸ü ŸÃÖÖ¸ü “Ö¸üÖ−ÖÖ
“ÖÖ™ü “ÖÖ™ü “ÖÖÑ™üÖ “ÖÖ™ü ŸÃÖÖ™ü “ÖÖ™ü−ÖÖ
•Ö›ü •Ö›ü †“ÖêŸÖ−Ö •Ö›ü ¤ËüÃÖ›ü ³ÖÖ¸üß ¾Ö•Ö−Ö
•Öôû •Öôû ¯ÖÖ−Öß •Öôû ¤ËüÃÖôû •Ö»Ö •ÖÖ−ÖÖ
•Ö¯Ö •Ö¯Ö ³ÖÖ¾ÖÖ−Ö úÖ −ÖÖ´ÖÃ´Ö¸üÖ •Ö¯Ö ¤ËüÃÖ¯Ö ÃÖÓ³ÖÖ»Ö−ÖÖ
¾ÖîÃÖê '‡, ‹, ‹ê' êú šüßú ¯Öæ¾ÖÔ †Ö−Öê ¯Ö¸ü '“Ö, ”û, •Ö, —Ö' úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ØÆü¤üß êú
ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ÆüÖêŸÖÖ Æîü »Öê×ú−Ö 'ˆ, †Öê, †Öî' êú ¯Öæ¾ÖÔ ¾Öê ÃÖ¤üÖ ¤ÓüŸµÖŸÖÖ»Ö¾µÖ ÆüÖêŸÖê Æïü…
´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖÓµÖãŒŸÖÖÖ¸ü ¯ÖœüŸÖê ÃÖ´ÖµÖ ¯Öæ¾ÖÔ ¾µÖÓ•Ö−Ö ¯Ö¸ü •ÖÖê¸ü −ÖÆüà ×¤üµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
êú¾Ö»Ö •ÖÖê ¿Ö²¤ü ÃÖÓÃéúŸÖ ÃÖê †Ö‹ Æïü †Öî¸ü ˆÃÖß ºþ¯Ö ´Öë ¯ÖÏµÖÖêÖ ×ú‹ •ÖÖŸÖê Æïü (ŸÖŸÃÖ´Ö)
‹êÃÖê ¿Ö²¤üÖë ´Öë ¯Öæ¾ÖÔ ¾µÖÓ•Ö−Ö ¯Ö¸ü •ÖÖê¸ü ¤êüŸÖê Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯ÖãÖê + µÖÖ “ÖÖ = ¯ÖãµÖÖ“ÖÖ = ¯ÖãµÖ úÖ (‡ÃÖ ¿Ö²¤ü ´Öë 'µÖ'
ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¬¾Ö×−Ö êú ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öë 'ÖË' ¯Ö¸ü •ÖÖê¸ü ×¤üµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…)
úÖ¾ÖÖ + †Ö = úÖ¾µÖÖ (‡ÃÖ ¿Ö²¤ü ´Öë '¾µÖ' ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¬¾Ö×−Ö êú
ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öë '¾ÖË' ¯Ö¸ü •ÖÖê¸ü −ÖÆüà ×¤üµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…)
úÖ¾µÖ (ú×¾ÖŸÖÖ) (úÖ¾µÖ) + †Ö = úÖ¾µÖÖ (‡ÃÖ ¿Ö²¤ü ´Öë '¾µÖ'
ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¬¾Ö×−Ö êú ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Öë '¾Ö' ¯Ö¸ü •ÖÖê¸ü ×¤üµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…)
´Ö¸üÖšüß ´Öë '¸ü' •Ö²Ö ÃÖÓµÖãŒŸÖÖÖ¸ü ´Öë †ÖŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö ØÆü¤üß êú ŸÖß−Ö ºþ¯ÖÖë êú
†×ŸÖ×¸üŒŸÖ ˆÃÖúÖ †Öî¸ü ‹ú ºþ¯Ö ³Öß ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) ÃÖæµÖÔ = ¸ü + µÖ = Ô
2) ™Òüú = ™ü + ¸ü = Òü
3) ÖÏÆü = Ö + ¸ü = Ï
4) ŸÖ·ÆÖ = ¸ü + Æü = ·
ÃÖã·µÖÖ“ÖÖ = ”ãû¸êü úÖ
ÃÖæµÖÖÔ“ÖÖ = ÃÖæ¸ü•Ö úÖ
‰ú¯Ö¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ˆ¤üÖÆü¸üÖ 1, 2, 3 ´Öë '¸ü' êú ŸÖß−Ö ºþ¯Ö ØÆü¤üß †Öî¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë
µÖ£ÖÖ¾ÖŸÖ ×»ÖÖê •ÖÖŸÖê Æïü… •Ö²Ö ×ú ˆ¤üÖÆü¸üÖ 4 ´Öë ¾µÖ¾ÖÇüŸÖ ºþ¯Ö ´Ö¸üÖšüß úß ×−Ö•Öß
×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ Æîü…
'–Ö' úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ´Ö¸üÖšüß ´Öë ØÆü¤üß ÃÖê †»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë µÖÆü '¤Ëü + −ÖË
+ µÖ = –Ö' ÆüÖêŸÖÖ Æîü ´ÖÖ¸ü ØÆü¤üß ´Öë µÖÆü 'µÖ' ºþ¯Ö ´Öë ˆ““ÖÖ×¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
–ÖÖ−Ö ¤ü−µÖÖ−Ö
–ÖÖ−Ö×¾Ö–ÖÖ−Ö ¤Ëü−µÖÖ−Ö×¾Ö¤Ë−µÖÖ−Ö
xxii ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß
–ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü ¤Ë−µÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü
†–ÖÖ−Ö †¤Ëü−µÖÖ−Ö
´Ö¸üÖšüß ´Öë ¯ÖæÖÔ ×¾Ö¸üÖ´Ö Ö›üß ¯ÖÖ‡Ô −Ö ÆüÖêú¸ü ‹ú Ø²Ö¤æü (.) êú ºþ¯Ö ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 1
†ÖêôûÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ
¯ÖÏúÖ¿Ö : †Ö‡Ô, •Ö¸üÖ ‡ú›êü µÖê. ¯ÖÏúÖ¿Ö : ´ÖÖÑ. •Ö¸üÖ µÖÆüÖÑ †Ö†Öê…
†Ö‡Ô : úÖµÖ ²ÖÖôû? ´ÖÖÑ : ŒµÖÖ (Æîü) ²Öê™üÖ?
¯ÖÏúÖ¿Ö : Æêü ²Ö‘Ö, Æêü ´ÖÖ—Öê ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ ¯ÖÏúÖ¿Ö : µÖê ¤êüÖÖê, µÖê ´Öê¸êü ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ
†ÖÆêüŸÖ. Æïü…
ˆ´Öê¿Ö : −Ö´ÖÃúÖ¸ü ´ÖÖ¾Ö¿Öß. ˆ´Öê¿Ö : −Ö´ÖÃŸÖê ´ÖÖîÃÖß…
†Ö‡Ô : −Ö´ÖÃúÖ¸ü. ²ÖÃÖÖ, †ÆüÖê, Æêü ²Ö‘ÖÖ ´ÖÖÑ : −Ö´ÖÃúÖ¸ü… ²Öî×šü‹ †•Öß ¤êü×Ö‹, µÖê Æïü
¯ÖÏúÖ¿Ö“Öê ×´Ö¡Ö ˆ´Öêü¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ. ¯ÖÏúÖ¿Ö êú ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ…
¯ÖÏúÖ¿Ö : †Ö‡Ô ŸÖæ ²ÖÃÖ −Ö. ¯ÖÏúÖ¿Ö : ´ÖÖÑ, ŸÖã´Ö ²ÖîšüÖê −Ö!
²ÖÖ²ÖÖ : ²ÖÃÖÖ, ²ÖÃÖÖ. −Ö´ÖÃúÖ¸ü, ŸÖã´Æüß ¿Ö´ÖÖÔ ²ÖÖ²ÖÖ : ²Öî×šü‹, ²Öî×šü‹… −Ö´ÖÃúÖ¸ü, †Ö¯Ö
´ÆüÖ•Öê ×¤ü»»Öß“Öê úÖ? ¿Ö´ÖÖÔ! ´ÖŸÖ»Ö²Ö ×¤ü»»Öß êú Æïü ŒµÖÖ?
ˆ´Öê¿Ö : −ÖÖÆüß, ´Öß †»ÖÖÆüÖ²ÖÖ¤ü“ÖÖ. ˆ´Öê¿Ö : −ÖÆüà, ´Öï ‡»ÖÖÆüÖ²ÖÖ¤ü úÖ ÆæÑü…
²ÖÖ²ÖÖ : ¾ÖÖ! ¾ÖÖ! ŸÖß£ÖÔÖê¡Ö †ÖÆêü ŸÖê! ×¡Ö¾ÖêÖß ²ÖÖ²ÖÖ : ²ÖÆãüŸÖ Öæ²Ö! ŸÖß£ÖÔÃ£ÖÖ−Ö Æîü ¾ÖÆü ŸÖÖê!
ÃÖÓÖ´Ö! ×¡Ö¾ÖêÖß ÃÖÓÖ´Ö Æîü…
ˆ´Öê¿Ö : ŸÖã´Ö“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ? ¯ÖãÖÓ“Ö ˆ´Öê¿Ö : †Ö¯ÖúÖ •Ö−´Ö Ã£ÖÖ−Ö úÖî−Ö ÃÖÖ Æîü?
úÖ? ¯ÖãÖê Æüß ŒµÖÖ?
†Ö‡Ô : −ÖÖÆüß, †Ö´Æüß úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü“Öê. ŸÖêêÆüß ´ÖÖÑ : −ÖÆüà, Æü´Ö úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü êú Æïü… ¾ÖÆü ³Öß
ŸÖß£ÖÔÖê¡Ö †ÖÆêü. ŸÖß£ÖÔÃ£ÖÖ−Ö Æîü…
¿ÖÖÓŸÖÖ : †Ö•ÖÖê²ÖÖ, †Ö•ÖÖê²ÖÖ, Æüß ¯ÖÆüÖ, ´ÖÖ— ¿ÖÖÓŸÖÖ : ¤üÖ¤üÖ•Öß, ¤üÖ¤üÖ•Öß, µÖÆü ¤êü×Ö‹,
Öß −Ö¾Öß ²ÖÖÆãü»Öß! ´Öê¸üß −Ö‡Ô Öã×›ÍüµÖÖ!
ˆ´Öê¿Ö : Æüß úÖêÖ ”ûÖê™ãüú»Öß? ˆ´Öê¿Ö : µÖÆü ”ãû™üúß úÖî−Ö Æîü?
²ÖÖ²ÖÖ : Æüß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ. ¾ÖÖ! ”ûÖ−Ö †ÖÆêü ŸÖã— ²ÖÖ²ÖÖ : µÖÆü ´Öê¸üß ¯ÖÖêŸÖß Æîü… ¾ÖÖÆü! ŸÖã´ÆüÖ¸üß
Öß ²ÖÖÆãü»Öß. Öã×›ÍüµÖÖ ²ÖÆãüŸÖ †“”ûß Æîü…
ˆ´Öê¿Ö : ŸÖã—ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ ²ÖÖôû? ˆ´Öê¿Ö : ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ −ÖÖ´Ö ŒµÖÖ Æîü ×²Ö×™üµÖÖ?
¿ÖÖÓŸÖÖ : ¿ÖÖÓŸÖÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ : ¿ÖÖÓŸÖÖ…
²ÖÖ²ÖÖ : †ÖÓ ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ÃÖÖÓÖ. ²ÖÖ²ÖÖ : †¸êü, †¯Ö−ÖÖ ¯Öæ¸üÖ −ÖÖ´Ö ²ÖŸÖÖ†Öê…
¿ÖÖÓŸÖÖ : ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ ¯ÖÏúÖ¿Ö •ÖÖê¿Öß ¿ÖÖÓŸÖÖ : ´Öê¸üÖ −ÖÖ´Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ ¯ÖÏúÖ¿Ö •ÖÖê¿Öß Æîü…
†ÖÆêü.
ˆ´Öê¿Ö : †Ö×Ö ŸÖã—µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? ˆ´Öê¿Ö : †Öî¸ü ŸÖã´ÆüÖ¸üß Öã×›ÍüµÖÖ úÖ −ÖÖ´Ö ŒµÖÖ
Æîü?
¿ÖÖÓŸÖÖ : ÖßŸÖÖ, †Ó ÆÓü! ´ÖÖ—µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö
ÖßŸÖÖ †ÖÆêü. ¿ÖÖÓŸÖÖ : ÖßŸÖÖ, †Ó ÆÓü! ´Öê¸üß Öã×›ÍüµÖÖ úÖ −ÖÖ´Ö
ˆ´Öê¿Ö : ¿ÖÖ²²ÖÖÃÖ, ÆüÖ ‘Öê ÖÖ‰ú. ÖßŸÖÖ Æîü…
2 ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ- ´Ö¸üÖšüß
¯ÖÏúÖ¿Ö : ˆ´Öê¿Ö, Æüß ´ÖÖ—Öß ²ÖÖµÖúÖê ¸êüÖÖ. ˆ´Öê¿Ö : ¿ÖÖ²ÖÖ¿Ö, µÖÆü »ÖÖê ×´ÖšüÖ‡Ô…
ˆ´Öê¿Ö : −Ö´ÖÃúÖ¸ü ¸êüÖÖ¾Ö×Æü−Öß. ¾Ö×Æü−Öß ¯ÖÏúÖ¿Ö : ˆ´Öê¿Ö, µÖÆü ´Öê¸üß ¯ÖŸ−Öß ¸êüÖÖ Æîü…
ãúšü»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ? ˆ´Öê¿Ö : −Ö´ÖÃŸÖê ¸êüÖÖ³ÖÖ³Öß… ³ÖÖ³Öß•Öß úÆüÖÑ
¯ÖÏúÖ¿Ö : Æüß ¯ÖãµÖÖ“Öß“Ö †ÖÆêü. úß Æïü?
¸êüÖÖ : −Ö´ÖÃúÖ¸ü! Æêü ‘µÖÖ ¯ÖÖÖß. ¯ÖÏúÖ¿Ö : µÖê ¯ÖãÖê úß Æüß Æïü…
²ÖÖ²ÖÖ : Æêü úÖµÖ ±úŒŸÖ ¯ÖÖÖß“Ö? ¸êüÖÖ : −Ö´ÖÃŸÖê! µÖê ¯ÖÖ−Öß »Öß×•Ö‹…
¯ÖÖµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü úÖÆüß “ÖÆüÖ×²ÖÆüÖ? ²ÖÖ²ÖÖ : µÖê ŒµÖÖ ×ÃÖ±Ôú ¯ÖÖ−Öß Æüß? ¯ÖÖ−Öß êú
¸êüÖÖ : ¾ÖÖ,¾ÖÖ †ÖÆêü −ÖÖ! “ÖÆüÖ, ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü ÃÖÖ£Ö ãú”û “ÖÖµÖ¾ÖÖµÖ?
†Ö×Ö ×“Ö¾Ö›üÖ †ÖÆêü. ²ÖÖ²ÖÖ, ŸÖã´Æüß ¤æü¬Ö ¸êüÖÖ : ÆüÖÑ, ÆüÖÑ, Æîü −Ö! “ÖÖµÖ, ²Ö™üÖ™êü²Ö›Íêü †Öî¸ü
‘µÖÖ. ×“Ö¾Ö›ÍüÖ Æîü… †Ö¯Ö ¤æü¬Ö »Öß×•Ö‹ ²ÖÖ²ÖÖ…
²ÖÖ²ÖÖ : ²Ö¸Óü. šüßú †ÖÆêü. †ÖÖ. ¤æü¬Ö“Ö ¤êü. ²ÖÖ²ÖÖ : †“”ûÖ… šüßú Æîü… »ÖÖ†Öê… ¤æü¬Ö Æüß ¤êü
²ÖÖôû, Æêü ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öê ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ¤üÖê… ²Öê™êü, µÖê ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü êú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÖÖª
ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ †ÖÆêüŸÖ. †¸êü ¯ÖÏúÖ¿Ö, ŸÖæ Æüß ¯Ö¤üÖ£ÖÔ Æïü… †¸êü ¯ÖÏúÖ¿Ö, ŸÖã´Ö ³Öß »ÖÖê −Ö!ü
‘Öê −Ö… ¯ÖÏúÖ¿Ö : ÆüÖÑ, ÆüÖÑ ²ÖÖ²ÖÖ.
¯ÖÏúÖ¿Ö: ÆüÖê, ÆüÖê ²ÖÖ²ÖÖ. ˆ´Öê¿Ö : ²Ö™üÖ™ê²Ö›êü †Öî¸ü ×“Ö¾Ö›ÍüÖ ²ÖÆãüŸÖ
ˆ´Öê¿Ö : ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü †Ö×Ö ×“Ö¾Ö›üÖ Öæ¯Ö ”ûÖ−Ö ²Ö×œÍüµÖÖ Æïü…
†ÖÆêü.
¶É¤nùÉlÉÇ:
†ÖêôûÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ †Ö‡Ô ´ÖÖÑ

•Ö¸üÖ £ÖÖê›ÍüÖ, •ÖÌ¸üÖ ‡ú›êü ‡¬Ö¸ü, µÖÆüÖÑ
µÖê †Ö†Öê úÖµÖ ŒµÖÖ
²ÖÖôû ²Öê™üÖ Æêü µÖÆü
²Ö‘Ö ¤êüÖÖê Æêü µÖê
´ÖÖ—Öê ´Öê¸üê ×´Ö¡Ö ¤üÖêÃŸÖ
−Ö´ÖÃúÖ¸ü −Ö´ÖÃúÖ¸ü, −Ö´ÖÃŸÖê ´ÖÖ¾Ö¿Öß ´ÖÖîÃÖß
²ÖÃÖÖ ²Öî×šü‹ †ÆüÖê †•Öß
ŸÖã´Æüß †Ö¯Ö ´ÆüÖ•Öê ´ÖŸÖ»Ö²Ö, µÖÖ×−Ö
úÖ ŒµÖÖ −ÖÖÆüß −ÖÆüà
´Öß ´Öï ŸÖß£ÖÔÖê¡Ö ŸÖß£ÖÔÖê¡Ö, ŸÖß£ÖÔÃ£ÖÖ−Ö
†ÖÆêü Æîü ŸÖê ¾ÖÆü
×¡Ö¾ÖêÖßÃÖÓÖ´Ö ŸÖß−Ö −Ö×¤üµÖÖëúÖ ÃÖÓÖ´Ö ŸÖã´Ö“ÖÓ †Ö¯Ö úÖ
´Öæôû ÖÖ¾Ö •Ö−´Ö Ã£ÖÖ−Ö úÖêêÖŸÖÓ úÖî−ÖÃÖÖ
†Ö•ÖÖê²ÖÖ ¤üÖ¤üÖ•Öß/−ÖÖ−ÖÖ•Öß Æüß µÖÆü
¯ÖÖšü 1 3
¯ÖÆüÖ ¤êü×Ö‹ ´ÖÖ—Öß ´Öê¸üß

−Ö¾Öß −Ö‡Ô ²ÖÖÆãü»Öß Öã×›ÍüµÖÖ
úÖêÖ úÖî−Ö ”ûÖê™ãüú»Öß ”ãû™üúß
−ÖÖŸÖ ¯ÖÖêŸÖß/−ÖÖ×ŸÖ−Ö ¾ÖÖ ¾ÖÖÆü
”ûÖ−Ö Öã²ÖÃÖæ¸üŸÖ, ÃÖãÓ¤ü¸ü ŸÖã—Öß ŸÖã´ÆüÖ¸üß
ŸÖã—ÖÓ ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ −ÖÖ¾Ö −ÖÖ´Ö
†ÖÓ †¸êü ¯ÖæÖÔ ¯ÖæÖÔ, ¯Öæ¸üÖ
ÃÖÖÓÖ ²ÖŸÖÖ†Öê ´ÖÖ—Öê/´ÖÖ—ÖÓ ´Öê¸üÖ
†Ö×Ö †Öî¸ü ŸÖã—µÖÖ ŸÖã´ÆüÖ¸üß,ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ
´ÖÖ—µÖÖ ´Öê¸üß ¿ÖÖ²²ÖÖÃÖ ¿ÖÖ²ÖÖ¿Ö
ÆüÖ µÖÆü ‘Öê »ÖÖê
ÖÖ‰ú ×´ÖšüÖ‡Ô ²ÖÖµÖúÖê ¯ÖŸ−Öß
¾Ö×Æü−Öß ³ÖÖ³Öß ãúšü»µÖÖ úÆüÖÑ úß
¯ÖÖÖß“Ö ¯ÖÖ−ÖßÆüß ‘µÖÖ »Öß×•Ö‹
±úŒŸÖ ×ÃÖ±Ôú ¯ÖÖÖß ¯ÖÖ−Öß
“ÖÆüÖ×²ÖÆüÖ “ÖÖµÖ-¾ÖÖµÖ ¾ÖÖ, ¾ÖÖ ÆüÖÑ, ÆüÖÑ
²ÖÖ²ÖÖ ×¯ÖŸÖÖ•Öß êú ×»Ö‹ ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö ¤æü¬Ö ¤æü¬Ö
²Ö¸Óü †“”ûÖ šüßú †ÖÆêü šüßú Æîü
¤êü ¤üÖê ŸÖæ Æüß ŸÖã´Ö ³Öß
ÆüÖê, ÆüÖê ÆüÖÑ, ÆüÖÑ Öæ¯Ö ²ÖÆãüŸÖ
”ûÖ−Ö †“”ûÖ
†³µÖÖÃÖ
I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…
1) ¯ÖÏúÖ¿Ö“Öê ×´Ö¡Ö úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ?
2) ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ ãúšü»Öê †ÖÆêüŸÖ?
3) ¿ÖÖÓŸÖÖ“µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ †ÖÆêü?
4) ¸êüÖÖ¾Ö×Æü−Öß ãúšü»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ?
5) ´ÖÆüÖ¸ÖüÂ™ÒüÖ“Öê ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ úÖêÖŸÖê †ÖÆêüŸÖ?
II −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ †³µÖÖÃÖ úß×•Ö‹…

1) ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. 2) Æêü ¯ÖÏúÖ¿Ö“Öê ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ.
†ÖÆêü. †ÖÆêüŸÖ.
ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ.
−ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ.
4 ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ - ´Ö¸üÖšüß
´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. ¯ÖÏúÖ¿Ö“Öê ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ.

Æêü ¯ÖÏúÖ¿Ö“Öê ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ.
3) ŸÖã—µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? 4) ŸÖã´Ö“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ?

úÖµÖ? úÖêÖŸÖÓ?
−ÖÖ¾Ö úÖµÖ? ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ?
²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ?
ŸÖã—µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? ŸÖã´Ö“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ?
5) †ÖÓ, ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ÃÖÖÓÖ.

ÃÖÖÓÖ.
−ÖÖ¾Ö ÃÖÖÓÖ.
¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ÃÖÖÓÖ.
†ÖÓ, ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ÃÖÖÓÖ.
III ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ
¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü −Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß/ŸÖß †Ö‡Ô †ÖÆêü.
(¿ÖÖÓŸÖÖ, ²ÖÖÆãü»Öß, ÃÖæ−Ö, −ÖÖŸÖ, ²ÖÖµÖúÖê)
Æüß ¿ÖÖÓŸÖÖ †ÖÆêü. ŸÖß ¿ÖÖÓŸÖÖ †ÖÆêü.
Æüß ²ÖÖÆãü»Öß †ÖÆêü. ŸÖß ²ÖÖÆãü»Öß †ÖÆêü.
Æüß ÃÖæ−Ö †ÖÆêü. ŸÖß ÃÖæ−Ö †ÖÆêü.
Æüß −ÖÖŸÖ †ÖÆêü. ŸÖß −ÖÖŸÖ †ÖÆêü.
Æüß ²ÖÖµÖúÖê †ÖÆêü. ŸÖß ²ÖÖµÖúÖê †ÖÆêü.
ü
1) ÆüÖ/ŸÖÖê ×´Ö¡Ö †ÖÆêü. 2) Æêü/ŸÖê ÖÖ¾Ö †ÖÆêü.
(³ÖÖ‰ú, ÖÖ‰ú, ¾Ö›üÖ, ×“Ö¾Ö›üÖ, “ÖÆüÖ, ¯Ö¤üÖ£ÖÔ) (ŸÖß£ÖÔÖê¡Ö, ‘Ö¸ü)
3) Æêü/ŸÖê ²ÖÖ²ÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
(†Ö•ÖÖê²ÖÖ, ×´Ö¡Ö, ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ)
IV úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ÆüÖ ´ÖÖ—ÖÖ ......... †ÖÆêü. (†Ö•ÖÖê²ÖÖ, ×´Ö¡Ö, †Ö‡Ô)
2) Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü. (×´Ö¡Ö, †Ö‡Ô, †Ö•ÖÖê²ÖÖ)
3) Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü. (×´Ö¡Ö, ²ÖÖÆãü»Öß, †Ö•ÖÖê²ÖÖ)
4) Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü. (†Ö•ÖÖê²ÖÖ, ²ÖÖµÖúÖê, ×´Ö¡Ö)
V úÖêÂšüüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
¯ÖÖšü 1 5
[¯ÖæÖÔ, ´Öæôû, −Ö¾Öß]

1) ŸÖã—Öß ²ÖÖÆãü»Öß ......... †ÖÆêü. 2) ŸÖã—ÖÓ ......... −ÖÖ¾Ö úÖµÖ †ÖÆêü?
3) ŸÖã´Ö“ÖÓ ......... ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ?
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ²ÖÖÆãü»Öß .......... Æüß ²ÖÖÆãü»Öß †ÖÆêü.
1) Æüß †Ö‡Ô .......... 2) ÆüÖ ÖÖ‰ú .........
3) ÆüÖ ²Ö™üÖ™êü¾Ö›üÖ .........
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ .......... Æüß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ †ÖÆêü.
1) Æüß ´ÖÖ—Öß †Ö‡Ô .......... 2) Æüß ´ÖÖ—Öß ²ÖÖµÖúÖê ..........
VII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÆüÖ ÖÖ‰ú †ÖÆêü. Æêü úÖµÖ †ÖÆêü?
1) ÆüÖ ¾Ö›üÖ †ÖÆêü. 2) ÆüÖ “ÖÆüÖ †ÖÆêü. 3) ÆüÖ ×“Ö¾Ö›üÖ †ÖÆêü.
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ¸êüÖÖ¾Ö×Æü−Öß †ÖÆêü. Æüß úÖêÖ †ÖÆêü?
1) Æüß −ÖÖŸÖ †ÖÆêü. 2) Æüß ²ÖÖÆãü»Öß †ÖÆêü. 3) Æüß ²ÖÖµÖúÖê †ÖÆêü.
3. ˆ¤üÖÆüÖ: Æêü ÖÖ¾Ö †ÖÆêü. Æêü úÖµÖ †ÖÆêü?
1) Æêü ŸÖß£ÖÔÖê¡Ö †ÖÆêü. 2) Æêü ‘Ö¸ü †ÖÆêü.
VIII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¯ÖÏúÖ¿Ö †ÖÆêü. ŸÖã´Ö“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ?
1) ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. 2) ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¸êüÖÖ †ÖÆêü.
3) ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ †ÖÆêü.
IX ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ. ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ †ÖÆêü.
1) ´Öß ¿ÖÖÓŸÖÖ •ÖÖê¿Öß. 2) ´Öß ÃÖ×“Ö−Ö ŸÖë›ãü»Öú¸ü.
3) ´Öß ¯ÖÏúÖ¿Ö •ÖÖê¿Öß.
X ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖ ÃÖê ¤üÖê-¤üÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ. Æüß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ †ÖÆêü.
×ŸÖ“ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ †ÖÆêü.
1) Æüß ´ÖÖ—Öß ²ÖÖµÖúÖê ¸êüÖÖ. 2) Æüß ´ÖÖ—Öß †Ö‡Ô ¸ü´ÖÖ.
XI −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ÃÖÆüß ˆ¢Ö¸ü ÃÖê ×´Ö»ÖÖ−Ö úß×•Ö‹…
Æüß úÖêÖ? úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü
ÊÖ úÖêÖ? ×¤ü»»Öß“Öê.
Æêü úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ? ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü.
ŸÖã´Ö“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ?Æêü ´ÖÖ—Öê ²ÖÖ²ÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
ŸÖã´Ö“ÖÓ ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ? ÊÖ ´ÖÖ¾Ö¿Öß †ÖÆêüŸÖ.
ŸÖã´Æüß ãúšü»Öê? Æüß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ.
XII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú •ÖÖê›Íüß ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¤æüÃÖ¸êü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿ÖÖÓŸÖÖ, ŸÖæ ²ÖÃÖ. †Ö•ÖÖê²ÖÖ, ŸÖã´Æüß ²ÖÃÖÖ.
ˆ´Öê¿Ö, ŸÖæ “ÖÆüÖ ‘Öê. ²ÖÖ²ÖÖ, ŸÖã´Æüß “ÖÆüÖ ..........
¿ÖÖÓŸÖÖ, ŸÖã—ÖÓ ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ÃÖÖÓÖ. ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ŸÖã´Ö“ÖÓ ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ..........
¿ÖÖÓŸÖÖ, ¯ÖÖÖß †ÖÖ. ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ¯ÖÖÖß ..........
†Ö‡Ô, µÖê. ²ÖÖ²ÖÖ, ..........
XIII úÖêÂšüú ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
[†ÖÆêü, ²ÖÖÆãü»Öß, úÖêÖ, ´ÖÖ—Öß]
1) Æüß ......... †ÖÆêü? 2) Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü.
3) Æüß ´ÖÖ—Öß ²ÖÖµÖúÖê .......... 4) Æüß ......... −ÖÖŸÖ †ÖÆêü.
XIV ¯ÖÏŸµÖêú úÖò»Ö´Ö ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ×•ÖŸÖ−Öê ÆüÖê ÃÖëú ˆŸÖ−Öê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ÆüÖ ´ÖÖ—ÖÖ ²ÖÖ²ÖÖ †ÖÆêü.

Æüß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
Æêü ´ÖÖ—Öê ²ÖÖÆãü»Öß
†Ö‡Ô
¾Ö×Æü−Öß
ÖÖ‰ú
×´Ö¡Ö
XV −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÏ¿−Ö êú ŸÖß−Ö-ŸÖß−Ö ˆ¢Ö¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü
“Öã−Öú¸ü ¯ÖæÖÔ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¤üß×•Ö‹…
1) Æüß úÖêÖ †ÖÆêü? [´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ, ´ÖÖ—Öê ²ÖÖ²ÖÖ, ´ÖÖ—Öß †Ö‡Ô, ´ÖÖ—Öß ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ´ÖÖ—ÖÖ ÖÖ‰ú]
2) Æêü úÖµÖ †ÖÆêü? [ŸÖß£ÖÔÖê¡Ö, ÖÖ¾Ö, ²ÖÖÆãü»Öß, ¾Ö×Æü−Öß, ¤æü¬Ö]
3) ŸÖã´Ö“ÖÓ ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ? [¯ÖãÖê, †»ÖÖÆüÖ²ÖÖ¤ü, ×¤ü»»Öß, ²ÖÖÆãü»Öß, ×“Ö¾Ö›üÖ]
4) ŸÖã´Æüß ãúšü»Öê? [úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü“Öê, ×´Ö¡ÖÖ“Öê, −ÖÖ×¿Öú“Öê, “ÖÆüÖ“Öê, ´ÆîüÃÖæ¸ü“Öê]
XVI úÖêÂšüú ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖêÓ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1. [²ÖÖÆãü»Öß, ²ÖÖµÖúÖê, ÖÖ‰ú, −ÖÖŸÖ, ×“Ö¾Ö›üÖ, †Ö‡Ô] 2. [†Ö‡Ô, ´Öã»ÖÖÖ, ×´Ö¡Ö, ²ÖÖ²ÖÖ, ÖÖ¾Ö, ŸÖß£ÖÔÖê¡Ö]
¯ÖÖšü 1 7
1) Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü. 1) Æêü ´ÖÖ—Öê ......... †ÖÆêüŸÖ.

2) Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü. 2) Æêü ´ÖÖ—Öê ......... †ÖÆêüŸÖ.
3) Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü. 3) Æêü ......... †ÖÆêü.
4) Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü. 4) Æêü ......... †ÖÆêü.
XVII úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´ÖÖ—µÖÖ ......... −ÖÖ¾Ö ¸êüÖÖ †ÖÆêü. (²ÖÖµÖúÖê)
´ÖÖ—µÖÖ ²ÖÖµÖúÖê“ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¸êüÖÖ †ÖÆêü.
1) ´ÖÖ—µÖÖ ......... −ÖÖ¾Ö ÖßŸÖÖ †ÖÆêü. (²ÖÖÆãü»Öß)
2) ´ÖÖ—µÖÖ ......... −ÖÖ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ †ÖÆêü. (−ÖÖŸÖ)
3) ´ÖÖ—µÖÖ ......... −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. (×´Ö¡Ö)
¯Ö×œÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹

´ÖÖ—ÖÖ ×´Ö¡Ö
´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ÖßŸÖÖ †ÖÆêü. ´ÖÖ—µÖÖ ¾ÖÖÖÔŸÖ ‹ú ´Öã»ÖÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ ´Öã»ÖÖ“ÖÓ −ÖÖ¾Ö †ÖÆêü ×¾Ö−ÖÖê¤ü. ŸÖÖê
´ÖÖ—ÖÖ ‡£Ö»ÖÖ ‹ãú»ÖŸÖÖ ‹ú ×´Ö¡Ö †ÖÆêü. †Ö´Ö“Öß ¿ÖÖôûÖ ŸµÖÖ“µÖÖ ‘Ö¸üÖ•Ö¾Öôû“Ö †ÖÆêü. ŸµÖÖ»ÖÖ ‹ú
²ÖÆüßÖ †ÖÆêü. ²Ö×ÆüÖß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö †ÖÆêü ×−Ö¿ÖÖ. ×−Ö¿ÖÖ ú−µÖÖ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖê. ŸµÖÖ“Öê ¾Ö›üß»Ö ›üÖòŒ™ü¸ü †ÖÆêüŸÖ
†Ö×Ö ú¾ÖßÆüß †ÖÆêüŸÖ. †Ö‡Ô ×¿Ö×ÖúÖ †ÖÆêü.
ŸµÖÖÓ“µÖÖ ‘Ö¸üß ‹ú ãú¡µÖÖ“ÖÓ ×¯Ö»»Öæ †ÖÆêü. ×¯Ö»»ÖÖ“ÖÓ −ÖÖ¾Ö †ÖÆêü ´ÖÖêŸÖß. ´ÖÖêŸÖß †Ö¤üß †Ö¯Ö»µÖÖ
¸üÖ•ÖÖãú¡µÖÖÃÖÖ¸üÖÖ“Ö †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ“µÖÖ ‘Ö¸üß ´ÖÖêŸÖß“ÖÖ, ´ÖÖ—ÖÖ †Ö×Ö ×¾Ö−ÖÖê¤ü“ÖÖ ±úÖê™üÖêÆüß †ÖÆêü.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ:
´ÖÖ—µÖÖ ´Öê¸üÖ/´Öê¸üß ¾ÖÖÖÔŸÖ Œ»ÖÖÃÖ ´Öë

´Öã»ÖÖÖ »Ö›ÍüúÖ ‡£Ö»ÖÖ µÖÆüÖÑ úÖ
‹ãú»ÖŸÖÖ ‡ú»ÖÖîŸÖÖ ¿ÖÖôûÖ Ãæú»Ö
ŸµÖÖ“µÖÖ ˆÃÖêú ‘Ö¸üÖ•Ö¾Öôû ‘Ö¸ü êú ¯ÖÖÃÖ
ŸµÖÖ»ÖÖ ˆÃÖúß ²ÖÆüßÖ ²ÖÆü−Ö
ŸµÖÖ“Öê ˆÃÖêú ¾Ö›üß»Ö ×¯ÖŸÖÖü
ŸµÖÖ“Öß ˆÃÖúß ŸµÖÖÓ“µÖÖ ˆ−Öêú
ãú¡µÖÖ“ÖÓ ãú¢Öê úÖ ×¯Ö»»Öæ ×¯Ö»»ÖÖ
†Ö¤üß ×²Ö»ãú»Ö †Ö¯Ö»µÖÖ Æü´ÖÖ¸êü
¸üÖ•ÖÖãú¡µÖÖÃÖÖ¸üÖÖ“Ö ¸üÖ•ÖÖ ãú¢Öê •ÖîÃÖÖ Æüß ´ÖÖêŸÖß“ÖÖ ´ÖÖêŸÖß úÖ
†³µÖÖÃÖ

1) ÖßŸÖÖ“µÖÖ ‹ãú»ÖŸµÖÖ ‹úÖ ×´Ö¡ÖÖ“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ †ÖÆêü?
2) ÖßŸÖÖ †Ö×Ö ×¾Ö−ÖÖê¤ü µÖÖÓ“Öß ¿ÖÖôûÖ ãúšêü †ÖÆêü?
3) ×¾Ö−ÖÖê¤ü“µÖÖ ²Ö×ÆüÖß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ †ÖÆêü?
4) ×¾Ö−ÖÖê¤ü“Öß †Ö‡Ô úÖêÖ †ÖÆêü?
5) ×¾Ö−ÖÖê¤ü“µÖÖ ‘Ö¸ü“µÖÖ ãú¡µÖÖ“µÖÖ ×¯Ö»»ÖÖ“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ?
II ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †Ö¸ü •ÖÖê›Íüú¸ü ¿Ö²¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

1) úÖê .... ¯Öæ .... “ÖÖ
2) ŸÖß .... .... ¡Ö
3) ²Ö .... ™êü .... ›üÖ
4) ¸êü .... ¾Ö .... −Öß
5) ¯ÖÖ .... ²Ö .... ²Ö ....
III ¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆü ´Öë •ÖÖê ¿Ö²¤ü ˆÃÖ ¾ÖÖÔ úÖ −Ö ÆüÖê ˆÃÖê ¯ÖÆü“ÖÖ×−Ö‹ †Öî¸ü ²ÖŸÖÖ‡‹…
1) −Ö¾Öß, ”ûÖ−Ö, “ÖÆüÖ, ¯ÖæÖÔ, ´Öæôû
2) ¤æü¬Ö, “ÖÆüÖ, ×“Ö¾Ö›üÖ, −Ö¾Öß, ²Ö™üÖ™êü¾Ö›üÖ, ¯ÖÖÖß
3) ²ÖÖ²ÖÖ, †Ö‡Ô, ´ÖÖ¾Ö¿Öß, −ÖÖŸÖ, ²ÖÆüßÖ
4) ²ÖÖ²ÖÖ, ×´Ö¡Ö, †Ö‡Ô
5) †»ÖÖÆüÖ²ÖÖ¤ü, úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü, ŸÖß£ÖÔÖê¡Ö, ¯ÖãÖê, ×¤ü»»Öß
IV ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¤üÖê ¿Ö²¤ü-ÃÖ´ÖæÆüÖë ´Öë ÃÖê ×•ÖŸÖ−Öê ÆüÖê ÃÖêú ˆŸÖ−Öê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö
²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öæôû ÖÖ¾Ö, −Ö¾Öß ²ÖÖÆãü»Öß
1) ”ûÖ−Ö, ¯ÖæÖÔ, ”ûÖê™ãüú»Öß, Ö¸ü´Ö, ´Öæôû, −Ö¾Öß, »ÖÖÃÖ³Ö¸ü, ‹ãú»ÖŸÖÖ
2) ‹ú, −ÖÖŸÖ, “ÖÆüÖ, ¿ÖÖôûÖ, ×“Ö¾Ö›üÖ, ¯ÖÖÖß, ²ÖÖÆãü»Öß, ¤æü¬Ö, −ÖÖ¾Ö, ãú¡ÖÖ, ±úÖê™üÖê, ÖÖ¾Ö,
²Ö™üÖ™êü¾Ö›üÖ
V ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

×−Ö»Öê¿Ö ´ÖÖ—ÖÖ ×´Ö¡Ö †ÖÆêü. ×−Ö»Öê¿Ö“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö −ÖÖ×¿Öú †ÖÆêü. †Ó•Ö»Öß ×−Ö»Öê¿Ö“Öß ²ÖÖµÖúÖê
†ÖÆêü. †Ó•Ö»ÖßÆüß −ÖÖ×¿Öú“Öß“Ö †ÖÆêü. ×−Ö»Öê¿Ö“Öê ‘Ö¸ü ´ÖÖ—µÖÖ ‘Ö¸üÖ•Ö¾Öôû“Ö †ÖÆêü. ´ÖÖ—Öê †Ö×Ö ×−Ö»Öê¿Ö“Öê
¾Ö›üß»Ö ‹úÖ“Ö ¿ÖÖôûêŸÖ ×¿ÖÖú †ÖÆêüŸÖ. ×−Ö»Öê¿Ö“Öê ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ×−Ö»Öê¿Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ¸üÖ´Ö ãú»ÖúÖá †ÖÆêü.
VI ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

¯ÖÖšü 1 9
µÖê ´Öê¸êü ×´Ö¡Ö ´ÖÖêÆü−Ö Æïü… µÖê ˆ¢Ö¸ü ¯ÖÏ¤êü¿Ö êú ¸üÆü−Öê¾ÖÖ»Öê Æïü… ´ÖÖêÆü−Ö ‹ú ×¿ÖÖú Æïü… µÖê ´ÖÖêÆü−Ö
úß ¯ÖŸ−Öß ÃÖßŸÖÖ Æïü… µÖê ×¿Ö×ÖúÖ Æïü… µÖê ³Öß ˆ¢Ö¸ü ¯ÖÏ¤êü¿Ö úß Æïü…
VII †¯Ö−Öê ²ÖÖ¸êü ´Öë ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹ú ”ûÖê™üÖ ÃÖÖ †−Öã“”êû¤ü ×»Ö×Ö‹…
×™ü¯¯Ö×ÖµÖÖÑ
I ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ êú ¤üÖê ¯ÖÏúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü ŸÖß£ÖÔÃ£ÖÖ−Ö †ÖÆêü. úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü ŸÖß£ÖÔÃ£ÖÖ−Ö Æîü…
´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ ¯ÖÏúÖ¿Ö •ÖÖê¿Öß †ÖÆêü. ´Öê¸üÖ −ÖÖ´Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ ¯ÖÏúÖ¿Ö •ÖÖê¿Öß Æîü…
´ÖÖ—µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö ÖßŸÖÖ †ÖÆêü. ´Öê¸üß Öã×›ÍüµÖÖ úÖ −ÖÖ´Ö ÖßŸÖÖ Æîü…
²ÖÖôû, Æêü ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü“Öê ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ ²Öê™êü, µÖê ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü êú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÖÖª ¯Ö¤üÖ£ÖÔ
†ÖÆêüŸÖ. Æîü…
¾Ö×Æü−Öß ãúšü»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ? ³ÖÖ³Öß•Öß úÆüÖÑ úß Æïü ?
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †Ö‡Ô ŸÖæ ²ÖÃÖ −Ö. ´ÖÖÑ, ŸÖæ (ŸÖã´Ö) ²Öîšü (²ÖîšüÖê) −ÖÖ…
†Ö‡Ô, •Ö¸Öü ‡ú›êü µÖê. ´ÖÖÑ, •Ö¸üÖ µÖÆüÖÑ †Ö†Öê…
²ÖÃÖÖ, ²ÖÃÖÖ. ²ÖîšüÖê, ²ÖîšüÖê/²Öî×šü‹, ²Öî×šü‹…
²ÖÖ²ÖÖ, ŸÖã´Æüß ¤æü¬Ö ‘µÖÖ. ²ÖÖ²ÖÖ, †Ö¯Ö ¤æü¬Ö »Öß×•Ö‹…
II ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ˆ¤üÖÆü¸üÖ (1) êú ¾ÖÖŒµÖ ×Æü−¤üß êú 'ÆæÑü, ÆüÖê, Æîü, ŸÖ£ÖÖ Æïü' •ÖîÃÖê †ÛÃŸÖ¾ÖÖ“Öú (µÖÖê•Öú
×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê) ¾ÖÖŒµÖÖë êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æïü †Öî¸ü ˆ¤üÖÆü¸üÖ (2) êú ¾ÖÖŒµÖ ×Æü−¤üß êú '†Ö, †Ö†Öê, †Ö‡Ô‹' ×¾Ö×¬Ö
ºþ¯Ö (†Ö–ÖÖ£ÖÔú) ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æïü…
III ´Ö¸üÖšüß úß µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ‹Ñ '†ÖÆêü, †ÖÆüÖêŸÖ, †ÖÆüÖŸÖ, †ÖÆêüŸÖ' ŸÖ£ÖÖ †ÖÆêüŸÖ' Æïü ×•Ö−Ö ´Öë ×ÃÖ±Ôú '†ÖÆêü
(ÆæÑü/Æîü) ŸÖ£ÖÖ '†ÖÆêüŸÖ' (Æïü) úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë Æãü†Ö Æîü…
IV ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ‹Ñ ÆüÖêŸÖê Æãü‹ ³Öß ‹ú ˆ§êü¿µÖ †Öî¸ü ‹ú ×¾Ö¬ÖêµÖ ¾ÖÖ»Öê ÃÖ²Ö ¾ÖÖŒµÖÖë
´Öë ‡−Ö µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ†Öë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ †×−Ö¾ÖÖµÖÔ −ÖÆüà Æîü… †£ÖÖÔŸÖ µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ†Öë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ‹êÛ“”ûú
ºþ¯Ö ÃÖê ¿Öî»Öß êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) Æêü úÖêÖ †ÖÆêü? µÖÆü úÖî−Ö Æîü?
2) Æêü úÖêÖ? µÖÆüÖ úÖî−Ö (Æîü)?
3) Æêü ´ÖÖ—Öê ´Öæ»Ö †ÖÆêü. µÖÆü ´Öê¸üÖ ²Ö““ÖÖ Æîü…
4) Æêü ´ÖÖ—Öê ´Öæ»Ö. µÖÆü ´Öê¸üÖ ²Ö““ÖÖ (Æîü)…
5) Æüß úÖêÖ ”ûÖê™ãüú»Öß? µÖÆü ”ãû™üúß úÖî−Ö (Æîü)?
6) Æüß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ. µÖÆü ´Öê¸üß ¯ÖÖêŸÖß (Æîü)…
7) ÃÖÖôûßú›êü ±ãú»ÖÓ“Ö ±ãú»ÖÓ. ÃÖ²Ö ŸÖ¸ü±ú ±æú»Ö Æüß ±æú»Ö (Æïü)…

V 1(2) êú ˆ¤üÖÆü¸üÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë †Ö–ÖÖ£ÖÔú ¾ÖÖŒµÖÖë êú ‹ú¾Ö“Ö−Ö ŸÖ£ÖÖ †Ö¤ü¸üÃÖæ“Öú ‹ú¾Ö“Ö−Ö úÖ
¯Ö×¸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú ØÆü¤üß úß Æüß ŸÖ¸üÆü ‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öë ×ÎúµÖÖ úÖ ´Öæ»Öºþ¯Ö Æüß †Ö–
ÖÖ£ÖÔú ×ÎúµÖÖ êú ºþ¯Ö ´Öë ¯ÖÏµÖÖêÖ ´Öë †ÖŸÖÖ Æîü… †Ö¤ü¸üÃÖæ“Öú ‹ú¾Ö“Ö−Ö ŸÖ£ÖÖ ÃÖ²Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−ÖÖë ´Öë ´Ö¸üÖšüß
´Öë ¯ÖÏŸµÖµÖ - '†Ö'/ '†Ö¾ÖÓ' •ÖÖê›ÍüÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
ŸÖæ ²ÖÃÖ. - ŸÖæ ²Öîšü…
ŸÖã´Æüß ²ÖÃÖÖ. - ŸÖã´Ö ²ÖîšüÖê/†Ö¯Ö ²Öî×šü‹…
†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖÖ.
†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖÖ¾ÖÓ. †Ö¯Ö ²Öî×šü‹…
¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú †Ö–ÖÖ£ÖÔú ¯ÖÏŸµÖµÖ '†Ö' •ÖÖê›ü−Öê êú ¯ÖÆü»Öê ‹-úÖ¸üÖÓŸÖ ŸÖ£ÖÖ ‡Ô-úÖ¸üÖÓŸÖ ×ÎúµÖÖ†Öë
êú ºþ¯Ö 'µÖÖ' úÖ¸ÓÖüŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü †Öî¸ü ‰ú-úÖ¸üÖÓŸÖ ×ÎúµÖÖ†Öë êú ºþ¯Ö 'ˆ¾ÖÖ' úÖ¸üÖÓŸÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖê Æïü… †£ÖÖÔŸÖ
'‹' ÃÖê †ÓŸÖ ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öß ×ÎúµÖÖ†Öë ´Öë '‹' úÖ »ÖÖê¯Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü '†Ö' êú ¯ÖÆü»Öê 'µÖÖ' •Öã›Íü •ÖÖŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ ¤êü - ¤êü
ŸÖã´Æüß ªÖ- ¤üÖê
†Ö¯ÖÖ ªÖ - †Ö¯Ö ¤üß×•Ö‹
ŸÖæ ¯Öß - ŸÖæ ¯Öß
ŸÖã´Æüß ¯µÖÖ - ŸÖã´Ö ¯Öß†Öê
†Ö¯ÖÖ ¯µÖÖ - †Ö¯Ö ¯Öß×•Ö‹
ŸÖæ ¬Öæ - ŸÖæ ¬ÖÖê
ŸÖã´Æüß ¬Öã¾ÖÖ - ¬ÖÖê†Öê
†Ö¯ÖÖ ¬Öã¾ÖÖ - †Ö¯Ö ¬ÖÖê‡‹
'†ÖÆêü' ×ÎúµÖÖ ‹ú ¾Ö“Ö−Ö êú ×»Ö‹ ¯ÖÏµÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü †Öî¸ü '†ÖÆêüŸÖ' ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö êú ×»Ö‹… †Ö¤ü¸ü
ÃÖæ“Öú ‹ú¾Ö“Ö−Ö êú ×»Ö‹ ³Öß '†ÖÆêüŸÖ' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
VI ´Ö¸üÖšüß êú ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö ×−Ö´−Ö ¯ÖÏúÖ¸ü êú Æïü…
‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö
ˆ¢Ö´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ´Öß (´Öï) †Ö´Æüß (Æü´Ö)
†Ö¯ÖÖ
´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ŸÖæ (ŸÖæ) ŸÖã´Æüß (ŸÖã´Ö)
†Ö¯ÖÖ (†Ö¯Ö)
†−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ ÆüÖ/ŸÖÖê (¯Öã.) Æêü/ŸÖêü
Æüß/ŸÖß (Ã¡Öß.) ÊÖ/ŸµÖÖ (µÖê/¾Öê)
Æêü/ŸÖêü (−Ö¯ÖãÓ.) Æüß/ŸÖß
¤êü×Ö‹ ×ú ˆ¢Ö´Ö ¯ÖãºþÂÖ êú ¯ÖÏµÖÖêÖ ´Öë '†Ö¯ÖÖ' ´Öë ¾ÖŒŸÖÖ †Öî¸ü ÁÖÖêŸÖÖ ¤üÖê−ÖÖë ÃÖÛ´´Ö×»ÖŸÖ ¸üÆüŸÖê
Æïü †Öî¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú ´Ö¬µÖ´Ö ¯ÖãºþÂÖ êú ºþ¯Ö ´Öë '†Ö¯ÖÖ' †Ö¤ü¸üÖ£ÖÔú Æîü… †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ¾ÖÖ“Öú ØÆü¤üß êú
¯ÖÖšü 1 11
µÖÆü, ¾ÖÆü, •ÖîÃÖê ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë ´Öë Ø»ÖÖ ³Öê¤ü −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ ØúŸÖã ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü… †ŸÖ„ ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö êú Ø»ÖÖ
ÃÖê ³Öß ÃÖÓ–ÖÖ úÖ Ø»ÖÖ Ã¯ÖÂ™ü ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
(¯Öã.) ÆüÖ ²Ö™üÖ™üê¾Ö›üÖ †ÖÆêü. Æêü ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü †ÖÆêüŸÖ.
µÖÆü ²Ö™üÖ™êü¾Ö›ÍüÖ Æîü… µÖê ²Ö™üÖ™êü¾Ö›Íêü Æïü…
(Ã¡Öß.) Æüß ²ÖÖÆãü»Öß †ÖÆêü. ÊÖ ²ÖÖÆãü»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
µÖÆü Öã×›ÍüµÖÖ Æîü… µÖê Öã×›ÍüµÖÖÑ Æïü…
(−Ö¯ÖãÓ.) Æêü ‘Ö¸ü †ÖÆêü. Æüß ‘Ö¸Óü †ÖÆêüŸÖ.
µÖÆü ‘Ö¸ü Æîü… µÖê ‘Ö¸ü Æïü…
VII ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Öß ×¾Ö³ÖÛŒŸÖ »ÖÖ−Öê ÃÖê ¯ÖÆü»Öê ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë êú ºþ¯ÖÖë ´Öë ãú”û ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ÆüÖê
•ÖÖŸÖÖ Æîü… •ÖîÃÖê '´Öß' (´Öï) - '´ÖÖ—ÖÖ' (´Öê¸üÖ). ´Ö¸üÖšüß êú ÃÖ²Ö ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖúÖ¸üú
×¤üÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ÂÖÂšüß ×¾Ö³ÖÛŒŸÖ '“ÖÖ, “Öß, “Öê (úÖ, úß, êú) ºþ¯Ö •ÖÖê›Íêü •ÖÖŸÖê Æïü…
ÃÖÖ¾ÖÔ−ÖÖ×´Öú ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÃÖæ“Öú ºþ¯Ö ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−ÖßµÖ Æïü… ˆ−Ö´Öë ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ÃÖÓ–ÖÖ êú Ø»ÖÖ ¾Ö“Ö−Ö êú
†−ÖãÃÖÖ¸ü ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü úß, †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ¯ÖãÜ»»ÖÖ †Öî¸ü −Ö¯ÖãÓÃÖú Ø»ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö êú ÃÖ³Öß
ºþ¯Ö ‹ú Æüß ÆüÖêŸÖê Æïü…
ÃÖÖ¾ÖÔ−ÖÖ×´Öú ÃÖÓ²Ö¬ÖÃÖæ“Öú ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ
ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã. †Öî¸ü Ã¡Öß.) (¯Öã.) (Ã¡Öß.) (−Ö¯ÖãÓ.) (¯Öã.) (Ã¡Öß.) (−Ö¯ÖãÓ.)
ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö (‹.¾Ö.) ´Öß ´ÖÖ—ÖÖ ´ÖÖ—Öß ´ÖÖ—ÖÓ (´ÖÖ—Öê) ´ÖÖ—Öê ´ÖÖ—µÖÖ ´ÖÖ—Öß
(´Öï) (´Öê¸üÖ) (´Öê¸üß) - (´Öê¸êü) (´Öê¸üß) -
(²Ö.¾Ö.) †Ö´Æüß †Ö´Ö“ÖÖ †Ö´Ö“Öß †Ö´Ö“Öê (†Ö´Ö“ÖÓ) †Ö´Ö“Öê †Ö´Ö“µÖÖ †Ö´Ö“Öß
(Æü´Ö) (Æü´ÖÖ¸üÖ) (Æü´ÖÖ¸üß) - (Æü´ÖÖ¸êü) (Æü´ÖÖ¸üß) -
†Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö»ÖÖ †Ö¯Ö»Öß †Ö¯Ö»Öê (†Ö¯Ö»ÖÓ) †Ö¯Ö»Öê †Ö¯Ö»µÖÖ †Ö¯Ö»Öß
(Æü´Ö) (Æü´ÖÖ¸üÖ) (Æü´ÖÖ¸üß) - (Æü´ÖÖ¸êü) (Æü´ÖÖ¸üß)
´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã. †Öî¸ü Ã¡Öß.) (¯Öã.) (Ã¡Öß.) (−Ö¯ÖãÓ.) (¯Öã.) (Ã¡Öß.) (−Ö¯ÖãÓ.)
ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö (‹.¾Ö.) ŸÖæ ŸÖã—ÖÖ ŸÖã—Öß ŸÖã—Öê (ŸÖã—ÖÓ) ŸÖã—Öê ŸÖã—µÖÖ ŸÖã—Öß
(ŸÖæ) (ŸÖê¸üÖ) (ŸÖê¸üß) - (ŸÖê¸êü) (ŸÖê¸üß) -
(²Ö.¾Ö.) ŸÖã´Æüß ŸÖã´Ö“ÖÖ ŸÖã´Ö“Öß ŸÖã´Ö“Öê (ŸÖã´Ö“ÖÓ) ŸÖã´Ö“Öê ŸÖã´Ö“µÖÖ ŸÖã´Ö“Öß
(ŸÖã´Ö) (ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ) (ŸÖã´ÆüÖ¸üß) - (ŸÖã´ÆüÖ¸êü)
(ŸÖã´ÆüÖ¸üß) -
†Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö»ÖÖ †Ö¯Ö»Öß †Ö¯Ö»Öê (†Ö¯Ö»ÖÓ) †Ö¯Ö»Öê †Ö¯Ö»µÖÖ †Ö¯Ö»Öß
- (†Ö¯ÖúÖ) (†Ö¯Öúß) - (†Ö¯Öêú)
(†Ö¯Öúß ) -
¬µÖÖ−Ö ¤ëü ´Ö¸üÖšüß êú ˆ¢Ö´Ö¯ÖãºþÂÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ŸÖ£ÖÖ ´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ †Ö¤ü¸üÃÖæ“Öú ‹ú¾Ö“Ö−Ö ŸÖ£ÖÖ
²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö '†Ö¯ÖÖ' êú ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖúÖ¸üú ºþ¯Ö ×¤üÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ '»ÖÖ' •ÖÖê›ÍüÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü '“ÖÖ' −ÖÆüà…
†−µÖ ¯ÖãºþÂÖ (¯Öã.) (¯Öã.) (Ã¡Öß.) (−Ö¯ÖãÓ.) (¯Öã.) (Ã¡Öß.) (−Ö¯ÖãÓ.)

ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö (‹.¾Ö.) ÆüÖ ÊÖ“ÖÖ ÊÖ“Öß ÊÖ“Öê (ÊÖ“ÖÓ) ÊÖ“Öê ÊÖ“µÖÖ ÊÖ“Öß
(µÖÆü)
(‡ÃÖúÖ) (‡ÃÖúß) - (‡ÃÖêú) (‡ÃÖúß) -
ŸÖÖê
ŸµÖÖ“ÖÖ ŸµÖÖ“Öß ŸµÖÖ“Öê (ŸµÖÖ“ÖÓ) ŸµÖÖ“Öê ŸµÖÖ“µÖÖ ŸµÖÖ“Öß
(¾ÖÆü)
(ˆÃÖúÖ) (ˆÃÖúß) - (ˆÃÖêú) (ˆÃÖúß) -
(²Ö.¾Ö.) ÆêüÊÖÓ“ÖÖ ÊÖÓ“Öß ÊÖÓ“Öê (ÊÖÓ“ÖÓ) ÊÖÓ“Öê ÊÖÓ“µÖÖ ÊÖÓ“Öß
(µÖê)
(‡−ÖúÖ) (‡−Öúß) - (‡−Öêú) (‡−Öúß) -
ŸÖêŸµÖÖÓ“ÖÖ ŸµÖÖÓ“Öß ŸµÖÖÓ“Öê (ŸµÖÖÓ“ÖÓ) ŸµÖÖÓ“Öê ŸµÖÖÓ“µÖÖ ŸµÖÖÓ“Öß
(ˆ−ÖúÖ) (ˆ−Öúß) - (ˆ−Öêú) (ˆ−Öúß) -
(Ã¡Öß.‹.¾Ö.) Æüß ×Æü“ÖÖ ×Æü“Öß ×Æü“Öê (×Æü“ÖÓ) ×Æü“Öê ×Æü“µÖÖ ×Æü“Öß
(µÖÆü) (‡ÃÖúÖ) (‡ÃÖúß) - (‡ÃÖêú) (‡ÃÖúß) -
ŸÖß ×ŸÖ“ÖÖ ×ŸÖ“Öß ×ŸÖ“Öê (×ŸÖ“ÖÓ) ×ŸÖ“Öê ×ŸÖ“µÖÖ ×ŸÖ“Öß
(¾ÖÆü) (ˆÃÖúÖ) (ˆÃÖúß) - (ˆÃÖêú)
(ˆÃÖúß) -
(Ã¡Öß.²Ö.¾Ö.) ÊÖ ÊÖÓ“ÖÖ ÊÖÓ“Öß ÊÖÓ“Öê (ÊÖÓ“ÖÓ) ÊÖÓ“Öê ÊÖÓ“µÖÖ ÊÖÓ“Öß
(µÖê) ‡−ÖúÖ (‡−Öúß) - (‡−Öêú) (‡−Öúß) -
ŸµÖÖ ŸµÖÖÓ“ÖÖ ŸµÖÖÓ“Öß ŸµÖÖÓ“Öê (ŸµÖÖ“ÖÓ) ŸµÖÖÓ“Öê ŸµÖÖÓ“µÖÖ ŸµÖÖÓ“Öß
(¾Öê) (ˆ−ÖúÖ) (ˆ−Öúß) - (ˆ−Öêú) (ˆ−Öúß) -
(−Ö¯ÖãÓÃÖúØ»ÖÖ)
(‹.¾Ö.) Æêü (µÖÆü) ÊÖ“ÖÖ ÊÖ“Öß ÊÖ“Öê (ÊÖ“ÖÓ) ÊÖ“Öê ÊÖ“µÖÖ ÊÖ“Öß
ŸÖê (¾ÖÆü) ŸµÖÖ“ÖÖ ŸµÖÖ“Öß ŸµÖÖ“Öê (ŸµÖÖ“Öê) ŸµÖÖ“Öê ŸµÖÖ“µÖÖ ŸµÖÖ“Öß
(²Ö.¾Ö.) Æüß ÊÖÓ“ÖÖ ÊÖÓ“Öß ÊÖÓ“Öê (ÊÖÓ“ÖÓ) ÊÖÓ“Öê ÊÖÓ“µÖÖ ÊÖÓ“Öß
ŸÖß ŸµÖÖÓ“ÖÖ ŸµÖÖÓ“Öß ŸµÖÖÓ“Öê (ŸµÖÖÓ“ÖÓ) ŸµÖÖÓ“Öê ŸµÖÖÓ“µÖÖ ŸµÖÖÓ“Öß
ÃÖ´Ö×—Ö‹ úß ´Ö¸üÖšüß ´Öë −Ö¯ÖãÓÃÖúØ»ÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö êú ×»Ö‹ ¯ÖãÜ»»ÖÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö úÖ Æüß
¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… −Ö¯ÖãÓÃÖúØ»ÖÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö êú ×»Ö‹ Ã¡ÖßØ»ÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö úÖ Æüß ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ
Æîü…
IX ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ×™ü¯¯Ö×ÖµÖÖë ÃÖê †Ö¯Ö−Öê µÖÆü ÃÖ´Ö—Ö ×»ÖµÖÖ ÆüÖê ÖÖ ×ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë ŸÖß−Ö Ø»ÖÖ ÆüÖêŸÖê Æïü - ¯ÖãÜ»»ÖÖ,
Ã¡ÖßØ»ÖÖ †Öî¸ü −Ö¯ÖãÓÃÖúØ»ÖÖ… ¾µÖÖú¸ü×Öú Ø»ÖÖÖë †Öî¸ü ¾ÖÖÃŸÖ×¾Öú Ø»ÖÖÖë µÖÖ−Öß ¯ÖãÜ»»ÖÖ †Öî¸ü
Ã¡ÖßØ»ÖÖ êú ²Öß“Ö ×Æü−¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Öß úÖê‡Ô ŸÖÖÙúú ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
¯ÖÖšü 1 13
¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£ÖÔú ÃÖÓ–ÖÖ†ÖëúÖ Ø»ÖÖ ³Öß ×³Ö®Ö ÆüÖê ÃÖúŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
ÆüÖ †ÓÖšüÖ †ÖÆêü. (¯Öã.) µÖÆü †ÑÖæšüÖ Æîü…
Æüß ú¸ÓüÖôûß †ÖÆêü. (Ã¡Öß.) µÖÆü ú×−ÖÂšüÖ (”ûÖê™üß ˆÑÖ»Öß) Æîü…
Æêü ²ÖÖê™ü †ÖÆêü. (−Ö¯ÖãÓ.) µÖÆü ˆÑÖ»Öß Æîü…
ˆ¢Ö´Ö †Öî¸ü ´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖÖë ´Öë Ø»ÖÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü úÖê‡Ô ³Öê¤ü −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ… †−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ ´Öë Æüß ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
X ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Öß †−µÖ ¯ÖãºþÂÖ ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö ÃÖÓêúŸÖÖŸ´Öú ºþ¯Ö ÃÖê ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ êú ºþ¯Ö ´Öë ³Öß
¯ÖÏµÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æïü… »Öê×ú−Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë Ø»ÖÖÖë êú †Ö¬ÖÖ¸ü¯Ö¸ü ‡−Ö´Öë ×³Ö®ÖŸÖÖ ÆüÖêŸÖß Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
¯Öã.‹.¾Ö. 1) ÆüÖ ´Öã»ÖÖÖ ´ÖÖ—ÖÖ −ÖÖŸÖæ †ÖÆêü. - µÖÆü »Ö›ÍüúÖ ´Öê¸üÖ ¯ÖÖêŸÖÖ Æîü…
¯Öã.²Ö.¾Ö. 2) Æêü ´Öã»ÖÖê ´ÖÖ—Öê −ÖÖŸÖæ †ÖÆêüŸÖ. - µÖê »Ö›Íüêú ´Öê¸êü ¯ÖÖêŸÖê Æïü…
Ã¡Öß.‹.¾Ö. 3) Æüß ´Öã»ÖÖß ´ÖÖ—Öß −ÖÖŸÖ †ÖÆêü. - µÖÆü »Ö›Íüúß ´Öê¸üß ¯ÖÖêŸÖß Æîü…
Ã¡Öß.²Ö.¾Ö. 4) ÊÖ ´Öã»Öß ´ÖÖ—µÖÖ −ÖÖŸÖß †ÖÆêüŸÖ. - µÖ »Ö›ü×úµÖÖÑ ´Öê¸üß ¯ÖÖê×ŸÖ µÖÖÑ Æïü…
−Ö¯ÖãÓ.‹.¾Ö. 5) Æêü ¯ÖãÃŸÖú ´ÖÖ—Öê †ÖÆêü. - µÖÆü ¯ÖãÃŸÖú ´Öê¸üß Æîü…
−Ö¯ÖãÓ.²Ö.¾Ö. 6) Æüß ¯ÖãÃŸÖÓú ´ÖÖ—Öß †ÖÆêüŸÖ. - µÖê ¯ÖãÃŸÖëú ´Öê¸üß Æïü…
XI ‡ÃÖ ¯ÖÖšü êú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ´Ö¸üÖšüß êú ŸÖß−Ö ¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ ³Öß ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) Æüß úÖêÖ ”ûÖê™ãüú»Öß? - µÖÆü ”ãû™üúß úÖî−Ö Æîü?
2) ŸÖã—ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ ²ÖÖôû? - ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ −ÖÖ´Ö ŒµÖÖ Æîü ×²Ö×™üµÖÖ?
3) ŸÖã´Ö“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ? - †Ö¯ÖúÖ •Ö−´ÖÃ£ÖÖ−Ö úÖî−ÖÃÖÖ Æîü…
ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ´Ö¸üÖšüß ´Öë ´Ö−ÖãÂµÖÖë êú ×»Ö‹ 'úÖêÖ' (úÖî−Ö) †Öî¸ü ´Ö−ÖãÂµÖêŸÖ¸ü êú ×»Ö‹
'úÖµÖ' (ŒµÖÖ) úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… »Öê×ú−Ö ú³Öß-ú³Öß ¾µÖÛŒŸÖ êú ¯Ö¤ü µÖÖ ¾µÖ¾ÖÃÖÖµÖ ¯Öæ”û−Öê êú ×»Ö‹
'úÖµÖ' (ŒµÖÖ) úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ÆüÖ úÖêÖ †ÖÆêü? - µÖÆü úÖî−Ö Æîü? (¯ÖãÜ»»ÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö)
2) ÆüÖ ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. - µÖÆü ˆ´Öê¿Ö Æîü… (¯ÖãÜ»»ÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö)
3) Æêü úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ? - µÖê úÖî−Ö Æïü? (¯ÖãÜ»»ÖÖ †Ö¤ü¸üÃÖæ“Öú)
4) Æêü ²ÖÖ²ÖÖ †ÖÆêüŸÖ. - µÖê ×¯ÖŸÖÖ•Öß Æïü…
5) Æêü úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ? - µÖê úÖî−Ö Æïü? (¯ÖãÜ»»ÖÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö)
6) Æêü ×´Ö¡Ö †ÖÆêüŸÖ. - µÖê ×´Ö¡Ö Æïü…
7) Æüß úÖêÖ †ÖÆêü? - µÖÆü úÖî−Ö Æîü? (Ã¡ÖßØ»ÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö)
8) Æüß ´ÖÖ—Öß †Ö‡Ô †ÖÆêü. - µÖÆü ´Öê¸üß ´ÖÖÑ Æîü…
9) ÊÖ úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ? - µÖê úÖî−Ö Æïü? (Ã¡ÖßØ»ÖÖ †Ö¤ü¸üÃÖæ“Öú)
10) ÊÖ ´ÖÖ¾Ö¿Öß †ÖÆêüŸÖ. - µÖê ´ÖÖîÃÖß Æïü…

11) ÊÖ úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ? - µÖê úÖî−Ö Æîü? (Ã¡ÖßØ»ÖÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö)
12) ÊÖ ×¿Ö×ÖúÖ †ÖÆêüŸÖ. - µÖê ×¿Ö×ÖúÖ‹Ñ Æïü…
13) Æêü úÖµÖ †ÖÆêü? - µÖÆü ŒµÖÖ Æî? (−Ö¯ÖãÓÃÖúØ»ÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö)
14) Æêü ¯ÖãÃŸÖú †ÖÆêü. - µÖÆü ¯ÖãÃŸÖú Æîü…
15) Æüß úÖµÖ †ÖÆêüŸÖ? - µÖê ŒµÖÖ Æïü? (−Ö¯ÖãÓÃÖúØ»ÖÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö)
16) Æüß ¯ÖãÃŸÖÓú †ÖÆêüŸÖ. - µÖê ¯ÖãÃŸÖëú Æïü…
17) Æêü úÖµÖ †ÖÆêüŸÖ? - µÖê ŒµÖÖ Æïü? (¯Ö¤ü-¾µÖ¾ÖÃÖÖµÖ)
18) Æêü ›üÖòŒ™ü¸ü †ÖÆêüŸÖ. - µÖê ›üÖòŒ™ü¸ü Æïü…
19) Æêü úÖêÖŸÖÓ ¯ÖãÃŸÖú †ÖÆêü? - µÖÆü úÖî−ÖÃÖß ¯ÖãÃŸÖú Æîü?
20) Æêü ´Ö¸üÖšüß ¯ÖãÃŸÖú †ÖÆêü. - µÖÆü ´Ö¸üÖšüß úß ¯ÖãÃŸÖú Æîü…
XII ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖÖë ÃÖê µÖÆü Ã¯ÖÂ™ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü ×ú ‹êÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ³Öß ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ¿Ö²¤üÖë êú
†−ÖãÃÖÖ¸ü ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö êú Ø»ÖÖ ³Öß ¯Ö×¸ü¾ÖÙŸÖŸÖ ÆüÖêŸÖê Æîü…
ÃÖ´Ö×—Ö‹ ×ú ´Ö¸üÖšüß úÖ ¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú ¿Ö²¤ü 'úÖêÖŸÖÓ' (úÖî−ÖÃÖÖ) ØÆü¤üß úß ŸÖ¸üÆü Ø»ÖÖ¾Ö“Ö−Ö
êú †−ÖãÃÖÖ¸ü 'úÖêÖŸÖÖ - úÖêÖŸÖß - úÖêÖŸÖê' (úÖî−ÖÃÖÖ - úÖî−ÖÃÖß - úÖî−ÖÃÖê) ²Ö−Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü…
¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¯ÖÏÖ×Ö¾ÖÖ“Öú −Ö¯ÖãÓÃÖú ¿Ö²¤ü •ÖîÃÖê ´Öæ»Ö (²Ö““ÖÖ), ãú™ãÓü²Ö (¯ÖŸ−Öß) †Ö×¤ü
êú ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ´Öë ³Öß 'úÖêÖ' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æêü úÖêÖ †ÖÆêü? (−Ö¯ÖãÓÃÖúØ»ÖÖ) - µÖÆü úÖî−Ö Æîü?
Æêü ´ÖÖ—ÖÓ ´Öæ»Ö †ÖÆêü. (−Ö¯ÖãÓÃÖúØ»ÖÖ) - µÖÆü ´Öê¸üÖ ²Ö““ÖÖ Æîü…
XIII ¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ Æãü‹ ×−Ö´−Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
ŸÖã´Ö“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ? - †Ö¯Ö úÖ •Ö−´ÖÃ£ÖÖ−Ö úÖî−ÖÃÖÖ Æîü?
¯ÖãÖÓ“Ö úÖ? - ¯ÖãÖê Æüß (Æîü) ŒµÖÖ?
ØÆü¤üß ´Öë ¾ÖÖŒµÖÖë êú †ÓŸÖ ´Öë 'ŒµÖÖ' ¿Ö²¤ü •ÖÖê›Íü−Öê ÃÖê ¾Öê ¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖŸÖê Æïü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ
¾ÖÖŒµÖ úÖê ¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ 'úÖ' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ Æãü†Ö Æîü…
¯ÖÖšü 2 15
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 2
×ú¸ÖüÖÖ´ÖÖ»ÖÖ“µÖÖ ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ×ú¸üÖ−Öê úß ¤ãüúÖ−Ö ´Öë
´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : −Ö´ÖÃúÖ¸ü. µÖÖ ŸÖÖ‡Ô. úÃÖÓ úÖµÖ? úÖµÖ ´Öã£ÖÖÃÖêšü : −Ö´ÖÃŸÖê. †Ö‡‹ ²ÖÆü−Ö•Öß… ŒµÖÖ ÆüÖ»Ö
¯Ö×Æü•Öê? Æîü? ŒµÖÖ “ÖÖ×Æü‹?
ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : −Ö´ÖÃúÖ¸ü ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü. †ÆüÖê, −ÖêÆü´Öß“ÖÓ“Ö ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : −Ö´ÖÃŸÖê ´Öã£ÖÖÃÖêšü… †Öî¸ü ŒµÖÖ, ²ÖÃÖ
´Ö×Æü−µÖÖ“ÖÓ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö. ªÖ ²Ö‘Öæ »Ö¾Öú¸ü. Æüß ‘µÖÖ ´ÖÆüß−Öê ³Ö¸ü úÖ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö… •ÖÌ¸üÖ •Ö»¤üß
µÖÖ¤üß. ¤üß×•Ö‹… µÖÆü »Öß×•Ö‹ ¯Ö“Öá…
´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : †¸êü ¸üÖ´Öæ, †Ö¬Öß Æêü ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êü ²Ö¸Óü. ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : †¸êü ¸üÖ´Öæ, ¯ÖÆü»Öê µÖÆü ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êü… ¤êü¸ü
ˆ¿Öß¸ü úºþ −ÖúÖêÃÖ. †¬ÖÖÔ ×ú»ÖÖê ¿ÖëÖ¤üÖÖê, ´ÖŸÖ ú¸… †Ö¬ÖÖ ×ú»ÖÖê ´ÖæÓÖ±ú»Öß ¤üÖ−ÖÖ, ¯ÖÖ¾Ö
¯ÖÖ¾Ö ×ú»ÖÖê ´ÖÖêÆü¸üß, ¤üß›ü ¯ÖÖ¾Ö ×•Ö¸üêü, ÃÖ¾¾ÖÖ ³Ö¸ü ÃÖ¸üÃÖÖë, ›êüœÍü ¯ÖÖ¾Ö •Öß¸üÖ, ÃÖ¾ÖÖ ×ú»ÖÖê
×ú»ÖÖê ˆ›ü¤üÖ“Öß ›üÖôû, ¯ÖÖ¾ÖÖê¤üÖê−Ö ×ú»ÖÖê ˆ›Íü¤ü úß ¤üÖ»Ö, ¯ÖÖî−Öê ¤üÖê ×ú»ÖÖê “Ö−Öê úß
Æü¸ü³Ö·µÖÖ“Öß ›üÖôû, †›üß“Ö ×ú»ÖÖê ŸÖã¸üß“Öß ¤üÖ»Ö, œÍüÖ‡Ô ×ú»ÖÖê †¸üÆü¸ü úß ¤üÖ»Ö, ¤üÃÖ
›üÖôû, ¤üÆüÖ ÖÏò´Ö »Ö¾ÖÓÖÖ, ¯ÖÖ“Ö ÖÏò´Ö ¾Öê»Ö¤üÖê›êü. ÖÏÖ´Ö »ÖÖïÖ, ¯ÖÖÑ“Ö ÖÏÖ´Ö ‡»ÖÖµÖ“Öß †Öî¸ü ‹ú
†Ö×Ö ‹ú ÖãôûÖ“Öß œêü¯Ö. Öã›Íü úß ³Öê»Öß…
¸üÖ´Öæ : Æüôæû, Æôæû ¿Öê™ü•Öß. Æüôæû ¾ÖÖ“ÖÖ. ‹êúú ¾ÖÃŸÖæ ¸üÖ´Öæ : ¬Öß¸êü ¬Öß¸êü ÃÖêšü •Öß! ¬Öß¸êü ¯Ö×œÍü‹… ‹ú-‹ú
¤êüŸÖÖê. “Öß•Ö ¤êüŸÖÖ ÆæÑü…
ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ÖÆæü ãúšü»ÖÖ †ÖÆêü? úÖµÖ ³ÖÖ¾Ö †ÖÆêü? ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ÖêÆæÑü úÖî−Ö ÃÖÖ Æîü? ŒµÖÖ ³ÖÖ¾Ö Æîü?
´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ŸµÖÖ ¯ÖÖêŸµÖÖŸÖ ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö ²ÖÖê™ü †ÖÆêü ¯ÖÓ¬Ö¸üÖ ´Öã£ÖÖÃÖêšü : ˆÃÖ ²ÖÖê¸üß ´Öë ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö ²ÖÖê™ü ÖêÆæÑü Æîü…
¹ý. ×ú»ÖÖê. ¯ÖÓ¦üÆü ¹ý.×ú»ÖÖê…
ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ²Ö−ÃÖß ÖÆæü −ÖÖÆüß úÖ? ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ²ÖÓÃÖß ÖêÆæÑü −ÖÆüà Æîü ŒµÖÖ?
´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ÃÖ¬µÖÖ ŸÖ¸ü −ÖÖÆüß. ´Öã£ÖÖÃÖêšü : ×±ú»ÖÆüÖ»Ö ŸÖÖê −ÖÆüà Æîü…
¸üÖ´Öæ : ŸÖÖ‡Ô, ŸÖã¸üß“Öß ›üÖôû, úÖêÖŸÖß ¤êü‰ú? ¸üÖ´Öæ : ²ÖÆü−Ö•Öß, †¸üÆü¸ü úß ¤üÖ»Ö úÖî−ÖÃÖß ¤æÑü?
†›üŸÖßÃÖ ºþ¯ÖµÖê ×ú»ÖÖê¾ÖÖ»Öß úß ²Öê“ÖÖôûßÃÖ †›ÍüŸÖßÃÖ ºþ¯ÖµÖê ×ú»ÖÖê¾ÖÖ»Öß µÖÖ ²ÖµÖÖ×»ÖÃÖ
ºþ¯ÖµÖê ×ú»ÖÖê¾ÖÖ»Öß? ºþ¯ÖµÖê ×ú»ÖÖê¾ÖÖ»Öß?
ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ²Ö‘Öæ ²Ö¸Óü! ÆÓü, ²Öê“ÖÖôûßÃÖ ºþ¯ÖµÖê ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ×¤üÖÖ†Öê ŸÖÖê! ÆÓü, ²ÖµÖÖ×»ÖÃÖ ¹ý¯ÖµÖê
×ú»ÖÖê¾ÖÖ»Öß ¤êüê. ŸÖß Ã¾Ö“”û †ÖÆêü. ÆüÖ ŸÖÖÓ¤æüôû ×ú»ÖÖê¾ÖÖ»Öß ¤üÖê… ¾ÖÆü ÃÖÖ±ú Æîü… µÖÆü “ÖÖ¾Ö»Ö
†ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü †ÖÆêü úÖ? †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü Æîü ŒµÖÖ?
´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : −ÖÖÆüß, ÆüÖ ÃÖÖê−ÖÖ´ÖÃÖæ¸üß †ÖÆêü. ´Öã£ÖÖÃÖêšü : −ÖÆüà, µÖÆü ÃÖÖê−ÖÖ´ÖÃÖæ¸üß Æîü…
ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : úÃÖÖ ×¤ü»ÖÖ? ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ŒµÖÖ ³ÖÖ¾Ö Æîü?
´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ¾ÖßÃÖ ¹ý. ×ú»ÖÖê. ±úÖ¸ü ”ûÖ−Ö †ÖÆêü. ´Öã£ÖÖÃÖêšü : ²ÖßÃÖ ¹ý¯ÖµÖê ×ú»ÖÖê… ²ÖÆãüŸÖ ²Ö×œÍüµÖÖ Æîü…
ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : †Ö×Ö »ÖÖ»Ö ×´Ö¸ü“Öß úÖêÖŸÖß †ÖÆêü? ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : †Öî¸ü »ÖÖ»Ö ×´Ö“ÖÔ úÖî−Ö ÃÖß Æîü?
´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö¸ü“Öß †ÖÆêü. †Ö¤üß ´Öã£ÖÖÃÖêšü : ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö“ÖÔ Æîü… ‹ú¤ü´Ö »ÖÖ»ÖÃÖãÖÔ!
»ÖÖ»Ö³Ö›üú! −Ö¾ÖÖ ´ÖÖ»Ö †Ö×Ö ±úŒŸÖ ÃÖÖšü −ÖµÖÖ ´ÖÖ»Ö Æîü †Öî¸ü ×ÃÖ±Ôú ÃÖÖšü ¹ý. ×ú»ÖÖê… ¤æÑü
¹ý. ×ú»ÖÖê. ¤êü‰ú úÖ? ŒµÖÖ?
ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ²ÖÖ¯Ö¸êü! ±úÖ¸ü“Ö ´ÖÆüÖÖ †ÖÆêü. ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ²ÖÖ¯Ö¸êü! ²ÖÆãüŸÖ Æüß ´ÖÆÑüÖß Æîü…
´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : −ÖÖÆüß ŸÖÖ‡Ô, ´ÖÆüÖÖ −ÖÖÆüß. ÃÖÖôûßú›êü ´Öã£ÖÖÃÖêšü : −ÖÆüà ²ÖÆü−Ö•Öß, ´ÖÆÑüÖß −ÖÆüà Æîü… ÃÖ²Ö
ÆüÖ“Ö ³ÖÖ¾Ö †ÖÆêü. •ÖÖÆü µÖÆüß ³ÖÖ¾Ö Æîü…
ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ´Ö»ÖÖ ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö¸ü“Öß −ÖúÖê. ŸÖß ±úÖ¸ü“Ö ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ´Öã—Öê ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö“ÖÔ −ÖÆüà “ÖÖ×Æü‹… ¾ÖÆü
×ŸÖÖ™ü †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö¸ü“Öß Æü¾Öß †ÖÆêü. ²ÖÆãüŸÖ Æüß ŸÖßÖß Æîü… ´Öã—Öê ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö“ÖÔ
»ÖÖ»Ö³Ö›üú, ¯ÖÖ ×ŸÖÖ™ü ú´Öß. “ÖÖ×Æü‹… »ÖÖ»Ö ÃÖãÖÔ, »Öê×ú−Ö ú´Ö ŸÖßÖß…
´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ‹ú¤üÖ ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö¸ü“ÖßÆüß ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ. ¤êü‰ú ´Öã£ÖÖÃÖêšü : ‹ú ²ÖÖ¸ü ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö“ÖÔ ³Öß †Ö•Ö´ÖÖ‡‹…
úÖ? ¤æÑü, ŒµÖÖ?
ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ªÖ ¤üÖê−Ö ×ú»ÖÖê. ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ¤üß×•Ö‹ ¤üÖê ×ú»ÖÖê…
´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : †¸êü ¸üÖ´Öæ, ŸÖÖ‡Õ−ÖÖ ¤üÖê−Ö ×ú»ÖÖê ÖãÓ™æü¸ü ´Öã£ÖÖÃÖêšü : †¸êü ¸üÖ´Öæ, ²ÖÆü−Ö•Öß úÖê ¤üÖê ×ú»ÖÖê
×´Ö¸ü“Öß ¤êü. ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö“ÖÔ ¤êü…
ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ÃÖÖóµÖÖ ¾ÖÃŸÖæ Ã¾Ö“”û †ÖÆêüŸÖ −ÖÖ? ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ÃÖ³Öß “Öß•Öë ÃÖÖ±ú Æïü, −Ö?
´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ÆüÖê ŸÖÖ‡Ô, ŸÖã´Æüß †Ö¤üß ×−ÖÜ¿“ÖŸÖ ¸üÆüÖ. ´Öã£ÖÖÃÖêšü : ²ÖÆü−Ö •Öß †Ö¯Ö ×²Ö»ãú»Ö ×−ÖÜ¿“ÖŸÖ
´ÖÖ»Ö †×•Ö²ÖÖŸÖ Ö¸üÖ²Ö −ÖÖÆüß. ŸÖã´Æüß ŸÖ¸ü ¸üÆëü… ´ÖÖ»Ö •Ö¸üÖ ³Öß Ö¸üÖ²Ö −ÖÆüà Æîü… †Ö¯Ö ŸÖÖê
†Ö´Ö“µÖÖ −ÖêÆü´Öß“µÖÖ“Ö ÖÏÖÆüú †ÖÆüÖŸÖ. Æü´ÖÖ¸üß Æü´Öê¿ÖÖ úß ÖÏÖÆüú Æïü…
ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : ²Ö¸Óü, ªÖ »Ö¾Öú¸ü. ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : šüßú Æîü… •Ö»¤üß ¤üß×•Ö‹…
´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ¸üÖ´Öæ, †ÖÖ ²Ö¸Óü ÃÖÖôÓû ÃÖÖ´ÖÖ−Ö, ŸÖÖ‡Ô, ´Öã£ÖÖÃÖêšü : ¸üÖ´Öæ, •Ö»¤üß »ÖÖ ÃÖ²Ö ÃÖÖ´ÖÖ−Ö…
Æüß ‘µÖÖ ŸÖã´Ö“Öß µÖÖ¤üß! ²ÖÆü−Ö•Öß, µÖÆü »Öß×•Ö‹ †Ö¯Öúß ¯Ö“Öá…
ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô : Æêü ‘µÖÖ ¯ÖîÃÖê! ÃÖã¬ÖÖ“Öß : µÖÆü »Öß×•Ö‹ ¯ÖîÃÖê…
´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : ²Ö¸ÓüµÖ. ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü : šüßú Æîü…
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
×ú¸ÖÖÖ ´ÖÖ»Ö (−Ö¯ÖãÓ.) ×ú¸üÖÖÖ-ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ´ÖÖ»Ö (−Ö¯ÖÓã.)

¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ (−Ö¯ÖÓã.) ¤ãüúÖ−Ö ´Öë
ŸÖÖ‡Ô ²ÖÆü−Ö êú ×»Ö‹ ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö
úÃÖÓ úÖµÖ? îúÃÖß ÆüÖê/Æïü?
úÖµÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê ŒµÖÖ “ÖÖ×Æü‹
−ÖêÆü´Öß“ÖÓ“Ö Æü´Öê¿ÖÖ úÖ
´Ö×Æü−µÖÖ“ÖÓ (¯Öã.) ´ÖÆüß−Öê úÖ
¤ËüµÖÖ (×Îú.) ¤üß×•Ö‹
²Ö‘Öæ ×¤üÖÖ‡‹
»Ö¾Öú¸ü •Ö»¤üß
¯ÖÖšü 2 17
µÖÖ¤üß ¯Ö“Öá
†Ö¬Öß ¯ÖÆü»Öê
ˆ¿Öß¸ü ¤êü¸ü
úºþ ú¸ü−ÖÖ
−ÖúÖêÃÖ −ÖÆüà/×−ÖÂÖê¬Ö
†¬ÖÖÔ ×ú»ÖÖê †Ö¬ÖÖ ×ú»ÖÖê
¿ÖëÖ¤üÖÖÖ (¯Öã.) ´ÖæÓÖ±ú»Öß ¤üÖ−ÖÖ
¯ÖÖ¾Ö ×ú»ÖÖê ¯ÖÖ¾Ö ³Ö¸ü
´ÖÖêÆü¸üß (Ã¡Öß.) ÃÖ¸üÃÖÖë
¤üß›ü¯ÖÖ¾Ö ›êüœÍü ¯ÖÖ¾Ö
×•Ö¸êü (−Ö¯ÖãÓ.) •Öß¸üÖ
ÃÖ¾¾ÖÖ ×ú»ÖÖê ÃÖ¾ÖÖ ×ú»ÖÖê
ˆ›üß¤ü (¯Öã.) ˆ›Íü¤ü
¯ÖÖ¾ÖÖê ¤üÖê−Ö ×ú»ÖÖê ¯ÖÖî−Öê ¤üÖê ×ú»ÖÖê
Æü¸ü³Ö·µÖÖ“Öß ›üÖôûú “Ö−Öê úß ¤üÖ»Ö
†›üß“Ö ×ú»ÖÖê œÍüÖ‡Ô ×ú»ÖÖê
ŸÖã¸üß“Öß ›üÖôû (Ã¡Öß.) †¸üÆü¸ü úß ¤üÖ»Ö
Öãôû Öã›Íü
œêü¯Ö ³Öê»Öß
ÆüôæûÆüôæû ¬Öß¸êü-¬Öß¸êü
¾ÖÖ“ÖÖ ¯ÖœÍüÖê
‹êúú Æü¸ü ‹ú, ‹ú-‹ú
¾ÖÃŸÖæ “Öß•ÖÌ
ãúšü»ÖÖ úÖî−ÖÃÖÖ
¯ÖÖêŸÖÓ (−Ö¯ÖãÓ.) ²ÖÖê¸üß
−ÖÖÆüß úÖ −ÖÆüà ŒµÖÖ?
ÃÖ¬µÖÖ ×±ú»ÖÆüÖ»Ö
úÖêÖŸÖß úÖî−ÖÃÖß
¤êü‰ú (×Îú.) ¤æÑü
²Öê“ÖÖôûßÃÖ ²ÖµÖÖ»ÖßÃÖ
¤êü (×Îú.) ¤üÖê
Ã¾Ö“”û ÃÖÖ±ú
ŸÖÖÓ¤æüôû (¯Öã.) “ÖÖ¾Ö»Ö
úÃÖÖ ×¤ü»ÖÖ? îúÃÖÖ ×¤üµÖÖ? (ŒµÖÖ ³ÖÖ¾Ö Æîü?)
´ÖÆüÖÖ ´ÖÆÑüÖß
ÃÖÖôûßú›êü ÃÖ²ÖŸÖ¸ü±ú
ÆüÖ“Ö µÖÆüß
³ÖÖ¾Ö úß´ÖŸÖ, ³ÖÖ¾Ö

−ÖúÖê −ÖÆüà
±úÖ¸ü •µÖÖ¤üÖ, ²ÖÆãüŸÖ
×ŸÖÖ™ü ŸÖßÖß
Æü¾Öß †ÖÆêü “ÖÖ×Æü‹
ú´Öß ú´Ö
ÃÖÖóµÖÖ ÃÖÖ¸üß/ÃÖ²Ö
¾ÖÃŸÖæ (Ã¡Öß.) “Öß•Öë
†×•Ö²ÖÖŸÖ •ÖÌ¸üÖ ³Öß
−ÖêÆü´Öß“µÖÖ Æü´Öê¿ÖÖ úß
ÖÏÖÆüú (¯Öã.) ÖÏÖÆüú
†ÖÆüÖŸÖ Æïü
†³µÖÖÃÖ
1) ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Õ−ÖÖ ×úŸÖß ºþ¯ÖµÖê ×ú»ÖÖê¾ÖÖ»Öß ŸÖã¸üß“Öß ›üÖôû Æü¾Öß †ÖÆêü?
2) ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Õ−ÖÖ ×úŸÖß ¿ÖëÖ¤üÖÖê Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ?
3) ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ²Ö−ÃÖß ÖÆæü †ÖÆêü úÖ?
4) ÃÖÖê−ÖÖ´ÖÃÖã¸üß ŸÖÖÓ¤ãüôû úÃÖÖ †ÖÆêü?
II ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤ü êú Ã£ÖÖ−Ö¯Ö¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü −ÖµÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ×´Ö¸ü“Öß ×ŸÖÖ™ü †ÖÆêü.
ú´Öß ×ŸÖÖ™ü
»ÖÖ»Ö³Ö›üú
−Ö¾Öß
´ÖÆüÖÖ
•Öã−Öß
Ö¸üÖ²Ö
III ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ü ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ
¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ Æü¾ÖÖ †ÖÆêü. (¾Ö›üÖ) 2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß Æü¾Öß †ÖÆêü. (›üÖôû)
´Ö»ÖÖ ¾Ö›üÖ Æü¾ÖÖ †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ›üÖôû Æü¾Öß †ÖÆêü.
(ÖÆæü, ãú¡ÖÖ, ŸÖÖÓ¤æüôû ) (²ÖÆüßÖ, µÖÖ¤üß, ¾ÖÃŸÖæ)
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ ¤æü¬Ö Æü¾ÖÓ †ÖÆêü. (ÃÖÖ´ÖÖ−Ö) 4. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ ×´Ö¡Ö Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ. (¤üÖÖê)
´Ö»ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö Æü¾ÖÓ †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ¤üÖÖê Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ.
(×¯Ö»»Öæ, ‘Ö¸ü, −ÖÖ¾Ö) (¯ÖîÃÖê, ›üÖòŒ™ü¸ü, Æü¸ü³Ö¸êü, ¾Öê»Ö¤üÖê›êü)
¯ÖÖšü 2 19
5. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ ²ÖÖÆãü»µÖÖ Æü¾µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. (²Ö×ÆüÖß) 6. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ ×¯Ö»»ÖÓ Æü¾Öß †ÖÆêüŸÖ. (ÖÖ¾ÖÓ)
´Ö»ÖÖ ²Ö×ÆüÖß Æü¾µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ´Ö»ÖÖ ÖÖ¾ÖÓ Æü¾Öß †ÖÆêüŸÖ.
(µÖÖªÖ, ×´Ö¸ü“µÖÖ) (‘Ö¸Óü, −ÖÖ¾ÖÓ)
IV ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×−Ö´−Ö ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úß ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ ÃÖê ¤üß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß ¤üÖÖê Æü¾Öê? (†¬ÖÖÔ ×ú»ÖÖê)
´Ö»ÖÖ †¬ÖÖÔ ×ú»ÖÖê ¤üÖÖê Æü¾Öê.
1) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß ˆ›üß¤ü Æü¾Öê? (¤üß›ü ×ú»ÖÖê)

2) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß ŸÖæ¸ü›üÖôû Æü¾Öß? (†›üß“Ö ×ú»ÖÖê)
3) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß ¾Öê»Ö¤üÖê›êü Æü¾ÖêŸÖ? (¯ÖÖ“Ö ÖÏò´Ö)
4) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß ´ÖÖêÆü¸üß Æü¾Öß? (¯ÖÖ¾Ö ×ú»ÖÖê)
5) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß Æü¸ü³Ö·µÖÖ“Öß ›üÖôû Æü¾Öß? (ÃÖ¾¾ÖÖ ×ú»ÖÖê)
6) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß ÖÆæü Æü¾Öê ? (¤üÆüÖ ×ú»ÖÖê)
V ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú ²ÖÖÆãü»Öß - ¤üÖê−Ö ²ÖÖÆãü»µÖÖ
1) ‹ú ”ûÖê™ãüú»Öß - ¤üÖê−Ö ......... 2) ‹ú ×´Ö¸ü“Öß - ŸÖß−Ö .........
3) ‹ú µÖÖ¤üß - ¤üÖê−Ö ......... 4) ‹ú ´ÖÖ¾Ö¿Öß - “ÖÖ¸ü .........
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú ¾Öê»Ö¤üÖê›üÖ - ¯ÖÖ“Ö ¾Öê»Ö¤üÖê›êü
1) ‹ú ¿ÖëÖ¤üÖÖÖ - ÃÖÆüÖ ......... 2) ‹ú −ÖµÖÖ ¯ÖîÃÖÖ - ¯ÖÓ“Ö¾ÖßÃÖ ......
3) ‹ú ²Ö™üÖ™êü¾Ö›üÖ - ŸÖß−Ö .........
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú ×ú»ÖÖê ÖÆæü - “ÖÖ¸ü ×ú»ÖÖê ÖÆüæû
1) ‹ú ×ú»ÖÖê ŸÖÖÓ¤æüôû - ¤üÆüÖ ×ú»ÖÖê ........ 2) ‹ú ×´Ö¡Ö - ¯ÖÖ“Ö ........
3) ‹ú ×ú»ÖÖê ˆ›üß¤ü - ŸÖß−Ö ×ú»ÖÖê ........
4. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú ‘Ö¸ü - ¯ÖÖ“Ö ‘Ö¸Óü
1) ‹ú ÖÖ¾Ö- ¤üÖê−Ö ........ 2) ‹ú ¯ÖãÃŸÖú - ŸÖß−Ö ........
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ¤üÖê-¤üÖê ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ²Ö™üÖ™üê¾Ö›üÖ Æü¾ÖÖ †ÖÆêü úÖ?
−ÖÖÆüß, ´Ö»ÖÖ ........................... .
−ÖÖÆüß, ´Ö»ÖÖ ²Ö™üÖ™êü¾Ö›üÖ −ÖúÖê.
´Ö»ÖÖ ............................. . (“ÖÆüÖ)
´Ö»ÖÖ ±úŒŸÖ “ÖÆüÖ Æü¾ÖÖ †ÖÆêü.
1) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö ²ÖÖê™ü ÖÆæü Æü¾ÖÖ †ÖÆêü úÖ?
−ÖÖÆüß, ´Ö»ÖÖ ....................... .
´Ö»ÖÖ .......................... . (²Ö−ÃÖß ÖÆæü)
2) ŸÖã»ÖÖ ÖÖ‰ú Æü¾ÖÖ †ÖÆêü úÖ?

−ÖÖÆüß, ´Ö»ÖÖ ........................... .
´Ö»ÖÖ ............................ . (²ÖÖÆãü»Öß)
3) ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô, ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ÃÖÖê−ÖÖ´ÖÃÖæ¸üß ŸÖÖÓ¤üæôû Æü¾ÖÖ †ÖÆêü úÖ?

−ÖÖÆüß ´Ö»ÖÖ ................................ .
´Ö»ÖÖ ................................. . (†ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü)
VII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ Ø»ÖÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÃÖÖ¾ÖÔ−ÖÖ×´Öú ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ •ÖÖê›Íüú¸ü ¾ÖÖáú¸üÖ
úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÆüÖ ×´Ö¡Ö, Æüß ²ÖÆüßÖ, Æêü ¤æü¬Ö
×´Ö¡Ö, ÖÖ¾Ö, ¯Ö¤üÖ£ÖÔ,‘Ö¸ü, −ÖÖ¾Ö, ²ÖÆüßüÖ, ÃÖÖ´ÖÖ−Ö, ¤æü¬Ö, ¯ÖÖÖß, µÖÖ¤üß, ¤üÖÖÖ, ´ÖÖêÆü¸üß, ×´Ö¸ü“Öß, ×•Ö¸Óü,
›üÖôû, »Ö¾ÖÓÖ, ¾Öê»Ö¤üÖê›üÖ, ÖÆæü, ŸÖÖÓ¤æüôû, ›üÖòŒ™ü¸ü, ”ûÖê™ãüú»Öß, ²ÖÖÆãü»Öß, ¾Ö×Æü−Öß, ¿ÖÖôûÖ, ×¿Ö×ÖúÖ,
×¿ÖÖú, ¾Ö›üÖ, ãú¡ÖÖ, ú¾Öß, ×¯Ö»»Öæ, ±úÖê™üÖê, ²ÖÖµÖúÖê, ¾ÖÃŸÖæ ´ÖÖ»Ö, ¯ÖîÃÖÖ.
VIII ²ÖÖ‡Õ †Öê¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖ×Æü−Öß †Öê¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ÃÖê ÃÖÆüß ¯ÖÏúÖ¸ü ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ×•ÖŸÖ−Öê
ÆüÖê ÃÖëú ˆŸÖ−Öê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ²Ö−ÖÖ‡‹…
úÖêÖŸÖÖ ÖÆæ
úÖêÖŸÖß ›üÖôû
úÖêÖŸÖê ×´Ö¸ü“Öß
ãúšü»ÖÖ ŸÖÖÓ¤æüôû
ãúšü»Öß ×´Ö¡Ö
ãúšü»Öê µÖÖ¤üß
²ÖÖÆãü»Öß
IX šüßú ¯ÖÏúÖ¸ÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖêÓ úÖ ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

´Ö»ÖÖ ¤æü¬Ö Æü¾Öß †ÖÆêü.
´Ö»ÖÖ ±úÖê™üÖê Æü¾µÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
´Ö»ÖÖ úÖò±úß Æü¾ÖÓ †ÖÆêü.
´Ö»ÖÖ ›üÖôûß Æü¾ÖÖ †ÖÆêü.
´Ö»ÖÖ ²ÖÆüßÖ Æü¾Öß †ÖÆêüŸÖ.
´Ö»ÖÖ ×¯Ö»»ÖÓ û Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ.
¯ÖÖšü 2 21
¯Ö×œü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹

´ÖÆüÖÖÖ‡Ô“Öê µÖãÖ
†Ö•ÖúÖ»Ö ÃÖÖôûßú›êü“Ö ´ÖÆüÖÖÖ‡Ô †ÖÆêü. ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÃŸÖæ“ÖÖ ³ÖÖ¾Ö ³Ö¸ü´ÖÃÖÖšü †ÖÆêü. ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ
Ö¤üáÆüß †“ÖÖ™ü †ÖÆêü. ³ÖÖ•Öß´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ Ö¤üá †Ö×Ö ÃÖÖê−ÖÖ¸üÖ“µÖÖ ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖÆüß Ö¤üá! ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ¾ÖÃŸÖæ
†ÖÆêüŸÖ. ´Ö−ÖÖŸÖ ‡“”ûÖ †ÖÆêü ±úŒŸÖ ×Ö¿ÖÖŸÖ ¯ÖîÃÖê −ÖÖÆüßŸÖ. ŸÖ¸üßÆüß ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÃŸÖæ ¯ÖÖ×Æü•Öê
†ÖÆêü.
úÖÆüß ¾ÖÃŸÖæ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ ŸÖ¸üß ´ÖÆüÖÖ †ÖÆêüŸÖ, ¯ÖÖ †ÖÆêüŸÖ. úÖÆüß ¾ÖÃŸÖæ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ
−ÖÖÆüßŸÖ“Ö. ŸµÖÖ ±úŒŸÖ úÖóµÖÖ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ“Ö †ÖÆêüŸÖ. úÖóµÖÖ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖ“ÖÖ úÖµÖ¤üÖ †ÖÆêü - úÖêÖŸÖÖÆüß
³ÖÖ¾Ö! ‹ú“Ö ÃÖŸµÖ †ÖÆêü- ¯ÖîÃÖÖ †ÖÆüê ŸÖ¸ü ÃÖÖ¸Óü †ÖÆêü. ´ÆüÖæ−Ö ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ ¯ÖîÃÖÖ Æü¾ÖÖ †ÖÆêü.
Æêü µÖãÖ Ã¾ÖÃŸÖÖ‡Ô“ÖÓ −ÖÖÆüß. ‡£Öê úÖÆüß“Ö Ã¾ÖÃŸÖ −ÖÖÆüß. ¯ÖÖ Æêü Æüß Ö¸Óü −ÖÖÆüß. †Ö•ÖúÖ»Ö
´ÖÖÖæÃÖ ±úÖ¸ü“Ö Ã¾ÖÃŸÖ †ÖÆêü. ŸÖ¸üßÆüß ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ Æü¾Öß †ÖÆêü ´ÖÖÖãÃÖúß!
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
†Ö•ÖúÖ»Ö †Ö•Öú»Ö
ÃÖÖôûßú›êü ÃÖ²ÖŸÖ¸ü±ú
´ÖÆüÖÖÖ‡Ô ´ÖÆÑüÖÖ‡Ô
³ÖÖ¾Ö ³ÖÖ¾Ö
³Ö¸ü´ÖÃÖÖšü ²ÖÆãüŸÖ
²ÖÖ•ÖÖ¸ü ´ÖÓ›üß, ²ÖÖ•ÖÖ¸ü
´ÖÓ›ü‡Ô ²ÖÖ•ÖÖ¸ü
ÃÖÖê−ÖÖ¸ü ÃÖã−ÖÖ¸ü
±úŒŸÖ ×ÃÖ±Ôú
×ÖÃÖÖ •Öê²Ö
ŸÖ¸üßÆüß ×±ú¸ü ³Öß
¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ Æü¸ü ‹ú úÖê
úÖôûÖ²ÖÖ•ÖÖ¸ü úÖ»ÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸ü
úÖµÖ¤üÖ úÖµÖ¤üÖ, ×−ÖµÖ´Ö
ÃÖŸµÖ ÃÖŸµÖ, ÃÖ““ÖÖ‡Ô
´ÆüÖæ−Ö ‡ÃÖ×»Ö‹
µÖãÖ µÖãÖ
Ã¾ÖÃŸÖÖ‡Ô ÃÖÃŸÖß, ÃÖÃŸÖÖ¯Ö−Ö
Ã¾ÖÃŸÖ ÃÖÃŸÖÖ
±úÖ¸ü“Ö •µÖÖ¤üÖ
´ÖÖÖãÃÖúß ‡−ÃÖÖ×−ÖµÖŸÖ
†³µÖÖÃÖ

1) Æêü úÖêÖŸÖê µÖãÖ †ÖÆêü?
2) úÖÆüß ¾ÖÃŸÖæ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ, ŸµÖÖ ãúšêü †ÖÆêüŸÖ?
3) ÊÖ ´ÖÆüÖÖÖ‡Ô“µÖÖ µÖãÖÖŸÖ ‹ú“Ö ÖÖêÂ™ü ÃÖŸµÖ †ÖÆêü, ŸÖß úÖêÖŸÖß?
4) ¯Ö×¸ü“”êû¤üÖ−ÖãÃÖÖ¸ü µÖÖ µÖãÖÖŸÖ ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ Ã¾ÖÃŸÖ ¾ÖÃŸÖæ úÖêêÖŸÖß †ÖÆêü?
II ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †Ö¸ü •ÖÖê›Íüú¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

1) Æü __ ³Ö __ “Öß 2) −Öê __ ´Öß __ “Ö
3) ÃÖÖê __ ´Ö __ ¸üß 4) »ÖÖ __ ³Ö __ ú
5) ³ÖÖ __ ´ÖÓ __ ‡Ô 6) Ã¾Ö __ __ “ÖÓ
7) ³Ö __ ´Ö __ šü 8) ÃÖ __ ôûß __ __ “Ö
1) ŸÖæ¸ü, »Ö¾ÖÓÖ, “ÖÆüÖ, ›üÖôû
2) ¯ÖÖ¾Ö, †¬ÖÖÔ, ¯ÖÖ‰úÖ, ¾Öê»Ö¤üÖê›êü, †›üß“Ö
3) »ÖÖ»Ö³Ö›üú, −Ö¾Öß, ¾ÖÃŸÖæ, ×ŸÖÖ™ü, Ã¾ÖÃŸÖ
IV ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü, ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤üÖë úß ŸÖß−Ö •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´ÖÆüÖÖ x Ã¾ÖÃŸÖ
¤êüÖê, »Ö¾Öú¸ü, ´ÖÆüÖÖÖ‡Ô, ˆ¿Öß¸ü, Ã¾ÖÃŸÖÖ‡Ô, ‘ÖêÖê.
V ×¤ü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£ÖÔú ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤ü ×»Ö×Ö‹…

†Ö¬ÖÖ, ÃÖ¾ÖÖ, ¤êüœÍü ¯ÖÖ¾Ö, ¯ÖÖ¾Ö³Ö¸ü, ¯ÖÖî−Öê ¤üÖê, ¯ÖÖÑ“Ö ÖÏÖ´Ö, œÍüÖ‡Ô
VI úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£ÖÔú ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ´Ö»ÖÖ ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö¸ü“Öß ......... . (“ÖÖ×Æü‹)
2) ´Ö»ÖÖ ......... ¯ÖÖ×Æü•Öê †ÖÆêü. (†¸üÆü¸ü ¤üÖ»Ö)
3) ÃÖÖóµÖÖ ......... Ã¾Ö“”û †ÖÆêüŸÖ −ÖÖ? (“Öß•Öë)
4) Æüß ‘µÖÖ ŸÖã´Ö“Öß ......... (¯Ö“Öá)
5) ŸÖã´Æüß †Ö´Ö“µÖÖ .......... ÖÏÖÆüú †ÖÆüÖŸÖ. (Æü´Öê¿ÖÖ úß)
6) ´Ö»ÖÖ ‹ú ¯ÖÖ¾Ö ........ ¯ÖÖ×Æü•Öê. (ÃÖ¸üÃÖÖë)
VII ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹…

¯ÖÖšü 2 23
´Öß †ÖŸÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ †ÖÆêü. ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ Öæ¯Ö ¤ãüúÖ−Öê †ÖÆêüŸÖ. ×ú¸üÖÖÖ ´ÖÖ»ÖÖ“µÖÖ ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ
Öæ¯Ö“Ö Ö¤üá †ÖÆêü. úÖ¸üÖ ¤üÃÖ¸üÖ ×¤ü¾ÖÖôûß“ÖÖ ˆŸÃÖ¾Ö •Ö¾Öôû“Ö †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ×´ÖšüÖ‡Ô ¯ÖÖ×Æü•Öê †ÖÆêü. ´ÖÖ—
µÖÖ ²Ö×ÆüÖß»ÖÖ, ú´Ö»Ö»ÖÖ, −Ö¾Öê ú¯Ö›êü Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ. ¯Ö¸ÓüŸÖã ´Öß ×úŸÖß ‘Öê‰ú? úÖ¸üÖ Öæ¯Ö ´ÖÆüÖÖÖ‡Ô †ÖÆêü.
VIII ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹
µÖÆü ²ÖÖ•ÖÖ¸ü Æîü… µÖÆüÖÑ ÃÖ²Ö ŸÖ¸üÆü úß “Öß•Öë ˆ¯Ö»Ö²¬Ö Æïü… ¤îü×−Öú •Öß¾Ö−Ö ´Öë ‡ÃŸÖê´ÖÖ»Ö
ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öß ÃÖÖ¸üß “Öß•Öë µÖÆüÖÑ ×´Ö»ÖŸÖß Æïü… Æü¸ü ŸÖ¸ü±ú ³Öß›Íü Æüß ³Öß›Íü Æîü †Öî¸ü Æü¸ü ŸÖ¸üÆü êú Ö¸üß¤üÖ¸ü µÖÆüÖÑ
ÆîüÓ…
IX †Ö¯Öêú ÖÖÑ¾Ö ´Öë »ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öê ÃÖÖ¯ŸÖÖ×Æüú ²ÖÖ•ÖÖ¸ü êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ‹ú ”ûÖê™üÖ ÃÖÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë
×»Ö×Ö‹…
I †Ö–ÖÖ¾ÖÖ“Öú ºþ¯ÖÖë úÖê ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ×ÎúµÖÖ ´Öë '‰ú' •ÖÖê›Íüú¸ü ‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öë '−ÖúÖêÃÖ'
†Öî¸ü ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ´Öë '−ÖúÖ' »ÖÖÖŸÖê Æïü…
ŸÖæ ˆšæü −ÖúÖêÃÖ. ŸÖæ ˆšü ´ÖŸÖ… ŸÖã´Æüß ˆšæü −ÖúÖ. ŸÖã´Ö ˆšüÖê ´ÖŸÖ…
ŸÖæ ²ÖÃÖæ −ÖúÖêÃÖ. ŸÖæ ²Öîšü ´ÖŸÖ… ŸÖã´Æüß ²ÖÃÖæ −ÖúÖ. ŸÖã´Ö ²ÖîšüÖê ´ÖŸÖ…
ŸÖæ ×¯Ö‰ú −ÖúÖêÃÖ. ŸÖæ ¯Öß ´ÖŸÖ… ŸÖã´Æüß ×¯Ö‰ú −ÖúÖ. ŸÖã´Ö ¯Öß−ÖÖ ´ÖŸÖ…
ŸÖæ (¬Öæ) ¬Öã¾Öæ −ÖúÖêÃÖ. ŸÖæ ¬ÖÖê ´ÖŸÖ… ŸÖã´Æüß ¬Öã¾Öæ −ÖúÖ. ŸÖã´Ö ¬ÖÖê−ÖÖ ´ÖŸÖ…
II ×Æü−¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß '•Ö¸üÖ' (£ÖÖê›üÍÖ) »ÖÖÖú¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Öß †Ö–ÖÖ úÖê ×¾Ö−Ö´ÖÏ ²Ö−ÖÖŸÖê Æïü… •ÖîÃÖê, ŸÖã´Æüß
•Ö¸üÖ ²ÖÃÖÖ.
III †Ö¯Ö •ÖÖ‹ÑÖê ŒµÖÖ? •ÖîÃÖê ¯ÖÏ¿−Ö ¾ÖÖŒµÖ ×¾Ö−Ö´ÖÏŸÖÖ ÃÖæ“Öú †Ö–ÖÖ£ÖÔú êú ºþ¯Ö ´Öë ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ»Ö
úÖ Æüß ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 'ŸÖã´Æüß •ÖÖŸÖÖ úÖ?
'ŸÖã´Æüß ˆšüŸÖÖ úÖ?'
IV †−Öã´Ö×ŸÖ²ÖÖê¬Öú ¾ÖÖŒµÖ
‡ÃÖêú ×»Ö‹ ×ÎúµÖÖ êú ´Öæ»Ö ºþ¯Ö êú ÃÖÖ£Ö '‰ú' •ÖÖê›Íü ¤êüŸÖê Æïü… ²ÖÆãü¬ÖÖ ¾ÖÖŒµÖ êú †−ŸÖ ´Öë 'úÖ'
úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÖÖ, ¯Öß, ¤êü, ‘Öê, µÖê, −Öê †Ö×¤ü ‹úÖÖ¸üß ×ÎúµÖÖ¿Ö²¤ü '‰ú' ¯ÖÏŸµÖµÖ
»ÖÖÖ−Öê êú ²ÖÖ¤ü ÖÖ‰ú, ×¯Ö‰ú, ¤êü‰ú, ‘Öê‰ú, µÖê‰ú, −Öê‰ú •ÖîÃÖê ×»ÖÖê •ÖÖŸÖê Æïü… ¯Ö¸ÓüŸÖã •Öê¾Ö, ¬ÖÖ¾Ö, ¯ÖÖ¾Ö,
“ÖÖ¾Ö †Ö×¤ü ×ÎúµÖÖ¿Ö²¤ü úÖê '‰ú' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖ−Öê êú ²ÖÖ¤ü ¾Öê •Öê¾Öæ, ¬ÖÖ¾Öæ, ¯ÖÖ¾Öæ, “ÖÖ¾Öæ •ÖîÃÖê Æüß ×»ÖÖê •ÖÖŸÖê
Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß •ÖÖ‰ú úÖ? ´Öï •ÖÖ‰Ñú ŒµÖÖ?

´Öß ÖÖ‰ú úÖ? ´Öï ÖÖ‰Ñú ŒµÖÖ?
´Öß ‘Öê‰ú úÖ? ´Öï »ÖæÑ ŒµÖÖ?
´Öß •Öê¾Öæ úÖ? ´Öï (ÖÖ−ÖÖ) ÖÖ‡Ñ ŒµÖÖ?
†£Ö¾ÖÖ -
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß •ÖÖ‰ú? ´Öï •ÖÖ‰Ñú?
´Öß ÖÖ‰ú? ´Öï ÖÖ‰Ñú?
´Öß ‘Öê‰ú? ´Öï »ÖæÑ?
´Öß •Öê¾ÖæÓ? ´Öï (ÖÖ−ÖÖ) ÖÖ‡Ñ?
V ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ´Öë ×ÎúµÖÖ¿Ö²¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë µÖ£ÖÖ¾ÖŸÖ ¸üÆüŸÖÖ Æîü…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †Ö´Æüß •ÖÖ‰ú úÖ? Æü´Ö •ÖÖ‹Ñ ŒµÖÖ?
†Ö´Æüß ÖÖ‰ú úÖ? Æü´Ö ÖÖ‹Ñ ŒµÖÖ?
»Öê×ú−Ö '†Ö¯ÖÖ' ˆ¢Ö´Ö ¯Öã¹ýÂÖ êú ÃÖÖ£Ö ‡−Ö ¯ÖÏµÖÖêÖÖë ´Öë 'µÖÖ' »ÖÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰úµÖÖ úÖ? Æü´Ö •ÖÖ‹Ñ ŒµÖÖ?
†Ö¯ÖÖ ÖÖ‰úµÖÖ úÖ? Æü´Ö ÖÖ‹Ñ ŒµÖÖ?
ˆŒŸÖ ¯ÖÏµÖÖêÖÖë ´Öë 'úÖ' úÖ »ÖÖê¯Ö ú¸ü ¤êü−Öê ¯Ö¸ü ‹êÃÖê ¯ÖÏµÖÖêÖ ÃÖã—ÖÖ¾Ö úÖ †£ÖÔ ¤êüŸÖê Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰úµÖÖ - (†Ö†Öê) Æü´Ö “Ö»Öë…
†Ö¯ÖÖ ÖÖ‰úµÖÖ - (†Ö†Öê) Æü´Ö ÖÖ‹Ñ…
VI ×¯Ö”û»Öê ¯ÖÖšü ´Öë ¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú 'ŒµÖÖ' êú ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ´Öë ²ÖŸÖÖµÖÖ •ÖÖ “ÖãúÖ Æîü… ‹êÃÖê ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë
'ÆüÖÑ' µÖÖ '−ÖÆüà' ÃÖê ×úÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ×¤ü‹ •ÖÖŸÖê Æïü, ˆÃÖ êú ãú”û ˆ¤üÖÆü¸üÖ −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü ŸÖÖÓ¤æüôû †ÖÆêü úÖ? ŒµÖÖ ¾ÖÆü †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü “ÖÖ¾Ö»Ö Æîü?
ÆüÖê, ŸÖÖê †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü ŸÖÖÓ¤æüôû †ÖÆêü. ÆüÖÑ, ¾ÖÆü †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü “ÖÖ¾Ö»Ö Æîü…
−ÖÖÆüß, ŸÖÖê †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü ŸÖÖÓ¤æüôû −ÖÖÆüß. −ÖÆüà, ¾ÖÆü †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü “ÖÖ¾Ö»Ö −ÖÆüà Æîü…
VII µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ "†ÖÆêü" êú ×³Ö®Ö ºþ¯Ö ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë ÃÖê îúÃÖê ²Ö−ÖŸÖê Æïü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
ˆ¢Ö´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ´Öß †ÖÆêü. ´Öî ÆæÑü… †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ †ÖÆüÖêŸÖ. Æü´Ö Æïü…
´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ŸÖæ †ÖÆêüÃÖ. ŸÖæ Æîü… ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ †ÖÆüÖŸÖ. ŸÖã´Ö ÆüÖê…/†Ö¯Ö ÆüÖê…
†−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ ÆüÖ/ŸÖÖê Æêü/ŸÖê
Æüß/ŸÖß †ÖÆêü. µÖÆü/¾ÖÆü Æîü… ÊÖ/ŸµÖÖ †ÖÆêüŸÖ. µÖê/¾Öê Æïü…
Æêü/ŸÖê Æüß/ŸÖß
¯ÖÖšü 2 25
VIII µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×ÎúµÖÖ ´Öë '−Ö' •Öã›Íü •ÖÖ−Öê ÃÖê ²Ö−ÖŸÖê Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: −Ö + †ÖÆêü = −ÖÖÆüß
ˆ¢Ö´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ´Öß −ÖÖÆüß. ´Öï −ÖÆüà ÆæÑü… †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ −ÖÖÆüß. Æü´Ö −ÖÆüß Æïü…
´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ŸÖæ −ÖÖÆüßÃÖ ŸÖæ −ÖÆüà Æîü… ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ −ÖÖÆüß. ŸÖã´Ö −ÖÆüà ÆüÖê…/
†Ö¯Ö −ÖÆüà Æïü…
†−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ÆüÖ/Æüß/Æêü- µÖÆü/¾ÖÆü −ÖÆüà Æîü… Æêü/ÊÖ/Æüß µÖê/¾Öê −ÖÆüà Æïü…
ŸÖÖê/ŸÖß/ŸÖê −ÖÖÆüß. -ŸÖê/ŸµÖÖ/ŸÖß −ÖÖÆüßŸÖ.
IX ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ´Ö¸üÖšüß êú ×−Ö´−Ö ¯ÖÏúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ³Öß ¯Ö×¸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ úÖµÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê? †Ö¯ÖúÖê ŒµÖÖ “ÖÖ×Æü‹?
´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ´Öã—Öê “ÖÖµÖ “ÖÖ×Æü‹…
×ŸÖ»ÖÖ úÖò±úß ¯ÖÖ×Æü•Öê. ˆÃÖê úÖ±úß “ÖÖ×Æü‹…
ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¤æü¬Ö ¯ÖÖ×Æü•Öê. ˆ−Æëü ¤æü¬Ö “ÖÖ×Æü‹…
´Ö»ÖÖ ×´Ö¸ü“µÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ´Öã—Öê ×´Ö“Öá “ÖÖ×Æü‹…
×ŸÖ»ÖÖ ²ÖÖÆãü»µÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ˆÃÖê Öã×›üµÖÖÑ “ÖÖ×Æü‹…
ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¾Öê»Ö¤üÖê›êü ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ˆ−Æëü ‡»ÖÖµÖ“Öß “ÖÖ×Æü‹…
2. ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ Æü¾ÖÖ. ´Öã—Öê “ÖÖµÖ “ÖÖ×Æü‹…

×ŸÖ»ÖÖ úÖò±úß Æü¾Öß. ˆÃÖê úÖ±úß “ÖÖ×Æü‹…
ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¤æü¬Ö Æü¾Öê. ˆ−Æëü ¤æü¬Ö “ÖÖ×Æü‹…
ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ úÖµÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê †ÖÆêü? †Ö¯ÖúÖê ŒµÖÖ “ÖÖ×Æü‹?
´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê †ÖÆêü. ´Öã—Öê “ÖÖµÖ “ÖÖ×Æü‹…
´Ö»ÖÖ ×´Ö¸ü“µÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê †ÖÆêüŸÖ. ´Öã—Öê ×´Ö“Öá “ÖÖ×Æü‹…
ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¾Öê»Ö¤üÖê›êü ¯ÖÖ×Æü•Öê †ÖÆêüŸÖ. ˆ−Æëü ‡»ÖÖµÖ“Öß “ÖÖ×Æü‹…
´Ö¸üÖšüß úß '¯ÖÖ×Æü•Öê' ×ÎúµÖÖ ØÆü¤üß '“ÖÖ×Æü‹' êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ¯ÖÏµÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖß Æîü… êú¾Ö»Ö ú´ÖÔ êú
²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ÆüÖê−Öê ¯Ö¸ü '¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ' ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖêú úŸÖÖÔ ´Öë ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ú´ÖÔ úÖ ºþ¯Ö ¯ÖÏµÖãŒŸÖ
ÆüÖêŸÖÖ Æîü… 'úÖµÖ Æü¾Öê' ‡ÃÖ ´Öë 'Æü¾Öê' êú ºþ¯Ö ú´ÖÔ êú Ø»ÖÖ †Öî¸ü ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ²Ö¤ü»ÖŸÖê Æïü… 'Æü¾ÖÓ' êú
²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ºþ¯ÖÖë ´Öë 'Æü¾ÖêŸÖ' µÖÖ 'Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ' 'Æü¾µÖÖŸÖ' µÖÖ 'Æü¾µÖÖ †ÖÆêüŸÖ' †Öî¸ü 'Æü¾ÖßŸÖ' µÖÖ Æü¾Öß †ÖÆêüŸÖ'
êú ¯ÖÏµÖÖêÖ ³Öß ÆüÖêŸÖê Æïü… ˆ¯ÖµÖãÔú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ú‹ Ö‹ ×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö ØÆü¤üß êú '“ÖÖ×Æü‹' úß
ŸÖ¸üÆü †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ, ‡“”ûÖ †Ö×¤ü ¯ÖÏú™ü ú¸üŸÖê Æïü… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‡ÃÖ êú ×»Ö‹ ¤üÖê ×ÎúµÖÖ
ºþ¯Ö Æïü… •ÖîÃÖê '¯ÖÖ×Æü•Öê' †Öî¸ü 'Æü¾ÖÓ †ÖÆêü'…
X ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Öß ¾µÖÓ•Ö−ÖÖÓŸÖ ÃÖÓ–ÖÖ‹Ñ ÆüÖêŸÖß Æïü… ¾Öê †úÖ¸üÖÓŸÖ Æüß ×»ÖÖß •ÖÖŸÖß Æïü… Ã¾Ö¸ü
ˆÃÖ´ÖêÓ †ÓŸÖÙ−Ö×ÆüŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸üÖ´Ö - ¸üÖ´Ö
´ÖÖêÆü−Ö - ´ÖÖêÆü−Ö
‘Ö¸ü - ‘Ö¸ü
¯ÖãÃŸÖú - ¯ÖãÃŸÖú
»Öê×ú−Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖê ³Öß ²ÖÆãüŸÖ ÃÖê ¿Ö²¤ü Æïü ×•Ö−Ö´Öë †ÓŸÖÙ−Ö×ÆüŸÖ Ã¾Ö¸ü úÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ ÆüÖêŸÖÖ
Æîü… µÖÆü ×¤üÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ †Ó×ŸÖ´Ö ¾µÖÓ•Ö−Ö ¯Ö¸ü ‹ú Ø²Ö¤üß »ÖÖÖ‡Ô •ÖÖŸÖß Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ›üÖêÓú - ×ÃÖ¸ü
´Ö›üÓú - ´Ö™üúÖ
‘Ö¸ü™Óü - ‘ÖÖêÃÖ»ÖÖ
¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹ ×ú ‹êÃÖê ¿Ö²¤üÖë ´Öë Ø²Ö¤üß »ÖÖÖ−Öê ¯Ö¸ü ³Öß ˆÃÖúÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ †−Öã−ÖÖ×ÃÖú −ÖÆüà
ÆüÖêŸÖÖ… »Öê×ú−Ö ‹êÃÖê ˆ““ÖÖ¸üÖ¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤ü ×»Ö×ÖŸÖ ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ›üÖêêú, ´Ö›üêú, ‘Ö¸ü™êü •ÖîÃÖê ³Öß ×»ÖÖê •ÖÖŸÖê
Æîü…
XI ´Ö¸üÖšüß êú ¿Ö²¤üÖë ÃÖÓ–ÖÖ†Öë êú ãú”û ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ (´Öæ»Ö) †Öî¸ü ×ŸÖµÖÔËú ¤üÖê−ÖÖë ºþ¯ÖÖë úß ÃÖæ“Öß −Öß“Öê ¤üß •ÖÖ
¸üÆüß Æîü… ‡ÃÖ ÃÖæ“Öß ´Öë ¤üÖê ÃÖê »Öêú¸ü ”ûÆü ŸÖú êú ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‹ ÃÖÓ–ÖÖ ¿Ö²¤ü ¿ÖÖ×´Ö»Ö Æïü…
¯ÖãÜ»»ÖÖ
´Öæ»Ö ºþ¯Ö ×ŸÖµÖÔËú ºþ¯Ö

†ÓŸµÖ ¾ÖÖÔ ‹.¾Ö. ²Ö.¾Ö ‹.¾Ö ²Ö.¾Ö
¾µÖÓ•Ö−Ö 1) ÆüÖŸÖ ÆüÖŸÖ ÆüÖŸÖÖ ÆüÖŸÖÖÓ
2) ŸÖÖ−¤ãüôû ŸÖÖ−¤ãüôû ŸÖÖ−¤ãüôûÖ ŸÖÖ−¤ãüôûÖÓ
(†Ö) 1) òú´Öê¸üÖ òú´Öê¸êü òú´Öê·µÖÖ òú´Öê·µÖÖÓ
2) úÖúÖ úÖúÖ úÖúÖ úÖúÖÓ
(‡Ô) 1) ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖ ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ
2) ú¾Öß ú¾Öß ú¾Öß ú¾Öà
(‰ú) 1) ³ÖÖ‰ú ³ÖÖ‰ú ³ÖÖ¾ÖÖ ³ÖÖ¾ÖÖÓ
2) ¯Öê¹ý ¯Öê¹ý ¯Öê¹ý ¯Öê¹Óý
(†Öê) 1) ¸êü×›ü†Öê ¸êü×›ü†Öê ¸êü×›ü†Öê ¸êü×›ü†Öë
¯ÖÖšü 2 27
Ã¡ÖßØ»ÖÖ
´Öæ»Ö ºþ¯Ö ×ŸÖµÖÔËú ºþ¯Ö
‹.¾Ö. ²Ö.¾Ö ‹.¾Ö ²Ö.¾Ö
ŸµÖÓ•Ö−Ö 1) œêü¯Ö œêü¯ÖÖ œêü¯Öê œêü¯ÖÖÓ
2) ¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö ¯ÖêÛ−ÃÖ»Öß ¯ÖêÛ−ÃÖ»Öß ¯ÖêÛ−ÃÖ»Öà
(†Ö) 1) ¿ÖÖôûÖ ¿ÖÖôûÖ ¿ÖÖôêû ¿ÖÖôûÖÓ
(‡Ô) 1) ÖÖê»Öß ÖÖê»µÖÖ ÖÖê»Öß ÖÖê»µÖÖÓ
2) ´ÖæŸÖá ´ÖæŸÖá ´ÖæŸÖá ´ÖæŸÖá
(‰ú) 1) ÃÖÖÃÖæ ÃÖÖÃÖ¾ÖÖ ÃÖÖÃÖæ ÃÖÖÃÖ¾ÖÖÓ
2) ²ÖÖ•Öæ ²ÖÖ•Öæ ²ÖÖ•Öæ ²ÖÖ•ÖæÓ
(†Öê) 1) ²ÖÖµÖúÖê ²ÖÖµÖúÖ ²ÖÖµÖúÖê ²ÖÖµÖúÖÓ
−Ö¯ÖãÓÃÖú Ø»ÖÖ
´Öæôû ºþ¯Ö ×ŸÖµÖÔËú ºþ¯Ö

‹.¾Ö. ²Ö.¾Ö ‹.¾Ö ²Ö.¾Ö
¾µÖÓ•Ö−Ö ‘Ö¸ü ‘Ö¸Óü ‘Ö¸üÖ ‘Ö¸üÖÓ
(†) ÖÖ¾Ö ÖÖ¾ÖÓ ÖÖ¾ÖÖ ÖÖ¾ÖÖÓ
(‡Ô) ¯ÖÖÖß --- ¯ÖÖµÖÖ ---
(‰ú) 1) Ø»Ö²Öæ Ø»Ö²ÖÓ Ø»Ö²ÖÖ Ø»Ö²ÖÖÓ
2) ãÓúæú ãÓúæú ãÓúú¾ÖÖ ãÓúú¾ÖÖÓ
X ØÆü¤üß êú ¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú ¿Ö²¤ü '×úŸÖ−ÖÖ, ×úŸÖ−Öê, ×úŸÖ−Öß' êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×ÃÖ±Ôú '×úŸÖß' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ
ÆüÖêŸÖÖ Æîü… •ÖÖê ¾ÖÃŸÖã‹Ñ ×Ö−Öß −ÖÆüà •ÖÖ ÃÖúŸÖß ²ÖÛ»ú −ÖÖ¯Öß •ÖÖŸÖß Æïü •ÖîÃÖê ¤æü¬Ö, ¯ÖÖ−Öß †Ö×¤ü êú ×»Ö‹
'×úŸÖß' êú ÃÖÖ£Ö ‹ú-¾Ö“Ö−Ö ×ÎúµÖÖ ¯ÖÏµÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖß Æîü… ×Ö−Öß •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß ¾ÖÃŸÖã†Öë êú ×»Ö‹ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö
×ÎúµÖÖ ¯ÖÏµÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖß Æîü…
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æêü ×úŸÖß ¤æü¬Ö †ÖÆêü? µÖÆü ×úŸÖ−ÖÖ ¤æü¬Ö Æîü?
Æêü ×úŸÖß ¯ÖÖÖß †ÖÆêü? µÖÆü ×úŸÖ−ÖÖ ¯ÖÖ−Öß Æîü?
2. Æêü ×úŸÖß ´Öã»ÖÖê †ÖÆêüŸÖ ? (¯Öã.) µÖê ×úŸÖ−Öê »Ö›Íüêú Æïü?
ÊÖ ×úŸÖß ´Öã»Öß †ÖÆêüŸÖ? (Ã¡Öß.) µÖê ×úŸÖ−Öß »Ö›Íü×úµÖÖÑ Æïü?
Æüß ×úŸÖß ´Öã»ÖÓ †ÖÆêüŸÖ? (−Ö¯ÖãÓ.) µÖê ×úŸÖ−Öê ²Ö““Öê Æïü?
XI ×•ÖÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ¾Ö•ÖÌ−Ö ²ÖŸÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ 'ÃÖ¾¾ÖÖ ×ú»ÖÖê, ¤üß›ü ×ú»ÖÖê, ¯ÖÖ¾ÖÖê ¤üÖê−Ö ×ú»ÖÖê, †›üß“Ö ×ú»ÖÖê,
ÃÖÖ›êü ŸÖß−Ö ×ú»ÖÖê' †Ö×¤ü úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü, ˆÃÖß ŸÖ¸üÆü ÃÖ´ÖµÖ ²ÖŸÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ
¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
"‹ú ¾ÖÖ•Öæ−Ö ŸÖßÃÖ ×´Ö×−Ö™êü" µÖÖ−Öê ×ú "ÃÖ¾¾ÖÖ ¾ÖÖ•Ö»ÖÖ." "‹ú ²Ö•Öú¸ü ¯ÖÓ¦üÆü ×´Ö−Ö™ü"
†£ÖÖÔŸÖË ÃÖ¾ÖÖ ²Ö•Öê…
"¤üÖê−Ö ¾ÖÖ•Öæ−Ö ŸÖßÃÖ ×´Ö×−Ö™êü" µÖÖ−Öê ×ú "†›üß“Ö ¾ÖÖ•Ö»Öê." "¤üÖê−Ö ²Ö•Öú¸ü ŸÖßÃÖ ×´Ö×−Ö™ü"
†£ÖÖÔŸÖ œÍüÖ‡Ô ²Ö•Öê…
"ŸÖß−Ö ¾ÖÖ•Öæ−Ö ŸÖßÃÖ ×´Ö×−Ö™êü" µÖÖ−Öê ×ú "ÃÖÖ›êüŸÖß−Ö ¾ÖÖ•Ö»Öê." "ŸÖß−Ö ²Ö•Öú¸ü ŸÖßÃÖ ×´Ö−Ö™"
†£ÖÖÔŸÖË ÃÖÖœÍêüŸÖß−Ö ²Ö•Öê…
¯ÖÖšü 3 29
¬Ö›üÖ
¯ÖÖš 3
¯Öê»µÖÖŸÖß»Ö ¾ÖÖ¤üôû ×²Ö−ÖÖ ²ÖÖŸÖúÖ —ÖÖ›ÍüÖ
¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ÃÖã“ÖêŸÖÖ, †ÖÓ ´ÖÖ—Öß ¯ÖãÃŸÖÓú ãúšÓü ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ÃÖã“ÖêŸÖÖ, ³Ö‡Ô ´Öê¸üß ×úŸÖÖ²Öë úÆüÖÑ Æïü?
†ÖÆêüŸÖ? ‹ú ÖÖêÂ™ü •ÖÖÖê¾Ö¸ü −ÖÖÆüß. úÖµÖ úÖê‡Ô “Öß•Ö †¯Ö−Öß •ÖÖÆü −ÖÆüà Æîü… ŒµÖÖ
ÆüÖ ¯ÖÃÖÖ¸üÖ! ¯ÖÃÖÖ¸üÖ Æîü µÖÆü…
ÃÖã“ÖêŸÖÖ - −Öß™ü ²Ö‘Ö. −Ö ²Ö‘ÖŸÖÖ †Ö¸ü›üÖ†Öê¸ü›üÖ ÃÖã“ÖêŸÖÖ - šüßú ÃÖê ¤êüÖÖê… ×²Ö−ÖÖ ¤êüÖê ¿ÖÖê¸ü ´ÖŸÖ
ú¹ý −ÖúÖêÃÖ. ×ŸÖ£ÖÓ“Ö ™êü²Ö»ÖÖ¾Ö¸ü ÃÖÖôûß ´Ö“ÖÖ†Öê… ŸÖã´ÆüÖ¸üß ÃÖÖ¸üß ×úŸÖÖ²Öë, ¯Öî−Ö,
¯ÖãÃŸÖÓú, ¯Öê−ÖÓ, ¯ÖêÛ−ÃÖ»Öß, ¾ÖÊÖ ÃÖÖôÓû úÖÆüß ¯Öë×ÃÖ»Ö, úÖò×¯ÖµÖÖÑ ¾ÖÆüà ™êü²Ö»Ö ¯Ö¸ü ŸÖÖê Æïü…
†ÖÆêü.
¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - †ÖÓ, ¯ÖÖ ŸµÖÖŸÖ ´ÖÖ—ÖÓ ³ÖæÖÖê»ÖÖ“ÖÓ ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - »Öê×ú−Ö ˆ−Ö´Öë ´Öê¸üß ³ÖæÖÖê»Ö úß
¯ÖãÃŸÖú −ÖÖÆüß. ¯ÖãÃŸÖú −ÖÆüà Æîü…
ÃÖã“ÖêŸÖÖ - ×ŸÖ£ÖÓ“Ö †ÖÆêü. −Öß™ü ²Ö‘Ö. Æêü ²Ö‘Ö ÃÖã“ÖêŸÖÖ - ¾ÖÆüà Æîü… šüßú ÃÖê ¤êüÖÖê… ¾ÖÆü ¤êüÖÖê
ÃÖ´ÖÖê¸ü“Ö †ÖÆêü ŸÖã—µÖÖ! −Ö ¿ÖÖê¬ÖŸÖÖ −ÖãÃÖŸÖÖ ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖ´Ö−Öê Æüß ŸÖÖê Æîü! ×²Ö−ÖÖ œæÑüœêü ×ÃÖ±Ôú
ÖÖë¬Öôû úºþ −ÖúÖêÃÖ. ¿ÖÖê¸ü −ÖÆüà ´Ö“ÖÖ†Öê…
¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ‹, ²ÖÖ²ÖÖ ãúšÓü †ÖÆêüŸÖ? ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - †¸êü! ×¯ÖŸÖÖ•Öß úÆüÖÑ Æïü?
ÃÖã“ÖêŸÖÖ - úÖ? ú¿ÖÖÃÖÖšüß? ÃÖã“ÖêŸÖÖ - ŒµÖÖë? ×úÃÖ×»Ö‹?
¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ—µÖÖ ¯ÖÏÖ×ŸÖ¯ÖãÃŸÖúÖ¾Ö¸ü ÃÖÆüß ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ´Öã—Öê †¯Ö−Öê ¯ÖÏÖ×ŸÖ ¯Ö¡Ö ¯Ö¸ü ˆ−Öêú
Æü¾Öß †ÖÆêü. ÆüÃŸÖÖÖ¸ü “ÖÖ×Æü‹…
ÃÖã“ÖêŸÖÖ - ŸÖê ¯ÖÖšüß´ÖÖÖÓ †ÓÖÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ÃÖã“ÖêŸÖÖ - ¾Öê ¯Öß”êû †ÖÑÖ−Ö ´Öë Æïü… ´ÖÖÑ úÖê ×¤üÖÖ
†Ö‡Ô»ÖÖ ¤üÖÖ¾Ö úß! ¤üÖê −Ö!
¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - †Ö‡Ô»ÖÖ †Ö¬Öß“Ö ´ÖÖÆüßŸÖ †ÖÆêü. †ÆüÖê ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ´ÖÖÑ úÖê ¯ÖÆü»Öê Æüß ´ÖÖ»Öæ´Ö Æîü…
²ÖÖ²ÖÖ, •Ö¸üÖ †ÖŸÖ µÖÖ −ÖÖ! ×¯ÖŸÖÖ•Öß! •Ö¸üÖ †Ó¤ü¸ü †Ö‡‹ −Ö!
²ÖÖ²ÖÖ - ú¿ÖÖ»ÖÖ? ×¯ÖŸÖÖ•Öß - ×úÃÖ×»Ö‹ü?
¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ¯ÖÏÖ×ŸÖ¯ÖãÃŸÖúÖ¾Ö¸ü ÃÖÆüß Æü¾ÖßµÖ. ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ¯ÖÏÖ×ŸÖ ¯Ö¡Ö ¯Ö¸ü ÆüÃŸÖÖÖ¸ü “ÖÖ×Æü‹…
²ÖÖ²ÖÖ - ÆÓü, †ÖÖ ŸÖã—Öê ¯ÖÏÖ×ŸÖ¯ÖãÃŸÖú. ¾ÖÖ ”ûÖ−Ö! ×¯ÖŸÖÖ•Öß - ÆüÖÑ »ÖÖ†Öê ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ ¯ÖÏÖ×ŸÖ¯Ö¡Ö!
†ÃÖÖ“Ö ¯Ö×Æü»ÖÖ −ÖÓ²Ö¸ü šêü¾Ö. †ÃÖÖ“Ö †³µÖÖÃÖ ¿ÖÖ²ÖÖ¿Ö! ²ÖÆãüŸÖ ²Ö×œÍüµÖÖ! ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü †¾¾Ö»Ö
ú¸ü. ¯ÖÖ ÖêôûÆüß Æü¾ÖÖ ÆÓü. −Ö ÖêôûŸÖÖ ¸üÆüÖê… ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü ¯ÖœÍüÖ‡Ô ú¸üÖê… »Öê×ú−Ö
−ÖãÃÖŸÖÖ“Ö †³µÖÖÃÖ −ÖúÖê. †³µÖÖÃÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü Öê»Ö ³Öß “ÖÖ×Æü‹… ×²Ö−ÖÖ Öê»Öê ×ÃÖ±Ôú ¯ÖœÍüÖ‡Ô
ÖêôûÆüß ¯ÖÖ×Æü•Öê. −ÖÆüà “ÖÖ×Æü‹… ¯ÖœÍüÖ‡Ô êú ÃÖÖ£Ö ÃÖÖ£Ö
Öê»Öæú¤ü ³Öß “ÖÖ×Æü‹…
¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ´ÖÖ—ÖÖ ÖÖê-ÖÖê †ÖÆêü“Ö úß. ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ´Öê¸üÖ ŸÖÖê ÖÖê-ÖÖê Æîü…
†Ö‡Ô - †ÖÓ, †ÖŸÖ µÖÖ ²Ö¸Óü. ˆ¿Öß¸ü ú¹ý −ÖúÖ. ´ÖÖÑ - †Ö†Öê, ŸÖã´Ö ¤üÖê−ÖÖë †Ó¤ü¸ü †Ö†Öê… ¤êü¸ü ´ÖŸÖ
•Öê¾ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü †ÖÆêü. ú¸üÖê… ÖÖ−ÖÖ ŸÖîµÖÖ¸ü Æîü…
ÃÖã“ÖêŸÖÖ - †Ö¬Öß ¯ÖÃÖÖ¸üÖ †Ö¾Ö¸ü. ´ÖÖ •Öê¾Ö. ÃÖã“ÖêŸÖÖ - ¯ÖÆü»Öê ¯ÖÃÖÖ¸üÖ ÃÖ´Öê™üÖê! ×±ú¸ü ÖÖ−ÖÖ…
−ÖãÃÖŸÖÖ ³ÖÖ¾Ö ÖÖ‰ú −ÖúÖêÃÖ. †¯Ö−Öê †Ö¯Ö úÖê •µÖÖ¤üÖ ´ÖŸÖ ÃÖ´Ö—ÖÖê…
¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - ²Ö¸Óü ²Ö¸Óü, †Öê¸ü›æü −ÖúÖêÃÖ. ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ - šüßú Æîü, šüßú Æîü, ×“Ö»»ÖÖ†Öê ´ÖŸÖ…
†Ö‡Ô - ²ÖÃÖ ú¸Öü ÖÓ, ÃÖÖ¸üÖß ³ÖÖÓ›üÖÓ, ´ÖÖÑ - †“”ûÖ †²Ö ²ÖÃÖ ³Öß ú¸üÖê… Æü¸ü ÃÖ´ÖµÖ —
³ÖÖÓ›üÖÓ †Ö×Ö ³ÖÖÓ›üÖÓ! £ÖÖê›üÖ ¾Öêôû ÖÖ›ÍüÖ, —ÖÖ›üÖ †Öî¸ü —ÖÖ›ÍüÖ… £ÖÖê›Íüß ¤êü¸ü ŸÖÖê
ŸÖ¸üß −Ö ³ÖÖÓ›üŸÖÖ ²ÖÃÖÖ. ×²Ö−ÖÖ —ÖÖ›Íêü ¸üÆüÖê…
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
¯ÖãÃŸÖú ¯ÖãÃŸÖú
ÖÖêÂ™ü ¾ÖÃŸÖã/¯Ö¤üÖ£ÖÔ/²ÖÖŸÖ
•ÖÖÖÖ •ÖÖÆü
¯ÖÃÖÖ¸üÖ ×²ÖÖ¸üÖ Æãü†Ö ÃÖÖ´ÖÖ−Ö
†Ö¸ü›üÖ†Öê¸ü›üÖ Æü»»ÖÖÖã»»ÖÖ, ¿ÖÖê¸ü
™êü²Ö»Ö ´Öê•ÖÌ, ™êü²Ö»Ö
ÃÖÖôûß ÃÖÖ¸êü, ÃÖ²Ö
¾ÖÆüß úÖ¯Öß, ¯ÖãÛÃŸÖúÖ
−Öß™ü šüßú ÃÖê
ÃÖ´ÖÖê¸ü“Ö ÃÖÖ´Ö−Öê Æüß
¿ÖÖê¬Ö ÖÖê•Ö
ÖÖë¬Öôû Æü›Íü²Ö›Íüß
ú¿ÖÖÃÖÖšüß ×úÃÖ×»Ö‹
¯ÖÏÖ×ŸÖ¯ÖãÃŸÖú ¯ÖÏÖ×ŸÖ¯Ö¡Ö
ÃÖÆüß ÆüÃŸÖÖÖ¸ü
¯ÖÖšüß´ÖÖÖê ¯Öß”êû úß ŸÖ¸ü±ú
†ÓÖÖ †ÖÑÖ−Ö
¤üÖÖ¾Ö ×¤üÖÖ†Öê
†Ö‡Ô»ÖÖ ´ÖÖÑ úÖê
†Ö¬Öß“Ö ¯ÖÆü»Öê Æüß
´ÖÖÆüßŸÖ †ÃÖÖê ´ÖÖ»Öæ´Ö ÆüÖê−ÖÖ
†ÖŸÖ †Ó¤ü¸
†ÃÖÖ“Ö ‹êÃÖê Æüß
†³µÖÖÃÖ ¯ÖœÍüÖ‡Ô, †¬µÖµÖ−Ö
Öêôû Öê»Ö
¯ÖÖšü 3 31
−ÖãÃÖŸÖÖ“Ö ×ÃÖ±Ôú
†³µÖÖÃÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¯ÖœÍüÖ‡Ô êú ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö
ÖÖê ÖÖê ÖÖê-ÖÖê úÖ Öê»Ö
ˆ¿Öß¸ü ü ¤êü¸ü
•Öê¾ÖÖ ÖÖ−ÖÖ, ³ÖÖê•Ö−Ö
†Ö¾Ö¸üÖê ÃÖ´Öê™ü−ÖÖ
³ÖÖ¾Ö ÖÖ‰ú −ÖúÖêÃÖ •µÖÖ¤üÖ ´ÖŸÖ ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ
†Öê¸ü›æü −ÖúÖêÃÖ ×“Ö»»ÖÖ†Öê ´ÖŸÖ
−Ö ³ÖÖÓ›üŸÖÖ ×²Ö−ÖÖ —ÖÖ›Íêü
ú †³µÖÖÃÖ

1) ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ úÖµÖ ¿ÖÖê¬ÖŸÖê †ÖÆêü?
2) ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ ²ÖÖ²ÖÖÓ−ÖÖ úÖ ¿ÖÖê¬ÖŸÖê †ÖÆêü?
3) ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ“Öê ¯ÖÏÖ×ŸÖ¯ÖãÃŸÖú ¯ÖÖÆæü−Ö ×ŸÖ“Öê ²ÖÖ²ÖÖ ×ŸÖ»ÖÖ úÖµÖ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ?
4) ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ úÖêÖŸÖÖ Öêôû ÖêôûŸÖê?
5) ¯ÖÖšüÖ“µÖÖ ¿Öê¾Ö™üß ÃÖã“ÖêŸÖÖ ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ»ÖÖ úÖµÖ ÃÖÖÓÖŸÖê †ÖÆêü?
6) ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ ¾Ö ÃÖã“ÖêŸÖÖ»ÖÖ †Ö‡Ô úÖ ²ÖÖê»ÖÖ¾ÖŸÖê †ÖÆêü?
II ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü
¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
1. 1) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÆüÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ“ÖÖ ×´Ö¡Ö †ÖÆêü.
(¸êüÖÖ, ¾Ö×Æü−Öß, ˆ´Öê¿Ö, ¯ÖÏúÖ¿Ö)
2) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ¿ÖÖÓŸÖÖ“Öß ²ÖÆüßÖ †ÖÆêü.
3) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æêü ¿ÖÖÓŸÖÖ“ÖÓ ‘Ö¸ü †ÖÆêü.
2. 1) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯ÖãÃŸÖú ™êü²Ö»ÖÖ¾Ö¸ü †ÖÆêü. (™êü²Ö»Ö + ¾Ö¸ü)
(ú¯ÖÖ™ü, ¤ü¯ŸÖ¸ü)
2) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸ü´Öê¿Ö ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ †ÖÆêü. (¤ãüúÖ−Ö + †ÖŸÖ)
(‘Ö¸ü, ÖÖ¾Ö, †ÓÖÖ, ²ÖÖ•ÖÖ¸ü)
3) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÆüß•Ö¾Öôû †ÖÆêü. (¾ÖÆüß + •Ö¾Öôû)
(µÖÖ¤üß, ¾Ö×Æü−Öß, ²ÖÖÆãü»Öß)
4) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´ÖÖ—µÖÖ ²Ö×ÆüÖß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¸ü´ÖÖ †ÖÆêü. (²Ö×ÆüÖ + “ÖÓ)
(†Ö‡Ô, ´ÖÖ¾Ö¿Öß)
5) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¤üÖµÖÖ“ÖÖ ³ÖÖ¾Ö úÖµÖ? (¤üÖÖÖ + “ÖÖ)
(¾Öê»Ö¤üÖê›üÖ, Æü¸ü³Ö¸üÖ)
6) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: µÖÖ •ÖÖÖê“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? (•ÖÖÖÖ + “Ö)

(×¿Ö×ÖúÖ, ¿ÖÖôûÖ)
III úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
¯ÖãÃŸÖú .......... †ÖÆêü. (™êü²Ö»Ö + ¾Ö¸ü)
¯ÖãÃŸÖú .......... †ÖÆêü. (²Ö×ÆüÖ + •Ö¾Öôû)
¯ÖãÃŸÖú .......... †ÖÆêü. (¯ÖÃÖÖ¸üÖ + †ÖŸÖ)
¯ÖãÃŸÖú .......... †ÖÆêü. (¾ÖÆüßü + ´ÖÖÖê)
¯ÖãÃŸÖú .......... †ÖÆêü. (™êü²Ö»Ö + ÖÖ»Öß)
¯ÖãÃŸÖú .......... †ÖÆêü. (¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö + ¿Öê•ÖÖ¸üß)
¯ÖãÃŸÖú .......... †ÖÆêü. (¾ÖÆüß + ÃÖ´ÖÖê¸ü)
IV ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖã“ÖêŸÖÖ, ¯ÖãÃŸÖú ¿ÖÖê¬Ö. ÃÖã“ÖêŸÖÖ, ¯ÖãÃŸÖú ¿ÖÖê¬Öæ −ÖúÖêÃÖ.
1) †Ö‡Ô, “ÖÆüÖ ú¸ü. †Ö‡Ô, “ÖÆüÖ .............. .
2) ¿ÖÖÓŸÖÖ, ‡£Öê ²ÖÃÖ. ¿ÖÖÓŸÖÖ, ‡£Öê .............. .
3) ¿ÖÖÓŸÖÖ, ÃÖÖ´ÖÖ−Ö †ÖÖ. ¿ÖÖÓŸÖÖ, ÃÖÖ´ÖÖ−Ö .............. .
4) ¸üÖ´Öæ, ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êü. ¸üÖ´Öæ, ÃÖÖ´ÖÖ−Ö .............. .
5) ˆ´Öê¿Ö, “ÖÆüÖ ‘Öê. ˆ´Öê¿Ö, “ÖÆüÖ .............. .
6) ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ, †ÖŸÖ •ÖÖ. ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ, †ÖŸÖ .............. .
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿ÖÖÓŸÖÖ †Ö×Ö ÃÖã“ÖêŸÖÖ, •ÖÖ. ¿ÖÖÓŸÖÖ †Ö×Ö ÃÖã“ÖêŸÖÖ, •ÖÖ‰ú −ÖúÖ.
1) ˆ´Öê¿Ö †Ö×Ö ¯ÖÏúÖ¿Ö, †ÖŸÖÖ ÖêôûÖ. ˆ´Öê¿Ö †Ö×Ö ¯ÖÏúÖ¿Ö, †ÖŸÖÖ ........ ...... .
2) ²Ö×ÆüÖà−ÖÖê, ¯ÖãÃŸÖú ¤üÖÖ¾ÖÖ. ²Ö×ÆüÖßÓ−ÖÖê, ¯ÖãÃŸÖú ....... ....... .
3) ¸üÖÆãü»Ö †Ö×Ö ×¾Ö•ÖµÖ, ‡ú›êü µÖÖ. ¸üÖÆãü»Ö †Ö×Ö ×¾Ö•ÖµÖ, ‡ú›êü .......... .
4) ÃÖã´Ö−Ö †Ö×Ö »ÖŸÖÖ, †³µÖÖÃÖ ú¸üÖ. ÃÖã´Ö−Ö †Ö×Ö »ÖŸÖÖ, †³µÖÖÃÖ .......... .
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú, “ÖÆüÖ ‘µÖÖ. ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú, “ÖÆüÖ ‘Öê‰ú −ÖúÖ.

1) ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô, ‡£Öê ²ÖÃÖÖ. ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô, ‡£Öê ........... .
2) ¿ÖÓú¸ü¸üÖ¾Ö, †ÖŸÖÖ •ÖÖ. ¿ÖÓú¸ü¸üÖ¾Ö, †ÖŸÖÖ .......... .
3) ãúÃÖã´ÖŸÖÖ‡Ô, “ÖÆüÖ¯ÖÖÖß ‘µÖÖ.ãúÃÖã´ÖŸÖÖ‡Ô, “ÖÆüÖ¯ÖÖÖß ........... .
V ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü 'ú' ³ÖÖÖ ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖêÓ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü 'Ö' ³ÖÖÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ˆ−Öêú
ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ú Ö
1) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÆüÖ ×´Ö¡Ö †ÖÆêü. Æêü ×´Ö¡Ö †ÖÆêüŸÖ.
(¯Ö¤üÖ£ÖÔ, ÖÆæü, ŸÖÖÓ¤æüôû, ÖÏÖÆüú, ×¿ÖÖú)
¯ÖÖšü 3 33
2) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÆüÖ ¾Ö›üÖ †ÖÆêü. Æêü ¾Ö›êü †ÖÆêüŸÖ.

(¤üÖÖÖ, ¾Öê»Ö¤üÖê›üÖ, ¯ÖîÃÖÖ, ãú¡ÖÖ, ´Öã»ÖÖÖ)
3) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ´ÖÖêÆü¸üß †ÖÆêü. ÊÖ ´ÖÖêÆü·µÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
(×´Ö¸ü“Öß, ”ûÖê™ãüú»Öß, µÖÖ¤üß, ²ÖÖÆãü»Öß, ×¯Ö¿Ö¾Öß)
4) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æêü ‘Ö¸ü †ÖÆêü. Æüß ‘Ö¸Óü †ÖÆêüŸÖ.
(¯ÖãÃŸÖú, −ÖÖ¾Ö, ÖÖ¾Ö, ¤ãüúÖ−Ö, ´Öæ»Ö)
VI úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Öü‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
[¤üÖÖê, ‘Ö¸ü, »Ö¾ÖÓÖÖ, ×ÖÃÖÖ, ²ÖÆüßÖ, ¯ÖãÃŸÖÓú]
1) ÆüÖ ......... †ÖÆêü. 2) Æüß ......... †ÖÆêü.
3) Æêü .......... †ÖÆêü. 4) Æêü ........ †ÖÆêüŸÖ.
5) ÊÖ ......... †ÖÆêüŸÖ. 6) Æüß ....... †ÖÆêüŸÖ.
VII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü
úß×•Ö‹…
[ãúšü»Öß, úÖêÖ, ú¿ÖÖÃÖÖšüß, ãúÖÖÃÖÖšüß, ãúÖÖ»ÖÖ, úÖµÖ, úÖêÖŸÖß, ãúÖÖ•Ö¾Öôû, ãúÖÖ“ÖÓ, ãúšêü]
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¯ÖãµÖÖ“ÖÖ †ÖÆêü. = ŸÖã´Æüß ãúšü»Öê?
1) ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ»ÖÖ ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö¸ü“Öß Æü¾Öß †ÖÆêü. = ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ»ÖÖ ........ ×´Ö¸ü“Öß Æü¾Öß †ÖÆêü?
2) ÃÖã“ÖêŸÖÖ»ÖÖ ¾ÖÆüß Æü¾Öß †ÖÆêü. = ÃÖã“ÖêŸÖÖ»ÖÖ ......... Æü¾ÖÓ †ÖÆêü?
3) ÆüÖ ´Öã»ÖÖÖ †ÖÆêü. = ÆüÖ ........ †ÖÆêü?
4) ÆüÖ ÖÖ‰ú ¿ÖÖÓŸÖÖÃÖÖšüß †ÖÆêü. = ÆüÖ ÖÖ‰ú ........ †ÖÆêü?
5) ´Ö»ÖÖ ²ÖÖ²ÖÖ Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ. = ²ÖÖ²ÖÖ ........ Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ?
6) ÃÖã“ÖêŸÖÖ“ÖÓ ¯ÖãÃŸÖú ‡£Öê −ÖÖÆüß = ÃÖã“ÖêŸÖÖ“ÖÓ ¯ÖãÃŸÖú ......... †ÖÆêü?
7) Æêü ¯Öê−Ö ´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖÆüß. = Æêü ¯Öê−Ö ......... †ÖÆêü?
8) Æüß ²ÖÖÆãü»Öß ´ÖÖ—µÖÖ•Ö¾Öôû †ÖÆêü. = Æüß ²ÖÖÆãü»Öß ....... †ÖÆêü?
9) ŸÖæ ×¯ÖÏµÖÖ»ÖÖ ÖêôûÖµÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾Ö. = ´Öß ×¯ÖÏµÖÖ»ÖÖ ........ ²ÖÖê»ÖÖ¾Öæ?
10) Æüß ŸÖã¸üß“Öß ›üÖôû †ÖÆêü. = Æüß ......... ›üÖôû †ÖÆêü?
VIII −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ÃÖÆüß •ÖÖê›Íüß ²Ö−ÖÖ‡‹…
×´Ö¸ü“µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß
²ÖÖ²ÖÖÓ“Öß ÖÖ¾Ö
¿ÖÖÓŸÖÖ“Öß ¥ü¿µÖ
ˆ´Öê¿Ö“Öê ±úÖ‡Ô»Ö
‘Ö¸üÖ´ÖÖÖê »ÖÖ»Ö³Ö›üú
ú¹ýÖ ÃÖ³ÖÖ
¯Ö¡Ö¾µÖ¾ÖÆüÖ¸üÖ“Öß ÃÖÆüß
ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“Öß ×¾Ö³ÖÖÖ
−Ö¾Öß−Ö “ÖêÆü¸üÖ
³ÖÖÂÖê“ÖÖ †ÓÖÖ
¯Ö×œÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹…

†³µÖÖÃÖÖ“Öß ÖÖê»Öß
Æüß ´Öã»ÖÖÓ“Öß †³µÖÖÃÖÖ“Öß ÖÖê»Öß. ÆüÖ ‹ú ¸ÓüÖ´ÖÓ“Ö“Ö †ÖÆêü. ‡£Öê ¸üÖ´ÖÖµÖÖÆüß †ÖÆêü †Ö×Ö
´ÖÆüÖ³ÖÖ¸üŸÖÆüß †ÖÆêü. ‡£Öê ÖÖÖŸÖ ãú¹ýÖê¡Ö ŸÖ¸ü ÖÖÖŸÖ ¸üÖ´Ö»Ö´ÖÖÖÓ“Ö ²ÖÓ¬Öã¯ÖÏê´Ö! µÖÖ −ÖÖ™üúÖ´Ö¬µÖê
¤üÖÖ¤üÖ ´ÖÖ¸üÖ´ÖÖ¸üß †ÖÆêü, ú¹ýÖ ØúúÖóµÖÖ †ÖÆêüŸÖ. †Ö¸ü›üÖ†Öê¸ü›üÖ †ÖÆêü. ŸÖÃÖÓ“Ö ÖôûÖôæû−Ö ÆüÃÖÖÓ
†Ö×Ö ¯ÖÏê´ÖÖ“Öß ãú•Ö²Öã•ÖÆüß †ÖÆêü. ‡£Ö»µÖÖ Ø³ÖŸÖß ¬Ö−µÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ“Öê úÖ−Ö, ›üÖêôêû ŸÖé¯ŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ‡£Öê
†ÖÆêüŸÖ †¾ÖÖÔ“µÖ ×¿Ö¾µÖÖ, †Ö×Ö ÖßŸÖê“Öê ¿»ÖÖêú, ÃÖã³ÖÖ×ÂÖŸÖÓ †Ö×Ö ¯ÖÖœêü Æüß!
ú¬Öß Æêü −µÖÖµÖÖ»ÖµÖÆüß †ÖÆêü. †Ö‡Ô ‡£Ö»Öß −µÖÖµÖÖ¬Öß¿Ö †ÖÆêü. µÖÖ −µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖŸÖ ”ûÖê™ü¶Ö
”ûÖê™ü¶Ö ×¿ÖÖÖ †ÖÆêüŸÖ †Ö×Ö ÖÖî¸ü¾Ö ¾Ö ¿ÖÖ²ÖÖÃÖúßÆüß †ÖÆêü.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
†³µÖÖÃÖÖ“Öß ÖÖê»Öß ¯ÖœÍü−Öê úÖ ú´Ö¸üÖ

¸ÓüÖ´ÖÓ“Ö ¸ÓüÖ´ÖÓ“Ö
²ÖÓ¬Öã¯ÖÏê´Ö ³ÖÖ‡Ô úÖ ¯ÖÏê´Ö
¤üÖÖ¤üÖ ¤ü−ÖÖ¤ü−Ö
ØúúÖôûß “ÖßÖ
†Ö¸ü›üÖ†Öê¸ü›üÖ ¿ÖÖê¸üÖã»Ö
ÖôûÖôæû−Ö ×Ö»ÖÖ×Ö»ÖÖú¸ü
ãú•Ö²Öã•ÖÆüß ±ãúÃÖ±ãúÃÖÖÆü™ü
Ø³ÖŸÖ ¤üß¾ÖÖ¸ü
¬Ö−µÖ ¬Ö−µÖ
›üÖêôêû †ÖÑÖê
ŸÖé¯ŸÖ ÃÖÓŸÖãÂ™ü
†¾ÖÖÔ“µÖ •ÖÖê ²ÖÖê»Ö−ÖÖ −ÖÆüà “ÖÖ×Æü‹
ÃÖã³ÖÖ×ÂÖŸÖê ÃÖã³ÖÖ×ÂÖŸÖ (×¿ÖÖÖ¯ÖÏ¤ü ú£Ö−Ö)
¯ÖÖœêü ¯ÖÆüÖ›Íêü
ú¬Öß ú³Öß
”ûÖê™ü¶Ö ”ûÖê™üß
×¿ÖÖÖ ÃÖ•ÖÌÖ
ÖÖî¸ü¾Ö ÖÖî¸ü¾Ö
¿ÖÖ²ÖÖÃÖúß ¿ÖÖ²ÖÖ¿Öß
¯ÖÖšü 3 35
†³µÖÖÃÖ

1) ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖ“µÖÖ ÖÖê»Öß“Öê ¾ÖÖÔ−Ö úÖêÖŸµÖÖ ‹úÖ ¿Ö²¤üÖ−Öê êú»Öê †ÖÆêü?
2) ‡£Ö»µÖÖ Ø³ÖŸÖà−ÖÖ úÖµÖ úÖµÖ ‹êæú µÖêŸÖê?
3) ‡£Ö»µÖÖ −µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖŸÖ −µÖÖµÖÖ¬Öß¿Ö úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ?
4) −µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖŸÖ úÖêÖŸÖê ²ÖÖßÃÖ ×´ÖôûŸÖê?
II ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †Ö¸ü •ÖÖê›Íüú¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ ¯Öæ¸ê úß×•Ö‹…

1) †Ö .... ›üÖ .... ¸ü›üÖ
2) ™êü .... »ÖÖ .... ¸ü
3) ¯ÖÏ .... ×ŸÖ .... ÃŸÖ .... .... ¸ü
4) ¸Óü .... ´ÖÓ .... “Ö
5) ¸üÖ .... »Ö .... .... “Ö
1) ¾ÖÆüß, ÃÖÆüß, ÖÖê»Öß, ØúúÖôûß, ¿»ÖÖêú, ×¿Ö¾Öß
2) ¸ÓüÖ´ÖÓ“Ö, Öêôû, úÖ−Ö, ÖÖê»Öß, †³µÖÖÃÖ, −µÖÖµÖÖ¬Öß¿Ö
3) ™êü²Ö»Ö, ¯ÖÏÖ×ŸÖ¯ÖãÃŸÖú, ¯Öê−Ö, ³ÖÖÓ›üÖ, Ø³ÖŸÖ, •Öê¾ÖÖ
4) −ÖÖŸÖ, ¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö, Ø³ÖŸÖ, ãú•Ö²Öã•Ö, ²ÖÆüßÖ, úÖ−Ö
5) ¯ÖÖœüÖ, ¯ÖÃÖÖ¸üÖ, ›üÖêôûÖ, ´Ö×Æü−ÖÖ, ×¿ÖÖÖ
6) ‡ú›êü, ×ŸÖú›êü, ¯ÖÖšüß´ÖÖÖê, ÃÖ´ÖÖê¸ü, ³ÖÖÓ›üÖ, †ÖŸÖ, ²ÖÖÆêü¸ü
IV ¯ÖÖšü ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ−Ö ¿Ö²¤üÖë úß •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹ ×•Ö−ÖúÖ †Ö¯ÖÃÖ ´Öë
ãú”û ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ÆüÖê…
(ú) ¯ÖÏÖ×ŸÖ¯ÖãÃŸÖú, ™êü²Ö»Ö, †ÓÖÖ, ²Ö×ÆüÖß, −µÖÖµÖÖ»ÖµÖ, ãú¹ýÖê¡Ö, ÖßŸÖÖ, ¯ÖÏê´Ö
(Ö) ãú•Ö²Öã•Ö, ²ÖÖ²ÖÖ, ³ÖÖÓ›üÖ, −µÖÖµÖÖ¬Öß¿Ö, ´ÖÆüÖ³ÖÖ¸üŸÖ, ¿»ÖÖêú, ¯ÖãÃŸÖú, ÃÖÆüß
V ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆü ´Öë ˆ−Ö ¿Ö²¤üÖë úÖê ²ÖŸÖÖ‡‹ •ÖÖê †³Öß ŸÖú ¯ÖœÍêü Æãü‹ ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö/¯ÖÖšü¶ÃÖÖ´ÖÖÏß
´Öë †Ö‹ Æïü…
†³µÖÖÃÖ, Öêôû, ú¹ýÖ, ÖôûÖôæû−Ö, ™êü²Ö»Ö, †Ó¬ÖÖ¸ü, ×¿Ö¾Öß, ÖÖê»Öß, ÃÖÆüß, ¾ÖÆüß, ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ, ¯Öê−Ö,
³ÖÖÓ›üÖ, ¯ÖÖ−Ö, ¿»ÖÖêú, ØúúÖôûß, ³ÖæÓú¯Ö, ¯ÖÃÖÖ¸üÖ, −µÖÖµÖÖ¬Öß¿Ö, −µÖÖµÖÖ»ÖµÖ, ´Öã»ÖÖÖŸÖ, ãú•Ö²Öã•Ö,
ãú¹ýÖê¡Ö, ¾ÖÖŸÖÖÔÆü¸ü
VI úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ³ÖæÖÖê»ÖÖ“ÖÓ ¯ÖãÃŸÖú ........... †ÖÆêü. (ÃÖÖ´Ö−Öê Æüß)
2) ........... ú¹ý −ÖúÖêÃÖ. (¿ÖÖê¸ü)
3) ¯ÖÏÖ×ŸÖ¯ÖãÃŸÖúÖ¾Ö¸ü ²ÖÖ²ÖÖÓ“Öß ........... Æü¾Öß †ÖÆêü. (ÆüÃŸÖÖÖ¸ü)

4) †Ö¬Öß ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÃÖÖ¸üÖ ........... (ÃÖ´Öê™üÖê)
5) ²ÖÖ²ÖÖ ........... Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ? (×úÃÖ×»Ö‹)
6) −ÖÖ™üúÖŸÖ ........... ÆüÃÖÖÓ †ÖÆêü. (×Ö»Ö×Ö»ÖÖú¸ü)
7) ‡£Ö»µÖÖ ........... ¬Ö−µÖ †ÖÆêüŸÖ. (¤üß¾ÖÖ¸ëü)
VII −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ãú¹ýÖê¡Ö, ãú•Ö²Öã•Ö, ØúúÖôûß, ¿»ÖÖêú, −µÖÖµÖÖ»ÖµÖ
VIII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê “ÖÖ¸ü ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆüÖë úÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖ. ¯ÖãÃŸÖú, ¾ÖÆüß, ¯Öê−Ö, ¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö.
´ÖÖ¸üÖ´ÖÖ¸üß, ¤ãüúÖ−Ö, ØúúÖôûß, ²ÖÖ²ÖÖ, ×´Ö¸ü“µÖÖ, ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ, ÖÆæü, †Ö‡Ô, ×“Ö¾Ö›üÖ, †Ö¸ü›üÖ†Öê¸ü›üÖ,
³ÖÖÓ›üÖ, ŸÖÖÓ¤æüôû, ²ÖÆüßÖ, ²Ö™üÖ™êü¾Ö›üÖ, −ÖÖŸÖ
IX ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

Æêü »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûúÖÓ“Öê ‘Ö¸ü †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ“Öê ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ²ÖÖôû ÖÓÖÖ¬Ö¸ü ×™üôûú †ÖÆêü. ¸üŸ−ÖÖ×Ö¸üß
×•Ö»ÊÖŸÖß»Ö ×“ÖÖ»Öß Æêü ŸµÖÖÓ“Öê •Ö−´ÖÖÖ¾Ö †ÖÆêü. »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûú ¤êü¿ÖÖ“Öê ±úÖ¸ü ´ÖÖêšêü −ÖêŸÖê †ÖÆêüŸÖ.
ŸµÖÖÓ“Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü ÎúÖÓ×ŸÖúÖ¸üú †ÖÆêüŸÖ. "Ã¾Ö¸üÖ•µÖ ÆüÖ ´ÖÖ—ÖÖ •Ö−´Ö×ÃÖ¨ü ÆüŒú †ÖÆêü" Æüß ŸµÖÖÓ“Öß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü
‘ÖÖêÂÖÖÖ †ÖÆêü.
X ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

²Ö““ÖÖê! ‡¬Ö¸ü ¤êüÖÖê… µÖê ×úÃÖ úÖ ×“Ö¡Ö Æîü? µÖÆü ²ÖÖ¯Öæ úÖ ×“Ö¡Ö Æîü… ‡−Æëü ²ÖÖ¯Öæ ŒµÖÖë úÆüŸÖê Æïü? ²ÖÖ¯Öæ
µÖÖ−Öê ×ú ×¯ÖŸÖÖ… µÖÆü Æü´ÖÖ¸êü ¸üÖÂ™Òü-×¯ÖŸÖÖ Æïü… ÃÖ²Ö ‡−Æëü ²ÖÖ¯Öæ úÆüŸÖê Æïü…
XI †Ö¯Öúß ²Ö›Íüß/”ûÖê™üß ²ÖÆü−Ö êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ‹ú ”ûÖê™üÖ ÃÖÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö×Ö‹…
I ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ¯Öæ¾ÖÔ ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‹ '†ÖÆêü', '†ÖÆêüŸÖ', '¯ÖÖ×Æü•Öê' (“ÖÖ×Æü‹) †Ö×¤ü ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë
'ú¿ÖÖÃÖÖšüß', 'ú¿ÖÖ»ÖÖ' (×úÃÖ×»Ö‹), '×úÃÖê (¾ÖÆüÖÑ)' •ÖîÃÖê ¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ
Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ŸÖã»ÖÖ ÃÖÆüß ú¿ÖÖÃÖÖšüß Æü¾Öß †ÖÆêü? - ŸÖã´Æëü ÆüÃŸÖÖÖ¸ü ×úÃÖ×»Ö‹ “ÖÖ×Æü‹?
2) ŸÖã»ÖÖ ¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö ú¿ÖÖÃÖÖšüß Æü¾Öß †ÖÆêü? - ŸÖã´Æëü ¯Öë×ÃÖ»Ö ×úÃÖ×»Ö‹ “ÖÖ×Æü‹?
3) ŸÖã»ÖÖ ÃÖÆüß ú¿ÖÖ»ÖÖ Æü¾Öß †ÖÆêü? - ŸÖã´Æëü ÆüÃŸÖÖÖ¸ü ×úÃÖ×»Ö‹ “ÖÖ×Æü‹?
4) ŸÖã»ÖÖ ¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö ú¿ÖÖ»ÖÖ Æü¾Öß †ÖÆêü? - ŸÖã´Æëü ¯Öë×ÃÖ»Ö ×úÃÖ×»Ö‹ “ÖÖ×Æü‹?
5) ŸÖã—ÖÓ ‘Ö¸ü ãúšêü †ÖÆêü? - ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ ‘Ö¸ü úÆüÖÑ Æîü?
¯ÖÖšü 3 37
6) ¯ÖãÃŸÖÓú ãúšêü †ÖÆêüŸÖ? - ¯ÖãÃŸÖëú úÆüÖÑ Æïü?

7) ŸÖã—Öê ÃÖÖôêû ×´Ö¡Ö ãúšêü †ÖÆêüŸÖ? - ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖ¸êü ×´Ö¡Ö úÆüÖÑ Æïü?
'ÃÖÖšüß' úÖ †£ÖÔ Æîü 'êú ×»Ö‹' †Öî¸ü '»ÖÖ' úÖ †£ÖÔ Æîü 'úÖê'… 'ú¿ÖÖÃÖÖšüß' †Öî¸ü 'ú¿ÖÖ»ÖÖ'
¤üÖê−ÖÖë úÖ †£ÖÔ '×úÃÖ ×»Ö‹' Æîü… ¯ÖÏÖµÖ„ 'ú¿ÖÖÃÖÖšüß' †Öî¸ü 'ú¿ÖÖ»ÖÖ' ¤üÖê−ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÃÖ´ÖÖ−Ö ºþ¯Ö ÃÖê
×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
II ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ´Ö¸üÖšüß êú '−Ö ²ÖÖê»ÖŸÖÖ' (×²Ö−ÖÖ ²ÖÖê»Öê), '−Ö ³ÖÖÓ›üŸÖÖ (×²Ö−ÖÖ —ÖÖ›ÍüÖ ×ú‹) •ÖîÃÖê ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú
¯Öæ¾ÖÔúÖ×»Öú éú¤ÓüŸÖ ×ÎúµÖÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ úÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:1) −Ö ²ÖÖê»ÖŸÖÖ úÖ´Ö ú¸ü. - ×²Ö−ÖÖ ²ÖÖê»Öê úÖ´Ö ú¸üÖê…
2) £ÖÖê›üÖ ¾Öêôû ŸÖ¸üß −Ö ³ÖÖÓ›üŸÖÖ ²ÖÃÖÖ. - £ÖÖê›Íüß ¤êü¸ü ŸÖÖê ×²Ö−ÖÖ —ÖÖ›ÍüÖ ×ú‹ ¸üÆüÖê…
3) −Ö ¿ÖÖê¬ÖŸÖÖ −ÖãÃÖŸÖÖ ÖÖë¬Öôû ú¸ü. - ×²Ö−ÖÖ œæÑüœêü ×ÃÖ±Ôú ¿ÖÖê¸ü ´Ö“ÖÖ−ÖÖ…
´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖê ¯ÖÏµÖÖêÖ ´Öë ×ÎúµÖÖ êú ¯ÖÆü»Öê '−Ö' »ÖÖÖŸÖê Æïü †Öî¸ü ×ÎúµÖÖ-¬ÖÖŸÖã ´Öë 'ŸÖÖ' »ÖÖÖŸÖê Æïü…
III †²Ö ŸÖú ´Ö¸üÖšüß úß '»ÖÖ' ×¾Ö³ÖÛŒŸÖ êú ×¾Ö×³Ö®Ö ¯ÖÏµÖÖêÖ ÃÖßÖê Æïü •ÖÖê −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
´Ö»ÖÖ ‹ú ³ÖÖ‰ú †ÖÆêü. ´Öê¸üÖ ‹ú ³ÖÖ‡Ô Æîü…
µÖÖ ÖÖê»Öß»ÖÖ ŸÖß−Ö ×Ö›üŒµÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ‡ÃÖ ú´Ö¸êü ´Öë ŸÖß−Ö ×Ö›ü×úµÖÖÑ Æïü…
´Ö»ÖÖ ¤üÖê−Ö ›üÖêôêû †ÖÆêüŸÖ. ´Öê¸üß ¤üÖê †ÖÑÖë Æïü…
ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ £ÖÖê›üÖ ¾Öêôû †ÖÆêü −ÖÖ? ŒµÖÖ †Ö¯Öêú ¯ÖÖÃÖ £ÖÖê›ÍüÖ ÃÖ´ÖµÖ Æîü?
´Ö»ÖÖ ³Ö¸ü¯Öæ¸ü úÖ´Ö †ÖÆêü. ´Öê¸êü ¯ÖÖÃÖ ²ÖÆãüŸÖ úÖ´Ö Æîü…
IV ´Ö¸üÖšüß ´Öë Ã£ÖÖ−Ö¾ÖÖ“Öß †¾µÖµÖ ÃÖê ×¤ü¿ÖÖ¾ÖÖ“Öß †¾µÖµÖ úÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ ×úÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ Æî, µÖÆü −Öß“Öê
×¤üÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
‡£Öê (µÖÆüÖÑ) ‡£Öæ−Ö (µÖÆüÖÑ ÃÖê)
×ŸÖ£Öê (¾ÖÆüÖÑ) ×ŸÖ£Öæ−Ö (¾ÖÆüÖÑ ÃÖê)
‡ú›êü (‡¬Ö¸ü) ‡ú›æü−Ö (‡¬Ö¸ü ÃÖê)
×ŸÖú›êü (ˆ¬Ö¸ü) ×ŸÖú›æü−Ö (ˆ¬Ö¸ü ÃÖê)
´Ö¬Öê (²Öß“Ö) ´Ö¬Öæ−Ö (²Öß“Ö úÖ)
†ÖŸÖ (†Ó¤ü¸ü) †ÖŸÖæ−Ö (†Ó¤ü¸ü ÃÖê)
²ÖÖÆêü¸ü (²ÖÖÆü¸ü) ²ÖÖÆêüºþ−Ö (²ÖÖÆü¸ü ÃÖê)
¾Ö¸ü (‰ú¯Ö¸ü) ¾Öºþ−Ö (‰ú¯Ö¸ü ÃÖê)
ÖÖ»Öß (−Öß“Öê) ÖÖ»Öæ−Ö (−Öß“Öê ÃÖê)
´ÖÖÖê (¯Öß”êû) ´ÖÖÖæ−Ö (¯Öß”êû ÃÖê)
¯Öãœêü (†ÖÖê) ¯Öãœæü−Ö (†ÖÖê ÃÖê)
ÃÖ´ÖÖê¸ü (ÃÖÖ´Ö−Öê) ÃÖ´ÖÖêºþ−Ö (ÃÖÖ´Ö−Öê ÃÖê)
•Ö¾Öôû (¯ÖÖÃÖ) •Ö¾Öôæû−Ö (¯ÖÖÃÖ ÃÖê)
ãúšêü (úÆüÖÑ) ãúšüæü−Ö (úÆüÖÑ ÃÖê)

-ú›êü (¯ÖÖÃÖ) -ú›æü−Ö (¯ÖÖÃÖ ÃÖê)
-ŸÖ (´Öë, ¯Ö¸ü) -ŸÖæ−Ö (´Öë ÃÖê)
V Ã£ÖÖ−Ö¾ÖÖ“Öß †¾µÖµÖ ´Öë ÃÖÓ²Ö¬Ö ÃÖæ“Öú †¾µÖµÖ »ÖÖÖú¸ü ¿Ö²¤ü ×−Ö´ÖÖÔÖ ×úÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü µÖÆü −Öß“Öê
×¤üÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
‡£Öê (µÖÆüÖÑ) ‡£Ö»ÖÖ (µÖÆüÖÑ úÖ)
×ŸÖ£Öê (¾ÖÆüÖÑ) ×ŸÖ£Ö»ÖÖ (¾ÖÆüÖÑ úÖ)
‡ú›êü (‡¬Ö¸ü) ‡ú›ü“ÖÖ (‡¬Ö¸ü úÖ)
×ŸÖú›êü (ˆ¬Ö¸ü) ×ŸÖú›ü“ÖÖ (ˆ¬Ö¸ü úÖ)
´Ö¬Öê (²Öß“Ö) ´Ö¬Ö»ÖÖ (²Öß“ÖúÖ/´Ö—Ö»ÖÖ)
†ÖŸÖ (†Ó¤ü¸ü) †ÖŸÖ»ÖÖ (†Ó¤ü¸ü úÖ)
²ÖÖÆêü¸ü (²ÖÖÆü¸ü) ²ÖÖÆêü¸ü“ÖÖ (²ÖÖÆü¸ü úÖ)
¾Ö¸ü (‰ú¯Ö¸ü) ¾Ö¸ü“ÖÖ (‰ú¯Ö¸ü úÖ)
ÖÖ»Öß (−Öß“Öê) ÖÖ»Ö“ÖÖ (−Öß“Öê úÖ)
´ÖÖÖê (¯Öß”êû) ´ÖÖÖ“ÖÖ (¯Öß”êû úÖ)
¯Öãœêü (†ÖÖê) ¯Öãœü“ÖÖ (†ÖÖê úÖ)
ÃÖ´ÖÖê¸ü (ÃÖÖ´Ö−Öê) ÃÖ´ÖÖê¸ü“ÖÖ (ÃÖÖ´Ö−Öê úÖ)
•Ö¾Öôû (¯ÖÖÃÖ) •Ö¾Öôû“ÖÖ (¯ÖÖÃÖ úÖ)
ãúšêü (úÆüÖÑ) ãúšü»ÖÖ (úÆüÖÑ úÖ)
-ú›êü (¯ÖÖÃÖ) -ú›ü“ÖÖ/ú›ü»ÖÖ (¯ÖÖÃÖ úÖ)
-ŸÖ (´Öë, ¯Ö¸ü) -ŸÖ»ÖÖ (´Öë, úÖ)
VI ´Ö¸üÖšüß ´Öë ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ¯ÖÆü»Öê “ÖÖ¸ü ÃÖÓµÖÖ¾ÖÖ“Öú ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ×−Ö´−Ö ¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖê ²Ö−ÖŸÖê Æïü…
´Ö¸üÖšüß ØÆü¤üß ´Ö¸üÖšüß ØÆü¤üß
‹ú ‹ú ¯Ö×Æü»ÖÖ ¯ÖÆü»ÖÖ
¤üÖê−Ö ¤üÖê ¤ãüÃÖ¸üÖ ¤æüÃÖ¸üÖ
ŸÖß−Ö ŸÖß−Ö ×ŸÖÃÖ¸üÖ ŸÖßÃÖ¸üÖ
“ÖÖ¸ü “ÖÖ¸ü “ÖÖî£ÖÖ “ÖÖî£ÖÖ
‡ÃÖêú ²ÖÖ¤ü, ÃÖÓµÖÖ êú †ÖÖê '¾ÖÖ' »ÖÖÖú¸ü ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü…
¯ÖÖ“Ö ¯ÖÖÑ“Ö ¯ÖÖ“Ö¾ÖÖ ¯ÖÖÑ“Ö¾ÖÖÑ
ÃÖÆüÖ ”ûÆü ÃÖÆüÖ¾ÖÖ ”šüÖ
¤üÆüÖ ¤üÃÖ ¤üÆüÖ¾ÖÖ ¤ÃÖ¾ÖÖÑ
¯ÖÓ¬Ö¸üÖ ¯ÖÓ¦üÆü ¯ÖÓ¬Ö¸üÖ¾ÖÖ ¯ÖÓ¦üÆü¾ÖÖÑ
¯ÖÖšü 4 39
¬Ö›üÖ
¯ÖÖš 4
ÃÖ³Öê“Öß ŸÖµÖÖ¸üß ü ²Öîšüú úß ŸÖîµÖÖ¸üß
²ÖÖê¸üÖ›ê : −Ö´ÖÃúÖ¸ü ²ÖÖ‡ÔÃÖÖÆêü²Ö. ²ÖÖê¸üÖ›êü : −Ö´ÖÃúÖ¸ü ²ÖÆü−Ö•Öß.

²ÖÓÃÖ»Ö : −Ö´ÖÃúÖ¸ü ²ÖÖê¸üÖ›êü ÃÖÖÆêü²Ö. µÖÖ ²ÖÃÖÖ. ŸÖÖê ²ÖÓÃÖ»Ö : −Ö´ÖÃúÖ¸ü ²ÖÖê¸üÖ›êü ÃÖÖÆü²Ö… †Ö‡‹,
†Æü¾ÖÖ»Ö ŸÖµÖÖ¸ü †ÖÆêü úÖ? ´Ö»ÖÖ ŸÖÖê ²Öî×šü‹… ŒµÖÖ ¾ÖÆü ×¸ü¯ÖÖê™Ôü ŸÖîµÖÖ¸ü Æîü? ´Öã—Öê
†Ö•Ö“Ö Æü¾ÖÖ †ÖÆêü. ¾ÖÆü †Ö•Ö Æüß “ÖÖ×Æü‹…
²ÖÖê¸üÖ›ê : ²ÖÖ‡ÔÃÖÖÆêü²Ö, ÆüÖ ³ÖÖÂÖê²Ö§ü»Ö“ÖÖ †Æü¾ÖÖ»Ö. ²ÖÖê¸ü›êü : ²ÖÆü−Ö•Öß, µÖÆü ¸üÆüß ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ²Ö¬Öß
ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ÆÖü“Ö Æü¾ÖÖ †ÖÆêü −ÖÖ? ×¸ü¯ÖÖê™Ôü… †Ö¯ÖúÖê µÖÆüß “ÖÖ×Æü‹ −Ö?
²ÖÓÃÖ»Ö : ÆüÖê. ÆüÖ“Ö Æü¾ÖÖ †ÖÆêü ´Ö»ÖÖ. †ÖŸÖÖ •Ö¸üÖ ²ÖÓÃÖ»Ö : ÆüÖÑ! µÖÆüß “ÖÖ×Æü‹ ´Öã—Öê… †³Öß ŸÖÖê ¾ÖÆü
ŸÖÖê †Æü¾ÖÖ»Ö ŸµÖÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ šêü¾ÖÖ. ×¸ü¯ÖÖê™Ôü ˆÃÖ ŸÖ¸ü±ú ¸üÖÖê…
²ÖÖê¸üÖ›ê : ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ †ÖÖÖß úÖÆüß Æü¾ÖÓ †ÖÆêü ²ÖÖê¸üÖ›êü : †Ö¯Ö úÖê ãú”û †Öî¸ü “ÖÖ×Æü‹ ŒµÖÖ?
úÖ? ´Öß †ÖŸÖÖ úÖµÖ ú¹ý? †²Ö ´Öï ŒµÖÖ úºÑþ?
²ÖÓÃÖ»Ö : ŸÖã´Æüß ¾ÖßÃÖ ŸÖÖ¸üÖê»ÖÖ −ÖêÆü´Öß“Öß ²ÖÓÃÖ»Ö : †Ö¯Ö ²ÖßÃÖ ŸÖÖ¸üßÖ úÖê ×−ÖµÖ×´ÖŸÖ
¡Öî´ÖÖ×ÃÖú ÃÖ³ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. ÃÖ¾ÖÔ ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−ÖÖ ²Öîšüú ²Öã»ÖÖ‡‹… ÃÖÖ¸êü ú´ÖÔ“ÖÖ×¸üµÖÖë úÖê
‹ú¡Ö •Ö´Ö¾ÖÖ. ×ŸÖ£ÖÓ †Ö¯ÖÖ µÖÖ ‡ú÷üÖ úß×•Ö‹… ¾ÖÆüÖÑ Æü´Ö ÃÖ²Ö ‡ÃÖ ×¸ü¯ÖÖê™Ôü
†Æü¾ÖÖ»ÖÖ¾Ö¸ü “Ö“ÖÖÔ ú¹ýµÖÖ. ÃÖ¾ÖÖÕ“Öß ´ÖŸÖÓ ¯Ö¸ü “Ö“ÖÖÔ ú¸ëü… ÃÖ²Öúß ¸üÖµÖ »Öë… ˆÃÖêú
‘Öê‰úµÖÖ. ŸµÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÖÓ †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖ †Ö¾Ö¿µÖú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¸ü¯ÖÖê™Ôü ´Öë †Ö¾Ö¿µÖú ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö
²Ö¤ü»Ö úºþµÖÖ. ú¸ëü…
²ÖÖê¸üÖ›ê : šüßú †ÖÆêü ²ÖÖ‡ÔÃÖÖÆêü²Ö. ´Öß †ÖŸÖÖ ²ÖÖê¸üÖ›ê : šüßú Æîü ²ÖÆü−Ö•Öß! ŒµÖÖ †²Ö ´Öï
•ÖÖ‰ú úÖ? •ÖÖ‰Ñú?
²ÖÓÃÖ»Ö : ÆüÖê! ²ÖÓÃÖ»Ö : ÆüÖÑ!
²ÖÖê¸üÖ›ê : Ø¿Ö¤êü! ²ÖÖê¸üÖ›ê : Ø¿Ö¤êü!
Ø¿Ö¤êü : úÖµÖ ÃÖÖÆêü²Ö? Ø¿Ö¤êü : ŒµÖÖ ÃÖÖÆü²Ö?
²ÖÖê¸üÖ›ê : ŸÖß ±úÖ‡Ô»Ö †ÖÖÖ ²Ö¸Óü! ²ÖÖê¸üÖ›ê : ¾ÖÆü ±úÖ‡»Ö »ÖÖ‡‹ ŸÖÖê •Ö¸üÖ…
Ø¿Ö¤êü : úÖêÖŸÖß ±úÖ‡Ô»Ö? Ø¿Ö¤êü : úÖî−ÖÃÖß ±úÖ‡»Ö?
²ÖÖê¸üÖ›ê : ˆ¢Ö¸ü ¯ÖÏ¤êü¿Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü“Öß. ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ²ÖÖê¸üÖ›ê : ˆ¢Ö¸ü ¯ÖÏ¤êü¿Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü úß ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ
³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖÖÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ“Öß. ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Öß (±úÖ‡»Ö)…
Ø¿Ö¤êü : ŸÖß ´ÖÖ—µÖÖ•Ö¾Öôû −ÖÖÆüß. Ø¿Ö¤êü : ¾ÖÆü ´Öê¸êü ¯ÖÖÃÖ −ÖÆüà Æîü…
²ÖÖê¸üÖ›ê : ´ÖÖ úÖêÖÖú›Ó †ÖÆêü? ²ÖÖê¸üÖ›ê : ×±ú¸ü ×úÃÖêú ¯ÖÖÃÖ Æîü?
Ø¿Ö¤êü : ãúôûúÖá•Ö¾Öôû. Ø¿Ö¤êü : ãú»ÖúÖá êú ¯ÖÖÃÖ Æîü…
²ÖÖê¸üÖ›ê : šüßú †ÖÆêü. ŸÖã´Æüß •Ö¸üÖ ´ÖÖ—µÖÖ ²ÖÖê¸üÖ›ê : šüßú Æîü… †Ö¯Ö •Ö¸üÖ ´Öê¸êü ú´Ö¸êü ´Öë
ÖÖê»ÖßŸÖ µÖÖ. ‡ú›êü ×ŸÖú›êü •ÖÖ‰ú −ÖúÖ. †Ö‡‹… ‡¬Ö¸ü ˆ¬Ö¸ü ´ÖŸÖ •ÖÖ‡‹…
Ø¿Ö¤êü : úÖµÖ ÃÖÖÆêü²Ö? Ø¿Ö¤êü : ŒµÖÖ Æîü ÃÖÖÆü²Ö?

²ÖÖê¸üÖ›ê : ²Ö¸Óü, ŸÖ¸ü Ø¿Ö¤êü ¾ÖßÃÖ ŸÖÖ¸üÖê»ÖÖ ‹ú ²ÖÖê¸üÖ›ê : Ø¿Ö¤êü… ²ÖßÃÖ ŸÖÖ¸üßÖ úÖê ‹ú ²Öîšüú
ÃÖ³ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. †Ö•Ö“Ö ŸÖã´Æüß ¯Ö×¸ü¯Ö¡Öú ²Öã»ÖÖ†Öê… †Ö•Ö Æüß ŸÖã´Ö ¯Ö×¸ü¯Ö¡Ö ³Öê•ÖÖê…
¯ÖÖšü¾ÖÖ. ×¾ÖÃÖºþ −ÖúÖ. ³Öæ»ÖÖê ´ÖŸÖ…
Ø¿Ö¤êü : úÃÖ»Öß ÃÖ³ÖÖ? ãúÖÖãúÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾Öæ? Ø¿Ö¤êü : îúÃÖß ²Öîšüú? ×úÃÖ-×úÃÖ úÖê ²Öã»ÖÖ−ÖÖ
Æîü?
²ÖÖê¸üÖ›ê : −ÖêÆü´Öß“Öß“Ö ¡Öî´ÖÖ×ÃÖú ÃÖ³ÖÖ. ²ÖÖê¸üÖ›ê : ×−ÖµÖ×´ÖŸÖ ¡Öî´ÖÖ×ÃÖú ²Öîšüú…
¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ×−Öú ×¾Ö³ÖÖÖÖŸÖ»µÖÖ ÃÖÖóµÖÖ ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ×−Öú ×¾Ö³ÖÖÖ êú ÃÖ³Öß ú´ÖÔ“ÖÖ×¸üµÖÖë
ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. úÖê ²Öã»ÖÖ‡‹…
Ø¿Ö¤êü : ãúšêü š¸ü¾Öæ ÃÖ³ÖÖ? ÃÖ³ÖÖÖéÆüÖŸÖ úß Ø¿Ö¤êü : ²Öîšüú úÖ †ÖµÖÖê•Ö−Ö úÆüÖÑ ú¸ëü?
ÃÖ×“Ö¾ÖÖÓ“µÖÖ ÖÖê»ÖßŸÖ? ÃÖ×´Ö×ŸÖ-úÖ ´Öë µÖÖ ÃÖ×“Ö¾Ö ´ÖÆüÖê¤üµÖ êú
ú´Ö¸êü ´Öë?
²ÖÖê¸üÖ›ê : ÃÖ³ÖÖÖéÆüÖŸÖ. ŸÖÃÖÓ“Ö ÃÖÖóµÖÖ ²ÖÖê¸üÖ›ê : ÃÖ×´Ö×ŸÖ-úÖ ´Öë… ÃÖÖ£Ö Æüß ÃÖ³Öß
ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“µÖÖ ŸÖÎúÖ¸üß, †›ü“ÖÖß †Ö×Ö ú´ÖÔ“ÖÖ×¸üµÖÖë ÃÖê ×¿ÖúÖµÖŸÖë, ú×šü−ÖÖ‡µÖÖÑ
úÖÆüß ÃÖæ“Ö−ÖÖÆüß ´ÖÖÖ¾ÖÖ. †Öî¸ü ãú”û ÃÖã—ÖÖ¾Ö ³Öß †Ö´ÖÓ×¡ÖŸÖ úß×•Ö‹…
Ø¿Ö¤êü : šüßú †ÖÆêü ÃÖÖÆêü²Ö. Ø¿Ö¤êü : šüßú Æïü ÃÖÖÆü²Ö…
²ÖÖê¸üÖ›ê : ŸµÖÖÓ“µÖÖ ŸÖÎúÖ¸üß ‹êæúµÖÖ. †›ü“ÖÖà“ÖÖ ²ÖÖê¸üÖ›êü : ˆ−Öúß ×¿ÖúÖµÖŸÖë ÃÖã−Öë… ú×šü−ÖÖ‡µÖÖë
×¾Ö“ÖÖ¸ü úºþµÖÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖ ÃÖæ“Ö−ÖÖÓ“ÖÖ ¯ÖÖ ¯Ö¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸ëü… ˆ−Öêú ÃÖã—ÖÖ¾ÖÖë ¯Ö¸ü ³Öß
×¾Ö“ÖÖ¸ü úºþµÖÖ. †ÖŸÖÖ ŸÖã´Æüß ãúôûúÖâ−ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸ëü… †²Ö ŸÖã´Ö ãú»ÖúÖá úÖê
¯ÖÖšü¾ÖÖ. ³Öê•ÖÖê…
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
†Æü¾ÖÖ»Ö ×¸ü¯ÖÖê™Ôü
²ÖÖ•Öæ ²ÖÖ•Öæ
−ÖêÆü´Öß“Öß ×−ÖµÖ×´ÖŸÖü
¡Öî´ÖÖ×ÃÖú ¡Öî´ÖÖ×ÃÖú
ÃÖ³ÖÖ ²Öîšüú
ÃÖ¾ÖÔ ÃÖ²Ö, ÃÖÖ¸êü
ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß
‹ú¡Ö ‡ú÷üÖ
“Ö“ÖÖÔ “Ö“ÖÖÔ
²Ö¤ü»Ö ²Ö¤ü»ÖÖ¾Ö/¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö
†ÖŸÖÖ †²Ö
±úÖ‡Ô»Ö ±úÖ‡»Ö
×¿ÖÖÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ“Öß ×¿ÖÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Öß
¯ÖÖšü 4 41
´ÖÖ—µÖÖ•Ö¾Öôû ´Öê¸êü ¯ÖÖÃÖ

úÖêÖÖú›êü ×úÃÖêú ¯ÖÖÃÖ
¯Ö×¸ü¯Ö¡Öú ¯Ö×¸ü¯Ö¡Ö
¯ÖÖšü¾ÖÖ ³Öê×•Ö‹
úÃÖ»Öß úÖî−ÖÃÖß
ãúÖÖãúÖÖ»ÖÖ ×úÃÖ-×úÃÖ úÖê
×¾Ö³ÖÖÖ ³ÖÖÖ, ×¾Ö³ÖÖÖ
ÃÖÖóµÖÖ ÃÖ³Öß
ŸÖÎúÖ¸üß ×¿ÖúÖµÖŸÖë
†›ü“ÖÖß ú×šü−ÖÖ‡µÖÖÑ
ÃÖæ“Ö−ÖÖ ÃÖã—ÖÖ¾Ö
´ÖÖÖ¾ÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−ÖÖ/ †Ö´ÖÓ×¡ÖŸÖ ú¸ü−ÖÖ
×¾Ö“ÖÖ¸ü ÃÖÖê“Ö, ×¾Ö“ÖÖ¸ü
×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üÖê ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸ü−ÖÖ
†³µÖÖÃÖ

1) ²ÖÓÃÖ»Ö−ÖÖ ãúšü»ÖÖ †Æü¾ÖÖôû Æü¾ÖÖ †ÖÆêü?
2) ¾ÖßÃÖ ŸÖÖ¸üÖê»ÖÖ ãúšü»Öß ÃÖ³ÖÖ †ÖÆêü?
3) ˆ¢Ö¸ü¯ÖÏ¤êü¿Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü“Öß ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖÖÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖ“Öß ±úÖ‡Ô»Ö ãúÖÖú›êü
†ÖÆêü?
4) ¡Öî´ÖÖ×ÃÖú ÃÖ³ÖÖ ãúšêü †ÖÆêü?
II ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÏ¿−Ö êú ‹ú-‹ú ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ±úŒŸÖ Æêü“Ö ¯Öê−Ö Æü¾ÖÓ †ÖÆêü −ÖÖ?
ÆüÖêµÖ, ´Ö»ÖÖ ±úŒŸÖ Æêü“Ö ¯Öê−Ö Æü¾ÖÓ †ÖÆêü.
1) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ‹ú“Ö ²ÖÖÆãü»Öß Æü¾Öß †ÖÆêü −ÖÖ?
2) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Æêü“Ö ¯ÖãÃŸÖú Æü¾ÖÓ †ÖÆêü −ÖÖ?
3) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Æêü“Ö ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ −ÖÖ?
III ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÏ¿−Ö êú ¤üÖê-¤üÖê ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Æêü“Ö †Æü¾ÖÖ»Ö Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ úÖ?
ÆüÖêµÖ, ´Ö»ÖÖ Æêü“Ö †Æü¾ÖÖ»Ö Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ.
−ÖÖÆüß, ´Ö»ÖÖ Æêü †Æü¾ÖÖ»Ö −ÖúÖê †ÖÆêüŸÖ.
1) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Æêü“Ö ŸÖÖÓ¤æüôû Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ úÖ?
2) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Æêü“Ö ¯ÖãÃŸÖú Æü¾Öê †ÖÆêü úÖ?
3) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Æêü“Ö ÖÆæü Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ úÖ?

4) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Æêü“Ö ±æú»Ö Æü¾ÖÓ †ÖÆêü úÖ?
IV ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ¾ÖÆüß †ÖÆêü. ÆüµÖÖ ¾ÖÊÖ †ÖÆêüŸÖ.
1) Æüß ÖÖê»Öß †ÖÆêü. 2) Æüß ²ÖÖÆãü»Öß †ÖÆêü.
3) Æüß ×´Ö¸ü“Öß †ÖÆêü. 4) Æüß ´ÖÖêÆü¸üß †ÖÆêü.
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖß ²ÖÆüßÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ ²Ö×ÆüÖß †ÖÆêüŸÖ.
1) ŸÖß ¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö †ÖÆêü. 2) ŸÖß ±úÖ‡Ô»Ö †ÖÆêü.
3) ŸÖß Ø³ÖŸÖ †ÖÆêü. 4) ŸÖß ›üÖôû †ÖÆêü.
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖß ³ÖÖÂÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ ³ÖÖÂÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
1) ŸÖß ÃÖ³ÖÖ †ÖÆêü. 2) ŸÖß •ÖÖÖÖ †ÖÆêü.
3) ŸÖß ¿ÖÖôûÖ †ÖÆêü. 4) ŸÖß ×¿Ö×ÖúÖ †ÖÆêü.
4. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ †ÖÆêü. ŸÖê ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ †ÖÆêüŸÖ.
1) ŸÖÖê †Æü¾ÖÖ»Ö †ÖÆêü. 2) ŸÖÖê ×´Ö¡Ö †ÖÆêü.
3) ŸÖÖê ÖÏÖÆüú †ÖÆêü. 4) ŸÖÖê ×¿ÖÖú †ÖÆêü.
5. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖê ‘Ö¸ †ÖÆêü. ŸÖß ‘Ö¸Óü †ÖÆêüŸÖ.
1) ŸÖê ÃÖ³ÖÖÖéÆü †ÖÆêü. 2) ŸÖê ™êü²Ö»Ö †ÖÆêü.
3) ŸÖê ÖÖ¾Ö †ÖÆêü. 4) ŸÖê ¯ÖãÃŸÖú †ÖÆêü.
V ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£ÖÔú ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë úÖ
¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úß •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÆüßÖÖ»Öß †ÖÆêü. ¾ÖÆüß .......... †ÖÆêü. (¯ÖãÃŸÖú êú ‰ú¯Ö¸ü)
¾ÖÆüß ¯ÖãÃŸÖúÖ¾Ö¸ü †ÖÆêü.
1) ¿ÖÖôûÖ ‘Ö¸üÖ´ÖÖÖê †ÖÆêü. ‘Ö¸ü ......... †ÖÆêü. (Ãæú»Ö êú ÃÖÖ´Ö−Öê)
2) ¤ãüúÖ−Ö ¿ÖÖôêûÃÖ´ÖÖê¸ü †ÖÆêü. ¿ÖÖôûÖ ........ †ÖÆêü. (¤ãüúÖ−Ö êú ¯Öß”êû)
3) ¯Öê−Ö ¯ÖãÃŸÖúÖ¾Ö¸ü †ÖÆêü. ¯ÖãÃŸÖú .......... †ÖÆêü. (¯Öê−Ö êú −Öß“Öê)
4) ´ÖÖ—µÖÖ¯Öãœêü ÖßŸÖÖ †ÖÆêü. ´Öß ........... †ÖÆêü. (ÖßŸÖÖ êú ¯Öß”êû)
5) ÃÖ³Öê¯Öæ¾Öá “ÖÆüÖ¯ÖÖ−Ö †ÖÆêü. “ÖÆüÖ¯ÖÖ−ÖÖ .......... ÃÖ³ÖÖ †ÖÆêü. (êú ²ÖÖ¤ü)
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖêÓ úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ ŸµÖÖ ´Öã»ÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾Ö. ŸÖã´Æüß ŸµÖÖ ´Öã»ÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ.
1) ŸÖæ ŸµÖÖ ú´Ö“ÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾Ö. 2) ŸÖæ ²Ö×ÆüÖß»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾Ö.
3) ŸÖæ ¯Ö×¸ü¯Ö¡Öú ¯ÖÖšü¾Ö. 4) ŸÖæ ‡ú›êü µÖê.
5) ŸÖæ “ÖÆüÖ ‘Öê.
¯ÖÖšü 4 43
VII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ú−Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë
úÖ ×¾ÖÃŸÖÖ¸ü úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖã´Æüß ÃÖ³ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. (¡Öî´ÖÖ×ÃÖú)
(−ÖêÆü´Öß“Öß)
(ˆªÖ)
1) ŸÖã´Æüß ¡Öî´ÖÖ×ÃÖú ÃÖ³ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ.
2) ŸÖã´Æüß −ÖêÆü´Öß“Öß ¡Öî´ÖÖ×ÃÖú ÃÖ³ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ.
3) ŸÖã´Æüß ˆªÖ −ÖêÆü´Öß“Öß ¡Öî´ÖÖ×ÃÖú ÃÖ³ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ.
1) ŸÖã´Æüß •Ö´Ö¾ÖÖ. 2) †Ö¯ÖÖ úºþµÖÖ.

(‹ú¡Ö) (²Ö¤ü»Ö)
(ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−ÖÖ) (†Ö¾Ö¿µÖú)
(ÃÖ¾ÖÔ) (†Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖ)
3) ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. 4) ¯ÖÖšü¾ÖÖ.
(ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−ÖÖ) (¯Ö×¸ü¯Ö¡Öú)
(ÃÖÖóµÖÖ) (‹ú)
(×¾Ö³ÖÖÖÖŸÖ»µÖÖ) (†Ö•Ö“Ö)
(†Ö¯Ö»µÖÖ)
VIII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü
úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß †ÖÆêü.
ŸµÖÖ ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ.
1) ŸÖÖê ³ÖÖÂÖê“ÖÖ †Æü¾ÖÖ»Ö †ÖÆêü.
......... ........ †Æü¾ÖÖ»ÖÖ¾Ö¸ü “Ö“ÖÖÔ †ÖÆêü.
2) ŸÖê †Ö¯Ö»Öê ÃÖÖôêû ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß †ÖÆêü.
.......... .......... .......... ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ.
3) ÆüÖ ´ÖÖ—ÖÖ ×´Ö¡Ö †ÖÆêü.
.......... .......... ×´Ö¡ÖÖ“ÖÓ −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü.
4) Æüß ´Öã»ÖÖÓ“Öß †³µÖÖÃÖÖ“Öß ÖÖê»Öß †ÖÆêü.
.......... .......... .......... ÖÖê»ÖßŸÖ ¯ÖÃÖÖ¸üÖ †ÖÆêü.
5) Æêü ÃÖã“ÖêŸÖÖ“ÖÓ †³µÖÖÃÖÖ“ÖÓ ™êü²Ö»Ö †ÖÆêü.
.......... .......... .......... ™êü²Ö»ÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖãÃŸÖÓú †ÖÆêüŸÖ.
IX ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú
¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖ úß×•Ö‹…
(úÖêÖŸÖß, úÖêÖŸÖê, úÖêÖŸÖÓ, úÖêÖÖ•Ö¾Öôû, ãúÖÖ»ÖÖ, ãúÖÖãúÖÖ»ÖÖ)
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖê ¯ÖãÃŸÖú ÃÖã“ÖêŸÖÖú›êü †ÖÆêü. ŸÖê ¯ÖãÃŸÖú úÖêÖÖú›êü †ÖÆêü?

1) Æêü ¯ÖãÃŸÖú ³ÖæÖÖê»ÖÖ“Öê †ÖÆêü. 2) Æüß ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö¸ü“Öß †ÖÆêü.
3) •ÖÖêÃÖê±ú»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. 4) ÃÖ¾ÖÔ ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ.
5) ŸÖß ²ÖÖÆãü»Öß ¿ÖÖÓŸÖÖ•Ö¾Öôû †ÖÆêü. 6) Æêü ³ÖÖÂÖê“Öê †Æü¾ÖÖ»Ö †ÖÆêüŸÖ.
X ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¯ÖÏ¿−Ö ¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ²ÖÖ‡ÔÓ−ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êü. ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êü‰ú úÖ?
1) ˆ´Öê¿Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ ¤êü. 2) Æüß ×´ÖšüÖ‡Ô ‘Öê.
3) ³ÖæÖÖê»ÖÖ“ÖÓ ¯ÖãÃŸÖú ¿ÖÖê¬Ö. 4) †ÖŸÖ µÖÖ.
XI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¤ü‹ Ö‹ •ÖÖê×›ÍüµÖÖë êú ¤æüÃÖ¸êü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸üÖ´Öæ, ŸÖÖ‡Õ−ÖÖ Æêü ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êü.
†Ö¯ÖÖ ŸÖÖ‡Õ−ÖÖ Æêü ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êü‰úµÖÖ.
1) ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ŸÖæ “ÖÆüÖ ‘Öê. ´ÖÖ¾Ö¿Öß, †Ö¯ÖÖ “ÖÆüÖ ..........
2) ˆ´Öê¿Ö, ŸÖæ ²ÖÃÖ. ˆ´Öê¿Ö, †Ö¯ÖÖ ..........
3) ÃÖã“ÖêŸÖÖ, ŸÖæ •Öê¾ÖÖ ú¸ü. ÃÖã“ÖêŸÖÖ, †Ö¯ÖÖ •Öê¾ÖÖ ..........
4) ²ÖÖê¸üÖ›êü, ŸÖã´Æüß “Ö“ÖÖÔ ú¸üÖ. ²ÖÖê¸üÖ›êü, †Ö¯ÖÖ “Ö“ÖÖÔ ..........
5) ¯Öãœüß»Ö ¾ÖÂÖÖÔ“µÖÖ úÖµÖÔÎú´ÖÖÓ¾Ö¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üÖ. †Ö¯ÖÖ ..........
6) ÃÖã¬ÖÖ, ŸÖæ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖ. ÃÖã¬ÖÖ, †Ö¯ÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ..........
7) ŸÖã´Æüß ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü ÖÖ. †Ö¯ÖÖ, ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü ..........
¯Ö×œÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹…

ÃÖÖóµÖÖ ÃÖ³ÖÖ −ÖêÆü´ÖßÃÖÖ¸üµÖÖ“Ö! “ÖêÆü¸êüÆüß ŸÖê“Ö, úÖ´ÖúÖ•ÖÆüß ŸÖê“Ö,
×¾ÖÂÖµÖ¯Ö×¡ÖúÖÆüß ŸÖß“Ö, ÖãôûÖãôûßŸÖ —ÖÖ»Öê»Öê ¿Ö²¤üÆüß ŸÖê“Ö †Ö×Ö ÃÖ³Öê“ÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÆüß ŸÖÖê“Ö!
'¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ−ÖÖŸÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖÓ“µÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖÖ“Öß ¯ÖÏÖŸÖß'. ¯ÖÖ †Ö•Ö“Öß ÃÖ³ÖÖ ×−Ö¸üÖôûß †ÖÆêü.
ÃÖ×“Ö¾ÖÖÓ−ÖÖ ˆŸÃÖÖÆü †ÖÆêü. ³ÖÖÂÖê´Ö¬µÖê ¸üÃÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ“µÖÖ•Ö¾Öôû ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“µÖÖ ŸÖÎúÖ¸üà¾Ö¸ü
ˆ¯ÖÖµÖ †ÖÆêüŸÖ. ¯Öãœü“µÖÖ ¾ÖÂÖÖÔÃÖÖšüß µÖÖê•Ö−ÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ“Öê ‹ú“Ö ¬µÖêµÖ †ÖÆêü '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ
³ÖÖÂÖÖÓŸÖ“Ö ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ−Ö Æü¾Öê'. ŸµÖÖÃÖÖšüß ŸµÖÖÓ“µÖÖ•Ö¾Öôû †−Öêú úÖµÖÔÎú´Ö †ÖÆêüŸÖ. ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ“Ö
ˆŸÃÖÖÆü †ÖÆêü. ¯ÖÏµÖŸ−Ö ú¸üÖ. ¯ÖÏÖŸÖß ¿ÖŒµÖ †ÖÆêü. "³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ Ø•Ö¤üÖ²ÖÖ¤ü!"
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ:
ÃÖÖóµÖÖ ÃÖ²Ö
−ÖêÆü´ÖßÃÖÖ¸üµÖÖ“Ö Æü´Öê¿ÖÖ úß ŸÖ¸üÆü
úÖ´ÖúÖ•Ö úÖ´ÖúÖ•Ö
ÖãôûÖãôûßŸÖ ÖÖê»Ö´ÖÖê»Ö, †Ã¯ÖÂ™ü
—ÖÖ»Öê»Öê Æãü‹
¯ÖÖšü 4 45
¯ÖÏÖŸÖß ¯ÖÏÖ×ŸÖ
¯ÖÖ ¯Ö¸ü, »Öê×ú−Ö
†Ö•Ö“Öß †Ö•Ö úß
×−Ö¸üÖôûß ×−Ö¸üÖ»Öß, †−ÖÖêÖß
ÃÖ×“Ö¾ÖÖÓ−ÖÖ ÃÖ×“Ö¾Ö úÖê
ˆŸÃÖÖÆü ˆŸÃÖÖÆü
¸üÃÖ ¹ý×“Ö
ŸµÖÖÓ“µÖÖ•Ö¾Öôû ˆ−Öêú ¯ÖÖÃÖ
ŸÖÎúÖ¸üà¾Ö¸ü ×¿ÖúÖµÖŸÖÖë ¯Ö¸ü
¯Öãœü“µÖÖ †Ö»Öê
µÖÖê•Ö−ÖÖ µÖÖê•Ö−ÖÖ
‹ú“Ö ‹úÆüß
¬µÖêµÖ »ÖµÖ
³ÖÖÂÖÖÓŸÖ“Ö ³ÖÖÂÖÖ†Öë ´Öë
ŸµÖÖÃÖÖšüß ‡ÃÖêú ²ÖÖ¸êü ´Öë
¯ÖÏµÖŸ−Ö ¯ÖÏµÖŸ−Ö
¿ÖŒµÖ ÃÖÓ³Ö¾Ö
†³µÖÖÃÖ

1) †Ö•Ö“Öß ÃÖ³ÖÖ ú¿ÖÖÃÖÖšüß †ÖÆêü?
2) ¾ÖÖ¸Óü¾ÖÖ¸ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü»µÖÖ−Öê ¿Ö²¤ü úÃÖê —ÖÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ †ÃÖê ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü?
3) ÃÖ×“Ö¾Ö úÃÖê †ÖÆêüŸÖ?
4) ÃÖ×“Ö¾ÖÖÓ“Öê ¬µÖêµÖ úÖµÖ †ÖÆêü?
5) »ÖêÖúÖ−Öê ¿Öê¾Ö™üß úÖêÖŸÖß ‘ÖÖêÂÖÖÖ ×¤ü»Öß †ÖÆêü?
II ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö †Öî¸ü †−Öã“”êû¤ü êú †Ö¬ÖÖ¸ü¯Ö¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) Æêü ³ÖÖÂÖê²Ö§ü»Ö“Öê .......... †ÖÆêüŸÖ.
2) †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖ †Ö¾Ö¿µÖú ŸÖÖê .......... ú¹ý.
3) ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ×−Öú .......... ÃÖÖóµÖÖ .......... ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ.
4) ÃÖÖóµÖÖ ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“µÖÖ .........., .........., .......... ´ÖÖÖ¾ÖÖ.
5) ÖôûÖãôûßŸÖ —ÖÖ»Öê»Öê .......... ŸÖê“Ö †Ö×Ö ÃÖ³Öê“ÖÖ .......... ŸÖÖê“Ö!
III ¯ÖÖšü ´Öë ×ú−Ö ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü, ²ÖŸÖÖ‡‹…
¡Öî´ÖÖ×ÃÖú, −Ö¾ÖÖ, ÖãôûÖãôûßŸÖ
IV −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆü ÃÖê ˆÃÖ ¿Ö²¤ü úÖê “Öã−Öú¸ü ²ÖŸÖÖ‡‹ •ÖÖê ˆÃÖ ¾ÖÖÔ úÖ −Ö
ÆüÖê…
1) ÃÖæ“Ö−ÖÖ, ÃÖ³ÖÖ, ³ÖÖÂÖÖ, ×¾Ö³ÖÖÖ, µÖÖê•Ö−ÖÖ, Ã¯Ö¬ÖÖÔ
2) ˆ¯ÖÖµÖ, †Æü¾ÖÖ»Ö, ¯ÖÏÖŸÖß, ×¾ÖÂÖµÖ, úÖµÖÔÎú´Ö
3) ´ÖŸÖ, ¯Ö×¸ü¯Ö¡Ö, ˆ¯Ö¤êü¿Ö, úÖ´ÖúÖ•Ö, ºþ¯Ö, ¸üÖ•µÖ
4) ±úÖ‡Ô»Ö, ¿Ö²¤ü, †›ü“ÖÖ, ŸÖÎúÖ¸ü, ²ÖÖÖ
5) šêü¾ÖÖ, ‘µÖÖ, ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß, ¯ÖÖšü¾ÖÖ, ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ, µÖÖ
V ¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤üÃÖ´ÖæÆü êú úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ÖêÓ ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ¸üÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤ü/¿Ö²¤üÖë úÖê
¯ÖÆü“ÖÖ×−Ö‹ †Öî¸ü ²ÖŸÖÖ‡‹…
1) ´Öã»ÖÖÖ, ÖãôûÖãôûßŸÖ, úÖôûÖ, ³Öã¸ü³Öã¸üßŸÖ, ¯ÖÖÓœü¸üÖ - (¿Ö²¤ü)
2) ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß, ×−Öôûß, †›ü“ÖÖß, Öêôû, ¡Öî´ÖÖ×ÃÖú, Ã¾ÖÃŸÖ - (ÃÖ³ÖÖ)
3) ÖÆæü, ±ãú»Öê, µÖÖê•Ö−ÖÖ, ²ÖÖÖ, †›ü“ÖÖ - (³ÖÖÂÖÖ)
4) ´ÖÖÖÖß, ÖÆæü, ±æú»Ö, ×“Ö¾Ö›üÖ, ×¯Ö¾ÖôûÖ - (ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß)
VI úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ´Ö¸üÖšüß ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ¿Ö²¤ÖêÓ úÖü ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü
úß×•Ö‹…
1) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ .......... úÖÆüß Æü¾ÖÓ †ÖÆêü úÖ? (†Öî¸ü)
2) †Ö¯ÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖ †Ö¾Ö¿µÖú ŸÖÖê .......... úºþµÖÖ. (²Ö¤ü»ÖÖ¾Ö)
3) ŸÖßÃÖ .......... ‹ú ÃÖ³ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. (ŸÖÖ¸üßÖ úÖê)
4) ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ×−Öú ×¾Ö³ÖÖÖÖŸÖ»µÖÖ .......... ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾ÖÖ. (ÃÖ²Ö)
5) ŸÖß ±úÖ‡Ô»Ö .......... †ÖÆêü? (×úÃÖêú ¯ÖÖÃÖ)

†Ö•Ö ¿ÖÖôêûŸÖ ×¿ÖÖú †Ö×Ö ¯ÖÖ»ÖúÖÓ“Öß ‹ú ÃÖ³ÖÖ †ÖÆêü. Æüß ÃÖ³ÖÖ ¿ÖÖôêû“µÖÖ ÃÖ³ÖÖÖéÆüÖŸÖ
†ÖÆêü. ÃÖ³Öê“ÖÖ ×¾ÖÂÖµÖ †ÖÆêü '¯ÖÖ»ÖúÖÓ“µÖÖ ¾Ö ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“µÖÖ †›ü“ÖÖß ÃÖ´Ö•Öæ−Ö ‘ÖêÖê.' µÖÖ ÃÖ³ÖêŸÖ
×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−ÖÖ ¯ÖÏ¾Öê¿Ö −ÖÖÆüß. ÃÖ³Öê»ÖÖ ÃÖÖôêû ×¿ÖÖú †Ö×Ö ¯ÖÖ»Öú ˆ¯ÖÛÃ£ÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
¯ÖÖ»ÖúÖÓ“µÖÖ úÖÆüß †›ü“ÖÖß, ŸÖÎúÖ¸üß †Ö×Ö ÃÖæ“Ö−ÖÖÆüß †ÖÆêüŸÖ. ŸÖ¸üßÆüß µÖÖ ÃÖ³ÖêŸÖ ÖÖë¬Öôû ¾Ö
†Ö¸ü›üÖ†Öê¸ü›üÖ ´ÖÖ¡Ö −ÖÖÆüß. Æüß µÖÖ ¾ÖÂÖÖÔŸÖß»Ö ¿Öê¾Ö™ü“Öß“Ö ÃÖ³ÖÖ †ÖÆêü. ÃÖ³Öê−ÖÓŸÖ¸ü Ö¸ü´ÖÖÖ¸ü´Ö
“ÖÆüÖ, Ã¾ÖÖ×¤üÂ™ü ²Ö±úá, ×“Ö¾Ö›üÖ †Ö×Ö ¯Öêœêü †ÖÆêüŸÖ.

†Ö•Ö ¤üÖê¯ÖÆü¸ü úÖê úÖµÖÖÔ»ÖµÖ ´Öë ²Öîšüú úÖ †ÖµÖÖê•Ö−Ö úß×•Ö‹… †Ö•Ö ú´ÖÔ“ÖÖ×¸üµÖÖë úß ²Öîšüú
Æîü… †¯Ö−Öß ´ÖÖÑÖë, ú×šü−ÖÖ‡µÖÖÑ †Öî¸ü ÃÖã—ÖÖ¾Ö ÃÖ×“Ö¾Ö ´ÖÆüÖê¤üµÖ êú ÃÖÖ´Ö−Öê ¸ü×Ö‹… ÃÖ³ÖÖ êú ²ÖÖ¤ü
“ÖÖµÖ úÖ ¯ÖÏ²ÖÓ¬Ö úß×•Ö‹… “ÖÖµÖ êú ÃÖÖ£Ö ×´ÖšüÖ‡Ô ¤êü−ÖÖ −Ö ³Öæ×»Ö‹…
IX −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¯ÖÏµÖÖêÖ úß×•Ö‹…

¯ÖÖšü 4 47
†Æü¾ÖÖ»Ö, ±úÖ‡Ô»Ö, ÃÖ³ÖÖ, ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß, ¡Öî´ÖÖ×ÃÖú
X "úÖµÖÖÔ»ÖµÖ ´Öë ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö" êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ‹ú ”ûÖê™üÖ ÃÖÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö×Ö‹…
I ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ×−Ö´−Ö ¯ÖÏúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
1) ×ŸÖ£ÖÓ †Ö¯ÖÖ µÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖ¾Ö¸ü “Ö“ÖÖÔ ú¹ýµÖÖ.
(¾ÖÆüÖÑ Æü´Ö ÃÖ²Ö ‡ÃÖ ×¸ü¯ÖÖê™Ôü ¯Ö¸ü “Ö“ÖÖÔ ú¸ëü…)
2) ÃÖ¾ÖÖÕ“Öß ´ÖŸÖÓ ‘Öê‰úµÖÖ.
(ÃÖ²Ö úß ¸üÖµÖ »Öë…)
3) ŸµÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÖê †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖ †Ö¾Ö¿µÖú ²Ö¤ü»Ö ú¹ýµÖÖ.
(ˆÃÖêú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¸ü¯ÖÖê™Ôü ´Öë †Ö¾Ö¿µÖú ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ú¸ëü…)
1) ´Ö»ÖÖ ŸÖÖê †Ö•Ö“Ö Æü¾ÖÖ †ÖÆêü. (´Öã—Öê ¾ÖÆü †Ö•ÖÆüß “ÖÖ×Æü‹…)
2) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ÆüÖ“Ö Æü¾ÖÖ †ÖÆêü −ÖÖ? (†Ö¯ÖúÖê µÖÆüß “ÖÖ×Æü‹ −Ö?)
3) ÆüÖ“Ö Æü¾ÖÖ †ÖÆêü ´Ö»ÖÖ. (µÖÆüß “ÖÖ×Æü‹ ´Öã—Öê…)
4) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ †ÖÖÖß úÖÆüß Æü¾ÖÓ (†Ö¯ÖúÖê ãú”û †Öî¸ü “ÖÖ×Æü‹ ŒµÖÖ?)
†ÖÆêü úÖ?
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ˆ¤üÖÆü¸üÖ (1.) êú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ¾ÖŒŸÖÖ †Öî¸ü ÁÖÖêŸÖÖ ¤üÖê−ÖÖë
×´Ö»Öú¸ü ‹ú ×ÎúµÖÖ ú¸ü−Öê úÖ ¯ÖÏÃŸÖÖ¾Ö ¾ÖŒŸÖÖ ú¸üŸÖÖ Æîü… ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ÃÖê '‰ú' ¯ÖÏŸµÖµÖ
•ÖÖê›Íüú¸ü 'µÖÖ' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ‹êÃÖê ‡“”ûÖ£ÖÔú ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ²Ö−ÖŸÖê Æïü…
´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ + '‰ú' ¯ÖÏŸµÖµÖ + 'µÖÖ'
ú¸ü + ‰ú + µÖÖ = ú¹ýµÖÖ (ú¸ëü)
‘Öê + ‰ú + µÖÖ = ‘Öê‰úµÖÖ (»Öë)
ˆ¤üÖÆü¸üÖ (2.) êú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë 'Æü¾ÖÖ †ÖÆêü' '“ÖÖ×Æü‹' ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö
ú´ÖÔúÖ¸üú '»ÖÖ' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×¤üÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
×¾Ö×¾Ö¬Ö ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö '»ÖÖ' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×−Ö´−Ö ¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖê ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
ˆ¢Ö´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ´Ö»ÖÖ (´Öã—Öê) †Ö´ÆüÖ»ÖÖ/†Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ (Æü´ÖúÖê)
´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ŸÖã»ÖÖ (ŸÖã´ÖúÖê) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ/†Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ (†Ö¯ÖúÖê)
†−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ ÊÖ»ÖÖ/ŸµÖÖ»ÖÖ (‡ÃÖúÖê/ ÊÖÓ−ÖÖ/ŸµÖÖÓ−ÖÖ (‡−ÖúÖê/ˆ−ÖúÖê)
×Æü»ÖÖ/×ŸÖ»ÖÖ ˆÃÖúÖê)
ÊÖ»ÖÖ/ŸµÖÖ»ÖÖ
¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú '»ÖÖ' úÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ºþ¯Ö '−ÖÖ' êú¾Ö»Ö †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ´Öë ¯ÖÏµÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
II ´Ö¸üÖšüß ´Öë †ÖúÖ¸üÖ−ŸÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ êú ºþ¯Ö ØÆü¤üß úß Æüß ŸÖ¸üÆü ÃÖÓ–ÖÖ êú Ø»ÖÖ ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü
²Ö¤ü»ÖŸÖê Æïü…
¯Öã. ÖÖê¸üÖ ´Öã»ÖÖÖ (ÖÖê¸üÖ »Ö›ÍüúÖ) ÖÖê¸êü ´Öã»ÖÖê (ÖÖê¸êü »Ö›Íüêú)
Ã¡Öß. ÖÖê¸üß ´Öã»ÖÖß (ÖÖê¸üß »Ö›Íüúß) ÖÖê·µÖÖ ´Öã»Öß (ÖÖê¸üß »Ö›Íü×úµÖÖÑ)
−Ö¯ÖãÓ. ÖÖê¸Óü ´Öæ»Ö ÖÖê¸üß ´Öã»ÖÓ
2. µÖ×¤ü ÃÖÓ–ÖÖ ´Öë úÖê‡Ô ×¾Ö³ÖÛŒŸÖ »ÖÖê †Öî¸ü ˆÃÖúÖ ×ŸÖµÖÔËú ºþ¯Ö ¯ÖÏµÖãŒŸÖ ÆüÖê ŸÖÖê ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ êú
†−ŸÖ ´Öë ÃÖ³Öß Ø»ÖÖ ¾Ö“Ö−ÖÖë ´Öë 'µÖÖ' »ÖÖŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
¯Öã. ÖÖê·µÖÖ ´Öã»ÖÖ“ÖÖ (ÖÖê¸êü »Ö›üêú úÖ) ÖÖê·µÖÖ ´Öã»ÖÖÓ“ÖÖ (ÖÖê¸êü »Ö›ÍüúÖë úÖ)
Ã¡Öß. úÖóµÖÖ ´Öã»Öß“ÖÖ (úÖ»Öß »Ö›Íüúß úÖ) úÖóµÖÖ ´Öã»Öà“ÖÖ (úÖ»Öß »Ö›Íü×úµÖÖë úÖ)
−Ö¯ÖãÓ. ´ÖÖêšü¶Ö —ÖÖ›üÖ“ÖÖ (²Ö›Íêü ¯Öê›Íü úÖ) ´ÖÖêšü¶Ö —ÖÖ›üÖÓ“ÖÖ (²Ö›Íêü ¯Öê›ÍüÖë úÖ)
3. ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ×−ÖµÖ´Ö ÃÖÓêúŸÖ¾ÖÖ“Öú ×¾Ö¿ÖêÂÖÖÖë êú ×»Ö‹ ³Öß »ÖÖÖæ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
¯Öã. ÆüÖ/ŸÖÖê Æêü/ŸÖê
Ã¡Öß. Æüß/ŸÖß ÊÖ/ŸµÖÖ
−Ö¯ÖÓã. Æê/ŸÖê Æüß/ŸÖß
×ŸÖµÖÔËú ºþ¯Ö - ÊÖ/ŸµÖÖ
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÆüÖ ´Öã»ÖÖÖ †ÖÆêü. - µÖÆü »Ö›üúÖ Æîü…
ÊÖ ´Öã»ÖÖ•Ö¾Öôû ¾ÖÊÖ †ÖÆêüŸÖ. - ‡ÃÖ »Ö›Íüêú êú ¯ÖÖÃÖ úÖ×¯ÖµÖÖÑ Æïü…
4. ¿ÖêÂÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ¿Ö²¤üÖë ´Öë Ø»ÖÖ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖê‡Ô ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
¯Öã. ÃÖãÓ¤ü¸ü ´Öã»ÖÖÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü ´Öã»ÖÖê
Ã¡Öß. ÃÖãÓ¤ü¸ü ´Öã»ÖÖß ÃÖãÓ¤ü¸ü ´Öã»Öß
−Ö¯ÖãÓ. ÃÖãÓ¤ü¸ü ´Öæ»Ö ÃÖãÓ¤ü¸ü ´Öã»ÖÓ
¯ÖÖšü 4 49
III ×úÃÖß ¾ÖÃŸÖã µÖÖ ²ÖÖŸÖ êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë ÃÖã×−ÖÛ¿“ÖŸÖŸÖÖ ¯ÖÏú™ü ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö
´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Öß ¾ÖÖŒµÖ êú †−ŸÖ ´Öë '−Ö' µÖÖ '−ÖÖ' »ÖÖÖú¸ü ¯ÖÏ¿−Ö ú¸üŸÖê Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÆüÖ †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü ŸÖÖÓ¤æüôû“Ö †ÖÆêü −ÖÖ?/−ÖÓ?
µÖÆü †ÖÓ²Öê´ÖÖêÆüÖê¸ü “ÖÖ¾Ö»Ö Æüß Æîü −ÖÖ?/−Ö?
IV ØÆü¤üß 'êú ²ÖÖ¸êü ´Öë' '²ÖÖ²ÖŸÖ' ¯ÖÏµÖÖêÖÖë êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ´Öë '²ÖÖ²ÖŸÖ, ²Ö§ü»Ö' ü'ÃÖÖšüß' ‹êÃÖê †¾µÖµÖÖë
úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æî… µÖê †¾µÖµÖ ºþ¯Ö ÃÖÓ–ÖÖ†Öë ŸÖ£ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë êú ×ŸÖµÖÔËú ºþ¯ÖÖêÓ ÃÖê •ÖÖê›Íêü •ÖÖŸÖê
Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1. ×¿ÖúµÖÖ + ²ÖÖ²ÖŸÖ = ×¿ÖúµÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ - ×¿ÖÖÖ êú ²ÖÖ²ÖŸÖ
×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−ÖÖ ×¿ÖúµÖÖ²ÖÖ²ÖÖŸÖ ˆŸÃÖÖÆü Æü¾ÖÖ.
(×¾ÖªÖÙ£Ö†Öë ´Öë ×¿ÖÖÖ êú ²ÖÖ²ÖŸÖ ˆŸÃÖÖÆü “ÖÖ×Æü‹…)
2. ×¿ÖúµÖÖ + ²Ö§ü»Ö = ×¿ÖúµÖÖ²Ö§ü»Ö - ×¿ÖÖÖ êú ²ÖÖ²ÖŸÖ
¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ×¿ÖúµÖÖ²Ö§ü»Ö ˆŸÃÖÖÆü ¯ÖÖ×Æü•Öê.
(Æü¸ ü‹ú ´Öë ×¿ÖÖÖ êú ²ÖÖ²ÖŸÖ ˆŸÃÖÖÆü “ÖÖ×Æü‹…)
3. ×¿ÖúµÖÖ + ÃÖÖšüß = ×¿ÖúµÖÖÃÖÖšüß - ×¿ÖÖÖ êú ×»Ö‹…
ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ ×¿ÖúµÖÖÃÖÖšüß ¿ÖÖôûÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. (ÃÖ²Ö úÖê ×¿ÖÖÖ êú ×»Ö‹ Ãæú»Ö “ÖÖ×Æü‹…)
4. ´ÖÖ—µÖÖ + ²ÖÖ²ÖŸÖ = ´ÖÖ—µÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ - ´Öê¸êü ²ÖÖ¸êü ´Öë
´ÖÖ—µÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ ŸÖã»ÖÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖß †ÖÆêü úÖ? (´Öê¸êü ²ÖÖ¸êü ´Öë ŸÖã´Æëü •ÖÖ−ÖúÖ¸üß Æîü ŒµÖÖ?)
5. ÃÖ³Öê + ²Ö§ü»Ö = ÃÖ³Öê²Ö§ü»Ö - ÃÖ³ÖÖ êú ²ÖÖ¸êü ´Öë/ÃÖ³ÖÖ êú ²ÖÖ²ÖŸÖ
ÃÖ³Öê²Ö§ü»Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸ü. (ÃÖ³ÖÖ êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ÃÖÖê“ÖÖê…) (ÃÖ³ÖÖ êú ²ÖÖ²ÖŸÖ ÃÖÖê“ÖÖê.)
V ¯ÖÏ¿−Ö ¾ÖÖ“Öú ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´ÖÖë êú ×ŸÖµÖÔú ºþ¯ÖÖë úß ×«ü¹ýÛŒŸÖ ´Öë ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Öß
×¾Ö³ÖÛŒŸÖ ¯ÖÏÖµÖ„ ²ÖÖ¤ü ¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤ü ´Öë »ÖÖŸÖß Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ãúÖÖ»ÖÖ -×úÃÖúÖê
ãúÖÖãúÖÖ»ÖÖ - ×úÃÖ ×úÃÖúÖê
ãúÖÖ ãúÖÖ»ÖÖ - ×úÃÖ, ×úÃÖ úÖ
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 5
´ÖÓÖôÖÖÖî¸üß“Öß ŸÖµÖÖ¸üß ´ÖÓÖôûÖÖÖî¸üß úß ŸÖîµÖÖ¸üß
×−Ö¿ÖÖ : ×¯ÖÏµÖÖ, †Ö•Ö †Ö´Ö“µÖÖ ÃÖã´Ö−ÖŸÖÖ‡Ô“Öß ×−Ö¿ÖÖ : ×¯ÖÏµÖÖ, †Ö•Ö †¯Ö−Öß ÃÖã´Ö−Ö ¤üß¤üß úß
´ÖÓÖôûÖÖÖî¸ü †ÖÆêü. †Ö•Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ '´ÖÓÖôûÖÖÖî¸üß' Æîü… †Ö•Ö Æü´Öë ¸üÖ´ÖæúÖúÖ êú
¸üÖ´ÖæúÖúÖÓ“µÖÖ ²ÖÖÖêŸÖ •ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ. “Ö»Ö, ²ÖÖß“Öê ´Öë •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… “Ö»ÖÖê ¸üÖ´ÖæúÖúÖ
†Ö¯ÖÖ ¸üÖ´ÖæúÖúÖÓ“µÖÖ ²ÖÖÖêŸÖæ−Ö Öæ¯Ö Öæ¯Ö êú ²ÖÖß“Öê ÃÖê œêü¸ü ÃÖÖ¸êü ±æú»Ö »Öê †Ö‹Ñ…
±ãú»ÖÓ †ÖÖæµÖÖ.
×¯ÖÏµÖÖ : ÆüÖê ÃÖÖêôûÖ ¯ÖÏúÖ¸ü“Öß ¯ÖÖ−ÖÓ ¯ÖÖ ×¯ÖÏµÖÖ : ÆüÖÑ ÃÖÖê»ÖÆü ŸÖ¸üÆü êú ¯Ö¢Öê ³Öß ŸÖÖê »ÖÖ−ÖÖ
†ÖÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖßŸÖ −ÖÖ? “ÖÖ×Æü‹ −Ö?
×−Ö¿ÖÖ : ÆüÖê ŸÖ¸ü! ¯ÖÖ−ÖÓ †Ö×Ö ±ãú»ÖÓ ¤üÖê−Æüß ×−Ö¿ÖÖ : ÆüÖÑ ŸÖÖê, ¯Ö¢Öê †Öî¸ü ±æú»Ö ¤üÖ−ê ÖÖë Æüß
†ÖÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖßŸÖ. †ÖÓ²ÖÖ, ¯Öêºþ, ¾Ö›, Ø»Ö²Öæ, “ÖÖ×Æü‹… †Ö´Ö, †´Öºþ¤ü, ²Ö¸üÖ¤ü, −Öß²Öæ,
Ø¯Ö¯Öôû †Ö×Ö Ø“Ö“Ö! ¯Öß¯Ö»Ö †Öî¸ü ‡´Ö»Öß (êú)…
×¯ÖÏµÖÖ : ±úŒŸÖ ÃÖÆüÖ“Ö! ‡ŸÖ¸ü ¯ÖÖ−ÖÓ †ÖÖÖµÖ»ÖÖ ×¯ÖÏµÖÖ : ×ÃÖ±Ôú ”ûÆü Æüß! †−µÖ ¯Ö¢Öê −ÖÆüà »ÖÖ−ÖÖ
−ÖúÖêŸÖ úÖ? “Ö»Ö, ãúÃÖã´Ö †Ö×Ö ãú´Öã¤ü»ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ŒµÖÖ? “Ö»ÖÖê, ãúÃÖã´Ö †Öî¸ü ãú´Öã¤ü
Æüß ²ÖÖê»Ö¾Ö. ŸµÖÖÓ−ÖÖÆüß ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ‘Öê‰ú−Ö úÖê ³Öß ²Öã»ÖÖ†Öê… ˆ−Æëü ³Öß ÃÖÖ£Ö »Öê •ÖÖ−ÖÖ
•ÖÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. “ÖÖ×Æü‹…
×−Ö¿ÖÖ : ãúÃÖã´Ö, ãú´Öã¤ü “Ö»ÖÖ Ö »Ö¾Öú¸ü. Öæ¯Ö ×−Ö¿ÖÖ : ãúÃÖã´Ö, ãú´Öã¤ü •Ö»¤üß “Ö»ÖÖê −Ö! ²ÖÆãüŸÖ
¯ÖÖ−ÖÓ †Ö×Ö ±ãú»ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖ¸êü ¯Ö¢Öê †Öî¸ü ±æú»Ö ‡ú½êü ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…
¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ãúÃÖã´Ö : ¾ÖÖÆü ¾ÖÖÆü! ²ÖÖß“Öê ´Öë ±æú»Ö Æüß ±æú»Ö Æïü,
ãúÃÖã´Ö : †µµÖÖ! ²ÖÖÖêŸÖ ×úŸÖß ±ãú»ÖÓ“Ö ±ãú»ÖÓ −ÖÖ?
†ÖÆêüŸÖ −ÖÖÆüß? ãú´Öã¤ü : •ÖæÆüß, “Ö´Öê»Öß, ´ÖÖêÖ¸üÖ, Öã»ÖÖ²Ö - ˆ‡Ô
ãú´Öã¤ü : •Öã‡Ô, “Ö´Öê»Öß, ´ÖÖêÖ¸üÖ Öã»ÖÖ²Ö.... †ÖÓ ´ÖÖÑ - ±æú»Ö Æüß ±æú»Ö! ±æú»Ö Æüß ±æú»Ö! µÖÆü ŸÖÖê
²ÖÖ‡Ô ... ±ãú»ÖÓ“Ö ±ãú»ÖÓ! ±ãú»ÖÓ“Ö ±ãú»ÖÓ! Æêü ŸÖ¸ü ÃÖ²ÖÃÖê ÃÖãÓ¤ü¸ü ¥ü¿µÖ Æîü…
ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü ¥ü¿µÖ †ÖÆêü. ×¯ÖÏµÖÖ : ÆüÖÑ, †Öî¸ü µÖÆ ¤êüÖÖêü Öë¤üÖ, µÖÆü Öã»Ö
×¯ÖÏµÖÖ : ÆüÖê ŸÖ¸ü. †Ö×Ö ÆüÖ ²Ö‘Ö —Öë›æü, ÆüÖ ŸÖê¸ü›üÖ ´ÖêÆÑü¤üß †Öî¸ü µÖÆü êú¾Ö›ÍüÖ… Öë¤êü úß †¯ÖêÖÖ
†Ö×Ö ÆüÖ êú¾Ö›üÖ! —ÖêÓ›æü¯ÖêÖÖ êú-¾Ö›ü¶Ö“ÖÖ êú¾Ö›Íêü úß ÃÖãÖÓ¬Ö †×¬Öú ´ÖÖ¤üú Æîü…
ÃÖãÖÓ¬Ö •ÖÖÃŸÖ ´ÖÖ¤üú †ÖÆêü. ×−Ö¿ÖÖ : ×¯ÖÏµÖÖ, ŸÖã´Ö ×ÃÖ±Ôú ¯Ö¢Öê ‡ú÷êü ú¸üÖê…
×−Ö¿ÖÖ : ×¯ÖÏµÖÖ, ŸÖæ ±úŒŸÖ ¯ÖÖ−ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸ü. ×¯ÖÏµÖÖ : ŒµÖÖë? ´Öã—Öê ±æú»Ö −ÖÆüà ŸÖÖê›ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹?
×¯ÖÏµÖÖ : úÖ? ´Öß ±ãú»ÖÓ ŸÖÖê›üÖµÖ»ÖÖ −ÖúÖê?
×−Ö¿ÖÖ : ‹êÃÖÖ −ÖÆüà Æîü ×¯ÖÏµÖÖ… ±æú»Ö ŸÖÖê ŸÖÖê›Íü−ÖÖ

Æüß “ÖÖ×Æü‹… »Öê×ú−Ö ¾ÖÆü úÖ´Ö ŸÖÖê ãú´Öã¤ü
¯ÖÖšü 5 51
×−Ö¿ÖÖ : ŸÖÃÖÓ −ÖÖÆüß ÖÓ ×¯ÖÏµÖÖ! ±ãú»ÖÓ ŸÖ¸ü úÖ Æîü…

ŸÖÖê›üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ“Ö. ¯ÖÖ ŸÖê úÖ´Ö ŸÖ¸ü ãú´Öã¤ü : ¾ÖÖÆü ¾ÖÖÆü… Öã»ÖÖ²Ö ×úŸÖ−Öê ¸ÓüÖÖë êú Æïü…
ãú´Öã¤üú›êü †ÖÆêü. ÖÆü¸üÖ ¯Öß»ÖÖ, ¿Öã³ÖÏ ÃÖ±êú¤ü, Æü»úÖ ¯Öß»ÖÖ
ãú´Öã¤ü : ¾ÖÖ ¾ÖÖ! Öã»ÖÖ²Ö ×ú¢Öß ¸ÓüÖÖÓ“Öê †ÖÆêüŸÖ! †Öî¸ü Öã»ÖÖ²Öß… ¸ÓüÖ Æüß ¸ÓüÖ… »Öê×ú−Ö ¾ÖÆü
ÆüÖ ×¯Ö¾ÖôûÖ¬Ö´Öú, ŸÖÖê ¯ÖÖÓœü¸üÖ¿Öã³ÖÏ, ØÃÖ¤æü¸ü •ÖîÃÖÖ ÃÖãÖÔ »ÖÖ»Ö Öã»ÖÖ²Ö ÃÖ²ÖÃÖê
×¯Ö¾ÖôûÃÖ¸ü, †Ö×Ö Öã»ÖÖ²Öß ¸ÓüÖ“Ö ¸ÓüÖ. ¯ÖÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü Æîü…
ŸÖÖê »ÖÖ»Ö³Ö›üú ãÓúú¾ÖÖÃÖÖ¸üÖÖ Öã»ÖÖ²Ö ×−Ö¿ÖÖ : ‹ê, µÖÆü ›ü×»ÖµÖÖ ×úÃÖúß Æîü?
ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÖÆêü. ãú´Öã¤ü : ´Öê¸üß ŸÖÖê −ÖÆüà Æîü… ãúÃÖã´Ö úß Æîü ŒµÖÖ?
×−Ö¿ÖÖ : ‹, Æüß ¯Ö¸ü›üß ãúÖÖ“Öß †ÖÆêü? ãúÃÖã´Ö : −ÖÆüà, ×¯ÖÏµÖÖ úß ÃÖÖÃÖ úß Æîü…
ãú´Öã¤ü : ´ÖÖ—Öß −ÖÖÆüß. ãúÃÖã´Ö“Öß †ÖÆêü úÖ? ×¯ÖÏµÖÖ : ÆüÖÑ, ²ÖÆãüŸÖ ²Ö×œÍüµÖÖ Æîü −Ö? †¸üê, µÖÆü
”ûÖê™üÖ ÃÖ±êú¤ü ±æú»Ö úÖî−ÖÃÖÖ Æîü?
ãúÃÖã´Ö : −ÖÖÆüß. ×¯ÖÏµÖÖ“µÖÖ ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ“Öß †ÖÆêü. ãú´Öã¤ü : µÖÆü Æü¸üØÃÖÖÖ¸ü Æîü… ‡ÃÖúß ÃÖãÖÓ¬Ö †−µÖ
×¯ÖÏµÖÖ : ÆüÖê, Öæ¯Ö ”ûÖ−Ö †ÖÆêü −Ö? †ÖÓ Æêü ”ûÖê™Óü ±æú»ÖÖë úß †¯ÖêÖÖ †×¬Öú ´ÖÖêÆüú Æîü… †¸êü,
¯ÖÖÓœü¸Óü ±æú»Ö úÃÖ»ÖÓ †ÖÆêü? ¯Ö¸ü ×−Ö¿ÖÖ úÆüÖÑ Æîü?
ãú´Öã¤ü : ÆüÖ ¯ÖÖ×¸ü•ÖÖŸÖú †ÖÆêü µÖÖ“ÖÖ ÃÖãÖÓ¬Ö ãúÃÖã´Ö : ¾ÖÆü ¤êüÖÖê ˆÃÖ »ÖÖ»Ö Öã»ÖÖ²Ö êú ¯ÖÖî¬Öê
‡ŸÖ¸ü ±ãú»ÖÖÓ¯ÖêÖÖ †×¬Öú ´ÖÖêÆüú †ÖÆêü. †Ö êú ¯ÖÖÃÖ Æîü!
¯ÖÖ ×−Ö¿ÖÖ ãúšÓü †ÖÆêü? ×−Ö¿ÖÖ : †¸êü! ÃÖ²Ö •Ö»¤üß “Ö»ÖÖê! ¤êü¸ü ´ÖŸÖ ú¸üÖê…
ãúÃÖã´Ö : ŸÖß úÖµÖ ŸµÖÖ »ÖÖ»Ö Öã»ÖÖ²ÖÖ“µÖÖ — Æü´Öë •Ö»¤üß-•Ö»¤üß úÖ´Ö ×−Ö²Ö™üÖ−Öê “ÖÖ×Æü‹…
ÖÖ›üÖ•Ö¾Öôû †ÖÆêü.
×−Ö¿ÖÖ : ‹, »Ö¾Öú¸ü “Ö»ÖÖ ÖÓ ÃÖÖóµÖÖ•ÖÖß!
ˆ¿Öß¸ü ú¹ý −ÖúÖ. †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ³Ö¸üÖ³Ö¸ü
úÖ´ÖÓ ú¸üÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖßŸÖ.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
†Ö´Ö“µÖÖ Æü´ÖÖ¸êü
†Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ Æü´Öë
²ÖÖÖêŸÖ ²ÖÖß“Öê ´Öë
•ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹
“Ö»Ö “Ö»ÖÖê
Öæ¯Ö ²ÖÆãüŸÖ
†ÖÖæµÖÖ »Öê †Ö‹Ñ
¯ÖÏúÖ¸ü“Öß ¯ÖÏúÖ¸ü úß
¯ÖÖ−ÖÓ ¯Ö¢Öê
†ÖÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖßŸÖ »ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹
¤üÖê−Æüß ¤üÖê−ÖÖë
†ÖÓ²ÖÖ †Ö´Ö
¯Öê¹ý †´Öºþ¤ü
¾Ö›ü ²Ö¸üÖ¤ü, ¾Ö™ü ü
Ø»Ö²Öæ −Öß²Öæ
Ø¯Ö¯Öôû ¯Öß¯Ö»Ö
Ø“Ö“Ö ‡´Ö»Öß
²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÃÖÖ£Ö
ÖÖêôûÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ ‡ú÷êü ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹
•Öã‡Ô •ÖæÆüß
†ÖÓ ²ÖÖ‡Ô ˆ‡Ô ´ÖÖÑ
ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ÃÖ²ÖÃÖê
ÆüÖê ŸÖ¸ü ÆüÖÑ ŸÖÖê
—Öë›æü Öë¤üÖ
ŸÖê¸ü›üÖ Öã»Ö ´ÖêÆÑü¤üß
ÃÖãÖÓ¬Ö ÃÖãÖÓ¬Ö
ÖÖêôûÖ ú¸ü ‡ú÷üÖ ú¸ü
ŸÖÖê›üÖµÖ»ÖÖ −ÖúÖê −ÖÆüà ŸÖÖê›Íü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹
×¯Ö¾ÖôûÖ¬Ö´Öú ÖÆü¸üÖ ¯Öß»ÖÖ
¯ÖÖÓœü¸üÖ¿Öã³ÖÏ ¿Öã³ÖÏ ÃÖ±êú¤ü
×¯Ö¾ÖôûÃÖ¸ü Æü»úÖ ¯Öß»ÖÖ
»ÖÖ»Ö³Ö›üú ÃÖãÖÔ »ÖÖ»Öü
ãÓúú¾ÖÖÃÖÖ¸üÖÖ ØÃÖ¤æü¸ü •ÖîÃÖÖ
¯Ö¸ü›üß ›ü×»ÖµÖÖ
ãúÖÖ“Öß ×úÃÖ úß
ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ“Öß ÃÖÖÃÖ úß
”ûÖ−Ö ²Ö×œÍüµÖÖ
¯ÖÖÓœü¸üÓ ÃÖ±êú¤ü
úÃÖ»ÖÓ úÖî−ÖÃÖÖ
¯ÖÖ×¸ü•ÖÖŸÖú Æü¸üØÃÖÖÖ¸ü
‡ŸÖ¸ü †−µÖ
—ÖÖ›üÖ•Ö¾Öôû ¯Öê›Íü êú ¯ÖÖÃÖ
ÃÖÖóµÖÖ •ÖÖß ÃÖ²Ö »ÖÖêÖ
³Ö¸üÖ³Ö¸ü •Ö»¤üß-•Ö»¤üß
ú¸üÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖßŸÖ ×−Ö²Ö™üÖ−Öê “ÖÖ×Æü‹
¯ÖÖšü 5 53
†³µÖÖÃÖ

1) †Ö•Ö ãúÖÖ“Öß ´ÖÓÖôûÖÖÖî¸ü †ÖÆêü?
2) ´ÖÓÖôûÖÖÖî¸üßÃÖÖšüß ×úŸÖß ¯ÖÏúÖ¸ü“Öß ¯ÖÖ−ÖÓ †ÖÖÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ?
3) ²ÖÖÖêŸÖ ãúšü»Öß ãúšü»Öß ±ãú»ÖÓ †ÖÆêüŸÖ?
4) ”ûÖê™Óü ¯ÖÖÓœü¸Óü ±æú»Ö úÃÖ»ÖÓ †ÖÆêü?
5) ×−Ö¿ÖÖ ãúšêü †ÖÆêü?
II −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ¿Ö²¤ü êú ÃÖÖ£Ö ¤üß Ö‡Ô ÃÖÓ–ÖÖ ¿Ö²¤üÖë úÖê •ÖÖê›Íüú¸ü ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ²Ö−ÖÖ‡‹…
¾ÖÖ¸üÖ
ÃÖÖ¾Ö»Öß
£ÖÓ›üÖÖ¸ü ÖÖê»Öß
—Öãôæûú
¯ÖÖÖß
¤æü¬Ö
III úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖêÓ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ¸ü´ÖÖ ²ÖÖß“µÖÖŸÖ Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öß .......... ±ãú»ÖÓ ŸÖÖê›üŸÖê. (×¯Ö¾ÖôûÖ¬Ö´Öú)
2) ¸ü´Öê¿Ö ¤üÖê−Ö .......... ×¯Ö¿Ö¾µÖÖÓ´Ö¬Öê ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ‘ÖêêŸÖÖê. (´ÖÖêšüß)
3) ŸÖÖê ŸÖã—ÖÖ .......... ‹ú ³ÖÖ‰ú †ÖÆêü. (‹ãú»ÖŸÖß)
4) ŸÖæ ŸÖã—µÖÖ .......... ²Ö×ÆüÖß²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖê. (”ûÖê™üß)
5) •ÖÖêÃÖê±ú ŸµÖÖ .......... ±úÖ‡Ô»Öß †ÖÖ. (−Ö¾Öß)
6) ÃÖã“ÖêŸÖÖ .......... ¯ÖãÃŸÖúÖ•Ö¾Öôû ¯Öê−Ö ¿ÖÖê¬ÖŸÖêµÖ. (¯ÖÖÓœü¸Óü)
7) ¤üÖê−Ö .......... ãú¡µÖÖÓ“µÖÖ ×¯Ö»»ÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¿ÖÖÓŸÖÖ ÖêôûŸÖê. (”ûÖê™Öü)
8) ÆüÖê .......... ¯ÖÖ−ÖÓ ¯ÖÖ †ÖÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖßŸÖ −ÖÖ? (ÃÖÖêôûÖ ¯ÖÏúÖ¸ü)
IV úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ÆüÖ Öã»ÖÖ²Ö ......... †ÖÆêü. 2) ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Õú›êü ......... ×¯Ö»»Öæ †ÖÆêü.
Æêü ±æú»Ö ........... †ÖÆêü. ˆ´Öê¿Ö ×¯ÖÏµÖÖ“ÖÖ ........ ³ÖÖ‰ú †ÖÆêü.
Æüß ÃÖÖ›üß ......... †ÖÆêü. ×¯ÖÏµÖÖ ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ“Öß ..... ²ÖÆüßÖ †ÖÆêü.
[×¯Ö¾ÖôûÖ] [»ÖÆüÖ−Ö]
3) ´ÖÖ—µÖÖú›êü ‹ú .......... ×“Ö¡Ö †ÖÆêü.
†Ö´Ö“µÖÖ ¾ÖÖÖÔŸÖ ‹ú .......... ´Öã»ÖÖÖ †ÖÆêü.
†Ö´Ö“µÖÖ ¾ÖÖÖÔŸÖ ‹ú .......... ´Öã»ÖÖß †ÖÆêü.
[ÃÖãÓ¤ü¸ü]
V ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ÃÖÓ–ÖÖ ¿Ö²¤ü êú Ã£ÖÖ−Ö¯Ö¸ü úÖêÂšüú ´Öë ¤üß Ö‡Ô ÃÖÓ–ÖÖ†Öë úÖ Ø»ÖÖ ¾Ö“Ö−Ö êú
†−ÖãÃÖÖ¸ü ÃÖÆüß ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü −Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
Æüß ²ÖÖÆãü»Öß −Ö¾Öß †ÖÆêü.
(ŸÖÖÓ¤æüôû, ×´Ö¸ü“µÖÖ, ¯ÖãÃŸÖú, ¯Öê−Ö, úÖµÖÔÎú´Ö, ‘Ö¸ü, “ÖêÆü¸üÖ, ´ÖÖ»Ö)
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖß ²ÖÖÆãü»Öß ”ûÖ−Ö †ÖÆêü. ŸµÖÖ ²ÖÖÆãü»µÖÖ ”ûÖ−Ö †ÖÆêüŸÖ.
1) ×´Ö¸ü“Öß »ÖÖ»Ö³Ö›üú †ÖÆêü. 2) ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö¸ü“Öß ×ŸÖÖ™ü †ÃÖŸÖê.
3) ŸÖß ´Öã»ÖÖß ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÖÆêü. 4) ¯ÖãÃŸÖúÖ“Öê ¯ÖÖ−Ö ÖãôûÖãôûßŸÖ †ÖÆêü.
5) ŸÖê ±æú»Ö ×¯Ö¾ÖôûÃÖ¸ü †ÖÆêü. 6) ŸÖê —ÖÖ›ü ›êü¸êü¤üÖ¸ü †ÖÆêü.
7) ŸÖß ›üÖôû Ö¸üÖ²Ö †ÖÆêü. 8) ŸÖæ ŸÖê Öã»ÖÖ²Öß ±æú»Ö †ÖÖ.
VII ¤üÖê−ÖÖë ×¾Ö³ÖÖÖÖë ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖêÓ úÖ ÃÖÆüß ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ †“ÖÖ™ü −ÖÖ¾Ö úÖµÖ?
ŸÖã´Ö“ÖÓ ´Öæôû ØúúÖóµÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
ŸÖã—ÖÓ ¯ÖæÖÔ ×¿Ö¾µÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
‡£Öê ú¹ýÖ ´ÖÖ¸üÖ´ÖÖ¸üß †ÖÆêü.
‡£Öê †¾ÖÖÔ“µÖ ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ?
×ÃÖ−Öê´ÖÖŸÖ ¤üÖÖ¤üÖ Ö¤üá †ÖÆêü.
VIII úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
1) Öã»ÖÖ²Ö ........ †ÖÆêü. [±úÖ¸ü, ¯ÖÖÓœü¸üÖ¿Öã³ÖÏ, ŸÖé¯ŸÖ]
2) ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ......... Ö¤üá †ÖÆêü. [×Æü¸ü¾Öß, −Öß™ü, Öæ¯Ö]
3) ŸÖã´Ö“µÖÖú›êü ........ ×´Ö¸ü“Öß †ÖÆêü úÖ? [Öã»ÖÖ²Öß, »ÖÖ»Ö³Ö›üú, ú¹ýÖ]
4) ¿Öê¾ÖÓŸÖß ......... †ÖÆêü. [×¯Ö¾ÖôûÖ¬Ö´Öú, ×¯Ö¾ÖôÓû¬Ö´Öú, ×¯Ö¾Öôûß¬Ö´Öú]
5) ŸÖã´Ö“ÖÓ ......... −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? [´ÖÆüÖÖ, †¾ÖÖÔ“µÖ, ¯ÖæÖÔ]
IX úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: (Æêü) (ŸÖÖÓ²Ö›üÖ) (Öã»ÖÖ²Ö) (±æú»Ö) (´ÖÖêšüÖ) (†ÖÆêü)
ÊÖ ŸÖÖÓ²Ö›ü¶Ö Öã»ÖÖ²ÖÖ“ÖÓ ±æú»Ö ´ÖÖêšÓü †ÖÆêü.
1) (Æêü) (´Öß) (²ÖÖÖ) (´ÖÖêšüÖ) (×¯Ö¾ÖôûÖ) (Öã»ÖÖ²Ö) (±æú»Ö) (†ÖÆêü)
2) (†Ö´Æüß) (ÖÖ¾Ö) (²ÖÖÆêü¸ü) (‹ú) (´ÖÖêšüÖ) (²ÖÖÖ) (†ÖÆêü)
3) (“Ö»Ö) (´ÖÓÖôûÖÖÖî¸ü) (ÃÖÖšüß) (±æú»Ö) (ŸÖÖê›ü)
4) (ˆªÖ) (ÃÖÖôêû) (ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß) (‹ú) (×´Ö™üàÖ) (²ÖÖê»Ö¾Ö)
5) (‡£Öê) (Ø³ÖŸÖ) (úÖ−Ö) (ŸÖé¯ŸÖ) (†ÖÆêü)
¯ÖÖšü 5 55
X ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú Ã£ÖÖ−Ö¯Ö¸ü, ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü
¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÏ¿−Ö êú ŸÖß−Ö-ŸÖß−Ö ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…
1) Æêü ±æú»Ö ŸÖÖ²Ö›Óü †ÖÆêü. 2) ÆüÖ Öã»ÖÖ²Ö ŸÖÖÓ²Ö›üÖ †ÖÆêü.
»ÖÖ»Ö »ÖÖ»Ö
”ûÖê™Öü ”ûÖê™Öü
´ÖÖêšÖ ´ÖÖêšÖü
Æêü ±æú»Ö úÃÖÓ †ÖÆêü? ÆüÖ Öã»ÖÖ²Ö úÃÖÖ †ÖÆêü?
3) Æüß ¿Öê¾ÖÓŸÖß ×¯Ö¾Öôûß †ÖÆêü.
¯ÖÖÓœü¸üÖ
”ûÖê™Ö
´ÖÖêšÖ
Æüß ¿Öê¾ÖÓŸÖß ú¿Öß †ÖÆêü?
XI 'úÃÖÖ' ¿Ö²¤ü êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¯ÖÏ¿−Ö ¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö
²Ö−ÖÖ‡‹…
1) Æêü Öã»ÖÖ²Ö ´ÖÆüÖÖ †ÖÆêüŸÖ. 2) Æüß ±ãú»ÖÓ ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÖÆêüŸÖ.
3) Æêü ±ãú»Ö ”ûÖê™üÃÖÓ †ÖÆêü. 4) Æüß ¿Öê¾ÖÓŸÖß ×¯Ö¾Öôûß †ÖÆêü.
5) ÊÖ ´Öã»Öß »ÖÆüÖ−Ö †ÖÆêüŸÖ. 6) ÆüÖ ´Öã»ÖÖÖ ´ÖÖêšüÖ †ÖÆêü.
XII ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸üÖ úß×•Ö‹…
(”ûÖ−Ö, ÃÖÖôûß, ÃÖ¾ÖÔ, ¯ÖÖÓœü¸üß, ¯ÖÖÓœü¸üß¿Öã³ÖÏ, ×¯Ö¾ÖôûÖ¬Ö´Öú, ×¯Ö¾Öôûß¬Ö´Öú, ”ûÖê™üß-”ûÖê™üß,
−ÖÖ•Öæú, ×Æü¸ü¾ÖßÖÖ¸ü, −Ö¾Öß, »ÖÖ»ÖÃÖ¸ü, ÃÖãÓ¤ü¸ü)
ÆüÖ Öã»ÖÖ²Ö ......... †ÖÆêü. ŸÖß ¿Öê¾ÖÓŸÖßÆüß ......... †ÖÆêü. †Ö×Ö Æüß ¯ÖÖ×¸ü•ÖÖŸÖúÖ“Öß .........
......... ......... ±ãú»ÖÓ! ×úŸÖß ......... †ÖÆêüŸÖ! ²ÖÖÖêŸÖ ......... —ÖÖ›Óü †ÖÆêüŸÖ. —ÖÖ›üÖ“Öß
......... ¯ÖÖ−ÖÓ ......... †ÖÆêüŸÖ. •Öã‡Ô, “Ö´Öê»Öß, ´ÖÖêÖ¸üÖ, µÖÖÓ“Öß ±ãú»ÖÓ ......... †ÖÆêüŸÖ, .........
±ãú»ÖÓ ......... †ÖÆêüŸÖ. ......... ²ÖÖÖ“Ö ......... †ÖÆêü.

ÃÖãÓ¤ü¸ü ²ÖÖÖ
†Ö´Ö“µÖÖ ÖÖ¾ÖÖ²ÖÖÆêü¸ü ‹ú ´ÖÖêšüß ²ÖÖÖ †ÖÆêü. †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ŸµÖÖ ²ÖÖÖêŸÖ •ÖÖµÖ»ÖÖ
¯ÖÖ×Æü•Öê. ²ÖÖÖêŸÖ ŸÖ·ÆêŸÖ·Æê“Öß —ÖÖ›Óü †ÖÆêüŸÖ. úÖÆüß ¯ÖÏ“ÖÓ›ü ¾ÖéÖ ŸÖ¸ü úÖÆüß ”ûÖê™üß —Öã›ãü¯ÖÓ! úÖÆüß
›êü¸êü¤üÖ¸ü —ÖÖ›Óü ŸÖ¸ü úÖÆüß ˆ‘Ö›üß ²ÖÖê›üúß, úÖÆüß ˆÓ“Ö ×−Ö´ÖãôûŸÖß ŸÖ¸ü úÖÆüß šëüÖÖß šãüÃÖúß!
†Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ÃÖÖôûß —ÖÖ›Óü ¯ÖÖÆüÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. úÖÆüß ±úŒŸÖ ±úôûÖÓ“Öß! úÖÆüß —ÖÖ›üÖÓ¾Ö¸ü
¯ÖÖ−Öê −ÖÖÆüßŸÖ“Ö, ±úŒŸÖ ±ãú»Öê“Ö ±ãú»Öê! úÖÆüß —ÖÖ›üÖÓ¾Ö¸ü ¯ÖÖ−Öê“Ö ¯ÖÖ−Öê! ±úŒŸÖ ×Æü¸ü¾ÖÖÖÖ¸ü ¸ÓüÖ!
£ÖÓ›üÖÖ¸ü! ´Ö−ÖÖ»ÖÖ ÃÖãÖ, ›üÖêóµÖÖÓ−ÖÖ £ÖÓ›üÖ‡Ô!
×−Ö¸ü×−Ö¸üÖôûß ±ãú»ÖÓ †ÖÆêüŸÖ. ¸ÓüÖß²Öê¸ÓüÖß. ¸ÓüÖÖÓ“µÖÖ †−Öêú ”û™üÖ, ¸ÓüÖ“Ö ¸ÓüÖ, ¾ÖêÖ¾ÖêÖôêû
ÃÖã¾ÖÖÃÖ! †Ö¤üß ‘Ö´Ö‘Ö´ÖÖ™ü! †Ö¯ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ±ãú»ÖÖÓ“ÖÖ ÃÖãÖÓ¬Ö ‘µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ. ‹úÖ¯ÖêÖÖ ‹ú ÃÖãÓ¤ü¸ü
±æú»Ö.
Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öê ŸÖ¸ü ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¯ÖÏúÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. úÖÆüß ÖÖ¾Öšüß ŸÖ¸ü úÖÆüß ú»Ö´Öß! úÖÆüß
−ÖÖÖ‹¾Öœüß ”ûÖê™üß ŸÖ¸ü úÖÆüß ´Öãšüß‹¾Öœüß ´ÖÖêšüß! úÖÆüß Öã»ÖÖ²Ö †Ö¯ÖÖ ‘Ö¸üß −µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖêŸÖ.
¿Öê¾ÖÓŸÖß“ÖêÆüß Öæ¯Ö ¯ÖÏúÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. ¯ÖÖ ¿Öê¾ÖÓŸÖß“Öê ¯ÖÏúÖ¸ü Öã»ÖÖ²ÖÖ¯ÖêÖÖ ú´Öß †ÖÆêüŸÖ. ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ
•ÖÖÃŸÖ ±ãú»ÖÓ †ÖÆêüŸÖ Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öß! µÖÖ ²ÖÖÖê“ÖÓ −ÖÖ¾Ö †ÖÆêü "Öã»ÖÖ²Ö ãÓú•Ö".
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
ÖÖ¾ÖÖ²ÖÖÆêü¸ü ÖÖÑ¾Ö êú ²ÖÖÆü¸ü

ŸÖ·ÆêŸÖ·Æê“Öß †»ÖÖ-†»ÖÖ ¯ÖÏúÖ¸ü úß, ŸÖ¸üÆü ŸÖ¸üÆü úß
¯ÖÏ“ÖÓ›ü ¯ÖÏ“ÖÓ›ü, ×¾Ö¿ÖÖ»Ö
—Öã›æü¯Ö —ÖÖ›Íüß
›êü¸êü¤üÖ¸ü ‘Ö−Öß ”ûÖµÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ ü
ˆ‘Ö›üß ²ÖÖê›üúß −ÖÓÖß, šæÑüšü
ˆÓ“Ö ˆÑ“Öê
×−Ö´ÖãôûŸÖê −Öãúß»Öê
šëüÖÖß ×šüÖ−Öß, −ÖÖ™üß
šëüÖÖß šãüÃÖúß ×šüÖ−Öß, −ÖÖ™üß
¯ÖÖÆüÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ ¤êüÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹
±úôû ±ú»Ö
£ÖÓ›üÖÖ¸ü šÓü›üß-šÓü›üß
”û™üÖ ”û™üÖ
ÃÖã¾ÖÖÃÖ Öã¿Ö²Öæ
‘Ö´Ö‘Ö´ÖÖ™ü ´ÖÆüú
‘µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ »Öê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹
ÖÖ¾Öšüß ¤êü¿Öß
ú»Ö´Öß ú»Ö´Öß
−ÖÖ −ÖÖÖæ−Ö
´Öæšü ´Öã÷üß
−µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖêŸÖ »Öê •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹
¿Öê¾ÖÓŸÖß ÃÖê¾ÖÓŸÖß
ú´Öß ú´Ö
¯ÖÖšü 5 57
†³µÖÖÃÖ
I †−Öã“”êû¤ü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…
1) ²ÖÖÖ úÖêšêü †ÖÆêü?
2) ²ÖÖÖêŸÖ úÖêÖúÖêÖŸµÖÖ ¯ÖÏúÖ¸ü“Öß —ÖÖ›Óü †ÖÆêüŸÖ?
3) ²ÖÖÖêŸÖ Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öê úÖêÖúÖêÖŸÖê ¯ÖÏúÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ?
4) ²ÖÖÖê“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ †ÖÆêü?
5) 'ÃÖ¾ÖÔ¡Ö ¾ÖÖÃÖ ¯ÖÃÖ¸üŸÖÖê' µÖÖ †£Öá úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ †ÖÆêü?
II ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ŸÖ£ÖÖ †−Öã“”êû¤ü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖê úÖ ÃÖÆüß ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü
Æêü ”ûÖê™Óü ¯ÖÖÓœü¸Óü ±æú»Ö ÃÖãÓ¤ü¸ü ±ãú»ÖÓ!
úÖÆüß —ÖÖ›üÖÓ¾Ö¸ü ×ú¢Öß ¸ÓüÖÖ“Öê †ÖÆêüŸÖ.
‡ŸÖ¸ü ¯ÖÖ−ÖÓ ú´Öß †ÖÆêüŸÖ.
‹úÖ¯ÖêÖÖ ‹ú 'Öã»ÖÖ²Ö ãÓú•Ö' †ÖÆêü.
Öã»ÖÖ²Ö ŸÖ¸ü ²Ö‘Ö ¸üÖ´ÖãúÖúÖÓ“µÖÖ ²ÖÖÖêŸÖ •ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ
¿Öê¾ÖÓŸÖß“Öê ¯ÖÏúÖ¸ü Öã»ÖÖ²ÖÖ¯ÖêÖÖ —ÖÖ›üÖ•Ö¾Öôû ˆ³Öß †ÖÆêü.
µÖÖ ²ÖÖÖê“ÖÓ −ÖÖ¾Ö ¯ÖÖ−ÖÓ“Ö ¯ÖÖ−ÖÓ †ÖÆêŸÖ.
×¯ÖÏµÖÖ ŸµÖÖ »ÖÖ»Ö Öã»ÖÖ²ÖÖ“µÖÖ úÃÖ»ÖÓ †ÖÆêü?
†Ö•Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ †ÖÖÖµÖ»ÖÖ −ÖúÖêŸÖ úÖ?
III ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ²ÖÖ‡Õ †Öê¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖ×Æü−Öê †Öê¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ÃÖê
ÃÖÆüß ¯ÖÏúÖ¸ü ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ×Æü¸ü¾ÖÖ + ÖÖ¸ü = ×Æü¸ü¾ÖÖÖÖ¸ü
»ÖÖ»Ö ³ÖÖê¸ü
×¯Ö¾ÖôûÖ ¿Öã³ÖÏ
¯ÖÖÓœü¸üÖ ¬Ö´Öú
úÖôûÖ ³Ö›üú
IV −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤üÖêÓ êú •ÖÖê›Íêü ²Ö−ÖÖ‡‹…
1) ”ûÖê™üß, ˆÓ“Ö, ›êü¸êü¤üÖ¸ü, †ÖŸÖ, ‹ú, ÃÖãÓ¤ü¸ü, •ÖÖÃŸÖ
2) ú´Öß, †−Öêú, ˆ‘Ö›Óü²ÖÖê›üÓú, šëüÖÖß, ãú¹ý¯Ö, ²ÖÖÆêü¸ü, ´ÖÖêšüß
V −Öß“Öê ãú”û ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ †Öî¸ü ÃÖÓ–ÖÖ ¿Ö²¤ü ×¤ü‹ Ö‹ Æïü… ¯ÖÖšü êú †Ö¬ÖÖ¸ü¯Ö¸ü ˆ−Öúß ˆ×“ÖŸÖ •ÖÖê›Íüß
²Ö−ÖÖ‡‹…
1) Öã»ÖÖ²Ö, —ÖÖ›ü, ¾ÖéÖ, —Öã›æü¯Ö, ±ãú»Öê, ¸ÓüÖ
2) ×¾Ö×¾Ö¬Ö, ¯ÖÏ“ÖÓ›ü, ¸ÓüÖß²Öê¸ÓüÖß, ›êü¸êü¤üÖ¸ü, »ÖÆüÖ−Ö, ×¯Ö¾ÖôûÖ.
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ²Ö−ÖÖ‡‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ±ãú»ÖÓ“Ö ±ãú»ÖÓ
1) ¯ÖÖÖß 2) —ÖÖ›êü 3) †ÖÓ²Öê 4) ‘Ö¸ü 5) ´Öã»Öß.
VII −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖ †Öî¸ü ˆ−Öêú ˆ¢Ö¸ü ¯Ö×œÍü‹… ˆÃÖêú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ×¤ü‹ Ö‹
¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖ êú ¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖê ‘Ö¸ü ×úŸÖß ”ûÖ−Ö †ÖÆêü, −ÖÖÆüß? - ŸÖê ‘Ö¸ü ±úÖ¸ü ”ûÖ−Ö †ÖÆêü.
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê ´Öã»ÖÖÖ ×úŸÖß Æãü¿ÖÖ¸ü †ÖÆêü, −ÖÖÆüß? - ŸÖÖê ´Öã»ÖÖÖ ±úÖ¸ü Æãü¿ÖÖ¸ü †ÖÆêü.
1) Æêü ±æú»Ö Öæ¯Ö ”ûÖ−Ö †ÖÆêü. 2) †Ö•Ö Æü¾ÖÖ ±úÖ¸ü ÖÖ¸ü †ÖÆêü.
3) Æêü —ÖÖ›ü ±úÖ¸ü ˆÓ“Ö †ÖÆêü. 4) †³µÖÖÃÖÖ“µÖÖ ÖÖê»ÖßŸÖ ¯ÖÃÖÖ¸üÖ ±úÖ¸ü †ÖÆêü.
VIII ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

ÆüÖ ³Ö¾µÖ ¸üÖ•Ö´ÖÆüÖ»Ö †ÖÆêü. ¸üÖ•Ö´ÖÆüÖ»ÖÖŸÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü ×“Ö¡ÖÓ †ÖÆêüŸÖ. †ÖúÂÖÔú ±ãú»ÖÓ
†ÖÆêüŸÖ. ¯ÖÏÖµÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖÏ×ŸÖéúŸÖß †ÖÆêüŸÖ. Æü¢Öß-‘ÖÖê›ü¶ÖÓ“µÖÖ ×´Ö¸ü¾ÖÖæúß“Öß ¸ÓüÖß²Öê¸ÓüÖß ×“Ö¡ÖÓ
†ÖÆêüŸÖ. »ÖÖ»Ö³Ö›üú Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öß ±ãú»ÖÓ †ÖÆêüŸÖ. ×¯Ö¾ÖóµÖÖ¬Ö´Öú —Öë›æü“µÖÖ ´ÖÖôûÖ †ÖÆêüŸÖ. ÃÖãÓ¤ü¸ü —
Öã›ü¯ÖÓÆüß †ÖÆêüŸÖ. †ŸµÖÓŸÖ ´Ö‰ú ¸êü¿Ö´Öß ÖÖ×»Ö“Öê †ÖÆêüŸÖ. †ÖúÂÖÔú ™êü²Ö»ÖÖã“µÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ.
×¾Ö×¾Ö¬Ö¸ÓüÖß ÆÓü›ü¶Ö—ÖãÓ²Ö¸Óü †ÖÆêüŸÖ. ±ãú»ÖÖÓ¯ÖêÖÖ ×“Ö¡ÖÓ •ÖÖÃŸÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÖÆêüŸÖ. ×“Ö¡ÖÖÓ¯ÖêÖÖ ±ãú»ÖÖÓ“ÖÖ
ÃÖãÖÓ¬Ö †×¬Öú ´ÖÖêÆüú †ÖÆêü. ¯Ö¸ÓüŸÖã ¸üÖ•ÖÖ“ÖÓ ØÃÖÆüÖÃÖ−Ö ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÖÆêü.
(×´Ö¸ü¾ÖÖæú = •Öã»ÖæÃÖ, ÆÓü›ü¶Ö = ÆÑü×›üµÖÖÑ, —ÖãÓ²Ö¸Óü = —ÖÖ›Íü-±úÖ−ÖæÃÖ)
IX ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

´ÖãÓ²Ö‡Ô ´Öë ÆïüØÖÖ ÖÖ›Ôü−Ö −ÖÖ´Öú ‹ú ¯ÖÏ×ÃÖ¤Ëü¬Ö ˆ¤ËüµÖÖ−Ö Æîü… 'ÆïüØÖÖ' úÖ †£ÖÔ ÆüÖêŸÖÖ Æîü
—Öæ»ÖŸÖÖ Æãü†Ö… µÖÆü ˆ¤ËüµÖÖ−Ö —Öæ»ÖŸÖÖ Æãü†Ö ŸÖÖê −ÖÆüà Æîü ¯Ö¸ü •Ö´Öß−Ö ÃÖê úÖ±úß ‰Ñú“ÖÖ •Öºþ¸ü Æîü…
µÖÆü ˆ¤ËüµÖÖ−Ö ¯ÖÖ−Öß úß ²ÖÆãüŸÖ ²Ö›Íüß ™Óüúß êú ‰ú¯Ö¸ü Æîü… ‡ÃÖ ´Öë ŸÖ¸üÆü-ŸÖ¸üÆü êú ¯Öê›Íü-¯ÖÖî¬Öê Æïü…
Æïü×ÖÖ ÖÖ›Ôü−Ö êú †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ ¿ÖÆü¸ü úß ²Ö›Íêü-²Ö›Íêü »ÖÖêÖÖë êú ×¾Ö¿ÖÖ»Ö ³Ö¾Ö−Ö Æïü…
¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ²ÖÖ»ÖêúÀ¾Ö¸ü ´ÖÓ×¤ü¸ü ³Öß ‡ÃÖêú ¯ÖÖÃÖ Æüß Æîü… Öæ²ÖÃÖæ¸üŸÖ “ÖÖî¯ÖÖ™üß ³Öß µÖÆüÖÑ ÃÖê ¤æü¸ü −ÖÆüà
Æîü…
X †¯Ö−Öê ¤êüÖê Æãü‹ ×úÃÖß ˆªÖ−Ö µÖÖ ²ÖÖÖ êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë ‹ú ”ûÖê™üÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë
×»Ö×Ö‹…
I ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë '•ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ' (•ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹), '†ÖÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖßŸÖ' (»ÖÖ−Öß “ÖÖ×Æü‹) 'ú¸üÖµÖ»ÖÖ
¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ' (ú¸ü−Öß “ÖÖ×Æü‹) •ÖîÃÖê ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
¯ÖÖšü 5 59
1) †Ö•Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ¸üÖ´ÖãúÖúÖÓ“µÖÖ ²ÖÖÖêŸÖ •ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ.

(†Ö•Ö Æü´Öë ¸üÖ´ÖãúÖúÖ êú ²ÖÖß“Öê ´Öë •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…)
2) Öæ¯Ö ¯ÖÖ−ÖÓ †Ö×Ö ±ãú»ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ.
(²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ¸êü ¯Ö¢Öê †Öî¸ü ±æú»Ö ‡ú÷êü ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…)
3) ‡ŸÖ¸ü ¯ÖÖ−ÖÓ †ÖÖÖµÖ»ÖÖ −ÖúÖêŸÖ úÖ?
(†Öî¸ü ¯Ö¢Öê −ÖÆüà »ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ŒµÖÖ?)
4) ±ãú»ÖÓ ŸÖ¸ü ŸÖÖê›üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ“Ö.
(±æú»Ö ŸÖÖê ŸÖÖê›ü−ÖÖ Æüß “ÖÖ×Æü‹…)
5) ŸµÖÖÓ−ÖÖÆüß ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ‘Öê‰ú−Ö •ÖÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê.
(ˆ−Æëü ³Öß ÃÖÖ£Ö »Öê •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…)
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ×ÎúµÖÖ ú¸ü−Öê úß ‡“”ûÖ/²ÖÖ¬µÖŸÖÖ ŸÖ£ÖÖ
†×−Ö¾ÖÖµÖÔŸÖÖ ×¤üÖÖŸÖê Æïü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖß ×ÎúµÖÖ‹Ñ ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë '†ÖµÖ»ÖÖ' •ÖÖê›Íüú¸ü '¯ÖÖ×Æü•Öê'
µÖÖ 'Æü¾ÖÓ †ÖÆêü' (“ÖÖ×Æü‹) ‡“”ûÖ£ÖÔú ×ÎúµÖÖ Ø»ÖÖ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖÏµÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖß Æîü…
II ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ŸÖã»Ö−ÖÖ ²ÖÖê¬Öú ×¾Ö¿ÖêÂÖÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ ³Öß ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
1) —Öë›æü¯ÖêÖÖ êú¾Ö›ü¶Ö“ÖÖ ÃÖãÖÓ¬Ö •ÖÖÃŸÖ ´ÖÖ¤üú †ÖÆêü.
(Öë¤êü úß †¯ÖêÖÖ êú¾Ö›êü úß ÖÓ¬Ö †×¬Öú ´ÖÖ¤üú Æîü…)
2) µÖÖ“ÖÖ ÃÖãÖÓ¬Ö ‡üŸÖ¸ü ±ãú»ÖÖÓ¯ÖêÖÖ †×¬Öú ´ÖÖêÆüú †ÖÆêü.
(‡ÃÖúß ÃÖãÖÓ¬Ö †−µÖ ±ãú»ÖÖë úß †¯ÖêÖÖ †×¬Öú ´ÖÖêÆüú Æîü…)
3) ‹úÖ¯ÖêÖÖ ‹ú ÃÖãÓ¤ü¸ü ±ãú»Ö.
(‹ú úß †¯ÖêÖÖ ‹ú ÃÖãÓ¤ü¸ü ±æú»Ö…)
¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¤üÖê ¾ÖÃŸÖã†Öë, Ã£ÖÖ−ÖÖë µÖÖ ¯ÖÏÖ×ÖµÖÖë úß ŸÖã»Ö−ÖÖ ú¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ
'úß †¯ÖêÖÖ' êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü êú¾Ö»Ö '¯ÖêÖÖ' ¿Ö²¤ü ¯ÖÏµÖãŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… '¯ÖêÖÖ' êú ¯Öæ¾ÖÔ ÃÖÓ–ÖÖ µÖÖ
ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö úÖ ×ŸÖµÖÔú ºþ¯Ö †ÖŸÖÖ Æîü…
1) Æêü ŸÖ¸ü ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü ¥ü¿µÖ †ÖÆêü.
µÖÆü ŸÖÖê ÃÖ²ÖÃÖê ÃÖãÓ¤ü¸ü ¥ü¿µÖ Æîü…
2) ¯ÖÖ ŸÖÖê »ÖÖ»Ö³Ö›üú ãÓúú¾ÖÖÃÖÖ¸üÖÖ Öã»ÖÖ²Ö ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÖÆêü.
»Öê×ú−Ö ¾ÖÆü ÃÖãÖÔ »ÖÖ»Ö Öã»ÖÖ²Ö ÃÖ²ÖÃÖê ÃÖãÓ¤ü¸ü Æîü…
ÃÖ²ÖÃÖê ÃÖ¾ÖÔÁÖêÂšü ²ÖŸÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ´Öë 'ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü…
III ¯ÖÏ¿−ÖÖ£ÖÔú ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ 'úÃÖÖ' (îúÃÖÖ) êú ³Öß ºþ¯Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë ØÆü¤üß úß ŸÖ¸üÆü Ø»ÖÖ ¾Ö“Ö−Ö êú
†−ÖãÃÖÖ¸ü ²Ö¤ü»ÖŸÖê Æïü… ¾Öê −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
úÃÖÖ (îúÃÖÖ)
¯ÖãÜ»»ÖÖ úÃÖÖ (îúÃÖÖ) úÃÖê (îúÃÖê)
Ã¡ÖßØ»ÖÖ ú¿Öß (îúÃÖß) ú¿ÖÖ (îúÃÖß)
−Ö¯ÖãÓÃÖúØ»ÖÖ úÃÖÓ ú¿Öß
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ÆüÖ Öã»ÖÖ²Ö úÃÖÖ †ÖÆêü? (¯Öã.‹.¾Ö.) - µÖÆü Öã»ÖÖ²Ö îúÃÖÖ Æîü?
2) Æüß ´Öã»ÖÖß ú¿Öß †ÖÆêü? (Ã¡Öß.‹.¾Ö.)- µÖÆü »Ö›üúß îúÃÖß Æîü?
3) Æêü ±æú»Ö úÃÖÓ †ÖÆüê? (−Ö¯ÖãÓ.‹.¾Ö.)
4) Æêü Öã»ÖÖ²Ö úÃÖê †ÖÆêüŸÖ? (¯Öã.²Ö.¾Ö.) - µÖê Öã»ÖÖ²Ö îúÃÖê Æïü?
5) ÊÖ ´Öã»Öß ú¿ÖÖ †ÖÆêüŸÖ? (Ã¡Öß.²Ö.¾Ö.)- µÖê »Ö›ü×úµÖÖÑ îúÃÖß Æïü?
6) Æüß ±ãú»ÖÓ ú¿Öß †ÖÆêüŸÖ? (−Ö¯ÖãÓ.²Ö.¾Ö)
IV ãú”û ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö †Öî¸ü ‹ú ¿Ö²¤ü •ÖÖê›Íü−Öê ÃÖê ˆÃÖ ¿Ö²¤ü êú †£ÖÔ ´Öë ÖÆü−ÖŸÖÖ †Ö
•ÖÖŸÖß Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ×Æü¸ü¾ÖÖ + ÖÖ¸ü = ×Æü¸ü¾ÖÖÖÖ¸ü (ÖÆü¸üÖ Æü¸üÖ)
2) »ÖÖ»Ö + ³Ö›üú = »ÖÖ»Ö³Ö›üú (ÃÖãÖÔ »ÖÖ»Ö)
3) ×¯Ö¾ÖôûÖ + ¬Ö´Öú = ×¯Ö¾ÖôûÖ¬Ö´Öú (ÖÆü¸üÖ ¯Öß»ÖÖ)
4) ¯ÖÖÓœü¸üÖ + ¿Öã³ÖÏ = ¯ÖÖÓœü¸üÖ¿Öã³ÖÏ (¿Öã³ÖÏ ÃÖ±êú¤ü)
5) úÖôûÖ + ³ÖÖê¸ü = úÖôûÖ³ÖÖê¸ü (ÃµÖÖÆü úÖ»ÖÖ)
V ´ÖÓÖôûÖÖÖî¸ßü: ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ´Öë ¯ÖÏŸµÖêú ×¾Ö¾ÖÖ×ÆüŸÖ ´Ö×Æü»ÖÖ ×¾Ö¾ÖÖÆü êú ²ÖÖ¤ü ¯ÖÖÑ“Ö ¾ÖÂÖÖí ŸÖú
ÁÖÖ¾ÖÖ ´ÖÖÃÖ êú ´ÖÓÖ»Ö¾ÖÖ¸üÖë úÖê ¤êü¾Öß úß ¯Öæ•ÖÖ ú¸üŸÖß Æîü… †¯Ö−Öê †ÖÓ›ü ÃÖÖî³ÖÖµÖ úß †Öî¸ü
†¯Ö−Öê ¯Ö×ŸÖ úß ¤üß‘ÖÖÔµÖã úß úÖ´Ö−ÖÖ ú¸üŸÖß Æîü… †−Öêú −Ö¾Ö×¾Ö¾ÖÖ×ÆüŸÖ ÛÃ¡ÖµÖÖÑ ‹ú ‘Ö¸ ´Öë
‡ú½üß ÆüÖêú¸ü ¸üÖŸÖ-³Ö¸ü •ÖÖÖŸÖß Æïü… †−Öêú ¯ÖÏúÖ¸ü êú ÃÖÖ´Öæ×Æüú Öê»Ö Öê»ÖŸÖß Æïü…
¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖÖŸÖ ÖÖ−Öê ÖÖŸÖß Æïü… ´ÖÓÖ»ÖÖÖÖî¸üß ´Ö¸üÖšüß ÃÖÓÃéú×ŸÖ úÖ ‹ú †×¾Ö³ÖÖ•µÖ †ÓÖ Æîü… ‡ÃÖ
¯Öæ•ÖÖ ´Öë ÃÖÖê»ÖÆü ¯ÖÏúÖ¸ü úß ¯Ö×¢ÖµÖÖÑ †Öî¸ü ÃÖÖê»ÖÆü ¯ÖÏúÖ¸ü êú ±æú»ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ
Æîü… −Öß“Öê ˆ−Öêú −ÖÖ´Ö ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
¯Ö¢Öê - “Ö´Öê»Öß, ´ÖÖúÖ, ²Öê»Ö, ²Öê¸ü, ¬ÖŸÖã¸üÖ, ŸÖã»ÖÃÖß ¿Ö´Öß, †Ö‘ÖÖ›üÖ, ›üÖê¸ü»Öß, úÖê¸üß, ¹ý‡Ô,
†•ÖãÔ−ÖÃÖÖ¤ü›üÖ, ×¾ÖÂÖãÎúÖÓŸÖÖ, •ÖÖ‡Ô, ÃÖê¾ÖÓŸÖß †Öî¸ü ›üÖØôû²Öß
±æú»Ö - “Ö´Öê»Öß, úÖêü¸ü, ºþ‡Ô, •ÖÖ‡Ô, ÃÖê¾ÖÓŸÖß, •Öã‡Ô, ²Öãú»Ö, “ÖÓ¯Öú, ´ÖÖêÖ¸üÖ, Öã»ÖÖ²Ö,
Æü¸üØÃÖÖÖ¸ü, •ÖÖÃ¾ÖÓ¤ü, ´ÖÖ»ÖŸÖß, ´ÖÓ¤üÖ¸ü, êú¾Ö›üÖ †Öî¸ü ÖÖêúÖÔ
¯ÖÖšü 6 61
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 6
ÃÖÆü»Öß“Öß ŸÖµÖÖ¸üß ÃÖî¸ü úß ŸÖîµÖÖ¸üß
ˆ´ÖÖ : ˆªÖ ÃÖÆü»Öß»ÖÖ •ÖÖ‰úµÖÖ úÖ? ˆ´ÖÖ : ú»Ö Æü´Ö ÃÖî¸ü úÖê “Ö»Öë ŒµÖÖ?
ˆ´Öê¿Ö : ¾ÖÖ! ”ûÖ−Ö ú»¯Ö−ÖÖ †ÖÆêü. ¯ÖÖ ãúšêü? ˆ´Öê¿Ö : ¾ÖÖÆü! ÃÖã—ÖÖ¾Ö ŸÖÖê ²Ö×œÍüµÖÖ Æîü… »Öê×ú−Ö
úÆüÖÑ?
ˆ´ÖÖ : »ÖÖêÖÖ¾ÖôûÖ-ÖÓ›üÖôûÖ ˆ´ÖÖ : »ÖÖê−ÖÖ¾ÖôûÖ-ÖÓ›üÖôûÖ
ˆ´Öê¿Ö : ¾ÖÖ! ±úÖ¸ü“Ö ˆ¢Ö´Ö! ´ÖãÃÖôû¬ÖÖ¸ü ¯ÖÖ‰úÃÖ ˆ´Öê¿Ö : ¾ÖÖÆü! ²ÖÆãüŸÖ Æüß ²Ö×œÍüµÖÖ… ´ÖæÃÖ»ÖÖ¬ÖÖ¸ü
†ÖÆêü. Öæ¯Ö ×³Ö•ÖæµÖÖ. ¾ÖÂÖÖÔ Æîü…
´ÖÓ•Öæ : ÃÖ¬µÖÖ ŸÖÖê ‘ÖÖ™ü ×Æü¸ü¾ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêü. ´ÖÓ•Öæ : †Ö•Öú»Ö ŸÖÖê ¾ÖÆü ‘ÖÖ™üß Öæ²Ö Æü¸üß³Ö¸üß
ÃÖÖôûßú›êü ¬Ö²Ö¬Ö²Öê“Ö ¬Ö²Ö¬Ö²Öê †ÖÆêüŸÖ. Æîü… ÃÖ²Ö †Öê¸ü •Ö»Ö¯ÖÏ¯ÖÖŸÖ Æüß •Ö»Ö¯ÖÏ¯ÖÖŸÖ
Æïü…
ˆ´Öê¿Ö : ‹ÖÖªÖ ›êü¸êü¤üÖ¸ü —ÖÖ›üÖÖÖ»Öß ²ÖÃÖæµÖÖ. ˆ´Öê¿Ö : ×úÃÖß ‘Ö−Öê ¾ÖéÖ êú −Öß“Öê ²Öîšëü †Öî¸ü
›ü²Öê ÖÖ‰úµÖÖ. ÖÖ−ÖÖ ÖÖ‹Ó…
´ÖÓ•Öæ : ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖŸÖ? −ÖúÖê ²ÖÖ²ÖÖ! ´ÖÓ•Öæ : ²ÖÖ×¸ü¿Ö ´Öë? −ÖÖ ²ÖÖ²ÖÖ…
ˆ´Öê¿Ö : Ö¸Óü“Ö úß! ×ŸÖ£ÖÓ ¯Öã»ÖÖÖÖ»Öß ”ûÖ−Ö ˆ´Öê¿Ö : µÖÆü ŸÖÖê ÃÖ“Ö Æîü… ¾ÖÆüÖÑ ¯Öã»Ö êú −Öß“Öê
•ÖÖÖÖ †ÖÆêü. ‹úÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ×¾Ö¿ÖÖ»Ö ›üÖëÖ¸ü ²Ö×œÍüµÖÖ •ÖÖÆü Æîü… ‹ú ŸÖ¸ü±ú ×¾Ö¿ÖÖ»Ö
†Ö×Ö ¤ãüÃÖ·µÖÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ÖÖê»Ö ¤ü¸üß! ¯ÖÆüÖ›Íüß †Öî¸ü ¤æüÃÖ¸üß ŸÖ¸ü±ú ÖÆü¸üß ÖÖ‡Ô Æîü…
ˆ´ÖÖ : ¾ÖÆüà ‹ú ´ÖÓ×¤ü¸ü ³Öß Æîü?
ˆ´ÖÖ : ×ŸÖ£ÖÓ“Ö ‹ú ¤êü‰úôÆüß †ÖÆêü −ÖÖ? ˆ´Öê¿Ö : ÆüÖÑ-ÆüÖÑ, ×²Ö»ãú»Ö…
ˆ´Öê¿Ö : ÆüÖê ÆüÖê, ²Ö¸üÖê²Ö¸ü! ´ÖÓ•Öæ : ×úÃÖúÖ?
´ÖÓ•Öæ : ãúÖÖ“ÖÓ? ˆ´ÖÖ : ×¿Ö¾Ö•Öß úÖ, ¾ÖÆüÖÑ ÖÖê¿Ö•Öß úß ÃÖãÓ¤ü¸ü
ˆ´ÖÖ : ×¿Ö¾ÖÖ“ÖÓ, ×ŸÖ£ÖÓ ‹ú ÖÖ¯ÖŸÖß“Öß ÃÖãÓ¤ü¸ü ´ÖæÙŸÖ ³Öß Æîü…
´ÖæŸÖá †ÖÆêü. ´ÖÓ•Öæ : »Öê×ú−Ö ¾ÖÆüÖÑ úÖ±úß •ÖÖÆü Æîü ŒµÖÖ?
´ÖÓ•Öæ : ¯ÖÖ ×ŸÖ£ÖÓ ³Ö¸ü¯Öæ¸ü •ÖÖÖÖ †ÖÆêü úÖ? ˆ´ÖÖ : ÆüÖÑ… Æîü…
ˆ´ÖÖ : ÆüÖê, †ÖÆêü úß… ´ÖÓ•Öæ : ¯ÖÖ−Öß úß ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ Æî ŒµÖÖü?
´ÖÓ•Öæ : ¯ÖÖµÖÖ“Öß ÃÖÖêµÖ †ÖÆêü úÖ? ˆ´ÖÖ : ²Ö›ÍüÖ ãÓú›ü Æîü… ˆÃÖ ´Öë ´Ö”û×»ÖµÖÖÑ Æïü…
ˆ´ÖÖ : ´ÖÖêšÓü ãÓú›ü †ÖÆêü. ŸµÖÖŸÖ ´ÖÖÃÖê †ÖÆêüŸÖ. ‡ÃÖêú †»ÖÖ¾ÖÖ −Ö»Ö ³Öß Æîü…
×¿Ö¾ÖÖµÖ −ÖôûÆüß †ÖÆêü. ´ÖÓ•Öæ : ×úÃÖê ×úÃÖê ²Öã»ÖÖ‹Ñ?
´ÖÓ•Öæ : úÖêÖÖúÖêÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»ÖÖ¾ÖæµÖÖ? ˆ´Öê¿Ö : ×−Ö×ŸÖ−Ö, ¿ÖêÖ¸ü †Öî¸ü ¸üÖ•Öß¾Ö úÖê…
ˆ´Öê¿Ö : ×−ÖŸÖß−Ö, ¿ÖêÖ¸ †Ö×Ö ¸üÖ•Öß¾Ö»ÖÖ. ´ÖÓ•Öæ : ×−Ö¿ÖÖ, ˆÂÖÖ †Öî¸ü ×¾Ö•ÖµÖÖ úÖê ³Öß…
´ÖÓ•Öæ : ×−Ö¿ÖÖ, ˆÂÖÖ †Ö×Ö ×¾Ö•ÖµÖÖ»ÖÖ ¯ÖÖ.
ˆ´Öê¿Ö : ´ÖÓ•Öæ, ŸÖæ ÃÖ²ÖÃÖê úÆü−ÖÖ "œêü¸ü ÃÖÖ¸üß
ˆ´Öê¿Ö : ´ÖÓ•Öæ, ŸÖæ ÃÖÖóµÖÖÓ−ÖÖ ÃÖÖÓÖ. "Öæ¯Ö ÖÖ−Öêúß “Öß•Öë »ÖÖ−ÖÖ"…

ÖÖª-¯Ö¤üÖ£ÖÔ †ÖÖÖ." ˆ´ÖÖ : −ÖÆüà, ²ÖÆãüŸÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÔ −ÖÆüà “ÖÖ×Æü‹… •µÖÖ¤üÖ
ˆ´ÖÖ : −ÖúÖê, •ÖÖÃŸÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÔ −ÖúÖêŸÖ. ±úÖ¸ü †Öê— ²ÖÖê—Ö −ÖÆüà “ÖÖ×Æü‹…
ÖÓ ‘µÖÖµÖ»ÖÖ −ÖúÖê. ˆ´Öê¿Ö : ˆ´ÖÖ, ´Öê¸üÖ îú´Ö¸üÖ úÆüÖÑ Æîü?
ˆ´Öê¿Ö : ˆ´ÖÖ, ´ÖÖ—ÖÖ òú´Öê¸üÖ ãúšÓü †ÖÆêü? ˆ´ÖÖ : úÖî−ÖÃÖÖ? ¾ÖÆü ³ÖÖ¸üŸÖ ×−ÖÙ´ÖŸÖ?
ˆ´ÖÖ : ãúšü»ÖÖ? ŸÖÖê ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ²Ö−ÖÖ¾Ö™üß“ÖÖ? ˆ´Öê¿Ö : −ÖÆüà, ¾ÖÆü ²ÖÆãüŸÖ úß´ÖŸÖß †Öî¸ü ²Ö×œÍüµÖÖ
ˆ´Öê¿Ö : −ÖÖÆüß. ŸÖÖê ±úÖ¸ü ×ú´ÖŸÖß †Ö×Ö “ÖÖÓÖ»ÖÖ îú´Ö¸üÖ Æîü… ¾ÖÆü ×¯Öú×−Öú êú ×»Ö‹ −ÖÆüà
òú´Öê¸üÖ †ÖÆêü. ŸÖÖê ×¯Öú×−ÖúÃÖÖšüß −ÖúÖê. “ÖÖ×Æü‹… ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ ÃÖÖ îú´Ö¸üÖ Æüß »Öê−ÖÖ
ÃÖÖ¬ÖÖ“Ö òú´Öê¸üÖ ‘µÖÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. “ÖÖ×Æü‹…
ˆ´ÖÖ : šüßú Æîü…
ˆ´ÖÖ : šüßú †ÖÆêü. ´ÖÓ•Öæ : ×úÃÖßêú ¯ÖÖÃÖ ™êü¯Ö-×¸üúÖò›Ôü¸ü Æîü ŒµÖÖ?
´ÖÓ•Öæ : ãúÖÖú›êü ™êü¯Ö¸êüúÖò›Ôü¸ü †ÖÆêü úÖ? ™êü¯Ö ×¸üúÖ›Ôü¸ü †¾Ö¿µÖ Æüß “ÖÖ×Æü‹…
™êü¯Ö¸êüúÖò›Ôü¸ü Æü¾ÖÖ“Ö. ˆ´ÖÖ : ÆüÖÑ… ×¾Ö•ÖµÖÖ êú ¯ÖÖÃÖ Æîü…
ˆ´ÖÖ : ÆüÖê. ×¾Ö•ÖµÖÖ•Ö¾Öôû †ÖÆêü. ´ÖÓ•Öæ : ˆÃÖêú ¯ÖÖÃÖ †“”êû îúÃÖê™ËüÃÖ Æïü −Ö?
´ÖÓ•Öæ : ×ŸÖ“µÖÖ•Ö¾Öôû “ÖÖÓÖ»µÖÖ òúÃÖê™ËüÃÖ †ÖÆêüŸÖ
−ÖÖ? ˆ´ÖÖ : ÆüÖÑ Æîü −ÖÖ… ˆÃÖ úß Ø“ÖŸÖÖ ´ÖŸÖ ú¸üÖê
ˆ´ÖÖ : ÆüÖê. †ÖÆêüŸÖ −ÖÖ… ŸµÖÖ“Öß úÖôû•Öß −ÖúÖê. †Öî¸ü ÆüÖÑ, ãúÃÖã´ÖÖÖÏ•Ö †Öî¸ü ú¸Óü¤üßú¸ü úß
†Ö×Ö ÆüÖê, ãúÃÖã´ÖÖÖÏ•ÖÖÓ“µÖÖ †Ö×Ö ú×¾ÖŸÖÖ†Öë úß ¯ÖãÃŸÖëú ³Öß »Öê−Öß “ÖÖ×Æü‹
ú¸Óü¤üßú¸üÖÓ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖÓ“Öß ¯ÖãÃŸÖÓúÆüß −Ö?
‘µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖßŸÖ −ÖÖ? ˆ´Öê¿Ö : ¾ÖÖÆü! ¾ÖÆü ŸÖÖê »Öê−Öß Æüß “ÖÖ×Æü‹… ¯Öê›Íüúß
ˆ´Öê¿Ö : ¾ÖÖ! ŸÖß ŸÖ¸ ü‘µÖÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ“Ö. ‘Ö−Öß ”ûÖÑ¾Ö, šÓü›üß Æü¾ÖÖ†Öë êú —ÖÖëêú,
—ÖÖ›üÖ“Öß ¤üÖ™ü ÃÖÖ¾Ö»Öß! £ÖÓ›üÖÖ¸ü ¾ÖÖ·µÖÖ“µÖÖ »ÖŸÖÖ-†Ö¿ÖÖ êú ¯Öã¸üÖ−Öê ´Ö¸üÖšüß-ØÆü¤üß ÖÖ−Öê
—ÖãôûúÖ, »ÖŸÖÖ-†Ö¿ÖÖ“Öß •Öã−Öß ´Ö¸üÖšüß-ØÆü¤üß †Öî¸ü ãúÃÖã´ÖÖÖÏ•Ö-üú¸Óü¤üßú¸ü•Öß úß
ÖÖÖß, †Ö×Ö ãúÃÖã´ÖÖÖÏ•Ö- ú¸Óü¤üßú¸üÖÓ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ†Öë úÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö, ¾ÖÖÆü!
ú×¾ÖŸÖÖÓ“ÖÓ ¾ÖÖ“Ö−Ö. ¾ÖÖ! ¾ÖÖ! ˆ´ÖÖ : ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö! µÖÆü ²ÖÖ×¸ü¿Ö úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö Æîü…
ˆ´ÖÖ : ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö! ÆüÖ ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖôûÖ †ÖÆêü. ˆ−ÆüÖôûÖ Ö¸ü´Öß úÖ −ÖÆüà!
−ÖÖÆüß. ˆ´Öê¿Ö : šüßú Æîü… ¯Öã¸üÖ−ÖÖ •ÖßÖÔ¿ÖßÖÔ
ˆ´Öê¿Ö : šüßú †ÖÆêü. •Öã−ÖÓ-¯Ö›üÓú ×¿Ö¾ÖÖ»ÖµÖ, ×¿Ö¾ÖÖ»ÖµÖ, ÃÖÖ´Ö−Öê ×−Ö´ÖÔ»Ö •Ö»Ö ÃÖê ³Ö¸üÖ
ÃÖ´ÖÖê¸ü ×−ÖŸÖôû ¯ÖÖµÖÖ“ÖÓ ãÓú›ü, ´ÖãÃÖôû¬ÖÖ¸ü ãÓú›ü, ´ÖæÃÖ»ÖÖ¬ÖÖ¸ü ²ÖÖ×¸ü¿Ö, †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ
¯ÖÖ‰úÃÖ, †Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ×Æü¸ü¾ÖßÖÖ¸ü —ÖÖ›üß, •Öã−µÖÖ ÖÆü¸üß Æü¸üß ³Ö¸üß —ÖÖ×›üµÖÖÑ, ¯Öã¸üÖ−Öß ×±ú»´ÖÖë
×“Ö¡Ö¯Ö™üÖÓ“ÖÓ ´Ö¬Öã¸ü ÃÖÓÖßŸÖ µÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕ“ÖÖ“Ö úÖ ´Ö¬Öã¸ü ÃÖÓÖßŸÖ! ‡−Ö ÃÖ²ÖúÖ Æü´Öë †Ö−ÖÓ¤ü
†Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü ‘µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ. ´Ö•ÖÖ“Ö »Öê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ´Ö•ÖÖ Æüß ´Ö•ÖÖ!
´Ö•ÖÖ!
¯ÖÖšü 6 63
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
ˆªÖ ú»Ö
ÃÖÆü»Ö ÃÖî¸ü, ×¯Öú×−Öú
ˆ¢Ö´Ö ²ÖÆãüŸÖ †“”ûÖ, ˆ¢Ö´Ö
´ÖãÃÖôû¬ÖÖ¸ü ¯ÖÖ‰úÃÖ ´ÖæÃÖ»ÖÖ¬ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÖÔ
×³Ö•ÖÖê ³ÖßÖ−ÖÖ, Öß»ÖÖ ÆüÖê−ÖÖ
ÃÖ¬µÖÖ ÆüÖ»Ö Æüß ´Öë
‘ÖÖ™ü ‘ÖÖ™üß
ÃÖÖôûßú›êü ÃÖ²Ö ŸÖ¸ü±ú
¬Ö²Ö¬Ö²Öê •Ö»Ö¯ÖÏ¯ÖÖŸÖ
›êü¸êü¤üÖ¸ü ‘Ö−ÖÖü
¯ÖÖ‰úÃÖ ²ÖÖ×¸ü¿Ö, ¾ÖÂÖÖÔ
¯Öã»ÖÖÖÖ»Öß ¯Öã×»ÖµÖÖ êú −Öß“Öê
•ÖÖÖÖ •ÖÖÆü
‹úÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ‹ú ŸÖ¸ü±ú
›üÖëÖ¸ü ¯ÖÆüÖ›Íü
ÖÖê»Ö ¤ü¸üß ÖÆü¸üß ÖÖ‡Ô
¤êü‰úôû ´ÖÓ×¤ü¸ü
×¿Ö¾ÖÖ“Öê ×¿Ö¾Ö•Öß úÖ
ÖÖ¯ÖŸÖß“Öß ÖÖê¿Ö•Öß úß
´ÖæŸÖá ´ÖæÙŸÖ
³Ö¸ü¯Öæ¸ü úÖ±úß
ÃÖÖêµÖ ‡ÓŸÖ•ÖÖ´Ö
ãÓú›ü ãÓú›ü, •Ö»ÖÖ¿ÖµÖ
×¿Ö¾ÖÖµÖ †»ÖÖ¾ÖÖ, êú ×ÃÖ¾ÖÖµÖ
ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ ÖÖ−Öê-¯Öß−Öê úß “Öß•Öë
†Öê—ÖÓ ²ÖÖê—Ö
×ú´ÖŸÖß úß´ÖŸÖß
ÃÖÖ¬ÖÖ ÃÖÖ¤üÖ
úÖôû•Öß Ø“ÖŸÖÖü
¤üÖ™ü ‘Ö−Öß
ÃÖÖ¾Ö»Öß ”ûÖÑ¾Ö
£ÖÓ›üÖÖ¸ü ²ÖÆãüŸÖ šÓü›üß
¾ÖÖ¸üÖ Æü¾ÖÖ
—ÖãôûúÖ —ÖÖëêú ú
¯ÖÖ¾ÖÃÖÖôûÖ ²ÖÖ×¸ü¿Ö úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö
ˆ−ÆüÖôûÖ Ö¸ü´Öß úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö

•Öã−ÖÓ-¯Ö›üÓú •ÖßÖÔ-¿ÖßÖÔ
×−ÖŸÖôû ¯ÖÖÖß ×−Ö´ÖÔ»Ö ¯ÖÖ−Öß
†Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ
×Æü¸ü¾ÖßÖÖ¸ü Æü¸üß³Ö¸üß
—ÖÖ›üß —ÖÖ×›üµÖÖÑ
´Ö¬Öã¸ü ´Ö¬Öã¸ü, ´ÖßšüÖ
†³µÖÖÃÖ

1) ”ûÖ−Ö •ÖÖÖÖ ãúšêü †ÖÆêü?
2) ¤êü‰úôûüÖŸÖ ¯ÖÖµÖÖ“µÖÖ ÃÖÖêµÖßÃÖÖšüß úÖµÖ úÖµÖ †ÖÆêü?
3) •ÖÖÃŸÖ ¯Ö¤üÖ£ÖÔ úÖ −ÖúÖêŸÖ?
4) ãÓú›üÖ“ÖÓ ¯ÖÖÖß úÃÖÓ †ÖÆêü?
5) ™êü¯Ö¸êüúÖò›Ôü¸ü ãúÖÖú›êü †ÖÆêü?
II ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ ¾ÖÖŒµÖ
¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸµÖÖ .......... ÖÖ»Öß ‹ú ¤êü‰úôû †ÖÆêü. (›üÖëÖ¸ü)
ŸµÖÖ ›üÖëÖ¸üÖÖÖ»Öß ‹ú ¤êü‰úôû †ÖÆêü.
1) ŸµÖÖ .......... ÖÖ»Öß ”ûÖ−Ö •ÖÖÖÖ †ÖÆêü. (¯Öã»Ö)
2) ŸµÖÖ .......... ×Æü¸ü¾ÖßÖÖ¸ü —ÖÖ›üß †ÖÆêü. (‘ÖÖ™ü)
3) ŸµÖÖ .......... ú¹ýÖ ¥ü¿µÖ †ÖÆêü. (×“Ö¡Ö¯Ö™ü)
4) ŸÖÖê ŸµÖÖ .......... ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß †ÖÆêü. (×¾Ö³ÖÖÖ)
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †Ö¯ÖÖ .......... •ÖÖ‰ú µÖÖ. (ÃÖÆü»Ö)
†Ö¯ÖÖ ÃÖÆü»Öß»ÖÖ •ÖÖ‰ú µÖÖ.
1) ŸÖæ .......... ¾Ö›êü ú¸ü. (›üÖôû)
2) ŸÖß ŸµÖÖ .......... ±ãú»ÖÓ †ÖÆêüŸÖ. (²ÖÖÖ)
3) ŸÖß .......... —ÖÖ›üÖ“Öß ¯ÖÖ−ÖÓ †ÖÆêüŸÖ. (Ø“Ö“Ö)
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸµÖÖ .......... ¤üÖ™ü —ÖÖ›üß †ÖÆêü. (¤ü¸üß)
ŸµÖÖ ¤ü¸üß´Ö¬µÖê ¤üÖ™ü —ÖÖ›üß †ÖÆêü.
1) Æêü £ÖÓ›üÖÖ¸ü .......... —ÖÖ›ü †ÖÆêü. (ÃÖÖ¾Ö»Öß)
2) ŸÖê ¯ÖãÃŸÖú ŸµÖÖ .......... †ÖÆêü. (ÖÖê»Öß)
3) ŸÖß ±ãú»Öê ŸµÖÖ .......... šêü¾Ö. (¯Ö¸ü›üß)
4. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ ŸµÖÖ ´Ö¬Öã¸ü .......... ú»¯Ö−ÖÖ ú¸ü. (ÃÖÓÖßŸÖ)
ŸÖæ ŸµÖÖ ´Ö¬Öã¸ü ÃÖÓÖßŸÖÖ“Öß ú»¯Ö−ÖÖ ú¸ü.
¯ÖÖšü 6 65
1) ŸµÖÖ .......... ¯ÖÖÖß £ÖÓ›üÖÖ¸ü †ÖÆêü. (ãÓú›ü)

2) ŸµÖÖ .......... ‹ú ÃÖãÓ¤ü¸ü ²ÖÖÖ †ÖÆêü. (¤êü‰úôû)
3) ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü .......... ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ´Ö¸üÖšüß †ÖÆêü. (¸üÖ•µÖ)
4) ¾ÖÖ·µÖÖ´Öãôêû .......... ÃÖôûÃÖôû ÆüÖêŸÖê. (¯ÖÖ−Ö)
III ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤‹ Ö‹ •ÖÖê›Íüß ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¤æüÃÖ¸êü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖê ›êü¸êü¤üÖ¸ .......... †ÖÆêü ŸÖß ›êü¸êü¤üÖ¸ü —ÖÖ›êü †ÖÆêüŸÖ.
1) ŸµÖÖ ×šüúÖÖß ‹ú ÃÖãÓ¤ü¸ü ¬Ö²Ö¬Ö²ÖÖ †ÖÆêü ŸµÖÖ ×šüúÖÖß †−Öêú ....... †ÖÆêüŸÖ.
2) ŸÖÖê ²Ö‘Ö ´ÖÖêšüÖ ´ÖÖÃÖÖ! ŸÖê ²Ö‘Ö ´ÖÖêšêü .......... .
3) ´ÖÖ—µÖÖ•Ö¾Öôû ‹ú òú´Öê¸üÖ †ÖÆêü. ´ÖÖ—µÖÖ•Ö¾Öôû ¤üÖê−Ö .......... †ÖÆêüŸÖ.
4) ŸÖê ¯ÖãÃŸÖú ‡ú›êü †ÖÖ. ŸÖß .......... ‡ú›êü †ÖÖÖ.
5) ŸÖê ¾Ö›üÖ“ÖÓ —ÖÖ›ü †ÖÆêü. ŸÖß ¾Ö›üÖ“Öß .......... †ÖÆêüŸÖ.
6) ŸÖê ¤êü‰úôû ²Ö‘Ö. ŸÖß .......... ²Ö‘Ö.
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖß ÖÖê»Öß Ã¾Ö“”û ú¸ü. ŸµÖÖ ÖÖê»µÖÖ Ã¾Ö“”û ú¸ü.
1) ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“Öß ‹ú“Ö ´ÖÖÖÖß †ÖÆêü. ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“µÖÖ †−Öêú ...... †ÖÆêüŸÖ.
2) ŸÖß ¯Ö¸ü›üß ‡ú›êü †ÖÖ. ŸµÖÖ .......... ‡ú›êü †ÖÖ.
3) £ÖÓ›üÖÖ¸ü —ÖÖ›üÖ“Öß ÃÖÖ¾Ö»Öß! £ÖÓ›üÖÖ¸ü —ÖÖ›üÖÓ“µÖÖ .......... !
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ ŸÖÖê ü×“Ö¡Ö¯Ö™ü ¯ÖÖÆüÖ. ŸÖæ ŸÖê ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ¯ÖÖÆüÖ.
1) ŸÖÖê −Ö¾Öß−Ö ¯Ö¤üÖ£ÖÔ †ÖÆêü. ŸÖê −Ö¾Öß−Ö .......... †ÖÆêüŸÖ.
2) ÆüÖ ´ÖÖ—ÖÖ ×´Ö¡Ö †ÖÆüê. Æêü ´ÖÖ—Öê .......... †ÖÆêüŸÖ.
3) 'ÖÖê-ÖÖê' ÆüÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ Öêôû †ÖÆêü. ú²Öøüß ¾Ö ÖÖê ÖÖê Æêü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ
.......... †ÖÆêüŸÖ.
IV ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¿Ö²¤üÖë êú ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¤æüÃÖ¸êü
¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Æüß ²ÖÖÆãü»Öß −Ö¾Öß †ÖÆêü. Æüß ²ÖÖÆãü»Öß •Öã−Öß †ÖÆêü.
1) ÃÖã“ÖêŸÖÖ ˆÓ“Ö ´Öã»ÖÖß †ÖÆêü. ÃÖã“ÖêŸÖÖ .......... ´Öã»ÖÖß †ÖÆêü.
2) ŸÖê ‹ú ›êü¸êü¤üÖ¸ü —ÖÖ›ü †ÖÆêü. ŸÖê ‹ú .......... —ÖÖ›ü †ÖÆêü.
3) ŸÖß ×´Ö¸ü“Öß Ã¾ÖÃŸÖ †ÖÆêü. ŸÖß ×´Ö¸ü“Öß .......... †ÖÆêü.
4) ¸üÖ´Öæ, ŸÖæ †Ö•Ö ˆ×¿Ö¸üÖ µÖê. ¸üÖ´Öæ ŸÖæ †Ö•Ö .......... µÖê.
V ÃÖÆüß •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹…

—Öãôãûú
ÃÖÖ¾Ö»Öß
ŸÖÖê ×¿Ö¾ÖÖ»ÖµÖ
—ÖÖ›üß
ÃÖÓÖßŸÖ
ŸÖß ÖÖÖß
‘ÖÖ™ü
ŸÖê ¤ü¸üß
™êü¯Ö¸êüúÖò›Ôü¸ü
¯ÖÖÖß
±æú»Ö
¯Öæ»Ö
¤êü‰úôû
−Öôû
²ÖÖÖ
¬Ö²Ö¬Ö²ÖÖ
VI −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ÖÓ›üÖë ´Öë ÃÖê ‹ú-‹ú ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ×•ÖŸÖ−Öê ÆüÖê ÃÖëú ˆŸÖ−Öê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
¬Ö²Ö¬Ö²ÖÖ ¾ÖÃŸÖæ ×ŸÖ»ÖÖ ¤êü.
¾ÖÖ·µÖÖ“µÖÖ ´Ö×Æü−ÖÖ úÖêÖŸÖÖ?
¯ÖÖ¾ÖÃÖÖóµÖÖŸÖß»Ö ¯Ö¤üÖ£ÖÔ ´Öß ˆ³ÖÖ †ÖÆêü.
´ÖÖ¿ÖÖÓ“Öê ¯ÖãÃŸÖú £ÖÓ›ü †ÖÆêüŸÖ.
±ãú»ÖÖÓ“Öê ÃÖãôûÃÖãôûÖ™ü ú¸ü
¯ÖÃÖÖ·µÖÖŸÖß»Ö ÖÖ»Öß ü¯ÖÖ‰úÃÖ
−ÖÖ·µÖÖÓ“ÖÖ ´ÖãÃÖôû¬ÖÖ¸ü ‡ú›êü †ÖÖ
ˆ−ÆüÖóµÖÖ“ÖÖ —ÖãôãûúÖ ²Ö‘Ö
›ü²µÖÖŸÖ»µÖÖ †−Öêú ¸ÓüÖ †ÖÆêü
VII úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ×¾ÖÃŸÖÖ¸ü úß×•Ö‹…
Æüß ²ÖÖÖ †ÖÆêü. (‹ú)
.......... .......... .......... (´ÖÖêšüß)
.......... .......... .......... .......... (ÃÖ´ÖÖê¸ü“Öß)
.......... .......... .......... .......... .......... (ÃÖãÓ¤ü¸ü)
.......... .......... .......... .......... .......... .......... (Öæ¯Öü)
.......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... (±ãú»ÖÖÓ“Öß)
......... ........ ......... .......... .......... .......... .......... .......... (¸ÓüÖß²Öê¸ÓüÖß)
¯ÖÖšü 6 67
VIII ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¯ÖÏ¿−Ö ¾ÖÖ“Öú ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ÖÓ›üÖôûÖ ¯ÖãµÖÖ•Ö¾Öôû †ÖÆêü. ÖÓ›üÖôûÖ .......... †ÖÆêü?
2) ÖÓ›üÖôûÖ ÃÖÆü»Öß“ÖÓ ×šüúÖÖ †ÖÆêü. ÖÓ›üÖôûÖ .......... †ÖÆê?
3) ÃÖÆü»Öß»ÖÖ ˆ´ÖÖ»ÖÖÆüß ²ÖÖê»Ö¾Ö. ÃÖÆü»Öß»ÖÖ .......... ²ÖÖê»ÖÖ¾Öæ?
4) ÃÖÆü»ÖßÃÖÖšüß ×¯ÖÏµÖÖ, ˆÂÖÖ,
¯ÖÏ´ÖÖê¤ü»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾Ö. ÃÖÆü»Öß»ÖÖ .......... ²ÖÖê»ÖÖ¾Öæ?
5) ²ÖÖÖêŸÖ Öã»ÖÖ²Ö, ´ÖÖêÖ¸üÖ, ²ÖÖÖêŸÖ .......... —ÖÖ›Óü †ÖÆêüŸÖ?
•ÖÖ‡Ô, •Öã‡Ô, †¿Öß ŸÖ·ÆêŸÖ·Æê“Öß
—ÖÖ›Óü †ÖÆêüŸÖ.
6) ²ÖÖÖêŸÖ Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öß —ÖÖ›Óü ²ÖÖÖêŸÖ .......... —ÖÖ›Óü †ÖÆêüŸÖ?
†ÖÆêüŸÖ.
7) ˆ´Öê¿Ö †»ÖÖÆüÖ²ÖÖ¤ü“ÖÖ †ÖÆêü. ˆ´Öê¿Ö .......... †ÖÆêü?
8) ²ÖÖ²ÖÖÓ“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü. ²ÖÖ²ÖÖÓ“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö .......... ?
9) ¿ÖÖÓŸÖÖ“Öß ²ÖÖÆãü»Öß ”ûÖ−Ö †ÖÆêü. ¿ÖÖÓŸÖÖ“Öß ²ÖÖÆãü»Öß .......... †ÖÆêü?
10) ÃÖã“ÖêŸÖÖ»ÖÖ ²ÖÖ²ÖÖÓ“Öß ÃÖÆüß Æü¾Öß. ÃÖã“ÖêŸÖÖ»ÖÖ .......... Æü¾ÖÓ?
11) ´ÖÖ—µÖÖú›êü ŸÖÖê †Æü¾ÖÖ»Ö −ÖÖÆüß. ŸÖã´Ö“µÖÖú›êü .......... −ÖÖÆüß?
12) †Ö´ÆüÖ»ÖÖ “ÖÆüÖ ¤êü. ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ......... ¤êü‰ú?
13) Æüß ¯Ö¸ü›üß ×¯ÖÏµÖÖ“Öß †ÖÆêü. Æüß ¯Ö¸ü›üß .......... †ÖÆêü?
IX úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸üÖ úß×•Ö‹…
(ŸÖÖê›æüµÖÖ, †ÖÖæµÖÖ, ŸÖÖê›æü, −ÖúÖêÃÖ, ‘ÖÖ»ÖæµÖÖ úÖ? ãúšêü, ²ÖÖÖêŸÖæ−Ö, •Ö¾Öôû“Ö, ´ÖÖÖê, ×ŸÖ£Öæ−Ö,
†ÖÖ, ‘ÖÖ»Ö, úÖµÖ úºþ? ¯ÖÖÖß, •ÖÖ, ãúšæü−Ö)
†Ö¯ÖÖ .......... ±ãú»ÖÓ .......... . ´Öß−ÖÖ ŸÖæ ±ãú»ÖÓ .......... .......... . ŸÖæ ±úŒŸÖ
¯ÖÖ−ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸ü. †Ö¯ÖÖ —ÖÖ›üÖÓ−ÖÖ ¯ÖÖÖß .......... ..........? ¯ÖÖÖß .......... †ÖÖæµÖÖ?
‡£Öê .......... ‹ú ãÓú›ü †ÖÆêü. ×ŸÖ£Öæ−Ö .......... . .......... †ÖÆêü ãÓú›ü? µÖÖ ¤êü¾ÖôûÖ“µÖÖ
......... . ŸÖã´Æüß .......... —ÖÖ¸üß †ÖÖÖ. ¯ÖÖ ´Öß .......... ..........? ŸÖæ Æüß .......... .
¯ÖÖÖß .......... . —ÖÖ›üÖÓ−ÖÖ .......... ‘ÖÖ»Ö. ¯ÖÖÖß ‘ÖÖ»ÖæµÖÖ †Ö×Ö ±ãú»ÖÓ .......... .

ØÃÖÆüÖ›ü
¯ÖãµÖÖ“µÖÖ †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ Öæ¯Ö ™êüúÖ›Óü, ™êüú›üµÖÖ †Ö×Ö ›üÖëÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. ¯Ö¾ÖÔŸÖß, Æü−Öã´ÖÖ−Ö
™êüú›üß, ¾ÖêŸÖÖôû ™êüú›üß ‹ú −ÖÖ ¤üÖê−Ö! ¯ÖÖ Ö›ü ´ÖÖ¡Ö ‹ú“Ö †ÖÆêü, "ØÃÖÆüÖ›ü". ÆüÖ
−ÖÖ¾ÖÖ“ÖÖ“Ö ØÃÖÆü †ÖÆêü. ‡£Öê ØÃÖÆü −ÖÖÆüßŸÖ. µÖÖ“ÖÓ ´Öæôû −ÖÖ¾Ö 'úÖë›üÖÖÖ'. ÆüÖ ãúšü»µÖÖ úÖôûÖŸÖ»ÖÖ
†ÖÆêü ´ÖÖ×ÆüŸÖß †ÖÆêü úÖ? ÆüÖ †ÖÆêü ×¿Ö¾ÖÖ•Öß“µÖÖ úÖôûÖŸÖ»ÖÖ. µÖÖ Ö›üÖ¿Öß ×−ÖÖ›üßŸÖ ‹ú
¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÖÖêÂ™ü †ÖÆêü. "Ö›ü †Ö»ÖÖ ¯ÖÖ ØÃÖÆü Öê»ÖÖ."
ŸÖÖ−ÖÖ•Öß ´ÆüÖ•Öê ×¿Ö¾ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•ÖÖÓ“ÖÖ ˆ•Ö¾ÖÖ ÆüÖŸÖ. µÖÖ“Öß ÃÖ´ÖÖ¬Öß ‡£Öê †ÖÆêü.
ÆüÖ“Ö ŸµÖÖ ÖÖêÂ™üßŸÖ»ÖÖ ØÃÖÆü! ‡£Öê £ÖÖê›üÖ ¾Öêôû −Ö ²ÖÖê»ÖŸÖÖ ˆ³Öê ¸üÖÆãüµÖÖ.
µÖÖ Ö›üÖ“µÖÖ “ÖÖêÆüßú›êü ×Æü¸ü¾µÖÖÖÖ¸üü ¤ü·µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ¯ÖÖ µÖÖ Ö›üÖ¾Ö¸ü ×¾Ö¿ÖêÂÖ —ÖÖ›üß
−ÖÖÆüß. ÆüÖ †Ö¤üß ˆ‘Ö›üÖ²ÖÖê›üúÖ †ÖÆêü. ¾Ö¸ü −ÖãÃÖŸÖÓ“Ö ´ÖÖêúôÓû ´Öî¤üÖ−Ö †ÖÆêü. ÃÖ³ÖÖê¾ÖŸÖß ˆÓ“Ö
ú›êü †ÖÆêüŸÖ.
‡£Öê ¯ÖÖµÖÖ“Öß úÖÆüß ãÓú›üÆüß †ÖÆêüŸÖ. ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ´ÖÖêšÓü ãÓú›ü †ÖÆêü '¤êü¾Ö™üÖÓú'.
¤êü¾Ö™üÖŒµÖÖŸÖ»ÖÓ ¯ÖÖÖß ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ÖÖê›ü †Ö×Ö £ÖÓ›ü †ÖÆêü. µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ µÖÖ Ö›üÖ¾Ö¸ü úÖÆüßÆüß −ÖÖÆüß.
ŸÖ¸üßÆüß ÆüÖ Ö›ü ´Ö¸üÖšüß »ÖÖêúÖÓ“ÖÖ, ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ„ ¯ÖãÖêú¸üÖÓ“ÖÖ, ¯ÖÏÖÖ †ÖÆêü. ¯ÖÏŸµÖêúÖ−Öê ØÃÖÆüÖ›ü
‹ú¤üÖ ŸÖ¸üß ¯ÖÖÆüÖµÖ»ÖÖ“Ö ¯ÖÖ×Æü•Öê.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
Öæ¯Ö Öæ²Ö
™êüúÖ›ü ™üß»ÖÖ
™êüú›üß ¯ÖÆüÖ›Íüß
›üÖëÖ¸ü ¯ÖÆüÖ›Íü, ¯Ö¾ÖÔŸÖ
Ö›ü ÖœÍü
ØÃÖÆü ¿Öê¸ü
×−ÖÖ›üßŸÖ •Öã›Íüß Æãü‡Ô
¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü
ˆ•Ö¾ÖÖ ÆüÖŸÖ ¤Öü×Æü−ÖÖ ÆüÖ£Ö
ÃÖ´ÖÖ¬Öß ÃÖ´ÖÖ×¬Ö
“ÖÖêÆüßú›êü “ÖÖ¸üÖë ŸÖ¸ü±ú
−ÖãÃÖŸÖÓ êú¾Ö»Ö, ×ÃÖ±Ôú
´ÖÖêúôÓû ´Öî¤üÖ−Ö Öã»ÖÖ ´Öî¤üÖ−Ö
ÃÖ³ÖÖê¾ÖŸÖß †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ
ˆÓ“Ö ú›êü ‰Ñú“Öß “Ö¼üÖ−Öë
‹úÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ‹ú ŸÖ¸ü±ú
ÖÖê›ü ´ÖßšüÖ
µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ‡ÃÖêú †»ÖÖ¾ÖÖ
¯ÖÏÖÖ •ÖÖ−Ö, ¯ÖÏÖÖ
I ãúÃÖã´ÖÖÖÏ•Ö (•Ö−´Ö 27-02-1912, ¯ÖãÖê. ´ÖéŸµÖæ 10-03-1999, −ÖÖ×¿Öú)

‡−ÖúÖ ¯Öæ¸üÖ −ÖÖ´Ö ×¾ÖÂÖã ¾ÖÖ´Ö−Ö ×¿Ö¸ü¾ÖÖ›üú¸ü, ˆ¯Ö−ÖÖ´Ö 'ãúÃÖã´ÖÖÖÏ•Ö' Æîü… ‡−Æëü '–ÖÖ−Ö ¯Ößšü
¯Öã¸üÃúÖ¸ü' ÃÖê ³Öß ÃÖ´´ÖÖ×−ÖŸÖ ×úµÖÖ •ÖÖ “ÖãúÖ Æîü… '×¾Ö¿ÖÖÖÖ' ‡−ÖúÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖ ÃÖÓÖÏÆü Æîü…
'•Öß¾Ö−Ö»ÖÆü¸üß' '×ú−ÖÖ¸üÖ' 'ÃÖ×´Ö¬ÖÖ' †Ö×¤ü ˆ−Öêú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖÃÖÓÖÏÆü Æïü… '−Ö™ÃÖ´ÖÏÖ™'ü,
'¤ãüÃÖ¸üÖ ¯Öê¿Ö¾ÖÖ', 'úÖïŸÖêµÖ' ‡−Öêú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü −ÖÖ™üú Æïü… ¿ÖêŒÃÖ¯ÖßµÖ¸ü êú 'ØúÖ ×»ÖµÖ¸'ü ¯Ö¸ü
¯ÖÖšü 6 69
†Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ ‡−Öêú −ÖÖ™üú '−Ö™üÃÖ´ÖÏÖ™ü' úß ²Ö›Íüß “Ö“ÖÖÔ Æãü‡Ô Æîü… ú×¾ÖŸÖÖ ´Öë −ÖÖ™üúßµÖŸÖÖ ŸÖ£ÖÖ
−ÖÖ™üú ´Öë úÖ¾µÖÖŸ´ÖúŸÖÖ ‡−Öúß †¯Ö−Öß ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ Æîü… ãúÃÖã´ÖÖÖÏ•Ö úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ²Ö›Íüß
ŸÖê•ÖÛÃ¾ÖŸÖÖ Æîü… ¾Öê 1964 ´Öë ´Ö›üÖÖ¾Ö ´Öë Æãü‹ †×Ö»Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ÃÖÓ´Öê»Ö−Ö êú
†¬µÖÖ ¸üÆü “Öãêú Æîü…
II Ø¾Ö¤üÖ ú¸Óü¤üßú¸ü (•Ö−´Ö 1918)

ÖÖêØ¾Ö¤ü ×¾Ö−ÖÖµÖú ú¸Óü¤üßú¸ü úÖ ú×¾Ö −ÖÖ´Ö Ø¾Ö¤üÖ ú¸Óü¤üßú¸ü Æîü… 'Ã¾Öê¤üÖÓÖÖ', '´Öé¤üÖÓ¬Ö',
'¬ÖÐã¯Ö¤ü' ‡−Öêú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖ ÃÖÓÖÏÆü Æïü… '†ò×¸üÃ™üÖò»Ö“Öê úÖ¾µÖ¿ÖÖÃ¡Ö' †Öî¸ü '¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ †Ö×Ö
−Ö¾ÖŸÖÖ' ˆ−Öúß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÃÖ´ÖßÖÖ éú×ŸÖµÖÖÑ Æîü… 'Ã¯Ö¿ÖÖÔ“Öß ¯ÖÖ»Ö¾Öß' †Öî¸ü '†ÖúÖ¿ÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ' µÖê
ˆ−Öúß †−µÖ éú×ŸÖµÖÖÑ Æïü…
Ø“ÖŸÖ−Ö¿Öß»ÖŸÖÖ †Öî¸ü ÖêµÖŸÖÖ ˆ−Öúß ú×¾ÖŸÖÖ úß ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ Æîü… ˆ−Æëü †−Öêú ÃÖ´´ÖÖ−Ö
¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖê “Öãêú Æïü… ˆ−Æëü ´Ö.¯ÖÏ. ÃÖ¸üúÖ¸ü úÖ 'ú²Öß¸ü ÃÖ´´ÖÖ−Ö' †Öî¸ü ãúÃÖã´ÖÖÖÏ•Ö ¯ÖÏ×ŸÖÂšüÖ−Ö úÖ
'•Ö−ÖÃ£ÖÖ−Ö ¯Öã¸üÃúÖ¸ü' ³Öß ×´Ö»ÖÖ Æîü…
III "Ö›ü †Ö»ÖÖ ¯ÖÖ ØÃÖÆü Öê»ÖÖ."

”û¡Ö¯Ö×ŸÖ ×¿Ö¾ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö úÖë›ÍüÖ−ÖÖü úÖê •ÖßŸÖ−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖê £Öê… ˆ−ÆüÖë−Öê µÖÆü úÖµÖÔ
†¯Ö−Öê ×¾Ö¿¾ÖÃŸÖ ÃÖê−ÖÖ−Öß ŸÖÖ−ÖÖ•Öß úÖê ÃÖÖï¯ÖÖ… ˆÃÖ ÃÖ´ÖµÖ ŸÖÖ−ÖÖ•Öß †¯Ö−Öê »Ö›Íüêú úß ¿ÖÖ¤üß
úß ŸÖîµÖÖ¸üß ú¸ü ¸üÆê £Öê… ¾Öê ¿ÖÖ¤üß ”ûÖê›Íüú¸ü ØÃÖÆüÖœÍü êú ×»Ö‹ ¸ü¾ÖÖ−ÖÖ ÆüÖê Ö‹… ˆ−ÆüÖë−Öê ²Ö›Íüß
“ÖŸÖã¸üÖ‡Ô ÃÖê ×ú»Öê ¯Ö¸ü †ÖÎú´ÖÖ ×úµÖÖ †Öî¸ü ×ú»ÖÖ •ÖßŸÖ ×»ÖµÖÖ… ‡ÃÖ †×³ÖµÖÖ−Ö ´Öë ˆ−Æëü
†¯Ö−Öê ¯ÖÏÖÖÖë úß †ÖÆãü×ŸÖ ¤êü−Öß ¯Ö›Íüß… ‡ÃÖ ¯Ö¸ü ×¿Ö¾ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö −Öê ˆ−Öúß ¯ÖÏ¿ÖÓÃÖÖ ú¸üŸÖê
Æãü‹ úÆüÖ - "ÖœÍü †ÖµÖÖ »Öê×ú−Ö ØÃÖÆü “Ö»ÖÖ ÖµÖÖ… ("Ö›ü †Ö»ÖÖ ¯ÖÖ ØÃÖÆü Öê»ÖÖ.") ˆÃÖêú
²ÖÖ¤ü ˆ−ÆüÖë−Öê 'úÖë›ÍüÖ−ÖÖ' úÖ −ÖÖ´Ö ÃÖê−ÖÖ−Öß ŸÖÖ−ÖÖ•Öß úß µÖÖ¤ü ´Öë 'ØÃÖÆüÖœÍü' ¸üÖ ×¤üµÖÖ…
†³µÖÖÃÖ

1) ¯ÖãµÖÖ•Ö¾Öôûß»Ö úÖÆüß ™êüú›ü¶ÖÓ“Öß −ÖÖ¾Öê ÃÖÖÓÖÖ.
2) ¯ÖãµÖÖ•Ö¾Öôû“µÖÖ ‹ú´ÖÖ¡Ö Ö›üÖ“Öê −ÖÖ¾Ö úÖµÖ?
3) ÆüÖ Ö›ü ãúÖÖ“µÖÖ úÖôûÖŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü?
4) ØÃÖÆüÖ›üÖ¾Ö¸ü úÖµÖ úÖµÖ †ÖÆêü?
5) ØÃÖÆüÖ›üÖ¾Ö¸üß»Ö ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ´ÖÖêšü¶Ö ¯ÖÖµÖÖ“µÖÖ ãÓú›üÖ»ÖÖ úÖµÖ −ÖÖ¾Ö †ÖÆêü?
II ¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆü ´Öë ÃÖê úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ü ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖê ¯ÖÆü“ÖÖ×−Ö‹…
1) ±æú»Ö, ›üÖëÖ¸ü, ¤ü¸üß, •ÖÖÖÖ, òúÃÖê™ü, ¬Ö²Ö¬Ö²ÖÖ - (‘ÖÖ™ü)
2) ¯Ö¤üÖ£ÖÔ, ×−ÖôûÖ, Öêôû, òú´Öê¸üÖ, ¯ÖÖÖß, ´Ö•ÖÖ - (ÃÖÆü»Ö)
3) —ÖÖ›ü, ÃÖÖ¾Ö»Öß, »ÖÖ»Ö³Ö›üú, Ã¾Ö“”û, ´ÖÖêšüß, ¯ÖÖÖß - (•ÖÖÖÖ)
III −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ×»Ö‹ ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ¿Ö²¤ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
ˆ−ÆêüÓ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü êú ÃÖÖ£Ö •ÖÖê›Íüú¸ü ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ²Ö−ÖÖ‡‹…
[´Ö¬Öã¸ü, ÖÖê»Ö, ´ÖãÃÖôû¬ÖÖ¸ü, ×¾Ö¿ÖÖ»Ö, »ÖÖ»Ö³Ö›üúü, ¯Ö›üÓú, •Öã−ÖÖ, ×−ÖŸÖôû]
¯ÖÖ‰úÃÖ, ÃÖÓÖßŸÖ, ›üÖëÖ¸ü, ¤ü¸üß, ¤êü‰úôû, ÃÖÖ›üß, ¯ÖÖÖß, ×“Ö¡Ö¯Ö™ü.
IV −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¤üÖê ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆüÖë ´Öë ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖê “Öã−Öú¸ü •ÖÖê›Íüß ²Ö−ÖÖ‡‹…
1) ¸êü×›ü†Öê, ÃÖÆü»Ö, —Öãôãûú, ãÓú›ü, ÃÖÖ¾Ö»Öß, ™êü¯Ö¸êüúÖò›Ôü¸ü.
2) ¾ÖÖ¸üÖ, ¯ÖÖÖß, —ÖÖ›ü, òúÃÖê™ü, ŸÖµÖÖ¸üß, ÖÖÖß.
V úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤ü úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü
úß×•Ö‹…
1) †Ö•Ö .......... ¯ÖÖ‰úÃÖ ¯Ö›üŸÖÖê †ÖÆêü. (´ÖæÃÖ»ÖÖ¬ÖÖ¸ü)
2) ×ŸÖ£Öê ..........”ûÖ−Ö •ÖÖÖÖ †ÖÆêü. (¯Öã»Ö êú −Öß“Öê)
3) ™êüú›üß¾Ö¸ü .......... †ÖÆêü. (´ÖÓ×¤ü¸ü)
4) ‹úÖ ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ×¾Ö¿ÖÖ»Ö .......... †ÖÆêüŸÖ. (¯ÖÆüÖ›ü)
5) Öæ¯Ö .......... ÆüÖê‡Ô»Ö. (²ÖÖê—Ö)
6) £ÖÓ›üÖÖ¸ü ¾ÖÖ·µÖÖÓ“µÖÖ .......... ”ûÖ−Ö †ÖÆêüŸÖ. (—ÖÖëêú)
7) ÃÖ´ÖÖê¸ü“Ö .......... ¯ÖÖµÖÖ“ÖÓ ãÓú›ü †ÖÆêü. (×−Ö´ÖÔ»Ö)
8) ¯ÖÖµÖÖ“Öß .......... †ÖÆêü −ÖÖ? (ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ)
VI ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

ÃÖÖŸÖ¯Öã›üÖ ¯Ö¾ÖÔŸÖÖ¾Ö¸ü ´Ö−Öã¤êü¾Öß“Öê ´ÖÓ×¤ü¸ü †ÖÆêü. Æêü ‹ú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ¯ÖÏêÖÖßµÖ Ã£Öôû †ÖÆêü.
¯Ö¾ÖÔŸÖÖ¾Ö¸ü ‘Ö−Ö¤üÖ™ü •ÖÓÖ»Ö †ÖÆêü ‡£Öê †Ö×¤ü¾ÖÖÃÖß-¯ÖÖ¾Ö¸üÖ »ÖÖêúÖÓ“Öß ¾ÖÃŸÖß †ÖÆêü. ´Ö−Öã¤êü¾Öß“ÖÓ
¤êü‰úôû Öæ¯Ö ˆÓ“Ö ›üÖëÖ¸üÖÓ´Ö¬µÖê †ÖÆêü. µÖê£Öê ‹ú ´ÖÖêšüÖ †Ö×Ö †−Öêú »ÖÆüÖ−Ö »ÖÆüÖ−Ö ¬Ö²Ö¬Ö²Öê
†ÖÆêüŸÖ. ÆüÖ ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ ¸ü´ÖÖßµÖ †ÖÆêü †Ö×Ö ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖÖ“ÖÖ †−Öã³Ö¾Ö †Ö−ÖÓ¤ü¤üÖµÖú †ÖÆêü.
VII ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

»ÖÖê−ÖÖ¾Ö»ÖÖ †Öî¸ü ÖÓ›üÖ»ÖÖ ¤üÖê ¯ÖÆüÖ›Íüß Ã£ÖÖ−Ö Æïü… µÖê ¯ÖãÖê †Öî¸ü ´ÖãÓ²Ö‡Ô êú ²Öß“Ö ´Öë
ÛÃ£ÖŸÖ Æïü… µÖÆüÖÑ ˆÑ“Öê-ˆÑ“Öê ¯ÖÆüÖ›Íü Æïü… Öæ²Ö ‘Ö−Öê •ÖÓÖ»Ö Æïü… •ÖßÖÔ¿ÖßÖÔ ´ÖÓ×¤ü¸ü †Öî¸ü ãÓú›ü Æïü…
ÃÖãÓ¤ü¸ü ²ÖÖß“Öê Æïü… µÖÆüÖÑ ²Ö›Íêü ²Ö›Íêü ÆüÖê™ü»Ö Æïü… ÃÖî¸ü êú ×»Ö‹ µÖÆü ²ÖÆãüŸÖ †“”ûß •ÖÖÆü Æîü… Ö´Öá
êú ´ÖÖîÃÖ´Ö êú ×»Ö‹ ³Öß µÖÆü •ÖÖÆü ²ÖÆãüŸÖ †“”ûß Æîü…
VIII −Öß“Öê ×¤ü‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

òú´Ö¸üÖ, ¤êü‰úôû, ¬Ö²Ö¬Ö²ÖÖ, ×Æü¸ü¾ÖßÖÖ¸ü, —ÖãôãûúÖ
IX '×úÃÖß ¤ü¿ÖÔ−ÖßµÖ Ã£Ö»Ö úß ÃÖî¸ü' ×¾ÖÂÖµÖ ¯Ö¸ü ‹ú ”ûÖê™üÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö×Ö‹…
¯ÖÖšü 7 71
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 7
²ÖÖôæû“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ²ÖÖôæû úß ¯ÖœÍüÖ‡Ô
¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô, ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖê, ŸÖã´Æüß ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : ¿ÖÖÓŸÖÖ ²ÖÆü−Ö •Öß, ´Öï ²ÖÖ•ÖÖ¸ü •ÖÖŸÖß ÆæÑü…
µÖêŸÖÖ úÖ? ŸÖã´Ö †ÖŸÖß ÆüÖê ŒµÖÖ?
¿ÖÖÓŸÖÖ : −ÖÖÆüß ÖÓ. ´Ö»ÖÖ £ÖÖê›Óü úÖ´Ö †ÖÆêü. ¿ÖÖÓŸÖÖ : −ÖÆüà ¸êü… ´Öã—Öê £ÖÖê›ÍüÖ úÖ´Ö Æîü…
¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : úÃÖ»ÖÓ ‹¾ÖœÓü úÖ´Ö? ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : ‹êÃÖÖ ŒµÖÖ úÖ´Ö Æîü?
¿ÖÖÓŸÖÖ : †ÖÓ, ´Öß ²ÖÖôæû“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖê. ´Öß ¿ÖÖÓŸÖÖ : ´Öï ²ÖÖôæû úÖê ¯ÖœÍüÖŸÖß ÆæÑü… ´Öã—Öê ˆÃÖúß
ŸµÖÖ»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ´Ö¤ü¤ü ú¸−Öß “ÖÖ×Æü‹…
¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : ŸµÖÖ“ÖÖ ŸÖÖê ÖéÆü¯ÖÖšü ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß? ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : (ŒµÖÖ) ¾ÖÆü †¯Ö−Öê †Ö¯Ö ÖéÆü úÖµÖÔ
−ÖÆüà ú¸üŸÖÖ?
¿ÖÖÓŸÖÖ : −ÖÖÆüß ÖÓ. ŸÖÖê †³µÖÖÃÖÖŸÖ •Ö¸üÖ ´ÖÖÖê ¿ÖÖÓŸÖÖ : −ÖÆüà… ¾ÖÆü ¯ÖœÍüÖ‡Ô ´Öë •Ö¸üÖ ú´Ö•ÖÖê¸ü Æîü…
†ÖÆêü. ŸµÖÖ»ÖÖ ÖéÆü¯ÖÖšü •Ö´ÖŸÖ −ÖÖÆüß. ¾ÖÆü ÖéÆüúÖµÖÔ −ÖÆüà ú¸ü ¯ÖÖŸÖÖ… ×±ú¸ü ¾ÖÆü
×¿Ö¾ÖÖµÖ ŸÖÖê ‹ú™üÖ Óú™üÖôûŸÖÖê. †êú»Öê ‰ú²Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü…
¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : ¯ÖÖ ´ÖÖ Æêü úÖ´Ö ŸÖæ ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß úÖ ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : »Öê×ú−Ö ×±ú¸ü µÖÆü úÖ´Ö ŸÖã´Ö ¿ÖÖ´Ö êú
−ÖÖÆüß ú¸üŸÖ? ÃÖ´ÖµÖ ŒµÖÖë −ÖÆüà ú¸üŸÖß ÆüÖê?
¿ÖÖÓŸÖÖ : ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ŸÖÖê ÖêôûŸÖÖê. ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‹ú ¿ÖÖÓŸÖÖ : ¿ÖÖ´Ö êú ¾ÖŒŸÖ ¾ÖÆü Öê»Ö−Öê •ÖÖŸÖÖ Æîü…
¾ÖÖ•ÖŸÖÖ µÖêŸÖÖê. •Öê¾ÖŸÖÖê. ŸÖÖÃÖ ¤üÖê−Ö ŸÖÖÃÖ ¤üÖê¯ÖÆü¸ü ‹ú ²Ö•Öê (¾ÖÆ)ü †ÖŸÖÖ Æîü… ÖÖ−ÖÖ
×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ‘ÖêŸÖÖê. ´ÖÖ †Ö´Æüß †³µÖÖÃÖ ÖÖŸÖÖ Æîü… ¤üÖê ‘ÖÓ™êü †Ö¸üÖ´Ö ú¸üŸÖÖ Æîü… ×±ú¸ü
ú¸üŸÖÖê. Æü´Ö ¯ÖœÍüÖ‡Ô ú¸üŸÖê Æïü…
¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Óú™üÖôûÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß? ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : (ŒµÖÖ) ŸÖã´Æëü ‰ú²Ö −ÖÆüà ÆüÖêŸÖß?
¿ÖÖÓŸÖÖ : −ÖÖÆüß. ´Öß Óú™üÖôûÖ ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß. µÖÖŸÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ : −ÖÆüà ‰ú²Ö •ÖÖ−Öê êú úÖ¸Ö ´Öï úÖ´Ö
´ÖÖ—ÖÖ ±úÖµÖ¤üÖ“Ö †ÖÆêü. ²ÖÖôæû»ÖÖ úÖµÖ µÖêŸÖÓ, −ÖÆüà ™üÖ»ÖŸÖß… ‡ÃÖ ÃÖë ´Öê¸üÖ ±úÖµÖ¤üÖ ³Öß Æîü…
úÖµÖ −ÖÖÆüß Æêü ´Ö»ÖÖ úôûŸÖÓ. ŸµÖÖ»ÖÖ úÖÆüß ²ÖÖôæû úÖê ŒµÖÖ †ÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ŒµÖÖ −ÖÆüà ‡ÃÖ
ÖÖêÂ™üß †¾Ö‘Ö›ü ¾ÖÖ™üŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ ´Öß ŸµÖÖ»ÖÖ úß ´Öã—Öê •ÖÖ−ÖúÖ¸üß ×´Ö»ÖŸÖß Æîü… ãú”û ²ÖÖŸÖë
×¿Öú¾ÖŸÖê. “ÖÖ¸ü “ÖÖ¸ü ¾ÖêôûÖ ‘ÖêŸÖê. ´ÖÖ ŸÖÖê ˆÃÖê ú×šü−Ö »ÖÖŸÖß Æïü, ¾Öê ´Öï ˆÃÖê ¯ÖœÍüÖŸÖß
†Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö ×¿ÖúŸÖÖê, †Ö¯Ö»µÖÖ †Ö¯ÖÖ ÆæÑü… ²ÖÖ¸ü-²ÖÖ¸ü ÃÖ´Ö—ÖÖŸÖß ÆæÑü… ×±ú¸ü ¾ÖÆü
ú¸üŸÖÖê. †¯Ö−Öê †Ö¯Ö ÃÖßÖŸÖÖ Æîü… †¯Ö−Öê †Ö¯Ö
ú¸üŸÖÖ Æîü…
¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : ±úÖ¸ü ¾Öêôû •ÖÖŸÖÖê −ÖÖ? ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : (‡ÃÖ ´Öë ŸÖÖê) úÖ±úß ÃÖ´ÖµÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü
−Ö?
¿ÖÖÓŸÖÖ : ŸµÖÖ»ÖÖ ‹ú™ü¶Ö»ÖÖ ±úÖ¸ü ¾Öêôû »ÖÖÖŸÖÖê. ¿ÖÖÓŸÖÖ : †êú»Öê ŸÖÖê ˆÃÖê ²ÖÆãüŸÖ ÃÖ´ÖµÖ »ÖÖŸÖÖ
´ÆüÖæ−Ö †Ö´Æüß ¤üÖê‘ÖÓ ²ÖÃÖŸÖÖê. ´ÖÖ —Ö™ü¯Ö™ü Æîü… ‡ÃÖ×»Ö‹ Æü´Ö ¤üÖê−ÖÖë ²ÖîšüŸÖê Æïü… ×±ú¸ü
ÖéÆü¯ÖÖšü ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ÖéÆüúÖµÖÔ ±ú™üÖ±ú™ü ×−Ö²Ö™üÖŸÖê Æïü…
¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ²ÖÖôæû ÖêôûŸÖÖê. ŸÖê¾ÆüÖ ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : ¿ÖÖ´Ö úÖê ²ÖÖôæû Öê»ÖŸÖÖ Æîü… ŸÖ²Ö †Ö¯Ö
ŸÖã´Æüß úÖµÖ ú¸üŸÖÖ? ŒµÖÖ ú¸üŸÖß Æïü?
¿ÖÖÓŸÖÖ : ŸÖÖê¾Ö¸ü ŸµÖÖ“Öê ²ÖÖ²ÖÖ ‘Ö¸üß µÖêŸÖÖŸÖ. ¿ÖÖÓŸÖÖ : ŸÖ²Ö ŸÖú ˆÃÖ êú ×¯ÖŸÖÖ•Öß ‘Ö¸ü †ÖŸÖê
“ÖÆüÖ¯ÖÖÖß ú¸üŸÖê. ´ÖÖ •Ö¸üÖ ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸üÖ“µÖÖ Æïü… “ÖÖµÖ −ÖÖ¿ŸÖÖ ²Ö−ÖÖŸÖß ÆæÑü ×±ú¸ü ×¤ü−Ö ³Ö¸
Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖê. úß ²ÖÖŸÖë ú¸üŸÖê Æïü…
¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : šüßú †ÖÆêü. ´ÖÖ ´Öß •ÖÖŸÖê. ŸÖã´Æüß ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : šüßú Æîü… ×±ú¸ü ´ÖîÓ •ÖÖŸÖß ÆæÑü… ŸÖã´Ö ²ÖÖôæû
²ÖÖôæû“Öê ÖéÆü¯ÖÖšü ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ. ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ úÖÆüß úÖ ÖéÆüúÖµÖÔ ¯Öæ¸üÖ ú¸üÖê… †Ö¯ÖúÖê ãú”û
Æü¾ÖÓ †ÖÆêü úÖ? “ÖÖ×Æü‹ ŒµÖÖ?
¿ÖÖÓŸÖÖ : −ÖúÖê ÖÓ, ‘Ö¸üÖŸÖ ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ³ÖÖ•Öß †ÖÆêü. ¿ÖÖÓŸÖÖ : −ÖÆüà… ‘Ö¸ü ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÛ²•ÖµÖÖÑ Æïü… ´Öï
´Öß µÖêŸÖ −ÖÖÆüß ´ÆüÖæ−Ö ¸üÖÖÖ¾Öæ ´ÖÖ¡Ö −ÖúÖêÃÖ. ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖ£Ö −ÖÆüà “Ö»ÖŸÖß ÆæÑü, ‡ÃÖ×»Ö‹
¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : ”êû, ”êû! µÖêŸÖê ÆÓü. −ÖÖ¸üÖ•Ö ´ÖŸÖ ÆüÖ−ê ÖÖ…
¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ : ×²Ö»ãú»Ö −ÖÆüà… (†“”ûÖ, ŸÖÖê) “Ö»ÖŸÖß
ÆæÑü…
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
†³µÖÖÃÖ ¯ÖœÍüÖ‡Ô
²ÖÖ•ÖÖ¸ü ²ÖÖ•ÖÌÖ¸ü
úÖ´Ö úÖ´Ö
‹¾ÖœÓü ‹êÃÖÖ, ‹êÃÖÖ ³Öß
´Ö¤üŸÖ ´Ö¤ü¤ü
ÖéÆü¯ÖÖšü ÖéÆüúÖµÖÔ
´ÖÖÖê ¯Öß”êû, ú´Ö•ÖÖê¸ü
•Ö´ÖÖê ú¸ü ¯ÖÖ−ÖÖ
‹ú™üÖ †êú»ÖÖ
Óú™üÖôûÖ ‰ú²Ö
ÃÖÓ¬µÖÖúÖôû ¿ÖÖ´Ö úÖ ¾ÖŒŸÖ
ÖêôûÖê Öê»Ö−ÖÖ
×¾ÖÁÖÖÓŸÖß †Ö¸üÖ´Ö
±úÖµÖ¤üÖ ±úÖµÖ¤üÖ
úôûÖê ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ
†¾Ö‘Ö›ü ú×šü−Ö
×¿Öú¾ÖÖê ×ÃÖÖÖ−ÖÖ
¯ÖÖšü 7 73
†Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö †¯Ö−Öê †Ö¯Ö

¾Öêêôû •ÖÖÖê ÃÖ´ÖµÖ »ÖÖ−ÖÖ, ÃÖ´ÖµÖ ²ÖßŸÖ−ÖÖ, ¾ÖŒŸÖ ú™ü−ÖÖ
—Ö™ü¯Ö™ü —Ö™ü¯Ö™ü, ±ú™üÖ±ú™ü
“ÖÆüÖ¯ÖÖÖß “ÖÖµÖ ¯ÖÖ−Öß
×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü ×¤ü−Ö³Ö¸ü
³Ö¸ü¯Öæ¸ü úÖ±úß, ³Ö¸ü¯Öæ¸ü
³ÖÖ•Öß ÃÖ²•ÖÌß
¸üÖÖÖ¾ÖÖê −ÖÖ¸üÖ•Ö ÆüÖê−ÖÖ, ²Öã¸üÖ ´ÖÖ−Ö−ÖÖ
†³µÖÖÃÖ

1) ¿ÖÖÓŸÖÖ úÖµÖ ú¸üŸÖê †ÖÆêü? úÖ?
2) ²ÖÖôæû“Öß ×¤ü−Ö“ÖµÖÖÔ £ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ ÃÖÖÓÖÖ.
3) ²ÖÖôæû“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ‘ÖêµÖÖ“ÖÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ»ÖÖ úÖµÖ ±úÖµÖ¤üÖ ÆüÖêŸÖÖê?
4) ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ¿ÖÖÓŸÖÖ úÖµÖ ú¸üŸÖê?
5) ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ ãúšêü •ÖÖŸÖê †ÖÆêü?
II ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ú‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú Ã£ÖÖ−Ö¯Ö¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ
ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ŸÖß−Ö-ŸÖß−Ö ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
1. ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖÖê. (Öêôû) (×¿Öú) (¾ÖÖ“Ö)
´Öß ²ÖÖÖêŸÖ ÖêôûŸÖê. (•ÖÖ) (µÖê) (²ÖÃÖ)
ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖÖêÃÖ. (Öêôû) (•ÖÖ) (¸ü›ü)
ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖêÃÖ. (•ÖÖ) (²ÖÃÖ) (¾ÖÖ“Ö)
†Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖÖê. (Öêôû) (¾ÖÖ“Ö) (²ÖÖê»Ö)
ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖÖ. (Öêôû) (µÖê) (×»ÖÆüß)
²ÖÖôæû ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖÖê. (Öêôû) (¯Ö›ü) (¸ü›ü)
¸ü´ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖê. (¾ÖÖ“Ö) (×»ÖÆüß) (×¿Öú)
ãú¡ÖÓ ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖÓ. (•ÖÖ) (—ÖÖê¯Ö) (²ÖÃÖ)
´Öã»Öß ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖÖŸÖ. (•ÖÖ) (¾ÖÖ“Ö) (²ÖÃÖ)
´Öã»ÖÖê ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖÖŸÖ. (Öêôû) (×¿Öú) (ÆüÃÖ)
2. ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×−ÖÂÖê¬Ö ¾ÖÖ“Öú ×ÎúµÖÖ ¿Ö²¤üÖë êú Ã£ÖÖ−Ö¯Ö¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ
ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ŸÖß−Ö-ŸÖß−Ö ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. (Öêôû) (³ÖÓÖ›ü) (—ÖÖê¯Ö)
†Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ. (¸ü›ü) (—ÖÖê¯Ö) (Öêôû)
ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüßÃÖ. (µÖê) (—ÖÖê¯Ö) (²ÖÃÖ)
ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. (¸ü›ü) (Öêôû) (³ÖÖÓ›ü)

ŸÖÖê ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. (³ÖÖÓ›ü) (¯Ö›ü) (Öêôû)
ŸÖß ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. (µÖê) (×»ÖÆüß) (¯Ö›ü)
´Öæ»Ö ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. (—ÖÖê¯Ö) (µÖê) (²ÖÖê»Ö)
¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ. (—ÖÖê¯Ö) (Öêôû) (¯Ö›ü)
ÃÖßŸÖÖ²ÖÖ‡Ô ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ. (²ÖÖê»Ö) (²ÖÃÖ) (µÖê)
´Öã»ÖÓ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ. (Öêôû) (µÖê) (—ÖÖê¯Ö)
III šüßú ¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖê úÖ ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ´Öê¿Ö ¿ÖÖôêûŸÖ ¤æü¬Ö ×¯ÖŸÖÓ.
†Ö‡Ô ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ.
²ÖÖ²ÖÖ ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÖ“ÖŸÖêÃÖ.
ŸÖæ •Öê¾ÖŸÖê.
ŸÖã´Æüß ÖêôûŸÖÖ.
¿ÖÖÓŸÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê.
´ÖÖ¾Ö¿Öß “ÖÆüÖ ×¯ÖŸÖÖŸÖ.
´ÖÖÓ•Ö¸ü ÖÖ‰ú ÖÖŸÖê.
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ •Öê¾Ö.
ŸÖæ •Öê¾ÖŸÖÖêÃÖ.
1) ŸÖæ µÖê. 2) ŸÖã´Æüß †³µÖÖÃÖ ú¸üÖ.
3) ŸÖæ ÖéÆü¯ÖÖšü ú¸ü. 4) †Ö¯ÖÖ ÖêôûÖ.
5) ŸÖæ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ‘Öê. 6) ŸÖã´Æüß ¤üÖê‘ÖÓ ²ÖÃÖÖ.
7) †Ö¯ÖÖ úÖ´Ö ú¸üÖ. 8) ŸÖæ “ÖÆüÖ¯ÖÖÖß ú¸ü.
9) ŸÖã´Æüß ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸üÖ“µÖÖ Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üÖ.
V ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö ¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ •Öê¾ÖŸÖÖêÃÖ. ŸÖæ •Öê¾ÖŸÖ −ÖÖÆüßÃÖ.
1) ŸÖæ ÖêôûŸÖÖêÃÖ. 2) ŸÖæ “ÖÆüÖ ú¸üŸÖêÃÖ.
3) †Ö´Æüß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖÖê. 4) ´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê.
5) ´Öß ±ãú»ÖÓ ŸÖÖê›üŸÖê. 6) ŸÖã´Æüß Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖ.
7) ˆ´Öê¿Ö ²Ö™üÖ™ê¾Ö›üÖ ÖÖŸÖÖê. 8) ¿ÖÖÓŸÖÖ “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖê.
9) ²ÖÖ²ÖÖ †ÓÖÖÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖÖŸÖ. 10) ŸÖê ×¯Ö»»Öæ —ÖÖ›üÖÖÖ»Öß ²ÖÃÖŸÖÓ.
11) ¯ÖÏúÖ¿Ö †Ö×Ö ˆ´Öê¿Ö Öêôû ÖêôûŸÖÖŸÖ.12) ÃÖã“ÖêŸÖÖ †Ö×Ö ×¯ÖÏµÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖŸÖ.
13) ŸÖß ãú˜µÖÖÓ“Öß ×¯Ö»»ÖÓ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ‘ÖêŸÖÖŸÖ.
¯ÖÖšü 7 75
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ÃÖúÖ¸üÖŸ´Öú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖê.
1) ´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß.
2) ´Öß ÖêôûŸÖ −ÖÖÆüß.
3) †Ö´Æüß ±ãú»ÖÓ †ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß.
4) ŸÖæ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüßÃÖ.
5) ŸÖæ ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü ÖÖŸÖ −ÖÖÆüßÃÖ.
6) ŸÖã´Æüß ¯ÖãÃŸÖÓú ¿ÖÖê¬ÖŸÖ −ÖÖÆüß.
7) ×¯ÖÏµÖÖ ×“Ö¾Ö›üÖ ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß.
8) ãú˜µÖÖÓ“Öß ×¯Ö»»ÖÓ †Öê¸ü›üŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ.
9) ²ÖÖ²ÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ.
10) ¸üÖ´Öæ †Ö×Ö ´Öã£ÖÖ¿Öê™ü ÃÖÖ´ÖÖ−Ö »Ö¾Öú¸ü ¤êüŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ.
11) ×¯ÖÏµÖÖ †Ö×Ö ×−Ö¿ÖÖ “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ.
12) †Ö¯ÖÖ “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖ −ÖÖÆüß.
VII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿ÖÖÓŸÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ ....... . ¿ÖÖÓŸÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖê.
1) ÃÖã¬ÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖæ−Ö ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ....... . 2) ¯ÖÏúÖ¿Ö †Ö×Ö ˆ´Öê¿Ö ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü ....... .
3) ÃÖã“ÖêŸÖÖ ¯ÖÏÖ×ŸÖ¯ÖãÃŸÖú †Ö‡Ô»ÖÖ ....... . 4) ²ÖÖ²ÖÖ †ÓÖÖÖŸÖ úÖ´Ö ....... .
5) ²ÖÖê¸üÖ›êü ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“Öß ´ÖßØ™üÖ ....... . 6) •ÖÖêÃÖê±ú ¯Ö¡Ö¾µÖ¾ÖÆüÖ¸üÖ“Öß ±úÖ‡Ô»Ö ........ .
7) ¿ÖÖÓŸÖÖ †Ö×Ö ²ÖÖôæû †³µÖÖÃÖÖ»ÖÖ ........ 8) ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ»ÖÖ ú¿ÖÖÃÖÖšüß ........ .
9) ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ....... . 10) ×¯ÖÏµÖÖ ²ÖÖß“µÖÖŸÖæ−Ö ±ãú»ÖÓ ....... .
VIII úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ ü¯Öæ¸üÖ úß×•Ö‹…
´Öß ¸üÖê•Ö ÃÖúÖôûß ....... (‰úšü) ¤üÖŸÖ ....... (‘ÖÖÃÖ), ŸÖÖë›ü Ã¾Ö“”û ....... (¬Öæ). ´ÖÖ †Ö‡Ô
´Ö»ÖÖ ¤æü¬Ö ....... (¤êü). ¸üÖ´Ö ¾Ö ´Öß ´ÖÖ †³µÖÖÃÖ ....... (ú¸ü). ÃÖßŸÖÖÆüß †Ö´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü
†³µÖÖÃÖÖ»ÖÖ ....... (²ÖÃÖ). ŸÖß ....... (¸ü›ü). ´ÖÖ †Ö‡Ô †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ....... (¸üÖÖÖ¾Ö). †Ö´Æüß
Öæ¯Ö ¤ÓüÖÖ ....... (ú¸ü). ¯ÖÖ ÃÖßŸÖÖ ¤ÓüÖÖ ....... (ú¸ü) −ÖÖÆüß. ŸÖã´Æüß ¤ÓüÖÖ ....... (ú¸ü)
úÖ? †Ö´Ö“ÖÓ ãú¡ÖÓ ×ŸÖ£Öê“Ö ....... (—ÖÖê¯Ö). ÃÖúÖôûß ±úÖ¸ü ´Ö•ÖÖ ....... (µÖê).

†Ö•Ö“ÖÓ ×¿ÖÖÖ
†Ö•ÖúÖ»Ö ÃÖÖôûßú›êü ¿ÖÖôûÖÓ“ÖÖ ÃÖãôûÃÖãôûÖ™ü †ÖÆêü. úÖê¯Ö·µÖÖ úÖê¯Ö·µÖÖ¾Ö¸ü ‹ú ¿ÖÖôûÖ †ÖÆêü.
×¿ÖÖÖ Öæ¯Ö ´ÖÆüÖÖÆüß †ÖÆêü. ³Ö¸ü´ÖÃÖÖšü ±úß, ³ÖÖ¸üÖ³Ö¸ü ¯ÖãÃŸÖÓú, ²Öæ™ü †Ö×Ö ¤üÖê−Ö¤üÖê−Ö ÖÖ¾ÖêÂÖ-
¿ÖÖôêû“ÖÖ ‹ú †Ö×Ö ÖêôûÖ“ÖÖ ‹ú!
´Öã»ÖÓ †Öê—µÖÖÓ−Öß ¾ÖÖúŸÖÖŸÖ. ¯ÖÖ»Öú Ö“ÖÖÔ−ÖÓ ¾ÖÖúŸÖÖŸÖ.
´Öã»ÖÓ ÃÖúÖôûßü ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ. ³Ö»µÖÖ ¯ÖÆüÖ™êü ˆšüŸÖÖŸÖ. †Ö‡Ô †ÖÖê¤ü¸ü“Ö ˆšüŸÖê. ³Ö¸ü³Ö¸ü
ÃÖÖôÓû †Ö¾Ö¸üŸÖê. ›ü²ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üŸÖê. ²ÖÖ²ÖÖÆüß ˆšüŸÖÖŸÖ. ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ¯ÖÖê“Ö¾ÖŸÖÖŸÖ. ¯ÖÆüÖ™êü ÃÖÖôûÖ“Ö
ÖÖë¬Öôû ÆüÖêŸÖÖê. ÃÖÖôûß“Ö ‘ÖÖ‡ÔÖ¤üá! ×ŸÖ£Öê ãúÖÖ»ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖµÖ»ÖÖÆüß ¾Öêôû −ÖÖÆüß.
×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü ¿ÖÖôûÖ “ÖÖ»ÖŸÖê. −ÖêÆü´Öß“Öê ¾ÖÖÔ, ×¾Ö¿ÖêÂÖ ¾ÖÖÔ, −ÖÖ™üú-ÖÖÖß †Ö×Ö ¾ÖŒŸÖéŸ¾Ö Ã¯Ö¬ÖÖÔ
µÖÖÓ“Öß ŸÖµÖÖ¸üß, ÃÖ´ÖÖ•ÖúÖµÖÔ, ÆüÃŸÖ¾µÖ¾ÖÃÖÖµÖ, ÃúÖ‰ú™ü, ÖÖ‡Ô›ü †Ö×Ö Öêôû! ´Öã»ÖÓ †Ö¤üß ¯ÖÖ¸ü
¤ü´ÖŸÖÖŸÖ.
µÖÖ ×¿ÖÖÖÖŸÖ †Ö‡Ô“ÖÖ ÆüÖŸÖ³ÖÖ¸ü ´ÖÖêšüÖ †ÖÆêü. ŸÖß ¯ÖÆüÖ™êü »Ö¾Öú¸ü ˆšüŸÖê. ´Öã»ÖÖÓ“Öß ŸÖµÖÖ¸üß
ú¸üŸÖê. ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ŸµÖÖÓ−ÖÖ ×−Ö¸ü×−Ö¸üÖóµÖÖ ¾ÖÖÖÕ−ÖÖ ¯ÖÖê“Ö¾ÖŸÖê. ãúÖÖ“ÖÖ −ÖÖ“ÖÖ“ÖÖ ¾ÖÖÔ, ãúÖÖ“ÖÖ
ÖÖµÖÖ“ÖÖ ¾ÖÖÔ, ãúÖÖ“ÖÖ ×“Ö¡Öú»Öê“ÖÖ ¾ÖÖÔ ŸÖ¸ü ãúÖÖ“ÖÖ Öêôû! ŸÖß ´Öã»ÖÖÓ“ÖÖ †³µÖÖÃÖÆüß ‘ÖêŸÖê. ×ŸÖ»ÖÖ
†×•Ö²ÖÖŸÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ×´ÖôûŸÖ −ÖÖÆüß. †Ö‡Ô ¿ÖÖôêûŸÖ “Öú¸üÖÆüß ´ÖÖ¸üŸÖê. ú¬Öß ²ÖÖ²ÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¯ÖÖ»Öú
ÃÖ³Öê»ÖÖ •ÖÖŸÖê. ú¬Öß ŸµÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¿ÖÖôêûŸÖß»Ö ÃÖ´ÖÖ¸Óü³ÖÖÓ−ÖÖÆüß •ÖÖŸÖê. †Ö‡Ô ±úÖ¸ü £ÖúŸÖê. ¯ÖÖ ŸÖß
Óú™üÖôûÖ ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß.
†ÃÖÓ Æêü ×¿ÖÖÖ. ´Öã»ÖÖÓ“Öß ¤üÖ¤üÖ ÆüÖêŸÖê. ¯ÖÖ»ÖúÖÓ“Öß ±ú¸ü±ú™ü ÆüÖêŸÖê.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
×¿ÖÖÖ ×¿ÖÖÖ
ÃÖÖôûßú›êü ÃÖ²Ö •ÖÖÆü, ÃÖ¾ÖÔ¡Ö
ÃÖãôûÃÖãôûÖ™ü ¯ÖÏ“Ö»Ö−Ö ´Öë/²Ö›üß ÃÖÓµÖÖ ´Öë ü
úÖê¯Ö¸üÖ úÖê−ÖÖ
´ÖÆüÖÖ ´ÖÆÑÖÖ
³Ö¸ü´ÖÃÖÖšü ³Ö¸ü´ÖÖ¸ü
³ÖÖ¸üÖ³Ö¸ü ²ÖÆãüŸÖ †×¬Öú
ÖÖ¾ÖêÂÖ ¾Ö¤üá
†Öê—Öê ²ÖÖê—ÖÖ
Ö“ÖÔ Ö“ÖÔ
¾ÖÖúÖê —Öãú •ÖÖ−ÖÖ
ÃÖúÖôû ¯ÖÏÖŸÖ„ úÖ»Ö, ÃÖ¾Öê¸üÖ
³Ö»µÖÖ¯ÖÆüÖ™êü ŸÖ›Íüêú
†ÖÖê¤ü¸ü ¯ÖÆü»Öê
†Ö¾Ö¸üÖê šüßú ú¸ü−ÖÖ
›ü²ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖê ×›ü²²ÖÖ ŸÖîµÖÖ¸ü ú¸ü−ÖÖ
¯ÖÆüÖ™ü ˆÂÖÖúÖ»Ö
ÖÖë¬Öôû Æü›Íü²Ö›üß
‘ÖÖ‡ÔÖ¤üá •Ö»¤ü²ÖÖ•Öß
−ÖêÆü´Öß ÃÖ¤üÖ
¯ÖÖšü 7 77
×¾Ö¿ÖêÂÖ ¾ÖÖÔ ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ¾ÖÖÔ

−ÖÖ™üú −ÖÖ™üú
¾ÖŒŸÖéŸ¾Ö Ã¯Ö¬ÖÖÔ ³ÖÖÂÖÖ ¯ÖÏ×ŸÖµÖÖê×ÖŸÖÖ
ÃÖ´ÖÖ•ÖúÖµÖÔ ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖµÖÔ
ÆüÃŸÖ¾µÖ¾ÖÃÖÖµÖ ÆüÃŸÖˆªÖêÖ
¤ü´ÖÖê £Öú−ÖÖ
ÆüÖŸÖ³ÖÖ¸ü »ÖÖ¾ÖÖê ÆüÖ£Ö ²ÖÑ™üÖ−ÖÖ
−ÖÖ“Ö −ÖÖ“Ö
ÖÖÖê ÖÖ−ÖÖ
×“Ö¡Öú»ÖÖ ×“Ö¡Ö ú»ÖÖ
“Öú¸üÖ ´ÖÖ¸üÖê “ÖŒú¸ü »ÖÖÖ−ÖÖ
ÃÖ³ÖÖ ÃÖ³ÖÖ ²Öîšüú
ÃÖ´ÖÖ¸Óü³Ö ÃÖ´ÖÖ¸üÖêÆü
¤üÖ¤üÖ £Öúú¸ü “Öæ¸ü ÆüÖê−ÖÖ
¯ÖÖ»Öú ´ÖÖŸÖÖ ×¯ÖŸÖÖ (¯ÖÖ»Öú)
†³µÖÖÃÖ
I †−Öã“”êû¤ü êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖêÓ êú ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…
1) ¿ÖÖôûÖ ÃÖÖôûßú›êü †ÖÆêüŸÖ. ÃÖÖôûßú›êü ¾Ö Öæ¯Ö µÖÖ‹ê¾Ö•Öß ¯ÖÖšüÖŸÖ úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü
¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ †ÖÆêü?
2) ×¿ÖÖÖ ´ÖÆüÖÖ úÖ †ÖÆêü?
3) †Ö‡Ô ¯ÖÆüÖ™êü »Ö¾Öú¸ü úÖ ˆšüŸÖê?
4) ¿ÖÖôêûŸÖ ´Öã»Öê úÖêÖúÖêÖŸµÖÖ ÖÖêÂ™üß ú¸üŸÖÖŸÖ?
5) †Ö‡Ô²ÖÖ²ÖÖ ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ úÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ?
II úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖêÓ êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£ÖÔú ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü
úß×•Ö‹…
1) .......... ²ÖÖôæû ÖêôûŸÖÖê. (¿ÖÖ´ÖúÖê)
2) ²ÖÖôæû ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¤üÖ−ê Ö .......... —ÖÖê¯ÖŸÖÖê. (²Ö•Öê)
3) ŸµÖÖ»ÖÖ úÖÆüß ÖÖêÂ™üß .......... ¾ÖÖ™üŸÖÖŸÖ. (ú×šü−Ö)
4) ‘Ö¸üÖŸÖ .......... ³ÖÖ•Öß †ÖÆêü. (²ÖÆãüŸÖ)
5) ´Öß µÖêŸÖ −ÖÖÆüß ´ÆüÖæ−Ö .......... (ÖãÃÃÖÖ ´ÖŸÖ ú¸üÖê)
6) ¤ãü¯ÖÖ¸üß ²ÖÖôæû .......... (×¾ÖÁÖÖ´Ö ú¸üŸÖÖ Æïü)
7) ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ŸÖã´Æüß .......... (ŒµÖÖ ú¸üŸÖê Æîü?)
8) †Ö´Æüß ¤üÖê‘ÖÓ .......... ´ÖÖ ÖéÆü¯ÖÖšü —Ö™ü¯Ö™ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ. (²ÖîšüŸÖê Æïü)
1) ³Ö¸ü³Ö¸ü, —Ö™ü¯Ö™ü, ÃÖãÓ¤ü¸ü, ¬ÖÖ›ü¬ÖÖ›ü, ¯Ö™üÖ¯Ö™ü
2) •ÖÖÖê, µÖêÖê, ú¸üÖê, ¯ÖÏÖŸÖß, ÖêôûÖê
3) †³µÖÖÃÖ, ¯ÖÖ»Öú, −ÖÖ“Ö, ÃÖ´ÖÖ¸Óü³Ö, •ÖÖÖê, ¾Öêôû
4) ¤ãü¯ÖÖ¸ü, ¸üÖ¡Ö, ¯ÖÆüÖ™ü, ÃÖúÖôû, ÃÖÓ¬µÖÖúÖôû, ¤üÖ¤üÖ
IV −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ‹ú-‹ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
³Ö¸ü³Ö¸ü, —Ö™ü¯Ö™ü, ¬ÖÖ›ü¬ÖÖ›ü, ¯Ö™üÖ¯Ö™ü
V úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸üÖë úÖ ÃÖÆüß ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
[ÃÖãôûÃÖãôûÖ™ü †ÃÖÖê, ±ú¸ü±ú™ü ÆüÖêÖê, ¤üÖ¤üÖ ÆüÖêÖê, À¾ÖÖÃÖ ‘µÖÖµÖ»ÖÖ ¾Öêôû −ÖÃÖÖê, ÆüÖŸÖ³ÖÖ¸ü
»ÖÖ¾ÖÖê]
1) “ÖÖ¸ü ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖÖ ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰Óú“Öß ............ ÆüÖêŸÖ ÆüÖêŸÖß.
2) ²ÖÖ²ÖÖÓ−ÖÖ †Öò×±úÃÖ“µÖÖ úÖ´ÖÖ“Öß ¾Ö ‘Ö¸ü“µÖÖ úÖ´ÖÖ“ÖßÆüß ........... ÆüÖêŸÖ ÆüÖêŸÖß.
3) ÃÖã¬ÖÖ ‘Ö¸üúÖ´ÖÖŸÖ †Ö‡Ô»ÖÖ ............. ÆüÖêŸÖß.
4) ¿Öß»ÖÖ»ÖÖ ‡ŸÖêú úÖ´Ö ú¸üÖ¾Öê »ÖÖÖŸÖê úß ×ŸÖ»ÖÖ ........... −ÖÃÖŸÖÖê.
5) ŸµÖÖ ³ÖÖÖÖŸÖ ãú¡µÖÖÓ“ÖÖ ............ †ÃÖŸÖÖê.
VI úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖêÓ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸Ö úß×•Ö‹…
´Öß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‹ú ¾ÖÖ•ÖÌŸÖÖ ‘Ö¸üß .......... (µÖê) •Öê¾ÖÖ .......... (ú¸ü) −ÖÓŸÖ¸ü —ÖÖê¯ÖŸÖÖê. ¤üÖê−Ö
ŸÖÖÃÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß .......... (‘Öê) .......... (Öêôû). ´ÖÖ †Ö‡Ô ÖéÆü¯ÖÖšü .......... (‘Öê). †Ö‡Ô
´Ö»ÖÖ ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö .......... (ÃÖÖÓÖ) ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ²ÖÖ²ÖÖ ‘Ö¸üß .......... (µÖê) †Ö‡Ô “ÖÆüÖ¯ÖÖÖß
.......... (ú¸ü). (Öêôû) −ÖÓŸÖ¸ü ´Öß ¯Öã−ÆüÖ †³µÖÖÃÖÖ»ÖÖ .......... .(²ÖÃÖ)
VII ØÆü¤üà ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

¿ÖÖôêûŸÖß»Ö ×¿ÖÖÖ †Ö×Ö ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖÖŸÖß»Ö ×¿ÖÖÖ µÖÖÓŸÖ ±ú¸üú †ÖÆêü. ¿ÖÖôêûŸÖß»Ö ×¿ÖÖú
†³µÖÖÃÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÃÖÓÃúÖ¸üÆüß ú¸üŸÖÖŸÖ. ŸÖê ×¾ÖªÖ£ÖÖÔ»ÖÖ †ÖúÖ¸ü ¤êüŸÖÖŸÖ. ¿ÖÖôêû“Öê ×¿ÖÖú“Ö ŸµÖÖ»ÖÖ
‘Ö›ü¾ÖŸÖÖŸÖ. ¿ÖÖôêûŸÖß»Ö ´Öî¡Öß úÖµÖ´Ö“Öß ×™üúŸÖê. ¿ÖÖôêû−ÖÓŸÖ¸ü ×¾ÖªÖ£Öá ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖÖŸÖ ¯ÖÏ¾Öê¿Ö
ú¸üŸÖÖê. ¯ÖÏŸµÖêú•ÖÖ ×¾ÖªÖ£Öá•Öß¾Ö−ÖÖŸÖ Öæ¯Ö ×¿ÖúŸÖÖê. −Ö ×¿ÖúÖÖ¸üÖ ×¾ÖªÖ£Öá •Öß¾Ö−ÖÖŸÖ ´ÖÖÖê
¯Ö›üŸÖÖê. ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö×Ö ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖÖŸÖ †³µÖÖÃÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÖêôûÆüß ×¿Öú¾ÖŸÖÖŸÖ. ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ»ÖÖ
ÖêôûÖ´Öãôêû †³µÖÖÃÖÖ“ÖÖ Óú™üÖôûÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß †Ö×Ö ŸµÖÖ“Öê ¿Ö¸üß¸üÆüß ÃÖã¥üœü ÆüÖêŸÖê. ÃÖã¥üœü ¿Ö¸üß¸ü
´ÆüÖ•Öê“Ö ÃÖã¥üœü ´Ö−Ö!
(‘Ö›ü×¾ÖÖê = ²Ö−ÖÖ−ÖÖ, ´ÖÖÖê ¯Ö›üÖê = ¯Öß”êû ¯Ö›ü−ÖÖ, ´Öî¡Öß = ×´Ö¡ÖŸÖÖ, ¤üÖêÃŸÖÖ−ÖÖ, ×™üúÖê = ²Ö−Öß
¸üÆü−ÖÖ, ÃÖã¥üœü = ÃÖ¥üœü)
¯ÖÖšü 7 79

ŸÖß−Ö ²Ö¸üÃÖ êú ²Ö““Öê úÖê ´ÖÖÑ ²ÖÖ¯Ö Ãæú»Ö ³Öê•ÖŸÖê Æïü… ²Ö““ÖÖ Ãæú»Ö ´Öë ÃÖÖ¸êü −Öî×ŸÖú ´Öæ»µÖ
ÃÖßÖŸÖÖ Æîü… ×¿ÖÖÖ ¯Ö¸ü ˆÃÖúÖ ³Ö×¾ÖÂµÖ ×−Ö³ÖÔ¸ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ×¿ÖÖÖ êú ²Ö»Ö¯Ö¸ü ¾ÖÆü ¤êü¿Ö úÖ ÃÖ““ÖÖ
−ÖÖÖ×¸üú ²Ö−ÖŸÖÖ Æîü…
†Ö•Öú»Ö Ãæú»ÖÖë ´Öë ¯ÖœÍüÖ‡Ô êú ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö †−µÖ úÖµÖÔ ú»ÖÖ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ³Öß ²Ö»Ö ¤êüŸÖê Æïü… Öê»Ö
æú¤ü ¯Ö¸ü ³Öß ×¾Ö¿ÖêÂÖ •ÖÖê¸ü ¤êüŸÖê Æïü…
(³Öê•Ö−ÖÖ = ¯ÖÖšü×¾ÖÖê , ×−Ö³ÖÔ¸ ÆüÖê−ÖÖ = †¾Ö»ÖÓ²Öæ−Ö)
IX †¯Ö−Öß ¯ÖœÍüÖ‡Ô êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ‹ú ”ûÖê™üÖ ÃÖÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö×Ö‹…
I ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ»Ö êú †ú´ÖÔú ×ÎúµÖÖ ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ
ÖµÖÖ Æîü…
1) ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ŸÖÖê ÖêôûŸÖÖê. ¿ÖÖ´Ö êú ¾ÖŒŸÖ ¾ÖÆü Öê»ÖŸÖÖ Æîü…
2) ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‹ú ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ µÖêŸÖÖê. ¤üÖê¯ÖÆü¸ü ‹ú ²Ö•Öê (¾ÖÆü) †ÖŸÖÖ Æîü…
3) ´ÖÖ †Ö´Æüß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê. ×±ú¸ü Æü´Ö ¯ÖœÍüÖ‡Ô ú¸üŸÖê Æïü…
4) ŸµÖÖ“ÖÖ ŸÖÖê ÖéÆü¯ÖÖšü ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß. ¾ÖÆü †¯Ö−Öê †Ö¯Ö ÖéÆüúÖµÖÔ −ÖÆüà ú¸üŸÖÖ…
5) ŸµÖÖ»ÖÖ ÖéÆü¯ÖÖšü •Ö´ÖŸÖ −ÖÖÆüß. ¾ÖÆü (Ã¾ÖµÖÓÓ) ÖéÆüúÖµÖÔ −ÖÆüà ú¸üŸÖÖ Æîü…
6) ŸÖã´Æüß µÖêŸÖÖ úÖ? ŸÖã´Ö “Ö»ÖŸÖß ÆüÖê ŒµÖÖ?
7) ´Öß ²ÖÖôæû“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖê. ´Öï ²ÖÖôæû úÖê ¯ÖœÍüÖŸÖß ÆæÑü…
8) ŸÖê¾ÆüÖ ŸÖã´Æüß úÖµÖ ú¸üŸÖÖ? ŸÖ²Ö ŸÖã´Ö ŒµÖÖ ú¸üŸÖß ÆüÖê?
´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ»Ö ´Öë ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ êú ÃÖÖ£Ö '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ •Öã›ÍüŸÖÖ Æîü…
‡ÃÖêú ¯Ö¿“ÖÖŸÖ ¯ÖãºþÂÖ, ¾Ö“Ö−Ö, Ø»ÖÖ ªÖêŸÖú ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ£ÖÔ: '²ÖÃÖ' - '†Ö' ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ×»Öú ºþ¯Ö ¯ÖãºþÂÖ, ¾Ö“Ö−Ö,
Ø»ÖÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
ˆ.¯Öã. (¯Ö.ã) ´Öß ²ÖÃÖŸÖÖê †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖŸÖÖê
(´Öï ²ÖîšüŸÖÖ ÆæÑü)
(Ã¡Öß.) ´Öß ²ÖÃÖŸÖê (Æü´Ö ²ÖîšüŸÖê (²ÖîšüŸÖß) Æïü)
(´Öï ²ÖîšüŸÖß ÆæÑü)
´Ö.¯Öã. ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖÖêÃÖ ŸÖã´Æüß /†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖŸÖÖ
(ŸÖæ ²ÖîšüŸÖÖ Æîü) (ŸÖã´Ö/†Ö¯Ö ²ÖîšüŸÖê ÆüÖê)
(†Ö¯Ö ²ÖîšüŸÖê ÆîÓ)
(Ã¡Öß.) ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖêÃÖ (ŸÖæ ²ÖîšüŸÖß Æîü)
†.¯Öã. (¯Öã.) ÆüÖ/ŸÖÖê ²ÖÃÖŸÖÖê Æêü/ŸÖê ²ÖÃÖŸÖÖŸÖ

(¾ÖÆü ²ÖîšüŸÖÖ Æîü) (µÖê/¾Öê ²ÖîšüŸÖê Æïü)
(Ã¡Öß.) Æüß/ŸÖß ²ÖÃÖŸÖê ÊÖ/ŸµÖÖ ²ÖÃÖŸÖÖŸÖ
(¾ÖÆü ²ÖîšüŸÖß Æîü) (µÖê/¾Öê ²ÖîšüŸÖà Æïü)
(−Ö¯ÖãÓ.) Æêü/ŸÖê ²ÖÃÖŸÖê/Æêü/ŸÖê ²ÖÃÖŸÖÓ Æüß/ŸÖß ²ÖÃÖŸÖÖŸÖ
¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹ ×ú êú¾Ö»Ö †−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ ´Öë −Ö¯ÖãÓÃÖú Ø»ÖÖ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
II ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ†Öë ´Öë ×−Ö´−Ö ¯ÖÏúÖ¸ü êú ¯Öã¹ýÂÖ ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›êü •ÖÖŸÖê Æïü…
ˆ.¯Öã. (¯Öã.) [´Öß] †Öê †Ö´Æüß
(Ã¡Öß.) [´Öß] ‹ †Ö¯ÖÖ †Öê
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) [ŸÖæ] †ÖêÃÖ ŸÖã´Æüß †Ö
(Ã¡Öß.) [ŸÖæ] ‹ÃÖ †Ö¯ÖÖ
ŸÖé.¯Öã. (¯Öã.) [ŸÖÖê] †Öê ŸÖê

(Ã¡Öß.) [ŸÖß] ‹ ŸµÖÖ †ÖŸÖ
(−Ö¯ÖãÓ.) [ŸÖê] †/‹ ŸÖß
III ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß. †Ö´Æüß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß.
´Öï ²ÖîšüŸÖÖ −ÖÆüà ÆæÑü… †Ö¯ÖÖ Æü´Ö ²ÖîšüŸÖê −ÖÆüà Æïü…
´Ö.¯Öã. (Ã¡Öß.) ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüßÃÖ. ŸÖã´Æüß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß.

ŸÖæ ²ÖîšüŸÖÖ/²ÖîšüŸÖß −ÖÆüà ÆüÖê… †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö ²ÖîšüŸÖê −ÖÆüà Æïü…
†.¯Öã. (¯Öã.) ÆüÖ/ŸÖÖê Æêü/ŸÖê

(Ã¡Öß.) Æüß/ŸÖß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß. ÊÖ/ŸµÖÖ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ.
(−Ö¯ÖãÓ.) Æêü/ŸÖê ¾ÖÆü ²ÖîšüŸÖÖ/²ÖîšüŸÖß −ÖÆüà… Æüßü/ŸÖß ¾Öê ²ÖîšüŸÖÖ/²ÖîšüŸÖß −ÖÆüà Æïü…
¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ»Ö ´Öë ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ×ÎúµÖÖ êú ²ÖÖ¤ü '−ÖÖÆüß' »ÖÖÖŸÖê Æïü…
×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë Ø»ÖÖ úÖ ³Öê¤ü −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ…
¯ÖÖšü 7 81
IV −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ú‹ Ö‹ ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
ŸµÖÖ»ÖÖ ÖéÆü¯ÖÖšü •Ö´ÖŸÖ −ÖÖÆüß. ¾ÖÆü ÖéÆüúÖµÖÔ −ÖÆüà ú¸ü ¯ÖÖŸÖÖ…
´Ö¸üÖšüß ´Öë ×ÎúµÖÖºþ¯Ö '•Ö´ÖÖê' úÖ †£ÖÔ 'ÃÖú−ÖÖ' µÖÖ 'ú¸ü ¯ÖÖ−ÖÖ' ÆüÖêŸÖÖ Æîü… •Ö²Ö ‡ÃÖ
×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö úŸÖÖÔ êú ÃÖÖ£Ö ú´ÖÔ úÖ¸üú '»ÖÖ' = 'úÖê' úÖ
¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü…
ØÆü¤üß úß Æüß ŸÖ¸üÆü ¿ÖŒµÖŸÖÖ ²ÖÖê¬Öú ×ÎúµÖÖ '¿Öú' = 'ÃÖú' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ³Öß ´Ö¸üÖšüß ´Öë
ú¸üŸÖê Æïü… ‡ÃÖ ¯Ö¸ü †Ö»Öê ‹ú ¯ÖÖšü ´Öë ×¾Ö“ÖÖ¸ü ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æî…
V −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ¯Ö×œÍü‹…

1) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Óú™üÖôûÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß úÖ? ŒµÖÖ ŸÖã´Æëü ‰ú²Ö −ÖÆüà ÆüÖêŸÖß?
"ŒµÖÖ ŸÖã´Ö ‰ú²Ö −ÖÆüà •ÖÖŸÖê?"
2) ´Öß Óú™üÖôûÖ ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß. ´Öï ‰ú²Ö •ÖÖ−Öê êú úÖ¸üÖ úÖ´Ö −ÖÆüà
™üÖ»ÖŸÖÖ/™üÖ»ÖŸÖß…
3) ´Öß Óú™üÖôûŸÖê. ´Öï ‰ú²Ö •ÖÖŸÖÖ/•ÖÖŸÖß ÆæÑü…
‰ú¯Ö¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ÃÖê ¯ÖÆü»Öê ¾ÖÖŒµÖ ´Öë 'Óú™üÖôûÖ µÖêÖê' = '‰ú²Ö •ÖÖ−ÖÖ' †£ÖÔ ´Öë
¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹ ×ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë 'µÖê' = '†Ö' ×ÎúµÖÖ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ 'Óú™üÖôûÖ'
êú ÃÖÖ£Ö ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ØÆü¤üß ´Öë '‰ú²Ö' êú ÃÖÖ£Ö '•ÖÖ' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
¤æüÃÖ¸êü ¾ÖÖŒµÖ ´Öë 'Óú™üÖôûÖ ú¸ü' úÖ ´ÖŸÖ»Ö²Ö Æîü '‰ú²Ö •ÖÖ−Öê êú úÖ¸üÖ úÖ´Ö ™üÖ»Ö−ÖÖ'
µÖÖ 'úÖ´Ö ™üÖ»Ö−ÖÖ'ü ŸÖßÃÖ¸êü ¾ÖÖŒµÖ ´Öë 'Óú™üÖôûÖê' úÖ †£ÖÔ ‰ú²Ö •ÖÖ−ÖÖ Æîü… µÖÆüÖÑ 'Óú™üÖôû' ´Öæ»Ö
×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö Æüß Æîü…
¬Ö›üÖ
¯ÖÖš 8
†ÃÖÖ †ÖÆêü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ‹êÃÖß Æîü ×±ú»´Ö
³ÖÖ−Öæ : ÆÓü! úÖµÖ “ÖÖ»Ö»ÖÓ †ÖÆêü ²ÖÖ‡ÔÃÖÖÆêü²ÖÖÓ“ÖÓ? ³ÖÖ−Öæ : ÆüÖÑ, ŒµÖÖ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü ´Öê´ÖÃÖÖ²Ö?
¿ÖÖ×»Ö−Öß : úÖÆüß −ÖÖÆüß. ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖêµÖ. ¿ÖÖ×»Ö−Öß : ãú”û −ÖÆüà… ×±ú»´Ö ¤êüÖ ¸üÆüß ÆæÑü…
³ÖÖ−Öæ : ´ÆüÖ•Öê †Ö•Ö “ÖÆüÖ-¯ÖÖµÖÖ»ÖÖ ÃÖã¼üß! ³ÖÖ−Öæ : µÖÖ×−Ö †Ö•Ö “ÖÖµÖ ¯ÖÖ−Öß úß ”ãû¼üß!
¿ÖÖ×»Ö−Öß : ²Ö‘ÖÖ, ÃÖÖôÓû ™êü²Ö»ÖÖ¾Ö¸“Ö †ÖÆêü. ¿ÖÖ×»Ö−Öß : ¤êüÖÖê ÃÖ²Ö ãú”û ´Öê•ÖÌ ¯Ö¸ üÆüß Æîü…
‡£ÖÓ“Ö ‘ÖêŸÖÖµÖ úÖ? ŸÖã´ÆüßÆüß ¯ÖÆüÖ úß ´ÖÖ— µÖÆüà »Öê ¸üÆêü Æïü ŒµÖÖ? †Ö¯Ö ³Öß ¤êü×Ö‹ −Ö
µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü! ´ÖÃŸÖ †ÖÆêü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ. (×±ú»´Ö) ´Öê¸êü ÃÖÖ£Ö… ²ÖÆãüŸÖ ´Ö•ÖÌê¤üÖ¸ü Æîü…
³ÖÖ−Öæ : ´ÆüÖ•Öê −ÖêÆü´Öß“ÖÖ ÃÖÖôûÖ ´ÖÃÖÖ»ÖÖ −ÖÖ? ³ÖÖ−Öæ : µÖÖ×−Ö Æü´Öê¿ÖÖ úß ŸÖ¸üÆü ´ÖÃÖÖ»ÖÖ
´ÖÖ¸üÖ´ÖÖ¸üß, −ÖÖ“ÖÖÖÖß, ¸ü›üÖ¸ü›ü! (×±ú»´Ö) −Ö? ´ÖÖ¸-¯Öß™, −ÖÖ“Ö-ÖÖ−Öê, ¸üÖê−ÖÖ-
¬ÖÖê−ÖÖ (†Ö×¤ü †Ö×¤ü)!
¿ÖÖ×»Ö−Öß : Ö¯¯Ö ²ÖÃÖÖ ÆüÖê. −ÖúÖ ¯ÖÖÆæü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¿ÖÖ×»Ö−Öß : “Öã¯Ö ²Öî×šü‹ −Ö… ´ÖŸÖ ¤êü×Ö‹ ×±ú»´Ö
¯ÖÖ, ²Ö›ü²Ö›ü úºþ −ÖúÖ. ÃÖÖôêû ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ¯Ö¸ü ²Ö›Íü-²Ö›Íü ´ÖŸÖ úß×•Ö‹… ÃÖÖ¸êü ›üÖµÖ»ÖÖòÖ
•ÖÖŸÖÖÆêüŸÖ. (×−Öú»Öê) •ÖÖ ¸üÆêü Æïü…
³ÖÖ−Öæ : ²Ö¸Óü ²Öã¾ÖÖ… ¯ÖÖ ÆüÖ ×Æü¸üÖê †ÃÖê ¾Öê›êü¾ÖÖú›êü ³ÖÖ−Öæ : †“”ûÖ ²ÖÖ²ÖÖ! »Öê×ú−Ö µÖÆü Æüß¸üÖê ‹êÃÖê
—Ö™üêú úÖ ¤êüŸÖÖêµÖ? †ÓÖÖŸÖ Ø²ÖÖÖŸÖ µÖêŸÖÓµÖ †Ö›Íêü-×ŸÖ¸ü”êû —Ö™üêú ŒµÖÖë ¤êü ¸üÆüÖ Æîü? ‡ÃÖê
úß úÖµÖ? ³ÖæŸÖ »ÖÖ ÖµÖÖ Æîü ŒµÖÖ?
¿ÖÖ×»Ö−Öß : ŸÖÖê ²ÖÎêú›üÖ−ÃÖ †ÖÆêü ÆüÖê! ×úŸÖß ´ÖÃŸÖ ¿ÖÖ×»Ö−Öß : µÖÆü ²ÖÎêú›üÖ−ÃÖ Æîü •Öß… ŒµÖÖ ²Ö×œÍüµÖÖ
−ÖÖ“ÖŸÖÖêµÖ ŸÖÖê! ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ úÖÆüß úôûŸÖ −ÖÖÆüß. −ÖÖ“Ö ¸üÆüÖ Æîü ¾ÖÆü… †Ö¯Ö ŸÖÖê ãú”û ÃÖ´Ö—ÖŸÖê
×−Ö¤üÖ−Ö Ö¯¯Ö ²ÖÃÖÖ¾ÖÓ. ˆÖß“Ö †–ÖÖ−ÖÖ“ÖÓ −ÖÆüà… ú´Ö ÃÖê ú´Ö “Öã¯Ö ŸÖÖê ¸ü×Æü‹… ×²Ö−ÖÖ
¯ÖÏ¤ü¿ÖÔ−Ö ú¿ÖÖ»ÖÖ? úÖ¸üÖ †¯Ö−Öê †–ÖÖ−Ö úÖ ¯ÖÏ¤ü¿ÖÔ−Ö ×úÃÖ
×»Ö‹?
³ÖÖ−Öæ : −ÖÖÆüß-−ÖÖÆß. ´Öß †–ÖÖ−ÖÖ“ÖÓ ¯ÖÏ¤ü¿ÖÔ−Ö ³ÖÖ−Öæ : −ÖÆüß-−ÖÆüà ´Öï †–ÖÖ−Ö úÖ ¯ÖÏ¤ü¿ÖÔ−Ö −ÖÆüà
ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß‹. ¯ÖÖ ¿ÖÖ»Öæ, ŸÖæ“Ö ²Ö‘Ö, ú¸ü ¸üÆüÖ ÆæÑü… »Öê×ú−Ö ¿ÖÖ»Öæ, ŸÖã´Ö Æüß ¤êüÖÖê…
‹úÖ“Ö ÖÖµÖÖŸÖ ×²Ö“ÖÖ·µÖÖ−ÖÓ ãúšÓü ãúšÓü ‹ú Æüß ÖÖ−Öê ´Öë ˆÃÖ ²Öê“ÖÖ¸êü úÖê úÆüÖÑ úÆüÖÑ
−ÖÖ“ÖÖ¾ÖÓ! ÃÖ´Öã¦üÖ“µÖÖ úÖšüß, •ÖÓÖ»ÖÖŸÖ, −ÖÖ“Ö−ÖÖ Æîü… ÃÖ´Öã¦ü êú ×ú−ÖÖ¸êü, •ÖÓÖ»Ö ´Öë,
Ö›üúÖÓ¾Ö¸ü, ²ÖÖÖêŸÖ! ´ÆüÖ•Öê ŸÖß−Ö “Ö¼üÖ−ÖÖë ¯Ö¸ü, ²ÖÖß“Öê ´Öë! µÖÖ×−Ö ŸÖß−Ö ×´Ö−Ö™üÖë
×´Ö×−Ö™üÖÓŸÖ“Ö ÃÖÓ¯ÖæÖÔ ¯Öé£¾Öß ¯ÖÏ¤ü×ÖÖÖ! ´Öë Æüß ÃÖÓ¯ÖæÖÔ ¯Öé£¾Öß úß ¯Ö×¸üÎú´ÖÖ…
¿ÖÖ×»Ö−Öß : ¸üÆü−Öê ³Öß ¤üß×•Ö‹… †Ö¯Ö ¯ÖÏéú×ŸÖ úÖ
¿ÖÖ×»Ö−Öß : †ÃÖæ ¤êü ÆüÖê, ŸÖã´Æüß ×−ÖÃÖÖÖÔ“ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü †Ö−ÖÓ¤ü »Öß×•Ö‹ −Ö!
‘µÖÖ −ÖÓ!
³ÖÖ−Öæ : †¸êü… µÖÆü †êú»Öß Æüß úÆüÖÑ •ÖÖ ¸üÆüß Æîü?
¯ÖÖšü 8 83
³ÖÖ−Öæ : †¸êü“µÖÖ! Æüß ‹ú™üß“Ö ãúšêü •ÖÖŸÖêµÖ? ¿ÖÖ×»Ö−Öß : ˆ‡Ô ´ÖÖÑ!

³ÖÖ−Öæ : ŒµÖÖ Æãü†Ö?
¿ÖÖ×»Ö−Öß : †µÖÖ‡Ô Ö! ¿ÖÖ×»Ö−Öß : †•Öß, ¾ÖÆüÖÑ ŸÖÖê Ö»Ö−ÖÖµÖú †Öî¸ü
³ÖÖ−Öæ : úÖ Ö? ˆÃÖêú ÃÖÖ£Öß Æïü… »ÖÖŸÖÖ Æîü ¾Öê ˆÃÖß úß
¿ÖÖ×»Ö−Öß : †ÆüÖê, ×ŸÖú›êü −Öê´ÖúÖ Ö»Ö−ÖÖµÖú ŸÖÖú ´Öë Æïü… ¤êü×Ö‹ ¾Öê †Ö ¸üÆêü Æïü…
†Ö×Ö ŸµÖÖ“Öß ´ÖÖÖÃÖÓ †ÖÆêüŸÖ. ŸÖß ×ŸÖ“Öß ³ÖÖ−Öæ : Ø“ÖŸÖÖ ´ÖŸÖ ú¸üÖê… ¤êüÖÖê ¾ÖÆü −ÖÖ“Ö−Öê¾ÖÖ»ÖÖ
¾ÖÖ™ü ²Ö‘ÖÖŸÖÖÆêüŸÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ! µÖêŸÖÖÆêüŸÖ ²Ö‘ÖÖ ŸÖê! Æüß¸üÖê †²Ö †Ö Æüß ¸üÆüÖ Æîü…
³ÖÖ−Öæ : úÖôû•Öß úºþ −ÖúÖêÃÖ. ŸÖÖê −ÖÖ“ÖÖÖ¸üÖ ¿ÖÖ×»Ö−Öß : ²Öê“ÖÖ¸üß úÖê îúÃÖê ‘ÖÃÖß™ü ¸üÆêü Æïü,
Æüß¸üÖê µÖêŸÖÖêµÖ“Ö ²Ö‘Ö †ÖŸÖÖ. ¤êüÖÖê… ¾ÖÆü ¸üÖê ¸üÆüß Æîü… ×úŸÖ−Öß ÃÖãÓ¤ü¸ü
¿ÖÖ×»Ö−Öß : ×²Ö“ÖÖ¸üß»ÖÖ úÃÖê †ÖêœüŸÖÖÆêüŸÖ ²Ö‘ÖÖ. ×¤üÖ ¸üÆüß Æîü, −ÖÆüà? ¸üÖê−Öê¾ÖÖ»Öß ÃÖãÓ¤ü¸üß!
ŸÖß ¸ü›üŸÖêµÖ ¯ÖÖ ×úŸÖß ÃÖãÓ¤ü¸ü ×¤üÃÖŸÖêµÖ ³ÖÖ−Öæ : ˆÃÖúÖ ´Öêú¯Ö îúÃÖê •ÖÖŸÖÖ −ÖÆüà?
−ÖÖÆüß? ¸ü›üÖÖ¸üß ÃÖãÓ¤ü¸üß! ¿ÖÖ×»Ö−Öß : †Ö¯Ö “Öã¯Ö³Öß ¸üÆüŸÖê Æïü µÖÖ −ÖÆüà?
³ÖÖ−Öæ : ×ŸÖ“ÖÖ ´Öêú¯Ö úÃÖÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß? ³ÖÖ−Öæ : ¾ÖÆü ¤êüÖÖê †¯Ö−ÖÖ Æüß¸üÖê! ×œü¿µÖæ´Ö-
¿ÖÖ×»Ö−Öß : Ö¯¯Ö ¸üÖÆüŸÖÖµÖ úß −ÖÖÆüß ŸÖã´Æüß? ×œü¿µÖæ´Ö… ¤üÃÖ †Ö¤ü×´ÖµÖÖë êú ×»Ö‹ ¾ÖÆü
³ÖÖ−Öæ : ŸÖÖê ²Ö‘Ö †Ö¯Ö»ÖÖ Æüß¸üÖê! ×œü¿µÖæ´Ö ×œü¿µÖæ´Ö! †êú»ÖÖ Æüß úÖ±úß Æîü… ˆÃÖ ¯Ö÷êü êú ¿Ö¸üß¸ü
ÆüÖ ‹ú™üÖ“Ö ¯Öã¸üŸÖÖêµÖ ²Ö‘Ö, ŸµÖÖ ¤üÆüÖ ¯Ö¸ü ‹ú ‘ÖÖ¾Ö ³Öß −ÖÆüà Æîü!
•ÖÖÖÓ−ÖÖ! ŸµÖÖ ¯ÖšËüšü¶Ö“µÖÖ †ÓÖÖ¾Ö¸ü ‹ú ¿ÖÖ×»Ö−Öß : †Ö¯Ö ŸÖÖê •ÖÖ‡‹ µÖÆüÖÑÃÖê… ÃÖÖ¸üÖ ´Ö•ÖÌÖ
¯ÖÖ ‘ÖÖ¾Ö −ÖÖÆüßµÖ. ×ú¸ü×ú¸üÖ ú¸ü ¸üÆêü Æîü…
¿ÖÖ×»Ö−Öß : ŸÖã´Æüß •ÖÖ ¯ÖÖÆæ ‡£Öæ−Ö, ÃÖÖôûÖ ³ÖÖ−Öæ : †“”ûÖ ²ÖÖ²ÖÖ! ÁÖß´ÖŸÖß•Öß! (´Öê¸üß ´ÖÖÑ)
¸ÓüÖÖ“ÖÖ ²Öê¸ÓüÖ ú¸üŸÖÖÆüÖŸÖ. ¤êüÖÖê ŸÖã´Ö †êú»Öê Æüß! ´Öï †Ö²ÖÖ¸ü ¯ÖœÍüŸÖÖ
³ÖÖ−Öæ : ²Ö¸Óü ²ÖÖ‡Ô! ´ÖÖ—Öê †Ö‡Ô! ²Ö‘Ö ŸÖæ ‹ú™üß“Ö! ÆæÑü…
´Öß ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê. ¿ÖÖ×»Ö−Öß : µÖÖ×−Ö ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ Æüß −Ö? ¾ÖÆüÖÑ ³Öß ŸÖÖê
×±ú»´Öß ´ÖÃÖÖ»ÖÖ Æüß (Æîü)… †Ö¯Ö †Ö²ÖÖ¸ü
¿ÖÖ×»Ö−Öß : ´ÆüÖ•Öê ¸üÖ•ÖúÖ¸üÖ“Ö −ÖÖ! ×ŸÖ£ÖêÆüß ¯Ö×œÍü‹, ´Öï ×±ú»´Ö ¤êüÖŸÖß ÆæÑü… ¤üÖê−ÖÖë ‹ú
×ÃÖ−Öê´ÖÖ“ÖÖ“Ö ´ÖÃÖÖ»ÖÖ! ŸÖã´Æüß ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖÖ. ²ÖÖŸÖ Æîü…
´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖê. ¤üÖê−Æüß ‹ú“Ö.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
úÖµÖ “ÖÖ»Ö»ÖÓµÖ ŒµÖÖ “Ö»Ö ¸üÆüÖ Æîü?

²Ö‘ÖÖê ¤êüÖ−ÖÖ
ÃÖã™Ëü™üß ”ãû™Ëü™üß
™êü²Ö»Ö ™êü²Ö»Ö
‘ÖêÖê »Öê−ÖÖ
¯ÖÖÆüÖê ¤êüÖ−ÖÖ
´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü Æü´ÖÖ¸êü ÃÖÖ£Ö
´ÖÃŸÖ ´Ö•Öê¤üÖ¸ü
−ÖêÆü´Öß Æü´Öê¿ÖÖ
´ÖÖ¸üÖ´ÖÖ¸üß ´ÖÖ¸ü-¯Öß™ü
−ÖÖ“ÖÖÖÖß −ÖÖ“Ö ÖÖ−ÖÖ
¸ü›Öü¸ü›ü ¸üÖê−ÖÖ ¬ÖÖê−ÖÖ
Ö¯¯Ö ²ÖÃÖÖ “Öã¯Ö ²Öî×šü‹
•ÖÖÖê ×−Öú»Ö •ÖÖ−ÖÖ
¾Öê›êü¾ÖÖú›êü —Ö™üêú †Ö›Íêü-×ŸÖ¸ü”êû —Ö™üêú
†ÓÖÖŸÖ µÖêÖê ³ÖæŸÖ »ÖÖ−ÖÖ
´ÖÃŸÖ −ÖÖ“Ö †“”ûÖ −ÖÖ“Ö
ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ †Ö¯Ö úÖê
úÖÆüß ãú”û
úôûŸÖ −ÖÖÆüß ÃÖ´Ö—ÖŸÖÖ −ÖÆüà
×−Ö¤üÖ−Ö ú´Ö ÃÖê ú´Ö
×²Ö“ÖÖ¸üÖ ²Öê“ÖÖ¸üÖ
ÃÖ´Öã¦üúÖšü ÃÖ´Öã¦ü êú ×ú−ÖÖ¸êü
•ÖÓÖ»Ö •ÖÓÖ»Ö
Ö›üúÖÓ¾Ö¸ü “Ö¼üÖ−ÖÖë ¯Ö¸ü
²ÖÖÖêŸÖ ²ÖÖß“Öê ´Öë
¯Öé£¾Öß ¯ÖÏ¤ü×ÖÖÖ ¯Öé£¾Öß úß ¯Ö×¸üÎú´ÖÖ
×−ÖÃÖÖÖÔ“ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü ¯ÖÏéú×ŸÖ úÖ †Ö−ÖÓ¤ü
‹ú™üß †êú»Öß
¾ÖÖ™ü ²Ö‘ÖÖê ²ÖÖ™ü •ÖÖêÆü−ÖÖ
µÖêŸÖÖêµÖ †Ö ¸üÆüÖ Æîü
†ÖêœüÖê ‘ÖÃÖß™ü−ÖÖ
¯Öã¸üÖê úÖ±úß ÆüÖê−ÖÖ
¯Ö÷üÖ ¯Ö½üÖ
¸ÓüÖÖ“ÖÖ ²Öê¸ÓüÖ ¸ÓüÖ ´Öë ³ÖÓÖ/´Ö•ÖÖ ×ú¸ü×ú¸üÖ
²ÖÖ‡Ô ÁÖß´ÖŸÖß•Öß
´ÖÖ—Öê †Ö‡Ô ´Öê¸üß ´ÖÖÑ
¾ÖÖ“ÖÖê ¯ÖœÍü−ÖÖ
¸üÖ•ÖúÖ¸üÖ ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ
¤üÖê−Æüß ‹ú“Ö ¤üÖê−ÖÖë ‹ú Æüß
†³µÖÖÃÖ
¯ÖÖšü 8 85

1) ×Æü¸üÖê ‹úÖ“Ö †Ö´µÖÖŸÖ ãúšêü ãúšêü −ÖÖ“ÖŸÖÖê †ÖÆêü?
2) ×ÃÖ−Öê´ÖÖ“ÖÖ "´ÖÃÖÖ»ÖÖ" ú¿ÖÖ»ÖÖ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ? ŸµÖÖŸÖ ãúšü»µÖÖ ãúšü»µÖÖ ÖÖêÂ™üà“ÖÖ
ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö †ÃÖŸÖÖê?
3) Æüß¸üÖê úÖµÖ ú¸üŸÖÖê †ÖÆêü? ŸÖÖê ‹ú™üÖ“Ö ×úŸÖß •ÖÖÖÓ−ÖÖ ¯Öã¸üŸÖÖê †ÖÆêü?
4) ¸ü›üÖÖ¸üß −ÖÖ×µÖúÖ ú¿Öß ×¤üÃÖŸÖê?
5) ¯Öê¯Ö¸üÖŸÖ úÖµÖ †ÃÖŸÖÓ?
II ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ²ÖÖôæû †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê †ÖÆêü.
²ÖÖôæû †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê.
1) ´Öß “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖÖê †ÖÆêü.
2) ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖÖê †ÖÆêü.
3) †Ö´Æüß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê †ÖÆÖêŸÖü.
4) ŸÖæ ¯ÖãÃŸÖú †ÖÖŸÖê †ÖÆêüÃÖ.
5) ŸÖã´Æüß ¤üÖê‘ÖÓ ²ÖÖÖêŸÖæ−Ö ±ãú»ÖÓ †ÖÖŸÖÖ †ÖÆüÖŸÖ.
6) ŸÖÖê ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖê †ÖÆüê.
7) ŸÖß ÖÖê»Öß Ã¾Ö“”û ú¸üŸÖê †ÖÆêü.
8) ²ÖÖ²ÖÖ †ÓÖÖÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
9) ŸµÖÖ ´Öã»Öß ²ÖÖÖêŸÖæ−Ö ±ãú»ÖÓ †ÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
10) ŸÖß ×¯Ö»»ÖÓ —ÖÖ›üÖÖÖ»Öß ²ÖÃÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
11) ãú¡ÖÓ ¤æü¬Ö ¯ÖßŸÖ †ÖÆêü.
III ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖê †ÖÆêü.
´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖ −ÖÖÆüß.
1) ´Öß “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖÖê †ÖÆêü.
2) †Ö´Æüß ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ™êü²Ö»ÖÖ¾Ö¸ü šêü¾ÖŸÖÖê †ÖÆüÖêŸÖ.
3) ŸÖæ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖê †ÖÆêüÃÖ.
4) ŸÖæ ÖêôûŸÖÖê †ÖÆêüÃÖ.
5) ŸÖã´Æüß ¤üÖê‘Öß ÖÖÖß ‹êúŸÖ †ÖÆüÖŸÖ.
6) •ÖÖêÃÖê±ú ±úÖ‡Ô»Ö †ÖÖŸÖÖê †ÖÆêü.
7) ×¯ÖÏµÖÖ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖê †ÖÆêü.
8) ²ÖÖ²ÖÖ “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
9) ŸµÖÖ ´Öã»Öß †Ö•Ö ÃÖÆü»Öß»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
10) ŸÖß ×¯Ö»»ÖÓ ³ÖãÓúŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
IV ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖÖë êú ÃÖúÖ¸üÖŸ´Öú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ²ÖÖôæû †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß.

²ÖÖôæû †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê †ÖÆêü.
1) ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü.
2) †Ö´Æüß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆüÖêŸÖü.
3) ŸÖæ ÃÖ³Öê“Öß ŸÖµÖÖ¸üß ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêüÃÖ.
4) ¿ÖÖÓŸÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß¿Öß ÖêôûŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü.
5) ŸÖã´Æüß ŸÖß ±úÖ‡Ô»Ö †ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆüÖŸÖ.
6) ŸÖß ÃÖÆü»Öß»ÖÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü.
7) ×¯ÖÏµÖÖ ¯ÖÖ−ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü.
8) ²ÖÖ²ÖÖ ¯ÖÏÖ×ŸÖ¯ÖãÃŸÖúÖÓ¾Ö¸ü ÃÖÆüß ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêüŸÖ.
9) ŸµÖÖ ´Öã»Öß ›ü²ÖÖ †ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêüŸÖ.
10) ŸÖß ×¯Ö»»ÖÓ —ÖÖ›üÖÖÖ»Öß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêüŸÖ.
V ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ²ÖÖÆãü»Öß¿Öß .......... ´Öã»ÖÖß ¿ÖÖÓŸÖÖ †ÖÆêü. (ÖêôûÖê)
²ÖÖÆãü»Öß¿Öß ÖêôûÖÖ¸üß ´Öã»ÖÖß ¿ÖÖÓŸÖÖ †ÖÆêü.
1) ÃÖÆü»Öß»ÖÖ .......... ´Öã»Öß ÃÖúÖôûß Öæ¯Ö »Ö¾Öú¸ü µÖêŸÖÖŸÖ. (•ÖÖÖê)
2) ŸÖß −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö .......... ´Öã»ÖÓ †Ö´Ö“µÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ †ÖÆêüŸÖ. (ú¸üÖê)
3) ŸÖß .......... ´Öã»ÖÓ ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖêŸÖÖÆêüŸÖ. (ÖêôûÖê)
4) ŸÖß .......... ´Öã»ÖÖß ‡ú›êü µÖêŸÖê †ÖÆêü. (ÖÖÖê)
5) ŸÖÖê .......... ´Öã»ÖÖÖ ×ŸÖ“ÖÖ ³ÖÖ‰ú †ÖÆêü. (¯Öôû)
6) ×ŸÖ£Öê úÖ´Ö .......... ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß ŸµÖÖ ×¾Ö³ÖÖÖÖŸÖß»Ö †ÖÆêüŸÖ. (ú¸üÖê)
7) ŸÖß ŸµÖÖ .......... ×¯Ö»»ÖÖ“Öß †Ö‡Ô †ÖÆêü. (†Öê¸ü›üÖê)
8) ŸÖß ¾ÖÖ™ü .......... ´ÖÖÖÃÖê Ö»Ö−ÖÖµÖúÖ“Öß †ÖÆêüŸÖ. (²Ö‘ÖÖê)
9) ŸÖÖê .......... ´ÖÖÖæÃÖ Æüß¸üÖê †ÖÆêü. (µÖÌêÖê)
10) ŸÖß .......... ×Æü¸üÖò‡Ô−Ö ×úŸÖß ÃÖãÓ¤ü¸ü ×¤üÃÖŸÖêµÖ! (¸ü›üÖê)
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú ÖÖµÖÖŸÖ ×²Ö“ÖÖ·µÖÖ−ÖÓ ×úŸÖß ........... (−ÖÖ“ÖÖê)
‹úÖ ÖÖµÖÖŸÖ ×²Ö“ÖÖ·µÖÖ−ÖÓ ×úŸÖß −ÖÖ“ÖÖ¾ÖÓ!
1) ÃÖã¬ÖÖ−ÖÓ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö †ÖÖµÖÖÃÖÖšüß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ×úŸÖß ¾ÖêôûÖ .......... .(•ÖÖÖê)
2) †Æü¾ÖÖ»ÖÖÃÖ †Ó×ŸÖ´Ö ºþ¯Ö ¤êüµÖÖÃÖÖšüß ÃÖ¾ÖÔ ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ“Öß ×úŸÖß ¾ÖêôûÖ ´ÖßØ™üÖ
.......... (²ÖÖê»ÖÖ¾ÖÖê)
3) ¡Öî´ÖÖ×ÃÖú ´ÖßØ™üÖ²Ö§ü»Ö ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ ×úŸÖß ¯Ö×¸ü¯Ö¡ÖÓú .......... (¯ÖÖšü×¾ÖÖê).

¯ÖÖšü 8 87
4) ±ãú»ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸üµÖÖÃÖÖšüß ²ÖÖÖêŸÖ ×úŸÖß ¾ÖêôûÖ .......... (•ÖÖÖê).
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯ÖÏÖ×ŸÖ¯ÖãÃŸÖúÖ¾Ö¸ü ²ÖÖ²ÖÖÓ−Öß ÃÖÆüß .......... »ÖÖÖŸÖê. (ú¸üÖê)

¯ÖÏÖ×ŸÖ¯ÖãÃŸÖúÖ¾Ö¸ü ²ÖÖ²ÖÖÓ−Öß ÃÖÆüß ú¸üÖ¾Öß »ÖÖÖŸÖê.
1) ¤ãüÃÖ¸üß ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖÖ ×¿Öú×¾ÖµÖÖÃÖÖšüß ÃÖ¸üúÖ¸ü»ÖÖ µÖÖê•Ö−ÖÖ .... »ÖÖÖŸÖÖŸÖ. (†ÖÖÖê)
2) ²ÖÖôûÖÃÖÖšüß ¤æü¬Ö .......... »ÖÖÖŸÖê. (†ÖÖÖê)
3) ŸÖã—µÖÖÃÖÖšüß ´Ö»ÖÖ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ .......... »ÖÖÖŸÖÖê. (²Ö‘ÖÖê)
4) ´ÖÖ—µÖÖ ²Ö×ÆüÖß»ÖÖ ÖÖ‰ú .......... »ÖÖÖŸÖÖê. (¤êüÖê)
5) ´ÖÓÖôûÖÖÖî¸üßÃÖÖšüß ´ÖÖ—µÖÖ ´Öî×¡ÖÖà−ÖÖ .......... »ÖÖÖŸÖê. (²ÖÖê»ÖÖ¾ÖÖê)
VII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸµÖÖ“µÖÖ †ÓÖÖ¾Ö¸ü ‹ú ‘ÖÖ¾Ö ¯ÖÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü.
ŸµÖÖ“µÖÖ †ÓÖÖ¾Ö¸ü ‹ú¯ÖÖ ‘ÖÖ¾Ö −ÖÖÆüßµÖ.
1) ×Æü¸üÖê ÖãÓ›üÖ−ÖÖ Öæ¯Ö ´ÖÖ¸üŸÖÖê †ÖÆêü.
2) ŸÖß ´Ö‘ÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö ¯ÖãÃŸÖú ¿ÖÖê¬ÖŸÖê †ÖÆêü.
3) ŸÖß ¯ÖÖ−ÖÓ ÖÖêôûÖ ú¸üŸÖê †ÖÆêü.
VIII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ³Ö¸üú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü
úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ´Öã»ÖÖÓ−Öß ÖêôûÖ¾ÖÓ.
ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ´Öã»ÖÖÓ−Öß ........... (—ÖÖê¯Ö-)
ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ´Öã»ÖÖÓ−Öß —ÖÖê¯Öæ −ÖµÖê.
1) ´Öã»ÖÖÓ−Öß »Ö¾Öú¸ü ˆšüÖ¾ÖÓ ˆ×¿Ö¸üÖ¯ÖµÖÕŸÖ .......... . (—ÖÖê¯Ö-)
2) †Ö•ÖÖê²ÖÖÓ−Öß ´Öã»ÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÖêôûÖ¾ÖÓ. †Ö•ÖÖê²ÖÖÓ−Öß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ .......... . (¸üÖÖÖ¾Ö)
3) ²ÖÖ²ÖÖÓ−Öß †Ö‡Ô»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ ú¸üÖ¾Öß. −ÖãÃÖŸÖÖ“Ö Æãüãú´Ö .......... . (ÃÖÖê›ü-)
4) ´Öã»ÖÖÓ−Öß ÆüÃÖŸÖ´ÖãÖ †ÃÖÖ¾ÖÓ. ÃÖÖ¸üÖÓ .......... . (¸ü›ü-)
5) Ö»Ö−ÖÖµÖúÖ−ÖÓ −ÖÖ×µÖêú»ÖÖ ”ûôûÖ¾ÖÓ. −ÖÖµÖúÖ−ÖÓ .......... . (”ûôû-)
IX ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ×ÎúµÖÖ-ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸üÖ úß×•Ö‹…

†Ö•Ö ÃÖúÖôû¯ÖÖÃÖæ−Ö ÃÖÖôêû †Ö¯ÖÖ¯Ö»µÖÖ úÖ´ÖÖŸÖ .......... . ¸üÖ´Ö †³µÖÖÃÖ ..........
.......... . †Ö‡Ô Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú .......... .......... . ´ÖÖ¬Ö¾Ö, ¸üÖ•Öß¾Ö †Ö×Ö ÃÖã¬ÖÖ ‘Ö¸ü ÃÖÖ±ú
......... .......... . ²ÖÖ²ÖÖ ¯Ö¡Ö .......... .......... . ¸ü´ÖÖ ¯ÖãÃŸÖú .......... .......... .
¯ÖÏŸµÖêú•ÖÖ ú¿ÖÖÃÖÖšüß ŸÖ¸üß †Ö‡Ô»ÖÖ ÆüÖú .......... .......... . †Ö‡Ô−ÖÓ úÖµÖ ..........
†Ö×Ö úÖµÖ .......... ..........? ãúÖÖ»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ .......... †Ö×Ö ãúÖÖ»ÖÖ ..........
..........? úÖ´Ö .......... †Ö‡Ô ‹ú™üß †Ö×Ö ÆüÖúÖ .......... †−Öêú!

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™ü
Æü»»Öß ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖÓ´Ö¬µÖê Öæ¯Ö “ÖÖÓÖ»Öê ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ´Ö»µÖÖôû´ÖË,
ú®Ö›ü, ²ÖÓÖÖ»Öß, ŸÖê»ÖãÖã µÖÖ ³ÖÖÂÖÖÓ´Ö¬Ö»Öê ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¯ÖÖÆŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ØÆü¤üß
×“Ö¡Ö¯Ö™üÖÓ−ÖÖ ŸÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ †Ö×Ö ³ÖÖ¸üŸÖÖ²ÖÖÆêü¸üÆüß Öæ¯Ö ´ÖÖÖÖß µÖêŸÖ †ÖÆêü. −Ö¾Ö−Ö¾Öß−Ö
ú»ÖÖúÖ¸ü ˆ¤üµÖÖ»ÖÖ µÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. •Öã−Öê ´ÖÖ¾ÖôûŸÖ †ÖÆêüŸÖ. úÖÆüß •Öã−µÖÖ −Ö™ü−Ö™ü¶Ö †•Öæ−ÖÆß
•ÖÖê´ÖÖ−Öê úÖ´Ö ú¸üŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
×“Ö¡Ö¯Ö™üÖÓ“Öß êú¾Öôû ÃÖÓµÖÖ“Ö ¾ÖÖœüŸÖ †ÖÆêü †ÃÖê −ÖÖÆüß. ŸµÖÖÓ“ÖÖ ¤ü•ÖÖÔÆüß ˆÓ“ÖÖ¾ÖŸÖÖê
†ÖÆêü. úÖÆüß ¾Öê“Öú ú»ÖÖúÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ •Öß¾Ö−ÖÖŸÖß»Ö ×•Ö¾ÖÓŸÖ ÃÖ´ÖÃµÖÖÓ¾Ö¸ü ú»ÖÖŸ´Öú ×“Ö¡Ö¯Ö™ü
úÖœüŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ×¤ü¤ü¿ÖÔú −Ö¾Ö−Ö¾Öß−Ö ×¾ÖÂÖµÖ ÆüÖŸÖÖôûŸÖ †ÖÆêüŸÖ. †ªµÖÖ¾ÖŸÖ ŸÖÓ¡Ö ¾ÖÖ¯Ö¸üŸÖ
†ÖÆêüŸÖ.
ÃÖÖ·µÖÖ •ÖÖ³Ö¸ü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™üÖÓ“ÖÖ ‹ú ÖÖÃÖ ¯ÖÏêÖú¾ÖÖÔ ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖ †ÖÆêü.
¸üÖ•Öú¯Öæ¸ü“Öß ¾ÖÖÆü¾ÖÖ †•Öæ−ÖÆüß ¯Ö¸ü¤êü¿ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖ †ÖÆêü. ´ÖÓÖê¿Öú¸ü ³Ö×Ö−Öà“ÖÖ “ÖÖÆüŸÖÖ ¾ÖÖÔ
¾ÖÖœüŸÖÖê“Ö †ÖÆêü. †Ö¯Ö»µÖÖŸÖ †Ö•Ö ÃÖŸµÖ×•ÖŸÖ ¸üÖµÖ µÖÖÓ“µÖÖÃÖÖ¸üÖÖ ×¾ÖÀ¾Ö×¾ÖµÖÖŸÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ
†ÖòÃú¸ü×¾Ö•ÖêŸÖÖÆüß †ÖÆêü.
‹úßú›êü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ¤ü•Öì¤üÖ¸ü ²Ö−ÖŸÖ †ÖÆêü. ¤ãüÃÖ¸üßú›êü ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ−µÖ
´ÖÖÖÃÖÖ»ÖÖ ´ÖÖ¡Ö ´ÖÃÖÖ»ÖÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™üÖ“Öê“Ö †ÖúÂÖÔÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ´Öãôêû ´ÖÃÖÖ»ÖÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ±úÖ¸ü
´ÖÖêšü¶Ö ÃÖÓµÖê−Öê ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
Æü»»Öß †Ö•Öú»Ö
Öæ¯Ö Öæ²Ö
“ÖÖÓÖ»Öê †“”êû
×“Ö¡Ö¯Ö™ü ×“Ö¡Ö¯Ö™ü, ×±ú»´Ö
ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêÖê ŸÖîµÖÖ¸ü ÆüÖê−ÖÖ
³ÖÖÂÖÖÓ´Ö¬Ö»Öê ³ÖÖÂÖÖ†Öë ´Öë
−Ö¾Ö−Ö¾Öß−Ö −Ö‡Ô-−Ö‡Ô
ˆ¤üµÖÖ»ÖÖ µÖêÖê ˆ×¤üŸÖ ÆüÖê−ÖÖ
´ÖÖ¾ÖôûÖê †ÃŸÖ ÆüÖê−ÖÖ
•Öã−µÖÖ ¯Öã¸üÖ−Öê
•ÖÖê´Ö •ÖÖê¿Ö
êú¾Öôû êú¾Ö»Ö
ÃÖÓµÖÖ ÃÖÓµÖÖ, †Óú
¤ü•ÖÖÔ ¤ü•ÖÖÔ, ÁÖêÖß
ˆÓ“ÖÖ¾ÖÖê ˆšüÖ−ÖÖ
¾Öê“Öú “Öã−Öê Æãü‹
×•Ö¾ÖÓŸÖ ÃÖ´ÖÃµÖÖ •¾Ö»ÖÓŸÖ ÃÖ´ÖÃµÖÖ
¯ÖÖšü 8 89
ÆüÖŸÖÖôûÖê ×−Ö²Ö™üÖ−ÖÖ
†ªµÖÖ¾ÖŸÖ †ªŸÖ−Ö
ŸÖÓ¡Ö ŸÖÓ¡Ö
¾ÖÖ¯Ö¸üÖê ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü−ÖÖ
•ÖÖ³Ö¸ü ¤ãü×−ÖµÖÖ ³Ö¸ü
ÖÖÃÖ ÖÖÃÖ
¯ÖÏêÖú ¤ü¿ÖÔú
¾ÖÖÆü¾ÖÖ ¾ÖÖÆü-¾ÖÖÆü
“ÖÖÆüŸÖÖ ¾ÖÖÔ ¯ÖÏ¿ÖÓÃÖú
¾ÖÖœüÖê ²ÖœÍü−ÖÖ
×¾Ö•ÖêŸÖÖ ×¾Ö•ÖêŸÖÖ
‹úßú›êü ‹ú ŸÖ¸ü±Ìú,‹ú †Öê¸ü
ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ−µÖ •Ö−Ö ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ
†ÖúÂÖÔÖ †ÖúÂÖÔÖ
±úÖ¸ü ´ÖÖêšü¶Ö ÃÖÓµÖê−Öê ²ÖÆãüŸÖ †×¬Öú ÃÖÓµÖÖ ´Öë
†³µÖÖÃÖ
1) ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ úÖêÖúÖêÖŸµÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖß»Ö ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ?
2) ³ÖÖ¸üŸÖÖ²ÖÖÆêü¸ü úÖêÖŸµÖÖ ³ÖÖÂÖê“µÖÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™üÖÓ−ÖÖ †×¬Öú ´ÖÖÖÖß †ÖÆêü?
3) ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ÃÖéÂ™üßŸÖß»Ö ×¾ÖÀ¾Ö×¾ÖµÖÖŸÖ ¾µÖŒŸÖß úÖêÖ úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ?
4) ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ´ÖÃÖÖ»ÖÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ´ÖÖêšü¶Ö ¯ÖÏ´ÖÖÖÖŸÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖêµÖÖ“Öê úÖ¸üÖ úÖµÖ?
II ×ÆüÓ¤üß ´Öë ×•ÖÃÖ ŸÖ¸üÆü '¾ÖÖ' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸üêú '“ÖÖµÖ ¾ÖÖµÖ, ¯ÖÖ−Öß ¾ÖÖ−Öß' •ÖîÃÖê ¿Ö²¤ü µÖã´Ö ²Ö−ÖŸÖê
Æïü ˆÃÖß ŸÖ¸üÆü ´Ö¸üÖšüß ´Öë '×²Ö' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü •ÖîÃÖê '“ÖÆüÖ×²ÖÆüÖ, ¯ÖÖÖß×²ÖÖß' ‡ŸµÖÖ×¤ü… ‡ÃÖê
šüßú ŸÖ¸üÆü ÃÖê ÃÖ´Ö×—Ö‹ †Öî¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ÃÖê ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü ¿Ö²¤üµÖã´Ö ²Ö−ÖÖ‡‹…
¯ÖÖ−ÖÓ, ±úôÓû, —ÖÖ›Óü, ×ÃÖ−Öê´ÖÖ, −ÖÖ“Ö
III '¯Öã¸üÖê' ‡ÃÖ ×ÎúµÖÖ êú ¤üÖê †£ÖÔ ÆüÖêŸÖê Æïü…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ:1) ‡ŸÖêú »ÖÖ›æü ¯ÖÖ“Ö •ÖÖÖÓ−ÖÖ ¯Öã¸üŸÖÖŸÖ.
(‡ŸÖ−Öê »Ö›Ëü›æü ¯ÖÖÑ“Ö »ÖÖêÖÖë êú ×»Ö‹ úÖ±Ìúß ÆîüÓ…)
‹ú™üÖ ×Æü¸üÖê ¤üÆüÖ •ÖÖÖÓ−ÖÖ ¯Öã¸üŸÖÖê.
(†êú»ÖÖ Æüß¸üÖê ¤üÃÖ »ÖÖêÖÖë êú ×»Ö‹ úÖ±Ìúß Æîü…)
2) Ö»Ö−ÖÖµÖú •Ö×´Ö−ÖßŸÖ Ö×•Ö−ÖÖ ¯Öã¸üŸÖÖê.
(Ö»Ö −ÖÖµÖú Ö•ÖÌÖ−Öê úÖê •Ö´Öß−Ö ´Öë ÖÖ›Íü ¤êüŸÖÖ Æîü…)
‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü ¤üÖê ×³Ö®Ö †£ÖÔ ¤êü−Öê¾ÖÖ»Öê †Öî¸ü ¤üÖê-¤üÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
V '•ÖÖ³Ö¸ü' ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ×“Ö¡Ö¯Ö™üÖÓ“ÖÖ ¯ÖÏêÖú¾ÖÖÔ †ÖÆêü. ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü ‘Ö¸ü³Ö¸ü, ÖÖ¾Ö³Ö¸ü, ¤êü¿Ö³Ö¸ü ¿Ö²¤üÖë
úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸üú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
VI ×ÃÖ−Öê´ÖÖ“ÖÖ ¤ü•ÖÖÔ ˆÓ“ÖÖ¾ÖŸÖ †ÖÆêü.

×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤ü•Öì¤üÖ¸ü ÆüÖêŸÖ †ÖÆêü.
×ŸÖ“µÖÖ ›üÖêôûµÖÖŸÖ ¯ÖÖÖß (ŸÖê•Ö) †ÖÆêü.

×ŸÖ“Öê ›üÖêôêû ¯ÖÖÖß¤üÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ.
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖ •ÖÖê×›ÍüµÖÖë êú †£ÖÔ ´Öë ÃÖ´ÖÖ−ÖŸÖÖ Æîü… '¤üÖ¸ü' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖ ú¸ü ²Ö−Öê
¾ÖÖŒµÖ úÖ ³Öß µÖÆüß †£ÖÔ Æîü… ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü '›ê¸êü¤üÖ¸'ü, 'ÃÖ´Ö•ÖæŸÖ¤üÖ¸'ü, '´Ö•Öê¤üÖ¸'ü ‡−Ö ¿Ö²¤üÖë úÖ
¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

´Ö¸üÖšüß ´ÖÖÖæÃÖ †Ö•ÖÆüß ÃÖÓÖßŸÖ −ÖÖ™üú ¯ÖÖÆüÖŸÖÖê. †Ö•ÖúÖ»Ö †−Öêú −Ö¾Ö−Ö¾Öê
×“Ö¡Ö¯Ö™ü µÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸÖ¸üßÆüß ŸÖÖê ÃÖÓÖßŸÖ −ÖÖ™üÓú ¯ÖÖÆüÖŸÖÖê †ÖÆêü. úÖ¸üÖ ÃÖÓÖßŸÖ −ÖÖ™üú ÆüÖ
´Ö¸üÖšüß ´ÖÖÖÃÖÖ“ÖÖ †Ö¾Ö›üß“ÖÖ ×¾ÖÂÖµÖ †ÖÆêü. µÖÖ ÃÖÓÖßŸÖ −ÖÖ™üúÖÓŸÖ ÖÖÖÖ·µÖÖ, −ÖÖ“ÖÖÖ·µÖÖ
−Ö™ü−Ö™ü¶Ö †ÖÆêüŸÖ. ˆ¢Ö´Ö ÃÖÓÖßŸÖ ¤êüÖÖ¸êü ÃÖÓÖßŸÖúÖ¸üÆüß †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ −ÖÖ™üúÖÓŸÖß»Ö ÃÖÓ¾ÖÖ¤üÖÓ-
‡ŸÖúß“Ö ÖÖÖßÆüß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêüŸÖ. −Ö™ü−Ö™ü¶ÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ÖÖµÖú-¾ÖÖ¤üúÆüß ¸ÓüÖ´ÖÓ“ÖÖ¾Ö¸ü µÖêŸÖÖŸÖ.
ÃÖÓÖßŸÖ −ÖÖ™üúÖ“µÖÖ Öê¡ÖÖŸÖ †−Öêú −Ö¾Öê ú»ÖÖúÖ¸ü ˆ¤üµÖÖ»ÖÖ µÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. −ÖÖ™üúúÖ¸ü
−ÖÖ™üúÖÓŸÖ −Ö¾Ö−Ö¾Öß−Ö ×¾ÖÂÖµÖ ÆüÖŸÖÖôûŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ´ÆüÖæ−Ö“Ö ÃÖÓÖßŸÖ −ÖÖ™üúÖ“ÖÖ ×¾ÖÃŸÖÖ¸ü †Ö×Ö
×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖê †ÖÆêü. ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ“Ö ÃÖÓÖßŸÖ −ÖÖ™üú †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. ŸÖ¸üßÆüß, ´Ö¸üÖšüß ÃÖÓÖßŸÖ
−ÖÖ™üú Æüß ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öß ‹ú ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ †ÖÆêü.
VIII ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹…

†Ö•Öú»Ö ²ÖïÖ»ÖÖê¸ü ´Öë ×±ú»´Ö ÃÖ´ÖÖ¸üÖêÆü “Ö»Ö ¸üÆüÖ Æîü… ‡ÃÖ ´Öë ¤êü¿Ö-×¾Ö¤êü¿Ö úß
×±ú»´Öë ×¤üÖÖŸÖê Æïü… ÃÖ³Öß •ÖÖÆü ‡−Ö ×±ú»´ÖÖë úß “Ö“ÖÖÔ ÆüÖê ¸üÆüß Æîü… ×±ú»´Öë ¤êüÖ−Öê êú ×»Ö‹
»ÖÖêÖ ˆ´Ö›Íü ¸üÆêü Æïü… ‡ÃÖ êú úÖ¸üÖ ×™üú™ü úß úÖ»ÖÖ²ÖÖ•ÖÖ¸üß ÆüÖê ¸üÆüß Æîü…
IX †Ö¯Ö ×´Ö¡Ö êú ÃÖÖ£Ö ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤êüÖ ¸üÆêü Æïü… ×±ú»´Ö ¤êüÖŸÖê Æãü‹ ˆÃÖêú ²ÖÖ¸êü ´Öë ²ÖÖŸÖë ú¸üŸÖê Æïü…
‡ÃÖ ²ÖÖ¸êü ´Öë †Öšüü-¤üÃÖ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ‹ú †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö×Ö‹…
¯ÖÖšü 8 91
I ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ»Ö êú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖê †ÖÆêü. ´Öï ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤êüÖ ¸üÆüß ÆæÑü…
2) ´Öß ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê †ÖÆêü. ´Öï †Ö²ÖÖ¸ü ¯ÖœÍü ¸üÆüÖ ÆæÑü…
3) †Ö´Æüß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖê †ÖÆÖêŸÖü. Æü´Ö ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤êüÖ ¸üÆêü Æïü…
4) †Ö¯ÖÖ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖê †ÖÆüÖêŸÖ. Æü´Ö ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤êüÖ ¸üÆêü Æïü…
5) ŸÖæ ÃÖãÓ¤ü¸ü ×¤üÃÖŸÖÖê †ÖÆêüÃÖ. ŸÖã´Ö ÃÖãÓ¤ü¸ü ×¤üÖ ¸üÆêü ÆüÖê…
6) ŸÖæ ÃÖãÓ¤ü¸ü ×¤üÃÖŸÖê †ÖÆêüÃÖ. ŸÖã´Ö ÃÖãÓ¤ü¸ü ×¤üÖ ¸üÆüß ÆüÖê…
7) ŸÖã´Æüß ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ †ÖÆüÖŸÖ. †Ö¯Ö †Ö²ÖÖ¸ü ¯ÖœÍü ¸üÆêü Æïü…
8) ŸÖÖê ´ÖÃŸÖ −ÖÖ“ÖŸÖÖê †ÖÆêü. ¾ÖÆü ²Ö×œÍüµÖÖ −ÖÖ“ÖŸÖÖ Æîü…
9) ŸÖß ¸ü›üŸÖê †ÖÆêü. ¾ÖÆü ¸üÖê ¸üÆüß Æîü…
10) ŸÖß ×ŸÖ“Öß ¾ÖÖ™ü ²Ö‘ÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¾Öê ˆÃÖúß ¸üÖÆü ¤êüÖ ¸üÆêü Æïü…
¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹ ×ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ»Ö ´Öë ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ×»Öú ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë
êú ²ÖÖ¤ü µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ¯Öã¹ýÂÖ, Ø»ÖÖ, ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ
Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ£ÖÔ '²ÖÃÖ' ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ×»Öú ºþ¯Ö ¯Öã¹ýÂÖ, ¾Ö“Ö−Ö,
Ø»ÖÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
²ÖÃÖ
ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß ²ÖÃÖŸÖÖê †ÖÆêü. ´Öï ²Öîšü ¸üÆüÖ ÆæÑü… †Ö´Æüß ²ÖÃÖŸÖ †ÖÆÖêüŸÖ.
(Ã¡Öß.) ´Öß ²ÖÃÖŸÖê †ÖÆêü. ´Öï ²Öîšü ¸üÆüß ÆæÑü… †Ö¯ÖÖ Æü´Ö ²Öîšü ¸üÆêü Æïü…
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖÖê †ÖÆêüÃÖ. ŸÖã´Ö ²Öîšü ¸üÆêü ÆüÖê… ŸÖã´Æüß ²ÖÃÖŸÖ †ÖÆÖüŸÖ.
(Ã¡Öß.) ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖê †ÖÆêüÃÖ. ŸÖã´Ö ²Öîšü ¸üÆüß ÆüÖê… †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö ²Öîšü ¸üÆêü/¸üÆüß Æïü…
†.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê ²ÖÃÖŸÖÖê †ÖÆêü. ¾ÖÆü ²Öîšü ¸üÆüÖ Æîü… ŸÖê ²ÖÃÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¾Öê ²Öîšü ¸üÆêü Æïü…
(Ã¡Öß.) ŸÖß ²ÖÃÖŸÖê †ÖÆêü. ¾ÖÆü ²Öîšü ¸üÆüß Æîü… ŸµÖÖ ²ÖÃÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¾Öê ²Öîšü ¸üÆüß Æïü…
(−Ö¯ÖÓã.) ŸÖê ²ÖÃÖŸÖÓ †ÖÆêü. ŸÖß ²ÖÃÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
II †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ×»Öú ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯ÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ −Öß“Öê ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
1) ŸÖß ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü. ¾ÖÆü †Ö²ÖÖ¸ü −ÖÆüà ¯ÖœÍü ¸üÆüß Æîü…
2) ŸÖÖê ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü. ¾ÖÆü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ −ÖÆüà ¤êüÖ ¸üÆüÖ Æîü…
†¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ×»Öú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê ×−ÖÂÖê¬Ö ¾ÖÖ“Öú ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ
¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ×»Öú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯ÖÖë êú ²ÖÖ¤ü '†ÖÆêü' êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö •ÖÖê›Íêü •ÖÖŸÖê Æïü…
ˆ.¯Öã. ´Öß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆüÖêŸÖ.
´Öï ²Öîšü −ÖÆüà ¸üÆüÖ ÆæÑü… Æü´Ö ²Öîšü −ÖÆüà ¸üÆêü Æïü…
´Ö.¯Öã. ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêÃÖü. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆüÖŸÖ.
ŸÖã´Ö ²Öîšü −ÖÆüà ¸üÆüß ÆüÖê/¸üÆêü ÆüÖê… †Ö¯Ö ²Öîšü −ÖÆüà ¸üÆêü Æïü…
†.¯Öã. ŸÖÖê/ŸÖß/ŸÖê ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü. ŸÖê/ŸµÖÖ/ŸÖß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêüŸÖ.
¾ÖÆü ²Öîšü −ÖÆüà ¸üÆüÖ/¸üÆüß Æî… ¾Öê ²Öîšü −ÖÆüà ¸üÆüÖ/¸üÆüß Æïü…
III †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö ÃÖÓ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ¯ÖÏÖµÖ„ ÃÖÓ×Ö¯ŸÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖê Æïü…
1) ´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖêµÖ. ´Öï ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤êüÖ ¸üÆüß ÆæÑü…
2) ŸÖß ãúšêü •ÖÖŸÖêµÖ? ¾ÖÆü úÆüÖÑ •ÖÖ ¸üÆüß Æîü…
ÃÖÓ×Ö¯ŸÖ †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ×»Öú ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ´Öë '†ÖÆêü' êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü 'µÖ' •Öã›Íü •ÖÖŸÖÖ Æîü…
ˆ.¯Öã. (¯Ö)ã. ´Öß ²ÖÃÖŸÖÖêµÖü. ´Öï ²Öîšü ¸üÆüÖ ÆæÑü… †Ö´Æüß ²ÖÃÖŸÖÖµÖ.
(Ã¡Öß.) ´Öß ²ÖÃÖŸÖêµÖü. ´Öï ²Öîšü ¸üÆüß ÆæÑü… †Ö¯ÖÖ Æü´Ö ²Öîšü ¸üÆêü Æïü…
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖÖêµÖÃÖ. ŸÖã ²Öîšü ¸üÆêü ÆüÖê… ŸÖã´Æüß ²ÖÃÖŸÖÖµÖ.
(Ã¡Öß.) ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖêµÖÃÖ. ŸÖã´Ö ²Öîšü ¸üÆüß ÆüÖê… †Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖŸÖÖÆüÖŸÖ.
†Ö¯Ö ²Öîšü ¸üÆüß/¸Æêü Æïü…
†.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê ²ÖÃÖŸÖÖêµÖ. ¾ÖÆü ²Öîšü ¸üÆüÖ Æîü… ŸÖê ²ÖÃÖŸÖÖµÖŸÖ. ¾Öê ²Öîšü ¸üÆêü Æïü…
(Ã¡Öß.) ŸÖß ²ÖÃÖŸÖêµÖ. ¾ÖÆü ²Öîšü ¸üÆüß Æîü… ŸµÖÖ ²ÖÃÖŸÖÖµÖŸÖ. ¾Öê ²Öîšü ¸üÆüß Æïü…
(−Ö¯ÖÓã.) ŸÖê ²ÖÃÖŸÖÓµÖ. ŸÖß ²ÖÃÖŸÖÖµÖŸÖ.
IV †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ×»Öú ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯ÖÖë úÖ ³Öß ÃÖÓ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ¯ÖÏÖµÖ„
ÃÖÓ×Ö¯ŸÖ ºþ¯Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü…
1) ŸÖß ¾ÖÖ™ü ²Ö‘ÖŸÖ −ÖÖÆüß‹. ¾ÖÆü ¸üÖÃŸÖÖ −ÖÆüà ¤êüÖ ¸üÆüß Æîü…
2) ×ŸÖ“ÖÖ ´Öêú¯Ö •ÖÖŸÖ −ÖÖÆß‹. ˆÃÖúÖ ´Öêú-†¯Ö −ÖÆüà •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü…
†¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ×»Öú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë êú ÃÖÓ×Ö¯ŸÖ ºþ¯ÖÖë ´Öë '†ÖÆêü' êú
Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü '‹' •Öã›üÍ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
ˆ.¯Öã. ´Öß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß‹/−ÖÖ‡Ô‹. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß†ÖêŸÖ/−ÖÖ‡Ô†ÖêŸÖ.
´Öï −ÖÆüà ²Öîšü ¸üÆüÖ/¸üÆüß ÆæÑü… Æü´Ö −ÖÆüà ²Öîšü ¸üÆêü Æïü…
¯ÖÖšü 8 93
´Ö.¯Öã. ŸÖæ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß‹ÃÖ/−ÖÖ‡Ô‹ÃÖ. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß†ÖŸÖ/−ÖÖ‡Ô†ÖŸÖ.

ŸÖã´Ö −ÖÆüà ²Öîšü ¸üÆüß/¸üÆêü ÆüÖê… †Ö¯Ö −ÖÆüà ²Öîšü ¸üÆêü/¸üÆüß Æïü…
†.¯Öã. ŸÖÖê/ŸÖß/ŸÖê ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß‹/−ÖÖ‡Ô‹. ŸÖê/ŸµÖÖ/ŸÖß ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß‹ŸÖ/−ÖÖ‡Ô‹ŸÖ.
¾ÖÆü −ÖÆüà ²Öîšü ¸üÆüß/¸üÆüÖ Æîü… ¾Öê −ÖÆüà ²Öîšü ¸üÆüß/¸üÆêü Æïü…
V ´Ö¸üÖšüß êú "¯ÖÖ×Æü•Öê"/"Æü¾ÖÖ" (“ÖÖ×Æü‹) ×ÎúµÖÖºþ¯Ö êú †£ÖÔ ´Öë ú³Öß ú³Öß †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö
†Ö–ÖÖ¾ÖÖ“Öú ×ÎúµÖÖºþ¯Ö úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æïü…
1) Ö¯¯Ö ²ÖÃÖÖ¾ÖÓ. “Öã¯Ö ²Öîšü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…

2) ÃÖ´ÖÖê¸ü †ÖÆêü ŸÖê ÖÖ¾ÖÓ. •ÖÖê ÃÖÖ´Ö−Öê Æîü, ¾ÖÆü ÖÖ−ÖÖ-“ÖÖ×Æü‹…
‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü êú ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö êú †Ö–ÖÖ¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ´Öë
"†Ö¾ÖÓ" •Öã›Íü •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ êú ºþ¯Ö ´Öë Ø»ÖÖ, ¾Ö“Ö−Ö, ¯Öã¹ýÂÖ †Ö×¤ü êú úÖ¸üÖ úÖê‡Ô ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö
−ÖÆüß ÆüÖêŸÖÖ…
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö êú ×»Ö‹ ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ´Öë '‰ú'
»ÖÖÖú¸ü '−ÖµÖê' •ÖÖê›ÍüŸÖê Æïü… ‡ÃÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ´Öë ³Öß Ø»ÖÖ, ¾Ö“Ö−Ö, ¯Öã¹ýÂÖ †Ö×¤ü êú úÖ¸üÖ úÖê‡Ô
¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ…
ˆ¤üÆüÖ¸üÖ: ²ÖÃÖæ −ÖµÖê. −Ö ²Öîšëü…

−ÖÖ“Öæ −ÖµÖê. −ÖÖ“Öë −ÖÆüà…
VI ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×ÎúµÖÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»ÖÖë êú †£ÖÔ ´Öë ×ÎúµÖÖ êú ´Öæ»Öºþ¯Ö êú ²ÖÖ¤ü '-ÖÖ¸üÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›Íüú¸ü
éú¤ü−ŸÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ²Ö−ÖŸÖÖ Æîü… −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤üÖë úß †Öê¸ü ¬µÖÖ−Ö
¤üß×•Ö‹…
−ÖÖ“ÖÖÖ¸üÖ Æüß¸üÖê µÖêŸÖÖêµÖ. −ÖÖ“Ö−Öê¾ÖÖ»ÖÖ −ÖÖµÖú †Ö ¸üÆüÖ Æîü…

¸ü›üÖÖ¸üß −ÖÖ×µÖúÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü ×¤üÃÖŸÖê. ¸üÖêŸÖß Æãü‡Ô −ÖÖ×µÖúÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü ×¤üÖŸÖß Æîü…
×ÎúµÖÖ êú ´Öæ»Ö ºþ¯Ö êú ÃÖÖ£Ö "-ÖÖ¸üÖ" •ÖÖê›Íü ú¸ü ÃÖÓ–ÖÖ ¿Ö²¤ü ³Öß ²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü…
VII "¯Öã¸üÖê" ‡ÃÖ ×ÎúµÖÖ êú ´Ö¸üÖšüß ´Öë −Öß“Öê ×»ÖÖê Ö‹ ¤üÖê †£ÖÔ ÆüÖêŸÖê Æïü…
1) ‹ú™üÖ Æüß¸üÖê ¤üÆüÖ •ÖÖÖÓ−ÖÖ ¯Öã¸üŸÖÖê.

†êú»ÖÖ −ÖÖµÖú ¤üÃÖ »ÖÖêÖÖë êú ×»Ö‹ úÖ±úß Æîü…
2) Ö»Ö−ÖÖµÖú •Ö×´Ö−ÖßŸÖ Ö×•Ö−ÖÖ ¯Öã¸üŸÖÖê.
Ö»Ö−ÖÖµÖú •Ö´Öß−Ö ´Öë Ö•ÖÌÖ−ÖÖ ÖÖ›ÍüŸÖÖ Æîü…
VIII ´Ö¸üÖšüß ´Öë "³Ö¸ü" ¿Ö²¤ü Ã£ÖÖ−Ö¾ÖÖ“Öú ¿Ö²¤ü ´Öë •Öã›Íüú¸ü "¯Öæ¸êü" úÖ †£ÖÔ ¯ÖÏú™ü ú¸üŸÖÖ
Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‘Ö¸ü³Ö¸ü, ÖÖ¾Ö³Ö¸ü, ¤êü¿Ö³Ö¸ü
IX ´Ö¸üÖšüß ´Öë "-¤üÖ¸ü" ¯ÖÏŸµÖµÖ ¿Ö²¤üÖë ´Öë •Öã›Íüú¸ü "ÃÖê ³Ö¸üÖ Æãü†Ö" †£ÖÔ ¾µÖŒŸÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»ÖÖ
×¾Ö¿ÖêÂÖºþ¯Ö ²Ö−ÖÖŸÖÖ Æî…
ˆ¤üÖÆü¸ü´Ö: ¤ü•ÖÖÔ + ¤üÖ¸ü = ¤ü•Öì¤üÖ¸ü
¯ÖÖÖß (ŸÖê•Ö) + ¤üÖ¸ü = ¯ÖÖÖß¤üÖ¸ü
´Ö•ÖÖ + ¤üÖ¸ü = ´Ö•Öê¤üÖ¸ü
X ×−Ö´−Ö ×»Ö×ÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤ü ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
ŸÖß ×ŸÖ“Öß ¾ÖÖ™ü ²Ö‘ÖŸÖÖÆêüŸÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ.

µÖÆüÖÑ '¾ÖÖ™üŸÖÓ' úÖ †£ÖÔ "‹êÃÖÖ »ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü" Æîü… ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹ ×ú "¾ÖÖ™üŸÖÓ" ´Öë
Ø»ÖÖ, ¾Ö“Ö−Ö, ¯Öã¹ýÂÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖê‡Ô ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ… '¾ÖÖ™üŸÖÓ" úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÃÖÓ³ÖÖ¾µÖŸÖÖ
¤ü¿ÖÖÔ−Öê êú ×»Ö‹ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
×úÃÖß ³Öß ¾ÖÖŒµÖ ´Öë "¾ÖÖ™üŸÖÓ" »ÖÖÖ ÃÖúŸÖê Æïü †Öî¸ü ‡ÃÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ´Öë ¾ÖŒŸÖÖ †¯Ö−Öê
ú£Ö−Ö úß ¾ÖÖÃŸÖ×¾ÖúŸÖÖ úß ¯Öæ¸üß ×•Ö´´Öê¤üÖ¸üß Ã¾ÖµÖÓ −ÖÆüà »ÖêŸÖÖ Æîü…
¯ÖÖšü 9 95
¬Ö›üÖ
¯ÖÖš 9
»Ö−ÖÖ“Öß ´Öã»ÖÖß ×¾Ö¾ÖÖÆü µÖÖêµÖ ú−µÖÖ
µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : úÖµÖ ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö ŸÖã´Ö“Öß ÃÖã´Ö−Ö µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ŒµÖÖë ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö †Ö¯Öúß ÃÖã´Ö−Ö
ãúšÓü †ÖÆêü? †×»Öú›êü ×¤üÃÖŸÖ −ÖÖÆüß ãúšÓü? úÆüÖÑ Æüî? †Ö•Öú»Ö ×¤üÖ −ÖÆüß ¸üÆüß?
¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ŸÖß ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ †ÃÖŸÖê. ÃÖÖ¸üÖß ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ¾ÖÆü ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë ¸üÆüŸÖß Æîü… »ÖÖÖŸÖÖ¸ü
µÖêŸÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖê. †ÖŸÖß-•ÖÖŸÖß ¸üÆüŸÖß Æîü…
µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ³ÖµÖÓú¸ü ˆ−ÆüÖôûÖ µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë ŸÖÖê ³ÖµÖÓú¸ü Ö´Öá
¯Ö›üŸÖ †ÃÖŸÖÖê −ÖÖ? ¯Ö›ÍüŸÖß Æîü −Ö?
¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : †ÆüÖê, ¯ÖÖê™üÖÃÖÖšüß ¤üÖÆüß ×¤ü¿ÖÖ! ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : †•Öß… ¸üÖê•Öß-¸üÖê™üß êú ×»Ö‹
³Ö™üú−ÖÖ Æüß ¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü…
µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ãúšêü¿Öß †ÃÖŸÖê? µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë úÆüÖÑ ¸üÆüŸÖß Æîü?
ÛÃ¡ÖµÖÖÓ“µÖÖ ¾ÖÃÖ×ŸÖÖéÆüÖŸÖ úß ãúÖÖ ´Ö×Æü»ÖÖ†Öë êú †Ö¾ÖÖÃÖ-ÖéÆü ´Öë µÖÖ ×úÃÖß
−ÖÖŸÖê¾ÖÖ‡ÔúÖú›üê? ×¸ü¿ŸÖê¤üÖ¸ü êú µÖÆüÖÑ?
¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ×ŸÖ“µÖÖ ´ÖÖ´ÖÖÓú›êü ¸üÖÆüÖŸÖ †ÃÖŸÖê. ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : †¯Ö−Öê ´ÖÖ´ÖÖêú µÖÆüÖÑ ¸üÆüŸÖß Æîü…
×ŸÖ“Öê ´ÖÖ´ÖÖ ×ŸÖ£Ö»µÖÖ ‹úÖ ²ÖÑêúŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ˆÃÖêú ´ÖÖ´ÖÖ ¾ÖÆüÖÑ êú ‹ú ²Öïú ´Öë Æïü…
ŸµÖÖÓ“Öß ¤üÖê−Æüß ´Öã»ÖÓ, ÃÖã−ÖÖ †Ö×Ö −ÖÖŸÖ¾ÖÓ›ÓüÆüß ˆ−Öêú ¤üÖê−ÖÖë ²Öê™êü, ²ÖÆãü‹Ñ, †Öî¸ü ¯ÖÖêŸÖê-
ŸµÖÖÓ“µÖÖ•Ö¾Öôû“Ö ¸üÖÆüŸÖÖŸÖ. ‘Ö¸ü Öæ¯Ö ´ÖÖêšÓ ¯ÖÖê×ŸÖµÖÖÑ ³Öß ˆ−Öêú ÃÖÖ£Ö Æüß ¸üÆüŸÖê Æïü…
†ÖÆêü. ÃÖã´Ö−Ö ×ŸÖ£ÖÓ“Ö ¸üÖÆüÖŸÖ †ÃÖŸÖê. ´ÖúÖ−Ö úÖ±úß ²Ö›ÍüÖ Æîü… ÃÖã´Ö−Ö ¾ÖÆüà ¸üÆüŸÖß
µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ÃÖã´Ö−Ö“ÖÓ ¾ÖµÖ ²ÖÖ¾ÖßÃÖ ŸÖê¾ÖßÃÖ †ÖÆêü Æîü…
−ÖÖ? µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ÃÖã´Ö−Ö úß ˆ´ÖÏ ²ÖÖ‡ÔÃÖ-ŸÖê‡ÔÃÖ
¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ”êû! ŸÖß ŸÖ¸ü ±úŒŸÖ ×¾Ö¿Öß“Öß †ÖÆêü. ÃÖÖ»Ö ŸÖÖê Æîü −Ö?
¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : †¸êü −ÖÆüà, ¾ÖÆü ŸÖÖê ×ÃÖ±Ôú ²ÖßÃÖ úß
µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ´ÖÖ ×ŸÖ“Öê ÆüÖŸÖ ×¯Ö¾Öôêû ú¬Öß Æîü…
ú¸üŸÖÖµÖ? »Ö−ÖÖ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü †ÖÆêü úß µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ×±ú¸ü ˆÃÖêú ÆüÖ£Ö ú²Ö ¯Öß»Öê ú¸ü
−ÖÖÆüß? ´ÖÖ—µÖÖú›êü ‹ú ”ûÖ−ÖÃÖÖ ´Öã»ÖÖÖ ¸üÆêü Æïü? ¿ÖÖ¤üß úÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü Æîü ×ú −ÖÆüà?
†ÖÆêü. ‡£Öê“Ö úÖê»ÆüÖ¯Öã¸üÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ²ÖÑêúŸÖ ´Öê¸üß •ÖÖ−ÖúÖ¸üß ´Öë ‹ú †“”ûÖ ÃÖÖ »Ö›ÍüúÖ
−ÖÖêú¸üß †ÖÆêü. Ã¾ÖŸÖ„“ÖÓ ‘Ö¸ü †ÖÆêü. ¾Ö›üß»Ö Æîü… µÖÆüà úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü ´Öë ¸üÆüŸÖÖ Æîü… ²Öïú úß
ÃÖ¸üúÖ¸üß −ÖÖêú¸üßŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¤üÖê−Ö ²Ö×ÆüÖß −ÖÖîú¸üß Æîü… Öã¤ü úÖ †¯Ö−ÖÖ ´ÖúÖ−Ö Æîü…
†ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ †Ö¯ÖÖ¯Ö»µÖÖ ÃÖÓÃÖÖ¸üÖŸÖ ÃÖãÖß ×¯ÖŸÖÖ ÃÖ¸üúÖ¸üß −ÖÖîú¸üß ´Öë Æïü… ¤üÖê ²ÖÆü−Öë
Æïü… †¯Ö−Öß †¯Ö−Öß ‘Ö¸ü-ÖéÆüÃ£Öß
†ÖÆêüŸÖ. ´Öã»ÖÖÖ ‹ú™üÖ“Ö! ¾ÖµÖ †ÖÆêü

¯ÖÓ“Ö¾ÖßÃÖ ÃÖ¾¾ÖßÃÖ. ‹´Ö.úÖò´Ö. †ÖÆêü. ´Öë ÃÖãÖß Æïü… »Ö›ÍüúÖ †êú»ÖÖ Æüß Æîü… ˆ´ÖÏ
¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : Ã£Öôû ŸÖ¸ü “ÖÖÓÖ»ÖÓ“Ö †ÖÆêü. ŸÖã´Ö“µÖÖ Æîü ¯Ö““ÖßÃÖ-”û²²ÖßÃÖ! ‹´ÖË.úÖò´Ö. Æîü…
´ÖÖ×ÆüŸÖß“ÖÓ †ÖÆêü. ŸÖã´Æüß †Ö´Ö“Öê ‘Ö×−ÖÂšü ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ×¸ü¿ŸÖÖ ŸÖÖê †“”ûÖ Æüß Æîü… †Ö¯Öúß
×´Ö¡Ö †ÖÆüÖŸÖ. ´ÖÖ—Öß ´Öã»ÖÖß ´ÆüÖ•Öê •ÖÖ−Ö ¯ÖÆü“ÖÖ−Ö úÖ (³Öß) Æîü… †Ö¯Ö Æü´ÖÖ¸êü
ŸÖã´Ö“Öß“Ö ´Öã»ÖÖß. ¯ÖÖ ‘ÖÖ‡ÔÖ¤üáŸÖ úÖÆüß ‘Ö×−ÖÂšü ×´Ö¡Ö Æïü… ´Öê¸üß ²Öê™üß µÖÖ×−Ö †Ö¯Öúß
ú¸üÖê šüßú −ÖÖÆüß, †ÃÖÓ ´ÖÖ—ÖÓ ´ÖŸÖ †ÖÆêü. ²Öê™üß… ¯Ö¸ü ´Öê¸êü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ´Öë •Ö»¤ü²ÖÖ•Öß
µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : šüßú †ÖÆêü ŸÖê! ‘ÖÖ‡Ô −ÖúÖê“Ö. ú¸ü−ÖÖ šüßú −ÖÆüà Æîü…
µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ¾ÖÆü šüßú Æîü… •Ö»¤ü²ÖÖ•Öß −ÖÆüà
¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ŸÖã´Æüß ‡£ÖÓ“Ö †ÖÆüÖŸÖ. ÃÖã´Ö−ÖÆüß µÖêŸÖ “ÖÖ×Æü‹…
†ÃÖŸÖê. ´Öã»ÖÖÖÆüß ‡£ÖÓ“Ö †ÖÆêü. †Ö•ÖúÖ»Ö ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : †Ö¯Ö µÖÆüà Æïü… ÃÖã´Ö−Ö ³Öß †ÖŸÖß
ŸÖ¹ýÖÖÓ−ÖÖ Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü †ÃÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖÓ“Öß ¸üÆüŸÖß Æîü… »Ö›ÍüúÖ ³Öß µÖÆüà Æîü… †Ö•Öú»Ö
´ÖŸÖÓ šüÖ´Ö †ÃÖŸÖÖŸÖ. ¯ÖÏŸµÖêúÖ“µÖÖ †Ö¾Ö›üß −ÖÖî•Ö¾ÖÖ−Ö Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë êú ÆüÖêŸÖê Æïü…
×−Ö¾Ö›üß †ÃÖŸÖÖŸÖ. †Ö¯Ö»ÖÓ úÖ´Ö ±úŒŸÖ ŸµÖÖ †¯Ö−Öê ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë ¯Ö¸ü †“Ö»Ö ¸üÆüŸÖê Æïü… Æü¸êüú
¤üÖê‘ÖÖÓ−ÖÖ ‹ú¡Ö †ÖÖÖÓ. ×−ÖÖÔµÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ úß †¯Ö−Öß ¯ÖÃÖÓ¤ü-−ÖÖ¯ÖÃÖÓ¤ü ÆüÖêŸÖß Æîü…
‘Öê‰ú ¤êü. Æü´ÖÖ¸üÖ úÖ´Ö ×ÃÖ±Ôú ˆ−Ö ¤üÖê−ÖÖë úÖê ×´Ö»ÖÖ−ÖÖ
µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ŸÖê Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ †ÖÆêü“Ö. šüßú Æîü… ×−ÖÖÔµÖ ˆ−ÆêüÓ ú¸ü−Öê ¤üÖê…
†ÖÆêü. ŸÖÃÖÓ“Ö úºþ µÖÖ. µÖêŸÖÖê ´Öß. ´Ö»ÖÖ µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö : ˆŸÖ−Öß Ã¾ÖŸÖÓ¡ÖŸÖÖ ˆ−Æëü Æîü Æüß…
£ÖÖê›Óü •Ö¹ý¸üß“ÖÓ úÖ´Ö †ÖÆêü. šüßú Æîü… ¾ÖîÃÖÖ Æüß ú¸ëü… †²Ö ´Öï “Ö»ÖŸÖÖ ÆæÑü…
£ÖÖê›ÍüÖ •Ö¹ý¸üß úÖ´Ö Æîü…
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
×¤üÃÖÖê ×¤üÖÖ‡Ô ¤êü−ÖÖ

³ÖµÖÓú¸ü ³ÖµÖÓú¸ü
ˆ−ÆüÖôûÖ Ö´Öá
¯ÖÖê™üÖÃÖÖšüß ¤üÖÆüß ×¤ü¿ÖÖ ¸üÖê•Öß-¸üÖê™üß êú ×»Ö‹ úÆüà ³Öß •ÖÖ−ÖÖ
ãúšêü úÆüÖÑ
−ÖÖŸÖê¾ÖÖ‡Ôú ×¸ü¿ŸÖê¤üÖ¸ü
−ÖÖŸÖ¾ÖÓ›êü ¯ÖÖêŸÖê-¯ÖÖê×ŸÖµÖÖÑ
Öæ¯Ö ´ÖÖêšÓü úÖ±úß ²Ö›ÍüÖ
¾ÖµÖ ˆ´ÖÏ, †ÖµÖã
ÆüÖŸÖ ×¯Ö¾Öôêû ú¸üÖê ÆüÖ£Ö ¯Öß»Öê ú¸ü−ÖÖ
Ã¾ÖŸÖ„“ÖÓ Öã¤ü úÖ, †¯Ö−ÖÖ
²Ö×ÆüÖß ²ÖÆü−Öë
ÃÖÓÃÖÖ¸ü ‘Ö¸ü-ÖéÆüÃ£Öß
‹ú™üÖ“Ö †êú»ÖÖ
¯ÖÖšü 9 97
Ã£Öôû ×¸ü¿ŸÖÖ
´ÖÖ×ÆüŸÖß“Öê ¯ÖÆü“ÖÖ−Ö úÖ
´Öã»ÖÖß ²Öê™üß
‘ÖÖ‡ÔÖ¤üá •Ö»¤ü²ÖÖ•Öß
´ÖŸÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü
ŸÖ¹ýÖ µÖã¾ÖÖ
Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü †ÃÖÖê ÃÖÖê“Ö−Öê úÖ †¯Ö−ÖÖ Æüß ŸÖ¸üßúÖ
šüÖ´Ö ¥üœÍü
†Ö¾Ö›ü×−Ö¾Ö›ü †¯Ö−Öß ¯ÖÃÖÓ¤ü
‹ú¡Ö †ÖÖÖê ×´Ö»ÖÖ−ÖÖ
†³µÖÖÃÖ

1) ÃÖã´Ö−Ö ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ãúšêü ¸üÖÆüŸÖê?
2) ÃÖã´Ö−Ö“Öê ´ÖÖ´ÖÖ ãúšêü úÖ´Ö ú¸üŸÖÖŸÖ? ŸµÖÖÓ“µÖÖ•Ö¾Öôû úÖêÖ úÖêÖ ¸üÖÆüŸÖÓ?
3) ¾ÖÃÖÓŸÖ¸üÖ¾ÖÖÓ“Öê ‘Ö×−ÖÂšü ×´Ö¡Ö úÖêÖ †ÖÆêüŸÖ?
4) "»Ö−Ö úºþ−Ö ¤êüÖê" µÖÖ †£ÖÖÕ“µÖÖ úÖêÖŸµÖÖ ¾ÖÖŒ¯ÖÏ“ÖÖ¸üÖ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ¯ÖÖšüÖŸÖ êú»ÖÖ
†ÖÆêü?
5) †Ö•ÖúÖ»Ö“µÖÖ ŸÖ¹ýÖ ×¯Öœüß²Ö§ü»Ö úÖµÖ ´Æü™ü»ÖÓ †ÖÆêü?
II úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯Ö “Öã−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
(†ÃÖŸÖÖê, †ÃÖŸÖê, †ÃÖŸÖÖŸÖ)
1. 1) ¿ÖÖÓŸÖÖ ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ¾ÖÃÖ×ŸÖÖéÆüÖŸÖ .......... .
2) ´Öß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üß“Ö ........ .
3) ²ÖÖ²ÖÖ ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ²ÖÖÖêŸÖ ........ .
4) ×¯ÖÏµÖÖ †Ö×Ö ÃÖã“ÖêŸÖÖ ÃÖúÖôûß †³µÖÖÃÖÖ“µÖÖ ÖÖê»ÖßŸÖ ......... .
5) ˆ´Öê¿Ö ÃÖúÖôû ÃÖÓ¬µÖÖúÖôû ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ........ .
2. 1) ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü ......... .
2) ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ †Ö¯ÖÖ¯Ö»Öß †Ö¾Ö›ü ×−Ö¾Ö›ü ......... .
3) ¿ÖÖôûÖÓ−ÖÖ ˆ−ÆüÖóµÖÖŸÖ ÃÖã™ü¶Ö ......... .
4) ´ÖÓÖôûÖÖÖî¸ü ÁÖÖ¾ÖÖÖŸÖ ........ .
5) ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖóµÖÖŸÖ ‘ÖÖ™ü ×Æü¸ü¾ÖÖÖÖ¸ü ....... .
3. 1) ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö¸ü“Öß ×ŸÖÖ™ü .......... .
2) ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö¸ü“Öß ú´Öß ×ŸÖÖ™ü ......... .
3) Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öß ±ãú»Öê †−Öêú ¸ÓüÖÖÓ“Öß ........... .
4) ¤æü¬Ö ¯ÖÖÓœü¸êü .......... .
5) ×´Ö¸ü“Öß »ÖÖ»Ö ......... .

6) ´ÖÖêÖ·µÖÖ“Öê ±æú»Ö ¯ÖÖÓœü¸êü .......... .
III ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü †£ÖÔ −Ö ²Ö¤ü»ÖŸÖê Æã‹ ¾ÖÖŒµÖÖêÓ úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öã»ÖÖÓ−Öß ÃÖúÖôûß »Ö¾Öú¸ü ˆšüÖ¾ÖÓ.
´Öã»ÖÖÓ−Öß ÃÖúÖôûß ˆ×¿Ö¸üÖ ˆšæü −ÖµÖêê.
1) ×¾ÖªÖ£ÖÖÕ−Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üÖ¾ÖÖ.

×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−Öß †³µÖÖÃÖÖú›êü ........ . (¤ãü»ÖÔÖ)
2) ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−Öß úÖ´Ö ú¸üÖ¾ÖÓ.
ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−Öß úÖ´ÖÖŸÖ ........ . (†ÖôûÃÖ)
3) ´Öã»ÖÖÓ−Öß ¿ÖÖôêûŸÖ Öêôû ÖêôûÖ¾Öê.
´Öã»ÖÖÓ−Öß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ . (³ÖÖÓ›üÖ)
4) ¾ÖÖÖÔŸÖ ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ ¯ÖÖôûÖ¾Öß.
¾ÖÖÖÔŸÖ ........ . (¤ÓüÖÖ)
IV "†ÖÆêü" †Öî¸ü "†ÃÖ" úÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖã´Ö−Ö ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ †ÃÖŸÖê.
ÃÖã´Ö−Ö ÃÖ¬µÖÖ ¯ÖãµÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü.
1) ÃÖ³ÖÖ −ÖêÆü´Öß ÃÖ³ÖÖÖéÆüÖŸÖ“Ö ........ .
†Ö•Ö“Öß ÃÖ³ÖÖ ÃÖ×“Ö¾ÖÖÓ“µÖÖ ÖÖê»ÖßŸÖ ........ .
2) ŸµÖÖ —ÖÖ›üÖ»ÖÖ −ÖêÆü´Öß ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ±ãú»Öê ........ .
†Ö•Ö ‹ú“Ö ±æú»Ö ........ .
3) ÊÖ Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öß ±ãú»ÖÓ ´ÖÖêšüß ........ .
Æêü ±æú»Ö ”ûÖê™üÓ ........ .
4) ÖãÓ™æü¸ü ×´Ö¸ü“µÖÖ ×ŸÖÖ™ü ........ .
Æüß ×´Ö¸ü“Öß ×ŸÖÖ™ü ........ .
5) ¸üÖ´Öæ ¸üÖê•Ö ÊÖ¾Öêôûß ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ........ .
†Ö•Ö ŸÖÖê ‘Ö¸üß ........ .
V ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖ
²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ×´Ö¸ü“Öß“ÖÖ ¸ÓüÖ »ÖÖ»Ö †ÃÖŸÖÖê. (×−ÖôûÖ)
×´Ö¸ü“Öß“ÖÖ ¸ÓüÖ ×−ÖôûÖ −ÖÃÖŸÖÖê.
1) ŸµÖÖ —ÖÖ›üÖ“Öß ±ãú»Öê Öã»ÖÖ²Öß †ÃÖŸÖÖŸÖ / ........ (×¯Ö¾Öôûß)
2) ×´Ö¸ü“Öß ×ŸÖÖ™ü †ÃÖŸÖê / ........ (ÖÖê›ü)
3) ´ÖÖêÖ·µÖÖ“Öß ±ãú»Öê ¯ÖÖÓœü¸üß¿Öã³ÖÏ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ........ (»ÖÖ»Ö³Ö›üú)
¯ÖÖšü 9 99
4) ¾Ö›üÖ“ÖÓ —ÖÖ›ü ›êü¸êü¤üÖ¸ü †ÃÖŸÖÓ. ........ (ˆ‘Ö›Óü²ÖÖê›üÓú)

5) úÖ¾ÖôûÖ úÖôûÖ †ÃÖŸÖÖê. ........ (×Æü¸ü¾ÖÖ)
VI ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖ ÃÖÆüß ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

¯ÖÖ×¸ü•ÖÖŸÖúÖ“ÖÓ ±æú»Ö ¯ÖÖÓœü¸üÖ †ÃÖŸÖÖê.
—ÖÖ›üÖ“Öß ÃÖÖ¾Ö»Öß ÃÖÖê¯ÖÖ †ÖÆêü.
ÆüÖ Öêôû Öæ¯Ö ´ÖÖ¸üÖ´ÖÖ¸üß †ÃÖŸÖê.
´ÖÖêÖ·µÖÖ“ÖÖ ¸ÓüÖ Öæ¯Ö ¬Ö²Ö¬Ö²Öê †ÖÆêüŸÖ.
×ÃÖ−Öê´ÖÖŸÖ Öæ¯Ö úÖôÓû −ÖÃÖŸÖÓ.
ŸµÖÖ ×šüúÖÖß £ÖÓ›üÖÖ¸ü †ÃÖŸÖê.
VII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü
úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖã¬ÖÖ ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ........ . (†ÃÖŸÖê, †ÖÆêüÃÖ, †ÃÖŸÖÖŸÖ, ÆüÖêŸÖê)
ÃÖã¬ÖÖ ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ †ÃÖŸÖê.
1) ²ÖÖôæû ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ . (−ÖÖÆüßÃÖ, ÆüÖêŸÖÖÃÖ, †ÃÖŸÖÖê, −ÖÃÖŸÖê)
2) ÃÖã¬ÖÖ ÊÖ¾Öêôûß ‘Ö¸üß ........ . (†ÃÖŸÖÖê, −ÖÃÖŸÖê, †ÖÆêüÃÖ, †ÃÖŸÖÖŸÖ)
3) ²ÖÖ²ÖÖ ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖ ........ . (−ÖÃÖŸÖê, †ÃÖŸÖÖê, †ÃÖŸÖÖŸÖ, −ÖÖÆüßÃÖ)
4) †Ö•Ö ŸÖæ ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üß ........ úÖ? (†ÃÖŸÖÖŸÖ, −ÖÖÆüßÃÖ, ÆüÖêŸÖê)
5) ŸÖæ ¸üÖê•Ö ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ........ −ÖÖ? (†ÃÖŸÖÖŸÖ, †ÃÖŸÖêÃÖ, −ÖÖÆüßÃÖ, ÆüÖêŸÖÖê)
6) ŸÖã´Æüß µÖÖ ¾Öêôûß ²ÖÖÖêŸÖ ........ úÖ? (†ÃÖŸÖê, −ÖÖÆüßÃÖ, †ÃÖŸÖÖ, †ÃÖŸÖÖê)
7) ÃÖúÖôûß ¯Öê¯Ö¸ü µÖêŸÖÖê ŸÖê¾ÆüÖ †Ö´Æüß ¯Öæ•ÖÖ ú¸üŸÖ ........ . (†ÖÆêüÃÖ, †ÃÖŸÖê, −ÖÖÆüßÃÖ,
†ÃÖŸÖÖê)
VIII "•ÖÖ" µÖÖ "†ÃÖ" ×ÎúµÖÖ†Öë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö »ÖÖÖú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ÃÖã¬ÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ .........
2) ˆ´Öê¿Ö ÃÖÆü»Öß»ÖÖ ........ .
3) ²ÖÖ²ÖÖ ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖ ........ .
4) ŸµÖÖ ÃÖúÖôûß ²ÖÖÖêŸÖ ........ .
5) ŸÖæ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ ........ .
6) ŸÖæ ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üß ........ .
7) ŸÖã´Æüß ¸üÖ¡Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ ........ .
8) ŸÖã´Æüß ÃÖúÖôûß ¤êü¾ÖôûÖŸÖ •ÖÖŸÖ ........ .
9) †Ö´Æüß ÃÖúÖôûß ¤êü¾ÖôûÖŸÖ •ÖÖŸÖ ........ .
10) †Ö¯ÖÖ ÊÖ¾Öêôûß ãúšêü ........ .
IX ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ú‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹
Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¤üÖê-¤üÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¿ÖÖôêûŸÖ †ÃÖŸÖÖê. (‘Ö¸ü) (†Öò×±úÃÖ)
´Öß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê.
´Öß ¤ãü¯ÖÖ¸üß †Öò×±úÃÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê.
1) †Ö¯ÖÖ/†Ö´Æüß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. (¿ÖÖôûÖ) (‘Ö¸ü)
2) ŸÖæ ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¿ÖÖôêûŸÖ †ÃÖŸÖÖêÃÖ. (‘Ö¸ü) (ÖÏÓ£ÖÖ»ÖµÖ)
3) ŸÖæ ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üß †ÃÖŸÖêÃÖ. (¿ÖÖôûÖ) (¤êü‰úôû)
4) †Ö¯ÖÖ/ŸÖã´Æüß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¿ÖÖôêûŸÖ †ÃÖŸÖÖ. (†Öò×±úÃÖ) (‘Ö¸ü)
5) ¸üÖ´Ö ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¿ÖÖôêûŸÖ †ÃÖŸÖÖê. (‘Ö¸ü) (†Öò×±úÃÖ)
6) ÃÖßŸÖÖ ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üßÌ †ÃÖŸÖê. (´ÖÓ›ü‡Ô) (†Öò×±úÃÖ)
7) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üß †ÃÖŸÖÖŸÖ. (¤êü‰úôû) (¤ãüúÖ−Ö)
8) ÃÖßŸÖÖ²ÖÖ‡Ô ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üß †ÃÖŸÖÖŸÖ. (¤êü‰úôû) (¿ÖÖôûÖ)
X ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ÃÖÖ¸üÖÖ ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÖ“ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê.
´Öß ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê.
1) ´Öß ÃÖÖ¸Öß úÖ´Ö ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖê.
2) †Ö´Æüß ¤ü¸ü ÃÖã™üßŸÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê.
3) ŸÖæ −ÖêÆü´Öß ÖÖê™Óü ²ÖÖê»ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖêÃÖ.
4) ŸÖæ −ÖêÆü´Öß ˆ×¿Ö¸Öü µÖêŸÖ †ÃÖŸÖêÃÖ.
5) ÃÖßŸÖÖ ÃÖÖ¸üÖß ¸ü›üŸÖ †ÃÖŸÖê.
6) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú ÃÖÖ¸üÖê ¾ÖÖ“ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
7) ÃÖßŸÖÖ²ÖÖ‡Ô −ÖêÆü´Öß ÆüÃÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
8) ´Öã»Öß −ÖêÆü´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
9) ´Öã»ÖÓ −ÖêÆü´Öß ¤ÓüÖÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
XI úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖêÓ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ¯ÖãµÖÖŸÖ ‹ú ™êüú›üß ........ (†ÖÆêü). ×ŸÖ»ÖÖ ¯Ö¾ÖÔŸÖß ........ (´ÆüÖ). ¯Ö¾ÖÔŸÖß¾Ö¸ü
ÃÖúÖôûß Öæ¯Ö Ö¤üá ........ (†ÃÖÖê). úÖÆüß »ÖÖêú ........ (“Öœü), úÖÆüß »ÖÖêú
........ (ˆŸÖ¸ü). ´Öã»ÖÓ ¾µÖÖµÖÖ´Ö ........ ........ (ú¸ü + †ÃÖ), úÖÆüß ´Öã»Öß
±ãú»Ö¯ÖÖÖ¸üÓ ........ ........ (¯Öú›ü + †ÃÖ). úÖÆüß ²ÖÖµÖúÖ ¤êü¾ÖôûÖŸÖ ........
........ (•ÖÖ + †ÃÖ).
2) ‘Ö¸üÖŸÖ »Ö−ÖÖ“Öß ´Öã»ÖÖß ........ (†ÖÆêü). ¯ÖÖ ãúÖÖ“ÖÓ »ÖÖ“Ö ........ (−ÖÖÆüß). ´Ö»ÖÖ
Öæ¯Ö Ã£ÖôÓû ´ÖÖÆüßŸÖ ........ (†ÖÆêü). ¯ÖÖ ãúÖÖ»ÖÖ ˆÓ“Ö ´Öã»ÖÖÖ Æ¾ÖÖ ........ (†ÖÆêü)
ŸÖ¸ü ãúÖÖ»ÖÖ ÖÖê¸üß ´Öã»ÖÖß Æü¾Öß ........ (†ÖÆêü). ´Ö»ÖÖ ²Ö¸êü“Ö•ÖÖ ........ ........
¯ÖÖšü 9 101
(×¾Ö“ÖÖ¸ü). ¯ÖÖ úÖµÖ úºþ? †Ö´Ö“µÖÖ †¿ÖÖêú»ÖÖ ±úŒŸÖ Æãü¿ÖÖ¸ü ´Öã»ÖÖß Æü¾Öß
........ (†ÖÆêü). −ÖÖêú¸üß ú¸üÖÖ¸üß ´Öã»ÖÖß Æü¾Öß ........ (†ÖÆêü).
XII −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ÃÖÓ¾ÖÖ¤üÖë êú ¯ÖÏ¿−Ö µÖÖ ˆ¢Ö¸ü ×»ÖÖ ú¸ü ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ¯Öæ¸Öü úß×•Ö‹…
¾ÖÃÖÓŸÖ - †×»Öú›êü ×¤üÃÖŸÖ −ÖÖÆüßÃÖ ãúšêü?
†Ö−ÖÓ¤ü - .................... .
¾ÖÃÖÓŸÖ - ´ÖÖ ãúšêü †ÃÖŸÖÖêÃÖ?
†Ö−ÖÓ¤ü - ......................... .
¾ÖÃÖÓŸÖ - ´ÖãÓ²Ö‡ÔŸÖ ŸÖã—ÖÓ ‘Ö¸ü ãúšüê †ÖÆêü?
†Ö−ÖÓ¤ü - ............................... .
¾ÖÃÖÓŸÖ - ´Öã»ÖãÓ›ü»ÖÖ ´ÖÖ—Öß ´ÖÖ¾Ö¿ÖßÆüß †ÖÆêü.
†Ö−ÖÓ¤ü - ................................... .
¾ÖÃÖÓŸÖ - ×ŸÖ“µÖÖ ‘Ö¸üß ŸÖß, ×ŸÖ“Öê µÖ•Ö´ÖÖ−Ö †Ö×Ö ¤üÖê−Ö ´Öã»Öß †ÃÖŸÖÖŸÖ.
†Ö−ÖÓ¤ü - .............................................................. .
¾ÖÃÖÓŸÖ - ŸÖã—µÖÖ ´Öã»Öà ‹¾Öœü¶Ö“Ö!
†Ö−ÖÓ¤ü - ........................ .
¾ÖÃÖÓŸÖ - ²ÖÖ»Ö³Ö¾Ö−Ö´Ö¬µÖê ×¿ÖúŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
†Ö−ÖÓ¤ü - ............................... .
¾ÖÃÖÓŸÖ - ŸÖ¸ü −ÖŒúß“Ö •ÖÖ ×ŸÖ“µÖÖú›êü! ŸÖã—µÖÖ ´Öã»Öà−ÖÖ ‘Öê‰ú−Ö!

¯ÖãÖê ŸÖê£Öê úÖµÖ ˆÖê!
¯ÖãµÖÖŸÖ −ÖêÆü´Öß“Ö Ö•Ö²Ö•Ö †ÃÖŸÖê. »Ö−ÖÃÖ¸üÖ‡ÔŸÖ ŸÖ¸ü ¯ÖãµÖÖŸÖ Ö¤üá“Ö Ö¤üá †ÃÖŸÖê.
‹úÖ ¯ÖãµÖÖŸÖ ´Öê ´Ö×Æü−µÖÖŸÖ ×•ÖŸÖúß »Ö−Öê ÆüÖêŸÖÖŸÖ, ×ŸÖŸÖúß ÃÖÖ·µÖÖ ¾ÖÂÖÔ³Ö¸üÖŸÖ ÃÖÖóµÖÖ
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ÆüÖêŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ. ¯ÖãµÖÖŸÖ ¿Öêú›Öê ´ÖÓÖ»Ö úÖµÖÖÔ»ÖµÖê †ÖÆêüŸÖ. ‹êúúÖ úÖµÖÖÔ»ÖµÖÖŸÖ
¸üÖê•Ö ¤üÖê−Ö ¤üÖê−Ö, ŸÖß−Ö ŸÖß−Ö »Ö−Öê ÆüÖêŸÖÖŸÖ. »Ö−ÖÖÃÖÖšüß •Öºþ¸ü ŸµÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ÖÖêÂ™üß ¯ÖãµÖÖŸÖ
ˆ¯Ö»Ö²¬Ö †ÃÖŸÖÖŸÖ. ŸÖê£Öê ¿Öêú›üÖê ²ÖÑ›ü †ÖÆêüŸÖ. Æü¾Öê ŸÖê¾Öœêü ³Ö™ü•Öß †ÖÆêüŸÖ. ¾Ö¬Öæ¾Ö¸ü ÃÖæ“Öú
´ÖÓ›üôêû †ÖÆêüŸÖ. ¾Ö¸üÖŸÖßÃÖÖšüß ±ãú»ÖÖÓ−Öß ÃÖã¿ÖÖê×³ÖŸÖ ´ÖÖê™üÖ¸üß †ÖÆêüŸÖ. ¤üÖÖ¤üÖ×Ö−µÖÖÓ−Öß ´Öœü»Öê»Öê
‘ÖÖê›êü †ÖÆêüŸÖ. ¾Ö¸üÖŸÖßŸÖ ÖÖÖÖ¸üß ´ÖÓ›üôûßÃÖã¨üÖ †ÖÆêüŸÖ. ´Öê ´Ö×Æü−µÖÖŸÖ ¸üÖ¡Öß“µÖÖ ¾Öêôûß ¯ÖãµÖÖ“µÖÖ
¸üÃŸµÖÖÓ¾Ö¸ ¾Ö¸üÖŸÖà“ÖÖ “Öú“ÖúÖ™ü †ÃÖŸÖÖê. µÖê£Öß»Ö ´ÖÖÖÃÖÖÓ−ÖÖ −Ö™üµÖÖ“Öß ÆüÖîÃÖ †ÖÆêü. ÛÃ¡ÖµÖÖ
×¾Ö×¾Ö¬Ö ¯ÖÏúÖ¸ü“Öß ˆÓ“Öß ¾ÖÃ¡Öê −ÖêÃÖŸÖÖŸÖ. ›üÖêŒµÖÖŸÖ Ö•Ö¸êü ´ÖÖôûŸÖÖŸÖ. ¤üÖ×Ö−µÖÖÓ−Öß ´ÖœüŸÖÖŸÖ.
¯ÖãµÖÖŸÖß»Ö ¾Ö¸üÖŸÖ ¯ÖÖÆüµÖÖÃÖÖ¸üÖß †ÃÖŸÖê. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖß»Ö ¯ÖÏŸµÖêú ´ÖÖÖÃÖÖ»ÖÖ ¯ÖãµÖÖ“Öê
†ÖúÂÖÔÖ †ÃÖŸÖê. ŸÖÖê ´ÆüÖŸÖÖê "¯ÖãÖê ŸÖê£Öê úÖµÖ ˆÖê!"
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
−ÖêÆü´Öß ÃÖ¤îü¾Ö, Æü´Öê¿ÖÖ

Ö•Ö²Ö•Ö ³Öß›Íü, ¿ÖÖê¸üÖã»Ö
»Ö−ÖÃÖ¸üÖ‡Ô ¿ÖÖ¤üß úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö
Ö¤üá ³Öß›Íü
´ÖÓÖ»Ö úÖµÖÖÔ»ÖµÖ ×¾Ö¾ÖÖÆü-³Ö¾Ö−Ö
ÃÖ¾ÖÔ ÖÖêÂ™üß ÃÖ²Ö “Öß•Öë
¿Öêú›üÖê ÃÖîú›üÖë
Æü¾Öê ŸÖê¾Öœêü ×•ÖŸÖ−Öê “ÖÖ×Æü‹
¾Ö¬Öæ¾Ö¸ü ÃÖæ“Öú ´ÖÓ›üôû ¾Ö¬Öæ¾Ö¸ü •ÖÖ−ÖúÖ¸üß ëú¦ü
¾Ö¸üÖŸÖ ²ÖÖ¸üÖŸÖ
ÃÖã¿ÖÖê×³ÖŸÖ ÃÖã¿ÖÖê×³ÖŸÖ, ÃÖ•ÖÖ Æãü†Ö
¤üÖÖ¤üÖ×Ö−Öê ÖÆü−Öê, †Ö³ÖæÂÖÖ
¤üÖÖ¤üÖ×Ö−µÖÖÓ−Öß ´ÖœüÖê †Ö³ÖæÂÖÖÖë ÃÖê »Ö¤êü
ÖÖÖÖ¸üß ´ÖÓ›üôûß ÖÖµÖ−Ö-´ÖÓ›ü»Öß
¸üÖ¡Öß“µÖÖ ¾Öêôûß ¸üÖŸÖ úÖê
¸üÃŸµÖÖ¾Ö¸ü ¸üÖÃŸÖê ´Öë
“Öú“ÖúÖ™ü “ÖúÖ“ÖÖï¬Ö
−Ö™üµÖÖ“Öß ÆüÖîÃÖ ÃÖ•Ö−Öê-¬Ö•Ö−Öê úÖ ¿ÖÖîú
ˆÓ“Öß ¾ÖÃ¡Öê úß´ÖŸÖß ¾ÖÃ¡Ö, ´ÖÆÑüÖê ú¯Ö›Íêü
−ÖêÃÖÖê ¯ÖÆü−Ö−ÖÖ
Ö•Ö¸üÖ Ö•Ö¸üÖ
¯ÖÖÆüµÖÖÃÖÖ¸üÖß ¤êüÖ−Öê »ÖÖµÖú
†ÖúÂÖÔÖ †ÖúÂÖÔÖ
ˆÖê ú´Öß
†³µÖÖÃÖ
1) »Ö−ÖÖÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖú úÖêÖúÖêÖÖŸµÖÖ ÖÖêÂ™üß ¯ÖãµÖÖŸÖ ˆ¯Ö»Ö²¬Ö †ÖÆêüŸÖ?
2) ¾Ö¸üÖŸÖßÃÖÖšüß ´ÖÖê™üÖ¸ü ú¿ÖÖ−Öê ÃÖ•Ö¾ÖŸÖÖŸÖ?
3) ¾Ö¸üÖŸÖßŸÖ ÛÃ¡ÖµÖÖ ú¿ÖÖ −Ö™ü»Öê»µÖÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ?
4) ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖß»Ö ¯ÖÏŸµÖêú ´ÖÖÖÃÖÖ»ÖÖ ¯ÖãµÖÖ“Öß †Öêœü †ÃÖŸÖê µÖÖ †£Öá úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü
¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ †ÖÆêü?
5) "¯ÖãµÖÖŸÖ úÖÆüß“Ö ú´Öß −ÖÖÆüß" µÖÖ †£Öá úÖêÖŸÖÖ ¾ÖÖËú¯ÖÏ“ÖÖ¸ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ †ÖÆêü?
¯ÖÖšü 9 103
II ¯ÖÖšü †Öî¸ü ¾ÖÖ“Ö−Ö êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

1) ×ŸÖ“Öê ´ÖÖ´ÖÖ ........ ‹úÖ ........ †ÖÆêüŸÖ.
2) ŸµÖÖÓ“Öß ........ ´Öã»ÖÓ, ........ †Ö×Ö ........ ŸµÖÖÓ“µÖÖ•Ö¾Öôû“Ö ¸üÆüÖŸÖÖŸÖ.
3) ¤üÖê−Ö ........ †ÖÆêüŸÖ, ŸµÖÖ †Ö¯ÖÖ¯Ö»µÖÖ ÃÖÓÃÖÖ¸üÖŸÖ ........ †ÖÆêüŸÖ.
4) ¾Ö¸üÖŸÖßÃÖÖšüß ........ ÃÖã¿ÖÖê×³ÖŸÖ ........ †ÖÆêüŸÖ.
5) ¸üÖ¡Öß“µÖÖ ¾Öêôûß ........ ¸üÃŸµÖÖÓ¾Ö¸ü ¾Ö¸üÖŸÖà“ÖÖ ........ †ÃÖŸÖÖê.
III ×ŸÖ“Öê ¾ÖµÖ ŸÖßÃÖ †ÖÆêü êú ×»Ö‹ 'ŸÖß ×ŸÖ¿Öß“Öß †ÖÆêü' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ³Öß ú¸ü ÃÖúŸÖê Æïü… ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü
−Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ †ÓúÖê úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖßÃÖ-×ŸÖ¿Öß
“ÖÖôûßÃÖ, ¯Ö−−ÖÖÃÖ, ¾ÖßÃÖ, ÃÖÖšü
IV −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

¯ÖÖê™üÖÃÖÖšüß ¤üÖÆüß ×¤ü¿ÖÖ - ¸üÖê•Öß-¸üÖê™üß êú ×»Ö‹ ³Ö™üú−ÖÖ
ÆüÖŸÖ ×¯Ö¾Öôêû ú¸üÖê - ÆüÖ£Ö ¯Öß»Öê ú¸ü−ÖÖ
V ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −ÖêÃÖ, ´ÖÖôû, ‘ÖÖ»Ö †Ö×Ö “Öœü¾Ö ‡−Ö ×ÎúµÖÖ†Öë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ‹ú-
‹ú ¾ÖÖŒµÖ †Öî¸ü ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖÖ›üß −ÖêÃÖ. - ŸÖß ÃÖÖ›üß −ÖêÃÖŸÖê.
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Ö•Ö¸üÖ ´ÖÖôû. - ŸÖß ›üÖêŒµÖÖŸÖ Ö•Ö¸üÖ ´ÖÖôûŸÖê.
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖ¤ü¸üÖ ‘ÖÖ»Ö. - ŸÖÖê †ÓÖÖŸÖ ÃÖ¤ü¸üÖ ‘ÖÖ»ÖŸÖÖê/“Öœü¾ÖŸÖÖê.
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: •ÖÖê›üÖ “Öœü¾Ö. - ŸÖÖê ¯ÖÖµÖÖŸÖ •ÖÖê›üÖ “Öœü¾ÖŸÖÖê/‘ÖÖ»ÖŸÖÖê.
VI úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
(‹ú¤üÖ, ¯ÖÏŸµÖêú, ‹úÖúß, ‹ú™üÖ, ‹ãú»ÖŸÖÖ ‹ú, ‹ú, ‹êúúÖ)
1) úÖ´Ö ú¸üÖÓ Æêü ........ ´ÖÖÖÃÖÖ“ÖÓ úŸÖÔ¾µÖ †ÖÆêü.
2) ´ÖÖ—µÖÖú›êü ........ ´Öã»ÖÖ»ÖÖ ¯ÖÖšü¾Ö.
3) ŸÖê ........ ‘Ö¸ü ãúÖÖ“ÖÓ †ÖÆêü?
4) ´Öß ‡£Öê ........ ²ÖÃÖŸÖÖê.
5) µÖÖ ........ †Ö´Ö“µÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ.
6) ÆüÖ ´ÖÖ—ÖÖ ........ ........ ³ÖÖ‰ú †ÖÆêü.
7) ´Ö»ÖÖ ........ ²ÖÖÆãü»Öß ¤êü.
VII ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

»Ö−Ö ´ÆüÖ•Öê †Ö−ÖÓ¤üÖ“ÖÖ ˆŸÃÖ¾Ö †ÃÖŸÖÖê. »Ö−ÖÖŸÖß»Ö ¬ÖÖÙ´Öú ×¾Ö¬Öß Öæ¯Ö †£ÖÔ¯ÖæÖÔ
†ÃÖŸÖÖŸÖ. ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ ¯ÖÖôûÖÖ¸êü »ÖÖêú µÖÖ ×¾Ö¬ÖàŸÖ •ÖÖÃŸÖ ¸üÃÖ ‘ÖêŸÖÖŸÖ. »Ö−ÖÖŸÖ ±úŒŸÖ
¯ÖÖ¸Óü¯Ö×¸üúŸÖÖ Øú¾ÖÖ †Ö¬Öã×−ÖúŸÖÖ †ÃÖæ −ÖµÖê. µÖÖ ¤üÖê‘ÖÖÓ“ÖÖ ÃÖÓÖ´Ö †ÃÖÖ¾ÖÖ. »Ö−ÖÖÃÖÖšüß •ÖÖÃŸÖ
Ö“ÖÖÔ“Öß Ö¸ü•Ö −ÖÃÖŸÖê. •ÖÖÃŸÖ Ö“ÖÔ ´ÆüÖ•Öê “ÖÖÓÖ»ÖÓ »Ö−Ö †¿Öß †Ö•Ö ÃÖ´Ö•ÖæŸÖ †ÖÆêü. ¯ÖÖ Æêü
²Ö¸Öê²Ö¸ü −ÖÖÆüß. »Ö−ÖÖŸÖ ¯Öî¿ÖÖ»ÖÖ ´ÖÆü¢¾Ö −Ö ¤êüŸÖÖ ¯ÖÏê´ÖÖ»ÖÖ ´ÖÆü¢¾Ö ªÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. úÖ¸üÖ
»Ö−Ö ´ÆüÖ•Öê ¤üÖê−Ö ¾µÖŒŸÖà“ÖÓ †Ö×Ö ¤üÖê−Ö ãÓú™ãÓü²ÖÖÓ“ÖÓ ´Öß»Ö−Ö †ÃÖŸÖÓ. ŸµÖÖÆüß¯ÖêÖÖ ŸÖê ´Ö−ÖÖÓ“ÖÓ
´Öß»Ö−Ö †×¬Öú †ÃÖŸÖÓ.

†×¬ÖúŸÖ¸ü †Ö´Ö ´Ößšêü ÆüÖêŸÖê Æïü… ØúŸÖã µÖÆü ãú”û Ö¼üÖ Æîü… ÖÖ−Öê ÃÖê ¯ÖÆü»Öê †Ö´Ö úÖê
¬ÖÖê »Öê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ¤êü¿Öß †Ö´ÖÖë úß †−Öêú •ÖÖ×ŸÖµÖÖÑ ÆüÖêŸÖß Æïü… ˆ−Æëü “ÖæÃÖ ú¸ü ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…
úÖ™üú¸ü −ÖÆüà ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ãú”û »ÖÖêÖ ú»Ö´Öß †Ö´Ö úÖê ³Öß “ÖæÃÖú¸ü ÖÖŸÖê Æïü… †Ö´Ö
±ú»ÖÖê ´Öë ÃÖ²ÖÃÖê ²Ö×œÍüµÖÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ³ÖÖ¸üŸÖ êú †Ö´ÖÖë úß ×¾Ö¤êü¿Ö ´Öë ³Öß ²Ö›üß ´ÖÖÑÖ Æîü… †Ö´Ö
Ö¸ü×´ÖµÖÖë ´Öë ¯ÖúŸÖê Æïü… ¯Öú−Öê ÃÖê ¯ÖÆü»Öê Æüß ¯Öê×™üµÖÖê ´Öë ²ÖÓ¤ü ú¸ü ×¾Ö¤êü¿Ö ³Öê•ÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ú““Öê
†Ö´Ö Ö¼êü ÆüÖêŸÖê Æïü… Ö¼êü †Ö´ÖÖë ÃÖê †“ÖÖ¸ü ²Ö−ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… Ö´Öá úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö, †Ö´Ö †Öî¸ü
¿ÖÖ¤üß úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ´Öë ¿ÖÖ×¤üµÖÖë ´Öë †Ö´Ö ¸üÃÖ †Öî¸ü †Ö´Ö úÖ †“ÖÖ¸ü ¯Ö¸üÖêÃÖÖ
•ÖÖŸÖÖ Æîü…
IX −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
¾ÖÃÖ×ŸÖÖéÆü, Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö×¾Ö“ÖÖ¸ü, Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖ, ŸÖ¹ýÖ, −ÖÖŸÖê¾ÖÖ‡Ôú, »Ö−ÖÃÖ¸üÖ‡Ô, †Ö¾Ö›×−Ö¾Ö›ü
X '´Öê¸êü ¤üÖêÃŸÖ úß ¿ÖÖ¤üß' ×¾ÖÂÖµÖ¯Ö¸ü ‹ú ”ûÖê™üÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö×Ö‹…
I ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ×−Ö´−Ö¯ÖÏúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ŸÖß ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ †ÃÖŸÖê. ¾ÖÆü ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë (¸üÆüŸÖß) Æîü…
2) ×ŸÖ“µÖÖ ´ÖÖ´ÖÖÓú›êü †ÃÖŸÖê. †¯Ö−Öê ´ÖÖ´ÖÖ êú µÖÆüÖÑ (¸üÆüŸÖß) Æîü…
3) ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ³ÖµÖÓú¸ü ˆ−ÆüÖôûÖ ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë ŸÖÖê ŸÖÖê ³ÖµÖÓú¸ü Ö´Öá
†ÃÖŸÖÖê −ÖÖ? (¯Ö›üŸÖß) Æîü −Ö?
4) ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ãúšêü¿Öß †ÃÖŸÖê? ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë úÆüÖÑ (¸üÆüŸÖß) Æîü?
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë '†ÃÖ' (Æîü) ×ÎúµÖÖ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… '†ÖÆüê' (Æîü)
µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ †Ö¯Ö ÃÖßÖ “Öãêú Æïü… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú, ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü ú¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ
'†ÖÆêü' ŸÖ£ÖÖ '†ÃÖŸÖê' ×ÎúµÖÖ†Öë êú ×»Ö‹ ×ÃÖ±Ôú 'Æîü' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ Æüß ÆüÖêŸÖÖ Æîü… »Öê×ú−Ö ´Ö¸üÖšüß ´Öë
'†ÖÆêü' †Öî¸ü '†ÃÖ' ×ÎúµÖÖºþ¯Ö êú ¯ÖÏµÖÖêÖ ´Öë †ÓŸÖ¸ü Æîü… '†ÖÆêü' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ '‡ÃÖ ÃÖ´ÖµÖ' êú †£ÖÔ
´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü •Ö²Ö ×ú '†ÃÖŸÖÖê' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ 'ÃÖ¤üÖ ¾ÖîÃÖÖ Æüß ¸üÆü−ÖÖ' êú †£ÖÔ ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
×•ÖÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü '†ÖÆêü' ×ÎúµÖÖ êú †ÖÆêü, †ÖÆüÖêŸÖ, †ÖÆêüÃÖ, †ÖÆüÖŸÖ, †ÖÆêüŸÖ •ÖîÃÖê
×¾Ö×³Ö®Ö ºþ¯Ö ÆüÖêŸÖê Æïü ˆÃÖß ¯ÖÏúÖ¸ü '†ÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú ³Öß ×³Ö®Ö ºþ¯Ö ÆüÖêŸÖê Æïü…
¯ÖÖšü 9 105
ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß †ÃÖŸÖÖê. †Ö´Æüß †ÃÖŸÖÖê.
´Öï ÆæÑü… Æü´Ö Æïü…
(Ã¡Öß.) ´Öß †ÃÖŸÖê. †Ö¯ÖÖ †ÃÖŸÖÖê.
´Öï ÆæÑü… Æü´Ö Æïü…
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ †ÃÖŸÖÖêÃÖ ŸÖã´Æüß †ÃÖŸÖÖ.
ŸÖæ Æïü… †Ö¯Ö Æïü…
(Ã¡Öß.) ŸÖæ †ÃÖŸÖêÃÖ. †Ö¯ÖÖ †ÃÖŸÖÖ.
ŸÖæ Æïü… †Ö¯Ö Æïü…
†.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê †ÃÖŸÖÖê. ŸÖê †ÃÖŸÖÖŸÖ.
¾ÖÆü Æîü… ¾Öê Æîü…
(Ã¡Öß.) ŸÖß †ÃÖŸÖê. ŸµÖÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
¾ÖÆü Æîü… ¾Öê Æîü…
(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê †ÃÖŸÖê. ŸÖß †ÃÖŸÖÖŸÖ.
II −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ÃÖÖŸÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ³ÖµÖÓú¸ü ˆ−ÆüÖôûÖ ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë ŸÖÖê ³ÖµÖÓú¸ü Ö´Öá
¯Ö›üŸÖ †ÃÖŸÖÖê −ÖÖ? ¯Ö›üŸÖß Æîü −ÖÖ?
2) ×ŸÖ“µÖÖ ´ÖÖ´ÖÖÓú›êü ¸üÖÆüÖŸÖ †ÃÖŸÖê. †¯Ö−Öê ´ÖÖ´ÖÖ êú µÖÆüÖÑ ¸üÆüŸÖß Æîü…
3) ÃÖã´Ö−Ö ×ŸÖ£ÖÓ“Ö ¸üÖÆüÖŸÖ †ÃÖŸÖê. ÃÖã´Ö−Ö ¾ÖÆüà ¸üÆüŸÖß Æîü…
4) ÃÖã´Ö−ÖÆüß µÖêŸÖ †ÃÖŸÖê. ÃÖã´Ö−Ö ³Öß †ÖŸÖß ¸üÆüŸÖß Æîü…
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ×ÎúµÖÖ ú¸ü−Öê úß †Ö¤üŸÖ úÖê ×¤üÖÖŸÖÖ Æîü…
´ÖÖ−Öê, ‹êÃÖÖ ×ÎúµÖÖºþ¯Ö †Ö¤üŸÖ úÖ ªÖêŸÖú Æïü… µÖÆü ‡ÃÖ ²ÖÖŸÖ úÖ ÃÖæ“Öú Æîü ×ú Æü´Ö ×úÃÖß
úÖµÖÔ úÖê †Ö¤üŸÖ−Ö µÖÖ Ã¾Ö³ÖÖ¾Ö¾Ö¿Ö ú¸üŸÖê Æïü… ‹êÃÖß ×ÎúµÖÖ†Öë úÖê †³µÖÖ×ÃÖú ×ÎúµÖÖ‹Ñ úÆüŸÖê
Æïü… †Ö¯Ö ¯Öœü “Öãêú ÆïüÓ ×ú '†ÖÆêü' µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ êú ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ×»Öú
×ÎúµÖÖ‹Ñ ²Ö−ÖŸÖß Æïü •ÖÖê †Ö¤üŸÖ−Ö ¾ÖÖ»Öß '†ÃÖ' ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ÃÖê ×³Ö®Ö Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß •ÖÖŸÖê †ÖÆêü. ´Öï •ÖÖ ¸üÆüÖ ÆæÑü…
´Öß •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ´Öï •ÖÖŸÖÖ ¸üÆüŸÖÖ ÆæÑü…
†²Ö '†ÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö ºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. †Ö´Æüß •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê.
´Öï •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ ÆæÑü…

(Ã¡Öß.) ´Öß •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖê. †Ö¯ÖÖ Æü´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê Æïü…
´Öï •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß ÆæÑü…
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖêÃÖ. ŸÖã´Æüß •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖ.

ŸÖã´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê ÆüÖê…
(Ã¡Öß.) ŸÖæ •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖêÃÖ. †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê
ŸÖã´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß ÆüÖê… Æïü/ú¸üŸÖß Æïü…
†.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ŸÖê

¾ÖÆü •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ Æî… •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
(Ã¡Öß.) ŸÖß •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖê. ŸµÖÖ ¾Öê •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖêü/ú¸üŸÖß Æïü…
¾ÖÆü •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß Æîü…
(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ŸÖß •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
III '†ÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ '†ÃÖ' êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü '−ÖÃÖ' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ
ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖêê. †Ö´Æüß •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖê.
´Öï −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ ÆæÑü…
(Ã¡Öß.) ´Öß •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖê. †Ö¯ÖÖ Æü´Ö −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖêü…
´Öï −ÖÆüà/•ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß ÆæÑü…
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖêÃÖ. ŸÖã´Æüß •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖ.
ŸÖæ −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ…
(Ã¡Öß.) ŸÖæ •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖêÃÖ. †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê/ú¸üŸÖß…
ŸÖæ −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸ŸÖà…
†.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖê. ŸÖê

¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ… •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖŸÖ.
(Ã¡Öß.) ŸÖß •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖê. ŸµÖÖ ¾Öê −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê/ú¸üŸÖß Æïü…
¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸ŸÖß…
(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖŸÖ. ŸÖß •ÖÖŸÖ −ÖÃÖŸÖÖŸÖ.
¯ÖÖšü 10 107
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 10
¸ü´ÖÖ“µÖÖ ‘Ö¸üÖŸÖ ¸ü´ÖÖ êú ‘Ö¸ü ´Öë
¾Öî¿ÖÖ»Öß : −Ö´ÖÃŸÖê ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ‡£Öê ‹ú™ü¶Ö“Ö ¾Öî¿ÖÖ»Öß : −Ö´ÖÃŸÖê ´ÖÖîÃÖß, µÖÆüÖÑ †êú»Öê ²Öîšêü-²Öîšêü
²ÖÃÖæ−Ö úÃÖ»ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üŸÖÖ †ÖÆüÖŸÖ? ŒµÖÖ ÃÖÖê“Ö ¸üÆüß ÆüÖê?
´ÖÖ¾Ö¿Öß : †¸êü, úÖêÖ? ¾Öî¿ÖÖ»Öß úÖ? úÖÆüß ´ÖÖîÃÖß : †¸êü úÖî−Ö! ¾Öî¿ÖÖ»Öß? ãú”û −ÖÆüà…
−ÖÖÆüß ÖÓ! µÖê −ÖÖ †ÖŸÖ µÖê. †Ö†Öê, †Ó¤ü¸ü †Ö†Öê…
¾Öî¿ÖÖ»Öß : ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ¸ü´ÖÖ ãúšÓü †ÖÆêü? ¾Öî¿ÖÖ»Öß : ´ÖÖîÃÖß, ¸ü´ÖÖ úÆüÖÑ Æîü?
´ÖÖ¾Ö¿Öß : †ÖŸÖ ²ÖÃÖæ−Ö ¾ÖÖ“ÖŸÖêµÖ ²Ö‘Ö! •ÖÖ −ÖÖ ´ÖÖîÃÖß : †Ó¤ü¸ü ²Öîšüú¸ü ¯ÖœÍü ¸üÆüß Æîü… •ÖÖ†Öê
†ÖŸÖ •ÖÖ. †Ó¤ü¸ü •ÖÖ†Öê −Ö…
¾Öî¿ÖÖ»Öß : ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ´Öß †ÖŸÖÖ †ÖŸÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß. ¾Öî¿ÖÖ»Öß : ´ÖÖîÃÖß †²Ö ´Öî †Ó¤ü¸ü −ÖÆüà †ÖŸÖß… µÖê
µÖÖ ¾ÖÊÖ •Ö¸üÖ ¸ü´ÖÖ»ÖÖ ªÖ −ÖÓ. úÖò×¯ÖµÖÖÑ ¸ü´ÖÖ úÖê ¤êü ¤üß×•Ö‹…
´ÖÖ¾Ö¿Öß : †ÖÓ, ŸÖæ“Ö †ÖŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö ¤êü −ÖÓ… ŸÖß Æüß ´ÖÖîÃÖß : †¸êü, ŸÖã´Ö Æüß †Ó¤ü¸ü •ÖÖú¸ü ¤êü ¤üÖê −Ö…
¾ÖÖ“Öæ−Ö ¾ÖÖ“Öæ−Ö Óú™üÖôûŸÖê. ¾ÖÆü ³Öß ¯ÖœÍüŸÖê-¯ÖœÍüŸÖê ‰ú²Ö •ÖÖŸÖß Æîü…
¾Öî¿ÖÖ»Öß : −ÖúÖê, ´ÖÖ¾Ö¿Öß. ×ŸÖ“µÖÖ †³µÖÖÃÖÖŸÖ ¾Öî¿ÖÖ»Öß : −ÖÆüà ´ÖÖîÃÖß, ˆÃÖúß ¯ÖœÍüÖ‡Ô ´Öë ²ÖÖ¬ÖÖ
¾µÖŸµÖµÖ −ÖúÖê. −ÖÆüà (›üÖ»Ö−ÖÖ) “ÖÖ×Æü‹…
¸ü´ÖÖ : ‹ ¾Öî¿Öæ, ´Öß ¾ÖÖ“Öæ−Ö ¾ÖÖ“Öæ−Ö £Öæú−Ö •ÖÖŸÖê. ¸ü´ÖÖ : †¸êü ¾Öî¿Öæ, ´Öï ¯ÖœÍüŸÖê ¯ÖœÍüŸÖê £Öú •ÖÖŸÖß ÆæÑü…
ŸÖæ µÖê −ÖÓ. •Ö¸üÖ ¾Öêôû Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖºþ µÖÖ. ŸÖã´Ö †Ö†Öê −Ö… £ÖÖê›üß ¤êü¸ü ²ÖÖŸÖë ú¸ëü…
´ÖÖ¾Ö¿Öß : ¾Öî¿Öæ, ‹ú ×´Ö−Öß™ü £ÖÖÓ²Ö. ÆüÖ “ÖÆüÖ ´ÖÖîÃÖß : ¾Öî¿Öæ, ‹ú ×´Ö−Ö™ü ¹ýúÖê… µÖê “ÖÖµÖ »Öêú¸ü
‘Öê‰ú−Ö •ÖÖ. †¸êü ÆüÖê! ¯ÖÖ ŸÖã»ÖÖ úÖò±úß •ÖÖ†Öê… †¸êü ÆüÖÑ, ¯Ö¸ü ŸÖã´Æëü úÖò±úß ¯ÖÃÖÓ¤ü
†Ö¾Ö›üŸÖê. “ÖÆüÖ †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. £ÖÖÓ²Ö ÆÓü, ´Öß Æîü… “ÖÖµÖ ¯ÖÃÖÓ¤ü −ÖÆüà Æîü… šüÆü¸üÖê, ´Öï ŸÖã´ÆüÖ¸êü
ŸÖã—µÖÖÃÖÖšüß úÖò±úß ú¸üŸÖê. ×»Ö‹ úÖò±úß ²Ö−ÖÖŸÖß ÆæÑü…
¾Öî¿ÖÖ»Öß : −ÖúÖê ´ÖÖ¾Ö¿Öß, Æüß †Ö¢ÖÖ“Ö ‘Öê‰ú−Ö ¾Öî¿ÖÖ»Öß : −ÖÆüà ´ÖÖîÃÖß ´Öï †³Öß-†³Öß ¯Ößú¸ü
µÖêŸÖêµÖ ´Öß. ´Öã§üÖ´Ö −ÖúÖ úºþ úÖò±úß. ´Ö»ÖÖ †Ö‡Ô ÆæÑü… †êú»Öê ´Öê¸êü ×»Ö‹ úÖò±úß ´ÖŸÖ
“ÖÆüÖ−ÖÓ ´Öôû´ÖôûŸÖÓ ´ÆüÖæ−Ö ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ ²Ö−ÖÖ‡‹… “ÖÖµÖ ÃÖê ´Öê¸üÖ •Öß ×´Ö“Ö»ÖÖŸÖÖ Æîü…
†Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. †Ö×Ö Ö¸Óü ÃÖÖÓÖæ úÖ? ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Öã—Öê “ÖÖµÖ ¯ÖÃÖÓ¤ü −ÖÆüà Æîü †Öî¸
»ÖÖêúÖÓ−ÖÖ ¡ÖÖÃÖ ¤êüŸÖÖ−ÖÖ úÃÖÓ ŸÖ¸üß ¾ÖÖ™üŸÖÓ. ÃÖ“Ö ²ÖŸÖÖ‰Ñú ŒµÖÖ? ¤æüÃÖ¸üÖë úÖê úÂ™ü ¤êü−ÖÖ
¸ü´ÖÖ“ÖÖ “ÖÆüÖ ªÖ. ŸÖÖê ‘Öê‰ú−Ö •ÖÖŸÖê. ´Öã—Öê †“”ûÖ −ÖÆüà »ÖÖŸÖÖ… ¸ü´ÖÖ êú ×»Ö‹
“ÖÖµÖ ¤üß×•Ö‹… ´Öï »Öê •ÖÖŸÖß ÆæÑü… ü
´ÖÖ¾Ö¿Öß : †ÖÓ ŸµÖÖŸÖ ¡ÖÖÃÖ úÃÖ»ÖÖ? ŸÖã»ÖÖ ¤æü¬Ö ´ÖÖîÃÖß : †¸êü ‡ÃÖ´Öë úÂ™ü îúÃÖÖ? ŸÖã´Ö ¤æü¬Ö ŸÖÖê
“ÖÖ»ÖŸÖÓ −ÖÖ? †Ö¾Ö›üŸÖÓ −ÖÖ? ´ÖÖ ŸÖæ ¤æü¬Ö“Ö ¯ÖßŸÖß ÆüÖê −Ö? ¤æü¬Ö ¯ÖÃÖÓ¤ü Æîü −Ö? ŸÖã´Ö ¤æü¬Ö
‘Öê. Æüß »ÖÖê…
¾Öî¿ÖÖ»Öß : ÆüÖê ¤æü¬Ö “ÖÖ»ÖŸÖÓ. ±úŒŸÖ “ÖÆüÖ−ÖÓ ¾Öî¿ÖÖ»Öß : ÆüÖÑ ¤æü¬Ö šüßú Æîü… ×ÃÖ±Ôú “ÖÖµÖ ÃÖê •Öß
´Öôû´ÖôûŸÖÓ ‡ŸÖÓú“Ö! ×´Ö“Ö»ÖÖŸÖÖ Æîü…
¸ü´ÖÖ : ‹ †Ö‡Ô, “ÖÆüÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ×“Ö¾Ö›üÖÆüß ¯ÖÖšü¾Ö. ¸ü´ÖÖ : †Öê ´ÖÖÑ, “ÖÖµÖ êú ÃÖÖ£Ö £ÖÖê›ÍüÖ ×“Ö¾Ö›ÍüÖ ³Öß
¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ÖÖ‰ú. ³Öê•Ö ¤üÖê… ¯ÖœÍüŸÖê-¯ÖœÍüŸÖê ÖÖ‹ÑÖê…
´ÖÖ¬Ö¾Ö : ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ úß Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖ ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ¯ÖœÍüŸÖê-¯ÖœÍüŸÖê µÖÖ ²ÖÖŸÖë ú¸üŸÖê ú¸üŸÖê?
´ÖÖ¸üŸÖÖ?
¸ü´ÖÖ : µÖÖ, ‘Ö¸üÖŸÖ ¯ÖÖµÖ ™üÖúŸÖÖ“Ö ¸êü×›ü†Öê ÃÖã¹ý! ¸ü´ÖÖ : †Ö†Öê, ‘Ö¸ü ´Öë ¯Öî¸ü ¸üÖŸÖê Æüß ¸êü×›ü†Öê
¿Öã¹ý!
´ÖÖ¬Ö¾Ö : †Ö×Ö ¸êü×›ü†Öê ÃÖã¹ý ÆüÖêŸÖÖ“Ö ŸÖã—ÖÓ ´ÖÖ¬Ö¾Ö : †Öî¸ü ¸êü×›ü†Öê êú ¿Öã¹ý ÆüÖêŸÖê Æüß ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ
³ÖÖÓ›üÖ ÃÖã¹ý! —ÖÖ›ÍüÖ ¿Öã¹ý!Í
´ÖÖ¾Ö¿Öß : †ÖŸÖÖ ¯Öã¸êü ÆÓ… ³ÖÖÓ›üÖÓ ‹êæú−Ö ‹êæú−Ö ´ÖÖîÃÖß : ²ÖÃÖ ³Öß ú¸üÖê… —ÖÖ›ÍüÖ ÃÖã−ÖŸÖê-ÃÖã−ÖŸÖê
úÖ−Ö ×ú™üŸÖÖŸÖ †Ö¤üß! ŸÖæ ‘Ö¸üÖŸÖ ×¿Ö¸üŸÖÖ“Ö ´Öê¸êü úÖ−Ö ¯Öú Ö‹ Æïü… ŸÖã´ÆüÖ¸êü ‘Ö¸ü ´Öë
³ÖæÓú¯Ö ÆüÖêŸÖÖê −ÖãÃÖŸÖÖ… “Ö»Ö, †Ö¬Öß ¸êü×›ü†Öê ‘ÖãÃÖŸÖê Æüß ³Öæ“ÖÖ»Ö †Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü… “Ö»ÖÖê
²ÖÓ¤ü ú¸ü ¯ÖÖÆæü. ×ŸÖ»ÖÖ †³µÖÖÃÖ úºþ ¤êü. ¯ÖÆü»Öê ¸êü×›ü†Öê ²ÖÓ¤ü ú¸üÖê… ˆÃÖê ¯ÖœÍü−Öê ¤üÖê…
¸ü´ÖÖ : µÖÖ“Öß ŸÖ¸ü ÃÖÖôûß úÖ´ÖÓ“Ö ¸êü×›ü†Öê ‹êúŸÖÖ
‹êúŸÖÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ¸ü´ÖÖ : ‡ÃÖêú ŸÖÖê ÃÖÖ¸êü úÖ´Ö Æüß ¸êü×›ü†Öê ÃÖã−ÖŸÖê-
´ÖÖ¬Ö¾Ö : ŸÖæÆüß ¸êü×›ü†Öê ‹êúŸÖÖ ‹êúŸÖÖ †³µÖÖÃÖ ÃÖã−ÖŸÖê ÆüÖêŸÖê Æïü…
ú¸ü. ¯ÖÆüÖ ×úŸÖß ”ûÖ−Ö †³µÖÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖê ŸÖÖê… ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ŸÖã´Ö ³Öß ¸êü×›ü†Öê êú “Ö»ÖŸÖê ¯ÖœÍüÖ ú¸üÖê…
¸ü´ÖÖ : ´ÖÖ±ú ú¸üÖ ³ÖÖ‰ú¸üÖµÖÖ… ¤êüÖÖê ×úŸÖ−Öß †“”ûß ¯ÖœÍüÖ‡Ô ÆüÖêŸÖß Æîü…
´ÖÖ¬Ö¾Ö : •Ö¿Öß ŸÖã—Öß ´Ö•Öá… †Ö‡Ô, ´Öß •ÖÖŸÖÖê ¸ü´ÖÖ : ´ÖÖ±ú ú¸üÖê ³ÖÖ‡Ô ÃÖÖÆü²Ö…
²ÖÖÆêü¸ü“Ö… ú¸üÖ ¯ÖÖê™ü³Ö¸ü †³µÖÖÃÖ. ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ŸÖã´ÆüÖ¸üß •ÖîÃÖß ´Ö•Öá… ´ÖÖÑ ´Öï ŸÖÖê ²ÖÖÆü¸ü
´ÖÖ¾Ö¿Öß : •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ ‹¾ÖœüÓ ¯Ö¡Ö ¯ÖÖêÃ™üÖŸÖ “Ö»ÖÖ… ú¸ü »ÖÖê •Öß ³Ö¸ü ú¸ü ¯ÖœÍüÖ‡Ô…
™üÖúŸÖÖêÃÖ úÖ? ´ÖÖîÃÖß : •ÖÖŸÖê-•ÖÖŸÖê µÖÆü ¯Ö¡Ö ¯ÖÖêÃ™ü ´Öë ›üÖ»ÖŸÖê
´ÖÖ¬Ö¾Ö : •Öºþ¸… ¤êü ‡ú›êü. •ÖÖ†ÖêÖê ŒµÖÖ?
´ÖÖ¬Ö¾Ö : •Öºþ¸ü… ¤êü ¤üÖê…
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
‹ú™üß †êú»Öß
×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üÖê ÃÖÖê“Ö−ÖÖ
†ÖŸÖ µÖê †Ó¤ü¸ü †Ö†Öê
ãúšêü †ÖÆêü úÆüÖÑ Æîü?
†ÖŸÖ ²ÖÃÖæ−Ö †Ó¤ü¸ü ²Öîšüú¸ü
†ÖŸÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß †Ó¤ü¸ü †ÖŸÖß −ÖÆüà
†ÖŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö †Ó¤ü¸ü •ÖÖú¸ü
¾µÖŸµÖµÖ †ÖÖÖê ²ÖÖ¬ÖÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ ú¸ü−ÖÖ
¯ÖÖšü 10 109
£ÖúÖê £Öú •ÖÖ−ÖÖ

•Ö¸üÖ ¾Öêôû £ÖÖê›Íüß ¤êü¸ü
Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üÖê Ö¯¯Ö ´ÖÖ¸ü−ÖÖ, ²ÖÖŸÖë ú¸ü−ÖÖ
£ÖÖÓ²Ö ¹ýúÖê
†Ö¾Ö›üÖê ¯ÖÃÖÓ¤ü †Ö−ÖÖ
´Öôû´ÖôûÖê •Öß ×´Ö“Ö»ÖÖ−ÖÖ
¡ÖÖÃÖ ŸÖú»Öß±ú
¾ÖÖ™üÖê »ÖÖ−ÖÖ
×“Ö¾Ö›üÖ ×“Ö¾Ö›ÍüÖ
‘Ö¸üÖŸÖ ¯ÖÖµÖ ™üÖúŸÖÖ“Ö ‘Ö¸ü ´Öë †ÖŸÖê Æüß
¯ÖÖµÖ ¯Öî¸ü
³ÖÖÓ›üÖ —ÖÖ›ÍüÖ
ÃÖÖôûß úÖ´ÖÓ ÃÖ²Ö úÖ´Ö
¯ÖÖê™ü³Ö¸ü ³Ö¸ü¯Öê™ü
¯Ö¡Ö ¯Ö¡Ö, ×“Ö½üß
†³µÖÖÃÖ
1) ¾Öî¿ÖÖ»Öß»ÖÖ “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖ»µÖÖ−Öê úÖµÖ ÆüÖêŸÖê?
2) “ÖÆüÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÖÖµÖ»ÖÖ úÖµÖ †ÖÆêü?
3) ´ÖÖ¬Ö¾Ö úÖêÖÖ“ÖÖ ³ÖÖ‰ú †ÖÆüê?
4) ´ÖÖ¬Ö¾Ö ‘Ö¸üÖŸÖ µÖêŸÖÖ“Ö úÖµÖ ú¸üŸÖÖê?
5) †Ö‡Ô ´ÖÖ¬Ö¾Ö»ÖÖ úÖµÖ úÖ´Ö ÃÖÖÓÖŸÖê?
II ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖêÓ úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸ü´ÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ×“Ö¾Ö›üÖ ÖÖŸÖê.
¸ü´ÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ−ÖÖ ×“Ö¾Ö›üÖ ÖÖŸÖê.
1) ŸÖæ Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖ ÆüÃÖŸÖÖêÃÖ.
2) ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æêü ¯Ö¡Ö ¯ÖÖêÃ™üÖŸÖ ™üÖúŸÖêÃÖ úÖ?
3) ŸÖã´Æüß ÖÖŸÖÖ ÖÖŸÖÖ ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖÖµÖ.
4) ´Öß ÖÖÖê ÖÖŸÖÖ ÖÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖêµÖ.
5) ´Öß ™ßü.¾Æüß. ¾Ö¸ü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖ •Öê¾ÖŸÖÖê.
6) †Ö´Æüß ±ãú»Öê ÖÖêôûÖ ú¸üŸÖÖ ú¸üŸÖÖ ÖÖÖß ´ÆüÖŸÖÖê.
7) ˆ´Öê¿Ö ²ÖÖê»ÖŸÖÖ ²ÖÖê»ÖŸÖÖ ÆüÃÖŸÖÖê.
8) ×¯ÖÏµÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ ˆ´ÖÖ¿Öß ³ÖÖÓ›üŸÖê.
9) ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö ÖêôûŸÖÖ ÖêôûŸÖÖ ¤ü´ÖŸÖÖŸÖ.
10) †Ö¯ÖÖ ²ÖÖÖêŸÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖÖ ú¸üŸÖÖ ¸êü×›ü†Öê ‹êúŸÖÖê.

11) ´Öã»Öê ¸êü×›ü†Öê ‹êúŸÖÖ ‹êúŸÖÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖÖŸÖ.
III ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖêÓ úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖã¬ÖÖ Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖ−ÖÖ —ÖÖê¯ÖŸÖê.
ÃÖã¬ÖÖ Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖ —ÖÖê¯ÖŸÖê.
1) ´Öß “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖÖ−ÖÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ“Öß ²ÖÖÆãü»Öß ²Ö‘ÖŸÖê.
2) ´Öß ²ÖÃÖŸÖÖ−ÖÖ ×¯ÖÏµÖÖ¿Öß ²ÖÖê»ÖŸÖÖê.
3) ŸÖæ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö †ÖÖŸÖÖ−ÖÖ ´Öî×¡ÖÖß¿Öß ²ÖÖê»ÖŸÖêÃÖ.
4) ŸÖæ ÖÖŸÖÖ−ÖÖ ²ÖÖê»ÖŸÖÖêÃÖ.
5) †Ö´Æüß ¯ÖÖ−Öê ÖÖêôûÖ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ —ÖÖ›üÖÖÖ»Öß ²ÖÃÖŸÖÖê.
6) ŸÖã´Æüß −ÖÖ™üú ²Ö‘ÖŸÖÖ−ÖÖ —ÖÖê¯ÖŸÖÖ.
7) ¸ü´Öê¿Ö “ÖÖ»ÖŸÖÖ−ÖÖ ¯Öê¹ý ÖÖŸÖÖê.
8) ˆ´ÖÖ ÖêôûŸÖÖ−ÖÖ £ÖúŸÖê.
9) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ¯ÖÃÖÖ¸üÖ †Ö¾Ö¸üŸÖÖ−ÖÖ ³ÖÖÓ›üŸÖÖŸÖ.
10) ŸÖê ¤üÖê‘ÖÓ −ÖÖ“ÖŸÖÖ−ÖÖ ÆüÃÖŸÖÖŸÖ.
11) †Ö¯ÖÖ ‘Ö¸üß µÖêŸÖÖ−ÖÖ ¤êü¾ÖôûÖŸÖ •ÖÖ‰ú µÖÖ.
IV ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü
úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸êü×›ü†Öê ....... .......úÖ−Ö ×ú™üŸÖÖŸÖ. (‹êú)
¸êü×›ü†Öê ‹êæú−Ö ‹êæú−Ö úÖ−Ö ×ú™üüŸÖÖŸÖ.
1) ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü ....... ....... ´ÖÖ—Öê ¯ÖÖµÖ ¤ãüÖŸÖÖŸÖ. (−ÖÖ“Ö)
2) ÃÖÖ¸üÖÓ úÖ´Ö ....... ....... ´Öß £ÖúŸÖê. (ú¸ü)
3) ŸµÖÖ“Öß ¾ÖÖ™ü ....... ....... ´Öß Óú™üÖôûŸÖê. (²Ö‘Ö)
4) úÖò±úß ....... ....... ´Ö»ÖÖ ´Öôû´ÖôûŸÖÓ. (¯Öß)
5) ŸÖã»ÖÖ ¯ÖîÃÖê ....... ....... ´ÖÖ—Öê ¯ÖîÃÖê ÃÖÓ¯Ö»Öê. (¤êü)
V ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖã¬ÖÖ “ÖÆüÖ ×¯ÖŸÖÖ−ÖÖ Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖê.
ÃÖã¬ÖÖ “ÖÆüÖ ×¯Ö‰ú−Ö Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖê.
1) ´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ÖÖÖß ‹êúŸÖê.
2) ŸÖæ úÖ´Ö ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ¯Öê¹ý ÖÖŸÖÖêÃÖ.
3) †Ö´Æüß ²ÖÖÆêü¸ü •ÖÖŸÖÖ−ÖÖ Ø“Ö“ÖÖ ÖÖŸÖÖê.
4) ŸÖÖê ¯Ö¡Ö ×»Ö×ÆüŸÖÖ−ÖÖ ÖÖ»Öß ²ÖÃÖŸÖÖê.
5) ŸÖß ¾ÖÖÖÔŸÖ µÖêŸÖÖ−ÖÖ ÆüÃÖŸÖê.
6) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ²ÖÖ×ÆüÖß •Öê¾ÖÖ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ.
¯ÖÖšü 10 111
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ×ŸÖ“Öê úÖ´Ö ¯ÖæÖÔ ......... (ÆüÖê). ŸÖß ......... (—ÖÖê¯Ö).
×ŸÖ“Öê úÖ´Ö ¯ÖæÖÔ ÆüÖêŸÖÖ“Ö ŸÖß —ÖÖê¯ÖŸÖê.
1) ŸÖã»ÖÖ úÖÆüß ÖÖêÂ™ü (ÃÖÖÓÖ) ......... ŸÖæ ......... (ÆüÃÖ).
2) ŸÖæ ‘Ö¸üß ¯ÖÖ‰ú»Ö (™üÖú) ......... ˆ´Öê¿Ö ŸÖã—µÖÖú›êü ......... (¬ÖÖ¾Ö).
3) ŸÖã´Ö“ÖÖ †³µÖÖÃÖ (ÆüÖê) ......... ŸÖã´Æüß ‡ú›êü µÖê‰ú−Ö ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ......... (²Ö‘Ö).
4) ´Öß †Ó£ÖºþÖÖ¾Ö¸ü (¯Ö›ü) ......... ´Ö»ÖÖ —ÖÖê¯Ö ......... (»ÖÖÖ).
5) †Ö´Æüß ²ÖÖÖêŸÖ ¯ÖÖ‰ú»Ö (™üÖú) ......... ‹ú ãú¡µÖÖ“ÖÓ ×¯Ö»Öæ ......... (¯ÖÖÆüÖê).
6) ×¯ÖÏµÖÖ“Öê ×»ÖÆæü−Ö (ÆüÖê) ......... ŸÖß ÖÖÖê ......... (‹êú).
7) ¯ÖÏúÖ¿Ö ‘Ö¸üß (µÖê) ......... †³µÖÖÃÖÖ»ÖÖ ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ ......... (ú¸üÖê)
8) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ‘Ö¸üÖŸÖ (×¿Ö¸ü) ......... ³ÖÖÓ›üÖÖ»ÖÖ ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ ......... (ÆüÖêÖê)
9) †Ö¯ÖÖ ×£Ö‹™ü¸ü´Ö¬Öê ¯ÖÖ‰ú»Ö (™üÖú) ......... ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ÃÖã¹ý ......... (ÆüÖêÖê)
VII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤Öë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü
úß×•Ö‹…
ˆ¤ÖüÆü¸üÖ: ÃÖã¬ÖÖ»ÖÖ “ÖÆüÖ−ÖÓ (´Öôû´Öôû). ÃÖã¬ÖÖ»ÖÖ “ÖÆüÖ−ÖÓ ´Öôû´ÖôûŸÖÓ.
1) ŸÖã»ÖÖ ØÆü¤üß ......... (ÃÖ´Ö•Ö-)
2) ´Ö»ÖÖ ¤ãü¯ÖÖ¸üß ‘Ö¸üß ......... (ú¸ü´Ö-)
3) ´Ö»ÖÖ ‡£Öê ......... −ÖÖÆüß. (ú¸ü´Ö-)
4) ´Ö»ÖÖ ±úÖ¸ü ......... (ˆú›ü-)
VIII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×−ÖÂÖê¬Ö ¾ÖÖ“Öú ×−ÖÂÖê¬ÖÖŸ´Öú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê ÃÖúÖ¸üÖŸ´Öú ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆÖ¤ü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß.
´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ †Ö¾Ö›üŸÖÖê.
1) ŸÖã»ÖÖ ¤æü¬Ö †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß.
2) ŸÖã»ÖÖ Æüß ÃÖÖ›üß “ÖÖ»ÖŸÖ −ÖÖÆüß.
3) ´Ö»ÖÖ ŸÖê ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¾ÖÖ™üŸÖ −ÖÖÆüß.
4) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ−ÖÖ ÖÖÖÓ »ÖÖÖŸÖ −ÖÖÆüß.
5) ˆ´Öê¿Ö»ÖÖ ²Ö™üÖ™ê¾Ö›üÖ †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß.
IX ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ×ÎúµÖÖ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ˆ´Öê¿Ö ¿ÖÖôêûŸÖæ−Ö ......... ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê. (µÖê)
ˆ´Öê¿Ö ¿ÖÖôêûŸÖæ−Ö µÖê‰ú−Ö ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê.
1) ŸÖæ †ÖÓ²ÖÖ ......... úÖ´Ö ú¸üŸÖÖêÃÖ. (ÖÖ)
2) ŸÖæ ¯ÖãÃŸÖú ......... ¯Öêºþ ÖÖŸÖêÃÖ. (¾ÖÖ“Ö)
3) ŸÖã´Æüß ‹ú™êü“Ö ......... ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üŸÖÖ. (²ÖÃÖ)
4) †Ö´Æüß †ÖŸÖ ......... “ÖÆüÖ ×¯ÖŸÖÖê. (µÖê)

5) ´Öß †³µÖÖÃÖ ......... £ÖúŸÖê. (ú¸ü)
6) ´Öß ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ......... •ÖÖŸÖê. (—ÖÖê¯Ö)
7) †Ö´Æüß ²ÖÖÖêŸÖ ......... ±ãú»Öê †ÖÖŸÖÖê. (•ÖÖ)
8) ¸üÖ´Öæ ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ......... »ÖÖ ¤êüŸÖÖê. (µÖê)
9) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ²Ö×ÆüÖß “ÖÆüÖ ......... ‘Ö¸üß µÖêŸÖÖŸÖ. (¯Öß)
10) ²ÖÖ²ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú‘Ö¸üÖŸÖæ−Ö “ÖÆüÖ ......... ¾Öî¿ÖÖ»Öß»ÖÖ ¤êüŸÖÖŸÖ. (†ÖÖ)
11) †Ö¯ÖÖ ‘Ö¸üÖŸÖ ......... Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖºþµÖÖ. (²ÖÃÖ)
X úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖêÓ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö ¯Öæ¸üÖ úß×•Ö‹…
×¯ÖÏµÖÖ, ŸÖæ ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ......... ? (µÖêÖê)
“Ö»Ö ²ÖÖÖêŸÖ ......... Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖºþµÖÖ. (•ÖÖÖê)
úÖò±úß .........? (ú¸üÖê)
¯ÖÖ £ÖÖÓ²Ö. †Ö¯ÖÖ
²ÖÖÖêŸÖ Ö¯¯ÖÖ ....... ....... (´ÖÖ¸üÖê) ÖÖÖßÆüß ‹êæú.
“Ö»Ö Æüß òúÃÖê™ü ²ÖÖÖêŸÖ ......... (‘ÖêÖê) •ÖÖ‰ú µÖÖ.
ÆüÖ ‘Öê ×“Ö¾Ö›üÖ. ÖÖÖß ......... (‹êúÖê) ÖÖ‰úµÖÖ.
XI −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖú¸ü ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ¯Öæ¸Öü úß×•Ö‹…
(µÖê, ¯Öß, ×±ú¸ü, •ÖÖ, †ÖÖ, Öêôû, ›üÖê»Ö, ¯ÖÆüÖ)
ˆÂÖÖ: ¸ü´ÖÖ, ²ÖÖÆêü¸ü ......... úÖ?
¸ü´ÖÖ: £ÖÖÓ²Ö. ´Öß “ÖÆüÖ ......... ......... .
ˆÂÖÖ: ......... . ‹ú ×¯Ö¿Ö¾ÖßÆüß ......... .
¸ü´ÖÖ: ú¿ÖÖÃÖÖšüß?
ˆÂÖÖ: ²ÖÖÖêŸÖ ......... µÖê‰ú µÖÖ. ......... ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖæ−Ö ³ÖÖ•ÖßÆüß ......... .
¸ü´ÖÖ: ´Ö»ÖÖ ¸üÖê•Ö ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ ....... ....... Óú™üÖôûÖ µÖêŸÖÖê.
ˆÂÖÖ: ²Ö¸Óü ²ÖÖ‡Ô, ±úŒŸÖ ²ÖÖÖêŸÖ ........
¸ü´ÖÖ: ÆÓü. ²ÖÖÖêŸÖ ......... . ......... ´Öã»ÖÓ †Ö×Ö ......... ±ãú»ÖÓ ¯ÖÖÆæü µÖÖ.
XII '‹êú' ×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ´Öß Æêü ÖÖÖÓ ......... µÖêŸÖê.
2) ´Öß Æêü ÖÖÖÓ ....... ....... úÖ´Ö ú¸üŸÖê.
3) ´Öß Æêü ÖÖÖÓ ......... úÖ´Ö ú¸üŸÖê.
4) Æêü ÖÖÖÓ ....... ....... ´Öß Óú™üÖôûŸÖê.
5) Æêü ÖÖÖÓ ......... ´Öß Öæ¿Ö ÆüÖêŸÖê.
¯ÖÖšü 10 113
XIII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê •ÖÖê×›Íü‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ²ÖÃÖŸÖê. ´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖê.
´Öß ²ÖÃÖæ−Ö †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖê.
1) ´Öß ˆšüŸÖê. ´Öß “ÖÆüÖ ú¸üŸÖê.
2) ´Öß ÖÖÖÓ ÖÖŸÖê. ´Öß µÖêŸÖê.
3) ´Öß ¾ÖÊÖ ¤êüŸÖÖê. ´Öß •ÖÖŸÖÖê.
4) ŸÖÖê ¯Ö¡Ö ™üÖúŸÖÖê. ŸÖÖê ¯Ö¸üŸÖ µÖêŸÖÖê.
5) †Ö•Öß ÖÖêÂ™ü ÃÖÖÓÖŸÖê. †Ö•Öß ¤êü¾ÖÖ“Öß ¯Öæ•ÖÖ ú¸üŸÖê.

ÃÖÖ¾ÖôûÖ ÖÖë¬Öôû
†Ö´Ö“µÖÖ ‘Ö¸üÖÓŸÖ “ÖÖ¸ü“Ö ´ÖÖÖÃÖÓ †ÖÆêüŸÖ. Æêü ´ÆüÖ•Öê“Ö ´ÖÖ—Öê ¯ÖŸÖß. ´Öß ´ÆüÖ•Öê Öé×ÆüÖß,
ÖéÆü¤êü¾ÖŸÖÖ! †Ö×Ö †Ö´Ö“Öß ¤üÖ−ê Ö ´Öã»ÖÓ - ¤üÖê−Ö ¸üŸ−ÖÓ… †Ö´Æüß ¤üÖê−Ö †Ö×Ö †Ö´Ö“Öß ¤üÖê−Ö †ÃÖÖ ÃÖãÖß
ÃÖÓÃÖÖ¸ü! ¯ÖÖ ‘Ö¸üÖŸÖ ‹ú“Ö ÖÖë¬Öôû †ÃÖŸÖÖê.
ŸÖß ×ŸÖ‘ÖÓ“Ö †ÖÆêüŸÖ ¯ÖÖ ×ŸÖ‘ÖÖÓ“µÖÖ ŸÖß−Ö ŸÖ·ÆÖ. ÊÖÓ−ÖÖ ÃÖúÖôûß Ö¸ü´Ö “ÖÆüÖ »ÖÖÖŸÖÖê. ŸµÖÖÓ−ÖÖ
“ÖÆüÖ“Ö †Ö¾Ö›üŸÖÖê. úÖò±úß †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. ¸ü´ÖÖ»ÖÖ-†Ö´Ö“µÖÖ »Öêúß»ÖÖ úÖò±úß“Ö »ÖÖÖŸÖê. ×ŸÖ»ÖÖ “ÖÆüÖ
†Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. ´ÖÖ¬Ö¾Ö»ÖÖ - †Ö´Ö“µÖÖ »ÖêúÖ»ÖÖ £ÖÓ›üÖÖ¸ü ¤æü¬Ö“Ö Æü¾ÖÓ. ŸµÖÖ»ÖÖ “ÖÆüÖ Øú¾ÖÖ úÖò±úß
úÖÆüß“Ö †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß. ŸµÖÖ»ÖÖ ±úŒŸÖ ¤æü¬Ö †Ö¾Ö›üŸÖÓ. ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ¡Ö úÖÆüßÆüß “ÖÖ»ÖŸÖÓ.
úÖ´ÖÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ŸÖÖê“Ö ÖÖë¬Öôû! Æüê ˆšæü−Ö “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖÖŸÖ. “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖÖ−ÖÖ ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ. ŸÖÖê Æüß
´Ö−ÖÖŸÖ»µÖÖ ´Ö−ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. “ÖÖÓÖ»ÖÖ •ÖÖê¸ü•ÖÖê¸üÖŸÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ“Ö ¾Öêôûß ´ÖÖ¬Ö¾Ö ¸êü×›ü†Öê »ÖÖ¾ÖŸÖÖê.
¸êü×›ü†Öê šüÖÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. †ÖÓ‘ÖÖêôû ú¸üŸÖÖ−ÖÖ, ¤üÖœüß ú¸üŸÖÖ−ÖÖ, ú¯Ö›êü ‘ÖÖ»ÖŸÖÖ−ÖÖ, †Ö¤üß
¤æü¬Ö ×¯ÖŸÖÖ−ÖÖÃÖã¨üÖ ´ÖÖ¬Ö¾Ö •ÖÖê¸ü•ÖÖê¸üÖŸÖ ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ŸµÖÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ †Ö¯ÖÖ ´Öãêú¿Ö“Ö †ÖÆüÖêŸÖ. ¸ü´ÖÖ“Öß
×−Ö¸üÖôûß“Ö ŸÖ·ÆÖ. ×ŸÖ“ÖÓ úÖò»Öê•Ö ÃÖúÖôû“ÖÓ †ÃÖŸÖÓ. ŸÖß ‘ÖÖ‡ÔÖ¤üáŸÖ †ÃÖŸÖê. ‘ÖÖ‡Ô‘ÖÖ‡Ô−ÖÓ †Ö¾Ö¸üŸÖÖ−ÖÖ Æêü
ÃÖÖÓ›ü; ŸÖê »Ö¾ÖÓ›ü †ÃÖÓ “ÖÖ»Öæ †ÃÖŸÖÓ. ŸÖß†Ö¯Ö»ÖÓ †Ö¾Ö¸üŸÖÖ−ÖÖ Ö¸Óü ŸÖ¸ü ¯ÖÃÖÖ¸üÖ“Ö •ÖÖÃŸÖ ú¸üŸÖê. ŸÖÖê ´Öß
−ÖÓŸÖ¸ü †Ö¾Ö¸üŸÖê.
‘ÖÖ‡Ô‘ÖÖ‡Ô−ÖÓ †Ö¾Ö¹ý−Ö ÃÖÖôêû −Ö‰ú ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ ‘Ö¸ü ÃÖÖê›üŸÖÖŸÖ. ´Öß ÃÖãÖÖ“ÖÖ ×−ÖÀ¾ÖÖÃÖ ÃÖÖê›æü−Ö ¯Öã−Ö„
úÖ´ÖÖ»ÖÖ »ÖÖÖŸÖê. úÖ´Ö †ÃÖŸÖÓ“Ö, ¯ÖÖ ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ ŸÖ¸üß †ÃÖŸÖê!
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
¸üŸ−Ö ¸üŸ−Ö
ŸÖß−Ö ŸÖ·ÆÖ ŸÖß−Ö ¯ÖÏúÖ¸ü
†Ö¾Ö›ü ¯ÖÃÖÓ¤ü
»Öêú ²Öê™üÖ, ²Öê™üß
úÖÆüßÆüß ãú”û ³Öß
úÖ´ÖÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖ úÖ´Ö êú ²ÖÖ¸êü ´Öë
´Ö−ÖÖŸÖ»µÖÖ ´Ö−ÖÖŸÖ ´Ö−Ö Æüß ´Ö−Ö ´Öë
×−Ö¸üÖôûß ŸÖ·ÆÖ †»ÖÖ ŸÖ¸üßúÖ

†Ö¾Ö¸üÖê ÃÖ´Öê™ü−ÖÖ
¯ÖÃÖÖ¸üÖ ú¸üÖê ¯ÖÃÖÖ¸üÖ ú¸ü−ÖÖ
‘Ö¸ü ÃÖÖê›üÖê ‘Ö¸ü ÃÖê ×−Öú»Ö−ÖÖ
ÃÖãÖÖ“ÖÖ ×−ÖÀ¾ÖÖÃÖ “Öî−Ö úß ÃÖÖÑÃÖ
ŸÖ·ÆÖ ¯ÖÏúÖ¸ü, ¸üß×ŸÖ
†³µÖÖÃÖ

1) †Ö´Ö“ÖÖ ÃÖÓÃÖÖ¸ü úÃÖÖ †ÖÆêü?
2) ¸ü´ÖÖ»ÖÖ úÖµÖ †Ö¾Ö›üŸÖê, úÖµÖ †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß?
3) ¸ü´ÖÖ“Öê ¯ÖŸÖß “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖÖ ‘ÖêŸÖÖ úÖµÖ ú¸üŸÖÖŸÖ?
4) ¸êü×›ü†Öê ´ÖÖêšü¶Ö †Ö¾ÖÖ•ÖÖŸÖ †Öê¸ü›üŸÖ †ÃÖŸÖÖê µÖÖ †£Öá úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ
†ÖÆêü?
5) ´ÖÖ¬Ö¾Ö êú¾ÆüÖ êú¾ÆüÖ •ÖÖê¸ü•ÖÖê¸üÖŸÖ ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê?
6) ¸ü´ÖÖ †Ö¾Ö¸üŸÖÖ−ÖÖ úÖµÖ ú¸üŸÖê?
II ŸÖæ ‘Ö¸ÖŸÖ ×¿Ö¸üŸÖÖ“Ö ³ÖæÓú¯Ö ÆüÖêŸÖÖê −ÖãÃÖŸÖÖ…

³ÖæÓú¯Ö êú ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ †£ÖÔ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêÖÖ - •Ö¯ÖÖ−Ö´Ö¬µÖê −ÖêÆü´Öß ³ÖæÓú¯Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü '³ÖæÓú¯Ö' ¿Ö²¤ü úÖ ¤üÖê−ÖÖë †£ÖÖì ´Öë ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
III ‹ú Æüß ¿Ö²¤ü êú ¤üÖêÆü¸üÖ−Öê ÃÖê •ÖÖê ¿Ö²¤ü-µÖã´Ö ²Ö−ÖŸÖê Æïü ˆ−Ö ÃÖê †£ÖÔ úß ÖÆü−ÖŸÖÖ µÖÖ ŸÖß¾ÖÎŸÖÖ
¯ÖÏú™ü ÆüÖêŸÖß Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Ö¸ü´ÖÖÖ¸ü´Ö, ‘ÖÖ‡Ô‘ÖÖ‡Ô−Öê, •ÖÖê¸ü•ÖÖê¸üÖŸÖ, ÆüôæûÆüôæû, ‡ŸµÖÖ×¤ü
‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü êú ãú”û †Öî¸ü ¿Ö²¤ü ×»Ö×Ö‹…
IV −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ü-µÖã´Ö ¯Ö×œÍü‹… ‡−Ö ´Öë ‹ú Æüß †£ÖÔ êú ¤üÖê ¿Ö²¤ü ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö †Ö‹ Æïü…
‡−Öêú ÃÖÖ£Ö ´Öë †Ö−Öê ÃÖê †£ÖÔ úß ÖÆü−ÖŸÖÖ µÖÖ ŸÖß¾ÖÎŸÖÖ ¯ÖÏú™ü ÆüÖêŸÖß Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: £ÖÓ›üÖÖ¸ü
−Öß“Öê ãú”û ¿Ö²¤ü ×¤ü‹ Æïü, ˆ−Öêú ÃÖÖ£Ö úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü
“Öã−Öú¸ü •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹…
‘ÖÖ‡Ô ÃÖÖ¬ÖÖ
³Ö¸ü úÖôûÖ
¤ÓüÖÖ »ÖÖ»Ö
ÃÖÖÓ›ü
(´ÖÃŸÖß, Ö¤üá, »Ö¾ÖÓ›ü, ³Ö›üú, ³ÖÖêôûÖ, Ö““Ö, ÃÖÖ¾ÖôûÖ)
¯ÖÖšü 10 115
V ãú”û ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ¿Ö²¤ü 'ŸÖÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›Íü−Öê ÃÖê ÃÖÓ–ÖÖ ¿Ö²¤ü ²Ö−Ö •ÖÖŸÖê Æïü… −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë
´Öë 'ŸÖÖ' •ÖÖê›üú¸ü ˆ−Æëü ÃÖÓ–ÖÖ ²Ö−ÖÖ‡‹ †Öî¸ü ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¯ÖÏµÖÖêÖ úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿ÖÖÓŸÖ - ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ
ˆ¤üÖ¸ü -
¾Öß¸ü -
³ÖÖ¾Öãú -
¬ÖÖÙ´Öú -

´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öê ¾ÖÖÔ−Ö ú¸üŸÖÖÓ−ÖÖ ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú¾Öß ÖÖêØ¾Ö¤üÖÖÏ•Ö ŸµÖÖ»ÖÖ "úÖÖ¸ü ¤êü¿ÖÖ"
"¤üÖ›üÖÓ“µÖÖ ¤êü¿ÖÖ" †ÃÖê ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ÃÖÊÖ¦üß“Öê ×¾Ö¿ÖÖ»Ö ú›êü †ÖÆêüŸÖ. ŸÖÃÖê“Ö
ÃÖÖŸÖ¯Öã›üÖ ¯Ö¾ÖÔŸÖ ¯ÖÖ †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖß»Ö »ÖÖêúÖÓ“ÖêµÖÖ ¿ÖÖîµÖÔ †Ö×Ö ÃÖÖÆüÃÖß ¾Öé¢Öß µÖÖ“Öê Æêü ¯Ö¾ÖÔŸÖ
¯ÖÏŸÖßú †ÖÆêüŸÖ. ´ÖÖ¡Ö, µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ´Ö¸üÖšüß ´Ö−Ö úÖê´Ö»ÖÆüß †ÖÆêü. ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÃÖÓŸÖú¾Öß –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü,
ŸÖãúÖ¸üÖ´Ö, −ÖÖ´Ö¤êü¾Ö Æêü ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öê“Ö. ¾ÖÖ¸üú¸üß ¯ÖÓ£ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü úºþ−Ö †Ö•Ö ŸÖê †´Ö¸ü †ÖÆêüŸÖ.
¤üß−Ö¤ãü²ÖóµÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖÖµÖÖÖÖ»Öß †Ö¯Ö»Öê Çü¤üµÖ †Ó£Ö¸üÖ¾Öê †ÃÖÓ ÃÖÖÓÖæ−Ö ŸÖê †Ö•ÖÆüß ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ‹úŸÖê“ÖÖ
ÃÖÓ¤êü¿Ö ¤êüŸÖÖŸÖ.

²ÖÓ›æü, ´Öã—Öê ŸÖã´ÆüÖ¸üÖ ¿ÖÖ´Ö êú ¾ÖŒŸÖ ¯ÖœÍü−ÖÖ †“”ûÖ −ÖÆüà »ÖÖŸÖÖ… ŸÖã´Ö •Ö¸üÖ ²ÖÖÆü¸ü ÆüÖê
†Ö†Öê… ¸üÖŸÖ úÖê ÖÖú¸ü ŸÖã´Ö ¯ÖœÍü ÃÖúŸÖê ÆüÖê… ŸÖã´Ö ÖÖŸÖê Æüß ÃÖÖê •ÖÖŸÖê ÆüÖê… ŸÖã´Ö ¸üÖŸÖ úÖê
ŒµÖÖë −ÖÆüß ¯ÖœÍüŸÖê? ²Ö““ÖÖë úÖê ÃÖÖµÖÓúÖ»Ö •Öºþ¸ü Öê»Ö−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ¯ÖÏÖŸÖ„úÖ»Ö ¯ÖœÍü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…
¯ÖœÍüŸÖê-¯ÖœÍüŸÖê ŸÖã´Ö £Öú •ÖÖŸÖê ÆüÖê… Ãæú»Ö ÃÖê »ÖÖî™üŸÖê Æüß ¯ÖœÍü−Öê ²Öîšü •ÖÖ−ÖÖ šüßú −ÖÆüà… µÖÆü
ÃÖ´ÖµÖ ™üÆü»Ö−Öê µÖÖ Öê»Ö−Öê úÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ÃÖÖµÖÓúÖ»Ö Öê»Ö−Öê úß •ÖÖÆü ²Ö““ÖÖë úÖê ¯ÖœÍüŸÖê ¤êüÖ
´Öã—Öê ÖãÃÃÖÖ †ÖŸÖüÖ Æîü… ´Öã—Öê µÖÆü †“”ûÖ −ÖÆüà »ÖÖŸÖÖ…
VIII '´Öê¸üß ×¤ü−Ö“ÖµÖÖÔ' ‡ÃÖ¯Ö¸ü ‹ú ”ûÖê™üÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö×Ö‹…
I −Öß“Öê ×¤ü‹ Æãü‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ×ÎúµÖÖ êú ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¯ÖÏµÖÖêÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
1) ŸÖÖê ²ÖÃÖæ−Ö ´ÆüÖÖ»ÖÖ. ¾ÖÆü ²Öîšüú¸ü ²ÖÖê»ÖÖ…
2) ŸÖÖê ÖÖ‰ú−Ö ×¯Ö‰ú−Ö —ÖÖê¯Ö»ÖÖ. ¾ÖÆü ÖÖú¸ü-¯Ößú¸ü ÃÖÖê ÖµÖÖ…
•Ö²Ö úŸÖÖÔ êú ×»Ö‹ ¤üÖê µÖÖ †×¬Öú ×ÎúµÖÖ†Öë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü, µÖÖ×−Ö úß ‹ú ×ÎúµÖÖ
ÖŸÖ´Ö ú¸ü ¤æüÃÖ¸üß ×ÎúµÖÖ úÖ †Ö¸Óü³Ö ÃÖæ×“ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö ¯ÖÆü»Öß ×ÎúµÖÖ ´Öë '-‰ú−Ö' (ú¸ü µÖÖ
ú¸üêú) ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü…
II −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö êú ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¯ÖÏµÖÖêÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
1) ŸÖß ¾ÖÖ“Öæ−Ö ¾ÖÖ“Öæ−Ö £Öæú−Ö •ÖÖŸÖê. ¾ÖÆü ¯ÖœüŸÖê ¯ÖœüŸÖê £Öú •ÖÖŸÖß Æîü…
2) ´Öß ÖÖ‰ú−Ö ÖÖ‰ú−Ö »Ö÷ü ÆüÖêŸÖê. ´Öï ÖÖŸÖê ÖÖŸÖê ´ÖÖê™ß ÆüÖê •ÖÖŸÖß ÆæÑü…
•Ö²Ö úŸÖÖÔ «üÖ¸üÖ úß Ö‡Ô úÖê‡Ô ×ÎúµÖÖ †−Öêú ²ÖÖ¸ü µÖÖ »ÖÓ²Öê ÃÖ´ÖµÖŸÖú úß •ÖÖŸÖß Æîü
ŸÖ²Ö ˆÃÖê ×¤üÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ×ÎúµÖÖ êú ´Öæ»Ö ºþ¯Ö ´Öë '-‰ú−Ö' »ÖÖÖú¸ü ˆÃÖ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ¤üÖê ²ÖÖ¸ü
III −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ¯ÖÏµÖÖêÖÖë úÖê ¤êü×Ö‹…
1) ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ÖÖ‰ú. ¯ÖœÍüŸÖê ¯ÖœÍüŸÖê ÖÖ‹ÓÖê…
2) µÖÖ“Öß ÃÖÖôûß úÖ´ÖÓ“Ö ¸êü×›ü†Öê ˆÃÖ êú ÃÖ²Ö úÖ´Ö ¸êü×›ü†Öê ÃÖã−ÖŸÖê-ÃÖã−ÖŸÖê
‹êúŸÖÖ ‹êúŸÖÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ÆüÖêŸÖê Æïü…
3) ŸÖæ Æüß ¸êü×›ü†Öê ‹êúŸÖÖ ‹êúŸÖÖ ŸÖã´Ö ³Öß ¸êü×›ü†Öê ÃÖã−ÖŸÖê ÃÖã−ÖŸÖê ¯ÖœüÖ‡Ô ú¸üÖê…
†³µÖÖÃÖ ú¸ü.
4) •ÖÖŸÖÖ-•ÖÖŸÖÖ ‹¾ÖœÓü ¯Ö¡Ö ¯ÖÖêÃ™üÖŸÖ •ÖÖŸÖê •ÖÖŸÖê ‡ŸÖ−ÖÖ ÖŸÖ ¯ÖÖêÃ™ü †Öò×±úÃÖ ´Öë
™üÖú. ›üÖ»ÖÖê…
'¯ÖœÍüŸÖê ¯ÖœÍüŸÖê', '²ÖîšüŸÖê ²ÖîšüŸÖê', 'ÃÖã−ÖŸÖê ÃÖã−ÖŸÖê', '•ÖÖŸÖê •ÖÖŸÖê' •ÖîÃÖê '‹úúÖ×»Öú
×ÎúµÖÖ†Öë úÖ ÆüÖê−ÖÖü ÃÖæ×“ÖŸÖ ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¾ÖÖŒµÖ êú ¯ÖÆü»Öß ×ÎúµÖÖ êú ´Öæ»Öºþ¯Ö ´Öë
'-ŸÖÖ' »ÖÖÖú¸ü ˆÃÖ úß ×«ü¹ýÛŒŸÖ ú¸üŸÖê ÆÓîü…
IV −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…

ŸÖã»ÖÖ úÖò±úß †Ö¾Ö›üŸÖê.
ŸÖã»ÖÖ “ÖÆüÖ †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß.
ŸÖã»ÖÖ ¤æü¬Ö †Ö¾Ö›üŸÖÓ úÖ?
´Ö¸üÖšüß ´Öë ãú”û ×ÎúµÖÖ‹Ñ ‹êÃÖß Æïü ×•Ö−Ö ´Öë ¾ÖÖÃŸÖ×¾Öú úŸÖÖÔ ú´ÖÔ êú ºþ¯Ö ´Öë ¯ÖÏµÖãŒŸÖ
ÆüÖêŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ú´ÖÔ Æüß úŸÖÖÔ êú ÃÖ´ÖÖ−Ö ¯ÖÏŸÖßŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü êú ãú”û ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë êú
¯ÖÏµÖÖêÖ −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ÆîÓü…
'†Ö¾Ö›üÖê' '³ÖÖ−ÖÖ','¯ÖÃÖÓ¤ †Ö−ÖÖ' ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ †Ö¾Ö›üŸÖÖê. ´Öã—Öê “ÖÖµÖ ¯ÖÃÖÓ¤ü Æîü…
'µÖêÖê' '†Ö−ÖÖ' ´Ö»ÖÖ −ÖÖ“Ö µÖêŸÖÖê. ´Öã—Öê −ÖÖ“Ö †ÖŸÖÖ Æîü…
'úôûÖê' '´ÖÖ»Öæ´Ö ÆüÖê−ÖÖ'/'ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ' ´Ö»ÖÖ ÖÖÖÓ úôûŸÖÓ. ´Öã—Öê ÖÖ−ÖÖü ´ÖÖ»Öæ´Ö Æîü…
'ÃÖ´Ö•ÖÖê' 'ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ' ´Ö»ÖÖ ¬Ö›üÖ ÃÖ´Ö•ÖŸÖÖê. ´Öã—Öê ¯ÖÖšüü ÃÖ´Ö—ÖŸÖÖ Æîü…
'†Öšü¾ÖÖê' 'µÖÖ¤ü †Ö−ÖÖ' ´Ö»ÖÖ ŸÖê ×¤ü¾ÖÃÖ ´Öã—Öê ¾ÖÖê ×¤ü−Ö µÖÖ¤ü
†Öšü¾ÖŸÖÖŸÖ. †ÖŸÖê Æïü…
'¾ÖÖ™üÖê' '»ÖÖ−ÖÖ' ´Ö»ÖÖ ³ÖßŸÖß ¾ÖÖ™ü»Öß. ´Öã—Öê ›ü¸ü »ÖÖÖ…
'³Öê™üÖê' '×´Ö»Ö−ÖÖ' ´Ö»ÖÖ ŸÖß ³Öê™ü»Öß. ¾ÖÖê ´Öã—Ö ÃÖê ×´Ö»Öß…
¯ÖÖšü 10 117
IV ´Ö¸üÖšüß ´Öë ãú”û ‹êÃÖß ×ÎúµÖÖ‹Ñ ³Öß Æïü ×•Ö−Ö ´Öë ú´ÖÔ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ Æîü, ŒµÖÖë×ú ˆ−Ö ´Öë
ú´ÖÔ ×ÎúµÖÖ êú †£ÖÔ ´Öë ×Æü †ÓŸÖ³ÖæÔŸÖ ¸üÆüŸÖÖ Æîü, •ÖîÃÖê úß -
“ÖÆüÖ−ÖÓ ´Ö»ÖÖ ´Öôû´ÖôûŸÖÓ. “ÖÖµÖ ÃÖê ´Öê¸üÖ(•Öß) ×´Ö“Ö»ÖÖŸÖÖ Æîü…
×ŸÖ£Öê ´Ö»ÖÖ ú¸ü´ÖŸÖÓ. ¾ÖÆüÖÑ ´Öê¸üÖ(•Öß) »ÖÖŸÖÖ Æîü…
´Ö»ÖÖ •ÖÖÖ¾ÖŸÖÓ. ´Öã—Öê (‹êÃÖÖ) »ÖÖŸÖÖ Æîü…
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 11
´ÖÖ—Öß ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖú †ÖŸµÖÖ ´Öê¸üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü ²Öã†Ö
´ÖÖ¬Ö¾Öß : †µµÖÖ ×úŸÖß ¯ÖãÃŸÖÓú? úÖµÖ ¾ÖÖ“Öæ ´ÖÖ¬Ö¾Öß : ÆüÖµÖ ¸üÖ´Ö ×úŸÖ−Öß ¯ÖãÃŸÖëú Æïü? ÃÖ´Ö—
†Ö×Ö úÖµÖ −ÖúÖê, úÖÆüß“Ö ÃÖã“ÖŸÖ −ÖÖÆüßµÖ. Ö −ÖÆüß †ÖŸÖÖ ŒµÖÖ ¯ÖœæÑü †Öî¸ü ŒµÖÖ −Ö ¯ÖœæÑü…
ˆÙ´Ö»ÖÖ : µÖÆü ´Öê¸üß ²Öã†Ö úÖ ú´Ö¸üÖ Æîü… ¾ÖÆü
ˆÙ´Ö»ÖÖ : Æüß ´ÖÖ—µÖÖ †ÖŸµÖÖ“Öß ÖÖê»Öß †ÖÆêü. ŸÖß ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖ ´Öë ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ¯ÖœÍüÖŸÖß Æïü…
´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖÖŸÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ×¿Öú¾ÖŸÖê. ´ÖÖ¬Ö¾Öß : ¾ÖÆü ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü »Öê×ÖúÖ ³Öß Æïü −Ö?
´ÖÖ¬Ö¾Öß : ŸµÖÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü »Öê×ÖúÖÆüß †ÖÆêüŸÖ −ÖÖ? ˆÙ´Ö»ÖÖ : ÆüÖÑ, ÃÖÖ£Ö Æüß ú×¾Ö×µÖ¡Öß ³Öß… ˆ−Æëü
ˆÙ´Ö»ÖÖ : ÆüÖêµÖ ŸÖ¸ü †Ö×Ö ú¾Ö×µÖ¡ÖßÆüß! ×ŸÖ»ÖÖ ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ¸êü ¯Öã¸üÃúÖ¸ü ×´Ö»ÖŸÖê Æïü… µÖê ÃÖ²Ö
Öæ¯Ö ¯Öã¸üÃúÖ¸ü ×´ÖôûŸÖÖŸÖ. Æêü ÃÖÖôêû ×ŸÖ“Öê“Ö ˆ−Æüà êú ¯Öã¸üÃúÖ¸ü Æïü… ˆ−Ö ÃÖê ×´Ö»Ö−Öê êú
¯Öã¸üÃúÖ¸ü! ×ŸÖ»ÖÖ ³Öê™üÖµÖÃÖÖšüß Öæ¯Ö »ÖÖêú ×»Ö‹ ²ÖÆãüŸÖ ÃÖê »ÖÖêÖ †ÖŸÖê Æïü… ¯Ö¡ÖúÖ¸ü
µÖêŸÖÖŸÖ. ×ŸÖ“µÖÖ ´Öã»ÖÖÖŸÖß ‘ÖêµÖÖÃÖÖšüß ˆ−ÖÃÖê ÃÖÖÖÖŸúÖ¸ü »Öê−Öê †ÖŸÖê Æïü… ˆ−Öêú
¾ÖÖŸÖÖÔÆü¸ü µÖêŸÖÖŸÖ. ×ŸÖ“Öß Ã¾ÖÖÖ¸üß ¯ÖÏ¿ÖÓÃÖú ˆ−Öêú ÆüÃŸÖÖÖ¸ü êú ×»Ö‹ †ÖŸÖê
‘ÖêµÖÖú¸üŸÖÖ ×ŸÖ“Öê “ÖÖÆüŸÖê µÖêŸÖÖŸÖ. ×ŸÖ“ÖÖ Æïü… ˆ−ÖÃÖê ÃÖ»ÖÖÆü »Öê−Öê êú ×»Ö‹ µÖã¾ÖÖ
ÃÖ»»ÖÖ ‘µÖÖµÖ»ÖÖ ŸÖ¹ýÖ ´Öã»ÖÓ-´Öã»Öß µÖêŸÖÖŸÖ. »Ö›üêú-»Ö›Íü×úµÖÖÑ †ÖŸÖß Æïü…
´ÖÖ¬Ö¾Öß : ´Öï ³Öß ˆ−ÖÃÖê ×´Ö»Ö−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖß ÆæÑü…
´ÖÖ¬Ö¾Öß : ´Ö»ÖÖÆüß ŸµÖÖÓ−ÖÖ ³Öê™üÖµÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ˆÙ´Ö»ÖÖ : ŸÖã´Æêü †¾Ö¿µÖ ×´Ö»ÖÖŸÖß ÆæÑü… µÖã¾ÖÖ
ˆÙ´Ö»ÖÖ : •Öºþ¸ü ³Öê™ü¾ÖŸÖê ŸÖã»ÖÖ! ŸÖ¹ýÖ »Ö›Íüêú »Ö›Íü×úµÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ²ÖÖŸÖë ú¸ü−ÖÖ,
´Öã»ÖÖ´Öã»Öà¿Öß Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üÖÓ, ŸµÖÖÓ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ˆ−Öúß ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ÃÖã−Ö−ÖÖ, †¯Ö−Öß ˆ−ÖúÖê
‹êúÖÓ, †Ö¯Ö»µÖÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ ‹êú¾ÖÖÓ, ÃÖã−ÖÖ−ÖÖ, ˆ−Öêú ÃÖÖ£Ö †Ö−Öê¾ÖÖ»Öê ú»Ö êú
ŸµÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖêÖÖ·µÖÖ ˆªÖ“Öß Ã¾Ö¯−ÖÓ ÃÖ¯Ö−Öê ¤êüÖ−ÖÖ ²Öã†Ö úÖê †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü…
¯ÖÖÆüÖÓ, †ÖŸµÖÖ»ÖÖÆüß †Ö¾Ö›üŸÖÓ. ´ÖÖ¬Ö¾Öß : ¾Öê ¸êü×›ü†Öê †Öî¸ü ¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö ¯Ö¸ü ³Öß
´ÖÖ¬Ö¾Öß : ŸµÖÖ ¸êü×›ü†Öê, ™üß.¾Æüß. ¾Ö¸ü ú×¾ÖŸÖÖ ¯ÖÖšü ú¸üŸÖß Æïü −Ö? ŸÖã´Ö ˆ−Öúß
úÖ¾µÖ¾ÖÖ“Ö−ÖÆüß ú¸üŸÖÖŸÖ −ÖÖ? ŸÖæ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ Æü´Öê¿ÖÖ ÃÖã−ÖŸÖß ÆüÖê −Ö?
ú×¾ÖŸÖÖ −ÖêÆü´Öß ‹êúŸÖêÃÖ −ÖÖ? ˆÙ´Ö»ÖÖ : Æü´Öê¿ÖÖ −ÖÆüà… ¯Ö¸ü •Ö²Ö ³Öß ˆ−Öêú
ˆÙ´Ö»ÖÖ : −ÖêÆü´Öß“Ö −ÖÖÆüß. ¯ÖÖ ×ŸÖ»ÖÖ ú¬Öß ¯ÖÖÃÖ ÃÖ´ÖµÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü, ´Öï ˆ−Öêú ¯ÖÖÃÖ
ú¬Öß ¾Öêôû †ÃÖŸÖÖê ´ÖÖ ´Öß ×ŸÖ“µÖÖ•Ö¾Öôû ˆ−Öúß ú×¾ÖŸÖÖ ÃÖã−Ö−Öê •ÖÖ ²ÖîšüŸÖß ÆæÑü…
•ÖÖ‰ú−Ö ²ÖÃÖŸÖê ×ŸÖ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ‹êúÖµÖ»ÖÖ. ˆ−Öúß ×´Ö¡Ö´ÖÓ›ü»Öß ú×¾ÖŸÖÖ ¯ÖÖšü êú ×»Ö‹
×ŸÖ“Öß ÃÖ¾ÖÔ ×´Ö¡Ö´ÖÓ›üôûß ú×¾ÖŸÖÖ ‡ú½üÖ ÆüÖêŸÖß Æîü… ÃÖ²Ö †¯Ö−Öß †¯Ö−Öß
¾ÖÖ“ÖÖµÖú¸üŸÖÖ •Ö´ÖŸÖÖŸÖ. ŸÖê †Ö¯ÖÖ¯Ö»µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ÃÖã−ÖÖŸÖê Æïü… ú³Öß-ú³Öß ŸÖÖÓ²Öê,
ú×¾ÖŸÖÖ ‹êú¾ÖŸÖÖŸÖ. ú¬Öß ú¬Öß ŸÖÖÓ²Öê,
²ÖÖ»Öú×¾Ö, µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ, ²ÖÖê¸üú¸ü,
¯ÖÖšü 11 119
²ÖÖ»Öú¾Öß, µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ, ²ÖÖê¸üú¸ü, ¯ÖÖ›üÖÖÑ¾Öú¸ü, ãúÃÖã´ÖÖÖÏ•Ö †Ö×¤ü †−Öêú

¯ÖÖ›üÖÖ¾Öú¸ü, ãúÃÖã´ÖÖÖÏ•Ö †¿ÖÖ †−Öêú ´ÖÆüÖ−Ö ú×¾ÖµÖÖë úß ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ¯ÖœÍüŸÖê Æïü…
´ÖÆüÖ−Ö ú¾Öà“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ. ÃÖ²Ö ú×¾ÖŸÖÖ ¯ÖÖšü ´Öë ´Ö−Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖê Æïü…
¾ÖÖ“ÖŸÖÖ−ÖÖ ÃÖÖôêû ¸ÓüÖæ−Ö •ÖÖŸÖÖŸÖ. ´ÖÖ¬Ö¾Öß : ´Öã—Öê ³Öß ‹ú ²ÖÖ¸ü ˆ−Öúß ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ
´ÖÖ¬Ö¾Öß : ´Ö»ÖÖÆüß ‹ú¤üÖ ‹êúÖµÖ“µÖÖ †ÖÆêüŸÖ ÃÖã−Ö−Öß Æïü… ¯Ö¸ü ŸÖã—Öê ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ÃÖ´Ö—Ö ´Öë
ŸµÖÖÓ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ. ¯ÖÖ ŸÖã»ÖÖ ÃÖ´Ö•ÖŸÖÖŸÖ †ÖŸÖß Æïü ŒµÖÖ? ´Öê¸êü ¯Ö»»Öê ŸÖÖê ãú”û −ÖÆüà
ú×¾ÖŸÖÖ? ´Ö»ÖÖ ŸÖ¸ü úÖÆüß“Ö ÃÖ´Ö•ÖŸÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ…
−ÖÖÆüß. ˆÙ´Ö»ÖÖ : ²Öã†Ö ²ÖÆãüŸÖ †“”ûß ŸÖ¸üÆü ÃÖê ÃÖ´Ö—
ˆÙ´Ö»ÖÖ : †ÖŸµÖÖ Öæ¯Ö ”ûÖ−Ö ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö ÃÖÖÓÖŸÖê. ÖÖú¸ü ²ÖŸÖÖŸÖß Æïü… ²Öã†Ö úÆüŸÖß Æïü ×ú
†ÖŸµÖÖ ´ÆüÖŸÖê ú×¾ÖŸÖÖ ÃÖ´Ö•ÖµÖÖÃÖÖšüß ú×¾ÖŸÖÖ ÃÖ´Ö—Ö−Öê êú ×»Ö‹ ˆÃÖ ´Öë ¯Öæ¸üß
ŸµÖÖŸÖ ¸ÓüÖæ−Ö •ÖÖÖÓ ´ÖÆ¢¾ÖÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ŸÖ¸üÆü ›æü²Ö−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü… ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ ŒµÖÖ, ´Öï
ÃÖ´Ö•ÖÖÓ“Ö úÖµÖ, ´Öß ŸÖ¸ü ú×¾ÖŸÖÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖ ŸÖÖê ú×¾ÖŸÖÖ ×»ÖÖ−Öê úÖ ¯ÖÏµÖÖÃÖ ú¸üŸÖß ÆæÑü…
¯ÖÏµÖŸ−Ö ú¸üŸÖê. †ÖŸµÖÖú›æü−Ö ¤ãü¹ýÃŸÖ ²Öã†Ö ÃÖê ´Öê¸üß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ÃÖã¬ÖÖ¸ü
ú¸ü¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖê. ú¸ü¾ÖÖŸÖß ÆæÑü…
´ÖÖ¬Ö¾Öß : ²Öã†Ö ÖÖ»Öß ÃÖ´ÖµÖ ´Öë ŒµÖÖ ú¸üŸÖß Æïü?
´ÖÖ¬Ö¾Öß : †ÖŸµÖÖ ×¸üúÖ´µÖÖ ¾ÖêôûÖŸÖ úÖµÖ ˆÙ´Ö»ÖÖ : Æü´Ö ¤üÖê−ÖÖë ‘Öæ´Ö−Öê •ÖÖŸÖë Æïü… ˆÃÖ ¯Öß”êû
ú¸üŸÖÖŸÖ? úß ¯ÖÆüÖ›Íüß ¯Ö¸ü… †ÃŸÖ ÆüÖêŸÖÖ ÃÖæµÖÔ,
ˆÙ´Ö»ÖÖ : †Ö´Æüß ¤üÖê‘Öß ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê ŸµÖÖ ÃÖã−ÖÆü¸üß †Ö³ÖÖ ´Öë −ÖÆüÖŸÖê ¯Öê›Íü, ´ÖÓ¤ü-´ÖÓ¤ü
¯ÖÖšüß´ÖÖÖ“µÖÖ ™êüú›üß¾Ö¸ü! ´ÖÖ¾ÖôûŸÖÖ ÃÖæµÖÔ, Æü¾ÖÖ ´Öë —Öæ»ÖŸÖê ¯Ö¢ÖÖë úÖê ¤êüÖŸÖê Æãü‹ ²Öîšêü
ÃÖÖê−Öê¸üß ÃÖæµÖÔ ¯ÖÏúÖ¿ÖÖŸÖ −ÖÆüÖŸÖß —ÖÖ›Óü, ´ÖÓ¤ü ¸üÆüŸÖê Æïü… ú³Öß-ú³Öß µÖæÓ Æüß ”û••Öê ¯Ö¸ü
´ÖÓ¤ü ¾ÖÖ·µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ›üÖê»ÖŸÖß ¯ÖÖ−ÖÓ ¯ÖÖÆüÖŸÖ Ö›Íêü ¸üÆüŸÖê Æïü… “Ö»ÖŸÖê Æãü‹ ¸üÖÃŸÖÖë, ¤üÖî›ÍüŸÖê
²ÖÃÖŸÖÖê. ú¬Öß ú¬Öß −ÖãÃÖŸµÖÖ“Ö ÃÖ••ÖÖÓŸÖ Æãü‹ »ÖÖêÖÖë, ¤üÖî›ÍüŸÖê Æãü‹ ¾ÖÖÆü−ÖÖë, •ÖÖ´ÖÖÖŸÖê
ˆ³µÖÖ ¸ÖüÆüÖŸÖÖê. ¾ÖÖÆüŸÖê ¸üÃŸÖê, ¯ÖôûŸÖß ×¤üµÖÖë úÖê ¤êüÖŸÖê Æïü… úÖê‡Ô ³Öß ²ÖÖŸÖ ²Öã†Ö
´ÖÖÖÃÖÓ, ¬ÖÖ¾ÖŸÖß ¾ÖÖÆü−ÖÓ, —ÖÖ´ÖÖŸÖê ×¤ü¾Öê êú ÃÖÖ£Ö ¤êüÖŸÖê Æãü‹ ´Ö•ÖÖ †ÖŸÖÖ Æîü… ´Öï
¯ÖÖÆüÖŸÖÖê. ãúšü»ÖßÆüß ÖÖêÂ™ü †ÖŸµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ²Öã†Ö úÖê ²ÖÆãüŸÖ ´Ö•ÖÌê¤üÖ¸ü “Öß•Öë ×¤üÖÖŸÖß
¯ÖÖÆŸÖÖ−ÖÖ ´Ö•ÖÖ µÖêŸÖê. ´Öß †ÖŸµÖÖ»ÖÖ Öæ¯Ö ÆæÑü…
ÖÓ´ÖŸÖß-•Ö´ÖŸÖß ¤üÖÖ¾ÖŸÖê… ´ÖÖ¬Ö¾Öß : ×−Ö¿“ÖµÖ Æüß ŸÖã´Ö ³ÖÖµÖ¾ÖÖ−Ö ÆüÖê! ²Öã†Ö
êú úÖ¸üÖ ŸÖã´Æëü ¤ãü×−ÖµÖÖ úÖê ¤êüÖ−Öê úß −Ö‡Ô
´ÖÖ¬Ö¾Öß : Ö¸Óü“Ö ŸÖæ ³ÖÖµÖ¾ÖÖ−Ö †ÖÆêüÃÖ ²Ö‘Ö! Æüß ¥üÛÂ™ü ×´Ö»ÖŸÖß Æîü…
†ÖŸµÖÖ´Öãôêû ŸÖã»ÖÖ •ÖÖÖú›êü ²Ö‘ÖÖµÖ“Öß ˆÙ´Ö»ÖÖ : ŸÖã´Ö Æü´ÖÖ¸êü µÖÆüÖÑ †ÖŸÖß ¸üÆüÖ ú¸üÖê…
−Ö¾Öß−Ö“Ö ¥üÂ™üß ×´ÖôûŸÖê †ÖÆêü. ´Öê¸üß ²Öã†Ö ŒµÖÖ ŸÖã´ÆüÖ¸üß ³Öß ²Öã†Ö −ÖÆüà Æîü?
ˆÙ´Ö»ÖÖ : ŸÖæ Æüß µÖêŸÖ •ÖÖ −ÖÖ †Ö´Ö“µÖÖú›êü! ´ÖÖ—
Öß †ÖŸµÖÖ ŸÖß ŸÖã—ÖßÆüß †ÖŸµÖÖ −ÖÖÆüß úÖ?
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖú ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü
ÃÖã“ÖŸÖ −ÖÖÆüß ÃÖ´Ö—Ö ´Öë −ÖÆüà †ÖŸÖÖ
³Öê™üÖµÖÃÖÖšüß ×´Ö»Ö−Öê êú ×»Ö‹
´Öã»ÖÖÖŸÖß ´Öã»ÖÖúÖŸÖë, ÃÖÖÖÖŸúÖ¸ü
¾ÖÖŸÖÖÔÆü¸ü ¯Ö¡ÖúÖ¸ü
‘ÖêµÖÖú¸üŸÖÖ »Öê−Öê êú ×»Ö‹
“ÖÖÆüŸÖê ¯ÖÏ¿ÖÓÃÖú
ÃÖ»»ÖÖ ÃÖ»ÖÖÆü
ŸÖ¹ýÖ µÖã¾ÖÖ
ˆªÖ“Öß Ã¾Ö¯−ÖÓ ú»Öêú ÃÖ¯Ö−Öê
úÖ¾µÖ¾ÖÖ“Ö−Ö ú×¾ÖŸÖÖ ¯ÖÖšü
×ŸÖ“µÖÖ•Ö¾Öôû ˆÃÖêú ¯ÖÖÃÖ
¸ÓüÖæ−Ö •ÖÖŸÖÖŸÖ ´Ö−Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖê Æïü
×¸üúÖ´µÖÖ ¾ÖêôûÖŸÖ ±ãúÃÖÔŸÖ êú ÃÖ´ÖµÖ
¯ÖÖšüß´ÖÖÖ“µÖÖ ¯Öß”êû úß
™êüú›üß¾Ö¸ü ¯ÖÆüÖ›Íüß ¯Ö¸ü
´ÖÖ¾ÖôûŸÖÖ ÃÖæµÖÔ œü»ÖŸÖÖ ÃÖæ¸ü•Ö
ÃÖÖê−Öê¸üß ÃÖã−ÖÆü¸üÖ
−ÖÆüÖŸÖß —ÖÖ›êü −ÖÆüÖŸÖê ¯Öê›Íü ü
›üÖê»ÖŸÖß ¯ÖÖ−ÖÓ ›üÖê»ÖŸÖê ¯Ö¢Öê
ÃÖ••ÖÖ ”û••ÖÖ
¬ÖÖ¾ÖÖê ¤üÖî›Íü−ÖÖ
—ÖÖ´ÖÖŸÖê ×¤ü¾Öê •ÖÖ´ÖÖÖŸÖê ×¤üµÖê
•ÖÖÖú›êü ²Ö‘ÖÖµÖ“Öß ¤ãü×−ÖµÖÖ úß ŸÖ¸ü±ú ¤êüÖ−Öê úß
¥üÂ™üß ¥üÛÂ™ü
†³µÖÖÃÖ
1) ˆÙ´Ö»ÖÖ“Öß †ÖŸµÖÖ úÖµÖ ú¸üŸÖê?
2) ˆÙ´Ö»ÖÖ“µÖÖ †ÖŸµÖÖ»ÖÖ ³Öê™üÖµÖÃÖÖšß úÖêÖ úÖêÖ µÖêŸÖÓ?
3) †ÖŸµÖÖ»ÖÖ úÖµÖ †Ö¾Ö›üŸÖÓ?
4) †ÖŸµÖÖ ¾Ö ×ŸÖ“Öß ×´Ö¡Ö´ÖÓ›üôûß úÖêÖÖúÖêÖÖ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ?
5) ú×¾ÖŸÖÖ ÃÖ´Ö•ÖµÖÖÃÖÖšüß úÖµÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÓ †ÖÆüê?
6) †ÖŸµÖÖ ×¸üúÖ´µÖÖ ¾ÖêôûÖŸÖ úÖµÖ ú¸üŸÖê?
¯ÖÖšü 11 121
II ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ ¾ÖÖŒµÖ
²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´ÖÖ¬Ö¾Öß»ÖÖ †ÖŸµÖÖ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ......... †ÖÆêüŸÖ. (‹êúÖê)
´ÖÖ¬Ö¾Öß»ÖÖ †ÖŸµÖÖ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ‹êúÖµÖ“µÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
1) ´Ö»ÖÖ ŸÖã—µÖÖ¿Öß Ö¯¯ÖÖ ......... †ÖÆêüŸÖ. (´ÖÖ¸üÖê)
2) ŸÖã»ÖÖ ×¯ÖÏµÖÖ»ÖÖ ......... †ÖÆêü. (³Öê™üÖê)
3) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ›üÖëÖ¸ü ......... ......... †ÖÆêü. (“ÖœüÖê)
4) †Ö´ÆüÖ»ÖÖ Æêü ÃÖ¾ÖÔ †ÖÓ²Öê ......... †ÖÆêüŸÖ. (ÖÖÖê)
5) ¸üÖêú¿Ö»ÖÖ ÆüÖŸÖ Ã¾Ö“”û ......... †ÖÆêüŸÖ. (¬ÖãÖê)
6) ÃÖã´Ö−Ö»ÖÖ ÖÖÖÓ ......... †ÖÆêü. (ÖÖÖê)
7) ŸµÖÖ ×¯Ö»»ÖÖ»ÖÖ ¤æü¬Ö ......... †ÖÆêü. (×¯ÖÖê)
8) †Ö´ÆüÖ»ÖÖ “ÖÆüÖ ......... †ÖÆêü. (‘ÖêÖê)
9) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ»ÖÖ ......... †ÖÆêü úÖ? (•ÖÖÖê)
10) †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ......... †ÖÆêüŸÖ. (¾ÖÖ“ÖÖê)
III ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ
²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †ÖŸµÖÖ“Öê ×´Ö¡Ö ú×¾ÖŸÖÖ ......... •Ö´ÖŸÖÖŸÖ. (¾ÖÖ“ÖÖê)
ü †ÖŸµÖÖ“Öê ×´Ö¡Ö ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ •Ö´ÖŸÖÖŸÖ.
1) ´ÖÖ—Öê †Ö›Ôü¾Ö×›ü»Ö ŸÖß£ÖÔÖê¡Ö ......... •ÖÖŸÖÖŸÖ. (²Ö‘ÖÖê)

2) ŸÖã—Öß †Ö‡Ô ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ......... •ÖÖŸÖê. (†ÖÖÖê)
3) ŸÖã´Æüß ¤üÖê‘Öß †³µÖÖÃÖ ......... ²ÖÃÖÖ. (ú¸üÖê)
4) †Ö´Æüß ¬Ö›üÖ ......... ÃÖã¹ýü¾ÖÖŸÖ ú¸üŸÖÖê. (×»Ö×ÆüÖê)
5) ¯ÖÏúÖ¿Ö ŸÖã»ÖÖ ......... Æü¾ÖÓ úÖ? (²ÖÖê»ÖÖ¾ÖÖê)
6) ×¯ÖÏµÖÖ ŸÖê ¯Ö×¸ü¯Ö¡Ö ......... ÃÖÖÓÖŸÖê. (¯ÖÖšü¾ÖÖê)
7) ŸÖê ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖÂÖÖ ......... ‡£Öê µÖêŸÖÖŸÖ. (×¿ÖúÖê)
8) ŸÖß ×¯Ö»»ÖÓ ¤æü¬Ö ......... »ÖÖÖŸÖÖŸÖ. (×¯ÖÖê)
9) ŸµÖÖ ¤üÖê‘ÖÖÓ−ÖÖ ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖŸÖ ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (×³Ö•ÖÖê)
10) †Ö¯ÖÖ Öêôû ......... •ÖÖ‰úµÖÖ. (ÖêôûÖê)
IV ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸üú ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ˆÙ´Ö»ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ »ÖÖÖŸÖê
ˆÙ´Ö»ÖÖ»ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖÖµÖ“µÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
1) ´Öß ÃÖÖ›üß †ÖÖÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖê.
2) ×¯ÖÏµÖÖ Öêôû ÖêôûÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖê.
3) †Ö´Æüß ¯ÖÃÖÖ¸üÖ †Ö¾Ö¸üÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.
4) ŸÖã´Æüß −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üÖµÖ»ÖÖ »ÖÖÖŸÖÖ.

5) ´ÖÖ¬Ö¾Ö ¸ü´ÖÖ¿Öß ²ÖÖê»ÖÖµÖ»ÖÖ »ÖÖÖŸÖÖê.
6) ÃÖã“ÖêŸÖÖ ¯Ö¡Ö ×»ÖÆüÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖê.
7) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú −Ö¾Öê ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬ÖÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ.
8) ãú¡µÖÖ“Öß ×¯Ö»»ÖÓ ¤æü¬Ö ¯µÖÖµÖ»ÖÖ »ÖÖÖŸÖÖŸÖ.
9) †Ö¯ÖÖ ™üß.¾Æüß. ¾Ö¸ü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.
V ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ
²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †ÖŸµÖÖ»ÖÖ ......... ×ŸÖ“Öê ¯ÖÏ¿ÖÓÃÖú µÖêŸÖÖŸÖ. (³Öê™üÖê)
†ÖŸµÖÖ»ÖÖ ³Öê™üµÖÖÃÖÖšüß ×ŸÖ“Öê ¯ÖÏ¿ÖÓÃÖú µÖêŸÖÖŸÖ.
1) ´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ......... •ÖÖŸÖê. (²Ö‘ÖÖê)
2) ŸÖæ ‘Ö¸üß ......... ×−Ö‘ÖŸÖÖêÃÖ. (•ÖÖÖê)
3) ŸÖã´Æüß ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖŸÖ ......... ²ÖÖÆêü¸ü •ÖÖŸÖÖ. (×³Ö•ÖÖê)
4) †Ö´Æüß †ÖÓ²Öê ......... £ÖÖÓ²ÖŸÖÖê. (ÖÖÖê)
5) ¸ü´Öê¿Ö —ÖÖ›êü ......... •ÖÖŸÖÖê. (»ÖÖ¾ÖÖê)
6) ÃÖã´Ö−Ö Ö¯¯Ö ......... ÖãÖÖ¾ÖŸÖê. (¸ÖüÆÖê)
7) ŸµÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ´Öã»Öß ......... ‘Ö¸üß µÖêŸÖÖŸÖ. (−Ö™üÖê)
8) ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö ™üß.¾Æüß. ......... †Ö´Ö“µÖÖú›êü µÖêŸÖÖŸÖ. (²Ö‘ÖÖê)
9) †Ö¯ÖÖ ¯ÖãÃŸÖú ......... ŸµÖÖ ÖÖê»ÖßŸÖ •ÖÖŸÖÖê. (¿ÖÖê¬ÖÖê)
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ
²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ˆÙ´Ö»ÖÖ»ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (ú¸ü)
ˆÙ´Ö»ÖÖ»ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ú¸üÖÓ †Ö¾Ö›üŸÖÓ.
1) ´Ö»ÖÖ Ö¯¯ÖÖ ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (´ÖÖ¸ü)
2) ŸÖã»ÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (•ÖÖ)
3) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¸êü×›ü†Öê ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (‹êú)
4) †Ö´ÆüÖ»ÖÖ −ÖÖ™üú ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (¯ÖÆüÖ)
5) ¸üÖ´Öæ»ÖÖ “ÖÆüÖ ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (ú¸ü)
6) ÃÖã“ÖêŸÖÖ»ÖÖ ¤üÖ×Ö−µÖÖÓ−Öß ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (´Öœü)
7) ¿ÖÖ´Ö¸üÖ¾ÖÖÓ−ÖÖ ™êüú›üß¾Ö¸ü ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (“Öœü)
8) ŸµÖÖ ´Öã»Öà−ÖÖ ±ãú»ÖÓ ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (ŸÖÖê›ü)
9) †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ²ÖÖÖêŸÖ ......... †Ö¾Ö›üŸÖÓ. (×±ú¸ü)
¯ÖÖšü 11 123
VII ²ÖÖµÖà †Öê¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖ×Æü−Öß †Öê¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÆüß †£ÖÔ ÃÖê ×´Ö»ÖÖ−Ö
úß×•Ö‹…
1. ¾ÖÖÆüŸÖê —ÖÖ›ü
—ÖÖ´ÖÖŸÖê ¾ÖÖÆü−Öê
¬ÖÖ¾ÖŸÖß ÃÖæµÖÔ
›üÖê»ÖŸÖê ¸üÃŸÖê
›üÖ´ÖÖŸÖê ×¤ü¾Öê
¯ÖôûŸÖÖ ¯ÖÖµÖ
ˆ›üŸÖÖ ‘ÖÖê›üÖ
ˆÖ¾ÖŸÖÖ ¯ÖÖê¯Ö™ü
2. ²ÖÖµÖà †Öê¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖ×Æü−Öß †Öê¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÆüß †£ÖÔ ÃÖê ×´Ö»ÖÖ−Ö
úß×•Ö‹…
—ÖÖ´ÖÖÖÖ¸üß ÃÖæµÖÔ
¬ÖÖ¾ÖÖÖ¸üß ‘ÖÖê›üÖ
¯ÖôûÖÖ¸üÖ ¾Ö¸üÖŸÖ
ˆ›üÖÖ¸üÖ −Ö¤üß
´ÖÖ»Ö ¾ÖÖÆüÖÖ¸üß ¯ÖÖê¯Ö™ü
¸ü›üÖÖ¸üÖ ´Öã»ÖÖÖ
´ÖÖ¾ÖôûÖÖ¸üÖ ´ÖÖ»ÖÖÖ›üß
¾ÖÖÆÖÖ¸üß ´Öã»ÖÖß
VIII úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
'ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü' ÆüÖ ¿Ö²¤ü ü ......... (´ÆüÖÖê) úß ´Ö»ÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü ¯ÖÏê´Ö“ÖÓ¤ü
......... (†Öšü¾ÖÖê). ŸÖê †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖ»Öê ‹ú ´ÖÆüÖ−Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü ......... . (†ÖÆêü)
ŸµÖÖÓ“µÖÖ 'ÖÖê¤üÖ−Ö', 'ú±ú−Ö' µÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ †−Öêú éúŸÖß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ......... . (†ÖÆêü) 'ÖÖê¤üÖ−Ö' ÊÖ
¸ü“Ö−Öê¾Ö¸ü ‹ú ×“Ö¡Ö¯Ö™üÆüß †ÖÆêü.
Ö¸üß²Öß, ¿ÖÖêÂÖÖ, •Ö´Öß−Ö¤üÖ¸üß ¯Ö¨üŸÖß µÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö‘ÖÖŸÖú ÖÖêÂ™üà−ÖÖ
ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¸ü“Ö−ÖÖÓ«üÖ¸êü ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ¯Öãœêü ......... (šêü¾ÖÖê) †Ö×Ö µÖÖ ÖÖêÂ™üà²Ö§ü»Ö
×¾Ö“ÖÖ¸ü ......... (ú¸üÖê) ¯ÖÏê×¸üŸÖ ú¸üŸÖÖŸÖ.
IX ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ú×¾ÖŸÖÖ ‹êúŸÖê. ´Öß ´Öî×¡ÖÖà−ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ‹êú¾ÖŸÖê.
1) ‡£Öê »Ö−ÖÓ •ÖãôûŸÖÖŸÖ. úÖúÖ »Ö−Ö ......... .
2) †Ö´Æüß ¯Ö×Æ»µÖÖ ¸üÖÓÖêŸÖ ²ÖÃÖŸÖÖê. ‡ŸÖ¸üÖÓ−ÖÖ ´ÖÖ¡Ö ´ÖÖÖ“µÖÖ ¸üÖÓÖêŸÖ ......... .
3) ´Öã»ÖÓ †Ö•ÖÖ¸ü¯ÖÖÖŸÖæ−Ö ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ. ›üÖòŒ™ü¸ü ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ †Ö•ÖÖ¸ü¯ÖÖÖŸÖæ−Ö ......... .
4) ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖæ−Ö ÃÖÖ´ÖÖ−Ö †ÖÖŸÖê. ´Öß ¸üÖ´ÖÖÖ›ü¶Öú›æü−Ö ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ......... .
5) ´Öß ²ÖÖµÖúÖê•Ö¾Öôû “ÖÆüÖ ´ÖÖÖŸÖÖê. ´Öß †Öò×±úÃÖÖŸÖ ÃÖÆüúÖ·µÖÖÓÃÖÖšüß “ÖÆüÖ ...... .

6) ²ÖÖôû ‹ú™üÖ“Ö ÖêôûŸÖÖê. †Ö‡Ô²ÖÖ²ÖÖ ²ÖÖôûÖ»ÖÖ ......... .
7) ÃÖÖ¯ÖÖ»ÖÖ ´Öã»Öê ‘ÖÖ²Ö¸üŸÖÖŸÖ. ÃÖÖ¯Ö ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ......... .
X 'ÖêôûÖê' ×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ´Öß ......... . ´Öß »ÖÆüÖ−Ö ³ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ ......... .
2) ŸÖæ ......... . ŸÖæ ×´Ö¡ÖÖÓ−ÖÖ ......... .
3) ŸÖã´Æüß ......... . ŸÖã´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ»µÖÖ ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ......... .
4) †Ö´Æüß ......... . †Ö´Æüß ÃÖÖóµÖÖÓ−ÖÖ“Ö ......... .
5) †Ö¯ÖÖ ......... . †Ö¯ÖÖ ‡ŸÖ¸üÖÓ−ÖÖÆüß ......... .
6) ¿ÖÖÓŸÖÖ ......... . ¿ÖÖÓŸÖÖ »ÖÆüÖ−Ö ²ÖÖ×ÆüÖß»ÖÖ ......... .
7) ¸ü´Öê¿Ö ......... . ¸ü´Öê¿Ö ²ÖÖ»Ö¾ÖÖ›üßŸÖ»µÖÖ ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ......... .
8) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ´Öã»ÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ......... . ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ......... .
9) ´Ö¬Öãú¸ü¸üÖ¾Ö ......... . ´Ö¬Öãú¸ü¸üÖ¾Ö −ÖÖŸÖ¾ÖÓ›üÖ−ÖÖ ......... .
XI ¯ÖÏŸµÖêú Ö›ü ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
†ÖÆêüŸÖ †Ö´ÆüÖ»ÖÖ −Ö¾ÖÓ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖÖµÖ“ÖÓ

†ÖÆêü ×ŸÖ»ÖÖ †ÖŸµÖÖ“Öß ¯ÖãÃŸÖú †ÖÖÖµÖ“µÖÖ
†ÖÆêü ŸµÖÖÓ−ÖÖ −Ö¾µÖÖ úÖ¤Óü²Ö·µÖÖ ×¿Ö¾ÖÖµÖ“Öß
†ÖÆêüŸÖ ŸÖã»ÖÖ “ÖÖÓÖ»Öê ¯ÖãÃŸÖÓú ‹êúÖµÖ“Öß
†ÖÆêüŸÖ †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ •Öã−Öß ÖÏÓ£Ö ×»ÖÆüÖµÖ“ÖÖ
†ÖÆêüŸÖ ´Ö»ÖÖ −Ö¾ÖÖ ú£ÖÖÃÖÓÖÏÆü šêü¾ÖÖµÖ“ÖÖ
ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖúÖÓ“µÖÖ ÃÖÆü¾ÖÖÃÖÖŸÖ
´ÖÖ—ÖÖ Öæ¯ÖÃÖÖ ¾Öêôû µÖÖ ¾ÖÖ“Ö−ÖÖ»ÖµÖÖŸÖ •ÖÖŸÖÖê. Ö¸Óü ŸÖ¸ü Æêü ´ÖÖ—ÖÓ ×´Ö¡Ö´ÖÓ›üôû“Ö †ÖÆêü.
‡£Ö»Öê ×´Ö¡Ö †ÖÆêüŸÖ ‡£Ö»Öß ¯ÖãÃŸÖÓú! ¯ÖÏŸµÖêúÖ“Öê Ã¾Ö³ÖÖ¾Ö ×−Ö¸üÖôêû! ãúÖß ×¾Ö−ÖÖê¤üß ãúÖß ÖÓ³Öß¸ü!
ãúÖÖ“Öß ú£ÖÖ ¤ü¤Ôü³Ö¸üß ŸÖ¸ü ãúÖÖ“Öß Æü»Öúß ±ãú»Öúß! ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸Óü ×´Öôû¾ÖµÖÖÃÖÖšüß
ãúšêüÆüß •ÖÖ¾ÖÓ »ÖÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. ´ÖÖ—µÖÖ ÃÖÖóµÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸Óü ‡£Öê“Ö ×´ÖôûŸÖÖŸÖ. ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ
ú¸üµÖÖÃÖÖšüßÆüß ±úŒŸÖ ‡£Öê µÖê‰ú−Ö ²ÖÃÖÖ¾ÖÓ. ÃÖÖôÓû •ÖÖ ×±ú¸üŸÖÖ µÖêŸÖÓ. ÖôûÖôûŸÖê —Ö¸êü,
¾ÖÖÆŸµÖÖ −ÖªÖ, —Öã»ÖŸÖê ¯Öæ»Ö, ÃÖ´Öã¦Öü“µÖÖ ˆÃÖôûŸµÖÖ »ÖÖ™üÖ, ÃÖ´Öã¦üÖŸÖ»µÖÖ ›üÖ´ÖÖŸµÖÖ ²ÖÖê™üß,
²Ö±úÖÔ“Öê ŸÖ™ †Ö×Ö ¾Öî¸üÖÖ ¾ÖÖôû¾ÖÓ™ü ÃÖÖ¸Óü úÖÆüß ‡£Öê ²ÖÃÖæ−Ö ¯ÖÖÆŸÖÖ µÖêŸÖÓ. ÃÖÖ·µÖÖ •ÖÖÖ“ÖÓ ¤ü¿ÖÔ−Ö
µÖÖ ¯ÖãÃŸÖúÖÓŸÖæ−Ö ‘Ö›üŸÖÓ. ´Öß ŸÖÖÃÖ−ÖË ŸÖÖÃÖ ‡£Öê ¾ÖÖ“ÖŸÖ ²ÖÃÖŸÖê. ¾ÖÖ“ÖÖÓ Æüß“Ö ´ÖÖ—Öß ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ´ÖÖêšüß
ú¸ü´ÖÖæú! µÖÖ ¯ÖãÃŸÖúÖÓ“Öê »ÖêÖú Æêü ´ÖÖ—Öê ÃÖÖêÃÖÖêµÖ¸êü!
¯ÖÖšü 11 125
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
¾ÖÖ“Ö−ÖÖ»ÖµÖ ¯ÖãÃŸÖúÖ»ÖµÖ
×´Ö¡Ö´ÖÓ›üôû ×´Ö¡Ö ´ÖÓ›ü»Öß
•ÖÖ ¤ãü×−ÖµÖÖ, ÃÖÓÃÖÖ¸ü
—Ö¸êü —Ö¸ü−Öê
¾ÖÖÆüŸµÖÖ ²ÖÆüŸÖß
ˆÃÖôûŸµÖÖ »ÖÖ™üÖ ˆ”û»ÖŸÖß »ÖÆü¸ëü
²Ö±úÖÔ“Öê ŸÖ™ü ²Ö±Ôú úß ¤üß¾ÖÖ¸ü
¾Öî¸üÖÖ ¾Öß¸üÖ−Ö
ú¸ü´ÖÖæú ´Ö−ÖÖê¸Óü•Ö−Ö
ÃÖÖêÃÖÖêµÖ¸êü ÃÖÖê-ÃÖÓ²ÖÓ¬Öß
†³µÖÖÃÖ

1) »Öê×Öêú“Öê ×´Ö¡Ö´ÖÓ›üôû úÖêÖŸÖê †ÖÆêü?
2) »Öê×Öêú»ÖÖ ¾ÖÖ“Ö−ÖÖ»ÖµÖÖŸÖ ²ÖÃÖæ−Ö úÖêÖúÖêÖŸµÖÖ ÖÖêÂ™üß ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ×´ÖôûŸÖÖŸÖ?
3) •ÖÖÖ“ÖÓ ¤ü¿ÖÔ−Ö »Öê×Öêú»ÖÖ ãúšæü−Ö ‘Ö›üŸÖÓ?
4) »Öê×Öêú“Öß ú¸ü´ÖÖæú úÖêÖŸÖß?
5) '−ÖÖŸÖê¾ÖÖ‡Ôú' ÆüÖ †£ÖÔ †ÃÖ»Öê»ÖÖ úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü µÖÖ ¯Ö×¸ü“”êû¤üÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü?
II −Öß“Öê '¸ÓüÖÖê' ‡ÃÖ ¿Ö²¤ü êú †−Öêú †£ÖÔ ¤êüŸÖê Æãü‹ “ÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‹ Ö‹ Æîü… ‡ÃÖß ¯ÖÏúÖ¸ü †Öî¸ü
“ÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
1) ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“Ö−ÖÖŸÖ ÃÖÖôê ¸ÓüÖæ−Ö •ÖÖŸÖÖŸÖ.
2) ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö ¸ÓüÖÖŸÖ µÖêŸÖÓ.
3) ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö ”ûÖ−Ö ¸ÓüÖŸÖÓ.
4) ÆüÖêôûßŸÖ ´ÖÖ—Öê ÃÖÖôêû ú¯Ö›êü ¸ÓüÖŸÖÖŸÖ.
III −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹…
1) ×´Ö¡Ö, ²ÖÖßÃÖ, ÃÖÆüß, ú¸ü´ÖÖæú, ÃÖÖêÃÖÖêµÖ¸êü
2) Ã¾ÖÖÖ¸üß, ´Ö−ÖÖê¸Óü•Ö−Ö, ¤üÖêÃŸÖ, −ÖÖŸÖê¾ÖÖ‡Ôú, ¯Öã¸üÃúÖ¸ü
IV −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ÃÖÆüß •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹…
1) ×¾Ö−ÖÖê¤üß, ¯ÖÏ¿−Ö, ¾Öî¸üÖÖ, ŸÖ¹ýÖ, ˆªÖ
2) ¾Öé¨ü, ÃÖã¯Ößú, ÖÓ³Öß¸ü, ˆ¢Ö¸ü, úÖ»Ö
V ãú”û ÃÖÓ–ÖÖ†Öë ´Öë '¾ÖÖ−Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›Íüú¸ü −Ö‹ ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ³ÖÖµÖ + ¾ÖÖ−Ö = ³ÖÖµÖ¾ÖÖ−Ö
‡ÃÖß ¯ÖÏúÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖêÓ ´Öë '-¾ÖÖ−Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›Íüú¸ü −Ö‹ ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖÖ‡‹ †Öî¸ü ˆ−ÖúÖ
¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¯ÖÏµÖÖêÖ úß×•Ö‹…
¬Ö−Ö ........., ÖãÖ ........., −Ö¿Öß²Ö ........., úŸÖéÔŸ¾Ö ......... .
VI "†µµÖÖ! ×úŸÖß ¯ÖãÃŸÖÓú!" úÖ †£ÖÔ Æîü, '‡£Öê Öæ¯Ö ¯ÖãÃŸÖÓú †ÖÆêüŸÖ." (µÖÆüÖÑ úÖ±úß ¯ÖãÃŸÖëú Æïü…)
‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü −Öß“Öê ×¤ü‹ Æãü‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú †£ÖÔ ×»Ö×Ö‹ †Öî¸ü ¤üÖê †−µÖ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
1) ¾ÖÖ! ×úŸÖß ÃÖãÓ¤ü¸ü ¤êüÖÖ¾ÖÖ!
2) ”ûÖ−Ö! ×úŸÖß “ÖÖÓÖ»Öê ´ÖÖÔú ×´Öôû¾Ö»ÖêÃÖ!
3) ²ÖÖ¯Ö¸êü! ×úŸÖß ú×¾ÖŸÖÖ ×»Ö×Æü»µÖÖ †ÖÆêüÃÖ!
VII 'ŸÖÖÃÖ−ÖËŸÖÖÃÖ' µÖÖ−Öê 'Öæ¯Ö ŸÖÖÃÖ' (²ÖÆãüŸÖ ¤êü¸ü ŸÖú) ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü - ×¤ü¾ÖÃÖ, ´Ö×Æü−Öê, ¾ÖÂÖÔ, µÖãÖ ‡−Ö
¿Ö²¤üÖë ÃÖê †Öî¸ü ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖÖ‡‹…
VIII ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹…

´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öê •Ö−Ö•Öß¾Ö−Ö ÃÖ´Ö•ÖµÖÖÃÖÖšüß, ŸµÖÖŸÖ»µÖÖ −ÖªÖÓ“µÖÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖß“Öß Ö¸ü•Ö
†ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“µÖÖ •Ö−Ö•Öß¾Ö−ÖÖŸÖ −ÖªÖÓ“Öê ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ Ã£ÖÖ−Ö †ÖÆêü. ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß, éúÂÖÖ,
úÖêµÖ−ÖÖ, ³Öß´ÖÖ, ŸÖÖ¯Öß, ×Ö¸üÖÖ, ²ÖÖê¸üß, −ÖÖÖ ‡. ŸµÖÖ −ÖªÖ †ÖÆêüŸÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öê ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ¤îü¾ÖŸÖ
'×¾ÖšüÖê²ÖÖ' ¯ÖÓœü¸ü¯Öæ¸ü»ÖÖ †ÖÆêü. ¯ÖÓœü¸ü¯Öæ¸ü»ÖÖ •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ“Ö ¾ÖÖÆüŸÖß ³Öß´ÖÖ−Ö¤üß ×¤üÃÖŸÖê. ×ŸÖ“Öê
¾ÖÖÔ−Ö ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ÃÖÓŸÖú¾Öß ³ÖÛŒŸÖ¸üÃÖÖŸÖ ´Ö−Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ³Öß´ÖÖ−Ö¤üß“Öê ¾ÖÖÔ−Ö ú¸üÖµÖ»ÖÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ
†Ö¾Ö›üŸÖê. ÃÖÓŸÖú¾Öà×¿Ö¾ÖÖµÖ ´Ö¸üÖšüß úÖ¾µÖÖ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü“Ö ú¸ü¾ÖŸÖ −ÖÖÆüß.
IX ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹…

ú×¾ÖŸÖÖ ú¸ü−ÖÖ ‹ú ‡Ô¿¾Ö¸üßµÖ ¤êü−Ö Æîü… ú×¾ÖŸÖÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê ²ÖÆãüŸÖ Æüß ³ÖÖ¾Öãú ¯ÖÏ¾Öé×¢Ö
êú ÆüÖêŸÖê Æïü… ú×¾Ö †¯Ö−Öê †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ êú ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÖ, ¯ÖÏéú×ŸÖ êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö ºþ¯Ö •ÖîÃÖê ¯Öê›Íü-¯ÖÖî¬Öê,
−Ö×¤üµÖÖÑ, ¯Ö¾ÖÔŸÖ, “ÖÖÑ¤ü-ÃÖæ¸ü•Ö, ÃÖ´ÖãÓ¤ü¸ü †Ö×¤ü ¯Ö¸ü ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ¸ü“ÖŸÖê Æïü… ÆüÖÃµÖ-¾µÖÓµÖ úß ³Öß
Æü»úß-±ãú»úß ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ×»ÖÖß •ÖÖŸÖß Æïü… ú×¾ÖŸÖÖ ÃÖã−Öú¸ü ˆÃÖ ´Öë ›æü²Öú¸ü ˆÃÖúÖ †Ö−ÖÓ¤ü
»Öê−ÖÖ Æüß ú×¾ÖŸÖÖ úß ÃÖÖ£ÖÔúŸÖÖ Æîü…
X ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸üÖ úß×•Ö‹…

(ÃÖÖÓÖŸÖê, ú¸üŸÖê, ú¸üŸÖÖŸÖ, •Ö´ÖŸÖÖŸÖ, ÃÖ´Ö•Öæ−Ö, ‹êúŸÖÖŸÖ, ú¸üŸÖê, ´ÖÆ¢¾ÖÖ“ÖÓ, †ÖÆêü,
×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ, ¸üÃŸÖê, Ö¤üá, ¾ÖÖ™üŸÖê, —ÖÖ´ÖÖŸÖê, ¬ÖÖ¾ÖŸÖß, ×¤ü¾Öê, ÃÖ••ÖÖŸÖ)
¯ÖÖšü 11 127
´ÖÖ—Öß †ÖŸµÖÖ ”ûÖ−Ö ú×¾ÖŸÖÖ ......... ×ŸÖ“µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ŸÖß ´Ö»ÖÖ ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö .........
. ×ŸÖ“Öê “ÖÖÆüŸÖß ×´Ö¡Ö´ÖÓ›üôûß ×ŸÖ“µÖÖú›êü ......... . ŸÖê ú×¾ÖŸÖÖ¾ÖÖ“Ö−Ö ......... †Ö×Ö ú×¾ÖŸÖÖ
......... . †ÖŸµÖÖ ´ÆüÖŸÖê ú×¾ÖŸÖÖ ......... ‘µÖÖµÖ»ÖÖ ŸµÖÖÓŸÖ ÖãÓÖ ÆüÖêÖÓ ±úÖ¸ü ......... ........
. ´ÖÖ—Öß †ÖŸµÖÖ ¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö, ¸êü×›ü†Öê¾Ö¸ü ¯ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö ......... . ´ÖÖ—µÖÖ †ÖŸµÖÖ´Öãôêû
´Ö»ÖÖ •ÖÖÖú›êü ²Ö‘ÖÖµÖ“Öß −Ö¾Öß−Ö ¥üÂ™üß ×´ÖôûÖ»Öß ......... .
´Öß ´ÖÖ—µÖÖ †ÖŸµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¸üÖê•Ö ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ™êüú›üß¾Ö¸ü ......... •ÖÖŸÖê. †Ö´Æüß
¤üÖê‘Öß ......... ˆ³µÖÖ ¸üÖÆüŸÖÖê. ¸üÃŸµÖÖ¾Ö¸ü“Öê ......... ×¤ü¾Öê, ¾ÖÖÆüŸÖê ........., ......... ¾ÖÖÆü−Öê,
¸üÃŸµÖÖ¾Ö¸ü“Öß ......... ²Ö‘ÖŸÖÖê. †ÖŸµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü Æêü ÃÖ¾ÖÔ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ´Ö»ÖÖ ±úÖ¸ü ´Ö•ÖÖ ......... .
XI †¯Ö−Öß ³ÖÖÂÖÖ êú ×úÃÖß ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ‹ú †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö×Ö‹…
I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
ŸÖß ´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖÖµÖ»ÖÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê. ¾ÖÆü ´Öã—Ö ÃÖê ²Öîšü−Öê úÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖß Æîü…
ŸÖß ´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖÖµÖÃÖÖšüß †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê. ¾ÖÆü ´Öã—ÖÃÖê ²Öîšü−Öê ÆêüŸÖã †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖß Æîü…
ŸÖß ´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖÖµÖ¯Öã¸üŸÖÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê. ¾ÖÆü ´Öã—ÖÃÖê ²Öîšü−Öê-³Ö¸ü úÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖß Æîü…
ŸÖß ´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖÖµÖ“ÖÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê. ¾ÖÆü ´Öã—ÖÃÖê ²Öîšü−Öê úÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖß Æîü…
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ´Öë ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ êú ÃÖÖ£Ö '-†ÖµÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›üú¸ü
'»ÖÖ/“ÖÖ, ÃÖÖšüß/¯Öã¸üŸÖÖ' ×¾Ö³ÖŒŸÖß ¯ÖÏŸµÖµÖÖë, ¯Ö¸üÃÖÖÖí úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ Æãü†Ö Æîü… ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ÃÖê '†ÖµÖ'
¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›ü−Öê ÃÖê ¾ÖÆü ‹ú ¯ÖÏúÖ¸ü úÖ ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ“Öß ÃÖÓ–ÖÖ ²Ö−ÖŸÖÖ Æîü ×•ÖÃÖÃÖê ×¾Ö³ÖŒŸÖß ¯ÖÏŸµÖµÖ
¯Ö¸üÃÖÖÔ •ÖÖê›êü •ÖÖ ÃÖúŸÖê Æîü… ‹êÃÖê ¯ÖÏµÖÖêÖ ×ÎúµÖÖ ú¸ü−Öê úÖ ˆ§üê¿µÖ/ÆêüŸÖæ/“ÖÖÆü ×¾Ö³ÖŒŸÖß ¯ÖÏŸµÖµÖ
êú †−ÖãÃÖÖ¸ü Ã¯ÖÂ™ü ú¸üŸÖê Æïü…
II ´Ö¸üÖšüß ´Öë '-†ÖµÖ»ÖÖ' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú‡Ô ¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖê ×úµÖÖ •ÖÖ ÃÖúŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
´Öß ´Ö¸üÖšüß ²ÖÖê»ÖÖµÖ»ÖÖ ×¿ÖúŸÖÖê. ´Öï ´Ö¸üÖšüß ²ÖÖê»Ö−ÖÖ ÃÖßÖŸÖÖ ÆæÑü…
´Ö»ÖÖ ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ †Ö¾Ö›üŸÖÓ. ´Öã—Öê ¯ÖãÃŸÖú ¯ÖœÍü−ÖÖ †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü…
ŸÖÖê ²ÖÖê»ÖÖµÖ»ÖÖ ÃÖã¹ý¾ÖÖŸÖ ú¸üŸÖÖê. ¾ÖÆü ²ÖÖê»Ö−ÖÖ ¿Öã¹ý ú¸üŸÖÖ Æîü…
III '-†ÖµÖ“ÖÖ' êú ºþ¯Ö ¯Ö×¸ü¾ÖÙŸÖŸÖ ³Öß ÆüÖêŸÖê Æïü…

1) †ÖŸÖÖ ÃÖÖóµÖÖÓ−Öß Ö¯¯Ö ²ÖÃÖÖµÖ“ÖÓ. †²Ö ÃÖ²ÖúÖê “Öã¯Ö ¸üÆü−ÖÖ Æîü…
2) ´Ö»ÖÖ ÃÖÖôêû ²ÖÃÖÖµÖ“ÖÖ †ÖÖÏÆü ÃÖ²Ö ´Öã—ÖÃÖê ²Öîšü−Öê úÖ †ÖÖÏÆü ú¸üŸÖê Æïü…
ú¸üŸÖÖŸÖ.
3) ŸµÖÖ»ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖµÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ˆÃÖê Ãæú»Ö •ÖÖ−ÖÖ Æîü…
4) ŸµÖÖ»ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖµÖ“Öß †ÖÆêü. ˆÃÖê ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖ−Öß Æîü…

5) †Ö¯ÖÖ “ÖÆüÖ ‘µÖÖµÖ“ÖÖ úÖ? Æü´Öë “ÖÖµÖ ¯Öß−Öß Æîü ŒµÖÖ?
IV ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖ ¯ÖÏµÖÖêÖÖë úÖê ¤êü×Ö‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ−ÖÖ ÃÖÖôêû ¸ÓüÖæ−Ö •ÖÖŸÖÖŸÖ. ÃÖ²Ö ú×¾ÖŸÖÖ ¯ÖÖšü ´Öë ´Ö−Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖê Æïü…
2) ãúšü»ÖßÆüß ÖÖêÂ™ü †ÖŸµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü úÖê‡Ô ³Öß ²ÖÖŸÖ ²Öã†Ö êú ÃÖÖ£Ö ¤êüÖŸÖê
¯ÖÖÆüÖŸÖÖ−ÖÖ ´Ö•ÖÖ µÖêŸÖê. Æãü‹ ´Ö•ÖÖ †ÖŸÖÖ Æîü…
3) ŸÖÖê úÖ´Ö ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ÖÖÖÓ ´ÆüÖŸÖÖê. ¾ÖÆü úÖ´Ö ú¸üŸÖê Æãü‹ ÖÖ−ÖÖ ÖÖŸÖÖ Æîü…
•Ö²Ö ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ‹ú úŸÖÖÔ ¤üÖê ×ÎúµÖÖ‹Ñ ‹ú ÃÖÖ£Ö ú¸üŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö ¯ÖÆü»Öß ×ÎúµÖÖ ´Öë '-
ŸÖÖ−ÖÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü…
V ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ×»Öú éú¤ÓüŸÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×−Ö´−ÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
¬ÖÖ¾ÖŸÖß ¾ÖÖÆü−ÖÓ (¤üÖê›üŸÖê Æãü‹ ¾ÖÖÆü−Ö)
−ÖÆüÖŸÖß —ÖÖ›Óü (−ÖÆüÖŸÖê ¯Öê›Íü)
›üÖê»ÖŸÖß ¯ÖÖ−ÖÓ (—Öæ»ÖŸÖê ¯Ö¢Öë)
¯ÖôûŸÖß ´ÖÖÖÃÖÓ (¤üÖî›ÍüŸÖê Æãü‹ »ÖÖêÖ)
VI ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¯ÖÏê¸üÖÖ£ÖÔú ×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë '†¾Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›üŸÖê Æïü…
‡ÃÖêú ²ÖÖ¤ü úÖ»Ö ¾ÖÖ“Öú †Öî¸ü Ø»ÖÖ - ¯Öã¹ýÂÖ ÃÖæ“Öú ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖŸÖê Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) †ÖŸµÖÖú›æü−Ö ú×¾ÖŸÖÖ ¤ãüºþÃŸÖ ²Öã†Ö ÃÖê ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ šüßú
ú¸ü¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖê. ú¸ü¾ÖÖ »ÖêŸÖß ÆæÑü…
2) •Öºþ¸ü ³Öê™ü¾ÖŸÖê ŸÖã»ÖÖ. ŸÖã´Æëü †¾Ö¿µÖ ×´Ö»ÖÖŸÖß ÆæÑü…
3) ŸÖê †Ö¯ÖÖ¯Ö»µÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ‹êú¾ÖŸÖÖŸÖ. ÃÖ²Ö †¯Ö−Öß †¯Ö−Öß ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ÃÖã−ÖÖŸÖê Æïü…
VII ³ÖÖ.¸üÖ.ŸÖÖÓ²Öê - (•Ö−´Ö 27.10.1873, •Ö−´ÖÖÖÑ¾Ö ´ÖãÓÖÖ¾Ö»Öß-´Ö¬µÖ³ÖÖ¸üŸÖ, ´ÖéŸµÖæ 7.12.1941)

‡−ÖúÖ ¯Öæ¸üÖ −ÖÖ´Ö ³ÖÖÃú¸ ü¸üÖ´Ö“ÖÓ¦ü ŸÖÖÓ²Öê Æîü… '¯ÖÏÖµÖ¯ÖÏ³ÖÖ' †Öî¸ü 'ŸÖÖÓ²Öê µÖÖÓ“Öß ÃÖ´ÖÖÏ
ú×¾ÖŸÖÖ' µÖê ‡−Öêú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖ ÃÖÓÖÏÆü Æïü… ‡−Öúß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ˆŸú™ü ÖêµÖ
³ÖÖ¾Ö−ÖÖ úÖ †Ö×¾ÖÂúÖ¸ü (ÖêµÖŸÖÖ) †Öî¸ü ÃÖÖï¤üµÖÔ ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ êú ¯ÖÏ×ŸÖ ¹ý—ÖÖ−Ö Æïü… ¾Öê ´Öæ»ÖŸÖ„
³ÖÖ¾Ö¯ÖÏ¬ÖÖ−Ö ÖßŸÖÖë êú ¸ü“Ö×µÖŸÖÖ Æïü… '›üÖêôêû Æêü •Öã»Ö´Öß Ö›êü', '−Ö¾Ö¾Ö¬Öæ ×¯ÖÏµÖÖ ´Öß
²ÖÖ¾Ö¸üŸÖê', 'úôÖ ûµÖÖ »ÖÖÖ»µÖÖ •Öß¾ÖÖ', '•Ö−Ö ¯Öôû³Ö¸ü ´ÆüÖŸÖß»Ö ÆüÖµÖ ÆüÖµÖ', '×¸üúÖ´Öê
´Ö¬Öã‘Ö™ü', 'ºþ¦üÖÃÖ †Ö¾ÖÖÆü−Ö' †Ö×¤ü ‡−Öúß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ Æïü… ‡−Ö úß ãú”û
ú×¾ÖŸÖÖ†Öë úÖ ˆ¤üÖ. 'úôûÖ µÖÖ »ÖÖÖ»µÖÖ •Öß¾ÖÖ' ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö 'ÃÖÓÖßŸÖ ¯ÖÖ×ÖÖÏÆüÖ'
(»ÖêÖú †Ö“ÖÖµÖÔ ¯ÖÏ»ÆüÖ¤ü êú¿Ö¾Ö †¡Öê) •ÖîÃÖê −ÖÖ™üúÖë ´Öë ³Öß ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æïü… ¾Öê
¯ÖÖšü 11 129
'†Ö¬Öã×−Öú ´Ö¸üÖšüß Öß×ŸÖúÖ¾µÖ ÃÖÓ¯ÖÏ¤üÖµÖ' êú ¯ÖÏ¾ÖŸÖÔú ³Öß Æîü… ¾Öê 1937 ÃÖê ¾ÖÖ»Æêü¸ü
ÃÖÓÃ£ÖÖ−Ö êú ¸üÖ•Öú¾Öß £Öê…
VIII ²ÖÖ»Öú×¾Ö - (•Ö−´Ö 13.8.1890, ´ÖéŸµÖã 5.5.1918) ‡−Ö úÖ ¯Öæ¸üÖ −ÖÖ´Ö ¡µÖÓ²Öú ²ÖÖ¯Öæ•Öß šüÖë²Ö¸êü
'²ÖÖ»Öú×¾Ö' Æîü… ‡−Ö úÖ •Ö−´Ö ÖÖ−¤êü¿Ö êú ¬Ö¸üÖÖÖÑ¾Ö ´Öë Æãü†Ö £ÖÖ †Öî¸ü ´ÖéŸµÖã
ÖÖ−¤êü¿Ö ´Öë Æüß ³ÖÖ¤ü»Öß ¸êü»¾Öê Ã™êü¿Ö−Ö êú ¯ÖÖÃÖ ¸êü»Ö úß ¯Ö™ü¸üß ¯ÖÖ¸ü ú¸üŸÖê Æãü‹ ¸êü»¾Öê
†¯Ö‘ÖÖŸÖ ´Öë Æãü‡Ô £Öß… '±ãú»Ö¸üÖÖß' ‡−Ö úÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖÃÖÓÖÏÆü Æîü… '†Öî¤ãÓü²Ö¸üü',
'±ãú»Ö¸üÖÖß', '×−Ö—ÖÔ¸üÖÃÖ', 'ÁÖÖ¾ÖÖ´ÖÖÃÖ', 'ÃÖÓ¬µÖÖ¸ü•Ö−Öß', 'Öê›ü¶ÖŸÖß»Ö ¸üÖ¡Ö' †Ö×¤ü
‡−Öúß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ Æïü… ¾Öê '×−ÖÃÖÖÔú×¾Ö' êú ºþ¯Ö ´Öë •ÖÖ−Öê •ÖÖŸÖê Æïü… ÖêµÖŸÖÖ,
¯ÖÏÖéú×ŸÖú ÃÖÖï¤üµÖÔ úÖ ×“Ö¡ÖÖ †Ö×¤ü ‡−Öúß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë úß ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ Æïü… ‡−Öúß
ãú”û ú×¾ÖŸÖÖ†Öë úÖ ˆ¤üÖ. 'Ö¤Ôü ÃÖ³ÖÖêŸÖß ¸üÖ−Ö ÃÖÖ•ÖÖß' ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö 'ÃÖÓÖßŸÖ
´ÖÃŸµÖÖÓ¬ÖÖ' (»ÖêÖú ¾ÖÃÖÓŸÖ úÖ−Öê™üú¸ü) •ÖîÃÖê −ÖÖ™üúÖë ´Öë ³Öß ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æïü…
IX µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ - (•Ö−´Ö 1.3.1899, •Ö−´Ö ÖÖÑ¾Ö “ÖÖ±úôû, ×•Ö.ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ, ´ÖéŸµÖã 26.11.1985) ‡−ÖúÖ
¯Öæ¸üÖ −ÖÖ´Ö µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ ×¤ü−Öú¸ü ¯ÖëœüÖ¸üú¸ü 'µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ' Æîü… ¾Öê ²Ö›ÍüÖê¤üÖ ÃÖÓÃ£ÖÖ−Ö êú
¸üÖ•Öú¾Öß £Öê… ‡−Æëü ¿ÖÖÃÖ−Ö −Öê '´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ú×¾Ö' ˆ¯ÖÖ×¬Ö ÃÖê ÃÖ´´ÖÖ×−ÖŸÖ ×úµÖÖ £ÖÖ…
‡−ÆüÖë−Öê 'ÖÓ›üúÖ¾µÖ, ú×¾ÖŸÖÖ´ÖÖ»ÖÖ, ×¾Ö»ÖÖ×¯ÖúÖ, ÃÖÓÖß×ŸÖúÖ, ¤üß‘ÖÔúÖ¾µÖ ŸÖ£ÖÖ
´ÖÆüÖúÖ¾µÖ úß ¸ü“Ö−ÖÖ úß Æïü… 'µÖ¿ÖÖê¬Ö−Ö', 'µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖß', 'µÖ¿ÖÖê×−Ö¬Öß', 'µÖ¿ÖÖê×Ö¸üß',
'µÖ¿ÖÖêÖÓ¬Ö', '•ÖµÖ´ÖÓÖ»ÖÖ', '×¿Ö¾Ö”û¡Ö¯ÖŸÖß' †Ö×¤ü ‡−Öêú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖÃÖÓÖÏÆü Æïü…
'−µÖÖÆüÖ¸üß“Öê ÖÖÖê', '‘Ö¸ü', '‘ÖÖŸÖ', '¯ÖÏê´ÖÖ“Öß ¤üÖî»ÖŸÖ' †Ö×¤ü ‡−Öúß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ
Æïü… ‡−Öúß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë úÖî™ãÓü×²Öú, ¯ÖÏê´Ö×¾ÖÂÖµÖú, Öî¸üºþœüß, †−µÖÖµÖ,
ÃÖ´ÖÖ•Ö¾Öé¢Öß, Ã¾Ö×¾Ö“ÖÖ¸ü, ¯ÖÏ³Öã³ÖŒŸÖß, •ÖÖ−Ö¯Ö¤ü•Öß¾Ö−Ö †Ö×¤ü ×¾ÖÂÖµÖÖë úÖ ×“Ö¡ÖÖ
†ÖŸÖÖ Æïü… ‡−Öúß ãú»Ö 14 ¯ÖãÃŸÖëú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æïü… ¾Öê ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü '¸ü×¾Ö×ú¸üÖ ´ÖÓ›ü»Ö' êú
ÃÖ¤üÃµÖ £Öê… ‡−ÆüÖë−Öê úÖ¾µÖÖÖµÖ−Ö »ÖÖêú×¯ÖÏµÖ ×úµÖÖ… ‡−ÆüÖë−Öê 'ŸÖÖ¸üúÖ−ÖÖ£Ö' ˆ¯Ö−ÖÖ´Ö
ÃÖê ¯ÖÆü»Öß ú×¾ÖŸÖÖ ¯ÖÏúÖ×¿ÖŸÖ úß… 1921 ´Öë ²Ö›ÍüÖê¤üÖ ´Öë Æãü‹ †×Ö»Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ
´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ÃÖÓ´Öê»Ö−Ö ´Öë ‡−ÆüÖë −Öê †¯Ö−Öß ú×¾ÖŸÖÖ ¯ÖœÍüß †Öî¸ü ŸÖ²Ö ÃÖê 'µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ'
−ÖÖ´Ö ÃÖê ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æãü‹… ‡−ÆüÖë−Öê '†Ö‡Ô' 'ÃÖÖ¸ÓüÖß¾ÖÖ»ÖÖ', '×“Ö¡ÖúÖ¸ü', 'ú¾Öß',
'²ÖÖ»ÖÖÓ¬Ö¾ÖÔ' †Ö×¤ü ¾µÖÛŒŸÖ×“Ö¡ÖÖÖŸ´Öú ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ³Öß ×»ÖÖß Æïü… ‡−Öúß ú×¾ÖŸÖÖ
ÖêµÖ †Öî¸ü ³ÖÖ¾ÖÖêŸú™ü Æîü… ‡−Öêú ×¾Ö“ÖÖ¸ü †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤üß £Öê… ¾Öê 1950 ´Öë ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´Öë Æãü‹
†×Ö»Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ÃÖÓ´Öê»Ö−Ö êú †¬µÖÖ ¸üÆü “Öãêú Æïü…
X ²ÖÖê¸üú¸ü - (•Ö−´Ö 30.11.1910, ´ÖéŸµÖã 8.7ü.1984) ‡−ÖúÖ ¯Öæ¸üÖ −ÖÖ´Ö ²ÖÖôûéúÂÖ ³ÖÖ¾ÖÓŸÖ
²ÖÖê¸üú¸ü ŸÖ£ÖÖ '²ÖÖúß²ÖÖ' Æîü… '•Öß¾Ö−Ö-ÃÖÓÖßŸÖ', '¤æü¬ÖÃÖÖÖ¸ü', '×“Ö¡Ö¾ÖßÖÖ', '×ÖŸÖÖ¸ü',
'†Ö−ÖÓ¤ü³Öî¸ü¾Öß', '“ÖÖÓ¤üÖ¾Öê»Ö', '“Öî¡Ö¯Öã−Ö¾Ö' †Ö×¤ü ‡−Öêú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖ ÃÖÓÖÏÆü Æïü…
'´ÖÖ—µÖÖ ÖÖê¾µÖÖ“µÖÖ ³Öæ´ÖßŸÖ', 'Ö›ü¶Ö −ÖÖ¸üôû ´Ö¬ÖÖ“Öê', 'Ö›ü¤ü ×−Öôêû Ö›ü¤ü ×−Öôêû,
•Ö»Ö¤ü ³Ö¹ý×−Ö †Ö»Öê', '¿ÖÖÓŸÖß“ÖÖ •ÖµÖ•ÖµÖúÖ¸ü', 'ŸÖ¾Ö −ÖµÖ−ÖÖÓ“Öê ¤ü»Ö Æü»Ö»Öê Ö',
'ÃÖÖ²Ö¸ü´ÖŸÖß“µÖÖ úÖšüß', '•Öß¾Ö−Ö ŸµÖÖÓ−ÖÖ úôû»Öê ÆüÖê', '´Ö•Ö »ÖÖê³ÖÃÖ ÆüÖ ‡Æü»ÖÖêú
Æü¾ÖÖ', 'ÃÖ¸üß¾Ö¸ü ÃÖ¸üß †Ö»µÖÖ Ö' †Ö×¤ü ‡−Öúß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ Æïü… ‡−ÆüÖë−Öê
¯ÖÏÖéú×ŸÖú ÃÖÖï¤üµÖÔ ×“Ö¡ÖÖ, ¯ÖÏÖµÖ úß ×¾Ö×³Ö®Ö ”û™üÖ‹Ñ †Öî¸ü ´ÖÓÖ»Ö³ÖÖ¾Ö−ÖÖ†Öë ÃÖê
†ÖêŸÖ¯ÖÏÖêŸÖ ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ¸ü“Öß Æïü… ‡−Öúß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë †×¬ÖúŸÖ¸ü ÖÖê¾ÖÖ †Öî¸ü †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ
êú ¯ÖÏéú×ŸÖ úÖ ×“Ö¡ÖÖ †ÖŸÖÖ Æïü…
XI ¯ÖÖ›üÖÖ¾Öú¸ü- (•Ö−´Ö 10.3.1929) ‡−ÖúÖ ¯Öæ¸üÖ −ÖÖ´Ö ´ÖÓÖê¿Ö êú¿Ö¾Ö ¯ÖÖ›üÖÖ¾Öú¸ü Æîü… ‡−Öêú
'¬ÖÖ¸üÖ−ÖéŸµÖ', '×•Ö¯ÃÖß', '×¾Ö¤æüÂÖú', '²ÖÖê»ÖÖÖÖß', 'ÃÖ»ÖÖ´Ö', 'ˆ¤üÖÃÖ²ÖÖê¬Ö' †Ö×¤ü
¯ÖÏ×ÃÖ¨ü úÖ¾µÖ ÃÖÓÖÏÆü Æïü… 'ÃÖÖÓÖ ÃÖÖÓÖ ³ÖÖê»ÖÖ−ÖÖ£Ö ¯ÖÖ‰úÃÖ ¯Ö›êü»Ö úÖµÖ?', 'µÖÖ
•Ö−´ÖÖ¾Ö¸ü µÖÖ •ÖÖµÖÖ¾Ö¸ü ¿ÖŸÖ¤üÖ ¯ÖÏê´Ö ú¸üÖ¾Öê', '†Öê¸ü“Öê µÖêŸÖß»Ö ´ÖÖ—µÖÖ, Æêü“Ö ¿Ö²¤ü
†Öêšüß', ÆüÖŸÖ ŸÖã—ÖÖ ÆüÖŸÖÖŸÖ ¬ÖãÓ¤ü Æüß Æü¾ÖÖ ¸üÖê•Ö ŸÖÖê“Ö “ÖÓ¦ü †Ö•Ö ³ÖÖÃÖŸÖÖê −Ö¾ÖÖ' †Ö×¤ü
‡−Öúß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ Æïü… ÖêµÖŸÖÖ, ¾µÖÓÖ †Öî¸ü ×¾Ö›Óü²Ö−ÖÖ ‡−Öúß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë úß
×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ Æïü… ‡−Öúß ú‡Ô ú×¾ÖŸÖÖ†Öë úÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ´Ö¸üÖšüß ×±ú»´ÖÖë ´Öë ×úµÖÖ ÖµÖÖ
Æîü… ¾Öê ³ÖÖ¾ÖÖßŸÖúÖ¸ü êú ºþ¯Ö ´Öë •ÖÖ−Öê •ÖÖŸÖê Æïü… ‡−ÆüÖë−Öê úÖ¾µÖÖÖµÖ−Ö »ÖÖêú×¯ÖÏµÖ
×úµÖÖ…
¯ÖÖšü 12 131
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 12
“Ö»ÖÖ Öê›ü¶Öú›êü! †Ö†Öê “Ö»Öë ÖÖÑ¾Ö úß †Öê¸ü!
¿ÖêÖ¸ü : µÖÖ µÖÖ ´ÖÓ›üôûß! Öæ¯Ö ×¤ü¾ÖÃÖÖÓ−Öß ×¤üÃÖŸÖ ¿ÖêÖ¸ü : †Ö†Öê, †Ö†Öê… ²Ö›Íêü ×¤ü−ÖÖë êú ²ÖÖ¤ü
†ÖÆüÖŸÖ. úÖµÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ? ×¤üÖê ÆüÖê… ŒµÖÖ úÖê‡Ô ÖÖÃÖ ²ÖÖŸÖ Æïü?
ÃÖãÂÖ´ÖÖ : Ö¸Óü ŸÖ¸ü ÃÖÖóµÖÖÓ−ÖÖ“Ö ³Öê™ÖüµÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ÃÖãÂÖ´ÖÖ : †ÃÖ»Ö ´Öë ×´Ö»Ö−ÖÖ ŸÖÖê ÃÖ³Öß ÃÖê Æîü…
×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ„ ¿ÖêÖ¸ü ³ÖÖ¾Ö•Öà−ÖÖ! ×¾Ö¿ÖêÂÖú¸ü ¿ÖêÖ¸ ³ÖÖ‡ÔÃÖÖÆü²Ö ÃÖê…
ÃÖã¬Öß¸ü : ¿ÖêÖ¸ü, ŸÖã—µÖÖú›êü ‹úÖ ÖÖÃÖ ÃÖã¬Öß¸ü : ¿ÖêÖ¸ü, ŸÖã´ÆüÖ¸êü ¯ÖÖÃÖ ‹ú ÖÖÃÖ úÖ´Ö
úÖ´ÖÖÃÖÖšüß †Ö»ÖÖê †ÖÆêü. Ö¸Óü ŸÖ¸ü ŸÖã»ÖÖ ÃÖê †ÖµÖÖ ÆæÑü… ÃÖ“Ö úÆæÑü ŸÖÖê ŸÖã´ÖÃÖê ‹ú
‹ú ×¾Ö−ÖÓŸÖß ú¸üÖµÖ“Öß †ÖÆêü. ×¾Ö−ÖŸÖß ú¸ü−Öß Æîü…
¿ÖêÖ¸ü : ×¾Ö−ÖÓŸÖß? †¸êü †Ö–ÖÖ ú¸ü †Ö–ÖÖ! ¿ÖêÖ¸ü : ×¾Ö−ÖŸÖß? †¸êü ³Ö‡Ô †Ö–ÖÖ ¤üÖê †Ö–ÖÖ!
ÃÖã¬Öß¸ü : ´Öß †Ö×Ö ÃÖãÂÖ´ÖÖ ¸üÖ´Ö¯Öæ¸ü»ÖÖ ¤ü¾ÖÖÖÖ−ÖÖ ÃÖã¬Öß¸ü : ´Öï †Öî¸ü ÃÖãÂÖ´ÖÖ ¸üÖ´Ö¯Öã¸ü ´Öë ‹ú
úÖœüŸÖ †ÖÆüÖêŸÖ. ŸÖæ Æüß †Ö´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¤ü¾ÖÖÖÖ−ÖÖ ÖÖê»Ö ¸üÆêü Æïü… Æü´ÖÖ¸üß ‡“”ûÖ Æîü
†ÃÖÖ¾ÖÓÃÖ †¿Öß †Ö´Ö“Öß ‡“”ûÖ †ÖÆêü. Æüß ŸÖã´Ö ³Öß Æü´ÖÖ¸üÖ ÃÖÖ£Ö ¤üÖê… µÖê Ã¡Öß¸üÖê Ö
Ã¡Öß¸üÖêÖŸÖ•–Ö †ÖÆêü. ŸÖæ ´Öã»ÖÖÓ“ÖÖ ›üÖòŒ™ü¸ü ×¾ÖÂÖê¿Ö–Ö Æïü, ŸÖã´Ö ²Ö““ÖÖë êú ›üÖòŒ™ü¸ü ÆüÖê… ´Öï
†ÖÆêüÃÖ. ´Öß •Ö−Ö¸ü»Ö ¯ÖÏòŒ™üß¿Ö−Ö¸ü! †Ö¯ÖÖ •Ö−Ö¸»Ö ¯ÖÏòŒ™üß¿Ö−Ö¸ü! Æü´Ö ŸÖß−ÖÖë ×´Ö»Öú¸ü
×ŸÖ‘ÖÓ Öæ¯Ö úÖ´Ö úºþ. Öæ²Ö úÖ´Ö ú¸êÓü…
¿ÖêÖ¸ü : ¬Ö´ÖÔÃÖÓú™ü“Ö úß ¸êü! Öê›Óü! ŸÖê ¤êüÖß»Ö ¿ÖêÖ¸ü : †¸êü… µÖÆü ŸÖÖê ¬Ö´ÖÔÃÖÓú™ Æüßü Æîü… ‹ú
‡ŸÖŒµÖÖ »ÖÖÓ²Ö •ÖÓÖ»ÖÖŸÖ? ŸÖÖê ÖÖÑ¾Ö †Öî¸ü ¾ÖÆü ³Öß ‡ŸÖ−Öß ¤æü¸ü •ÖÓÖ»Ö
´Öë?
ÃÖã¬Öß¸ü : úÖ ¸êü ²ÖÖ²ÖÖ? ŸÖæ ŸÖ¸ü ¯Ö×Æü»µÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö ÃÖã¬Öß¸ü : ŒµÖÖë ³ÖÖ‡Ô! ŸÖã´Ö ŸÖÖê ¯ÖÆü»Öê ÃÖê Æüß ²Ö›Íëü
¬µÖêµÖ¾ÖÖ¤üß †ÖÆêüÃÖ. Öê›ü¶ÖŸÖ •ÖÖµÖ“Öß Ã¾Ö¯−Ö †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤üß ÆüÖê… ÖÖÑ¾Ö ´Öë •ÖÖ−Öê êú ÃÖ¯Ö−Öê
¸ÓüÖ¾ÖŸÖÖêÃÖ. ŸÖæ“Ö ŸÖ¸ü ¯ÖÏê¸üÖÖ¤üÖŸÖÖ †ÖÆêüÃÖ. ÃÖÓ•ÖÖêµÖÖ ú¸üŸÖê ÆüÖê… ŸÖã´Æüà ¯ÖÏê¸üÖÖ ¤üÖŸÖÖ
¿ÖêÖ¸ü : Ã¾Ö¯−Ö ¸ÓüÖ¾ÖÖÓ ×−Ö¸üÖôÓû †Ö×Ö ¯ÖÏŸµÖÖÖŸÖ ÆüÖê…
ú¸üÖÓ ×−Ö¸üÖôÓû! ¿ÖêÖ¸ü : ÃÖ¯Ö−Öê ¤êüÖ−ÖÖ ‹ú ²ÖÖŸÖ Æîü †Öî¸ü
ÃÖã¬Öß¸ü : úÖ¸êü ²ÖÖ²ÖÖ? †ÃÖÓ úÖ ´ÆüÖŸÖÖêÃÖ? ¾ÖÖÃŸÖ×¾ÖúŸÖÖ ´Öë ú¸ü−ÖÖ ¤æüÃÖ¸üß!
¿ÖêÖ¸ü : ŸÖã—µÖÖ ¾Ö×Æü−Öß»ÖÖ“Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü. ŸµÖÖ ÃÖã¬Öß¸ü : ŒµÖÖë ³Ö‡Ô? ‹êÃÖÖ ŒµÖÖë úÆüŸÖê ÆüÖê?
²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ×ŸÖ“Öß ÃÖÓ´ÖŸÖß ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öß! ¿ÖêÖ¸ü : ŸÖã´Ö †¯Ö−Öß ³ÖÖ³Öß ÃÖê Æüß ¯Öæ”ûÖê…
úÖµÖ »ÖŸÖÖ? ŒµÖÖêÓ×ú ‡ÃÖ ²ÖÖ²ÖŸÖ ‡−Öúß ÃÖÆü´Ö×ŸÖ ÃÖ²ÖÃÖê
»ÖŸÖÖ : ³ÖÖ¾Ö•Öß, Öê›ü¶ÖŸÖß»Ö †ÖµÖãÂµÖ ±úÖ¸ü ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ Æîü… ŒµÖÖêÓ »ÖŸÖÖ?
Óú™üÖôû¾ÖÖÖÓ †ÖÆêü. ‡£Öê ´ÖÖ—ÖÓ ´Ö×Æü»ÖÖ´ÖÓ›üô »ÖŸÖÖ : ³ÖÖ‡Ô ÃÖÖÆü²Ö ÖÖÑ¾Ö úß Ø•Ö¤üÖß ²ÖÆãüŸÖ
ˆ²ÖÖ‰ú Æîü… µÖÆüÖÑ ´Öê¸üÖ ´Ö×Æü»ÖÖ ´ÖÓ›ü»Ö Æîü…
†ÖÆêü. ¸üÖê•Ö úÖÆüßŸÖ¸üß −Ö¾Öß−Ö ‘Ö›üŸÖ †ÃÖŸÖÓ.
¸üÖê•Ö úÖÆüßŸÖ¸üß −Ö¾Öß−Ö ×¿ÖúÖµÖ»ÖÖ ×´ÖôûŸÖÓ. µÖÆüÖÑ ¸üÖê•Ö ãú”û −Ö ãú”û −ÖµÖÖ ÆüÖêŸÖÖ ¸üÆüŸÖÖ
´Ö»ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖúÖŸÖ, ×¿Ö¾ÖÖúÖ´ÖÖÓŸÖ ¸üÃÖ Æîü… Æü¸ü ¸üÖê•Ö ãú”û −Ö ãú”û −ÖµÖÖ ÃÖßÖ−Öê
†ÖÆêü. ‡£Öê ŸµÖÖÓ“Öê Öæ¯Ö ¾ÖÖÔ “ÖÖ»Öæ †ÃÖŸÖÖŸÖ. úÖê ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü… ´Öê¸üß ¯ÖÖú ×¾ÖªÖ †Öî¸ü
ŸµÖÖ´Öãôêû ´Öß úÖ´ÖÖŸÖ ÖÔú ¸üÖÆüŸÖê. Æêü ŸÖ¸ü ×ÃÖ»ÖÖ‡Ô ´Öë ¹ý×“Ö Æîü… µÖÆüÖÑ ‡−Öêú ²ÖÆãüŸÖ ÃÖê
×¤ü¾ÖÃÖ ×¤ü¾ÖÃÖ ³Öê™üŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû ´Ö»ÖÖ úÖêÃÖÔ “Ö»ÖŸÖê Æïü… ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Öï Æü¸ü ÃÖ´ÖµÖ
Ã¾ÖŸÖ„“Öê úÖµÖÔÎú´Ö †ÖÖÖ¾Öê“Ö »ÖÖÖŸÖÖŸÖ. ¾µÖÃŸÖ ¸üÆüŸÖß ÆæÑü… ‡−ÖÃÖê ×´Ö»Öê ú‡Ô ú‡Ô
ÃÖÓ¬µÖÖúÖôû ´Öã»ÖÖÓÃÖÖšüß †ÃÖŸÖê. †ÖŸÖÖ ×¤ü−Ö ²ÖßŸÖ •ÖÖŸÖê Æïü… ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Öã—Öê †¯Ö−Öê
ŸÖã´Æüß“Ö ÃÖÖÓÖÖ ´Öß ŸµÖÖ ÖÖ¾ÖÖŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö Ã¾ÖµÖÓ êú úÖµÖÔÎú´Ö ²Ö−ÖÖ−Öê ¯Ö›ÍüŸÖê Æïü… ¿ÖÖ´Ö
úÖµÖ úºþ? ŸÖÖê ²Ö““ÖÖë êú ×»Ö‹ ÆüÖêŸÖß Æîü… †²Ö ŸÖã´Æüà
úÆüÖê ˆÃÖ ÖÖÑ¾Ö ´Öë •ÖÖú¸ü ³Ö»ÖÖ ´Öï ŒµÖÖ
ÃÖãÂÖ´ÖÖ : ¾Ö×Æü−Öß, Öê›ü¶ÖŸÖ ŸÖ¸ü Öæ¯Ö ú¸üŸÖÖ úºÑþÖß?
µÖêµÖÖÃÖÖ¸üÖÓ †ÖÆêü. ‡£Öê ŸÖã´Æüß ×¿ÖúŸÖÖ ÃÖãÂÖ´ÖÖ : ³ÖÖ³Öß•Öß, ÖÖÑ¾Ö ´Öë ŸÖÖê ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹
×ŸÖ£Öê ÖÖ¾ÖÖŸÖ»µÖÖ ²ÖÖµÖúÖÓ−ÖÖ ×¿Öú¾ÖÖ. ²ÖÆãüŸÖ ãú”û Æîü… µÖÆüÖÑ †Ö¯Ö ÃÖßÖŸÖß Æïü…
¾ÖÆüÖÑ •ÖÖú¸ü ÖÖÑ¾Ö úß ÛÃ¡ÖµÖÖë úÖê
»ÖŸÖÖ : ”êû Ö! †Ö´Ö“µÖÖ Œ»Ö²Ö−Öß ¤ü¢Öú ‘ÖêŸÖ»Öê»ÖÓ ×ÃÖÖÖ‡‹…
‹ú Öê›Óü †ÖÆêü. ×ŸÖ£Öê ‹úÆüß ²ÖÖ‡Ô »ÖŸÖÖ : †¸êü ”ûÖê›ÍüÖê! Æü´ÖÖ¸êü Œ»Ö²Ö −Öê ‹ú ÖÖÑ¾Ö
×¿ÖúÖµÖ»ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü −ÖÃÖŸÖê. ¸üÖê•Ö ˆšæü−Ö ÖÖê¤ü ×»ÖµÖÖ Æîü… ¾ÖÆüÖÑ ‹ú ³Öß †Öî¸üŸÖ
ŸµÖÖÓ“Öê −Ö¾Öê ¾µÖÖ¯Ö †ÃÖŸÖÖŸÖ. ¿ÖêŸÖÖŸÖ úÖ´Ö, ÃÖßÖ−Öê êú ×»Ö‹ ŸÖîµÖÖ¸ü −ÖÆüà Æîü… Æü¸ü ¸üÖê•Ö
úÖ¸üÖÖ−µÖÖŸÖ úÖ´Ö! †Ö´Æüß ŸÖ¸ü ¯ÖÖ¸ü ˆšüÖê ŸÖÖê −ÖµÖê-−ÖµÖê úÖ´Ö… ÖêŸÖ úÖ úÖ´Ö,
Óú™üÖôûŸÖÖê ŸµÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü! úÖ¸üÖÖ−Öê úÖ úÖ´Ö! Æü´Ö ŸÖÖê ˆ−Öêú ÃÖÖ£Ö
†Ö‡Ô : †¸êü ÃÖã¬Öß¸ü, †Ö×Ö ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ ¿ÖÖôûÖÓ“ÖÓ ŸÖÓÖ †Ö •ÖÖŸÖê Æïü…
úÖµÖ? ´Öã»ÖÓ µÖÖ ¿ÖÆü¸üÖŸÖ»µÖÖ ÃÖÖóµÖÖÓŸÖ ´ÖÖÑ : †¸êü ÃÖã¬Öß¸ü, ¾ÖÆüÖÑ ²Ö““ÖÖë êú Ãæú»Ö úÖ
ˆŸéúÂ™ü ¿ÖÖôêûŸÖ ×¿ÖúŸÖÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ“Öê Öêôû, ŒµÖÖ ÆüÖêÖÖ? µÖÆüÖÑ ŸÖÖê ²Ö““Öê ¿ÖÆü¸ü êú ÃÖ²Ö
−ÖééŸµÖ, ÃÖÓÖßŸÖ ¾Ö −ÖÖ™üÓú µÖÖ ÃÖÖóµÖÖ»ÖÖ ÃÖê †“”êû Ãæú»Ö ´Öë ¯ÖœÍü ¸üÆêü Æïü… ˆ−Öêú
Öê›ü¶ÖŸÖ ãúšêü ¾ÖÖ¾Ö †ÖÆêü? Öê»Ö-æú¤ü, −ÖéŸµÖ, ÃÖÓÖßŸÖ †Öî¸ü −ÖÖ™üú
ÃÖã¬Öß¸ü : ´ÖÖ¾Ö¿Öß, ¯ÖÖ Öê›ü¶ÖŸÖæ−ÖÆüß †Ö•Ö Öæ¯Ö †Ö×¤ü úÖ ŒµÖÖ ÆüÖêÖÖ?
´ÖÖêšüß ´ÖÖêšüß ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ¾ÖÖ−Ö ´ÖÖÖÃÖÓ ŸÖµÖÖ¸ü ÃÖã¬Öß¸ü : ¯Ö¸ü ´ÖÖîÃÖß ÖÖÑ¾Ö ´Öë ³Öß ŸÖÖê †Ö•Öú»Ö
ÆüÖêŸÖ“Ö †ÖÆêüŸÖ úß! ²Ö›Íêü-²Ö›Íê ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ¾ÖÖ−Ö »ÖÖêÖ ˆ³Ö¸ü ¸üÆêü Æïü…
†Ö‡Ô : †¸êü Öê›ü¶ÖŸÖ“Ö •Ö−´ÖÖÓ †Ö×Ö ×ŸÖ£Öê“Ö
×¿ÖúÖÓ ×−Ö¸üÖôÓû! ¿ÖÆü¸üÖŸÖ ‡ŸÖúß ¾ÖÂÖÔ ´ÖÖÑ : †¸êü ÖÖÑ¾Ö ´Öë •Ö−´Ö »Öêú¸ü ¾ÖÆüà ¯ÖœÍü−ÖÖ-
¸üÖÆæü−Ö ´ÖÖ Öê›ü¶ÖŸÖ •ÖÖÖÓ ×−Ö¸üÖôÓû. ×»ÖÖ−ÖÖ †»ÖÖ ²ÖÖŸÖ Æîü ¯Ö¸ü ¿ÖÆü¸ü ´Öë ‡ŸÖ−Öê
ÃÖÖ»Ö ¸üÆü−Öê êú ²ÖÖ¤ü ÖÖÑ¾Ö ´Öë •ÖÖ ²ÖÃÖ−ÖÖ
»ÖŸÖÖ : †Ö×Ö ³ÖÖ¾Ö•Öß, Öê›ü¶ÖŸÖ ×¤ü¾ÖÃÖë×¤ü¾ÖÃÖ †»ÖÖ ²ÖÖŸÖ Æîü…
¾Öß•Ö −ÖÃÖŸÖê, ¸üÃŸÖê ¬Ö›ü −ÖÃÖŸÖÖŸÖ. ´Öî»Ö−ÖË »ÖŸÖÖ : †Öî¸ü ³ÖÖ‡ÔÃÖÖÆü²Ö ÖÖÑ¾Ö ´Öë ú‡Ô-ú‡Ô ×¤ü−ÖÖë
´Öî»Ö ¯ÖÖµÖß “ÖÖ»ÖÖ¾ÖÓ »ÖÖÖŸÖÓ. ¯ÖÖµÖÖ“Öê ÆüÖ»Ö ŸÖú ×²Ö•Ö»Öß ÖÖµÖ²Ö ¸üÆüŸÖß Æîü… ¸üÖÃŸÖê šüßú
†ÃÖŸÖÖŸÖ. ÖÖµÖÖŸÖ ¸üÖê•Ö ŸÖÖ•µÖÖ ³ÖÖ•µÖÖÆüß −ÖÆüà Æïü… ú‡Ô-ú‡Ô ´Öß»Ö ¯Öî¤ü»Ö “Ö»Ö−ÖÖ
¯ÖÖšü 12 133
×´ÖôûÖÓ ¿ÖŒµÖ −ÖÃÖŸÖÓ ±úôûÖÓ“ÖÓ ŸÖ¸ü ×¾Ö“ÖÖºþ“Ö ¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü… ¯ÖÖ−Öß úß ŸÖú»Öß±ú ¸üÆüŸÖß Æîü…
−ÖúÖ. µÖÖ ÃÖÖóµÖÖ ÃÖãÖÃÖÖêµÖà“Öß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ¸üÖê•ÖÌ ŸÖÖ•ÖÌß ÃÖ²•Öß ³Öß −ÖÆüà
ÃÖ¾ÖµÖ †ÖÆêü. ‹ÖÖ¤üÖ ×¤ü¾ÖÃÖÃÖã¨üÖ ŸÖß ×´Ö»ÖŸÖß… ±ú»ÖÖë êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ŸÖÖê ÃÖÖê×“Ö‹ Æüß
Öê›ü¶ÖŸÖ ¸ü´ÖŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ. ´ÖŸÖ… ²Ö““Öê ‡−Ö ÃÖ³Öß ÃÖãÖ ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ†Öë êú
†Ö¤üß ÆüÖê “Öãëú ÆüîÓ… ÖÖÑ¾Ö ´Öë ˆ−ÖúÖ ´Ö−Ö
‹ú ×¤ü−Ö ³Öß −ÖÆüà »ÖÖêÖÖ… ü
†Ö‡Ô : †Ö×Ö †»Ößú›êü µÖÖÓ“Öß †Ö×Ö ´ÖÖ—ÖßÆüß ´ÖÖÑ : †Öî¸ü †Ö•Öú»Ö ‡−Ö úß †Öî¸ü ´Öê¸üß ³Öß
ŸÖ²µÖêŸÖ šüßú −ÖÃÖŸÖê. †¿ÖÖ¾Öêôûß ãúšêü ŸÖ¸üß ŸÖ²ÖßµÖŸÖ šüßú −ÖÆüà ¸üÆüŸÖß… ‡ÃÖ ÆüÖ»ÖŸÖ ´Öë
•ÖÓÖ»ÖÖŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö ¯Ö›üÖµÖ“ÖÓ ŸµÖÖ¯ÖêÖÖ ‡£Öê“Ö ×úÃÖß ¤æü¸ü •ÖÓÖ»Ö ´Öë •ÖÖ ¯Ö›Íü−Öê ÃÖê µÖÆüà
¸üÖÆÖÓ “ÖÖÓÖ»ÖÓ −ÖÖÆüß úÖ? ¸üÆü−ÖÖ †“”ûÖ −ÖÆüà Æîü ŒµÖÖ?
²ÖÖ²ÖÖ : †Ö×Ö ÃÖã¬Öß¸ü, ÆüÖ ›üÖòŒ™ü¸ü ²ÖÖ²ÖÖ : †Öî¸ü ÃÖã¬Öß¸ü, ‡ÃÖêú ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Ö−Öê ¯Ö¸ü
ÆüÖêµÖÖÃÖÖšüß“ÖÖ Ö“ÖÔ! ŸÖÖê Ö“ÖÔ ³Öºþ−Ö •ÖÖê ‡ŸÖ−ÖÖ Ö“ÖÔ Æãü†Ö ˆÃÖê ³Öß ŸÖÖê ¾ÖÃÖæ»Ö−ÖÖ
µÖÖµÖ»ÖÖ −ÖúÖê úÖ? Æîü −Ö?
»ÖŸÖÖ : †ÆüÖê, †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤ü šüßú †ÖÆêü. ¯ÖÖ »ÖŸÖÖ : †•Öß, †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤ü ŸÖÖê šüßú Æîü… ¯Ö¸ü Æü´Öë
¾ÖÖÃŸÖ¾ÖÖ¿Öß •Öãôû¾Öæ−Ö ‘µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ −ÖÖ. ¾ÖÖÃŸÖ×¾ÖúŸÖÖ ÃÖê ³Öß ÃÖ´Ö—ÖÖîŸÖÖ ú¸ü−ÖÖ
ŸÖã´Ö“ÖÓ ¤üÖê‘ÖÖÓ“ÖÓ šüßú †ÖÆêü. ¤üÖê‘ÖÓÆüß ›üÖòŒ™ü¸ü ¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü −Ö… ŸÖã´Ö ¤üÖê−ÖÖë êú ×»Ö‹ ŸÖÖê šüßú
†ÖÆüÖŸÖ. úÃÖ»ÖêÆüß ¾µÖÖ¯Ö −ÖÖÆüßŸÖ. Æîü… ¤üÖê−ÖÖë Æüß ›üÖòŒ™ü¸ü ÆüÖê… úÖê‡Ô ×¤üŒúŸÖ
•Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ·µÖÖ −ÖÖÆüßŸÖ. ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ´Öß †›ü¾ÖŸÖ −ÖÆüà, úÖê‡Ô •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸üß −ÖÆüà… ŸÖã´ÆüÖ¸êü •ÖÖ−Öê
−ÖÖÆüß. ¯ÖÖ µÖÖÓ−ÖÖ ´ÖÖ¡Ö ´Öß ´ÖÖê›üŸÖÖ ‘ÖÖ»ÖŸÖê. úÖ ŸÖÖê ´Öï ×¾Ö¸üÖê¬Ö −ÖÆüà ú¸üŸÖß, ‡−Æëü
¸üÖêúŸÖß ÆæÑü…
¿ÖêÖ¸ü : ¯ÖÖ×Æü»ÖÓÃÖ ÃÖã¬Öß¸ü, ´Öß ‹¾Öœü¶Ö“ÖÃÖÖšüß ¿ÖêÖ¸ü : ¤êüÖ ÃÖã¬Öß¸, ‡ÃÖß×»Ö‹ úÆüŸÖÖ ÆæÑü ×ú
´ÆüÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê Ã¾Ö¯−Ö ¯ÖÖÆüÖÓ ×−Ö¸üÖôÓû †Ö×Ö ÃÖ¯Ö−Öê ¤êüÖ−ÖÖ ‹ú ²ÖÖŸÖ Æîü †Öî¸ü ˆ−Æëü
¯ÖÏŸµÖÖÖŸÖ †ÖÖÖÓ ×−Ö¸üÖôÓû. ´Öß ‹ú ˆ¯ÖÖµÖ µÖ£ÖÖ£ÖÔ ´Öë œüÖ»Ö−ÖÖ †»ÖÖ… ´Öï ‹ú ÃÖã—ÖÖ¾Ö
ÃÖã“Ö¾ÖŸÖÖê. •Ö¾Öôû“ÖÓ ‹ÖÖ¤Óü Öê›Óü ²Ö‘Ö. ´Öß ¤êüŸÖÖ ÆæÑü… ¯ÖÖÃÖ ´Öë Æüß ‹ú ÖÖÑ¾Ö ¤êüÖÖê… ´Öï
×ŸÖ£Öê †Öšü¾Ö›ü¶ÖŸÖæ−Ö ‹ú ×¤ü¾ÖÃÖ −ÖŒúß ¾ÖÆüÖÑ ÃÖ¯ŸÖÖÆü ´Öë ‹ú ²ÖÖ¸ü †Ö ÃÖúŸÖÖ ÆæÑü…
µÖêŸÖÖê. †Ö×Ö ¿ÖÆü¸üÖŸÖ ¸üÖÆæü−ÖÆüß, ŸÖã—Öß ´Ö¤üŸÖ †Öî¸ü ÃÖã−ÖÖê, ¿ÖÆü¸ü ´Öë ¸üÆüŸÖê Æãü‹ ŸÖã´ÆüÖ¸üß
ú¸üŸÖÖê ²Ö‘Ö. ´Ö¤ü¤ü úºÑþÖÖ…
ÃÖãÂÖ´ÖÖ : ¯ÖÖ ³ÖÖ¾Ö•Öß ... ÃÖãÂÖ´ÖÖ : ¯Ö¸ü ³ÖÖ‡Ô ÃÖÖÆü²Ö -
»ÖŸÖÖ : −ÖÓŸÖ¸ü Öæ¯Ö ¾Öêôû †ÖÆêü Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üÖµÖ»ÖÖ. »ÖŸÖÖ : ²ÖÖŸÖë ²ÖÖ¤ü ´Öë ÆüÖêŸÖß ¸üÆëüÖß, ¯ÖÆü»Öê µÖÆü
†Ö¬Öß ÆüÖ “ÖÆüÖ ‘µÖÖ. †Ö×Ö ´ÖÖ—µÖÖ ÊÖ “ÖÖµÖ »Öß×•Ö‹… »Öß×•Ö‹ ´Öê¸üß ¯ÖÖú ×¾ÖªÖ
−Ö¾Öß−Ö ¯ÖÖúéúŸÖß“Öß “Ö¾Ö ÆüÖê‰ú−Ö ¯ÖÆüÖ ²Ö¸Óü! êú ‡ÃÖ −ÖµÖê −Ö´Öæ−Öê úÖ Ã¾ÖÖ¤ü “Ö×Ö‹…
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
Öê›ü¶Öú›êü ÖÖÑ¾Ö úß †Öê¸ü

´ÖÓ›üôûß ´ÖÓ›ü»Öß
úÖµÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ úÖê‡Ô ÖÖÃÖ ²ÖÖŸÖ
³Öê™üÖê ×´Ö»Ö−ÖÖ
×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ„ ×¾Ö¿ÖêÂÖ ú¸ü
³ÖÖ¾Ö•Öß ³ÖÖ‡Ô ÃÖÖÆü²Ö, ¤êü¾Ö¸ü
×¾Ö−ÖÓŸÖß ×¾Ö−ÖŸÖß
†Ö–ÖÖ †Ö–ÖÖ
»ÖÖÓ²Ö ¤æü¸ü
¬µÖêµÖ¾ÖÖ¤üß †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤üß
Ã¾Ö¯−Öê ¸ÓüÖ¾ÖÖê ÃÖ¯Ö−Öê ÃÖÑ•ÖÖê−ÖÖ
†ÃÖÓ úÖ ú¸üŸÖÖêÃÖ ‹êÃÖÖ ŒµÖÖë ú¸üŸÖê ÆüÖê
¾Ö×Æü−Öß ³ÖÖ³Öß
ÃÖÓ´ÖŸÖß ÃÖÆü´Ö×ŸÖ
´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öß ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ
Óú™üÖôû¾ÖÖÖÓ ˆ²ÖÖ‰ú, ŸÖÓÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»ÖÖ
‘Ö›üÖê ÆüÖê−ÖÖ
Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú ¯ÖÖú ú»ÖÖ
×¿Ö¾ÖÖúÖ´Ö ×ÃÖ»ÖÖ‡Ô
¾ÖÖÔ úÖêÃÖÔ
úÖ´ÖÖŸÖ ÖÔú ¸üÖÆüŸÖê úÖ´Ö ´Öë »ÖÖß ¸üÆüŸÖß ÆæÑü
×¤ü¾ÖÃÖ-×¤ü¾ÖÃÖ ú‡Ô ú‡Ô ×¤ü−Ö
†ÖÖÖê ²Ö−ÖÖ−ÖÖ
×¿ÖúÖê ÃÖßÖ−ÖÖ
×¿Öú¾ÖÖê ×ÃÖÖÖ−ÖÖ
¾µÖÖ¯Ö —Ö´Öê»ÖÖ, úÖ´ÖÖë úÖ œêü¸ü
¾ÖÖ¾Ö †¾ÖÃÖ¸ü
ŸÖÖ•Öß ³ÖÖ•Öß ŸÖÖ•Öß ÃÖ²•Öß
ÃÖãÖÃÖÖêµÖß ÃÖãÖ ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ‹Ñ
ÃÖ¾ÖµÖ ÆüÖêÖê †Ö¤üß ÆüÖê−ÖÖ
ŸÖ²µÖêŸÖ ŸÖ²ÖßµÖŸÖ
³Öºþ−Ö úÖœüÖê ¾ÖÃÖæ»Ö−ÖÖ
¾ÖÖÃŸÖ¾Ö ¾ÖÖÃŸÖ×¾ÖúŸÖÖ, µÖ£ÖÖ£ÖÔ
•Öãôû¾Öæ−Ö ‘ÖêÖê ×−Ö³ÖÖ−ÖÖ
¯ÖÏŸµÖÖÖŸÖ †ÖÖÖê ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö ´Öë œüÖ»Ö−ÖÖ
ˆ¯ÖÖµÖ ÃÖã“Ö¾ÖÖê ˆ¯ÖÖµÖ ÃÖã—ÖÖ−ÖÖ
¯ÖÖšü 12 135
Öæ¯Ö ¾Öêôû †ÖÆêü ²ÖÆãüŸÖ ÃÖ´ÖµÖ ¯Ö›ÍüÖ Æî

úÖœüÖê ÖÖê»Ö−ÖÖ
†ÖµÖãÂµÖ •Öß¾Ö−Ö
²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÃÖÖ£Ö ´Öë, šüßú
×−Ö¸üÖôêû †»ÖÖ
¾Öß•Ö ×²Ö•Ö»Öß
¬Ö›ü šüßú ŸÖ¸üÆ üêú
´Öî»Ö−ÖË ´Öî»Ö ú‡Ô ´Öß»ÖÖë ŸÖú
ÆüÖ»Ö ŸÖú»Öß±ú
¸ü´ÖÖê •Öß »ÖÖ−ÖÖ, ´Ö−Ö »ÖÖ−ÖÖ
†¿ÖÖ¾Öêôûß ‹êÃÖê ¾ÖŒŸÖ, ‹êÃÖê ÃÖ´ÖµÖ
†›ü¾ÖÖê ×¾Ö¸üÖê¬Ö ú¸ü−ÖÖ
−ÖŒúß †¾Ö¿µÖ, •Öºþ¸ü
†³µÖÖÃÖ
I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖêÓ êú ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…
1) ÃÖã¬Öß¸ü“Öß úÖµÖ ‡“”ûÖ †ÖÆêü?
2) ¿ÖÆü¸üÖŸÖß»Ö †ÖµÖãÂµÖ úÃÖê †ÃÖŸÖê?
3) »ÖŸÖÖ¾Ö×Æü−Öß Öê›ü¶ÖŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö úÖµÖ úºþ ¿ÖúŸÖÖ ŸÖ?
4) ´Öã»ÖÓ ¿ÖÆü¸üÖŸÖ»µÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ úÖµÖúÖµÖ ú¸üŸÖÖŸÖ?
5) Öê›ü¶ÖŸÖß»Ö †ÖµÖãÂµÖ úÃÖê †ÃÖŸÖê?
6) ¿ÖêÖ¸ü−Öê ÃÖã¬Öß¸ü»ÖÖ úÖêÖŸÖÖ ˆ¯ÖÖµÖ ÃÖã“Ö×¾Ö»ÖÖ?
II ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö êú †Ö¬ÖÖ¸ ü¯Ö¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ÖÓ›üÖë ´Öë ÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖ šüßú ¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖê ×´Ö»ÖÖ−Ö
ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
1) †Ö¯ÖÖ ×ŸÖ‘ÖÓ ±úÖ¸ü Óú™üÖôû¾ÖÖÖÓ †ÖÆêü.
2) ŸÖã—µÖÖ ¾Ö×Æü−Öß»ÖÖ“Ö ¤ü¢Öú Öê›Óü †ÖÆêü.
3) Öê›ü¶ÖŸÖ †ÖµÖãÂµÖ Öê›ü¶ÖŸÖ ãúšêü ¾ÖÖ¾Ö †ÖÆêü?
4) †Ö´Ö“µÖÖ Œ»Ö²Ö“ÖÓ ‹ú †ÖÖÖ¾Öê“Ö »ÖÖÖŸÖÖŸÖ.
5) −ÖéŸµÖ, ÃÖÓÖßŸÖ, −ÖÖ™üúÖ»ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü.
6) ŸµÖÖ´Öãôêû ´Ö»ÖÖ Ã¾ÖŸÖ„“Öê úÖµÖÔÎú´Ö Öæ¯Ö úÖ´Ö úºþ.
III úÖêÂšüüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1. (¾ÖÖ“ÖŸÖ †ÖÆüÖêŸÖ, úÖœüŸÖ †ÖÆêüŸÖ, ×¿Öú¾ÖŸÖÖ, Óú™üÖôûŸÖÖê, ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß, •ÖÖŸÖ †ÖÆêüÃÖ,
´Öôû´ÖôûŸÖÓ, ‘ÖÖ»ÖŸÖÖêÃÖ, ú¸üŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ)
1) ŸÖæ ²ÖÖÖê»ÖÖ ¯ÖÖÖß .........?
2) ÃÖã“ÖêŸÖÖ»ÖÖ “ÖÆüÖ−ÖÓ ......... .
3) ŸÖæ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ ......... .
4) ´Öß úÖò±úß ......... ......... .
5) ŸÖã´Æüß ²ÖÖôæû»ÖÖ ......... úÖ?
6) ÃÖã¬Öß¸ü †Ö×Ö ÃÖãÂÖ´ÖÖ ¸üÖ´Ö¯Öæ¸ü»ÖÖ ¤ü¾ÖÖÖÖ−ÖÖ ......... ......... .
7) ŸµÖÖ †×•Ö²ÖÖŸÖ úÖ´Ö ......... ......... .
8) †Ö´Æüß ±úÖ¸ü ......... .
9) †Ö´Æüß ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ¯ÖãÃŸÖêú ......... .
2. úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ‡£Öê ¸üÖê•Ö úÖÆüßŸÖ¸üß −Ö¾Öß−Ö ......... (‘Ö›üŸÖÖê. ‘Ö›üŸÖ †ÃÖŸÖÓ, ‘Ö›üŸÖÓ)
2) ŸÖæ ´Öã»ÖÖÓ“ÖÖ ›üÖòŒ™ü¸ü ......... . (†ÃÖŸÖÖêÃÖ, †ÖÆêüÃÖ, †ÖÆêü)
3) ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ÃÖæµÖÔ ......... ......... (²Öã›üŸÖ †ÃÖŸÖÖê, ²Öã›üŸÖ †ÖÆêü, ²Öã›üŸÖÖŸÖ)
4) ´Ö»ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖúÖŸÖ ¸üÃÖ ......... . (†ÖÆêü, †ÃÖŸÖÖê, †ÖÆêüŸÖ)
5) Öê›ü¶ÖŸÖ»µÖÖ ²ÖÖµÖúÖÓ“Öê ¸üÖê•Ö −Ö¾Öê ¾µÖÖ¯Ö ......... (†ÖÆêüŸÖ, †ÃÖŸÖÖŸÖ, †ÃÖŸÖÖê)
3. úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸üÖ úß×•Ö‹…
‹ú ŸÖôÓû ......... (†ÃÖ). ŸµÖÖ ŸÖóµÖÖŸÖ ²Ö¤üúÖ“Öß Öæ¯Ö ×¯Ö»»ÖÓ ......... (†ÃÖ).
ŸµÖÖŸÖ»ÖÓ ‹ú ×¯Ö»»Öæ Öæ¯Ö ãúºþ¯Ö ......... (†ÃÖ). ÃÖÖôûß ×¯Ö»»ÖÓ ŸµÖÖ»ÖÖ ......... (´ÆüÖ),
"¤æü¸ü ÆüÖê †Ö´Ö“µÖÖŸÖ ......... (µÖê) −ÖúÖêÃÖ". ÃÖÖôûß ŸµÖÖ“µÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö ......... (•ÖÖÖê). ´ÆüÖæ−Ö
ŸÖê ±úÖ¸ü ¤ãü„Öß ......... (†ÃÖ). ÆüôæûÆüôæû ÃÖÖôûß ×¯Ö»»ÖÓ ´ÖÖêšüß ......... (ÆüÖê). ŸÖê ãúºþ¯Ö
×¯Ö»»ÖæÆüß ´ÖÖêšÓü ......... (ÆüÖê). ‹ú ×¤ü¾ÖÃÖ ŸÖê †Ö¯Ö»ÖÓ ¯ÖÏ×ŸÖØ²Ö²Ö ¯ÖÖµÖÖŸÖ ......... (¯ÖÆüÖ).
†Ö×Ö ŸÖê ......... (´ÆüÖ), †¸êü ´Öß ¸üÖ•ÖÆÓüÃÖ ......... (†ÖÆêü)! Æüß ‡ŸÖ¸ü ²Ö¤üÓú .........
(†ÖÆêü)! †ÖŸÖÖ ŸÖê ×¯Ö»»Öæ, ŸÖÖê ¸üÖ•ÖÆÓüÃÖ ¤ãü„Öß ......... (−ÖÃÖ) ŸÖÖê ´Ö•ÖêŸÖ ......... (†ÃÖ).
4. ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤üÖë úß •ÖÖÆü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖú¸ü ¾ÖÖŒµÖ
²Ö−ÖÖ‡‹…
1) ŸÖÖê ÖÖÖÖ¸üÖ ´ÖÖÖæÃÖ ´Ö»ÖÖ ´ÖÖÆüßŸÖ †ÖÆêü. (´Öã»ÖÖß)
2) ´Öß ŸµÖÖ ÖÖÖÖ·µÖÖ ´Öã»Öß“ÖÖ úÖúÖ! (´Öã»ÖÖÖ)
3) Æêü Ö×ÖŸÖ ×¿Öú¾ÖÖÖ·µÖÖ †Ö•Öà“ÖÓ ‘Ö¸ü! (³Ö¸ü³Ö¸ü “ÖÖ»Ö-›üÖòŒ™ü¸ü)
4) Æêü ú×¾ÖŸÖÖ ×»Ö×ÆüÖÖ·µÖÖ ú¾Öà“ÖÓ ‘Ö¸ü! (ÖÖÖÓ ´ÆüÖ-ÖÖ×µÖúÖ)
5) ´Öß ˆ›üŸÖê ¯ÖÖß ¯ÖÖ×Æü»Öê. (ŸÖ²Öú›üß)
6) ´Öß ¾ÖÖÆüŸµÖÖ −Ö¤üßŸÖ ›ãÓü²ÖŸÖÖê. (—Ö¸üÖ)
7) †Ö‡Ô−Öß ²ÖÖôûÖ“Öê ¾ÖÖÆüŸÖê ›üÖêôêû ¯ÖãÃÖ»Öê. (−ÖÖú)
¯ÖÖšü 12 137
8) †Ö¯ÖÖ ˆÖ¾ÖŸµÖÖ ÃÖæµÖÖÔ»ÖÖ −Ö´ÖÃúÖ¸ü ú¸üŸÖÖê. (´ÖÖ¾Öôû-)

9) ŸÖÖê ˆÃÖôûÖÖ·µÖÖ ¯ÖÖµÖÖŸÖ ˆ›üß ™üÖúŸÖÖê. (¾ÖÖÆü)
5. úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
(úºþ−Ö, ú¸üŸÖÖ−ÖÖ, ú¸üÖµÖ»ÖÖ, úºþ−Ö úºþ−Ö, ú¸üÖµÖ“Öß, ú¸üŸÖ, úºþ, ú¸üŸÖÖ ú¸üŸÖÖ,
ú¸üŸÖÖ“Ö, ú¸üÖÓ, ú¸üÖ¾ÖÓ, úºþ −ÖµÖê, ú¸üÖµÖÃÖÖšüß)
1) ´ÖÖ¬Ö¾Ö †ÖÓ‘ÖÖêôû ......... ÖÖÖÓ ´ÆüÖŸÖÖê.
2) ²ÖÖôæû †³µÖÖÃÖ ......... ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖÖê.
3) †Ö‡Ô ÃÖúÖôûß “ÖÆüÖ ......... »ÖÖÖŸÖê.
4) †Ö´ÆüÖ»ÖÖ Öæ¯Ö úÖ´ÖÓ ......... †ÖÆêüŸÖ.
5) ÃÖã“ÖêŸÖÖ †Ö×Ö ¿ÖÖ´Ö»ÖÖ †³µÖÖÃÖ ......... −ÖÖÆüßŸÖ.
6) ´Öã»ÖÖÓ−Öß ŸÖ¸üß úÖµÖ .........?
7) ´Öã»ÖÖÓ−Öß ¤ÓüÖÖ ......... ......... ¿ÖÖÓŸÖ ²ÖÃÖÖ¾ÖÓ.
8) ²ÖÖ²ÖÖ úÖ´Ö ......... ......... †Ö‡Ô¿Öß ²ÖÖê»ÖŸÖÖŸÖ.
9) ¸üÖ´Ö †Ö‡Ô»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ ......... »ÖÖÖŸÖÖê.
10) ÃÖÖóµÖÖÓ“Öß úÖ´ÖÓ ......... ......... †Ö‡Ô £ÖúŸÖê.
11) ÃÖÖóµÖÖÓ−Öß úÖ´Ö ......... †Ö¾Ö¿µÖú †ÖÆêü.
12) †³µÖÖÃÖ ......... ŸÖÖê ÖÏÓ£ÖÖ»ÖµÖÖŸÖ •ÖÖŸÖÖê.
13) “ÖÆüÖ ......... úÖò±úßÆüß ú¸ü.
—ÖÖê¯Ö›ü¯Ö¼üßŸÖß»Ö ¤ü¾ÖÖÖÖ−ÖÖ
‡£Ö»µÖÖ ‹úÖ —ÖÖê¯Ö›ü¯Ö¼üßŸÖ ´ÖÖ—ÖÖ ¤ü¾ÖÖÖÖ−ÖÖ †ÖÆêü. ´ÖÖ—µÖÖ ÁÖß´ÖÓŸÖ ºþÖÖÓ¯ÖêÖÖ
‡£Ö»ÖÖ †−Öã³Ö¾Ö ±úÖ¸ü“Ö ¾ÖêÖôûÖ †ÖÆêü. •Öã•Ö²Öß †Ö•ÖÖ¸üÖÓÃÖÖšüß ‡£Öê úÖêÖß ›üÖòŒ™ü¸üú›êü •ÖÖŸÖ
−ÖÖÆüß. †Ö¤üß †ŸµÖ¾ÖÃ£Ö ¸üÖêÖß“Ö ›üÖòŒ™ü¸üú›êü µÖêŸÖÖê. ¯ÖîÃÖê −ÖÃÖŸÖÖŸÖ, ´ÖÖ×ÆüŸÖß −ÖÃÖŸÖê! †¿ÖÖ
¸üÖêµÖÖÓ“Öê ÆüÖ»Ö ãú¡ÖÖ ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß.
‡£Ö»Öê •ÖÖ¤üÖŸÖ¸ü ºþÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ »ÖÆüÖ−Ö ´Öã»Öê!
‡£Öê ›üÖêóµÖÖÓ−ÖÖ ×“Ö¯ÖÖ›êü, ÆüÖŸÖÖ¯ÖÖµÖÖÓ“µÖÖ úÖ›ü¶Ö †Ö×Ö ¾ÖÖœüŸÖê œêü¸ü¯ÖÖê™ü, ÃÖ¤üÖ
ÖôûÖÖ¸êü −ÖÖú †¿ÖÖ ÛÃ£ÖŸÖßŸÖ ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öß ˆÖ¾ÖŸÖß ×¯Öœüß ¬ÖãôûßŸÖ ÖêôûŸÖ †ÃÖŸÖê. †Ö‡Ô²ÖÖ¯ÖÖÓ−ÖÖ
×²Ö−Ö¤ãü¬ÖÖ“ÖÖ “ÖÆüÖ ‘µÖÖ¾ÖÖ »ÖÖÖŸÖÖê. ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ŸÖ¸ü ¤ãü¬ÖÖ“ÖÖ £Öë²ÖÆüß −ÖÃÖŸÖÖê. ×úŸµÖêúÖÓ−ÖÖ ×»Ö™ü¸ü³Ö¸ü
¤ãü¬ÖÖ“µÖÖ Øú´ÖŸÖß‹¾Öœêü ¯ÖîÃÖê ÃÖ²ÖÓ¬Ö ×¤ü¾ÖÃÖÖ“Öß ¸üÖê•Öß ´ÆüÖæ−Ö ÃÖã¬¤üÖ ×´ÖôûŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ.
¤ãü¬ÖÖÃÖÖ¸üÖÖ ¯ÖÖêÂÖú †ÖÆüÖ¸ü ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ªÖ, †ÃÖÓ ´ÆüÖÖÓ, ´ÆüÖ•Öê ŸµÖÖÓ“µÖÖ •ÖÖ´Öê¾Ö¸ü ´Ößšü
“ÖÖêôûÖÓ“Ö †ÖÆêü.
Ã¾Ö“”ûŸÖê“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ŸÖ¸ü ÃÖÖôûÖ †Ö−ÖÓ¤ü“Ö †ÃÖŸÖÖê. ¯ÖÖµÖÖ“Öß ÃÖÖêµÖ †¯Öã¸üß †ÃÖŸÖê.
¯ÖÖµÖÖ“µÖÖ ú´ÖŸÖ¸üŸÖê´Öãôêû †Ã¾Ö“”ûŸÖÖ ú´ÖÖ»Öß“µÖÖ ²ÖÖÆêü¸ü! ŸµÖÖ´Öãôêû úÖŸÖ›üß“Öê ¸üÖêÖ —
ÖÖê¯Ö›ü¯Ö™Ëü™ü¶ÖŸÖæ−Ö ±úÖ¸ü ´ÖÖêšü¶Ö ¯ÖÏ´ÖÖÖÖ¾Ö¸ü †ÖœüôûŸÖÖŸÖ. »ÖÆüÖ−Ö ´Öã»ÖÖÓ“Öê ÃÖÖ£Öß“Öê ¸üÖêÖ ¾ÖÖ¸Óü¾ÖÖ¸ü
Æü´ÖÖÖÃÖ µÖêŸÖÖŸÖ. †ÖîÂÖ¬ÖÖê¯Ö“ÖÖ¸üÖÓ“Öß †¯Öã¸üß ÃÖÖêµÖ †Ö×Ö †›üÖÖß¯ÖÖÖ µÖÖ´Öãôêû ´Öã»ÖÓ ¯Ö™üÖ¯Ö™ü
´Ö¸üŸÖÖŸÖ. ÖÖê¾Ö¸ü, úÖÓ×•ÖµÖÖ, ÆüÖ¾ÖÖ, ÖÖ»ÖÖãÓ›ü µÖÖÓ“Öê —ÖÖê¯Ö›ü¯Ö™Ëü™ü¶ÖÓ´Ö¬Öê †ÖÖ¸ü“Ö †ÃÖŸÖê. —
ÖÖê¯Ö›ü¯Ö™Ëü™ü¶ÖÓ´Ö¬Öê †Ö•ÖÖ¸üÖÓü²Ö§ü»Ö †Ó¬ÖÁÖ¨üÖ ¾Ö Öî¸üÃÖ´Ö•ÖãŸÖß †ÃÖŸÖÖŸÖ. Æêü †Ö•ÖÖ¸ü †ÖîÂÖ¬ÖÖ−Öê
²Ö¸êü ÆüÖêÖÖ¸êü †ÖÆêüŸÖ µÖÖ“Öß •ÖÖÖß¾ÖÆüß ŸµÖÖÓ−ÖÖ −ÖÃÖŸÖê. ²Ö¸êü, −ÖãÃÖŸÖê †ÖîÂÖ¬Ö ¤êü‰ú−ÖÆüß ³ÖÖÖŸÖ
−ÖÖÆüß. ¯ÖÏ“ÖÓ›ü †›üÖÖß¯ÖÖÖ †ÖÆêü. ¯ÖÏŸµÖêú »ÖÆüÖ−ÖÃÖÆüÖ−Ö ÖÖêÂ™ü ¤üÆüÖ ¤ÆüÖ ¾ÖêôûÖ ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö
ÃÖÖÓÖÖ¾Öß »ÖÖÖŸÖê. ŸÖß ÃÖ´Ö•ÖŸÖê“Ö µÖÖ“Öß ÖÖ¡Öß −ÖÃÖŸÖê.
µÖÖ ÃÖÖóµÖÖ“Ö´Öãôêû Öæ¯Ö ¾ÖêôûÖ ¯Ö¤ü¸üß ×−Ö¸üÖ¿ÖÖ µÖêŸÖê. ´Ö−Ö ÃÖã®Ö ÆüÖêŸÖê.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
‡£Ö»µÖÖ µÖÆüÖÑ êú

•Öã•Ö²Öß †Ö•ÖÖ¸ü ”ûÖê™üß-´ÖÖê™üß ²Öß´ÖÖ×¸üµÖÖÑ
†ŸµÖ¾ÖÃ£Ö ÖÓ³Öß¸ü ºþ¯Ö ÃÖê ²Öß´ÖÖ¸ü
ÆüÖ»Ö ãú¡ÖÖ ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß ãú¢Öê ÃÖê ³Öß ²Ö¤üŸÖ¸ü
•ÖÖ¤üÖŸÖ¸ü •ûÌµÖÖ¤üÖŸÖ¸ü
×“Ö¯ÖÖ›êü †ÖÑÖ úÖ úß“Ö›Íü ü
œêü¸ü¯ÖÖê™ü ²Ö›ÍüÖ ¯Öê™ü
ˆÖ¾ÖŸÖß ×¯Öœüß ˆ³Ö¸üŸÖß ¯ÖßœÍüß
¬ÖãôûßŸÖ ÖêôûÖê ¬Öæ»Ö ´Öë Öê»Ö−ÖÖ
£Öë²Ö ²ÖæÑ¤ü
¸üÖê•Öß ¸üÖê•ÖÖÖ¸ü
•ÖÖ´Öê¾Ö¸ü ´Ößšü “ÖÖêôûÖê ‘ÖÖ¾Ö ¯Ö¸ü −Ö´Öú ×”û›Íüú−ÖÖ
ÖÖê¾Ö¸ü “Öê“Öú
ºþÖ ¸üÖêÖß
¾ÖêÖôûÖ †»ÖÖ, ×−Ö¸üÖ»ÖÖ
¾ÖÖœüŸÖê ²ÖœÍüÖ Æãü†Ö
úÖÓ×•ÖµÖÖ ²Ö›Íüß “Öê“Öú
ÆüÖ¾ÖÖ ¤üÃŸÖ
ÖÖ»ÖÖãÓ›ü Ö»ÖÃÖã†Ö
•ÖÖÖß¾Ö –ÖÖ−Ö
†›üÖÖß¯ÖÖ †−ÖÖ›Íüß ¯Ö−Ö
ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö ÃÖÖÓÖÖê ÃÖ´Ö—ÖÖ−ÖÖ
¯Ö¤ü¸üß ×−Ö¸üÖ¿ÖÖ µÖêÖê —ÖÖê»Öß ´Öë ×−Ö¸üÖ¿ÖÖ †Ö−ÖÖ
ÖôûÖÖ¸êü ²ÖÆü−Öê ¾ÖÖ»ÖÖ
úÖŸÖ›üß Ÿ¾Ö“ÖÖ
´ÖÖêšü¶Ö ¯ÖÏ´ÖÖÖÖ¾Ö¸ü ²Ö›Íüß ´ÖÖ¡ÖÖ ´Öë
¾ÖÖ¸Óü¾ÖÖ¸ü ²ÖÖ¸ü-²ÖÖ¸ü
¯ÖÖšü 12 139
Öî¸ü ÃÖ´Ö•ÖæŸÖ ³Öæ»Ö

†Ö•ÖÖ¸ü ²Öß´ÖÖ¸üß
−ÖãÃÖŸÖê ×ÃÖ±Ôú
†³µÖÖÃÖ
1) ´ÖÖ—ÖÖ ¤ü¾ÖÖÖÖ−ÖÖ úÖêšêü †ÖÆêü?
2) µÖê£Öß»Ö ´Öã»Öê ú¿Öß †ÃÖŸÖÖŸÖ?
3) †¯Öã·µÖÖ ¯ÖÖµÖÖ´Öãôêû µÖê£Öê úÖêÖúÖêÖŸÖê ¸üÖêÖ †ÖœüôûŸÖÖŸÖ?
4) ´Öã»Öê ¯Ö™üÖ¯Ö™ü ´Ö¸üµÖÖ“Öß úÖ¸üÖê úÖêÖŸÖß?
5) »ÖÆüÖ−ÖÃÖÆüÖ−Ö ÖÖêÂ™¤êüÖß»Ö "¾ÖÖ¸Óü¾ÖÖ¸ü ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö ÃÖÖÓÖÖ¾Öß »ÖÖÖŸÖê". µÖÖ †£Öá
úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ †ÖÆêü?
II úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
(ÃÖúÖôû, †Ö¿ÖÖ, †¯ÖÖµÖ, ×¿ÖóµÖÖ, †Ö–ÖÖ, ŸÖÖ•µÖÖ ¯ÖÏŸµÖÖ, ×¾Ö−ÖÓŸÖß, ˆ¯ÖÖµÖ, ×−Ö¸üÖ¿ÖÖ,
ÃÖÓ¬µÖÖúÖôû, †¯ÖÏŸµÖÖ, †Ö–ÖÖ)
1) †¸êü ......... úÃÖ»Öß ú¸üŸÖÖêÃÖ ......... ú¸ü .........!
2) Öê›êüÖÖ¾ÖÖŸÖ ......... ³ÖÖ•µÖÖ ×´ÖôûŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ. ......... ÃÖãú»Öê»µÖÖ ³ÖÖ•µÖÖ
†Öšü¾Ö›üÖ³Ö¸ü ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ¾µÖÖ »ÖÖÖŸÖÖŸÖ.
3) ±úŒŸÖ †ÖîÂÖ¬ÖÖ−ÖÓ ......... ÆüÖêŸÖ −ÖÖÆüß ²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖÖêµÖ †ÖÆüÖ¸ü −ÖÃÖê»Ö ŸÖ¸ü .........
ÆüÖêµÖÖ“Öß ³ÖßŸÖß!
4) ¿ÖêÖ¸ü ¿ÖÆü¸üÖŸÖ ¸üÖÆæü−Ö ÃÖã¬Öß¸ü»ÖÖ ......... ......... ÃÖÖôûß ´Ö¤üŸÖ ú¸êü»Ö.
5) †ÖµÖãÂµÖ ÆüÖ ......... ......... Öêôû †ÖÆêü.
6) ......... ......... Öê›ü¶ÖŸÖ»µÖÖ ²ÖÖµÖÓúÖ−ÖÖ úÖ´Ö †ÃÖŸÖÓ.
III −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸üÖêÓ úÖ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¯ÖÏµÖÖêÖ úß×•Ö‹…
1) ãú¡ÖÖ ÆüÖ»Ö ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß. 2) •ÖÖ´Öê¾Ö¸ü ´Ößšü “ÖÖêôûÖê.
IV −Öß“Öê ãú”û ¿Ö²¤üÖë êú ×³Ö®Ö-×³Ö®Ö †£ÖÔ ×¤ü‹ Ö‹ Æïü… ˆ−ÖúÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü −Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
¬Ö›ü ×ŸÖ»ÖÖ ‹ú ÖÖêÂ™ü ¬Ö›üü ú¸üŸÖÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß.
ŸµÖÖ“ÖÓ ›üÖêÓú ¬Ö›üÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö ŸÖã™ü»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ.
»ÖÖÓ²Ö ×ŸÖ“Öê êúÃÖ Öæ¯Ö »ÖÖÓ²Ö †ÖÆêüŸÖ.
´ÖÖ—ÖÓ ‘Ö¸ü ‡£Öæ−Ö Öæ¯Ö »ÖÖÓ²Ö †ÖÆêü.
ÃÖÖ£Ö ŸÖæ †Ö´Ö“µÖÖ úÖ´ÖÖŸÖ †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ÃÖÖ£Ö ¤êü.

ÖÖ¾ÖÖŸÖ ¸üÖêÖÖ“Öß ÃÖÖ£Ö †Ö»Öß †ÖÆêü.
¸üÃÖ ´Ö»ÖÖ ×¿Ö¾ÖÖúÖ´ÖÖŸÖ ¸üÃÖ †ÖÆêü.
ˆÃÖÖ“ÖÖ ¸üÃÖ ÖÖê›ü †ÃÖŸÖÖê.
V úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë −Öß“Öê ×¤ü‹ Æãü‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ¿Ö²¤ü ²ÖŸÖÖ‡‹…
¬Ö›ü, ŸÖ²µÖêŸÖ, »ÖÖÓ²Ö, ÖÖÃÖ, ˆŸéúÂ™ü, ÃÖ¤üÖ
(¤æü¸ü, ×¾Ö¿ÖêÂÖ, ¯ÖÏéú×ŸÖ, ¾µÖ¾ÖÛÃ£ÖŸÖ, −Öß™ü, −ÖêÆü´Öß, ˆ¢Ö´Ö, ÃÖŸÖŸÖ, ÃÖÖ¸üÖÖ, †Ö¸üÖêµÖ)
´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ÖÖÓ¬Öß•Öß †Ö×Ö ×¾Ö−ÖÖê²ÖÖ ³ÖÖ¾µÖÖÓ“Öß "ÖÖ¾ÖÖú›êü “Ö»ÖÖ" Æüß ‘ÖÖêÂÖÖÖ †Ö•ÖÆüß
†−ÖêúÖÓ−ÖÖ ÖÖ¾ÖÖÓú›êü ¯Ö¸üŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö ÖÏÖ´Ö¾ÖÖÃÖßµÖÖÓ“Öß ÃÖê¾ÖÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÏê×¸üŸÖ ú¸üŸÖê †ÖÆêü.
ÖÖÓ¬Öß-×¾Ö−ÖÖê²ÖÖÓú›æü−Ö ¯ÖÏê¸üÖÖ ‘Öê‰ú−Ö ÖÏÖ´ÖßÖ ×¾Ö³ÖÖÖÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üÖÖ¸êü ²ÖÖ²ÖÖÃÖÖÆêü²Ö
†Ö´Ö™êü Æêü †ÃÖê“Ö ‹ú £ÖÖê¸ü ¯Öã¹ýÂÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖ †ÖÁÖ´ÖÖÓŸÖ Æü•ÖÖ¸üÖê ãúÂšüü¸üÖêÖ×¯Ö×›üŸÖÖÓ¾Ö¸ü
ˆ¯Ö“ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ−ÖÖ −Ö¾Öß−Ö •Ö−´Ö ×´ÖôûŸÖÖê †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ“µÖÖ †ÖÁÖ´ÖÖ»ÖÖ ³Öê™ü ¤êüŸÖÖ−ÖÖ
´Ö−Ö †Ö¤ü¸üÖ−Öê ³Öºþ−Ö µÖêŸÖê. †ÃÖê úÖµÖÔ ú¸üÖÖ¸üÖ ‹ÖÖ¤üÖ“Ö †ÃÖŸÖÖê. Æüß ÃÖÖóµÖÖÓ−ÖÖ •Ö´ÖÖÖ¸üß
ÖÖêÂ™ü −ÖÃÖŸÖê.

ÖÖÑ¾ÖÖÓê úß ˆ®Ö×ŸÖ êú ×»Ö‹ Æü´ÖÖ¸üß ÃÖ¸üúÖ¸ü úÖ±úß ¯ÖÏµÖÖÃÖ ú¸ü ¸üÆüß Æîü… ÖÖÑ¾ÖÖê ´Öë
Ãæú»Ö ÖÖê»Öê •ÖÖ ¸üÆêü Æïü… ×úÃÖÖ−ÖÖë úÖê ˆŸ¯ÖÖ¤ü−Ö ²ÖœÍüÖ−Öê úÖ ¯ÖÏ×¿ÖÖÖ ×¤üµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü…
¯Ö×¸ü¾ÖÖ¸ü ú»µÖÖÖ, ¯Ö×¸ü¾ÖÖ×¸üú Ã¾ÖÖÃ£µÖ êú ×»Ö‹ †Ã¯ÖŸÖÖ»Ö ÖÖê»Öê •ÖÖ ¸üÆêü Æïü… ÃÖÆüúÖ¸üß
²Öïú ÖÖê»Öê •ÖÖ ¸üÆêü Æïü… ¤æü¸ü¤ü¿ÖÔ−Ö ¯Ö¸ü ÖÖÑ¾Ö êú »ÖÖêÖÖë úÖê ‡−Ö ÃÖ³Öß ²ÖÖŸÖÖë úß •ÖÖ−ÖúÖ¸üß ¤êü−Öê
êú ×»Ö‹ ×¾Ö–ÖÖ¯Ö−Ö ×¤ü‹ •ÖÖŸÖê Æïü… †Ö•Öú»Ö êú µÖã¾ÖÖ-µÖã¾Ö×ŸÖµÖÖë úÖê “ÖÖ×Æü‹ ×ú ¾Öê ÖÖÑ¾ÖÖë ´Öë
•ÖÖú¸ü úÖ´Ö ú¸ëü… ÖÖÑ¾ÖÖê êú ×¾ÖúÖÃÖ ¯Ö¸ü Æüß Æü´ÖÖ¸êü ¤êü¿Ö úß ˆ®Ö×ŸÖ ×−Ö³ÖÔ¸ü Æîü…
VIII −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ´Ö¸üÖšüß ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
¤ü¾ÖÖÖÖ−ÖÖ, •Ö−Ö¸ü»Ö ¯ÖÏòŒ™üß¿Ö−Ö¸ü, ´Ö×Æü»ÖÖ ´ÖÓ›üôû, ¾ÖÖÔ, ¤ü¢Öú, ×¾Ö−ÖÓŸÖß, Ã¡Öß ¸üÖêÖŸÖ•–Ö,
¬Ö´ÖÔÃÖÓú™ü, ¬µÖêµÖ¾ÖÖ¤üß, ¯ÖÏê¸üÖÖ¤üÖŸÖÖ, ÃÖÓ´ÖŸÖß, †ÖµÖãÂµÖ, Óú™üÖôû¾ÖÖÖÓ
IX ×úÃÖß ÖÖÑ¾Ö úß ÃÖÓ¬µÖÖ ¾Öê»ÖÖ êú ²ÖÖ¸ëü ´Öë ‹ú †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö×Ö‹…
¯ÖÖšü 13 141
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 13
‘Ö¸üÖ“µÖÖ ¿ÖÖê¬ÖÖŸÖ ´ÖúÖ−Ö úß ÖÖê•Ö ´Öë
¯ÖÖÓ›êü : ‡£ÖÓ •Ö¾Öôû¯ÖÖÃÖ ãúšÓü ³ÖÖ›ü¶Ö−ÖÓ ‘Ö¸ü ¯ÖÖÓ›êü : µÖÆüÖÑ †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ ´Öë úÆüà ×ú¸üÖµÖê úÖ
×´Öôêû»Ö úÖ ÆüÖê? ´ÖúÖ−Ö ×´Ö»ÖêÖÖ ŒµÖÖ?
¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ÆüÖê, ×´Öôêû»Ö úß! ÃÖ¬µÖÖ µÖÖ ³ÖÖÖÖŸÖ ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ÆüÖÑ, ×´Ö»ÖêÖÖ −Ö… †Ö•Öú»Ö ‡ÃÖ
Öæ¯Ö ‘Ö¸Ó †ÖÆêüŸÖ. −Ö¾Öß−Ö ¾ÖÃŸÖß †ÖÆêü −ÖÖ! ‡»ÖÖêú ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ÃÖê ´ÖúÖ−Ö ÖÖ»Öß Æïü…
¯ÖÖ úÃÖÓ ‘Ö¸ü Æü¾ÖÓ †ÖÆêü ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ? −Ö‡Ô ²ÖÃŸÖß Æîü −Ö! ¯Ö¸ü ŸÖã´Æëü îúÃÖÖ ‘Ö¸ü
Ã¾ÖŸÖÓ¡Öü“Ö ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü †ÃÖÖ»Ö −ÖÓ ŸÖã´Æüß? “ÖÖ×Æü‹?
¯ÖÖÓ›êü : ²Ö‘ÖæµÖÖ úÃÖ •Ö´ÖŸÖÓµÖ ŸÖê! ‘Ö¸ü ŸÖ¸ü Æü¾ÖÓµÖ ¯ÖÖÓ›êü : ”ûÖê™üÖ ÃÖÖ Æüß… ‹ú ú´Ö¸üÖ, ‹ú
”ûÖê™üÃÖÓ“Ö, ‹ú ÖÖê»Öß, ‹ú ²Öîšüúß“Öß ²Öîšüú, ¸üÃÖÖê‡Ô-‘Ö¸ü, ¿ÖÖî“ÖÖ»ÖµÖ †Öî¸ü Ã−ÖÖ−Ö
ÖÖê»Öß, Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú‘Ö¸ü, ÃÖÓ›üÖÃÖ-−ÆüÖÖß‘Ö¸ü. ‘Ö¸ü…
¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ‘Ö¸ü ´ÆüÖ•Öêê, ²ÖÓÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖµÖ? ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : †Ö¯ÖúÖê †»ÖÖ ´ÖúÖ−Ö, ²ÖÓÖ»ÖÖ
†Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ ²ÖÖÖ ¾ÖÖî¸êü? úß °»Öò™ü Æü¾ÖÖ “ÖÖ×Æü‹? †ÖÃÖ ¯ÖÖÃÖ ²ÖÖÖ ²ÖÖß“Öê ¾ÖÖ»ÖÖ?
†ÖÆêü? µÖÖ °»Öî™ü “ÖÖ×Æü‹?
¯ÖÖÓ›êü : Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ‘Ö¸“Ö “ÖÖÓÖ»ÖÓ †ÃÖŸÖÓ. ¯ÖÖ ³ÖÖ›Óü ¯ÖÖÓ›êü : †»ÖÖ ´ÖúÖ−Ö Æüß †“”ûÖ Æîü… ¯Ö¸ü
±úÖ¸ü ¯Ö›êü»Ö −ÖÖ? ˆÃÖúÖ ŸÖÖê ×ú¸üÖµÖÖ ²ÖÆãüŸÖ •ûÌµÖÖ¤üÖ ÆüÖêÖÖ
−Ö?
¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ú´ÖßŸÖ ú´Öß ¯ÖÖ“Ö Æü•ÖÖ¸ü ŸÖ¸üß ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ú´Ö ÃÖê ú´Ö ¯ÖÖÑ“Ö Æü•ÖÖ¸ü ŸÖÖê ÆüÖêÖÖ
¯Ö›üŸÖß»Ö. Æüß…
¯ÖÖÓ›êü : ²ÖÖ¯Ö¸êü! ´Ö»ÖÖ ¯Ö¸ü¾Ö›üÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ´ÖÖ—Öß ¯ÖÖÓ›êü : ²ÖÖ¯Ö ¸êü! ´Öê¸üß Ö´ÖŸÖÖ ×ÃÖ±Ôú ¤üÖê-œÍüÖ‡Ô
ãú¾ÖŸÖ ±úŒŸÖ ¸üÖê−Ö-†›üß“Ö Æü•ÖÖ¸ü Æü•ÖÖ¸ü ¹ý¯ÖµÖÖë ŸÖú Æüß Æîü…
¹ý¯ÖµÖÖÓ¯ÖµÖÕŸÖ“Ö †ÖÆêü.
¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ´ÖÖ ‹ÖÖ¤üÖ °»Öò™ü ×´Öôêû»Ö. Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ŸÖ²Ö ŸÖÖê ‹úÖ”ûú °»Öî™ü ×´Ö»ÖêÖÖ…
‘Ö¸üÖÃÖÖšüß ´ÖÖ¡Ö ÖÖ¾ÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö £ÖÖê›Óü ¤æü¸ü †»ÖÖ ´ÖúÖ−Ö êú ×»Ö‹ ŸÖÖê ²ÖÃŸÖß ÃÖê ¤æü¸ü
•ÖÖ¾ÖÓ »ÖÖÖê»Ö. ŸÖê ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ “ÖÖ»ÖÖÖ¸ü úÖ? •ÖÖ−ÖÖ ¯Ö›ÍêüÖÖ… ¾ÖÆü †Ö¯Ö “Ö»ÖêÖÖ ŒµÖÖ?
¯ÖÖ›êü : “ÖÖ»Öê»Ö. ¯ÖÖÓ›êü : “Ö»ÖêÖÖ…
¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : †ÆüÖê, ¯ÖÖ ÖÖ¾ÖÖŸÖ“Ö ‘Ö¸ü ‘ÖêÖÓ ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : »Öê×ú−Ö ²ÖÃŸÖß ´Öë Æüß ´ÖúÖ−Ö ŸÖê−ÖÖ
“ÖÖÓÖ»ÖÓ ŸÖã´Ö“Öê •ÖÖµÖÖµÖêêµÖÖ“Öê ¯ÖîÃÖê †“”ûÖ… †Ö¯Ö êú †Ö−Öê •ÖÖ−Öê êú ¯ÖîÃÖê
¾ÖÖ“ÖŸÖß»Ö −ÖÖ! ²Ö“ÖëÖê…
¯ÖÖÓ›êü : ŸÖ¸üßÆüß ¯ÖÖ“Ö Æü•ÖÖ¸ü ±úÖ¸ü ÆüÖêŸÖß»Ö. ¯ÖÖÓ›êü : ×±ú¸ü ³Öß ¯ÖÖÑ“Ö Æü•ÖÌÖ¸ü ŸÖÖê ²ÖÆãüŸÖ ÆüÖëÖê…
¿Ö´Ö¸üÖ¾Ö : ´Öß ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ‡£ÖÓ •Ö¾Öôû“Ö ‹ú ‘Ö¸ü ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ´Öï ŸÖã´Æëü µÖÆüà ¯ÖÖÃÖ ´Öë ‹ú ´ÖúÖ−Ö
¤üÖÖ¾Öß−Ö. ¯ÖÆüÖ ¯Ö™üŸÖÓµÖ úÖ? ¿ÖÖ´Ö, ŸÖæ ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ… ¤êüÖÖê ¯ÖÃÖÓ¤ü †Ö‹ÖÖ ŒµÖÖ?
•Ö¸üÖ ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ²ÖÃÖ¿Öß»Ö úÖ? ´Öß •Ö¸üÖ ¯ÖÃÖÓ¤ü ¿µÖÖ´Ö ŸÖã´Ö •Ö¸üÖ ¤ãüúÖ−Ö ¯Ö¸ü ²ÖîšüÖêÖê
µÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ²ÖÖÆêü¸ü •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêü. †Ö´Æüß ŒµÖÖ? ´Öï ‡−Ö êú ÃÖÖ£Ö •Ö¸üÖ ²ÖÖÆü¸
ŸÖÖÃÖÖ³Ö¸üÖŸÖ ¯Ö¸üŸÖ µÖêÖÖ¸ü †ÃÖæ. ÃÖÖôûßú›êü •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ ÆæÑü… ‹ú ‘ÖÓ™êü ´Öë ¾ÖÖ¯ÖÃÖ
−Öß™ü »ÖÖ šêü¾Ö¿Öß»Ö −ÖÖ? †Ö‰ÑúÖÖ… †“”ûß ŸÖ¸üÆü ¬µÖÖ−Ö ¸üÖÖêÖê −Ö?
¿ÖÖ´Ö : šêü¾Öß−Ö ÆüÖê. ¿ÖÖ´Ö : •Öß ÆüÖÑ, ¸üÖæÑÖÖ…
¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : “Ö»ÖÖ ŸÖ¸ü, †Ö¯ÖÖ †ÖŸÖÖ “ÖÖÓÖ»ÖÓ ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : “Ö»ÖÖê “Ö»Öë… Æü´Ö †²Ö †“”ûÖ ‘Ö¸ü
‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ. œæÑüœü−Öê¾ÖÖ»Öê Æîü…
¯ÖÖÓ›êü : ÆüÖê, ŸÖã´Ö“Öß ‹¾Öœüß ´Ö¤üŸÖ †ÖÆêü. ´ÖÖ ¯ÖÖÓ›êü : ÆüÖÑ, ŸÖã´ÆüÖ¸üß ‡ŸÖ−Öß ´Ö¤ü¤ü Æîü… ×±ú¸ü
†Ö¯ÖÖ “ÖÖÓÖ»ÖÓ ‘Ö¸ü −ÖŒúß ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü. Æü´Ö †“”ûÖ ´ÖúÖ−Ö •Öºþ¸ü œæÑüœëüÖê…
¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ÆüÖê ÆüÖê. †Ö´Æüß ŸÖã´Ö“µÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö : ÆüÖÑ, ÆüÖÑ. Æü´Ö ŸÖã´ÆüÖ¸êü •ÖîÃÖê ‘Ö×−ÖÂšü
‘Ö×−ÖÂšü ×´Ö¡ÖÖÃÖÖšüß “ÖÖÓÖ»ÖÓ ‘Ö¸ü ×´Ö¡Ö êú ×»Ö‹ †“”ûÖ ´ÖúÖ−Ö œæÑüœëüÖêÆüß…
¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü“Ö. ú´Öß ³ÖÖ›Óü †Ö×Ö ÃÖÖóµÖÖ ú´Ö ×ú¸üÖµÖÖ †Öî¸ü ÃÖ³Öß ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ†Öë ¾ÖÖ»ÖÖ
ÃÖãÖÃÖÖêµÖà“ÖÓ ‘Ö¸ü. "†ÖÖæ›ü Ø¿ÖÖß ²ÖÆãüÖãÖß ´ÖúÖ−Ö… ÆüàÖ »ÖÖê −Ö ×±ú™üú¸üß, ¸ÓüÖ ³Öß
ÖÖµÖ." “ÖÖêÖÖ †Ö‹…
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
•Ö¾Öôû¯ÖÖÃÖ −Ö•Ö¤üßú
³ÖÖ›ü¶Ö“Öê ‘Ö¸ü ×ú¸üÖµÖê úÖ ´ÖúÖ−Ö
−Ö¾Öß−Ö ¾ÖÃŸÖß −Ö‡Ô ²ÖÃŸÖß
Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ‘Ö¸ü †»ÖÖ ´ÖúÖ−Ö
ãú¾ÖŸÖ Ö´ÖŸÖÖ
”ûÖê™üÃÖÓ ”ûÖê™üÖ ÃÖÖ
²Öîšüúß“Öß ÖÖê»Öß ²Öîšüú, ²Öîšüú úÖ ú´Ö¸üÖ
Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú‘Ö¸ü ¸üÃÖÖê‡Ô-‘Ö¸ü
ÃÖÓ›üÖÃÖ ¿ÖÖî“ÖÖ»ÖµÖ
−ÆüÖÖß‘Ö¸ü Ã−ÖÖ−Ö ‘Ö¸ü
³ÖÖ›Ó ×ú¸üÖµÖÖ
±úÖ¸ü •ûÌµÖÖ¤üÖ
ú´ÖßŸÖú´Öß ú´Ö ÃÖê ú´Ö
´Ö»ÖÖ ¯Ö¸ü¾Ö›üÖÖ¸ü −ÖÖÆüß ´Öê¸êü ²ÖÃÖ úÖ −ÖÆüà
¤üÖê−Ö †›üß“Ö Æü•ÖÖ¸ü ¤üÖê-œüÖ‡Ô Æü•ÖÖ¸ü
ÖÖ¾ÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö ¤æü¸ü ²ÖÃŸÖß ÃÖê ¤æü¸ü
•ÖÖµÖÖµÖêµÖÖ“Öê †Ö−Öê-•ÖÖ−Öê êú
¯ÖÖšü 13 143
¾ÖÖ“ÖŸÖß»Ö ²Ö“ÖëÖê
ŸÖ¸üßÆüß ×±ú¸ü ³Öß
•Ö¾Öôû“Ö ¯ÖÖÃÖ Æüß
¤üÖüÖ¾Öß−Ö ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ
¯Ö™üÖê ¯ÖÃÖÓ¤ü †Ö−ÖÖ, †“”ûÖ »ÖÖ−ÖÖ
µÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ‡−Ö êú ÃÖÖ£Ö
²ÖÖÆêü¸ü ²ÖÖÆü¸ü
ŸÖÖÃÖÖ³Ö¸üÖŸÖ ‹ú ‘ÖÓ™êü ´Öë
»ÖÖ šêü¾Ö ¬µÖÖ−Ö ¤üÖê
“Ö»ÖÖ ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü†ÖÆüÖêŸÖ “Ö»ÖÖê ´ÖúÖ−Ö œæÑüœü−Öê¾ÖÖ»Öê Æîü
†ÖÖæ›ü »ÖÓ²ÖÖ‡Ô ´Öë ”ûÖê™üÖ
Ø¿ÖÖ ÃÖàÖ
²ÖÆãüÖãÖß ²ÖÆãüŸÖ ÖãÖÖêÓ¾ÖÖ»Öß
úÖ»Ö ú»Ö
†³µÖÖÃÖ

1) ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö ¸üÖÆüŸÖÖŸÖ ŸµÖÖ ³ÖÖÖÖŸÖ Öæ¯Ö ‘Ö¸Óü ×¸üúÖ´Öß úÖ †ÖÆêüŸÖ?
2) ¯ÖÖÓ›êü−ÖÖ ‘Ö¸ü úÃÖÓ Æü¾ÖÓ †ÖÆêü?
3) ¯ÖÖÓ›êü ‘Ö¸ü³ÖÖ›ü¶ÖÃÖÖšüß ¤ü¸ü ´Ö×Æü−µÖÖ»ÖÖ ×úŸÖß ¯ÖîÃÖê Ö“ÖÔ úºþ ¿ÖúŸÖÖŸÖ?
4) ÖÖ¾ÖÖŸÖ“Ö ‘Ö¸ü ‘ÖêŸÖ»µÖÖ−Öê ¯ÖÖÓ›êü−ÖÖ úÖµÖ ±úÖµÖ¤üÖ ÆüÖêŸÖÖê?
5) '†ÖÖæ›ü Ø¿ÖÖß ²ÖÆãüÖãÖß ÖÖµÖ' ÊÖ ´ÆüÖß“ÖÖ †£ÖÔ Ã¯ÖÂ™ü ú¸üÖ.
II ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß †Ö•Ö ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêü.
1) ´Öß ÃÖúÖôûß ¿ÖÖôêûŸÖ .......... . (µÖê)
2) ŸÖæ ×¯ÖÏµÖÖú›êü “ÖÆüÖ .......... . (¯Öß)
3) ´Öß †Ö•Ö ¤ãü¯ÖÖ¸üß ¯ÖãÃŸÖú .......... . (¾ÖÖ“Ö)
4) ´Öß ¯Ö¸ü¾ÖÖ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ .......... . (¯ÖÆüÖ)
5) †Ö´Æüß †ÖŸÖÖ †ÖÓ²Öê .......... . (ÖÖ)
6) ŸÖã´Æüß −ÖÖ™üúÖÃÖÖšüß ²ÖÖÆãü»µÖÖ .......... . (†ÖÖ)
7) ŸÖÖê †Ö•Ö ´ÖßØ™üÖ»ÖÖ .......... . (•ÖÖ)
8) †Ö¯ÖÖ Öêôû .......... . (Öêôû)
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üß−Ö.

1) ´Öß ÖÖê»Öß Ã¾Ö“”û ........ . (ú¸ü)
2) ŸÖæ ÃÖÆü»Öß»ÖÖ ........ . (•ÖÖ)

3) †Ö´Æüß ±ãú»ÖÓ ŸÖÖê›üÖµÖ»ÖÖ ........ . (•ÖÖ)
4) ŸÖã´Æüß ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ........ . (¤üÖÖ¾Ö)
5) ˆ´Öê¿Ö †Ö•Ö Öã»ÖÖ²ÖÖ“Öß ±ãú»Öê ........ . (†ÖÖ)
6) ×¯ÖÏµÖÖ Ã¯Ö¬ÖìŸÖ ³ÖÖÖ ........ . (‘Öê)
7) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ¬Ö²Ö¬Ö²µÖÖÖÖ»Öß ˆ³µÖÖ ........ . (¸üÖÆü)
8) ²ÖÖ²ÖÖ ™üß.¾Æüß. ¾Ö¸ü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ........ . (²Ö‘Ö)
9) ŸÖß ×¯Ö»»ÖÓ ²ÖÖÆêü¸ü ........ . (†Öê¸ü›ü)
10) †Ö¯ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ÖÖÖß ........ . (‹êú)
III ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö ¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ˆ´Öê¿Ö †Æü´Ö¤üÖ²ÖÖ¤ü»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêü.
ˆ´Öê¿Ö †Æü´Ö¤üÖ²ÖÖ¤ü»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.
1) ´Öß ²ÖÖôûÖ»ÖÖ ›üÖòŒ™ü¸üú›êü ‘Öê‰ú−Ö •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêü.
2) ´Ö»ÖÖ ÖÖ‰ú ×´ÖôûÖÖ¸ü †ÖÆêü.
3) ŸÖæ ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü †ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ.
4) ŸÖã´Æüß ÖÓ›üÖóµÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆüÖŸÖ.
5) †Ö´Æüß −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ.
6) Ö»Ö−ÖÖµÖú µÖê‰ú−Ö −ÖÖ×µÖêú»ÖÖ ¯Öôû¾ÖÖÖ¸ü †ÖÆêü.
7) ÃÖã´Ö−Ö ¾ÖÃÖ×ŸÖÖéÆüÖŸÖ ¸ÖüÆÖÖ¸ü †ÖÆêü.
8) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ¸ÓüÖß²Öê¸ÓüÖß ±ãú»Öê ŸÖÖê›üÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ.
9) ŸÖß ¤üÖê−Æüß ×¯Ö»»ÖÓ ‘Ö¸ü ÃÖÖê›æü−Ö •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ.
10) †Ö¯ÖÖ †Ö•Ö ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¯ÖÖÆæü−Ö ÆüÃÖÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ.
IV ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

1. ÃÖã¬ÖÖ, ŸÖæ †Ö•Ö ãúšêü ........ ........? ´Öß ŸÖã—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ........ úÖ? †Ö¯ÖÖ ¤üÖê‘Öß
×¯ÖÏµÖÖú›êü ¯ÖÖ ........, ×ŸÖ£Öê †Ö¯ÖÖ Öêôû ........ . ÖêôûŸÖÖ−ÖÖ ¤ü´Ö»ÖÖê úß ×¯ÖÏµÖÖ“Öß †Ö‡Ô
“ÖÆüÖ ........ ........, “ÖÆüÖ ‘Öê‰ú−Ö †Ö¯ÖÖ ×¯ÖÏµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ²ÖÖÖêŸÖ ........ .
šüßú †ÖÆêü. ŸÖæ ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ........ . ¯ÖÖ ´Öß ÃÖÖÓÖê−Ö ŸÖÃÖÓ ŸÖã»ÖÖ ........
........ . ²ÖÖÖêŸÖ ŸÖæ ‹úÖÆüß ±ãú»ÖÖ»ÖÖ ÆüÖŸÖ ........ ......., −ÖÖÆüßŸÖ¸ü ´Öß †Ö‡Ô»ÖÖ ........ .
2. “Ö»Ö, †Ö•Ö †Ö¯ÖÖ µÖÖ¡ÖêŸÖ ........, †Ö¯Ö»µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÃÖã¬ÖÖ»ÖÖÆüß ........ . µÖÖ¡ÖêŸÖ Öæ¯Ö
¤ãüúÖ−Öê ........ ÖêôûÖß, ÖÖµÖÖ×¯ÖµÖÖ“µÖÖ ¾ÖÃŸÖæ, ¯ÖÖôûÖê ........ . †Ö¯ÖÖ ÖêôûµÖÖ“µÖÖ
¤ãüúÖ−ÖÖŸÖæ−Ö ÖêôûÖß ........ ........, ×•Ö»Ö²Öß, ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü ........ ........ . ¯ÖÖôûµÖÖŸÖ
........, •ÖÖ¤æü“Öê Öêôû ........ ........ . ŸÖê£Öê †Ö¯ÖÖ ±úÖê™üÖêÆüß ........ ........ .
¯ÖÖšü 13 145
V ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü "»ÖÖÖê»Ö" êú ÃÖÖ£Ö úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ‘Ö¸üÖÃÖÖšüß £ÖÖê›Óü ¤æü¸ü ........ ........ . (•ÖÖÖê)
Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ‘Ö¸üÖÃÖÖšüß £ÖÖê›Óü ¤æü¸ü •ÖÖ¾ÖÓ »ÖÖÖê»Ö.
1) ŸÖã»ÖÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ×ŸÖ“µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß¿Öß ........ ........ . (ÖêôûÖê)
2) ´Ö»ÖÖ ˆ´Öê¿Ö²Ö¸üÖê²Ö¸ü “ÖÆüÖ ........ ........ . (×¯ÖÖê)
3) ¸ü´Öê¿ÖÃÖÖšüß ÖÖ‰ú ........ ........ . (†ÖÖÖê)
4) ÃÖã¬ÖÖ»ÖÖ ¯Ö™ü−ÖÖ ×´Ö¸ü“Öß“Ö ........ ........ . (‘ÖêÖê)
5) ×¯ÖÏµÖÖ»ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ‘ÖêµÖÖÃÖÖšüß ........ ........ . (•ÖÖÖê)
6) ²ÖÖ²ÖÖÓ−ÖÖ ¯ÖÏÖ×ŸÖ¯ÖãÃŸÖú ........ ........ . (¤üÖÖ¾ÖÖê)
7) ŸÖê −ÖÖ™üú ´Ö»ÖÖ ........ ........ . (²Ö‘ÖÖê)
8) ¯ÖÏúÖ¿Ö»ÖÖ ŸÖß ±úÖ‡Ô»Ö ........ ........ . (¯ÖÖšü¾ÖÖê)
9) ×¯Ö»»ÖÖÓ−ÖÖ ˆ−ÆüÖŸÖ“Ö ........ ........ . (ÖêôûÖê)
10) ŸµÖÖ ´Öã»Öà−ÖÖ †Ö•Ö ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖŸÖ ........ ........ . (×³Ö•ÖÖê)
11) Æüß¸üÖê»ÖÖ ¾Öê›Óü¾ÖÖú›Óü ........ ........ . (−ÖÖ“ÖÖê)
12) Æü¸ü¾Ö»Öê»Öê ¯ÖãÃŸÖú ........ ........ . (¿ÖÖê‘ÖÖê)
VI šüßú ¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖ ×´Ö»ÖÖ−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

úÖêÖŸÖê Öêôû ²Ö‘ÖÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ?
úÖêÖŸÖÖ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ÖêôûÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ?
ŸÖæ †Ö•Ö ãúšêü ÃÖÖÓÖÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ?
ãúÖÖãúÖÖ»ÖÖ µÖêÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ?
úÖµÖ ÖÖêÂ™ü •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ?
ŸÖê ãúšæü−Ö ¤êüÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ?
ŸÖÖê ÖÖ‰ú ãúÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»ÖÖ¾ÖÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ?
×¯ÖÏµÖÖ úÖµÖ ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü †ÖÆêü?
VII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸üÖ´Ö ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Öê»Ö. ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖß»Ö.
1) ˆ´Öê¿Ö ÖÖ‰ú †ÖÖê»Ö. ²ÖÖ²ÖÖ ..... .... .... .... .
2) ŸÖæ Æüß ÃÖÖ›üß ¾ÖÖ¯Ö¸ü¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß .... .... ..... ... .
3) ¿ÖÖÓŸÖÖ ÖÓ›üÖóµÖÖ»ÖÖ •ÖÖ‡Ô»Ö. ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô ..... .... .... ..... .
4) ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. †Ö´Æüß ..... .... .... ..... .
5) ŸÖæ ¯Ö¡Ö ×»Ö×Æü¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß ..... .... .... ..... .
VIII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö.
ŸÖÖê ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÃÖê»Ö.
1) ´Öß −ÖÖ™üúÖ»ÖÖ •ÖÖ‡Ô−Ö.
2) ŸÖÖê úÖ´Ö ú¸êü»Ö.
3) ŸÖê ÃÖ¾ÖÔ ×Îúêú™ü ÖêôûŸÖß»Ö.
4) ÃÖÆü»Öß»ÖÖ Öê»µÖÖ¾Ö¸ü ÃÖ¾ÖÔ ×¾ÖªÖ£Öá ÖÖÖß ´ÆüÖŸÖß»Ö.
5) ´Öã»ÖÖ“µÖÖ ¾ÖÖœü×¤ü¾ÖÃÖÖ»ÖÖ ŸÖß Öæ¯Ö Ã¾ÖÖ×¤üÂ™ü Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú ú¸êü»Ö.
IX ×−Ö´−Ö ×»Ö×ÖŸÖ ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

1. ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêü, ŸÖæ µÖêÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ úÖ?
....... ...... ...... ..... ..... ...... ....... .
úÖ µÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüßÃÖ?
...... ..... ..... ...... ....... .
´ÆüÖ•Öê úÖµÖ ÆüÖêŸÖÓµÖ?

...... ..... ..... ...... ....... .
›üÖòŒ™ü¸Óüú›êü •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ úÖ?
...... ...... ..... ..... ...... ....... .
2. ×¯ÖÏµÖÖ, “Ö»Ö †Ö¯ÖÖ †Ö•Ö ×ÃÖ−Öê´ÖÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú.

....... ...... ...... ..... ..... ...... ....... .
†ÓÖ, ŸÖÖê 'ŸÖÓ²ÖÖê»Öß ™üÖòúß•ÖÌ' ´Ö¬Ö»ÖÖ.
...... ...... ..... ..... ...... ....... .
ŸµÖÖŸÖ †×´ÖŸÖÖ³Ö, ÁÖß¤êü¾Öß †ÖÆêüŸÖ.
...... ...... ..... ..... ...... ....... .
ÆüÖê. ŸµÖÖŸÖ ÖÖÖßÆüß ”ûÖ−Ö †ÖÆêüŸÖ.
...... ...... ..... ..... ...... ....... .
†Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ‘Öºþ−Ö ¤üÖê−Ö ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ ×−Ö‘ÖÖ¾Öê »ÖÖÖê»Ö.
....... ...... ...... ..... ..... ...... ....... .
−ÖÖÆüß ÖÓ, ¯ÖÖµÖß −ÖúÖê. †Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖ−Öê •ÖÖ‰úµÖÖ.
....... ...... ...... ..... ..... ...... ....... .
¯ÖÖšü 13 147

´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖê ‘Ö¸ü-‹ú Ã¾Ö¯−Ö!
¸üÖ´Ö³ÖÖ‰Óú−ÖÖ †Öê¸ü ´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖê ‘Ö¸ü ×´ÖôûÖ»Öê †ÖÆêü. Ã¾ÖÃŸÖ †Ö×Ö ´ÖÃŸÖ! ³ÖÖ›Óü
ú´Öß ¯ÖÖ ÃÖÖóµÖÖ ÃÖãÖÃÖÖê‡Ô †ÖÆêüŸÖ. ŸÖê »Ö¾Öú¸ü“Ö ŸµÖÖ ‘Ö¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖß»Ö. úÖ»Ö“Ö ŸµÖÖÓ−Öß
´Ö»ÖÖ ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»ÖÓ, "ÖÖêØ¾Ö¤ü¸üÖ¾ÖÖÓ−ÖÖ ‘Öê‰ú−Ö µÖÖ ‘Ö¸üß!" ´Öß †Ö×Ö †Ö´Ö“Öß Æüß ¤ü¸ü ¸ü×¾Ö¾ÖÖ¸üß
•ÖÖÖÖ¸ †ÃÖæÓ. ŸÖã´ÆüßÆüß µÖÖ»Ö úÖ? †Ö¯ÖÖ ‹ú¤ü´Ö“Ö •ÖÖ‰ú µÖÖ. úÖµÖ ´ÆüÖŸÖÖ? ¾Ö×Æü−Öà−ÖÖ
•Ö´ÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüß? šüßú †ÖÆêü. ŸÖã´Æüß −ÖÓŸÖ¸ü •ÖÖ. ´Öß ˆªÖ ‹ÖÖ¤üß “ÖŒú¸ü ™üÖúß−Ö. ŸµÖÖÓ−ÖÖ
úÖÆüß ´Ö¤üŸÖ »ÖÖÖÖÖ¸ü †ÃÖê»Ö úÖ, ŸÖê ¯ÖÖÆüß−Ö. ú¤üÖ×“ÖŸÖ Æüß ¤êüÖß»Ö ²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖê‡Ô»Ö.
−ÖÖÆüßŸÖ¸ü ŸÖß †Ö×Ö ¾Ö×Æü−Öß −ÖÓŸÖ¸ü •ÖÖŸÖß»Ö. •Ö´Öê»Ö ŸÖÃÖÓ úºþ. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¤üŸÖ úºþµÖÖ
ŸµÖÖÓ“µÖÖ †Ö−ÖÓ¤üÖŸÖ ÃÖÖ´Öß»Ö ÆüÖê‰úµÖÖ.
†Ö•ÖúÖ»Ö ‹ú¾Öêôû ´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖÖ •ÖÖ¾Ö‡Ô ×´Öôêû»Ö, ´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖß ÃÖæ−Ö ×´Öôêû»Ö, ¯ÖÖ
³ÖÖ›ü¶Ö−ÖÓ ‘Ö¸ü? †Ö¿ÖÖ“Ö ÃÖÖê›üÖ. ŸÖ¿ÖÖŸÖ ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰Óú−ÖÖ Æêü ‘Ö¸ü ×´ÖôûÖ»ÖÓ ´ÖÖ ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰Óú“ÖÖ
†Ö−ÖÓ¤ü úÖµÖ ÃÖÖÓÖæ? ŸµÖÖÓ−ÖÖ Ã¾ÖÖÔ ¤üÖê−Ö ²ÖÖê™Óü ˆ¸ü»ÖÖ †ÖÆêü.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖê ´Ö−Ö“ÖÖÆüÖ
†Öê¸ü †Ö×Ö¸ü
Ã¾ÖÃŸÖ ÃÖÃŸÖÖ
´ÖÃŸÖ †“”ûÖ, ´Ö•Öê¤üÖ¸ü
ÃÖãÖÃÖÖê‡Ô ÃÖãÖÃÖã×¾Ö¬ÖÖ
»Ö¾Öú¸ü“Ö •Ö»¤üßÆüß
ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»Öê ²ÖŸÖÖµÖÖ, úÆüÖ
‘Öê‰ú−Ö µÖÖ »Öê †Ö†Öê
¤ü¸ü ¸ü×¾Ö¾ÖÖ¸üß Æü¸ü ¸ü×¾Ö¾ÖÖ¸ü úÖê
‹ú¤ü´Ö ‹úÖ‹ú, †“ÖÖ−Öú
•Ö´ÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüß −ÖÆüà ÆüÖê ÃÖêúÖÖ
‹ÖÖ¤üß úÖê‡Ô ‹ú
´Ö¤üŸÖ ´Ö¤ü¤ü
ú¤üÖ×“ÖŸÖ ¿ÖÖµÖ¤ü
−ÖÓŸÖ¸ü ²ÖÖ¤ü ´Öë
•Ö´Öê»Ö ŸÖÃÖÓ ú¹ý •ÖîÃÖÖ ÆüÖêÖÖ ¾ÖîÃÖÖ ú¸ëüÖê
†Ö−ÖÓ¤üÖŸÖ ÃÖÖ´Öß»Ö ÆüÖêÖê Öã¿Öß ´Öë ¿ÖÖ×´Ö»Ö ÆüÖê−ÖÖ
Ã¾ÖÖÔ ¤üÖê−Ö ²ÖÖê™êü ˆ¸üÖê Ã¾ÖÖÔ ¤üÖê ˆÓÖ×»ÖµÖÖë êú ¤æü¸üß ¯Ö¸ü ÆüÖê−ÖÖ/Ã¾ÖÙÖú †Ö−ÖÓ¤ü ÆüÖê−ÖÖ
†³µÖÖÃÖ
I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öê ¤üß×•Ö‹…

1) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰Óú“Öê ‘Ö¸ü úÃÖê †ÖÆêü?
2) ŸÖê ŸµÖÖÓ“µÖÖ −Ö¾µÖÖ ‘Ö¸üß êú¾ÆüÖ •ÖÖŸÖß»Ö?
3) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰Óú“ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü úÃÖÖ ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü?
4) 'Ã¾ÖÖÔ ¤üÖê−Ö ²ÖÖê™Óü ˆ¸üÖÓ' µÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ úÖµÖ?
5) ÆüÖ ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü úÖêÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü “ÖÖ»Ö»ÖÖ †ÖÆêü?
II ¯ÖÖšü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ÃÖ¬µÖÖ µÖÖ ³ÖÖÖÖŸÖ ........ ‘Ö¸Óü †ÖÆêüŸÖ, −Ö¾Öß−Ö ........ †ÖÆêü −ÖÖ!
2) Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ........ ´ÖÖ¡Ö ÖÖ¾ÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö £ÖÖê›Óü ........ •ÖÖ¾ÖÓ »ÖÖÖê»Ö.
3) “Ö»ÖÖ ŸÖ¸ü, ‘Ö¸ü ........ µÖÖ, †ÖÖæ›ü Ø¿ÖÖß ........ ........ .
4) †Ö•ÖúÖ»Ö ‹ú¾Öêôû ´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖÖ ........ ×´Öôêû»Ö ´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖß ........ ×´Öôêû»Ö.
¯ÖÖ ³ÖÖ›ü¶Ö−ÖÓ ‘Ö¸ü? ........ ÃÖÖê›üÖ.
5) ŸµÖÖÓ−ÖÖ Ã¾ÖÖÔ ........ ........ ˆ¸»ÖÖ †ÖÆêü.
III ú´Ö ÃÖê ú´Ö ¤üÖêÂÖ †Öî¸ü •µÖÖ¤üÖ ÃÖê •µÖÖ¤üÖ ÖãÖ µÖÖ ú´Ö ÃÖê ú´Ö −ÖãúÃÖÖ−Ö †Öî¸ü •µÖÖ¤üÖ
±úÖµÖ¤üÖ ×¤üÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ úÖî−ÖÃÖß úÆüÖ¾ÖŸÖ ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ¯ÖÏµÖãŒŸÖ úß Ö‡Ô Æîü?
'²ÖÆãüŸÖ •µÖÖ¤üÖ Öã¿Öß ÆüÖê−ÖÖ' ‡ÃÖ †£ÖÔ úÖ úÖî−ÖÃÖÖ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸üÖ ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü?
IV µÖÆüÖÑ '²Ö¸üÖê²Ö¸ü' ‡ÃÖ ¿Ö²¤ü êú †»ÖÖ †»ÖÖ †£ÖÔ ¤êüú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ×¤ü‹ Ö‹ Æïü… †Ö¯Ö ‡ÃÖß †£ÖÖìÓ
êú †−µÖ ŸÖß−Ö ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
1) ‹ú †Ö×Ö ‹ú ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¤üÖê−Ö.
2) ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ¾Ö×Æü−Öß µÖêŸÖß»Ö.
3) ŸÖã´Æüß ´ÆüÖŸÖÖ ŸÖê ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †ÖÆêü.
V −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ¿Ö²¤üÖë úß •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹…
−ÖÓŸÖ¸ü, ”ûÖê™Óü, ±úÖ¸ü, †Öê¸ü, ´ÖÃŸÖ, ‹ú¤ü´Ö, ¿Öê¾Ö™üß, ”ûÖ−Ö, †“ÖÖ−Öú, •ÖÖÃŸÖ, »ÖÆüÖ−Ö, ´ÖÖ
VI ØÆü¤üß ´ÖêÓ †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹…

†Ö´Æüß ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúµÖÖÃÖÖšüß ¯ÖãµÖÖ»ÖÖ '¯ÖÛ¿“Ö´Ö ×¾Ö³ÖÖÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ëú¦üÖ' ŸÖ
•ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ. "†•ÖµÖ, ŸÖæ ÃÖã¨üÖ †Ö´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü “Ö»ÖÖÖ¸ü úÖ? ´Ö¸üÖšüß“µÖÖ
†³µÖÖÃÖÖÃÖÖšüß ¾ÖÂÖÔ³Ö¸ü ×ŸÖ£Öê ¸üÖÆüÖê ŸÖã»ÖÖ •Ö´ÖÖÖ¸ü †ÖÆêü úÖ? ŸÖæ †Ö»ÖÖÃÖ ´ÆüÖ•Öê ´Ö•ÖÖ
µÖê‡Ô»Ö." †Ö¯ÖÖ ×«üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ´ÆüÖæ−Ö '´Ö¸üÖšüß'“Ö ×¿ÖúÖÖ¸ü †ÃÖæ. úÖ¸üÖ ´Ö¸üÖšüßŸÖ
ÃÖÓŸÖÃÖÖ×ÆüŸµÖ Öæ¯Ö †ÖÆêü. "´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖÖ¸ü ´ÆüÖ•Öê ±úŒŸÖ ³ÖÖÂÖÖ“Ö ×¿ÖúÖÖ¸ü úÖ?"
"−ÖÖÆüß, †Ö´Æüß ±úŒŸÖ ³ÖÖÂÖÖ“Ö ×¿ÖúÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ³ÖÖÂÖê²Ö¸üÖê²Ö¸ü ´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖÆüß ×¿ÖúÖÖ¸ü
¯ÖÖšü 13 149
†ÃÖæ †Ö×Ö ¾ÖÖ“ÖÖÖ¸ü †ÃÖæ," úÖ¸üÖ úÖêÖŸµÖÖÆüß ³ÖÖÂÖê²Ö¸üÖê²Ö¸ü ×ŸÖ“µÖÖŸÖß»Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖÖ“ÖÖ

†³µÖÖÃÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ“Ö. ´ÆüÖæ−Ö“Ö ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúŸÖÖ ×¿ÖúŸÖÖ †Ö´Æüß ²Ö.¯ÖÖÓ.×ú»ÖÖìÃú¸ü,
éú.¯ÖÏ.ÖÖ×›ü»Öú¸ü, ¸üÖ.Ö.Ö›üú¸üß, †Ö“ÖÖµÖÔ ¯ÖÏ.êú.†¡Öê, ´ÖÖê.Ö.¸üÖÓÖÖêú¸ü, ¯Öã.»Ö.¤êü¿Ö¯ÖÖÓ›êü
‡ŸµÖÖ¤üà“Öß −ÖÖ™üÓú ¾ÖÖ“Öæ †Ö×Ö ¯ÖÖÆæü. ¯ÖãµÖÖ“µÖÖ '²ÖÖ»ÖÖÓ¬Ö¾ÖÔ ¸ÓüÖ´ÖÓ×¤ü¸ü', '³Ö¸üŸÖ −ÖÖ™ü¶
´ÖÓ×¤ü¸ü', '×™üôûú Ã´ÖÖ¸üú ´ÖÓ×¤ü¸ü' †Ö×Ö 'µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö “Ö¾ÆüÖÖ −ÖÖ™ü¶ÖéÆüÖ' ŸÖ ÆüÖêÖÖ¸êü
¯ÖÏŸµÖêú −ÖÖ™üú †Ö´Æüß ²Ö‘Öæ. −ÖÖ.ÃÖß.±ú›üêú, ×¾Ö.ÃÖ.ÖÖÓ›êüú¸ü, ÖÓÖÖ¬Ö¸ü ÖÖ›üÖßôû, ¯Öã.³ÖÖ.³ÖÖ¾Öê
µÖÖÓ“µÖÖ ú£ÖÖ ¾ÖÖ“Öæ. ²ÖÖ.ÃÖß. ´Öœìüú¸ü, ¾ÖÃÖÓŸÖ ²ÖÖ¯Ö™ü, ¤üµÖÖ ¯Ö¾ÖÖ¸ü, −ÖÖ´Ö¤êü¾Ö œüÃÖÖôû µÖÖÓ“µÖÖ
ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“Öæ. »Ö´ÖÖ ´ÖÖ−Öê, ÆÓüÃÖÖ ¾ÖÖ›üú¸ü µÖÖÓ“Öß †ÖŸ´Öú£Ö−ÖÓ †³µÖÖÃÖæ. ŸÖÃÖê“Ö –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü,
ŸÖãúÖ¸üÖ´Ö, −ÖÖ´Ö¤êü¾Ö, ‹ú−ÖÖ£Ö, ¸üÖ´Ö¤üÖÃÖ ‡.ÃÖÓŸÖÖÓ“Öê »ÖêÖ−Ö †Ö´Æüß ¾ÖÖ“ÖÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ“Ö.
µÖÖÓŸÖß»Ö úÖÆüß ¯ÖãÃŸÖÓú †Ö×Ö ´Ö¸üÖšüß“ÖÖ ¿Ö²¤üúÖê¿Ö †Ö¯ÖÖ ‘Öê‰ú. †Ö´Ö“µÖÖ †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ
¸üÖÆüÖÖ·µÖÖ ¯ÖÏŸµÖêúÖ¿Öß †Ö´Æüß ´Ö¸üÖšüßŸÖ“Ö ²ÖÖê»Öæ. ŸµÖÖ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ´Ö¸üÖšüß
×¿ÖúµÖÖÃÖÖšüß ÆüÖê‡Ô»Ö. †Ö´Æüß ´Ö¸üÖšüßŸÖß»Ö ÃÖãÓ¤ü¸ü ÃÖãÓ¤ü¸ü ¾ÖÖŒ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü, ”ûÖê™ü¶Ö ”ûÖê™ü¶Ö
†£ÖÔ¯ÖæÖÔ ´ÆüÖß, ´Ö¸üÖšüß“Öê ¾µÖÖú¸üÖ, ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖê“Öß ¾Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖÖ“Öß ¾Öê×¿ÖÂ™ü¶ê ×¿Öæú.
´Ö¸üÖšüß »ÖêÖúÖÓ“Öê ”ûÖ−Ö ”ûÖ−Ö †−Öã³Ö¾Ö ¾ÖÖ“Öæ. ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúŸÖÖ−ÖÖ úÖêÖŸµÖÖÆüß ³ÖÖÂÖêŸÖ
†ÃÖÖÖ¸üß ×»ÖÆüßÖê, ²ÖÖê»ÖÖê, ¾ÖÖ“ÖÖê, ÃÖ´Ö•ÖÖê Æüß ¯ÖÏÖ£Ö×´Öú úÖî¿Ö»µÖê ×¿Öæú. ŸÖÃÖê“Ö
×−Ö²ÖÓ¬Ö»ÖêÖ−Ö, ¯Ö¡Ö»ÖêÖ−Ö, ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü»ÖêÖ−Ö, ÃÖÖ¸üÖÓ¿Ö»ÖêÖ−Ö, ú»¯Ö−ÖÖ×¾ÖÃŸÖÖ¸ü, ¸üÃÖÖÏÆüÖ,
ÃÖÖ¸üÖÏÆüÖ ‡.³ÖÖÂÖê“Öß ¯ÖÏÖŸÖ ¾Öî×¿ÖÂ™ü¶êÆüß ×¿Öæú. Æêü ú¸üŸÖÖ ú¸üŸÖÖ †Ö´Ö“µÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÏŸµÖêú•ÖÖ
´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖêÃÖÆü ´Ö¸üÖšüß ÃÖÓÃéúŸÖß¿ÖßÆüß ¯Ö×¸ü×“ÖŸÖ ÆüÖêÖÖ¸ü †ÃÖê»Ö. úÖ¸üÖ ³ÖÖÂÖÖ ´ÆüÖ•Öê
ÃÖÓÃéúŸÖß“Öê ‹ú †×¾Ö³ÖÖ•µÖ †ÓÖ †ÃÖŸÖê. ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓÃéúŸÖßŸÖæ−Ö“Ö ×−Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖê.
ÃÖÓÃéúŸÖß ³ÖÖÂÖê»ÖÖ ÃÖ´Öé¨ü ú¸üßŸÖ †ÃÖŸÖê. ÃÖÓÃéúŸÖß×¿Ö¾ÖÖµÖ úÖêÖŸµÖÖÆüß ³ÖÖÂÖê“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¯ÖæÖÔ
ÆüÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. †Ö´Æüß ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖÖ¸ü ´ÆüÖ•Öê ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü, ´Ö¸üÖšüß ´ÖÖÖæÃÖ •ÖÖÖæ−Ö ‘Öê‰ú.
†Ö´Ö“Öß ÃÖÖóµÖÖÓ“Öß ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ ØÆü¤üß †ÖÆêü. ŸµÖÖ´Öãôêû ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖê †Ö´ÆüÖ»ÖÖ úšüßÖ
•ÖÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ´Ö¸üÖšüß ×¿Öæú−Ö †Ö´Ö“ÖÖ ¿Ö²¤üÃÖÓÖÏÆü ¾ÖÖœêü»Ö. ŸµÖÖ“ÖÖ †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ³Ö×¾ÖÂµÖÖŸÖ
×−ÖÛ¿“ÖŸÖ“Ö ˆ¯ÖµÖÖêÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. ´ÆüÖæ−Ö“Ö †Ö´Æüß ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ. †Ö´Æüß ´Ö¸üÖšüß
×¿ÖúÖµÖ»ÖÖ ¯ÖãµÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü ´ÆüÖ•Öê †Ö´Æüß “ÖÖÓÖ»ÖÓ ´Ö¸üÖšüß −ÖŒúß ×¿ÖúÖÖ¸ü. ´Ö»ÖÖ
×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ †ÖÆêü úß, †Ö´Æüß '¯ÖÛ¿“Ö´Ö ×¾Ö³ÖÖÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ëú¦üÖ' ŸÖ •ÖÖÖÖ¸ü ´ÆüÖ•Öê ˆ¢Ö´Ö
´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖÖ¸ü“Ö. ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ×¿Öæú−Ö †Ö´Æüß †Ö´Ö“Öê –ÖÖ−Ö ¾Ö ¾µÖÛŒŸÖ´ÖŸ¾Ö †×¬Öú
ÃÖ´Öé¨ü †Ö×Ö ÃÖÓ¯Ö®Ö úºþ.
VII ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹…

•Ö²Ö ¿ÖÆü¸ü ²ÖœÍëüÖê ŸÖÖê −Ö‡Ô ÃÖ´ÖÃµÖÖ‹Ñ ²ÖœÍëüÖß Æüß… ²ÖÖÆü¸ü ÃÖê †Ö‹ »ÖÖêÖÖë úÖê ´ÖúÖ−Ö
“ÖÖ×Æü‹ ÆüÖëÖê †Öî¸ü −ÖÖîú¸üß ³Öß ÆüÖêÖß… ×•ÖŸÖ−Öß •Ö−ÖÃÖÓµÖÖ ²ÖœÍêüÖß ˆŸÖ−ÖßÆüß “Öß•ÖÖë úß ´ÖÖÑÖ
²Öœü−Öê¾ÖÖ»Öß ÆüÖêÖß… −Ö‡Ô-−Ö‡Ô †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ†Öë úÖê ¯Öæ¸üÖ ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ ¾µÖ¾ÖÃÖÖµÖÖë úÖê ²ÖœÍüÖ−ÖÖ
ÆüÖêÖÖ… ×•ÖŸÖ−ÖÖ ÃÖ²ÖúÖê “ÖÖ×Æü‹ ˆŸÖ−ÖÖ ¤êü−Öê êú ×»Ö‹ µÖÖê•Ö−ÖÖ‹Ñ ²Ö−ÖÖ−Öß ÆüÖëÖß… µÖ×¤ü ‹êÃÖÖ
−ÖßÆÓü ÆüÖêÖÖ ŸÖÖê ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖãÖ¿ÖÖÓ×ŸÖ ÃÖê −ÖÆüà ¸üÆü ÃÖêúÖÖ…
VIII ´ÖúÖ−Ö œæÑüœü−Öê êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë †Ö¯Ö êú †−Öã³Ö¾ÖÖë ¯Ö¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹ú †−Öã“”êû¤ü ×»Ö×Ö‹…
I ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ×−Ö´−Ö ¯ÖÏúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ´ÖÖ ‹ÖÖ¤üÖ °»Öò™ü ×´Öôêû»Ö. ŸÖ²Ö ŸÖÖê ‹úÖ¬Ö °»Öî™ü ×´Ö»ÖêÖÖ…
2) ŸÖÖÃÖÖ³Ö¸üÖŸÖ ¯Ö¸üŸÖ µÖê‡Ô−Ö. ‹ú ‘ÖÓ™êü ´Öë ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö‰ÑúÖÖ…
3) “Ö»ÖÖ ŸÖ¸ü, †Ö¯ÖÖ ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬Öæ. “Ö»ÖÖê “Ö»Öë, Æü´Ö ‘Ö¸ü œæÑüœëüÖê…
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹… ˆ−Ö ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ
³Ö×¾ÖÂµÖŸÖ úÖ»Ö úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖ úÖ»Ö êú ×ÎúµÖÖ
ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¯ÖÏŸµÖµÖ ¯Öã¹ýÂÖ †Öî¸ü ¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë
•ÖÖê›êü •ÖÖŸÖê Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö

ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ •ÖÖ + ‡Ô−Ö = •ÖÖ‡Ô−Ö (•ÖÖ‰ÑúÖÖ) •ÖÖ+ ‰ú = •ÖÖ‰ú (•ÖÖ‹ÑÖê/•ÖÖ‹ÑÖß)
ú¸ü + ‡Ô−Ö = ú¸üß−Ö (úºÑþÖÖ/úºÑþÖß) ú¸ü + ‰ú = úºþ (ú¸ëüÖê/ú¸ëüÖß)
´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ •ÖÖ + ¿Öß»Ö = •ÖÖ¿Öß»Ö (•ÖÖ‹ÖÖ) •ÖÖ + †Ö»Ö = •ÖÖ»Ö (•ÖÖ†ÖêÖê)
ú¸ü + ¿Öß»Ö = ú¸ü¿Öß»Ö (ú¸êüÖÖ) ú¸ü + †Ö»Ö = ú¸üÖ»Ö (ú¸üÖêÖê)
†−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.) •ÖÖ + ‡Ô»Ö = •ÖÖ‡Ô»Ö (•ÖÖ‹ÖÖ) •ÖÖ + ŸÖß»Ö = •ÖÖŸÖß»Ö (•ÖÖ‹ÑÖê)
(¯Öã.) ú¸ü + ‹»Ö = ú¸êü»Ö (ú¸êüÖÖ) ú¸ü + ŸÖß»Ö = ú¸üŸÖß»Ö (ú¸ëüÖê)
(Ã¡Öß.) •ÖÖ + ‡Ô»Ö = •ÖÖ‡Ô»Ö (•ÖÖ‹Öß) •ÖÖ + ŸÖß»Ö = •ÖÖŸÖß»Ö (•ÖÖ‹ÑÖß)
(Ã¡Öß.) ú¸ü + ‹»Ö = ú¸êü»Ö (ú¸êüÖß) ú¸ü + ŸÖß»Ö = ú¸üŸÖß»Ö (ú¸ëüÖß)
(−Ö¯ÖãÓ.) •ÖÖ + ‡Ô»Ö = •ÖÖ‡Ô»Ö •ÖÖ + ŸÖß»Ö = •ÖÖŸÖß»Ö
(−Ö¯ÖãÓ.) ú¸ü + ‹»Ö = ú¸êü»Ö ú¸ü + ŸÖß»Ö = ú¸üŸÖß»Ö
×ÎúµÖÖ - •ÖÖ
ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýüÂÖ ´Öß •ÖÖ‡Ô−Ö. †Ö´Æüß
´Öï •ÖÖ‰ÑúÖÖ/•ÖÖ‰ÑúÖß… †Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰ú. Æü´Ö •ÖÖ‹ÑÖê…
´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ ŸÖæ •ÖÖ¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß •ÖÖ»Ö. †Ö¯Ö •ÖÖ†ÖêÖê …

ŸÖã´Ö •ÖÖ†ÖêÖê… †Ö¯ÖÖ
†−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ŸÖÖê •ÖÖ‡Ô»Ö. ŸÖê
ŸÖß ¾ÖÆü •ÖÖ‹ÖÖ/•ÖÖ‹Öß… ŸµÖÖ •ÖÖŸÖß»Ö.
ŸÖê ŸÖß ¾Öê •ÖÖ‹ÑÖê/•ÖÖ‹ÑÖß…
¯ÖÖšü 13 151
×ÎúµÖÖ - ²ÖÃÖ
ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ ´Öß ²ÖÃÖê−Ö. †Ö´Æüß ²ÖÃÖæ.
´Öï ²ÖîšæÑüÖÖ… †Ö¯ÖÖ Æü´Ö ²ÖîšëüÖê…
´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ ŸÖæ ²ÖÃÖ¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß ²ÖÃÖÖ»Ö.
ŸÖã´Ö ²ÖîšüÖêÖê… †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö ²ÖîšëüÖê/²ÖîšëüÖß…
†−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ŸÖÖê ²ÖÃÖê»Ö. ŸÖê ²ÖÃÖŸÖß»Ö.
ŸÖß ¾ÖÆü ²ÖîšêüÖÖ/²ÖîšêüÖß… ŸµÖÖ ¾Öê ²ÖîšëüÖê/²ÖêšëüÖß…
ŸÖê ŸÖß
¬µÖÖ−Ö ¤êü ×ú, ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ»Ö ´Öë ×ÎúµÖÖ ¯Ö¸ü Ø»ÖÖ úÖ úÖê‡Ô
¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö −ÖÆüà ¯Ö›üŸÖÖ… †−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öë Ã¾Ö¸üÖÓŸÖ ¬ÖÖŸÖã†Öë êú ('•ÖÖ') ÃÖÖ£Ö '-‹»Ö' êú
Ã£ÖÖ−Ö¯Ö¸ü '-‡Ô»Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ •Öã›üŸÖÖ Æîü…
2. ´Ö¸üÖšüß ´Öë '³Ö×¾ÖÂµÖŸÖ úÖ»Ö' êú ¾ÖîúÛ»¯Öú ºþ¯Ö ×−Ö´−Ö¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖê ÆüÖêŸÖê Æïü…
ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ ´Öß •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêü. †Ö´Æüß •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ.
´Öï •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»ÖÖ ÆæÑü… †Ö¯ÖÖ Æü´Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê Æïü…
´Öï •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öß ÆæÑü…
´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ ŸÖæ •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ. ŸÖã´Æüß •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆüÖŸÖ.
ŸÖã´Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê/¾ÖÖ»Öß ÆüÖê… †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öê/¾ÖÖ»Öß Æïü…
†−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ŸÖÖê ŸÖê
ŸÖß •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêü ŸµÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ.
ŸÖê ¾ÖÆü •ÖÖ−Öê ŸÖß ¾Öê •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öê/¾ÖÖ»Öß Æïü…
¾ÖÖ»ÖÖ/¾ÖÖ»Öß Æîü…
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖîúÛ»¯Öú ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ×»Öú ºþ¯Ö ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë '-ÖÖ¸ü' ¯ÖÏŸµÖµÖ
»ÖÖÖú¸ü ˆÃÖêú ²ÖÖ¤ü µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ '†ÖÆêü' (Æîü) êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ²Ö−ÖŸÖê
Æïü…
3. ´Ö¸üÖšüß ´Öë ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ»Ö êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ êú¾Ö»Ö ¾ÖîúÛ»¯Öú ºþ¯Ö
'•ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêü' ´Öë '†ÖÆêü' êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü '−ÖÖÆüß' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß µÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ²ÖÖÆêü¸ü •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêü.
´Öï ‡−Öêú •Ö¸üÖ ²ÖÖÆü¸ü •ÖÖ‰ÑúÖÖ…
´Öß µÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ²ÖÖÆêü¸ü •ÖÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.
´Öï ‡−Öêú ÃÖÖ£Ö ²ÖÖÆü¸ü −ÖÖÆüà •ÖÖ‰ÑúÖÖ…
'´Öß •ÖÖ‡Ô−Ö' úÖ ³Öß ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö '´Öß •ÖÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüß' Æüß ÆüÖêÖÖ…
4. −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ŸÖê ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ “ÖÖ»ÖÖÖ¸ü úÖ? ¾ÖÆü †Ö¯Ö êú ×»Ö‹ šüßú ¸üÆêüÖÖ ŒµÖÖ?
2) ŸÖê ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ “ÖÖ»ÖÖÖ¸ü †ÖÆêü úÖ? ¾ÖÆü †Ö¯Ö êú ×»Ö‹ šüßú ¸üÆêüÖÖ ŒµÖÖ?
´Ö¸üÖšüß ´Öë ¯ÖÏ¿−Ö ¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë '†ÖÆêü' µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ‹êÛ“”ûú ºþ¯Ö
ÃÖê ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆÃÖúÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ †×−Ö¾ÖÖµÖÔ −ÖÆüß Æïü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¯ÖÏ¿−Ö ¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë '†ÖÆêü'
µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ ²ÖÆãü¬ÖÖ ”ûÖê›ü ¤üß •ÖÖŸÖß Æîü… ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¤üÖê−ÖÖë ¯ÖÏ¿−Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ †£ÖÔ
‹ú Æüß Æîü…
5. ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) †Ö¯ÖÖ †ÖŸÖÖ “ÖÖÓÖ»ÖÓ ‘Ö¸ü ¿ÖüÖê¬ÖÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ.
Æü´Ö †²Ö †“”ûÖ ‘Ö¸ü œæÑüœü−Öê¾ÖÖ»Öê Æïü…
2) ´ÖÖ †Ö¯ÖÖ “ÖÖÓÖ»ÖÓ ‘Ö¸ü −ÖŒúß ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü.
×±ú¸ü Æü´Ö †“”ûÖ ´ÖúÖ−Ö •Öºþ¸ü œæÑüœæüêÓÖê…
3) †Ö´Æüß ŸÖã´Ö“µÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ ‘Ö×−ÖÂšü ×´Ö¡ÖÖÃÖÖšüß “ÖÖÓÖ»ÖÓ ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü“Ö.
Æü´Ö ŸÖã´ÆüÖ¸êü •ÖîÃÖê ‘Ö×−ÖÂšü ×´Ö¡Ö êú ×»Ö‹ †“”ûÖ ´ÖúÖ−Ö œæÑüœëüÖê Æüß…
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ˆ¤üÖÆü¸üÖ (1) ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖ úÖ»Ö
úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ (2) ´Öë '†ÖÆüÖêŸÖ' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ −ÖÆüà ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖÓú»¯Ö µÖÖ ¯ÖæÖÔ ÃÖÓ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ ¾µÖŒŸÖ ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ '†ÖÆêü' (Æîü) µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ úÖê
”ûÖê›ü ×¤üµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ (3) ´Öë ×ÎúµÖÖ ¿Ö²¤ü êú ÃÖÖ£Ö '-“Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ
×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖÓú»¯Ö ¯Ö¸ü †×¬Öú ²Ö»Ö ¤êü−Öê êú ×»Ö‹ ×ÎúµÖÖ ¿Ö²¤ü êú ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ
³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ×»Öú ºþ¯Ö êú †ÓŸÖ ´ÖêÓ '-“Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›üŸÖê Æïü…
6. ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¿Ö²¤üÖë ´Öë '-ÃÖÖ', '-¿Öß', '-ÃÖê' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü ¿Ö²¤üÖë ´Öë ‹ú ¯ÖÏúÖ¸ü úß
×´ÖšüÖÃÖ »ÖÖ‡Ô •ÖÖŸÖß Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ”ûÖê™üÖ + ÃÖÖ = ”ûÖ™ê üÖÃÖÖ - ”ûÖê™üÖÃÖÖ ²ÖÓÖ»ÖÖ.
”ûÖê™üÖ + ¿Öß = ”ûÖê™üß¿Öß - ”ûÖê™üß¿Öß —ÖÖê¯Ö›üß.
”ûÖê™ü + ÃÖê = ”ûÖê™üÃÖê - ”ûÖê™êüÃÖê ‘Ö¸ü.
»ÖÆüÖ−ÖÃÖÖ, »ÖÆüÖ−Ö¿Öß, »ÖÆüÖ−ÖÃÖê. (”ûÖê™üÖÃÖÖ, ”ûÖê™üßÃÖß)
”ûÖ−ÖÃÖÖ, ”ûÖ−Ö¿Öß, ”ûÖ−ÖÃÖê. (†“”ûÖÃÖ, †“”ûßÃÖß)
ÖÖê›üÃÖÖ, ÖÖê›ü¿Öß, ÖÖê›üÃÖê. (´ÖßšüÖÃÖÖ, ´ÖßšüßÃÖß)
£ÖÖê›üÖÃÖÖ, £ÖÖê›üß¿Öß, £ÖÖê›êüÃÖê. (£ÖÖê›üÖÃÖÖ, £ÖÖê›üßÃÖß)
±úÖ¸üÃÖÖ, ±úÖ¸ü¿Öß, ±úÖ¸üÃÖê. (²ÖÆãüŸÖÃÖÖ, ²ÖÆãüŸÖÃÖß)
¯ÖÖšü 13 153
7. ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¿Ö²¤üÖë úß ¯Öã−Ö¸üÖ¾Öé×¢Ö ú¸ü †£ÖÔ úß ÃÖ‘Ö−ÖŸÖÖ ²ÖœüÖ‡Ô •ÖÖŸÖß Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÖÖê›ü ÖÖê›ü ÖÖÖß (´Ößšêü ´Ößšêü ÖÖ−Öê)
”ûÖ−Ö ”ûÖ−Ö ×“Ö¡Ö (†“”êû †“”êû ×“Ö¡Ö)
´ÖÓ¤ü ´ÖÓ¤ü ÃÖãÖÓ¬Ö (´ÖÓ¤ü ´ÖÓ¤ü ÃÖãÖÓ¬Ö)
ÃÖãÓ¤ü¸ü ÃÖãÓ¤ü¸ü ±ãú»ÖÓ (ÃÖãÓ¤ü¸ü ÃÖãÓ¤ü¸ü ±æú»Ö)
8. ´Ö¸üÖšüß ´Öë ãú”û ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá µÖÖ ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤ü ÃÖÖ£Ö ÃÖÖ£Ö •ÖÖê›êü •ÖÖŸÖê Æïü…
´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖê ¿Ö²¤ü ¯ÖÏµÖÖêÖÖë ´Öë 'ÃÖ¾ÖÔÃÖ´ÖÖ¾Öê¿ÖúŸÖÖ' úÖ †£ÖÔ †ÓŸÖ³ÖæÔŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: •Öü¾Öôû¯ÖÖÃÖ (†ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ), †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ (†ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ), †Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ
(†Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ), ±ãú™üúÖŸÖã™üúÖ (™æü™üÖ±æú™üÖ), µÖÖ»ÖßÖã¿ÖÖ»Öß, †ÃÖæ−Ö−ÖÃÖæ−Ö, ´ÖÖÖê¯Öãœêü
(†ÖÖê¯Öß”êû), †ÖŸÖ²ÖÖÆêü¸ü (†Ó¤ü¸ü²ÖÖÆü¸ü), ‡ú›êü×ŸÖú›êü (‡¬Ö¸üˆ¬Ö¸ü), ×•Ö£Öê×ŸÖ£Öê (•ÖÆüÖÑ¾ÖÆüÖÑ),
×•Öú›êü×ŸÖú›êü (×•Ö¬Ö¸üˆ¬Ö¸ü), ˆ»Ö™üÖÃÖã»Ö™üÖ (ˆ»Ö™üÖÃÖß¬ÖÖ)
9. −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
1) Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö“Ö ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü †ÃÖÖ»Ö −ÖÓ ŸÖã´Æüß?
2) †Ö´Æüß ŸÖÖÃÖÖ³Ö¸üÖŸÖ ¯Ö¸üŸÖ µÖêÖÖ¸ü †ÃÖæ.
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ÃÖê ÃÖÓ³ÖÖ¾µÖ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ»Ö úÖ ²ÖÖê¬Ö
ú¸üÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ úÖê '-ÖÖ¸ü' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü †ÓŸÖ
´Öë '†ÃÖ' µÖÖ '−ÖÃÖ' êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æïü… ‡ÃÖß ¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖê ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê
'•ÖÖ' ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ êú ÃÖ³Öß ÃÖÓ³ÖÖ¾µÖ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖËúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
ˆ.¯Öã. ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÃÖê−Ö. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ
´Öï ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ ÆüÖê‰ÑúÖÖ… Æü´Ö ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ÆüÖëÖê…
´Ö.¯Öã. ŸÖæ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÃÖ¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÃÖÖ»Ö.
ŸÖã´Ö ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ÆüÖêÖê…
†.¯Öã. ŸÖÖê ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸üÖ †ÃÖê»Ö. ŸÖê
¾ÖÆü ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ ÆüÖêÖÖ…
ŸÖß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÃÖê»Ö. ŸµÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÃÖŸÖß»Ö.
¾ÖÆü ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß ÆüÖêÖß… ¾Öê ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ÆüÖëÖê…
ŸÖê ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸üÖ †ÃÖê»Ö. ŸÖß ¾Öê ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öß ÆüÖëÖß…
¬Ö›üÖ 14
¯ÖÖšü
¤ü¾ÖÖÖÖ−ÖÖ ¤ü¾ÖÖÖÖ−Öê ´Öë
›üÖòŒ™ü¸ü : −Ö´ÖÃúÖ¸ü ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô. ±úÖ¸ü ×¤ü¾ÖÃÖÖÓ−Öß ›üÖòŒ™ü¸ü : −Ö´ÖÃŸÖê ¿ÖÖÓŸÖÖ•Öß… ²ÖÆãüŸÖ ×¤ü−ÖÖë ²ÖÖ¤ü
×¤üÃÖ»ÖÖŸÖ! −ÖÖÆüß, ´ÆüÖ•Öê ›üÖòŒ™ü¸ü ¤æü¸ü ×¤üÖà… ¾ÖîÃÖê ›üÖòŒ™ü¸ü úÖê ¤æü¸ü ¸üÖ−ÖÖ
šêü¾ÖÖÓ “ÖÖÓÖ»ÖÓ“Ö! ÆÓü úÖµÖ ÆüÖêŸÖÓµÖ? †“”ûÖ Æüß Æîü… ú×Æü‹ ŒµÖÖ ŸÖú»Öß±Ìú Æîü?
¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô : ›üÖòŒ™ü¸ü, ´Öß úÖ»Ö ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ Öê»Öê. ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô : ›üÖòŒ™ü¸ü, ú»Ö ´Öï ÃÖ²•ÖÌß ´ÖÓ›üß Ö‡Ô…
êúôûß“µÖÖ ÃÖÖ»Öß¾Ö¸ü ¯ÖÖµÖ ¯Ö›ü»ÖÖ. ¬ÖÖ›üú−Ö êú»Öê êú ×”û»Öêú ¯Ö¸ü ¯Öî¸ü ¯Ö›ÍüÖ… ¬Ö›ÍüÖ´Ö ÃÖê
¯Ö›ü»Öê. ¯ÖÖµÖ ´Öã¸üÖôû»ÖÖ. úÖ»Ö“ÖÖ ×¤ü¾ÖÃÖ ×Ö¸ü ¯Ö›Íüß… ¯Öî¸ü ´ÖÖê“ÖÖ ÖµÖÖ… ú»Ö ŸÖÖê ÃÖÆü
ÃÖÆü−Ö êú»ÖÓ, ¸üÖ¡Ö³Ö¸ü ±úÖ¸ü ¤ãüÖ»ÖÖ ¯ÖÖµÖ! ×»ÖµÖÖ… ¸üÖŸÖ³Ö¸ü ¯ÖÖÑ¾Ö Öæ²Ö ¤ãüÖÖ… ¯Öæ¸üß ¸üÖŸÖ
†Öß ¸üÖ¡Ö —ÖÖê¯Ö»Öê −ÖÖÆüß. úÖ»Ö“Ö ÃÖÖê‡Ô −ÖÆüà… »ÖÖ»Ö “ÖÓ¤ü−ÖúÖ »Öê¯Ö ³Öß
¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−ÖÖ“ÖÖ »Öê¯Ö ×¤ü»ÖÖ. †•Öæ−Ö šüÖúÖ ×úµÖÖ… †³Öß ŸÖú ¤ü¤Ôü ú´Ö −ÖÆüà Æãü†Ö…
£ÖÖÓ²Ö»ÖÖ −ÖÖÆüß. ÃÖæ•ÖÆüß ˆŸÖ¸ü»Öß −ÖÖÆüß. ÃÖæ•Ö−Ö ³Öß −ÖÆüà ˆŸÖ¸üß… šüßú ÃÖê “Ö»ÖÖ ³Öß
−Öß™ü “ÖÖ»Ö¾ÖŸÖÆüß −ÖÖÆüß. ÖÖ»Öß ²ÖÃÖ¾ÖŸÖ −ÖÆüà •ÖÖŸÖÖ… −Öß“Öê ²ÖîšüÖ ³Öß −ÖÆüß •ÖÖŸÖÖ…
−ÖÖÆüß. úÃÖÖ²ÖÃÖÖ ×•Ö−ÖÖ ˆŸÖ¸ü»Öê. ×¾Ö“ÖÖ¸ü •ÖîÃÖê-ŸÖîÃÖê ÃÖß×œüµÖÖÑ ˆŸÖ¸üß… ÃÖÖê“ÖÖ ‹ú
êú»ÖÖ ‹ú¤üÖ ¤üÖÖ¾ÖÖ¾ÖÓ. ²ÖÖ¸ü ×¤üÖÖ »ÖæÑ…
›üÖòŒ™ü¸ü : “ÖÖÓÖ»Ö êú»ÖÓŸÖ. †¿ÖÖ ÖÖêÂ™üàú›êü ›üÖòŒ™ü¸ü : †“”ûÖ ×úµÖÖ… ‹êÃÖß ²ÖÖŸÖÖêê ´Öë
¤ãü»ÖÔÖ ú¹ý −ÖµÖê“Ö. ÆÓü ²Ö‘Öæ ²Ö¸Óü. »ÖÖ¯Ö¸ü¾ÖÖÆüß šüßú Æüß −ÖÆüà… ¤êüÖæÑ ŸÖÖê…
¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô : †Ö‡Ô ÖÓ! ±úÖ¸ü ¤ãüÖŸÖÓµÖ. †Ö¤üß ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô : †Öê ´ÖÖÑ! ²ÖÆãüŸÖ ¤ü¤Ôü Æîü… ÃÖÆüÖ −ÖÆüà
ÃÖÆü−Ö ú¸ü¾ÖŸÖ −ÖÖÆüß. •ÖÖŸÖÖ…
›üÖòŒ™ü¸ü : ²Ö¸üÓ —ÖÖ»ÖÓ, ÆüÖ›ü ¤ãüÖÖ¾Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß. ›üÖòŒ™ü¸ü : †“”ûÖ Æãü†Ö, Æøüß ´Öë “ÖÖê™ü −ÖÆüà
ÃÖÖ¬ÖÖ ´ÖãúÖ´ÖÖ¸ü †ÖÆêü. Æêü ´Ö»Ö´Ö »ÖÖ¾ÖÖ †Ö‡Ô… ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ ÃÖß Öã´Ö “ÖÖê™ü Æîü… µÖÆü
†Ö×Ö Ö¸ü´Ö ¯ÖÖµÖÖ−ÖÓ ¿ÖêúÖ. ¯ÖÖµÖÖ»ÖÖ ´Ö¸üÆü´Ö »ÖÖÖ‡‹ †Öî¸ü Ö¸ü´Ö ¯ÖÖ−ÖßÃÖê
×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ªÖ. ÃÖë×ú‹… ¯Öî¸ü úÖê †Ö¸üÖ´Ö ¤üß×•Ö‹…
¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô : “ÖÖ»Ö¾ÖŸÖ“Ö −ÖÖÆüß ´ÖÖ—µÖÖ“µÖÖ−ÖÓ! ¿ÖÖŸÖÖ²ÖÖ‡Ô : ´Öã—Ö ÃÖê “Ö»ÖÖ Æüß −ÖÆüà •ÖÖŸÖÖ…
ÃÖŒŸÖß“Öß ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß †ÖÆêü“Ö. šüßú †ÖÆêü. •Ö²Ö¸ü¤üÃŸÖß úÖ †Ö¸üÖ´Ö Æüß Æîü… †“”ûÖ
−Ö´ÖÃŸÖê. µÖêŸÖê ÆÓü. −Ö´ÖÃŸÖê ›üÖòŒ™ü¸ü ÃÖÖÆü²Ö “Ö»ÖŸÖß ÆæÑü…
›üÖòŒ™ü¸ü : †“”ûÖ, †¸êü ÃÖã−ÖßŸÖÖ, ŸÖæ ú¬Öß ›üÖòŒ™ü¸ü : †¸êü ÃÖã−ÖßŸÖÖ ŸÖã´Ö ú²Ö †Ö‡Õ?
†Ö»ÖßÃÖ?
ÃÖã−ÖßŸÖÖ : †Ö¢ÖÖ“Ö †Ö»Öê ›üÖòŒ™ü¸ü! ÃÖã−ÖßŸÖÖ : †³Öß †Ö‡Ô ›üÖòŒ™ü¸ü!
›üÖòŒ™ü¸ü : úÖµÖ ´ÆüÖŸÖÖµÖŸÖ ²ÖÖôû¸üÖ•Öê? ›üÖòŒ™ü¸ü : ŒµÖÖ úÆüŸÖÖ Æîü ¸üÖ•ÖÖ ²Öê™üÖ?
¯ÖÖšü 14 155
ÃÖã−ÖßŸÖÖ : ŸÖÖ¯Ö †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. †ÓÖ ŸÖÖ¯Ö»ÖÓ †ÖÆêü. ÃÖã−ÖßŸÖÖ : ²ÖãÖÖ¸ü †Ö ÖµÖÖ Æîü… ²Ö¤ü−Ö ŸÖ¯Ö ÖµÖÖ
ÃÖúÖôûß ˆ»Ö™üß —ÖÖ»Öß. ¸üÖ¡ÖßÆüß Öæ¯Ö ŸÖÖ¯Ö Æîü… ÃÖ²Öê¸êü ˆ»™üß Æãü‡Ô… ‹ú ¤üÖê ²ÖÖ¸ü ¤üÃŸÖ
ÆüÖêŸÖÖ. ‹ú ¤üÖ−ê Ö¤üÖ •Öã»ÖÖ²ÖÆüß —ÖÖ»Öê. ÊÖ−ÖÓ ³Öß Æãü‹… ¸üÖŸÖ ´Öë ³Öß ²ÖÆãüŸÖ ²ÖãÖÖ¸ü £ÖÖ…
úÖÆüß ÖÖ»»ÖÓ −Ö¾ÆüŸÖÓ úÖ»Ö. ÖêôûÖµÖ»ÖÖÆüß ‡ÃÖ−Öê ú»Ö ÃÖê ãú”û −ÖÆüà ÖÖµÖÖ Æîü… ¯Öê™ü
Öê»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ¯ÖÖê™ü †Ö¤üß Ö¯ÖÖ™üß»ÖÖ ‹ú¤ü´Ö ¯Ößšü ÃÖê »ÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‹ú¤ü´Ö
Öê»ÖÓµÖ. †Ö¤üß ÃÖãæú−Ö Öê»ÖÖµÖ. úÖ»Ö“Ö ÃÖæÖ ÖµÖÖ Æîü… ú»Ö ÃÖÖÃÖæ•Öß ³Öß ÖÖÑ¾Ö Ö‡Õ…
ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡ÔÆüß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»µÖÖ. ˆ−Öêú ÃÖÖ£Ö µÖê ³Öß Ö‹… ¾Öê ¤üÖê−ÖÖë Ö‹ †Öî¸ü
ŸµÖÖÓ“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÆêüÆüß Öê»Öê. ŸÖß ¤üÖê‘ÖÓ Öê»Öß ‡ÃÖê ²ÖãÖÖ¸ü †ÖµÖÖ…
†Ö×Ö ÊÖ»ÖÖ ŸÖÖ¯Ö †Ö»ÖÖ.
›üÖòŒ™ü¸ü : ‡ŸÖúß úÖ ‘ÖÖ²Ö¸ü»Öß †ÖÆêüÃÖ? ŸÖÖê ›üÖòŒ™ü¸ü : ‡ŸÖ−Öß ŒµÖÖë ‘Ö²Ö¸üÖ‡Ô Æãü‡Ô ÆüÖê? ¾ÖÆü
šüßú †ÖÆêü. £ÖÖê›üÖ ´Ö»Öæ»Ö —ÖÖ»ÖÖµÖ ‡ŸÖÓú“Ö! šüßú Æîü… £ÖÖê›ÍüÖ ãú´Æü»ÖÖ ÖµÖÖ Æîü, ²ÖÃÖ! ÆüÖÑ
ÆÓü ²Ö‘Öæ. ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ¯ÖÖÖß ¯ÖÖ•Ö ŸµÖÖ»ÖÖ. Ø»Ö²ÖÖ“ÖÓ ¤êüÖæÑ… Öæ²Ö ¯ÖÖ−Öß ×¯Ö»ÖÖ†Öê ˆÃÖê… −Öß²Öæ úß
ÃÖ¸ü²ÖŸÖ, ÖÖê›ü ŸÖÖúÆüß ¯ÖÖ•Ö. Æêü †ÖîÂÖ¬Ö ×¿ÖÓú•Öß †Öî¸ü ´ÖßšüÖ ”ûÖ”û³Öß ¤êü−ÖÖ… µÖÆü
×¤ü¾ÖÃÖÖŸÖæ−Ö ŸÖß−Ö ¾ÖêôûÖ ¤êü. úÖôû•Öß úºþ ¤ü¾ÖÖ‡Ô ×¤ü−Ö ´Öë ŸÖß−Ö ²ÖÖ¸ü ¤üÖê… Ø“ÖŸÖÖ −Ö
−ÖúÖêÃÖ. ú¸üÖê…
ÃÖã−ÖßŸÖÖ : ²Ö¸Óü ›üÖòŒ™ü¸ü, •Öß¾Ö ³ÖÖÓ›ü¶ÖŸÖ ¯Ö›ü»ÖÖ! ÃÖã−ÖßŸÖÖ : šüßú Æîü ›üÖòŒ™ü¸ü, ´Öê¸üß •ÖÖ−Ö ´Öë •ÖÖ−Ö
†Ö‡Ô!
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
±úÖ¸ü ×¤ü¾ÖÃÖÖÓ−Öß ²ÖÆãüŸÖ ×¤ü−ÖÖë êú ²ÖÖ¤ü

¤æü¸ü šêü¾ÖÖê ¤æü¸ü ¸üÖ−ÖÖ
¯ÖÖµÖ ¯Ö›ü»ÖÖ ¯ÖÖÑ¾Ö ¯Ö›Íü ÖµÖÖ
¬ÖÖ›üú−Ö ¯Ö›üÖê ¬Ö›ÍüÖ´Ö ÃÖê ×Ö¸ü−ÖÖ
¯ÖÖµÖ ´Öã¸üÖôûÖê ¯ÖÖÑ¾Ö ´Öë ´ÖÖê“Ö †Ö−ÖÖ/¯Öî¸ü ´ÖÖê“ÖÖ−ÖÖ
ÃÖÆü−Ö êú»Öê ÃÖÆü ×»ÖµÖÖ
¸üÖ¡Ö³Ö¸ü ¸üÖŸÖ³Ö¸ü
†Öß ¸üÖ¡Ö ¯Öæ¸üß ¸üÖŸÖ
¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−Ö »ÖÖ»Ö “ÖÓ¤ü−Ö
ÃÖæ•Ö ÃÖæ•Ö−Ö
ˆŸÖ¸üÖê ˆŸÖ¸ü−ÖÖ
úÃÖÖ²ÖÃÖÖ ×úÃÖß ŸÖ¸üÆü
×•Ö−ÖÖ ÃÖß×œÍüµÖÖÑ
×¾Ö“ÖÖ¸ü êú»ÖÖ ÃÖÖê“ÖÖ
¤ãü»ÖÔÖ ú¸üÖê †−Ö¤êüÖÖ ú¸ü−ÖÖ †¯ÖêÖÖ ú¸ü−ÖÖ
¤ãüÖÖ¾ÖÖê ¤ü¤Ôü ÆüÖê−ÖÖ
´ÖãúÖ´ÖÖ¸ü Öã´Ö “ÖÖê™ü, †Ó¤ü¹ý−Öß “ÖÖê™ü

´Ö»Öæ»Ö ÆüÖêÖê ±úßúÖ ¯Ö›Íü •ÖÖ−ÖÖ
Ö¸ü´Ö ¯ÖÖµÖÖ−Öê ¿ÖêúÖê Ö¸ü´Ö¯ÖÖ−Öß ÃÖê ÃÖëú−ÖÖ
×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ¤êüÖê †Ö¸üÖ´Ö ¤êü−ÖÖ
ÃÖŒŸÖß“Öß ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß •Ö²Ö¸ü¤üÃŸÖß úÖ †Ö¸üÖ´Ö
ú¬Öß ú²Ö
†Ö¢ÖÖ“Ö †³Öß, ŸÖã¸ÓüŸÖ
šüÖúÖ ŸÖßÖÖ ¤ü¤Ôü
ŸÖÖ¯Ö ²ÖãÖÖ¸ü
•Öã»ÖÖ²Ö ¤üÃŸÖ
¯ÖÖê™ü Ö¯ÖÖ™üß»ÖÖ •ÖÖÖê ¯Öê™ü ¯Ößšü ÃÖê »ÖÖ−ÖÖ
ÃÖãæú−Ö •ÖÖÖê ÃÖæÖ •ÖÖ−ÖÖ
‘ÖÖ²Ö¸üÖê ‘Ö²Ö¸üÖ−ÖÖ
´Ö»Ö´Ö »ÖÖ¾ÖÖê ´Ö¸üÆü´Ö »ÖÖÖ−ÖÖ
•Öß¾Ö ³ÖÖÓ›ü¶ÖŸÖ ¯Ö›üÖê •ÖÖ−Ö ´Öë •ÖÖ−Ö †Ö−ÖÖ
†³µÖÖÃÖ

1) ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô ¤ü¾ÖÖÖÖ−µÖÖŸÖ úÖ Öê»µÖÖ?
2) ›üÖòŒ™ü¸üÖÓ−Öß ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ úÖµÖ ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»Öê?
3) ÃÖã−ÖßŸÖÖ“µÖÖ ²ÖÖôûÖ»ÖÖ úÖµÖ —ÖÖ»Öê †ÖÆêü?
4) ›üÖòŒ™ü¸üÖÓ−Öß ÃÖã−ÖßŸÖÖ»ÖÖ úÖµÖ ÃÖ»»ÖÖ ×¤ü»ÖÖ?
5) '•ÖÖ−Ö ´Öë •ÖÖ−Ö †Ö−ÖÖ' µÖÖ †£Öá µÖÖ ¯ÖÖšüÖŸÖ úÖêÖŸÖÖ ¾ÖÖŒ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü †Ö»ÖÖ †ÖÆêü ŸÖê
ÃÖÖÓÖÖ.
II ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ú‹ Ö‹ ×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹
×ÎúµÖÖ†Öë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü “ÖÖ¸ü-“ÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
1) ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖê.
(•ÖÖ, ¯Ö›, ¯ÖÖê“Ö, −Öß‘Ö)
2) ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»Öê.
(²ÖÃÖ, —ÖÖê¯Ö, ÆüÃÖ, ¸ü›ü)
3) ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖÃÖ.
(•Öê¾Ö, ¯ÖÖê“Ö, †ÖÆêü, ¸ü›ü)
4) ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖßÃÖ.
(•ÖÖ, ¯ÖÖê“Ö, ÆüÃÖ, †ÖÆêü)
¯ÖÖšü 14 157
5) †Ö´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖê.

(ÆüÃÖ, •ÖÖ, ¯ÖÖê“Ö, ²ÖÃÖ)
6) ŸÖã´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖŸÖ.
(•ÖÖ, †ÖÆêü, −Öß‘Ö, ¸ü›ü)
7) †Ö¯ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖê.
(•ÖÖ, ¯ÖÖê“Ö, ÆüÃÖ, ²ÖÃÖ)
8) †Ö¯ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖŸÖ.
(—ÖÖê¯Ö, −Öß‘Ö, ¸ü›ü, ÆüÃÖ)
9) ¸üÖ´Ö ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖ.
(¯ÖÖê“Ö, −Öß‘Ö, ¸ü›ü, ²ÖÃÖ)
10) ´ÖÓ•Öæ ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»Öß.
(−Öß‘Ö, —ÖÖê¯Ö, ¸ü›ü, •ÖÖ)
11) ´ÖÖÓ•Ö¸ü ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÓ.
(¯Öôû, ²ÖÃÖ, —ÖÖê¯Ö, −Öß‘Ö)
12) ´Öã»ÖÖê ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»Öê.
(−Öß‘Ö, —ÖÖê¯Ö, ¯ÖÖê“Ö, •Öê¾Ö)
13) ´Öã»Öß ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»µÖÖ.
(¸ü›ü, ÆüÃÖ, ²ÖÃÖ, ¯ÖÖê“Ö)
14) •Ö−ÖÖ¾Ö¸Óü Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»Öß.
(‘ÖãÃÖ, †ÖÆêü, −Öß‘Ö, ¯ÖÖê“Ö)
III ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ¤üß Ö‡Ô ×ÎúµÖÖ†Öë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ ........ . (¯Ö›ü)
¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ ¯Ö›ü»µÖÖ.
1) †Ö´Æüß ¯ÖÆüÖ™êü »Ö¾Öú¸ü“Ö ........ . (‰úšü)
2) †Ö¯ÖÖ ¯ÖÆüÖ™êü »Ö¾Öú¸ü“Ö ........ . (•ÖÖ)
3) ÃÖã−ÖßŸÖÖ, ŸÖæ ú¬Öß ........ . (µÖê)
4) ¸üÖ´Ö, ŸÖæ ú¬Öß ........ . (•Öê¾Ö)
5) ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¯ÖÖÆæü−Ö †Ö´Ö“ÖÓ ãú¡ÖÓ ........ . (³ÖãÓú)
6) ŸÖã´Æüß ×úŸÖß ........ ŸÖê¾ÆüÖ! (ÆüÃÖ)
7) †Ö¯ÖÖ ×úŸÖß ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ ........? (−Öß•Ö)
8) ¸ü´Öê¿Ö ÃÖúÖôûß“Ö ........ (‰úšü) †Ö×Ö ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ ........ . (•ÖÖ)
9) ÃÖã−ÖßŸÖÖ ........ (•ÖÖ) †Ö×Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô ........ . (µÖê)
10) ¤üÖ›ü ´ÖÖ¸üŸÖÖ“Ö ÃÖÖôûß ãú¡Öß ........ . (¯Öôû)
13) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ ........ . (•ÖÖ)
14) ´ÖÖ¬Ö¾Ö¸üÖ¾Ö ×−Ö¾Öé¢Ö ........ . (ÆüÖê)
IV úÖêÂšüú ´Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1. ŸÖæ ŸÖê¾ÆüÖ »ÖÆüÖ−Ö ........ (†ÖÆêü). ´Öß ŸÖã´Ö“µÖÖ ‘Ö¸üß ........ (µÖê). “ÖÖ¸ü ¯ÖÖ“Ö ×¤ü¾ÖÃÖ ........
(¸üÆüÖ). ŸÖæ ‹ú ×¤ü¾ÖÃÖ Öæ¯Ö ........ (¸ü›ü). ãúÖÖ“ÖÓÆüß ........ −ÖÖÆüßÃÖ (‹êú). ¿Öê¾Ö™üß
ÃÖÖôûß ÆüŸÖÖ¿Ö ........ (ÆüÖê).
2. †Öšü¾ÖŸÖÓ úÖ ŸÖã»ÖÖ? †Ö¯ÖÖ ŸµÖÖ¾Öêôûß ¯ÖÖ“Ö¾ÖßŸÖ ........ (†ÖÆêü). ´Öß −ÖÖ™üúÖŸÖ ¸üÖ•ÖÖ .......
(ÆüÖê). ŸÖæ ¸üÖÖß ........ (ÆüÖê). ŸÖã—µÖÖ ÃÖÖóµÖÖ ´Öî×¡ÖÖß ¤üÖÃÖß ........ (ÆüÖê). ¤üÆüÖ¾ÖßŸÖ»Öß
´Öß¸üÖ ´ÖÖ—Öß †Ö‡Ô ........ (ÆüÖê). †Ö×Ö ¿ÖêÖ¸ü ´ÖÖ—Öê ¾Ö›üß»Ö ........ (ÆüÖê) ÃÖÖôêû ¯ÖÏê Öú Öæ¿Ö
........ (ÆüÖê). †Ö¯ÖÖÆüß Öæ¿Ö ........ (ÆüÖê).
V −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú Ã£ÖÖ−Ö¯Ö¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ü ŸÖ£ÖÖ
×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü −Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ŸµÖÖ¾Öêôûß ¯ÖÖ“Ö¾ÖßŸÖ ÆüÖêŸÖê.
´Öß ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖÖê.
(ŸÖæ, †Ö´Æüß, ŸÖã´Æüß, †Ö¯ÖÖ, ¸üÖ´Ö, ÃÖßŸÖÖ, ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú, ÃÖßŸÖÖ²ÖÖ‡Ô, ´Öã»Öß, ´Öã»ÖÖê, ´Öã»ÖÓ)
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ÃÖúÖ¸üÖŸ´Öú ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ²ÖÖÆêüºþ−Ö †Ö»Öê. ´Öß ²ÖÖÆêüºþ−Ö †Ö»Öê −ÖÖÆüß.
1) ´Öß úÖ»Ö ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ Öê»Öê.
2) ´Öß ¸üÖ¡Ö³Ö¸ü —ÖÖê¯Ö»ÖÖê.
3) ŸÖæ ¬ÖÖ›üú−Ö ¯Ö›ü»ÖßÃÖ.
4) ŸÖæ Öæ¯Ö ‘ÖÖ²Ö¸ü»ÖÖÃÖ.
5) †Ö´Æüß úÃÖÖ²ÖÃÖÖ ×•Ö−ÖÖ ˆŸÖ¸ü»ÖÖê.
6) ŸÖã´Æüß ›üÖòŒ™ü¸üú›êü Öê»ÖÖ úÖ?
7) †Ö¯ÖÖ “ÖÖÓÖ»ÖÓ êú»ÖÓ.
8) ÃÖã−ÖßŸÖÖ ‘ÖÖ²Ö¸ü»Öß.
9) ¸ü´Öê¿Ö ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖ.
10) ÃÖã−ÖßŸÖÖ“µÖÖ ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»µÖÖ.
11) ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô †Ö×Ö µÖ•Ö´ÖÖ−Ö ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»Öê.
VII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ²ÖÃÖŸÖÖê. ´Öß ²ÖÃÖŸÖÖê †ÖÆêü. ´Öß ²ÖÃÖ»ÖÖê. ´Öß ²ÖÃÖ»ÖÖê †ÖÆêü.
1) ´Öß ........ . ´Öß ˆšüŸÖÖê †ÖÆêü. ´Öß ........ . ´Öß ...... ..... . 2)
´Öß —ÖÖê¯ÖŸÖÖê ´Öß ....... . ´Öß —ÖÖê¯Ö»Öê. ´Öß ...... ..... .
3) ´Öß •ÖÖŸÖÖê. ´Öß •ÖÖŸÖÖê †ÖÆêü. ´Öß ....... . ´Öß ...... ..... .
4) ´Öß −ÖÖ“ÖŸÖÖê. ´Öß ..... ...... . ´Öß ....... . ´Öß ...... ..... .
¯ÖÖšü 14 159
VIII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ¤üß Ö‡Ô ×ÎúµÖÖµÖÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü −Öß“Öê
×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß −ÖÖ“ÖŸÖ −ÖÖÆüß. ´Öß −ÖÖ“Ö»ÖÖê −ÖÖÆüß.
ŸÖÖê ...... ....... . ŸÖÖê ...... ....... . (‰úš)
ŸÖß ...... ...... . ŸÖß ...... ....... . (ÖÖ)
ŸÖê ...... ....... . ŸÖê ...... ....... . (µÖê)
´Öã»ÖÓ ...... ....... . ´Öã»ÖÓ ...... ....... . (‘ÖÖ²Ö¸ü)
†Ö´Æüß ...... ....... . †Ö´Æüß ...... ....... . (—ÖÖê¯Ö)
IX úÖêÂšüüú ´Öë ¤üß Ö‡Ô ×ÎúµÖÖ†Öë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë ÃÖê †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸üÖ úß×•Ö‹…
´ÖÖ—ÖÓ ´ÖÖÓ•Ö¸ü úÖ»Ö ÃÖúÖôûß“Ö ´ÖÖ—µÖÖ ÖÖê»ÖßŸÖ ....... (µÖê). ŸÖê ÃÖ¸üôû ¯Ö»ÖÓÖÖú›êü
....... (•ÖÖ). ×ŸÖ£ÖÓ ....... (²ÖÃÖ). ‡ŸÖŒµÖÖŸÖ ²ÖÖÆêü¸ü ãú¡ÖÖ ....... (³ÖãÓú). ´ÖÖÓ•Ö¸ü .......
(‘ÖÖ²Ö¸ü). ŸµÖÖ“Öß ¿Öê¯Ö™üß ....... (±ãúÖ). ŸÖê Öã¸üÖã¸üÖµÖ»ÖÖ ....... (»ÖÖÖ). ãú¡ÖÖ ÖÖê»ÖßŸÖ
....... (×¿Ö¸ü). ´ÖÖÓ•Ö¸ü •ÖÖê¸üÖŸÖ ....... (¯Öôû). ú¯ÖÖ™üÖ¾Ö¸ü ....... (“Öœü). ãú¡ÖÖ Öæ¯Ö ¾Öêôû
....... (²ÖÃÖ). ¿Öê¾Ö™üß ....... (Óú™üÖôû). †Ö×Ö ²ÖÖÆêü¸ü ....... (¯Öôû).
X šüßú ¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖ ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

1) ¸ü´ÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ ‘ÖÖ²Ö¸ü»Öê.
2) ãú¡ÖÖ ¸ü´ÖÖ¾Ö¸ü ×−Ö‘ÖÖ»ÖÖê.
3) ÃÖã−ÖßŸÖÖ ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ Öê»Öß.
4) †Ö´Æüß Ã™êü¿Ö−Ö¾Ö¸ü ×−Ö‘ÖÖ»ÖÖÃÖ.
5) ŸÖã´Æüß ×•Ö−µÖÖ¾Öºþ−Ö ³ÖãÓú»ÖÖ.
6) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú ãú¡µÖÖ»ÖÖ ´ÆüÖÖ»Öß.
7) ŸÖæ úÖ»Ö“Ö ÖÖ¾ÖÖÆæü−Ö ¯Ö›ü»ÖÖŸÖ.
XI ˆ¤ÖüÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖêÓ úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…

1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´ÖÖ—µÖÖ“µÖÖ−ÖÓ “ÖÖ»Ö¾ÖŸÖÓ. ´Öß “ÖÖ»ÖŸÖÖê.
1) ´Ö»ÖÖ úÖ´Ö ú¸ü¾ÖŸÖÓ.
2) ŸÖã»ÖÖ ‡£Öê ²ÖÃÖ¾ÖŸÖÓ úÖ?
3) ×ŸÖ»ÖÖ ÃÖÆü−Ö ú¸ü¾ÖŸÖÓ.
4) ŸµÖÖÓ“µÖÖ“µÖÖ−ÖÓ ¸üÖÆ¾ÖŸÖÓ.
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ ×ŸÖŸÖÓú “ÖÖ»Ö¾Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß. ´Öß ×ŸÖŸÖúÖ “ÖÖ»Ö»ÖÖê −ÖÖÆüß.

1) ŸµÖÖ»ÖÖ ŸÖê ÖÖ¾Ö¾Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß.
2) ŸµÖÖÓ“µÖÖ“µÖÖ−ÖÓ •ÖÖ¾Ö¾Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß.
3) ×ŸÖ»ÖÖ ŸÖê −ÖêÃÖ¾Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß.
4) ŸÖã»ÖÖ ‹¾ÖœÓü ú¸ü¾Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß.

´ÖÖ—Öß ±ú×•ÖŸÖß
´Öß −ÖãúŸÖÖ“Ö ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖÖê ŸÖê¾ÆüÖ“Öß ÖÖêÂ™ü! ‹úÖ »ÖÆüÖ−Ö ²ÖÖôûÖ−ÖÓ ´ÖÖ—Öß ±ú×•ÖŸÖß
êú»Öß. ÖêôûŸÖÖ ÖêôûŸÖÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ‹ú †ÖîÂÖ¬ÖÖ“Öß ²ÖÖ™ü»Öß ÃÖÖ¯Ö›ü»Öß. ŸÖß ŸµÖÖ−ÖÓ ˆ‘Ö›ü»Öß.
¤ãü¬ÖÖÃÖÖ¸üÖÓ ¯ÖÖÓœü¸Óü¿Öã³ÖÏ †ÖîÂÖ¬Ö! ÃÖÖôÓû †ÖîÂÖ¬Ö ÃÖÖÓ›ü»ÖÓ. ²ÖÆãüŸÖêú ŸµÖÖ−ÖÓ “Ö¾Ö ¯ÖÖ×Æü»Öß. ²ÖÆãü¬ÖÖ
ŸµÖÖ»ÖÖ “Ö¾Ö †Ö¾Ö›ü»Öß −ÖÖÆüß. ŸµÖÖ−ÖÓ ³ÖÖêúÖ›ü ¯ÖÃÖ¸ü»ÖÓ. †Ö‡Ô •Ö¾Öôû“Ö ÆüÖêŸÖß. ×ŸÖ−ÖÓ ¯Ö™üú−Ö
²ÖÖôûÖ»ÖÖ ˆ“Ö»Ö»ÖÓ. ŸÖÖë›üÖ»ÖÖ ¯ÖÖÓœü¸Óü! ÃÖÖôÓû †ÖîÂÖ¬Ö ÃÖÖÓ›ü»Öê»ÖÓ! ²ÖÖ™ü»Öß¾Ö¸ü ×»Ö×Æü»Öê»ÖÓ "×¾ÖÂÖ"!
ŸÖß ‘ÖÖ²Ö¸ü»Öß. ²ÖÖ™ü»Öß ‘ÖêŸÖ»Öß. ²ÖÖôûÖ»ÖÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÓ. ´ÖÖ—µÖÖú›êü †Ö»Öß. ´Öß −Ö¾ÖÖ ›üÖòŒ™ü¸ü! ŸÖß
−Ö¾Öß †Ö‡Ô!
´Ö»ÖÖ µÖÖ ×¾ÖÂÖ²ÖÖ¬Öê¾Ö¸ü“ÖÖ ˆ¯ÖÖµÖ ´ÖÖÆüßŸÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ´Öß ²ÖÖ™ü»Öß²Ö¸üÖê²Ö¸ü“ÖÓ ´ÖÖ×ÆüŸÖß¯Ö¡Öú
¾ÖÖ“Ö»ÖÓ. ŸµÖÖŸÖÆüß ˆ¯ÖÖµÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ´Öß ‘ÖÖ²Ö¸ü»ÖÖê.
¯ÖÖ ‹¾ÆüÖ−ÖÖ ´ÖÖ—ÖÖ ¯Öê¿ÖÓ™ü, ŸÖê »ÖÆüÖ−Ö ²ÖÖôû ´Ö•ÖêŸÖ Öêôæû »ÖÖÖ»ÖÓ. ²ÖÖôû ´Ö•ÖêŸÖ
ÆüÃÖ»ÖÓ. ¯ÖÖ †Ö‡Ô ¸ü›üÖµÖ“Öß £ÖÖÓ²Ö»Öß −ÖÖÆüß. ´Öß ÖÖ³Ö¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü êú»ÖÖ. ×ŸÖ“Öß ÃÖ´Ö•ÖæŸÖ
‘ÖÖŸÖ»Öß. ´ÆüÖÖ»ÖÖê, µÖÖ»ÖÖ úÖÆüßÆüß —ÖÖ»ÖÓ −ÖÖÆüß. ±úÖ¸üÃÖÓ †ÖîÂÖ¬Ö µÖÖ“µÖÖ ¯ÖÖê™üÖŸÖ Öê»ÖÓ −ÖÖÆüß.
´ÖÖ—ÖÖ ×−ÖÖÔµÖ †“Öæú šü¸ü»ÖÖ. ‡ŸÖúÖ ´ÖÖêšüÖ ×−ÖÖÔµÖ ´Öß úÃÖÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ?
´ÖÖ—Öê ¾Ö›üß»ÖÆüß ´Öã»ÖÖÓ“Öê ›üÖòŒ™ü¸ü ÆüÖêŸÖê. ŸÖê ´Ö»ÖÖ ‹ú¤üÖ ´ÆüÖÖ»Öê, "²ÖÖôûÖÓ•Ö¾Öôû ‹ú
²Öò¸üÖê´Öß™ü¸ü †ÃÖŸÖÖê, ŸÖÖê ´ÆüÖ•Öê ŸµÖÖÓ“ÖÓ ÆüÃÖÖÓ! ²ÖÖôû ÆüÃÖ»ÖÓ úß †“Öæú ÃÖ´Ö•ÖŸÖÓ úß ²ÖÖôû
†Ö•ÖÖ¸üß −ÖÖÆüß. ãúšü»ÖÖÆüß †Ö•ÖÖ¸ü —ÖÖ»ÖÖ úß ¯ÖÏ£Ö´Ö −ÖÖÆüßÃÖÓ ÆüÖêŸÖÓ ŸÖê Æêü ÆüÃÖæ!"
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
±ú×•ÖŸÖß ±ú•ÖßÆüŸÖ
−ÖãúŸÖÖ“Ö †³Öß †³Öß
ŸÖê¾ÆüÖ“Öß ÖÖêÂ™ü ŸÖ²Ö úß ²ÖÖŸÖ
†ÖîÂÖ¬Ö ¤ü¾ÖÖ
²ÖÖ™ü»Öß ²ÖÖêŸÖ»Ö
ˆ‘Ö›üÖê ÖÖê»Ö−ÖÖ
¯ÖÖÓœü¸êü¿Öã³ÖÏ ¿Öã³ÖÏÎ ÃÖ±êú¤ü
†ÖîÂÖ¬Ö ÃÖÖÓ›üÖê ¤ü¾ÖÖ úÖ ×Ö¸ü−ÖÖ
“Ö¾Ö ¯ÖÖÆüÖê “ÖÖ−ÖÖ
²ÖÆãü¬ÖÖ ¿ÖÖµÖ¤ü/²ÖÆãü¬ÖÖ
†Ö¾Ö›üÖê †“”ûÖ »ÖÖ−ÖÖ
³ÖÖêúÖ›ü ¯ÖÃÖ¸üÖê ¬ÖÖ›Íü ´ÖÖ¸ü ú¸ü ¸üÖê−ÖÖ,
¯Ö™üú−Ö ˆ“Ö»ÖÖê —Ö™ü ÃÖê ˆšüÖ−ÖÖ
ŸÖÖë›ü ´ÖãÑÆü
¯ÖÖšü 14 161
×¾ÖÂÖ²ÖÖ¬ÖÖ ×¾ÖÂÖ úÖ †ÃÖ¸ü

ˆ¯ÖÖµÖ ˆ¯ÖÖµÖ
´ÖÖ×ÆüŸÖß ¯Ö¡Öú ÃÖæ“Ö−ÖÖ-¯Ö¡Öú
‘ÖÖ²Ö¸ü»ÖÖê ‘Ö²Ö¸üÖ ÖµÖÖ
´Ö•ÖêŸÖ ÆüÃÖÖê ´Ö•Öê ´Öë ÆÑüÃÖ−ÖÖ
ÖÖ³Ö¸ü ¯Ö»Ö³Ö¸ü, ÖÖ³Ö¸ü
ÃÖ´Ö•ÖæŸÖ ‘ÖÖ»ÖÖê ÃÖ´Ö—ÖÖ−ÖÖ, ¿ÖÖÓŸÖ ú¸ü−ÖÖ
±úÖ¸üÃÖê •µÖÖ¤üÖ −ÖÆüà, ²ÖÆãüŸÖ †×¬Öú −ÖÆüß
×−ÖÖÔµÖ ×−ÖÖÔµÖ
†“Öæú †“Öæú
†Ö•ÖÖ¸ü ²Öß´ÖÖ¸üß
†³µÖÖÃÖ

1) −Ö¾Öß−Ö ›üÖòŒ™ü¸ü“Öß ±ú×•ÖŸÖß úÖêÖß êú»Öß?
2) ²ÖÖôûÖ“Öß †Ö‡Ô úÖ ‘ÖÖ²Ö¸ü»Öß?
3) ²ÖÖôûÖ²ÖÖ²ÖŸÖ ›üÖòŒ™ü¸ü−Öß úÖêÖŸÖß ×−ÖÖÔµÖ ×¤ü»ÖÖ?
4) ²ÖÖôûÖ−Öê †ÖîÂÖ¬ÖÖ“Öß “Ö¾Ö ‘ÖêŸÖÖ“Ö úÖµÖ êú»Öê?
5) ²ÖÖôûÖÓ•Ö¾Öôû“ÖÖ ²Öò¸üÖò´Öß™ü¸ü úÖêÖŸÖÖ?
II −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤ü úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü †Öî¸ü ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
´Öß ¬ÖÖ›üú−Ö ¯Ö›ü»Öê.
III ãú”û ×ÎúµÖÖ†Öë ÃÖê ÃÖÓ–ÖÖ‹Ñ ²Ö−ÖŸÖß Æïü… −Öß“Öê ‹êÃÖê Æüß ãú”û ¿Ö²¤ü ×¤ü‹ Ö‹ Æïü †Öî¸ü ˆ−ÖúÖ
¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÖêôûÖê - Öêôû - ŸÖÖê ÖêôûŸÖÖê.
ŸÖÖê Öæ¯Ö Öêôû ÖêôûŸÖÖê.
šüÖúÖê - šüÖúÖ - ´ÖÖ—ÖÖ ¯ÖÖµÖ šüÖúŸÖÖê.
´ÖÖ—µÖÖ ¯ÖÖµÖÖ»ÖÖ šüÖúÖ »ÖÖÖŸÖÖê.
1) ÃÖæ•ÖÖê - ÃÖæ•Ö
2) ˆŸÖ¸üÖê - ˆŸÖÖ¸ü
3) ¿ÖêúÖê - ¿Öêú
4) ŸÖÖ¯ÖÖê - ŸÖÖ¯Ö
5) ˆ»Ö™üÖê - ˆ»Ö™üß
IV −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¯ÖÖµÖ, úÖ»Ö, »ÖÆüÖ−Ö, ÖÖ¸ü, −Ö¾ÖÖ, ˆªÖ, Ö¸ü´Ö, •Öã−ÖÖ, †¯ÖÖµÖ, ´ÖÖêšüÖ, ÃÖÖ¯Ö›üÖê,
ˆ‘Ö›üÖê, ÃÖÖÓ›üÖê, µÖêÖê, —ÖÖê¯ÖÖê, ˆšüÖê, ³Ö¸üÖê, —ÖÖúÖê, Æü¸ü¾ÖÖê, •ÖÖÖê
V '´Ö−Ö úÖ ²ÖÖê—Ö Æü»ÖúÖ ÆüÖê−ÖÖ' úÖ †£ÖÔ ¤êü−Öê ¾ÖÖ»Öê ¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸êü úÖ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¯ÖÏµÖÖêÖ
úß×•Ö‹…
VI −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ÃÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

´ÖÓ›ü‡Ô, ´Öã¸üÖôû»ÖÖ, »Öê¯Ö, šüÖúÖ, ´Ö»Ö´Ö, ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß, •Öã»ÖÖ²Ö, ˆ»Ö™üß, ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô, ŸÖÖ¯Ö,
†ÖîÂÖ¬Ö, ÃÖ¸ü²ÖŸÖ
VII ×−Ö´−Ö ×»Ö×ÖŸÖ ú£Ö−ÖÖë úÖê ‘Ö™ü−ÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÃÖÆüß Îú´Ö ´Öë ×»Ö×Ö‹…
¯ÖÖµÖ ´Öã¸üÖôû»ÖÖ.
¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô ¬ÖÖ›üú−Ö ¯Ö›ü»µÖÖ.
¸üÖ¡Ö³Ö¸ü ¯ÖÖµÖ ±úÖ¸ü ¤ãüÖ»ÖÖ.
†Öß ¸üÖ¡Ö ŸµÖÖ —ÖÖê¯Ö»µÖÖ −ÖÖÆüßŸÖ.
êúôûß“µÖÖ ÃÖÖ»Öß¾Ö¸ü ŸµÖÖÓ“ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¯Ö›ü»ÖÖ.
úÖ»Ö ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ Öê»µÖÖ.
ŸµÖÖÓ−Öß ¯ÖÖµÖÖ»ÖÖ ¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−ÖÖ“ÖÖ »Öê¯Ö ×¤ü»ÖÖ.
†•Öæ−Ö ÃÖæ•Ö ˆŸÖ¸ü»Öß −ÖÖÆüß.
VIII ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹ †Öî¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿ÖßÂÖÔú ¤üß×•Ö‹…

²ÖÖ²ÖÖÃÖÖÆêü²Ö †ÖÓ²Öê›üú¸üÖÓ“Öß ÖÖ−ÖÖ êú¾Öôû ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖß»Ö“Ö −Ö¾Æêü ŸÖ¸ü ¯ÖæÖÔ •ÖÖÖŸÖß»Ö
£ÖÖê¸ü −ÖêŸµÖÖÓ´Ö¬µÖê ÆüÖêŸÖê. ŸÖê ‹ú £ÖÖê¸ü ×¾Ö«üÖ−Ö ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖÓ−Öß ×¾Ö×¾Ö¬Ö ×¾ÖÂÖµÖÖÓ¾Ö¸ü ´ÖÖ×ÆüŸÖß¯ÖæÖÔ
»ÖêÖ−Ö êú»Öê †ÖÆêü. Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö ³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ ¸üÖ•µÖ ‘Ö™ü−Öê“Öß •ÖÖ³Ö¸üÖŸÖ †ŸµÖÓŸÖ ¯Öã¸üÖêÖÖ´Öß †Ö×Ö
ÃÖ´ÖÖ−ÖŸÖê¾Ö¸ü ³Ö¸ü ¤êüÖÖ¸üß ´ÆüÖæ−Ö ¯ÖÏ¿ÖÓÃÖÖ —ÖÖ»Öß †ÖÆêü. ŸµÖÖ ‘Ö™ü−Öê“Öê ŸÖê ×¿Ö»¯ÖúÖ¸ü ÆüÖêŸÖê.
†Ã¯Öé¿µÖŸÖÖ †Ö×Ö ‡ŸÖ¸ü ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú †−µÖÖµÖÖ×¾Ö¹ý¨ü ŸµÖÖÓ−Öß »ÖœüÖ ×¤ü»ÖÖ.
¹ý×œü¾ÖÖªÖÓ−Öß ŸµÖÖÓ“ÖÖ †−Öêú ŸÖ·ÆÖÓ−Öß ”ûôû êú»ÖÖ. ¯ÖÖ ŸÖê −Ö´Ö»Öê −ÖÖÆüßŸÖ. †ŸµÖÓŸÖ Ö›üŸÖ¸ü
¯Ö×¸üÛÃ£ÖŸÖß“ÖÖ ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¹ý−Ö ŸµÖÖÓ−Öß †ŸµÖã““Ö ×¿ÖÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ êú»Öê. ŸÖê ²Öò×¸üÃ™ü¸ü —ÖÖ»Öê. ÃÖŸµÖ
†Ö×Ö ´ÖÖ−Ö¾ÖÖ´ÖÖ−Ö¾ÖÖ´Ö¬Ö»Öß ÃÖ´ÖÖ−ÖŸÖÖ µÖÖÓ“ÖÖ ¯Öã¸üÃúÖ¸ü ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ŸµÖÖÓ−Öß ãúšü»µÖÖÆüß
×¾Ö¸üÖê¬ÖÖ“Öß ¾Ö ™üßêú“Öß ¯Ö¾ÖÖÔ êú»Öß −ÖÖÆüß.
²Öã¨ü¬Ö´ÖÖÔŸÖß»Ö ÃÖŸµÖ, †ØÆüÃÖÖ †Ö×Ö ÃÖ´ÖÖ−ÖŸÖÖ µÖÖ ŸÖ¢¾ÖÖÓ−Öß ¯ÖÏê×¸üŸÖ ÆüÖê‰ú−Ö ŸµÖÖÓ−Öß
ŸµÖÖ ¬Ö´ÖÖÔ“ÖÖ Ã¾ÖßúÖ¸ü êú»ÖÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖ »ÖÖÖ¾Ö¬Öß †−ÖãµÖÖµÖÖÓ−ÖßÆüß ŸµÖÖÓ“Öê †−Öãú¸üÖ úºþ−Ö
²Öã¨ü¬Ö´ÖÖÔŸÖ ¯ÖÏ¾Öê¿Ö êú»ÖÖ. †−µÖÖµÖÖÃÖ´ÖÖê¸ü ŸÖê ú¬Öß“Ö —Öãú»Öê −ÖÖÆüßŸÖ.
ŸµÖÖÓ“ÖÖ †Ö¤ü¿ÖÔ †Ö¯ÖÖ ÃÖÖóµÖÖÓ−Öß ›üÖêôûµÖÖÃÖ´ÖÖê¸ü šêü¾ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ. ŸµÖÖÓ“Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü
ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ“Ö ´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔú šü¸üŸÖß»Ö.
¯ÖÖšü 14 163

´Öê¸êü ÃÖ¸ü ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ¤ü¤Ôü ÆüÖê ¸üÆüÖ £ÖÖ… ´Öï ¸üÖŸÖ³Ö¸ü ÃÖÖêµÖÖ −ÖÆüà… ÃÖ²Öê¸êü ˆšüŸÖê Æüß
›üÖòŒ™ü¸ü êú ¯ÖÖÃÖ ÖµÖÖ… ´Öï−Öê úÆüÖ '›üÖòŒ™ü¸ü ´Öã—Öê ãú”û ¤üß×•Ö‹… ²ÖÆãüŸÖ ÃÖ¸ü¤ü¤Ôü ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü'…
›üÖòŒ™ü¸ü −Öê ´Öã—Öê ¤êüÖÖ… ãú”û ÖÖê×»ÖµÖÖÑ ¤üà… ´Öî−Öê ÖÖê×»ÖµÖÖÑ »Öà… ÃÖ¸ü¤ü¤Ôü ú´Ö ÆüÖê ÖµÖÖ… ¤æüÃÖ¸êü
×¤ü−Ö ÃÖê ×−ÖµÖ×´ÖŸÖ ºþ¯Ö ÃÖê †Ö×±úÃÖ •ÖÖ−Öê »ÖÖÖ…
X †Ö¯Ö †Ö¯Öêú ²Öß´ÖÖ¸ü ×´Ö¡Ö ÃÖê ×´Ö»Ö−Öê êú ×»Ö‹ †Ã¯ÖŸÖÖ»Ö Ö‹ £Öê… ‡ÃÖ êú ˆ¯Ö¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë
‹ú †−Öã“”êû¤ü ×»Ö×Ö‹…
I ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ×−Ö´−Ö×»ÖÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
1) úÖ»Ö ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ Öê»Öê. ú»Ö (´Öï) ²ÖÖ•ÖÌÖ¸ü Ö‡Ô…
2) êúôûß“µÖÖ ÃÖÖ»ÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÖµÖ ¯Ö›ü»ÖÖ. êú»Öê êú ×”û»Öêú êú ˆ¯Ö¸ü ¯Öî¸ü ¯Ö›üÖ…
3) ¯ÖÖµÖ ´Öã¸üÖôû»ÖÖ. ¯Öî¸ü ´ÖÖê“ÖÖ ÖµÖÖ…
4) ¸üÖ¡Ö³Ö¸ü ±úÖ¸ü ¤ãüÖ»ÖÖ ¯ÖÖµÖ. ¸üÖŸÖ³Ö¸ü ¯Öî¸ü ²ÖÆãüŸÖ ¤ãüÖÖ…
5) ÃÖÖÃÖã²ÖÖ‡Ô ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»µÖÖ. ÃÖÖÃÖæ•Öß ÖÖÑ¾Ö Ö‡Õ…
‡−Ö ÃÖ²Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë †ú´ÖÔú ×ÎúµÖÖ†Öë êú ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ»Ö úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ
Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖß ×ÎúµÖÖ†Öë ´Öë ³ÖæŸÖúÖ»Ö êú ×»Ö‹ '»Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ êú
¯Ö¿“ÖÖŸÖ ¯Öã¹ýÂÖ, Ø»ÖÖ, ¾Ö“Ö−Ö ÃÖæ“Öú ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü… µÖê ¯ÖÏŸµÖµÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ»Ö êú
¯ÖÏŸµÖµÖÖë ÃÖê ãú”û ×³Ö®Ö Æïü… ´Öæ»Ö×ÎúµÖÖºþ¯Ö '²ÖÃÖ' úÖê »ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ¯Öæ¸êü ³ÖæŸÖúÖ×»Ö−Ö ¯ÖÏŸµÖµÖÖë úß
ÃÖæ“Öß −Öß“Öê ¤üß Ö‡Ô Æîü…
ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß ²ÖÃÖ»ÖÖê. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖ»ÖÖê.
´Öï ²ÖîšüÖ… Æü´Ö ²Öîšêü…
´Ö.¯Öã. (Ã¡Öß.) ŸÖæ ²ÖÃÖ»Öß/²ÖÃÖ»ÖßÃÖ. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÃÖ»ÖÖŸÖ.
ŸÖã´Ö ²Öîšüß… †Ö¯Ö ²Öîšêü/†Ö¯Ö ²Öîšüß…
†.¯Öã. (¯Öã.) ÆüÖ/ŸÖÖê ²ÖÃÖ»ÖÖ. ÆüÖê/ŸÖê ²ÖÃÖ»Öê.
µÖÆü/¾ÖÆü ²ÖîšüÖ… ¾Öê ²Öîšêü…
(Ã¡Öß.) Æüß/ŸÖß ²ÖÃÖ»Öß. ÊÖ/ŸµÖÖ ²ÖÃÖ»µÖÖ. µÖê/¾Öê ²Öîšüà…
(−Ö¯ÖãÓ.) Æêü/ŸÖê ²ÖÃÖ»Öê. Æüß/ŸÖß ²ÖÃÖ»Öß.
II −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏµÖÖêÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…

1) †Öß ¸üÖ¡Ö —ÖÖê¯Ö»Öê −ÖÖÆüß.
2) ÃÖæ•ÖÆüß ˆŸÖ¸ü»Öß −ÖÖÆüß.
3) †•Öæ−Ö šüÖúÖ £ÖÖÓ²Ö»ÖÖ −ÖÖÆüß.
ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ êú ºþ¯Ö êú ²ÖÖ¤ü '−ÖÖÆüß' •ÖÖê›Íü ú¸ü ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë
êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü… ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹ ×ú ‹êÃÖÖ ú¸üŸÖê Æãü‹ ´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ
‹ú¾Ö“Ö−Ö úÖ 'ÃÖ' †Öî¸ü ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö úÖ 'ŸÖ' Æü™ü •ÖÖŸÖÖ Æîü…
'²ÖÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú ×»Ö‹ ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ»Ö êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß ²ÖÃÖ»ÖÖê −ÖÖÆüß. †Ö´Æüß ²ÖÃÖ»ÖÖê −ÖÖÆüß.
´Öï −ÖÆüà ²ÖîšÖ… †Ö¯ÖÖ Æü´Ö −ÖÆüà ²Öîšêü…
(Ã¡Öß.) ´Öß ²ÖÃÖ»Öê −ÖÖÆüß.
´Öï −ÖÆüà ²Öîšüß…
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ ²ÖÃÖ»ÖÖ −ÖÖÆüßÃÖ. ŸÖã´Æüß ²ÖÃÖ»ÖÖ −ÖÖÆüßŸÖ.
ŸÖã´Ö −ÖÆüà ²Öîšêü… †Ö¯Ö −ÖÆüà ²Öîšêü/²Öîšüà…
(Ã¡Öß.) ŸÖæ ²ÖÃÖ»Öß −ÖÖÆüßÃÖ. †Ö¯ÖÖ
ŸÖã´Ö −ÖÆüà ²Öîšüà…
†−µÖ ¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê ²ÖÃÖ»ÖÖ −ÖÖÆüß. ŸÖê ²ÖÃÖ»Öê −ÖÖÆüßŸÖ.

¾ÖÆü −ÖÆüß ²ÖîšüÖ… ¾Öê −ÖÆüà ²Öîšêü…
(Ã¡Öß.) ŸÖß ²ÖÃÖ»Öß −ÖÖÆüß… ŸµÖÖ ²ÖÃÖ»µÖÖ −ÖÖÆüßŸÖ.
¾ÖÆü −ÖÆüà ²Öîšüß… ¾Öê −ÖÆüà ²Öîšüà…
(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê ²ÖÃÖ»ÖÓ −ÖÖÆüß. ŸÖß ²ÖÃÖ»Öß −ÖÖÆüßŸÖ.
III −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
1) ÃÖã−ÖßŸÖÖ, ŸÖæ ú¬Öß †Ö»ÖßÃÖ?ÃÖã−ÖßŸÖÖ ŸÖã´Ö ú²Ö †Ö‡Ô?
2) úÖ»Ö“Ö ÃÖÖÃÖã²ÖÖ‡Ô ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»µÖÖ. ú»Ö Æüß ÃÖÖÃÖæ •Öß ÖÖÑ¾Ö Ö‡Ô…
³ÖæŸÖúÖ»Ö¾ÖÖ“Öú ¯ÖÏŸµÖµÖ '-»Ö' »ÖÖ−Öê ¯Ö¸ü ãú”û †ú´ÖÔú ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë úÖ ºþ¯Ö ²Ö¤ü»Ö
ãú”û ÃÖÖ´ÖÖ−µÖŸÖ„ ¯ÖÏµÖÖêÖ ´Öë †Ö−Öê ¾ÖÖ»Öß ×ÎúµÖÖ†Öë êú ‹êÃÖê ¯Ö×¸ü¾ÖÙŸÖŸÖ ºþ¯Ö −Öß“Öê ×¤ü‹
Ö‹ Æïü…
µÖê - †Ö (´Öß †Ö»ÖÖê - ´Öï †ÖµÖÖ)
•ÖÖ - Öê (´Öß Öê»ÖÖê - ´Öï ÖµÖÖ)
´Ö¸ü - ´Öê (´Öß ´Öê»ÖÖê - ´Öï ´Ö¸ü ÖµÖÖ)
¯Öôû - ¯ÖôûÖ (´Öß ¯ÖôûÖ»ÖÖê - ´Öï ¤üÖî›üÖ)
×´Öôû - ×´ÖôûÖ (ŸÖß ×´ÖôûÖ»Öß - ¾ÖÆü ×´Ö»Ö Ö‡Ô)
¯ÖÆüÖ - ¯ÖÖ×Æü (´Öß ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ - ´Öï −Öê ¤êüÖÖ)
ÆüÖê - —ÖÖ (´Öß —ÖÖ»ÖÖê - ´Öï ÆüÖê ÖµÖÖ)
ˆ›ü - ˆ›üÖ (´Öß ˆ›üÖ»ÖÖê - ´Öï ˆ›ü ÖµÖÖ)
−Öß“Öê ×»ÖÖê ¾ÖÖŒµÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ¤êü×Ö‹…
¯ÖÖšü 14 165
1) ÃÖúÖôûß ˆ»Ö™üß —ÖÖ»Öß - ÃÖ²Öê¸êü ˆ»™üß Æãü‡Ô…

2) •Öã»ÖÖ²ÖÆüß —ÖÖ»Öê - ¤üÃŸÖ ³Öß Æãü‹…
3) ¸üÖ¡ÖßÆüß Öæ¯Ö ŸÖÖ¯Ö ÆüÖêŸÖÖ - ¸üÖŸÖ ´Öë ³Öß ²ÖÆãüŸÖ ²ÖãÖÖ¸ü £ÖÖ…
´Ö¸üÖšüß ´Öë '†ÖÆêü' ×ÎúµÖÖºþ¯Ö êú ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ºþ¯Ö ŸÖ£ÖÖ 'ÆüÖê' ×ÎúµÖÖºþ¯Ö êú
¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ×»Öú ºþ¯Ö ¯Öæ¸üß ŸÖ¸üÆü ÃÖ´ÖÖ−Ö ÆüÖêŸÖê Æïü… êú¾Ö»Ö ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ÃÖê ˆ−ÖúÖ ³Öê¤ü Ã¯ÖÂ™ü ÆüÖêŸÖÖ
Æîü… 'ÆüÖê' ×ÎúµÖÖºþ¯Ö úÖ ³ÖæŸÖúÖ»Ö ´Öë ¯Ö×¸ü¾ÖÙŸÖŸÖ '—ÖÖ' ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆÃÖ êú ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú
ºþ¯Ö ×−Ö´−Ö¯ÖÏúÖ¸ü êú ÆüÖêŸÖê Æîü…
ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖÖê. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖÖê.
´Öï ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−ÖÖ… Æü´Ö ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Öê…
(Ã¡Öß.) ´Öß ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»Öê.
´Öï ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Öß…
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖÖÃÖ. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖÖŸÖ.
ŸÖæ ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−ÖÖ… †Ö¯Ö ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖæ ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖßÃÖ.
ŸÖæ ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Öß…
†.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»ÖÖ. ŸÖê ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»Öê.
¾ÖÆü ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−ÖÖ…¾Öê ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖß ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»Öß. ŸµÖÖ ›üÖòŒ™ü¸ü —ÖÖ»µÖÖ.
¾ÖÆü ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Öß…¾Öê ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Öà…
(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê —ÖÖ»Öê/—ÖÖ»ÖÓ. ŸÖß —ÖÖ»Öß.
'†ÖÆêü' (Æîü) êú ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ºþ¯Ö ×−Ö´−Ö¯ÖÏúÖ¸ü êú Æïü…

ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß ²ÖÑêúŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÑêúŸÖ ÆüÖêŸÖÖê.
´Öï ²ÖÑú ´Öë £ÖÖ… Æü´Ö ²ÖÑú ´Öë £Öê…
(Ã¡Öß.) ´Öß ²ÖÑêúŸÖ ÆüÖêŸÖê.
´Öï ²ÖÑú ´Öë £Öß…
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ ²ÖÑêúŸÖ ÆüÖêŸÖÖÃÖ. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ²ÖÑêúŸÖ ÆüÖêŸÖÖ/ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
ŸÖæ ²ÖÑú ´Öë £ÖÖ… †Ö¯Ö ²ÖÑú ´Öë £Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖæ ²ÖÑêúŸÖ ÆüÖêŸÖßÃÖ.
ŸÖæ ²ÖÑú ´Öë £Öß… †Ö¯Ö ²ÖÑú ´Öë £Öß…
†.¯Öã. (¯Öã.) ÆüÖ/ŸÖÖê ²ÖÑêúŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. Æêü/ŸÖê ²ÖÑêúŸÖ ÆüÖêŸÖê.
µÖÆü/¾ÖÆü ²ÖÑú ´Öë £ÖÖ… µÖê/¾Öê ²ÖÑú ´Öë £Öê…
(Ã¡Öß.) Æüß/ŸÖß ²ÖÑêúŸÖ ÆüÖêŸÖß. ÊÖ/ŸµÖÖ ²ÖÑêúŸÖ ÆüÖêŸµÖÖ.
µÖÆü/¾ÖÆü ²ÖÑú ´Öë £Öß… ¾Öê ²ÖÑú ´Öë £Öß…

(−Ö¯ÖãÓ.) Æêü/ŸÖê ²ÖÑêúŸÖ ÆüÖêŸÖÓ. Æüß/ŸÖß ²ÖÑêúŸÖ ÆüÖêŸÖß.
IV −Öß“Öê ×¤ü‹ Æãü‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úß †Öê¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…

1) ÊÖ−ÖÓ úÖÆüß ÖÖ»»ÖÓ −Ö¾ÆüŸÖÓ úÖ»Ö.
2) ÖêôûÖµÖ»ÖÖÆüß Öê»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ.
'−ÖÖÆüß' êú ³ÖæŸÖúÖ»Ö êú ºþ¯Ö-•ÖÖê ×¾Ö¿ÖêÂÖ¯ÖÏúÖ¸ü êú ÆüÖêŸÖê Æïü… −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß −Ö¾ÆüŸÖÖê. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖê.
´Öï −ÖÆüà £ÖÖ… Æü´Ö −ÖÆüà £Öê…
(Ã¡Öß.) ´Öß −Ö¾ÆüŸÖê.
´Öï −ÖÆüà £Öß…
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ −Ö¾ÆüŸÖÖÃÖ. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ.
ŸÖã´Ö −ÖÆüà £Öê… †Ö¯Ö −ÖÆüà £Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖæ −Ö¾ÆüŸÖßÃÖ.
ŸÖã´Ö −ÖÆüà £Öß…
†.¯Öã. (¯Öã.) ÆüÖ/ŸÖÖê −Ö¾ÆüŸÖÖ. Æêü/ŸÖê −Ö¾ÆüŸÖê.
µÖÆü/¾ÖÆü −ÖÆüà £ÖÖ… µÖê/¾Öê −ÖÆüà £Öê…
(Ã¡Öß.) Æüß/ŸÖß −Ö¾ÆüŸÖß. ÊÖ/ŸµÖÖ −Ö¾ÆüŸµÖÖ.
µÖÆü/¾ÖÆü −ÖÆüà £Öß… µÖê/¾Öê −ÖÆüà £Öß…
(−Ö¯ÖãÓ.) Æêü/ŸÖê −Ö¾ÆüŸÖÓ. Æüß/ŸÖß −Ö¾ÆüŸÖß.
V ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖ¯ÖÏµÖÖêÖÖë úÖê ¤êü×Ö‹…

1) ¯ÖÖê™ü †Ö¤üß Ö¯ÖÖ™üß»ÖÖ Öê»ÖÓµÖ. (Öê»ÖÓ †ÖÆêü) ¯Öê™ü ‹ú¤ü´Ö ¯Ößšü ÃÖê »ÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
2) £ÖÖê›üÖ ´Ö»Öæ»Ö —ÖÖ»ÖÖµÖ. (—ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü) ²Ö¤ü−Ö ŸÖ¯Ö ÖµÖÖ Æîü…
3) ‡ŸÖúß úÖ ‘ÖÖ²Ö¸ü»Öß †ÖÆêüÃÖ? ‡ŸÖ−Öß ŒµÖÖë ‘Ö²Ö¸üÖ‡Ô Æãü‡Ô ÆüÖê?
´Ö¸üÖšüß ´Öë ¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ»Ö êú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ×ÎúµÖÖ êú ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ»Ö êú ºþ¯Ö
êú †ÖÖê '†ÖÆêü' ×ÎúµÖÖ úÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö •ÖÖê›Íü ×¤üµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.) ´Öß †Ö»ÖÖê †ÖÆêü. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ †Ö»ÖÖê †ÖÆüÖêŸÖ.
´Öï †ÖµÖÖ ÆæÑü… Æü´Ö †Ö‹ Æïü…
(Ã¡Öß.) ´Öß †Ö»Öê †ÖÆêü.

¯ÖÖšü 14 167
´Öï †Ö‡Ô ÆæÑü…

´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.) ŸÖæ †Ö»ÖÖ †ÖÆêüÃÖ. ŸÖã´Æüß †Ö»ÖÖ †ÖÆüÖŸÖ.
ŸÖæ †ÖµÖÖ Æîü…/ŸÖã´Ö †Ö‹Ñ ÆüÖê… †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö †Ö‹ Æïü…
(Ã¡Öß.) ŸÖæ †Ö»Öß †ÖÆêüÃÖ.
ŸÖã´Ö/ŸÖæ †ÖµÖß ÆüÖê…
†−µÖ¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.Ó) ŸÖÖê †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. ŸÖê †Ö»Öê †ÖÆêüŸÖ.
¾ÖÆü †ÖµÖÖ Æî… ¾Öê †Ö‹ Æïü…
(Ã¡Öß.) ŸÖß †Ö»Öß †ÖÆêü. ŸµÖÖ †Ö»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
¾ÖÆü †ÖµÖß Æîü… ¾Öê †ÖµÖà Æïü…
(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê †Ö»ÖÓ †ÖÆêü. ŸÖß †Ö»Öß †ÖÆêüŸÖ.
VI ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ×ÎúµÖÖ êú ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ºþ¯ÖÖë
†Öî¸ü '†ÖÆêü' µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë êú ²Öß“Ö '−ÖÖÆüß' »ÖÖÖŸÖê Æïü…
ŸÖÖê —ÖÖê¯Ö»ÖÖ †ÖÆêü. ¾ÖÆü ÃÖÖêµÖÖ Æîü…
×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ŸÖÖê —ÖÖê¯Ö»ÖÖ −ÖÖÆüß †ÖÆêü. ¾ÖÆü ÃÖÖêµÖÖ −ÖÆüß Æîü…
VII −Öß“Öê ×¤ü‹ Æãü‹ ¾ÖÖŒµÖÖêÓ ´Öë ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖêÓ êú ¯ÖÏµÖÖêÖ ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
1) ´Ö»ÖÖ/´ÖÖ—µÖÖ“µÖÖ−ÖÓ “ÖÖ»Ö¾ÖŸÖÓ“Ö −ÖÖÆüß.
2) ´Ö»ÖÖ/´ÖÖ—µÖÖ“µÖÖ−ÖÓ ÖÖ»Öß ²ÖÃÖ¾ÖŸÖÓ“Ö −ÖÖÆüß.
ØÆü¤üß úß '´Öã—Ö ÃÖê ²ÖîšüÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü', '´Öã—Ö ÃÖê “Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü' •ÖîÃÖß ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß
´Öë '´Ö»ÖÖ ²ÖÃÖ¾ÖŸÖÓ', '´Ö»ÖÖ “ÖÖ»Ö¾ÖŸÖÓ' ‹êÃÖê ºþ¯Ö ²Ö−ÖŸÖê Æïü… ‡ÃÖ ÆêüŸÖã ×ÎúµÖÖ ´Öë '-†¾Ö' ¯ÖÏŸµÖµÖ
»ÖÖÖŸÖê Æïü, †Öî¸ü ˆÃÖ êú ²ÖÖ¤ü úÖ»Ö¾ÖÖ“Öú ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖŸÖê Æïü… ‹êÃÖê ¯ÖÏµÖÖêÖ ´Öë ×ÎúµÖÖºþ¯Ö
Æü´Öê¿ÖÖ †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ −Ö¯ÖãÓÃÖúØ»ÖÖ ‹ú¾Ö“Ö−Ö ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 15
¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ÃÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ÃÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖß Æîü
ÃÖã´Ö−Ö : †ÖÓ ÃÖß´ÖÖ, Æüß úÖ´ÖÖÓ“Öß µÖÖ¤üß ÃÖã´Ö−Ö : †¸êü ÃÖß´ÖÖ, µÖÆü úÖ´ÖÖë úß ÃÖæ“Öß ×úÃÖ
úÖêÖÖÃÖÖšüß šêü¾Ö»Öß †ÖÆêüÃÖ? ŸÖã—Öê µÖ•Ö´ÖÖ−Ö êú ×»Ö‹ ¸üÖß Æîü? ŒµÖÖ ŸÖã´ÆüÖ¸êü ¯Ö×ŸÖ µÖÆü
ú¸üŸÖÖŸÖ Æê ÃÖÖôÓû? ÃÖ²Ö ú¸üŸÖê Æïü?
ÃÖß´ÖÖ : —ÖÖ»ÖÓ! Æêü †Ö×Ö úÖ´Ö? †ÖÓ Æüß µÖÖ¤üß ÃÖß´ÖÖ : ×±ú¸ü ŸÖÖê ÆüÖê “ÖãúÖ… ´Öê¸êü ¯Ö×ŸÖ †Öî¸ü
¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡ÔÃÖÖšüß †ÖÆêü. úÖ´Ö? †¸êü µÖÆü ÃÖæ“Öß ŸÖÖê ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô êú
×»Ö‹ Æîü…
ÃÖã´Ö−Ö : ŸµÖÖ ú¬Öß ¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ ×¿Öú»µÖÖ? ŸµÖÖ ÃÖã´Ö−Ö : ˆÃÖ−Öê ¯ÖœÍü−ÖÖ ú²Ö ÃÖßÖ ×»ÖµÖÖ? ¾ÖÆü
ŸÖ¸ü †ÓÖšêü ²ÖÆüÖ§ü¸ü ÆüÖêŸµÖÖ −ÖÖ? ŸÖÖê †ÓÖæšüÖ ”ûÖ¯Ö £Öß −Ö?
ÃÖß´ÖÖ : †ÖÓ, †Ö´Ö“µÖÖ ÁÖß¸üÖ´Ö †Ö×Ö ˆÙ´Ö»ÖÖ“ÖÓ ÃÖß´ÖÖ : †¸êü, µÖÆü Æü´ÖÖ¸êü ÁÖß¸üÖ´Ö †Öî¸ü ˆÙ´Ö»ÖÖ
úÖ´Ö †ÖÆêü ŸÖê! úÖ úÖ´Ö Æîü…
ÃÖã´Ö−Ö : ´ÆüÖ•Öê? ÃÖã´Ö−Ö : ´ÖŸÖ»Ö²Ö?
ÃÖß´ÖÖ : †ÖÓ ´Ö¬µÖÓŸÖ¸üß ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ²Ö¸Óü −Ö¾ÆüŸÖÓ ÃÖß´ÖÖ : ×¯Ö”û»Öê ×¤ü−ÖÖë ÃÖÖÃÖæ•Öß úß ŸÖ²ÖßµÖŸÖ
†Ö×Ö ´Ö»ÖÖ −Öê´ÖÓú ŸµÖÖ“Ö ×¤ü¾ÖÃÖÖŸÖ šüßú −ÖÆüà £Öß… ˆ−Æüà ×¤ü−ÖÖê ´Öã—Öê †Öò×±úÃÖ
†Öò×±úÃÖ“ÖÓ ±úÖ¸ü úÖ´Ö ÆüÖêŸÖÓ, ²ÖÖÆêü¸üÖÖ¾Öß úÖ ²ÖÆãüŸÖ úÖ´Ö £ÖÖ… ²ÖÖÆü¸ úÖ ¤üÖî¸üÖ ³Öß
¤üÖî¸üÖÆüß ÆüÖêŸÖÖ. ´ÆüÖæ−Ö, ´Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ £ÖÖ… ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Öï−Öê ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ÃÖê †¯Ö−Öê µÖÆüÖÑ
†Ö´Ö“µÖÖú›êü“Ö ¸ÖüÆüÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»ÖÓ. Æüß ¸üÆü−Öê êú ×»Ö‹ úÆüÖ…
ÃÖã´Ö−Ö : ²Ö¸Óü ²ÖÖ‡Ô, ¸üÖ×Æü»µÖÖ ŸµÖÖ? ÃÖã´Ö−Ö : †“”ûÖ! ¸üÆß ¾ÖÆ?
ÃÖß´ÖÖ : †ÖÓ ŸÖÖê †ÖÆêü ‹ú™üÖ •Öß¾Ö ÃÖ¤üÖ×¿Ö¾Ö. ÃÖß´ÖÖ : †¸êü ¾ÖÆü ŸÖÖê Æîü †êú»Öß •ÖÖ−Ö! †Öî¸ü
ŸÖÃÖÓ“Ö ´Öã»ÖÖÓ¾Ö¸ü ŸµÖÖÓ“ÖÖ ±úÖ¸ü •Öß¾Ö! ×±ú¸ü ²Ö““ÖÖë ¯Ö¸ü ³Öß ¾ÖÆü •ÖÖ−Ö ×”û›üúŸÖß
´Öã»ÖÖÓ−ÖÖÆüß ŸµÖÖÓ“ÖÖ ±úÖ¸ü »ÖôûÖ »ÖÖÖ»ÖÖ (Æîü)… ²Ö““Öê ³Öß ˆÃÖÃÖê Öæ²Ö ×Æü»Ö Ö‹ ÆÓîü…
†ÖÆêü. ŸµÖÖ“Ö ŸÖß−Ö-“ÖÖ¸ü ´Ö×Æü−µÖÖÓŸÖ ´Öã»ÖÖÓ−Öß ˆ−Æüà ŸÖß−Ö “ÖÖ¸ü ´ÖÆüß−ÖÖêêÓ ´Öë ²Ö““ÖÖë −Öê ˆ−Æëü
¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ ×¿Öú¾Ö»ÖÓ ŸµÖÖÓ−ÖÖ. ¯ÖœÍü−ÖÖ ×ÃÖÖÖµÖÖ…
ÃÖã´Ö−Ö : ´Öã»ÖÖÓ−Öß? ÃÖã´Ö−Ö : ²Ö““ÖÖë −Öê?
ÃÖß´ÖÖ : †ÖÓ, ŸµÖÖ¾Öêôûß ÃÖÖôûßú›êü "‹úÖ»ÖÖ ÃÖß´ÖÖ : ÆüÖÑ… ˆ−Ö ×¤ü−ÖÖë "Æü¸ü ‹ú ¯ÖœÍüÖ‹ ‹ú"
ŸÖ¸üß ÃÖÖÖ¸ü ú¸üÖ" µÖÖ ´ÖÖê×Æü´Öê“ÖÓ ¾ÖÖ¸Óü ÆüÖêŸÖÓ úß Æü¾ÖÖ •ÖÖê¸üÖë ¯Ö¸ü £Öß −Ö… ‡ÃÖß×»Ö‹ ²Ö““ÖÖë
−ÖÖ! ŸµÖÖ´Öãôêû ´Öã»ÖÖÓ−Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ −Öê ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô úÖê ¯ÖœÍüÖ−Öê úß ´Ö−Ö ´Öë šüÖ−Ö
×¿Öú¾ÖÖµÖ“ÖÓ ´Ö−ÖÖ¾Ö¸ü ‘ÖêŸÖ»ÖÓ. »Öß…
ÃÖã´Ö−Ö : ¯ÖÖ ±úŒŸÖ ´Öã»ÖÖÓ−Öß úÃÖÓ ×¿Öú¾Ö»ÖÓ? ÃÖã´Ö−Ö : ¯Ö¸ü ×ÃÖ±Ôú ²Ö““ÖÖë −Öê îúÃÖê ×ÃÖÖÖµÖÖ?
¯ÖÖšü 15 169
ÃÖß´ÖÖ : †ÖÓ, ÃÖÖÃÖã²ÖÖ‡Õ−ÖßÆüß ŸµÖÖŸÖ ¸üÃÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. ÃÖß´ÖÖ : ÃÖÖÃÖæ•Öß −Öê ³Öß ‡ÃÖ ´Öë ºþ×“Ö »Öß… ¯Ö›Íêü
¯Ö›ü»µÖÖ-¯Ö›ü»µÖÖ ´Ö¤üŸÖ êú»Öß. ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ ¯Ö›Íêü Æüß ˆ−ÆüÖë −Öê ²Ö““ÖÖë úß ´Ö¤ü¤ü úß…
×¿ÖÖúÖÓ−ÖßÆüß ŸµÖÖÓ−ÖÖ ´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö êú»ÖÓ. ²Ö““ÖÖë êú ×¿ÖÖúÖë −Öê ³Öß ˆ−ÖúÖ
ÃÖã´Ö−Ö : †Ö×Ö Ö“ÖÔ? ´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ×úµÖÖ…
ÃÖß´ÖÖ : ´Öã»ÖÖÓ−Öß •Öã−µÖÖ ¾ÖÊÖÓ“Öê ¯ÖÖšüúÖê¸êü úÖÖ¤ü ÃÖã´Ö−Ö : †Öî¸ü Ö“ÖÖÔ?
×¿Ö¾Öæ−Ö ¾ÖÊÖ êú»µÖÖ. ´ÖÖóµÖÖ¾Öºþ−Ö •Öã−Öß ÃÖß´ÖÖ : ²Ö““ÖÖë −Öê ¯Öã¸üÖ−Öß úÖò¯ÖßµÖÖë êú úÖê¸êü
¯ÖãÃŸÖÓú, ¯ÖÖ™ü¶Ö ¿ÖÖê¬Öæ−Ö úÖœ»µÖÖ. ×ÃÖ»Öú¸ü úÖò¯ÖßµÖÖÑ ŸÖîµÖÖ¸ü úà… ‰ú¯Ö¸üß ¯Ö¸ü
ÃÖã´Ö−Ö : ´ÆüÖ•Öê ŸÖã»ÖÖ ú»¯Ö−ÖÖÆüß −Ö¾ÆüŸÖß? ÃÖê ¯ÖãÃŸÖëú †Öî¸ü Ã»Öê™ü œæÑüœü ×−ÖúÖ»Öß…
ÃÖã´Ö−Ö : µÖÖ×−Ö ×ú ŸÖã´Æëü ‡ÃÖúß ú»¯Ö−ÖÖ ³Öß
ÃÖß´ÖÖ: −ÖÖÆüß ÖÓ! ´Öã»ÖÖÓ“ÖÓ, ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô“ÖÓ †Ö×Ö −ÖÆüà £Öß?
¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ“Öê Öã×¯ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÓ ŸÖê. ´Öß ‹ú ×¤ü¾ÖÃÖ ÃÖß´ÖÖ : −ÖÆüà £Öß… µÖÆü ŸÖÖê ²Ö““ÖÖë, ÃÖÖÃÖæ•Öß †Öî¸ü
¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô−ÖÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡Ö ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ−ÖÖ ¯ÖÖ×Æü»ÖÓ ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô úÖ Öã¯ŸÖ ¸üÆüÃµÖ £ÖÖ… ´Öï−Öê ‹ú
†Ö×Ö ´Ö»ÖÖ ¬ÖŒúÖ“Ö ²ÖÃÖ»ÖÖ. ´Öß ×¾Ö“ÖÖ¸ü»ÖÓ ×¤ü−Ö ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô úÖê ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü¯Ö¡Ö ¯ÖœÍüŸÖê
ŸÖê¾ÆüÖ ŸµÖÖÓ−Öß »ÖÖ•ÖŸÖ »ÖÖ•ÖŸÖ ´Ö»ÖÖ ÃÖÖôÓû ¤êüÖÖ †Öî¸ü ´Öî ¤ÓüÖ ¸üÆü Ö‡Ô… •Ö²Ö ´Öï−Öê ¯Öæ”ûÖ
ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»ÖÓ. ŸÖÖê ˆ−ÆüÖë −Öê µÖÆü ÃÖ²Ö ¿Ö´ÖÖÔŸÖê-¿Ö´ÖÖÔŸÖê
ÃÖã´Ö−Ö : ´ÆüÖ•Öê '‡“”ûÖ ×ŸÖ£Öê ´ÖÖÖÔ' Æêü ŸµÖÖÓ−Öß ²ÖŸÖÖµÖÖ…
×ÃÖ¨ü êú»ÖÓ ŸÖ¸ü! ÃÖã´Ö−Ö : µÖÖ×−Ö ×ú ˆ−ÆüÖë −Öê '•ÖÆüÖÑ “ÖÖÆü ¾ÖÆüÖÑ
¸ÖÆü' úÆüÖ¾ÖŸÖ úÖê “Ö×¸üŸÖÖ£ÖÔ ú¸ü ×¤üÖÖµÖÖ…
ÃÖß´ÖÖ : ÆüÖê −ÖÖ! †Ö×Ö ´ÖÖ—ÖÓÆüß úÖ´Ö ÃÖã»Ö³Ö — ÃÖß´ÖÖ : ÆüÖÑ ŸÖÖê! †Öî¸ü (‡ÃÖÃÖê) ´Öê¸üÖ ³Öß úÖ´Ö
ÖÖ»ÖÓ. †ÖŸÖÖ ÃÖÖôûß úÖ´ÖÓ ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô“Ö ÃÖ¸ü»Ö ÆüÖê ÖµÖÖ… †²Ö ÃÖ³Öß úÖ´Ö ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô
ú¸üŸÖÖŸÖ. ´Öß ±úŒŸÖ ¯ÖîÃÖê †Ö×Ö µÖÖ¤üß Æüß ú¸üŸÖß Æïü… ´Öï êú¾Ö»Ö (úÖ´Ö úß) ÃÖæ“Öß
™êü²Ö»ÖÖ¾Ö¸ü šêü¾ÖŸÖê. ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ“ÖÓ †ÖîÂÖ¬Ö ¯ÖÖÖß, †Öî¸ü ¯ÖîÃÖÖ ´Öê•ÖÌ ¯Ö¸ü ¸üÖŸÖß ÆæÑü… ÃÖÖÃÖæ•Öß
²ÖÓÑêú“Öß úÖ´ÖÓ, ¯ÖÖêÃ™üÖ“Öß úÖ´ÖÓ ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô“Ö úÖê ¤ü¾ÖÖ‡Ô ¤êü−ÖÖ, ²ÖïúúÖ úÖ´Ö, ¯ÖÖêÃ™ü
ú¸üŸÖÖŸÖ. ´Ö×Æü−µÖÖ“µÖÖ Ö¸êü¤üß“ÖÖÆüß −Öß™ü †Öò×±úÃÖ êú úÖ´Ö ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô Æüß ú¸ŸÖà Æïü…
×Æü¿ÖÖê²Ö šêü¾ÖŸÖÖŸÖ. ´ÆüÖŸÖÖŸÖ −ÖÖ, '†ÖÓ¬ÖôûÖ ´Ö×Æü−Öê ×ú Ö¸üß¤üÖ¸üß úÖ ³Öß šüßú ÃÖê
´ÖÖÖŸÖÖê ‹ú ›üÖêôûÖ, ¤êü¾Ö ¤êüŸÖÖê ¤üÖê−Ö… ×ÆüÃÖÖ²Ö ¸üÖŸÖß Æîü… úÆüŸÖê ÆîüÓ −Ö ×ú '†Ó¬ÖÖ
´ÖÖÓÖê ‹ú †ÖÑÖ, ³ÖÖ¾ÖÖ−Ö ¤êüŸÖÖ Æîü ¤üÖê'…
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
ÃÖÖÖ¸ü ÃÖÖÖ¸ü
úÖ´Ö úÖ´Ö
µÖ•Ö´ÖÖ−Ö ¯Ö×ŸÖ
¾ÖÖ“ÖÖê ¯ÖœÍü−ÖÖ
†ÓÖšêü ²ÖÆüÖ§ü¸ü †ÑÖæšüÖ ”ûÖ¯Ö
²Ö¸êü −Ö¾ÆüŸÖê ŸÖ²ÖßµÖŸÖ šüßú −ÖÆüß £Öß

−Öê´Öêú ŸµÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß šüßú ˆÃÖß ×¤ü−Ö
¤Öîü¸üÖ ¤üÖî¸üÖ
¸üÖÆüÖê ¸üÆü−ÖÖ
‹ú™üÖ •Öß¾Ö ÃÖ¤Öü×¿Ö¾Ö †êú»Öß •ÖÖ−Ö
»ÖôûÖ »ÖÖÖÖê ÃÖê ×Æü»Ö •ÖÖ−ÖÖ
´ÖÖêÆüß´Ö †×³ÖµÖÖ−Ö
´Ö−ÖÖ¾Ö¸ü ‘ÖêŸÖ»Öê ú¸ü−Öê úß šüÖ−Ö »Öß
¸üÃÖ ‘ÖêÖê ¹ý×“Ö »Öê−ÖÖ
¯Ö›ü»µÖÖ ¯Ö›ü»µÖÖ ¯Ö›Íêü-¯Ö›Íêü
´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö
•Öã−Öß ¾ÖÆüß ¯Öã¸üÖ−Öß úÖ¯Öß
¯ÖÖšüúÖê¸êü úÖÖ¤ü ‹ú ŸÖ¸ü±ú úÖê¸üÖ úÖÖ•Ö
´ÖÖôûÖ ‰ú¯Ö¸üß
¿ÖÖê¬Öæ−Ö úÖœüÖê ÖÖê•Ö ×−ÖúÖ»Ö−ÖÖ
ú»¯Ö−ÖÖÆüß −ÖÃÖÖê ú»¯Ö−ÖÖ ³Öß −Ö ÆüÖê−ÖÖ
Öã×¯ÖŸÖ Öã¯ŸÖ ²ÖÖŸÖ, ¸üÖ•ÖÌ
¬ÖŒúÖ ²ÖÃÖÖê ¤ÓüÖ ¸üÆü •ÖÖ−ÖÖ
»ÖÖ•ÖŸÖ »ÖÖ•ÖŸÖ ¿Ö¸ü´ÖÖŸÖê Æãü‹
‡“”ûÖ ‡“”ûÖ
´ÖÖÖÔ ¸üÖÆü
×ÃÖ¨ü ú¸üÖê ú¸ü ×¤üÖÖ−ÖÖ
ÃÖã»Ö³Ö †ÖÃÖÖ−Ö
×Æü¿Öê²Ö šêü¾ÖÖê ×ÆüÃÖÖ²Ö ¸üÖ−ÖÖ
†ÖÓ¬ÖôûÖ ´ÖÖÖŸÖÖê ‹ú ›üÖêôûÖ ¤êü¾Ö ¤êüŸÖÖê ¤üÖê−Ö †Ó¬ÖÖ ´ÖÖÑÖê ‹ú †ÖÑÖ ³ÖÖ¾ÖÖ−Ö ¤êü ¤üÖê
†³µÖÖÃÖ

1) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ úÖêÖß ×¿Öú×¾Ö»Öê?
2) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ×úŸÖß ×¤ü¾ÖÃÖÖŸÖ ÃÖÖÖ¸ü —ÖÖ»µÖÖ?
3) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ×¿Öú»µÖÖ ŸµÖÖ¾Öêôûß úÖêÖŸÖß ´ÖÖê×Æü´Ö ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖß?
4) ´Öã»ÖÖÓ−Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ“µÖÖ ×¿ÖÖÖÖ“ÖÖ Ö“ÖÔ úÃÖÖ ³ÖÖÖ×¾Ö»ÖÖ?
5) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ÃÖÖÖ¸ü —ÖÖ»µÖÖ“Öê ÃÖß´ÖÖ»ÖÖ êú¾ÆüÖ ¾Ö úÃÖê ÃÖ´Ö•Ö»Öê?
6) Æü»»Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô úÖêÖúÖêÖŸÖß úÖ´Öê ú¸üŸÖÖŸÖ?
7) µÖÖ ¯ÖÖšüÖŸÖ †Ö»Öê»Öê ¾ÖÖŒ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü ¾Ö ´ÆüÖß ÃÖÖÓÖæ−Ö ŸµÖÖÓ“Öê †£ÖÔ ÃÖÖÓÖÖ.
II ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
¯ÖÖšü 15 171
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖã¬ÖÖ µÖêŸÖê. ÃÖã¬ÖÖ †Ö»Öß.

1) ´Öß µÖêŸÖÖê.
2) ´Öß •ÖÖŸÖê.
3) †Ö´Æüß ²ÖÃÖŸÖÖê.
4) ŸÖæ •Öê¾ÖŸÖêÃÖ.
5) ŸÖæ ÖôûŸÖÖêÃÖ.
6) ŸÖã´Æüß ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ.
7) ¸üÖ´Öæ ²ÖÃÖŸÖÖê.
8) ×¯ÖÏµÖÖ ¯Ö›üŸÖê.
9) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú µÖêŸÖÖŸÖ.
10) †Ö¯ÖÖ ÖêôûŸÖÖê.

1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖã¬ÖÖ †ÖÓ²ÖÖ ÖÖŸÖê. ÃÖã¬ÖÖ−Öê †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ»»ÖÖ.
1) †Ö‡Ô “ÖÆüÖ ú¸üŸÖê.
2) ˆ´Öê¿Ö ¾ÖÆüß †ÖÖŸÖÖê.
3) ˆ´Öê¿Ö ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê.
4) ×¯ÖÏµÖÖ ¯Öê−Ö ¿ÖÖê¬ÖŸÖê.
5) ²ÖÖ²ÖÖ ¯Öê¯Ö¸ü ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ.
6) ŸµÖÖ ¯ÖÖ−ÖÓ †ÖÖŸÖÖŸÖ.
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖã´Æüß ¯Öê¹ý ÖÖŸÖÖ. ŸÖã´Æüß ¯Öê¹ý ÖÖ»»ÖÖ.

1) ´Öß ±ãú»ÖÓ †ÖÖŸÖê.
2) ´Öß Öæôû †ÖÖŸÖÖê.
3) †Ö¯ÖÖ Ø“Ö“ÖÖ ÖÖŸÖÖê.
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿ÖÖÓŸÖÖ“ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¤ãüÖŸÖÖê. ¿ÖÖÓŸÖÖ“ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¤ãüÖ»ÖÖ.

1) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰Óú“ÖÖ ¯ÖÖµÖ ´Öã¸üÖôûŸÖÖê.
2) ²ÖÖôûÖ»ÖÖ ŸÖÖ¯Ö µÖêŸÖÖê.
3) ¿ÖÖÓŸÖÖ»ÖÖ ˆ»Ö™üß ÆüÖêŸÖê.
IV ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸµÖÖ−Öê ¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−ÖÖ“ÖÖ »Öê¯Ö ×¤ü»ÖÖ.
ŸµÖÖ−Öê ¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−ÖÖ“ÖÖ »Öê¯Ö ×¤ü»ÖÖ −ÖÖÆüß.
1) ´Öß úÖ»Ö ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ Öê»ÖÖê.
2) ´Öß ÖÖ¾ÖÖŸÖ Öê»ÖÖê.
3) †Ö´Æüß ÃÖÖ´ÖÖ−Ö †ÖÖ»Öê.
4) ŸÖæ †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ»»ÖÖÃÖ.

5) ×¯ÖÏµÖÖ−Öê ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÖ“Ö»Öê.
6) ŸÖã´Æüß ÖÖ»Öß ¯Ö›ü»ÖÖŸÖ.
7) ŸÖÖê ›üÖòŒ™ü¸üú›êü Öê»ÖÖ.
8) ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»µÖÖ.
9) ÃÖã“ÖêŸÖÖ †Ö×Ö ×¯ÖÏµÖÖ ³ÖÖÓ›ü»µÖÖ.
10) †Ö¯ÖÖ ‘Ö¸üß Öê»ÖÖê.
V úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ×ÎúµÖÖ ¿Ö²¤ü êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ´Öß ¸üÖê•Ö ¤ãü¯ÖÖ¸üß úÖ´Ö ....... . (ú¸üÖê)
¯ÖÖ †Ö•Ö ´Öß ...... ....... (—ÖÖê¯ÖÖê), úÖ¸üÖ ´Öß úÖ»Ö¯ÖÖÃÖæ−Ö Öæ¯Ö ....... ......
(¤ü´ÖÖê) †Ö×Ö ´ÖÖ—ÖÓ ›üÖêÓúÆüß ...... ...... (¤ãüÖÖê).
2) ´Öß ¸üÖê•Ö ±ãú»ÖÓ ....... (†ÖÖÖê) ¯ÖÖ ´Öß †Ö•Ö ....... ....... (†³µÖÖÃÖ ú¸üÖê)
†Ö‡Ô−Öê †ÖÖê¤ü¸ü“Ö ±ãú»ÖÓ ....... (†ÖÖÖê)
3) ´Öß ¸üÖê•Ö ¤ãü¯ÖÖ¸üß ........ (—ÖÖê¯Ö) ¯ÖÖ †Ö•Ö ´Öß ........ ........ (—ÖÖê¯Ö) úÖ¸üÖ ´Öß
úÖ»Ö¯ÖÖÃÖæ−Ö Öæ¯Ö ..... ...... (—ÖÖê¯Ö) ´ÆüÖæ−Ö †Ö•Ö ´Ö»ÖÖ —ÖÖê¯Ö ........ ....... (µÖê).
4) ´Öß ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ¸üÖê•Ö ....... (ÖêôûÖê) ¯ÖÖ †Ö•Ö ´Öß †Ö¸üÖ´Ö ..... ..... (ú¸üÖê)
úÖ¸üÖ ´ÖÖ—ÖÖ ¯ÖÖµÖ ...... ...... (´Öã¸üÖôûÖê).
5) ¸üÖ´Öæ †Ö•Ö ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ ....... ...... (×−Ö‘ÖÖê) úÖ¸üÖ ŸµÖÖ“µÖÖ ¾Ö×›ü»ÖÖÓ−Öß ŸµÖÖ»ÖÖ
...... ....... (²ÖÖê»ÖÖ¾ÖÖê). ´ÖÖÖ“µÖÖ ´Ö×Æü−µÖÖŸÖ“Ö ŸÖÖê ÖÖ¾ÖÖÆæü−Ö ‡£Öê ...... .....
(µÖêÖê).
VI ²ÖÖµÖà †Öê¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖ×Æü−Öß †Öê¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖê šüßú ¯ÖÏúÖ¸ü
ÃÖê ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ŸÖæ ‘Ö¸üß ¾ÖÖ“Ö»Öê.
ŸÖæ ²ÖÖÖêŸÖæ−Ö ±ãú»Öê ÖÖ»»ÖÖ.
²ÖÖ²ÖÖÓ−Öß ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡Ö ´Öã¸üÖôû»ÖÖ.
ˆ´Öê¿Ö−Öê †ÖÓ²ÖÖ †Ö»ÖÖÃÖ.
¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô“ÖÖ ¯ÖÖµÖ †ÖÖ»ÖßÃÖ.
ÃÖã“ÖêŸÖÖ−Öê ÖÖê»Öß Öê»µÖÖŸÖ.
ŸµÖÖ ´Öã»Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ êú»ÖÖ.
²ÖÖôæû−Öê †³µÖÖÃÖ Ã¾Ö“”û êú»Öß.
VII −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤ü êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ
¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü −Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
¯ÖÖšü 15 173
ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ−Öß ´Ö»ÖÖ ×−Ö¸üÖê¯Ö ¯ÖÖšü¾Ö»ÖÖ.

(ÃÖÖ›üß, ±ãú»Öê, ¯ÖãÃŸÖÓú, ×ŸÖ×ú™ü, ›ü²ÖÖ, ´ÖÖÃÖê, ²ÖÖÓÖ›ü¶Ö)
VIII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô»ÖÖ µÖÖ¤üß ¤êüŸÖê.
´Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô»ÖÖ µÖÖ¤üß ×¤ü»Öß.
1) ŸÖæ ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô»ÖÖ ×»ÖÆüÖµÖ»ÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖêÃÖ.
2) ŸÖæ ×´Ö¡ÖÖ»ÖÖ ÖÖ‰ú ¤êüŸÖÖêÃÖ.
3) †Ö´Æüß ×´Ö¡ÖÖ»ÖÖ ¯Ö¡Ö ×»Ö×ÆüŸÖÖê.
4) ŸÖã´Æüß †×−ÖŸÖÖ»ÖÖ ÃÖÖ›üß ¤êüŸÖÖ.
5) ŸÖæ †×´ÖŸÖÖ»ÖÖ ÖÖÖÓ ×¿Öú¾ÖŸÖêÃÖ.
6) ˆ´Öê¿Ö ¯ÖÏúÖ¿Ö»ÖÖ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¤üÖÖ¾ÖŸÖÖê.
7) ×¯ÖÏµÖÖ ²ÖÖôûÖ»ÖÖ −Ö¾Öß−Ö ú¯Ö›êü ‘ÖÖ»ÖŸÖê.
8) ×¯Ö»»ÖÖÓ“Öß †Ö‡Ô ×¯Ö»»ÖÖÓÃÖÖšüß †óµÖÖ †ÖÖŸÖê.
9) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ •Öê¾ÖÖ ¾ÖÖœüŸÖÖŸÖ.
10) ŸÖê ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¯ÖãÃŸÖú ¤êüŸÖÖŸÖ.
IX ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß−ÖÖ †ÖÓ²ÖÖ ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß.
´Öß−ÖÖ−Öê †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ»»ÖÖ −ÖÖÆüß.
1) ˆ´Öê¿Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ †Ö¾Ö›üŸÖ −ÖÖÆüß.
2) ×¾ÖªÖ£Öá †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ.
3) †Ö´Æüß ¸êü×›ü†Öê ‹êúŸÖ −ÖÖÆüß.
4) ´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¯ÖÆüÖŸÖ −ÖÖÆüß.
5) †Ö¯ÖÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖ −ÖÖÆüß.
6) ŸÖæ ³ÖÖ•Öß †ÖÖŸÖ −ÖÖÆüßÃÖ.
7) ¯ÖÏúÖ¿Ö ¿ÖÖôêûŸÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß.
8) ˆ´ÖÖ ±ãú»ÖÓ ŸÖÖê›üŸÖ −ÖÖÆüß.
X úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ÃÖæ“Ö−ÖÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…
1) †Ö•ÖÖê²ÖÖ »ÖÖ›æü ÖÖŸÖÖŸÖ. (³ÖæŸÖúÖôû)
2) —ÖÖ›üÖÓ−ÖÖ ¸ÓüÖßŸÖ ±ãú»Öê µÖêŸÖß»Ö. (³ÖæŸÖúÖôû)
3) †Ö‡Ô−Öê “ÖÆüÖ êú»ÖÖ. (¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö)
4) ´Öã»ÖÖÓ−Öß êúôûß ÖÖ»»Öß. (³Ö×¾ÖÂµÖúÖôû)
5) ˆÙ´Ö»ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖê. (³ÖæŸÖúÖôû)
6) †Ö´Æüß ¯Ö¡Ö ×»Ö×Æü»Öê. (¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö)
7) ŸÖã´Æüß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖÖ. (³ÖæŸÖúÖôû)
8) †Ö¯ÖÖ ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú. (³ÖæŸÖúÖôû)
XI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‘Ö¸üÖŸÖ ¯ÖÖµÖ ™üÖúŸÖÖ“Ö ¸êü×›ü†Öê ÃÖãºþ!
‘Ö¸üÖŸÖ ¯ÖÖµÖ ™üÖú»µÖÖ ™üÖú»µÖÖ ¸êü×›ü†Öê ÃÖãºþ!
1) ¿ÖÖê¬ÖÖµÖ»ÖÖ »ÖÖÖŸÖÖ“Ö ‘Ö¸ü úÃÖÓ ×´Öôêû»Ö?
2) ÃÖÓ¬µÖÖúÖôû ÆüÖêŸÖÖ“Ö ¯ÖÏúÖ¿Ö †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê.
3) ¸ÓüÖ´ÖÓ×¤ü¸üÖŸÖ ¯ÖÖ‰ú»Ö ™üÖúŸÖÖ“Ö −ÖÖ™üú ÃÖãºþ —ÖÖ»Öê.
4) ¯ÖÖÆŸÖÖ“Ö ¸ü´Öê¿ÖÖ»ÖÖ ´Öã»ÖÖß †Ö¾Ö›ü»Öß.
5) ´Öß †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ»Öß ¯Ö›üŸÖÖ“Ö ˆ“Ö»Ö»ÖÖ.
XII −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¯ÖÏµÖãŒŸÖ ×«üŸ¾Ö úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ŸÖß−Ö-ŸÖß−Ö ¾ÖÖŒµÖ †Öî¸ü
²Ö−ÖÖ‡‹…
1) ¯Ö›ü»µÖÖ ¯Ö›ü»µÖÖ ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ−Öß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¤üŸÖ êú»Öß.
2) ²ÖÃÖ»µÖÖ ²ÖÃÖ»µÖÖ ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−Öß ŸÖÖÓ¤æüôû ×−Ö¾Ö›ü»Öê.
3) ²ÖÃÖÃÖÖšüß £ÖÖÓ²Ö»µÖÖ £ÖÖÓ²Ö»µÖÖ ´Öß Ã¾Öê™ü¸ü ×¾ÖÖ»ÖÖ.
4) —ÖÖê¯Ö»µÖÖ —ÖÖê¯Ö»µÖÖ ŸÖÖê ‘ÖÖê¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ.
5) ˆ³ÖÓ ¸üÖ×Æü»µÖÖ ¸üÖ×Æü»µÖÖ ×ŸÖ−Öê ³ÖÖ•Öß ×“Öºþ−Ö ™üÖú»Öß.
XIII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖêÓ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü
¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß•Öß‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô“ÖÖ ¯ÖÖµÖ ........ . (¤ãüÖŸÖ, ¤ãüÖÖê, ¤ãüÖ»ÖÖ)
¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô“ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¤ãüÖ»ÖÖ.
1) ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ........ . (Öê»ÖÖ, Öê»Öê, Öê»ÖÖÓŸÖ)
2) ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ ....... . (†Ö»ÖÖ, †Ö»ÖÖê, †Ö»ÖÖŸÖ)
3) ŸÖæ ¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−ÖÖ“ÖÖ »Öê¯Ö ....... . (×¤ü»Öß, ×¤ü»ÖÖÃÖ, ×¤ü»ÖÖê)
4) ŸÖæ ¸üÖ¡Öß ........ . (—ÖÖê¯Ö»ÖÖê, —ÖÖê¯Ö»ÖÖÃÖ, —ÖÖê¯Ö»ÖÖŸÖ)
5) ŸÖã´Æüß ¤üÖê‘Öß ›üÖòŒ™ü¸üú›êü ....... . (Öê»ÖÖ, Öê»µÖÖŸÖ, Öê»Öê)
6) †Ö´Æüß ¤üÖê‘Öß ²Ö×ÆüÖß ........ . (³ÖÖÓ›ü»Öê, ³ÖÖÓ›ü»ÖÖê, ³ÖÖÓ›ü»ÖÖŸÖ)
7) ÃÖÖ»Öß¾Ö¸ü ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Õ“ÖÖ ¯ÖÖµÖ ........ . (¯Ö›ü»Öê, ¯Ö›ü»ÖÖê, ¯Ö›ü»ÖÖ)
8) ˆ´Öê¿Ö ŸµÖÖ“µÖÖ ×´Ö¡ÖÖú›êü ........ . (•Öê¾Ö»ÖÖ, •Öê¾Ö»ÖÖŸÖ, •Öê¾Ö»Öê)
9) ×¯ÖÏµÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß¿Öß ........ . (Öêôû»ÖÖê, Öêôû»Öß, Öêôû»ÖÖŸÖ)
10) †Ö¯ÖÖ ×•Ö−ÖÖ ......... . (ˆŸÖ¸ü»Öê, ˆŸÖ¸»µÖÖ, ˆŸÖ¸ü»ÖÖê)
XIV −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

´ÖÖêÆü−Ö : †Ö‡Ô, ²Ö‘Ö ÃÖ¸üúÖ¸−Öê úÖµÖ −ÖÖ¸üÖ úÖœü»ÖÖ †ÖÆêü.
¯ÖÖšü 15 175
†Ö‡Ô : ....................................... .
´ÖÖêÆü−Ö : †Ö ŸÖê“Ö, ‹úÖ»ÖÖ ŸÖ¸üß ÃÖÖÖ¸ü ú¸üÖ.
†Ö‡Ô : .......................................... .
´ÖÖêÆü−Ö : ´ÆüÖ•Öê ¯ÖÏŸµÖêúÖ−Öê ‹úÖ ŸÖ¸üß ¾µÖŒŸÖß»ÖÖ ×»Ö×ÆüÖê ¾ÖÖ“ÖÖê ×¿Öú¾ÖÖ¾Öê.
†Ö‡Ô : .................................................. .
´ÖÖêÆü−Ö : †ÃÖê êú»µÖÖ−Öê †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖß»Ö ÃÖ¾ÖÔ ¾µÖŒŸÖßÃÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖß»Ö.
†Ö‡Ô : .................................................. .
´ÖÖêÆü−Ö : ÆüÖê ŸÖæ šüßú“Ö ¾ÖÖ“Ö»ÖêÃÖ. êú¸üôû´Ö¬Öê ¿ÖÓ³Ö¸ü ™üŒêú »ÖÖêú ÃÖÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ.
†Ö‡Ô : .................................................... .
´ÖÖêÆü−Ö : ŸµÖÖ´Öãôêû †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖ“Öß ¯ÖÏÖŸÖß ÆüÖê‡Ô»Ö. †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖ Ö·µÖÖ †£ÖÖÔ−ÖÓ
»ÖÖêú¿ÖÖÆüß µÖê‡Ô»Ö.

×−Ö¸üÖê¯Ö ÃÖ´ÖÖ¸Óü³Ö
¯ÖÏÖîœüÃÖÖÖ¸üŸÖÖ ¾ÖÖÖÔ“µÖÖ ¿Öê¾Ö™ü“µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß ±úÖ¸ü ÖÓ´ÖŸÖ —ÖÖ»Öß. †Ö´Æüß †Ö´Ö“µÖÖ
²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ×−Ö¸üÖê¯Ö ×¤ü»ÖÖ. ¸üÖ´Öæ−Öê ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ³Öê™ü ¤êüµÖÖÃÖÖšüß ”ûÖ−Ö ú»¯Ö−ÖÖ ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»Öß. †Ö´Æüß Ã¾ÖŸÖ„ ŸÖµÖÖ¸ü
êú»Öê»ÖÓ ‹ú ÆüÃŸÖ×»Ö×ÖŸÖ ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ³Öê™ü ×¤ü»ÖÓ. †Ö´Æüß ÃÖÖóµÖÖÓ−Öß ‹ú ‹ú ”ûÖê™üß ÖÖêÂ™ü ×»Ö×Æü»Öß.
ãúÖß ×»ÖÆüßŸÖÖ −Ö †Ö»µÖÖ´Öãôêû —ÖÖ»Öê»µÖÖ ±ú×•ÖŸÖß“ÖÖ ¯ÖÏÃÖÓÖ ×»Ö×Æü»ÖÖ ŸÖ¸ü ãúÖß ×»Ö×ÆüŸÖÖ †Ö»µÖÖ´Öãôêû —
ÖÖ»Öê»µÖÖ ±úÖµÖªÖ“Öß ÖÖêÂ™ü ×»Ö×Æü»Öß. ãúÖß ×»ÖÆüÖµÖ»ÖÖ ¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ ×¿ÖúŸÖÖ−ÖÖ“µÖÖ ÖÓ´ÖŸÖß ×»Ö×Æü»µÖÖ.
ãúÖÖ“Öê ¯ÖÏÃÖÓÖ ú¹ýÖ ÆüÖêŸÖê ŸÖ¸ü ãúÖÖ“Öê ×¾Ö−ÖÖê¤üß ÆüÖêŸÖê.
¿Öê¾Ö™ü“µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß †Ö´Ö“Öê ÃÖ¾ÖÖÕ“Öê“Ö ›üÖêôêû ³Öºþ−Ö †Ö»Öê. †Ö−ÖÓ¤üÖÁÖæÓ−Öß †Ö×Ö ¤ãü„ÖÖÁÖæÓ−ÖßÆüß!
Öæ¯Ö •ÖÖÖÓ−Öß ³ÖÖÂÖÖÓÆüß êú»Öß. ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ »ÖÖ•ÖÖôæû ¾ÖÖ™üÖÖ·µÖÖ ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡ÔÆüß ”ûÖ−Ö ²ÖÖê»Ö»µÖÖ. ŸµÖÖ
´ÆüÖÖ»µÖÖ," µÖÖ ¾ÖÖÖÔ−ÖÓ †Ö´Ö“ÖÓ †¯ÖÓÖŸ¾Ö ‘ÖÖ»Ö¾Ö»ÖÓ. †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ãúšêüÆüß •ÖÖµÖÖ“ÖÖ ¾Ö úÖÆüßÆüß ú¸üµÖÖ“ÖÖ
†ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ ×¤ü»ÖÖ."
²ÖÖ‡Õ−Öß ÃÖ´ÖÖ¸üÖê¯ÖÖ“ÖÓ ³ÖÖÂÖÖ ±úÖ¸ü“Ö ÃÖãÓ¤ü¸ü ×¤ü»ÖÓ. ŸµÖÖ ´ÆüÖÖ»µÖÖ, "ŸÖã´Æüß ÃÖÖóµÖÖÓ−Öß ´Ö»ÖÖ
Öæ¯Ö úÖÆüß ×¤ü»ÖÓŸÖ. ´Ö»ÖÖÆüß †ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ ×´ÖôûÖ»ÖÖ, ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö ×´ÖôûÖ»ÖÓ †Ö×Ö ‡ŸÖêú ÃÖÖ¸êü ÃÖã×¿Ö×ÖŸÖ
−ÖÖÖ×¸üúÆüß ×´ÖôûÖ»Öê."
ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß µÖÖ ×¤ü¾ÖÃÖÖ“Öß †Öšü¾ÖÖ ´ÆüÖæ−Ö ¸üÖê•Ö ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡Ö ¾ÖÖ“ÖµÖÖ“Öß †Ö×Ö −Öß™ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü
úºþ−Ö ´ÖŸÖ¤üÖ−Ö ú¸üµÖÖ“Öß ¿Ö¯Ö£Ö ‘ÖêŸÖ»Öß.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
×−Ö¸üÖê¯Ö ×²Ö¤üÖ‡Ô ÃÖÓ¤ê¿Ö

¿Öê¾Ö™ü“ÖÖ ×¤ü¾ÖÃÖ †ÖÖ¸üß ×¤ü−Ö
ÖÓ´ÖŸÖ ´Ö•ÖÌÖú, ´ÖÖî•Ö-´ÖÃŸÖß
ÆüÃŸÖ×»Ö×ÖŸÖ ÆüÃŸÖ×»Ö×ÖŸÖ
±ú×•ÖŸÖß ±ú•ÖßÆüŸÖ
×¾Ö−ÖÖê¤üß ´Ö•ÖÌÖ×úµÖÖ, ×¾Ö−ÖÖê¤üß

›üÖêôêû ³Ö¹ý−Ö µÖêÖê †ÖÑÖ ³Ö¸ü †Ö−ÖÖ
†ÁÖæ †ÖÑÃÖæ
»ÖÖ•ÖÖôæû ¿ÖÙ´Ö»Öß
†¯ÖÓÖŸ¾Ö ¯ÖÓÖãŸÖÖ
†ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ †ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ
ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö
†Öšü¾ÖÖ µÖÖ¤ü, Ã´Öé×ŸÖ
¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡Ö †Ö²ÖÖ¸ü
¿Ö¯Ö£Ö ¿Ö¯Ö£Ö, úÃÖ´Ö
†³µÖÖÃÖ

1) ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ úÖêÖŸÖß ³Öê™ü ×¤ü»Öß?
2) ´Öã»ÖÖÓ−Öß úÖêÖúÖêÖŸµÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÖ¾Ö¸ü ×»Ö×Æü»Öê?
3) ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Õ−Öß úÖµÖ ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»Öê?
4) ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß úÖêÖŸÖß ¿Ö¯Ö£Ö ‘ÖêŸÖ»Öß?
5) †Ö−ÖÓ¤üÖÁÖæ“µÖÖ ×¾Ö¹ý¨üÖ£Öá úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Ö¸üŸÖÖŸÖ?
II ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö †Öî¸ü †−Öã“”êû¤ü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

1) ´ÖÖ ´Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ....... ¸üÖÆÖüµÖ»ÖÖ ....... .
2) †Ö ŸÖÖê †ÖÆêü ....... •Öß¾Ö ....... .
3) ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ ....... ŸµÖÖÓ−ÖÖ ´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ....... .
4) ¿Öê¾Ö™ü“µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß †Ö´Ö“Öê ....... ›üÖêôêû ³Öºþ−Ö †Ö»Öê ....... †Ö×Ö ....... Æüß.
5) ´Ö»ÖÖÆüß ....... ×´ÖôûÖ»ÖÖ ....... ×´ÖôûÖ»ÖÓ †Ö×Ö ‡ŸÖêú ....... −ÖÖÖÖ×¸üúÆüß
×´ÖôûÖ»Öê.
III ãú”û ÃÖÓ–ÖÖ†Öë ´Öë '†Öôæû' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ²Ö−ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… −Öß“Öê ãú”û ¿Ö²¤ü ×¤ü‹
Ö‹ Æïü… ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: »ÖÖ•Ö + †Öôæû = »ÖÖ•ÖÖôæû
éú¯ÖÖ, ¤üµÖÖ, ×¾ÖÃÖ¸ü, ´ÖÖµÖÖ, —ÖÖê¯Ö, ¯ÖÖµÖ, úÂ™ü
IV ´Ö¸üÖšüß ´Öë 'ÃÖã' †Öî¸ü '†' »ÖÖ−Öê ÃÖê ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖŸÖê Æïü… −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤üÖë úÖê
¯Ö×œÍü‹ †Öî¸ü ãú”û †−µÖ ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖÖ‡‹…
¯ÖÖšü 15 177
ÃÖã×¿Ö×ÖŸÖ †×¿Ö×ÖŸÖ
ÃÖã×¾Ö“ÖÖ¸ü †×¾Ö“ÖÖ¸ü
ÃÖã•ÖÖÖ †•ÖÖÖ
ÃÖ–ÖÖ−Ö †–ÖÖ−Ö
V −Öß“Öê ãú”û ´ÖãÆüÖ¾Ö¸ê ×¤ü‹ Ö‹ ÆîÓ †Öî¸ü ˆ−Ö ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖ ³Öß ×¤ü‹ Ö‹ Æîü… ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ
´ÖãÆüÖ¾Ö¸üÖë úÖê “Öã−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
†ÖÓ‘ÖôûÖ ´ÖÖÖŸÖÖê ‹ú ›üÖêôûÖ ¤êü¾Ö ¤êüŸÖÖê ¤üÖ−ê Ö, ¾ÖÖ¸êü †ÃÖÖê, ¸üÃÖ ‘ÖêÖê, ‹ú™üÖ •Öß¾Ö ÃÖ¤üÖ×¿Ö¾Ö,
´Ö−ÖÖ¾Ö¸ü ‘ÖêÖê, »ÖôûÖ »ÖÖÖÖê
1) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô †Ö¤üß ‹ú™ü¶Ö †ÖÆêüŸÖ, ŸµÖÖÓ−ÖÖ úÖêÖßÆüß −ÖÖÆüß. ............... .
2) ÃÖÖôûßú›êü ×−Ö¾Ö›üÖæúß“ÖÖ“Ö ×¾ÖÂÖµÖ †ÖÆêü. ................. .
3) ´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üµÖÖ“ÖÖ ×−Ö¿“ÖµÖ êú»ÖÖ †ÖÆêü. ................. .
4) ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ ÖêôûÖŸÖ »ÖÖ ‘ÖÖ»ÖŸÖÖŸÖ. ............... .
5) ´Öã»ÖÖÓ“ÖÖ ãú¡µÖÖ¾Ö¸ü ±úÖ¸ü •Öß¾Ö †ÖÆêü. ................. .
6) †¯ÖêÖê¯ÖêÖÖ ×úŸÖßŸÖ¸üß •ÖÖÃŸÖ ×´ÖôûÖê. .................... .
VI −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…

1) —ÖÖ»ÖÓ! Æêü †Ö×Ö úÖ´Ö!
Æêü úÖ´Ö ú¸üÖÓ ¿ÖŒµÖ“Ö −ÖÖÆüß.
2) —ÖÖ»ÖÓ! ´ÖÖ—ÖÖ †Ö×Ö ¯Ö×Æü»ÖÖ −ÖÓ²Ö¸ü!
3) —ÖÖ»ÖÓ! ŸÖß †Ö×Ö ÃÖãÓ¤ü¸ü!
ü×úÃÖß †ÃÖÓ³Ö¾Ö ²ÖÖŸÖ úÖê ¾µÖŒŸÖ ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ ˆ¯Ö¸üÖêŒŸÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ
×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö †−µÖ ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
VII úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ÃÖß´ÖÖ−Öê úÖ´ÖÖ“Öß µÖÖ¤üß ....... ÃÖÖšüß šêü¾Ö»Öß. (ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô, ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô, µÖ•Ö´ÖÖ−Ö)
2) ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô−ÖÖ ....... ×¿Öú¾Ö»Öê. (ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô, ×¿ÖÖú, ´Öã»ÖÓ)
3) ÃÖß´ÖÖ ²ÖÖÆêü¸üÖÖ¾Öß ....... ÃÖÖšüß Öê»Öß. (»Ö−Ö, ´ÖßØ™üÖ, ¤üÖî¸üÖ)
4) ´Öã»ÖÖÓ¾Ö¸ü ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ“ÖÖ ±úÖ¸ü ....... †ÖÆêü. (¸üÖÖ, •Öß¾Ö)
5) ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ....... ´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö êú»Öê. (×¿ÖÖú, ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Ô, ¾Ö›üßü»Ö)
6) ´Öã»ÖÖÓ−Öß •Öã−µÖÖ¾ÖÊÖ, ¯ÖÖ™üß, ¯ÖãÃŸÖú ....... ¾Öºþ−Ö ¿ÖÖê¬Öæ−Ö úÖœü»Öê.
(ú¯ÖÖ™ü, ´ÖÖôûÖ)
VIII ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹ †Öî¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿ÖßÂÖÔú ¤üß×•Ö‹…

ÃÖÖÖ¸üŸÖê“Öß †Ö×Ö Ã¡Öß×¿ÖÖÖÖ“Öß “Öôû¾Öôû µÖÖÓŸÖ ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ •µÖÖêŸÖß²ÖÖ ±ãú»Öê µÖÖÓ“Öê

µÖÖêÖ¤üÖ−Ö ±úÖ¸ü ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê †ÖÆêü. ŸÖê ‹úÖê×ÖÃÖÖ¾µÖÖ ¿ÖŸÖúÖŸÖß»Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖß»Ö Öæ¯Ö ´ÖÖêšêü
ÃÖ´ÖÖ•ÖÃÖã¬ÖÖ¸üú ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖÓ“ÖÖ •Ö−´Ö 1827 ´Ö¬µÖê †Ö×Ö ´ÖéŸµÖæ 28 −ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü 1890 »ÖÖ —
ÖÖ»ÖÖ. ŸÖê ¯ÖãµÖÖŸÖß»Ö ÖÓ•Ö¯ÖêšêüŸÖ ¸üÖÆüÖŸÖ †ÃÖŸÖ. ŸµÖÖÓ−Öß ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖß»Ö ŸÖôûÖÖÖôûÖŸÖß»Ö
»ÖÖêúÖÓ“µÖÖ ˆŸúÂÖÖÔÃÖÖšüß †Ö×Ö Ã¡Öß×¿ÖÖÖÖÃÖÖšüß †£Öú ¯Ö×¸üÁÖ´Ö êú»Öê. ÛÃ¡ÖµÖÖ, †Ã¯Öé¿µÖ
‡. “µÖÖ ÃÖ´ÖÃµÖÖÓú›êü ŸµÖÖÓ−Öß ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ“Öê »ÖÖ ¾Öê¬Ö»Öê. 1854 ´Ö¬µÖê ¯ÖãµÖÖŸÖ ŸµÖÖÓ−Öß ±úŒŸÖ
´Öã»ÖàÃÖÖšüß ¿ÖÖôûÖ ÃÖãºþ úºþ−Ö ÛÃ¡ÖµÖÖÓ−ÖÖ ×¿ÖÖÖ ªÖµÖ»ÖÖ ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ êú»Öß, Ã¡Öß×¿ÖÖÖÖ“ÖÖ
¯ÖÖµÖÖ ‘ÖÖŸÖ»ÖÖ. ŸµÖÖÃÖÖšüß, ŸµÖÖÓ−Öß Ã¾ÖŸÖ„“Öß ¯ÖŸ−Öß ÃÖÖ×¾Ö¡Öß²ÖÖ‡Ô ±ãú»Öê µÖÖÓ−ÖÖ ×¿Öú×¾Ö»Öê,
×¿Ö×ÖúÖ ²Ö−Ö×¾Ö»Öê. †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖŸ−Ößú›æü−Ö Ã¡Öß×¿ÖÖÖÖ“Öê úÖµÖÔ •ÖÖê´ÖÖ−Öê ú¸ü¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖ»Öê.
´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ±ãú»µÖÖÓ−Öß µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ −ÖÖ¾ÖÖ“µÖÖ †−ÖÖ£Ö ´Öã»ÖÖÃÖ ¤ü¢Öú ‘Öê‰ú−Ö ŸµÖÖÃÖ ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Ö×¾Ö»Öê.
†Ã¯Öé¿µÖÖÓÃÖÖšüß Ã¾ÖŸÖ„“µÖÖ ‘Ö¸ü“ÖÖ ¯ÖÖµÖÖ“ÖÖ ÆüÖî¤ü Öã»ÖÖ êú»ÖÖ. ŸÖ¢¾ÖÖÃÖÖšüß ŸµÖÖÓ−Öß ‘Ö¸üÆüß
ÃÖÖê›ü»Öê. ¯ÖÖ ŸÖ¢¾ÖÖ¿Öß ŸÖ›ü•ÖÖê›ü êú»Öß −ÖÖÆüß. ŸµÖÖÓ−Öß ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖß»Ö †−µÖÖµÖ, †×−ÖÂ™ü ºþœüß-
¯Öü¸Óü¯Ö¸üÖ, †Ó¬ÖÁÖ¨üÖ, †–ÖÖ−Ö ‡. ¾Ö¸ü ™üßúÖ êú»Öß †ÖÆêü. Æêü ÃÖ¾ÖÔ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ−Öê ŸµÖÖÓ−ÖÖ
Öæ¯Ö ¡ÖÖÃÖ ×¤ü»ÖÖ. ŸµÖÖÓ“ÖÖ ¾Ö ÃÖÖ×¾Ö¡Öß²ÖÖ‡Õ“ÖÖ ”ûôû êú»ÖÖ. •Öã−µÖÖ ºþœüß¾ÖÖ¤üß »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ ±ãú»µÖÖÓ“Öê
×¾Ö“ÖÖ¸ü ¯Ö™ü»Öê −ÖÖÆüßŸÖ. ±ãú»µÖÖÓ−Öß ÃÖ´ÖŸÖÖ, Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖ, ´ÖÖ−Ö¾ÖŸÖÖ †Ö×Ö ×¾ÖÀ¾Ö²ÖÓ¬ÖãŸ¾Ö µÖÖ •Öß¾Ö−Ö
´Öæ»µÖÖÓ“ÖÖ Ã¾ÖßúÖ¸ü ¾Ö ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü úºþ−Ö ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖ •ÖÖÖéŸÖß ‘Ö›ü×¾Ö»Öß. †−µÖÖµÖÖ×¾Ö¹ý¨ü ²ÖÓ›ü êú»Öê.
ŸÖÃÖê“Ö ŸµÖÖÓ−Öß '†³ÖÓÖÖ' ÃÖÖ¸üÖß ¸ü“Ö−ÖÖ êú»Öß. ŸµÖÖÃÖ ŸÖê '†ÖÓ›ü' ´ÆüÖÖµÖ“Öê. ÃÖ´ÖÖ•ÖúÖµÖÔ
ú¸üŸÖÖ ú¸üŸÖÖ ŸµÖÖÓ−Öß 'Öã»ÖÖ´Ö×Ö¸üß', '¿ÖêŸÖú·µÖÖ“ÖÖ †ÖÃÖæ›ü', 'ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−Öú ÃÖŸµÖ¬Ö´ÖÔ' ‡.
ÖÏÓ£ÖÆüß ×»Ö×Æü»Öê. ÃÖ´ÖÖ•ÖÃÖã¬ÖÖ¸üÖêÃÖÖšüß ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¾µÖŒŸÖ úºþ−Ö ŸµÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÖê úÖµÖÔ ú¸üÖÖ¸êü
ÃÖã¬ÖÖ¸üú ÆüÖêŸÖê ŸÖê! ŸµÖÖÓ“µÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖÓ“Öê ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß †−Öãú¸üÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ŸµÖÖÓ“Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¾Ö
úÖµÖÔ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ»ÖÖ ´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔú šü¸êü»Ö. ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖãµÖÖŸÖß»Ö ‘Ö¸üÖ“Öê 'ÃÖ´ÖŸÖÖ³Öæ´Öß' µÖÖ
−ÖÖ¾ÖÖ−Öê '¸üÖÂ™ÒüßµÖ Ã´ÖÖ¸üú' êú»Öê †ÖÆêü. ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ±ãú»Öê ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖß»Ö ŸÖôûÖÖÖôûÖŸÖß»Ö
»ÖÖêúÖÓÃÖÖšüß ¾Ö ÛÃ¡ÖµÖÖÓÃÖÖšüß “ÖÓ¤ü−ÖÖÃÖÖ¸üÖê ×—Ö•Ö»Öê. ´ÆüÖæ−Ö“Ö »ÖÖêúÖÓ−Öß ŸµÖÖÓ−ÖÖ '´ÖÆüÖŸ´ÖÖ' Æüß
ˆ¯ÖÖ¬Öß ×¤ü»Öß. ŸµÖÖÓ−ÖÖ 'Ã¡Öß×¿ÖÖÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏÖêŸÖÖ' ´ÆüÖÖê µÖÖêµÖ †ÖÆêü.

´Öê¸üÖ ÖÖÑ¾Ö ¯ÖæÖÔŸÖ„ ×−Ö¸üÖ¸ü £ÖÖ… ÖÖÑ¾Ö ´Öë úÖê‡Ô Ãæú»Ö ³Öß −ÖÆüà £ÖÖ… ²Ö““Öê ¯Ö›ÍüÖêÃÖ êú
ÖÖÑ¾Ö êú Ãæú»Ö ´Öë ¯ÖœÍÍ−Öê •ÖÖŸÖê £Öê… ”ãû×¼üµÖÖë ´Öë ´Öï ¯ÖÏÖîœÍüÖë úÖê ÃÖÖÖ¸ü ²Ö−ÖÖ−Öê êú †×³ÖµÖÖ−Ö ´Öë
•Öã™ü ÖµÖÖ… ¯ÖÆü»Öê †¯Ö−Öê Æüß ‘Ö¸üêú »ÖÖêÖÖë úÖê ¯ÖœÍüÖ−Öê-×»ÖÖÖ−Öê úÖ ×−Ö¿“ÖµÖ ×úµÖÖ… ¾Öê ŸÖîµÖÖ¸ü
³Öß ÆüÖê Ö‹… »Öê×ú−Ö ¤üÖ¤üÖ-¤üÖ¤üß ŸÖîµÖÖ¸ü −ÖÆüà Æãü‹… ´Öï−Öê ˆ−Æëü ÃÖ´Ö—ÖÖ−Öê úÖ úÖ±úß ¯ÖÏµÖÖÃÖ
×úµÖÖ… †Ö×Ö¸ü ¾Öê ŸÖîµÖÖ¸ü Æãü‹… †¯Ö−Öê úÖ´Ö ´Öë ´Öã—Öê ÃÖ±ú»ÖŸÖÖ ×´Ö»Öß… ‡ÃÖß ¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖÖÖ¸üŸÖÖ
úÖ ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü úÖµÖÔ ´Öï −Öê ‘Ö¸ü ÃÖê Æüß ¿Öã¹ý ü×úµÖÖ…
X ¯ÖÏÖîœüÃÖÖÖ¸üŸÖÖ êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹ú †−Öã“”êû¤ü ×»Ö×Ö‹…
¯ÖÖšü 15 179
I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
1) ´Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ †Ö´Ö“µÖÖú›êü“Ö ´Öï−Öê ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô úÖê †¯Ö−Öê µÖÆüÖÑ Æüß ¸üÆü−Öê
¸üÖÆüÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»ÖÓ. úÖê úÆüÖ…
2) ŸÖß−Ö “ÖÖ¸ü ´Ö×Æü−µÖÖÓŸÖ ´Öã»ÖÖÓ−Öß ŸÖß−Ö “ÖÖ¸ü ´Ö×Æü−ÖÖë ´Öë ²Ö““ÖÖë−Öê ˆ−Æëü
¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ ×¿Öú¾Ö»ÖÓ ŸµÖÖÓ−ÖÖ. ¯ÖœÍü−ÖÖ ×ÃÖÖÖµÖÖ…
3) ÃÖÖÃÖã²ÖÖ‡Õ−ÖßÆüß ŸµÖÖŸÖ ¸üÃÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. ÃÖÖÃÖæ•Öß −Öê ‡ÃÖ ´Öë ¹ý×“Ö »Öß…
4) ŸµÖÖÓ−Öß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¤üŸÖ êú»Öß. ˆ−ÆüÖë−Öê ²Ö““ÖÖë úß ´Ö¤ü¤ü úß…
5) ×¿ÖÖúÖÓ−ÖßÆüß ŸµÖÖÓ−ÖÖ ´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ×¿ÖÖúÖë −Öê ³Öß ˆ−ÖúÖ ´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ×úµÖÖ…
êú»ÖÓ.
6) ´Öß ‹ú ×¤ü¾ÖÃÖ ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ (´Öï−Öê ‹ú ×¤ü−Ö ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô úÖê
¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡Ö ¾ÖÖ“ÖŸÖÖÓ−ÖÖ ¯ÖÖ×Æü»ÖÓ. ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü¯Ö¡Ö ¯ÖœŸÖê ¤êüÖÖ…)
7) ŸµÖÖÓ−Öß ´Ö»ÖÖ ÃÖÖôÓû ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»ÖÓ. (ˆ−ÆüÖë −Öê ´Öã—Öê ÃÖ²Ö ãú”û ²ÖŸÖÖµÖÖ…)
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ×ÎúµÖÖ êú (ÃÖú´ÖÔú) ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ Æîü…
•Ö²Ö ×ú ØÆü¤üß ´Öë ÃÖú´ÖÔú ×ÎúµÖÖ êú ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ºþ¯Ö êú ¯ÖÏµÖÖêÖ ´Öë úŸÖÖÔ ´Öë '−Öê'
¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü, ´Ö¸üÖšüß ´Öë '−Öß' ¯ÖÏŸµÖµÖ, µÖÖ '−Öê', µÖÖ '−ÖÓ' êú¾Ö»Ö †−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ´Öë »ÖÖŸÖÖ Æîü…
´Öß (´Öï), ŸÖæ (ŸÖæ, ŸÖã´Ö), †Ö¯ÖÖ (†Ö¯Ö) êú ÃÖÖ£Ö −ÖÆüà »ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡−Ö ¯ÖÏµÖÖêÖÖë ´Öë ×ÎúµÖÖ ú´ÖÔ
úß †−ÖãÖÖ×´Ö−Öß ÆüÖêŸÖß Æîü, †Öî¸ü ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ´Öë ú´ÖÔ êú ¯Öã¹ýÂÖ, ¾Ö“Ö−Ö, Ø»ÖÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖÏŸµÖµÖ
»ÖÖŸÖê Æïü… '−Öß' êú Ã£ÖÖ−Ö¯Ö¸ü '−Öê' µÖÖ '−ÖÓ' úÖ ³Öß ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü…
¬µÖÖ−Ö ¤êüÓ ×ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ»Ö ´Öë 'ŸÖæ' êú ÃÖÖ£Ö ×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö êú †−ŸÖ ´Öë
'ÃÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ»»ÖÖÃÖ. ŸÖã´Ö −Öê †Ö´Ö ÖÖµÖÖ…
ŸÖæ †ÖÓ²Öê ÖÖ»»ÖêÃÖ. ŸÖã´Ö −Öê †Ö´Ö ÖÖ‹…
ŸÖæ ¯ÖÖêôûß ÖÖ»»ÖßÃÖ. ŸÖã´Ö −Öê ¸üÖê™üß ÖÖ‡Ô…
II −Öß“Öê ×¤üÖÖ‹ ¯ÖÏµÖÖêÖÖë úß †Öê¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…

ÃÖÖÃÖã²ÖÖ‡Õ−Öß ¸üÃÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. ÃÖÖÃÖæ•Öß −Öê ¹ý×“Ö »Öß…
´Öã»ÖÖÓ−Öß ´Ö¤üŸÖ êú»Öß. ²Ö““ÖÖë −Öê ´Ö¤ü¤ü úß…
´Öß ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ¯ÖÖ×Æü»Öê. ´Öï−Öê ¸üÖ¬ÖÖ²ÖÖ‡Ô úÖê ¤êüÖÖ…
³ÖæŸÖúÖ×»Öú ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖ−Öê ÃÖê ¯Ö×Æü»Öê ãú”û ×ÎúµÖÖ†Öë êú ºþ¯Ö ´Öë ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
ÃÖÖ´ÖÖ−µÖŸÖ„ ¯ÖÏµÖÖêÖ ´Öë †Ö−Öê¾ÖÖ»Öß ãú”û ×ÎúµÖÖ†Öë êú ¯Ö×¸ü¾ÖÙŸÖŸÖ ºþ¯Ö ×−Ö´−Ö ¯ÖÏúÖ¸üÖë êú ÆüÖêŸÖê
Æïü…
ÖÖ (ÖÖ−ÖÖ) - ÖÖ»Ö (ÖÖ»»ÖÖ - 'ÖÖµÖÖ')

ú¸ü (ú¸ü−ÖÖ) - êú (êú»Ö - '×úµÖÖ')
¬Öæ (¬ÖÖê−ÖÖ) - ¬ÖãŸÖ (¬ÖãŸÖ»ÖÖ - '¬ÖÖêµÖÖ')

‘ÖÖ»Ö (¯ÖÆü−Ö−ÖÖ) - ‘ÖÖŸÖ (‘ÖÖŸÖ»ÖÖ - '¯ÖÆü−ÖÖ')
‘Öê (»Öê−ÖÖ) - ‘ÖêêŸÖ (‘ÖêŸÖ»ÖÖ - '×»ÖµÖÖ')
¤êü (¤êü−ÖÖ) - ×¤ü (×¤ü»ÖÖ - '×¤üµÖÖ')
²Ö‘Ö (¤êüÖ−ÖÖ) - ²Ö×‘ÖŸÖ (²Ö×‘ÖŸÖ»ÖÖ - '¤êüÖÖ')
ÃÖÖÓÖ (úÆü−ÖÖ) - ÃÖÖÓ×ÖŸÖ (ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»ÖÖ - 'úÆüÖ')
´ÖÖÖ (´ÖÖÑÖ−ÖÖ) - ´ÖÖ×ÖŸÖ (´ÖÖ×ÖŸÖ»ÖÖ - '´ÖÖÑÖÖ)
¯ÖÆüÖ (¤êüÖ−ÖÖ) - ¯ÖÖ×Æü (¯ÖÖ×Æü»ÖÖ - '¤êüÖÖ')
¾ÖÆüÖ (“ÖœÍüÖ−ÖÖ) - ¾ÖÖ×Æü (¾ÖÖ×Æü»ÖÖ - '“ÖœÍüÖµÖÖ')
´ÆüÖ (úÆü−ÖÖ) - ´ÆüÖÖ/´Æü™ü (´Æü™ü»ÖÓ - 'úÆüÖ') (´ÆüÖÖ»ÖÖ -'úÆüÖ')
III ãú”û ×ÎúµÖÖ†Öë êú úŸÖÖÔ ´Öë '−Öê' ‹êÛ“”ûú ºþ¯Ö ÃÖê »ÖÖŸÖÖ Æîü… •Ö²Ö '−Öê' −ÖÆüà »ÖÖŸÖÖ Æîü ŸÖÖê
×ÎúµÖÖ úŸÖÖÔ úß †−ÖãÖÖ×´Ö−Öß ÆüÖêŸÖß Æîü… −Öê-»ÖÖ−Öê ¯Ö¸ü ú´ÖÔ úß †−ÖãÖÖ×´Ö−Öß ÆüÖêŸÖß Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: −ÖêÃÖ - ¯ÖÆü−Ö−ÖÖ, ¯Öß -¯Öß−ÖÖ, ´ÆüÖ-úÆü−ÖÖ
´ÆüÖÖ - ŸÖÖê ´ÆüÖÖ»ÖÖ ˆÃÖ−Öê úÆüÖ…
´Æü™ü - ŸµÖÖ−Öê ´Æü™ü»Öê ˆÃÖ−Öê úÆüÖ…
−ÖêÃÖ - ŸÖÖê ¬ÖÖêŸÖ¸ü −ÖêÃÖ»ÖÖ.
ŸµÖÖ−Öê ¬ÖÖêŸÖ¸ü −ÖêÃÖ»Öê. ˆÃÖ−Öê ¬ÖÖêŸÖß ¯ÖÆü−Öß…
¯Öß - ŸÖÖê úÖò±úß ¯µÖÖµÖ»ÖÖ.
ŸµÖÖ−Öê úÖò±úß ¯µÖÖµÖ»Öß. ˆÃÖ−Öê úÖ±úß ¯Öß…
'−Öê' »ÖÖ−Öê ¯Ö¸ü '´ÆüÖ' ¬ÖÖŸÖã úÖ '´Æü™ü' ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü…
¬µÖÖ−Ö ¤ëü - '¯Öß' ¬ÖÖŸÖã êú ÃÖÖ£Ö úÖê‡Ô ú´ÖÔ −Ö ÆüÖê−Öê¯Ö¸ü ˆÃÖúÖ †£ÖÔ ¿Ö¸üÖ²Ö ¯Öß−ÖÖ
ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ ÛÃ£ÖŸÖß ´Öë '−Öê' −ÖÆüà »ÖÖŸÖÖ…
IV ‹êÃÖß ³Öß ãú”û ×ÎúµÖÖ‹Ñ Æïü ×•Ö−Ö ´Öë ÃÖú´ÖÔú ÆüÖê−Öê ¯Ö¸ü ³Öß ˆ−Ö êú úŸÖÖÔ ´Öë '−Öê' −ÖÆüà »ÖÖŸÖÖ
†Öî¸ü ×ÎúµÖÖ úŸÖÖÔ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖß Æîü…
¿Ößú - ÃÖßÖ−ÖÖ
×¾ÖÃÖ¸ü - ³Öæ»Ö−ÖÖ
²ÖÖê»Ö - ²ÖÖê»Ö−ÖÖ
“Öãú - “Öãú−ÖÖ
ŸÖÖê (¯Öã.) ÃÖÖµÖú»Ö ×¿Öú»ÖÖ. ˆÃÖ−Öê(¯Öã.) ÃÖÖ‡×ú»Ö ÃÖßÖß…
ŸÖß (Ã¡Öß.) ÃÖÖµÖú»Ö ×¿Öú»Öß. ˆÃÖ−Öê (Ã¡Öß.) ÃÖÖ‡×ú»Ö ÃÖßÖß…
ŸÖæ ÃÖÖµÖú»Ö ×¿Öú»ÖÖÃÖ.
†Ö´Æüß ÃÖÖµÖú»Ö ×¿Öú»ÖÖê. Æü´Ö−Öê ÃÖÖ‡×ú»Ö ÃÖßÖß…
¯ÖÖšü 15 181
V ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö úÖê ¤üÖê²ÖÖ¸ü ¯ÖÏµÖãŒŸÖ ú¸ü úÖµÖÔ úÖ ŸÖŸúÖ»Ö ÆüÖê−ÖÖ
ÃÖæ×“ÖŸÖ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ ²ÖÃÖ»µÖÖ Öã“Öá ´ÖÖê›ü»Öß.
(ˆÃÖêú ²ÖîšüŸÖê-²ÖîšüŸÖê ãúÃÖá ™æü™ü Ö‡Ô…)
ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ ²ÖÃÖ»µÖÖ ‘ÖÓ™üÖ ¾ÖÖ•Ö»Öß.
(ˆÃÖêú ²ÖîšüŸÖê-²ÖîšüŸÖê ‘ÖÓ™üß ²Ö•Ö Ö‡Ô…)
‡ÃÖ ºþ¯Ö úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ '²Öîšêü ²Öîšêü' ‡ÃÖ †£ÖÔ ´Öë ³Öß ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ØúŸÖã ‡ÃÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ´Öë
†Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü '−Öê' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
ŸµÖÖ−Öê ²ÖÃÖ»µÖÖ²ÖÃÖ»µÖÖ ‹ú ×ú»ÖÖê ²Ö±úá ÖÖ»»Öß. (ˆÃÖ −Öê ²Öîšüê ²Öîšêü ‹ú ×ú»ÖÖê
²Ö¸ü±úß ÖÖ‡Ô…) ×ŸÖ−Öê ²ÖÃÖ»µÖÖ ²ÖÃÖ»µÖÖ ÃÖÖôêû ÖÆæü ×−Ö¾Ö›ü»Öê (ˆÃÖ−Öê ²Öîšêü ²Öîšêü ÃÖÖ¸êü ÖêÆæÑü²Öß−Öê…)
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 16
†¯Ö‘ÖÖŸÖ ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ
×¾Ö−ÖÖê¤ü : †¸êü ¿ÖÖ´Ö, Æüß ²ÖÖŸÖ´Öß ¾ÖÖ“Ö»Öß ×¾Ö−ÖÖê¤ü : †¸êü ¿µÖÖ´Ö, µÖÆü Ö²Ö¸ü ¯ÖœÍüß Æïü
†ÖÆêüÃÖ? "úÖ¡Ö•Ö ‘ÖÖ™üÖŸÖ ³ÖßÂÖÖ (ŒµÖÖ)? "úÖ¡Ö•Ö ‘ÖÖ™üß ´Öë ³ÖßÂÖÖ
†¯Ö‘ÖÖŸÖ." ²ÖÖ¯Ö¸êü! úÖµÖ ³ÖµÖÖ−Öú ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ"… ²ÖÖ¯Ö¸êü ×úŸÖ−Öß ³ÖµÖÓú¸ü
†¯Ö‘ÖÖŸÖ! ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ!
¿ÖÖ´Ö : ŸÖß ²ÖÖŸÖ´Öß ¾ÖÖ“Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ´ÖÖ—µÖÖ †ÓÖÖ¾Ö¸ü ¿µÖÖ´Ö : ¾ÖÆü Ö²Ö¸ü ¯ÖœüŸÖê Æüß ´Öê¸êü ¸üÖëÖ™êü Ö›Íêü
ŸÖ¸ü úÖ™üÖ“Ö ˆ³ÖÖ ¸üÖ×Æü»ÖÖ. ÆüÖê Ö‹…
×¾Ö−ÖÖê¤ü : úÖ¸êü? ×¾Ö−ÖÖê¤ü : ŒµÖÖë?
¿ÖÖ´Ö : †Ö¤üß †¿ÖÖ“Ö †¯Ö‘ÖÖŸÖÖŸÖ ´Öß ¿µÖÖ´Ö : ×²Ö»Öãú»Ö ‹êÃÖß Æüß ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ ´Öë ´Öï ±úÃÖ
ÃÖÖ¯Ö›ü»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. ÖµÖÖ £ÖÖ…
×¾Ö−ÖÖê¤ü : ŸÖæ? ú¬Öß? ãúšêü? ×¾Ö−ÖÖê¤ü : ŸÖã´Ö ú²Ö? úÆüÖÑ?
¿ÖÖ´Ö : ±úÖ¸ü ¾ÖÂÖÔ —ÖÖ»Öß. ´Öß ŸµÖÖ¾Öêôûß úÖò»Öê•ÖÖŸÖ ¿µÖÖ´Ö : ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ»Ö ²ÖßŸÖ Ö‹… ŸÖ²Ö ´Öï úÖò»Öê•Ö
×¿ÖúŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ²ÖÆãüŸÖêú ¯Ö×Æü»µÖÖ ¾ÖÂÖÖÔ»ÖÖ ´Öë ¯ÖœÍüŸÖÖ £ÖÖ… ¿ÖÖµÖ¤ü ¯ÖÆü»Öê ¾ÖÂÖÔ ´Öë £ÖÖ…
ÆüÖêŸÖÖê. ¯Ö¸üßÖÖ ÃÖÓ¯Ö»Öß ÆüÖêŸÖß. †Ö´ÆüÖ ¯Ö¸üßÖÖ ÖŸÖ´Ö Æãü‡Ô… Æü´Ö ÃÖ²Ö ‘Ö¸ü •ÖÖ−Öê úß
ÃÖÖóµÖÖÓ−ÖÖ ‘Ö¸üß •ÖÖµÖ“Öß ‘ÖÖ‡Ô —ÖÖ»Öß •Ö»¤üß ´Öë £Öê… ´Öï †¯Ö−Öê ‘Ö¸ü •ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹
ÆüÖêŸÖß. ´Öß Æüß ‘Ö¸üß µÖÖµÖ»ÖÖ ×−Ö‘ÖÖ»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. ×−Öú»ÖÖ £ÖÖ…
×¾Ö−ÖÖê¤ü : ´ÆüÖ•Öê úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü»ÖÖ“Ö −ÖÖ?
¿ÖÖ´Ö : ÆüÖê. úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü»ÖÖ“Ö! ÖÖ›üß“ÖÓ †Ö¸üÖÖ ×¾Ö−ÖÖê¤ü : µÖÖ×−Ö úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü êú ×»Ö‹ −Ö?
†Ö¬Öß ú¹ý−Ö šêü¾Ö»ÖÓ −Ö¾ÆüŸÖÓ. ¯ÖÖ, ¿µÖÖ´Ö : ÆüÖÑ úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü êú ×»Ö‹… ²ÖÃÖ ´Öë ÃÖß™ü
¸üÖŸÖ¸üÖÖßŸÖ •ÖÖÖÖ ×´ÖôûÖµÖ»ÖÖ ¡ÖÖÃÖ —ÖÖ»ÖÖ úÖ †Ö¸üÖÖ ¯ÖÆü»Öê −ÖÆüß ú¸ü ¸üÖÖ £ÖÖ…
−Ö¾ÆüŸÖÖ. »Öê×ú−Ö ¸üÖŸÖ¸üÖÖß ´Öë ÃÖß™ü ×´Ö»Ö−Öê ´Öë úÖê‡Ô
×¾Ö−ÖÖê¤ü : ŸµÖÖ¾Öêôûß ¸üÖŸÖ¸üÖµÖÖ ÆüÖêŸµÖÖ? ×¤üŒúŸÖ −ÖÆüß Æãü‡Ô £Öß…
¿ÖÖ´Ö : −ÖãúŸµÖÖ“Ö ÃÖãºþ —ÖÖ»µÖÖ ÆüÖêŸµÖÖ. ŸµÖÖ ×¾Ö−ÖÖê¤ü : ŸÖ²Ö ¸üÖŸÖ¸üÖ×−ÖµÖÖÑ £Öà?
×¤ü¾Ö¿Öß “ÖÖ»Öú ±úÖ¸ü“Ö ˆ×¿Ö¸üÖ †Ö»ÖÖ. ¿µÖÖ´Ö : ŸÖ³Öß ¿Öã¹ý Æãü‡Ô £Öà… ˆÃÖ ×¤ü−Ö ›ÒüÖ‡¾Ö¸ü
ÖÖ›üß •Ö¾Öôû •Ö¾Öôû †¬ÖÖÔ ¯ÖÖ‰úÖ ŸÖÖÃÖ úÖ±úß »Öê™ü †ÖµÖÖ… ²ÖÃÖ ú¸üß²Ö ú¸üß²Ö
ˆ×¿Ö¸üÖ ÃÖã™ü»µÖÖ´Öãôêû ¾Öêôû ³Öºþ−Ö úÖœüÖµÖ»ÖÖ †Ö¬ÖÖ-¯ÖÖî−Ö ‘ÖÓ™üÖ ¤êü¸ü ÃÖê ”æû™üß… ÃÖ´ÖµÖ ¯Öæ¸üÖ
ŸµÖÖ−ÖÓ ÖÖ›üß ³Ö¸ü¬ÖÖ¾Ö ÃÖÖê›ü»Öß ÆüÖêŸÖß. ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ ˆÃÖ−Öê ²ÖÆãüŸÖ ŸÖê•Öß ÃÖë ÖÖ›üß
†Ö´Æüß ÃÖÖôêû“Ö •Öß¾Ö ´ÖãšüßŸÖ ¬Öºþ−Ö ²ÖÃÖ»ÖÖê “Ö»ÖÖ‡Ô £Öß… Æü´Ö ÃÖ³Öß ú»Öê•ÖÖ £ÖÖ´Ö ú¸ü
ÆüÖêŸÖÖê. úÖ¡Ö•Ö“ÖÖ ‘ÖÖ™ü ÃÖã¸üôûßŸÖ ²Öîšêü £Öê… úÖ¡Ö•Ö úß ‘ÖÖ™üß †ÖÃÖÖ−Öß ÃÖê
¯ÖÖ¸ü ú¸ü−Öê êú ²ÖÖ¤ü ÃÖ³Öß −Öê “Öî−Ö úß
†Öê»ÖÖÓ›ü»µÖÖ¾Ö¸ü ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß“Ö ÃÖã™üêú“ÖÖ
¯ÖÖšü 16 183
×−ÖÀ¾ÖÖÃÖ ™üÖú»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ÃÖÖôêû ×−Ö¬ÖÖÔÃŸÖ ÃÖÖÑÃÖ »Öß £Öß… ÃÖ²Ö ×−ÖÜ¿“ÖŸÖ ÆüÖê Ö‹ £Öê…
—ÖÖ»Öê ÆüÖêŸÖê. ãúÖÖãúÖÖ»ÖÖ ›ãü»ÖŒµÖÖÆüß ú‡Ô »ÖÖêÖÖë úß †ÖÑÖ ³Öß »ÖÖ Ö‡Ô £Öß… ´Öê¸êü
»ÖÖÖ»µÖÖ ÆüÖêŸµÖÖ. ´ÖÖ—ÖÖ ¿Öê•ÖÖ¸üß ŸÖ¸ü ´ÖÖ— ²Ö¸üÖ²Ö¸ü ¾ÖÖ»ÖÖ ŸÖÖê †Ö¸üÖ´Ö ÃÖê ´Öê¸êü Óú¬Öê ¯Ö¸ü
µÖÖ ÖÖÓªÖ¾Ö¸ü ›üÖêÓú šüê¾Öæ−Ö —ÖÖê¯Ö»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ×ÃÖ¸ü ¸üÖ ú¸ü ÃÖÖêµÖÖ £ÖÖ… ˆÃÖêú ‡ÃÖ
ŸÖÖê ŸÖÃÖÖ —ÖÖê¯Ö»µÖÖ´Öãôêû ´ÖÖ—ÖÖ ÖÖÓ¤üÖ ŸÖ¸üÆü ÃÖÖê−Öê ×ú ¾Ö•ÖÆü ÃÖê ´Öê¸üÖ Óú¬ÖÖ †ú›Íü
†¾Ö‘Ö›ü»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ¡Ö —ÖÖê¯Ö“Ö †Ö»Öß ÖµÖÖ £ÖÖ… ¯Ö¸ü ´Öã—Öê −Öà¤ü −ÖÆüà †Ö‡Ô £Öß…
−Ö¾ÆüŸÖß. úÃÖ»Öß ŸÖ¸üß ³ÖßŸÖß ¾ÖÖ™üŸÖ ÆüÖêŸÖß. ´Öã—Ö ´Öë ‹ú †−Ö•ÖÖ−ÖÖ ›ü¸ü ÃÖ´ÖÖµÖÖ Æãü†Ö
¬ÖÖú¬Öæú ¾ÖÖ™üŸÖ ÆüÖêŸÖß. †Ã¾ÖÃ£ÖŸÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖ £ÖÖ… ×¤ü»Ö ¬Öú-¬Öú ú¸ü ¸üÆüÖ £ÖÖ… ´Öï
ÆüÖêŸÖß. ŸµÖÖŸÖ“Ö ÖÓ²ÖÖ™üúß ‘ÖÖ™ü ÃÖãºþ — †Ã¾ÖÃ£Ö †−Öã³Ö¾Ö ú¸ü ¸üÆüÖ £ÖÖ… ²Ö›Íüß
ÖÖ»ÖÖ. ²Öê“Öî−Öß ÆüÖê ¸üÆüß £Öß… ‡ŸÖ−Öê ´Öë ÖÓ²ÖÖ™üúß
×¾Ö−ÖÖê¤ü : úÖ ¸êü? £ÖÖÓ²Ö»ÖÖÃÖ úÖ? ‘ÖÖ™ ¿Öã¹ý ÆüÖê ÖµÖÖ…
¿ÖÖ´Ö : ŸÖß ¬ÖÖêŒµÖÖ“Öß ¾ÖôûÖÓ. ´Öß †Ö¤üß ×¾Ö−ÖÖê¤ü : ŒµÖÖ Æãü†Ö? “Öã¯Ö ŒµÖÖë ÆüÖê Ö‹?
ÃÖÖÓ³ÖÖôæû−Ö ²ÖÃÖ»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. †¿ÖÖ“Ö ‹úÖ ¿µÖÖ´Ö : ¾Öê ÖŸÖ¸ü−ÖÖú ´ÖÖê›Íü… ´Öï ÃÖÖ¾Ö¬ÖÖ−Öß ¯Öæ¾ÖÔ
¾ÖôûÖÖ¾Ö¸ü ÃÖ´ÖÖêºþ−Ö ‹ú ²ÖÃÖ †Ö»Öß. ²ÖîšüÖ £ÖÖ… ‹êÃÖê Æüß ‹ú ´ÖÖê›Íü¯Ö¸ü ÃÖÖ´Ö−Öê ÃÖê
¤üÖê−Æüß ÖÖ›ü¶Ö ¾ÖêÖÖŸÖ ÆüÖêŸµÖÖ. ¤üÖê‘ÖÖÆüß ‹ú ²ÖÃÖ †Ö‡Ô… ¤üÖê−ÖÖë Æüß ÖÖ×›üµÖÖÑ ŸÖê•Ö
“ÖÖ»ÖúÖÓ−Öß •ÖÖê¸üÖŸÖ ²ÖÎêú »ÖÖ¾Ö»Öê. ¯ÖÖ Ö×ŸÖ ´Öë £ÖßÓ… ¤üÖê−ÖÖë “ÖÖ»ÖúÖë −Öê ŸÖê•Öß ÃÖê
úÖÆüß“Ö ˆ¯ÖµÖÖêÖ —ÖÖ»ÖÖ −ÖÖÆüß. ²Ö‘ÖŸÖÖ ²ÖÎêú »ÖÖÖ‹… ¯Ö¸ü úÖê‡Ô ±úÖµÖ¤üÖ −ÖÆüà Æãü†Ö…
²Ö‘ÖŸÖÖ ŸÖß ²ÖÃÖ ¿Öê•ÖÖ¸ü“µÖÖ ¤ü¸üßŸÖ ¤êüÖŸÖê-¤êüÖŸÖê ¾ÖÆü ²ÖÃÖ ¯ÖÖÃÖ úß ÖÖ‡Ô ´Öë
úÖêÃÖôû»Öß. ´Öß ÃÖã®Ö —ÖÖ»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. †Ö´Ö“Öß •ÖÖ ×Ö¸üß… ´Öï ÃÖã®Ö ÆüÖê ÖµÖÖ £ÖÖ… Æü´ÖÖ¸üß
²ÖÃÖÆüß ›Öü¾Ößú›êü ›üÖëÖ¸üÖ“µÖÖ ú›ü¶Ö¾Ö¸ü ²ÖÃÖ ²ÖÖ‡Õ ŸÖ¸ü±ú úß ¯ÖÆüÖ›üß ÃÖê •ÖÖ ™üú¸üÖ‡Ô
†Ö¤üôû»Öß ÆüÖêŸÖß. ²ÖÃÖ †Ö¤üôû»µÖÖ´Öãôêû £Öß… †ÖÖê ²Öîšêü »ÖÖêÖ •Ö´Öß ÆüÖê Ö‹ £Öê ²ÖÃÖ
¯Öãœü“µÖÖ ²ÖÖ•Öæ“Öê »ÖÖêú •ÖÖ´Öß —ÖÖ»Öê ÆüÖêŸÖê. êú ™üú¸üÖ −Öê ÃÖê… •ÖÆüÖÑ ¤êüÖÖê ¾ÖÆüÖÑ •Ö´Öß
×•Öú›êü ²Ö×‘ÖŸÖ»ÖÓ ×ŸÖú›êü •ÖÖ´Öß ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖß. µÖÖ¡Ößü… ³ÖÖµÖ ÃÖê ×úÃÖß úß •ÖÖ−Ö −ÖÆüà Ö‡Ô
ÃÖã¤îü¾ÖÖ−Öê ãúÖßÆüß ¤üÖÖ¾Ö»ÖÓ −Ö¾ÆüŸÖÓ. ´ÖÖ—ÖÖ £Öß… ´Öê¸üÖ ¯Ö›üÖêÃÖß −Öà¤ü ´Öë £ÖÖ… ÃÖÖ´Ö−Öê
¿Öê•ÖÖ¸üß —ÖÖê¯ÖêŸÖ“Ö ¤üÖÖú−Ö ÃÖ´ÖÖê¸ü“µÖÖ ¾ÖÖ»Öß ÃÖß™ üêú ›Óü›êü ÃÖê •ÖÖ ™üú¸üÖµÖÖ £ÖÖ…
¤üÖÓ›üß¾Ö¸ü †Ö¤üôû»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸµÖÖ“µÖÖ ˆÃÖêú ×ÃÖ¸ü ´Öë ²ÖÆãüŸÖ “ÖÖê™ü †Ö‡Ô £Öß… ´Öï
›üÖêŒµÖÖ»ÖÖ •Ö²Ö¸ü •ÖÖ´Ö —ÖÖ»Öß ÆüÖêŸÖß. ´Öß ¤üÖ‡Õ ŸÖ¸ü±ú ×Ö›üúß ¾ÖÖ»Öß ÃÖß™ü ¯Ö¸ü ²ÖîšüÖ
ˆ•Ö¾Ößú›êü ²ÖÃÖ»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. ×Ö›üúß £ÖÖ… ´Öã—Öê Ö¸üÖë“Ö ŸÖú −ÖÆüà †Ö‡Ô…
¿Öê•ÖÖ¸üß ´Ö»ÖÖ Ö¸ü“Ö™ü»ÖÓÃÖã¨üÖ −ÖÖÆüß.
×¾Ö−ÖÖê¤ü : ²ÖÖ¯Ö¸êü. Ö¸üÖêÖ¸ü“Ö ×•Ö¾ÖÖ¾Ö¸ü ²ÖêŸÖ»ÖÓ ×¾Ö−ÖÖê¤ü : ²ÖÖ¯Ö¸êü µÖÆü ŸÖÖê ×²Ö»ãú»Ö •ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü Æüß
ÆüÖêŸÖÓ. †Ö•Ö“ÖÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖÆüß †Ö¤üß ŸÖÃÖÖ“Ö ²Ö−Ö †Ö‡Ô £Öß… †Ö•Öúß ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ ³Öß
†ÖÆêü, −ÖÖÆüß? ×²Ö»ãú»Ö ‹êÃÖß Æüß Æîü −Ö?
¿µÖÖ´Ö : ŸÖ¸ü úÖµÖ. ´ÆüÖæ−Ö“Ö ŸÖ¸ü ŸÖß ²ÖÖŸÖ´Öß ¿µÖÖ´Ö : ÆüÖÑ, ‡ÃÖ×»Ö‹ ŸÖÖê ¾ÖÆü ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ¯ÖœüŸÖê
¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ ´ÖÖ—ÖÖ £Ö¸üúÖ¯Ö —ÖÖ»ÖÖ. ¯ÖœüŸÖê ´Öï úÖÑ¯Ö ˆšüÖ…
×¾Ö−ÖÖê¤ü : ²Ö¸Óü ŸÖ¸ü. ŸÖæ †Ö•Ö ¯ÖãµÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü ×¾Ö−ÖÖê¤ü : †“”ûÖ… ŸÖã´Ö †Ö•Ö ¯ÖãÖê •ÖÖ ¸üÆêü ÆüÖê
†ÖÆêüÃÖ −ÖÓ? ŸµÖÖÃÖÖšüß ¿Öã³Öê“”ûÖ. ´Öß †ÖŸÖÖ −Ö? ˆÃÖ êú ×»Ö‹ ¿Öã³ÖÖê“”ûÖ‹Ñ… ´Öï †³Öß
†Öò×±úÃÖÖŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. ´Öß ¯Ö¸üŸÖ µÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ ŸÖæ †Öò×±úÃÖ •ÖÖ‰ÑúÖÖ… ´Öï ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö−Öê ŸÖú
Ã™êü¿Ö−Ö¾Ö¸ü ×−Ö‘Öæ−Ö Öê»ÖÖ †ÃÖ¿Öß»Ö. ŸÖã´Ö Ã™êü¿Ö−Ö êú ×»Ö‹ ×−Öú»Ö “Öãêú ÆüÖëÖê…
¿µÖÖ´Ö : −ÖÖÆüß. ´Öß ‹¾Öœü¶Ö »Ö¾Öú¸ü ×−Ö‘Öæ−Ö ¿µÖÖ´Ö : −ÖÆüß… ´Öï ‡ŸÖ−Öß •Ö»¤üß −ÖÆüß
Öê»ÖÖê −ÖÃÖê−Ö. †Öšü ¾ÖÖ•Öê¯ÖµÖÕŸÖ ÖÖ›üß ×−Öú»ÖæÑÖÖ… †Öšü ²Ö•Öê ŸÖú ÖÖ›üß Ã™êü¿Ö−Ö
Ã™êü¿Ö−Ö¾Ö¸ü †Ö»Öß †ÃÖê»Ö. ÃÖÖ›êü†Öšü-¯ÖµÖÕŸÖ †Ö Ö‡Ô ÆüÖêÖß… ÃÖÖœêü †Öšü ŸÖú ¾ÖÆü ”ãû™ü
ŸÖß ÃÖã™ü»Öê»Öß †ÃÖê»Ö. ³Öß Ö‡Ô ÆüÖêÖß…
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
†¯Ö‘ÖÖŸÖ ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ
²ÖÖŸÖ´Öß ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü
†ÓÖÖ¾Ö¸ü úÖ™üÖ ²Ö¤ü−Ö¯Ö¸ü ¸üÖëÖ™ê
Ö›üê ÆüÖê−ÖÖ ˆ³ÖÖ ¸üÖÆüÖê
ú¬Öß ú²Ö
ãúšêü úÆüÖÑ
²ÖÆãüŸÖêú ¿ÖÖµÖ¤ü
†Ö¸üÖÖ †Ö¸üÖÖ
−ÖãúŸµÖÖ“Ö ÆüÖ»Ö Æüß ´Öë
ˆ×¿Ö¸üÖ ¤êü¸ü ÃÖê
•Ö¾Öôû •Ö¾Öôû ú¸üß²Ö ú¸üß²Ö
³Ö¸ü¬ÖÖ¾Ö ŸÖê•Ö
•Öß¾Ö ´ÖãšüßŸÖ ¬Ö¸üÖê •Öß £ÖÖ´Öú¸ü ¸üÖ−ÖÖ
ÃÖã¸üôûßŸÖ ×²Ö−ÖÖ ×úÃÖß ²ÖÖ¬ÖÖ êú
†Öê»ÖÖÓ›üÖê ¯ÖÖ¸ü ú¸ü−ÖÖ
ÃÖã™üúÖ ”ãû™üúÖ¸üÖ
×−ÖÀ¾ÖÖÃÖ ™üÖúÖê “Öî−Ö úß ÃÖÖÓÃÖ »Öê−ÖÖ
×−Ö¬ÖÖÔÃŸÖ ×−Ö¿“ÖàŸÖ
›ãü»Öúß —Ö¯Öúß
¿Öê•ÖÖ¸üß ¯Ö›üÖêÃÖß
ÖÖÓªÖ¾Ö¸ü Óú¬Öê¯Ö¸ü
—ÖÖê¯Ö −Öà¤ü
†¾Ö‘Ö›üÖê †ú›Íü •ÖÖ−ÖÖ
¬ÖÖú¬Öæú ¬Öú-¬Öú ú¸ü−ÖÖ
†Ã¾ÖÃ£ÖŸÖÖ ²Öê“Öî−Öß
¬ÖÖêŒµÖÖ“Öß ¾ÖôûÖÓ ÖŸÖ¸ü−ÖÖú ´ÖÖê›Íü
¯ÖÖšü 16 185
ÃÖÖÓ³ÖÖôæû−Ö ÃÖÑ³Ö»Ö ú¸ü

¾ÖôûÖ ´ÖÖê›Íü
ÃÖ´ÖÖêºþ−Ö ÃÖÖ´Ö−Öê ÃÖê
¾ÖêÖÖŸÖ ŸÖê•Ö Ö×ŸÖ ÃÖê
úÖêÃÖôû»Öß ×Ö¸ü ¯Ö›üß/™üú¸üÖ‡Ô
ÃÖã®Ö ÆüÖêÖê ÃÖ®Ö ÆüÖê •ÖÖ−ÖÖ
ú›üÖ Ö›ÍüÖ, ¯ÖÆüÖ›Íü
•ÖÖ´Öß ÆüÖêÖê •Ö´Öß ÆüÖê−ÖÖ
¤üÖÖ¾ÖÖÓ “Ö»Ö ²ÖÃÖ−ÖÖ
¤üÖÓ›üß ›Óü›üß
†Ö¤üôûÖê •ÖÖê¸ü ÃÖê ×Ö¸ü−ÖÖ
ˆ•Ö¾Ößú›êü ¤üÖ×Æü−Öß ŸÖ¸ü±ú
Ö¸ü“Ö™üÖê Ö¸üÖê“Öë †Ö−ÖÖ
Ö¸üÖêÖ¸ü“Ö ÃÖ“Ö´Öã“Ö Æüß
•Öß¾ÖÖ¾Ö¸ü ²ÖêŸÖÖê •ÖÖ−Ö úÖ ÃÖÓú™ü †Ö−ÖÖ
£Ö¸üúÖ¯Ö ÆüÖêÖê úÖÑ¯Ö−ÖÖ
†³µÖÖÃÖ
I −Öß“Öê ×¤ü‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…

1) †¯Ö‘ÖÖŸÖ úÖêšêü —ÖÖ»ÖÖ?
2) “ÖÖ»Öú ÖÖ›üß ¾ÖêÖÖŸÖ úÖ “ÖÖ»Ö¾ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ?
3) ŸÖÖê ³ÖµÖÓú¸ü †¯Ö‘ÖÖŸÖ ¯ÖÖÆæü−Ö ´ÖÖ—Öß ÛÃ£ÖŸÖß ú¿Öß —ÖÖ»Öß?
4) †¯Ö‘ÖÖŸÖÖŸÖ ´ÖÖ—µÖÖ ¿Öê•ÖÖ·µÖÖ»ÖÖ úÖµÖ —ÖÖ»Öê?
5) ÖÖ›üß ×úŸÖß ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö ¾Ö êú¾ÆüÖ ÃÖã™êü»Ö?
II ¯ÖÖšü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ¤üÖê ÖÓ›üÖë ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖê ÃÖÆüß ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü
úß×•Ö‹…
úÖ¡Ö•Ö ‘ÖÖ™üÖŸÖ ŸÖÖê ³ÖßÂÖÖ ±úÖ¸ü ˆ×¿Ö¸üÖ †Ö»ÖÖ.
²ÖÖŸÖ´Öß ¾ÖÖ“Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ŸµÖÖ−Öê ÖÖ›üß ³Ö¸ü‘ÖÖ¾Ö ÃÖÖê›»Öß.ü
ŸµÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß “ÖÖ»Öú ¬Ö¹ý−Ö ²ÖÃÖ»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê.
¾Öêôû ³Ö¹ý−Ö úÖœüÖµÖ»ÖÖ ´ÖÖ—ÖÖ ÖÖÓ¤üÖ †¾Ö‘Ö›ü»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ.
ŸÖÖê ŸÖÃÖÖ —ÖÖê¯Ö»µÖÖ´Öãôêû †ÓÖÖ¾Ö¸ü úÖ™üÖ ˆ³ÖÖ ¸üÖ×Æü»ÖÖ.
´Ö»ÖÖ ´ÖÖ¡Ö —ÖÖê¯Ö“Ö †¯Ö‘ÖÖŸÖ ‘Ö›ü»ÖÖ.
•Öß¾Ö ´ÖãšüßŸÖ µÖêŸÖ −Ö¾ÆüŸÖß.

1. ˆ¤üÖÆ¸üÖ: ×¾Ö−ÖÖê¤ü»ÖÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖÖ“Öß ²ÖÖŸÖ´Öß ÃÖ´Ö•Ö»Öß †ÖÆêü.

×¾Ö−ÖÖê¤ü»ÖÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖÖ“Öß ²ÖÖŸÖ´Öß ÃÖ´Ö•Ö»Öß ÆüÖêŸÖß.
1) ŸÖæ ´Öî×¡ÖÖßú›êü †Ö»Öß †ÖÆêüÃÖ.
2) ŸÖæ †¿ÖÖ“Ö †¯Ö‘ÖÖŸÖÖŸÖ ÃÖÖ¯Ö›ü»ÖÖ †ÖÆêüÃÖ −ÖÖ?
3) ŸÖã´Æüß ãúšêü ×¿Öú»ÖÖ †ÖÆüÖŸÖ.
4) †Ö´Æüß ‘Ö¸üß µÖÖµÖ»ÖÖ ×−Ö‘ÖÖ»ÖÖê †ÖÆêüŸÖ.
5) ˆ´Öê¿Ö»ÖÖ ÖÖê¾µÖÖŸÖ ú¸ü´Ö»ÖÓ †ÖÆêü.
6) ×¯ÖÏµÖÖ ×ŸÖ“µÖÖ ´ÖÖêšü¶Ö ²Ö×ÆüÖßú›êü †Ö»Öß †ÖÆêü.
7) ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô †»ÖÖÆüÖ²ÖÖ¤ü»ÖÖ Öê»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
8) ²ÖÖ²ÖÖÃÖÖÆêü²Ö ™êüú›üß¾Ö¸ü ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ Öê»Öê †ÖÆêüŸÖ.
IV ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö ¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß Öæ¯Ö £Öú»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê.
´Öß Öæ¯Ö £Öú»ÖÖê −Ö¾ÆüŸÖÖê.
1) ´Öß ±úÖ¸ü ¤ü´Ö»Öê ÆüÖêŸÖê.
2) †Ö´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ Öê»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê.
3) ŸÖæ ×ŸÖ£Öê Öê»Öß ÆüÖêŸÖßÃÖ.
4) ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖæ−Ö †Ö»Öß ÆüÖêŸÖßÃÖ.
5) ŸÖã´Æüß †Ö¬Öß“Ö •Öê¾Ö»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
6) ™Òüú ú›ü¶Ö¾Öºþ−Ö úÖêÃÖôû»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ.
7) ²ÖÃÖ ú›ü¶Ö¾Ö¸ü †Ö¤üôû»Öß ÆüÖêŸÖß.
8) ´Öã»ÖÓ ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖŸÖ ×³Ö•Ö»Öß ÆüÖêŸÖß.
V ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ µÖê¿Öß»Ö. ŸµÖÖ†Ö¬Öß ŸÖÖê •ÖÖ‡Ô»Ö. ŸÖæ µÖê¿Öß»Ö ŸÖê¾ÆüÖ ŸÖÖê Öê»ÖÖ †ÃÖê»Ö.
1) ´ÖÖ“ÖÔ´Ö¬µÖê ¯Ö¸üßÖÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. ŸµÖÖ¯Öæ¾Öá“Ö ×ŸÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ÆüÖê‡Ô»Ö.
2) ŸÖß ²Ö×Ö“ÖÖ ¯ÖÖÆüß»Ö. ŸµÖÖ†Ö¬Öß ±ãú»ÖÓÖ−Öß ²Ö×Ö“ÖÖ ²ÖÆü¸êü»Ö.
3) ŸÖÖê ‘Ö¸üß •ÖÖ‡Ô»Ö. ŸµÖÖ†Ö¬Öß ¯ÖÖÆãüÖê ¯Ö¸üŸÖ •ÖÖŸÖß»Ö.
4) ´Öß ×−Ö¾Öé¢Ö ÆüÖê‡Ô−Ö. ŸµÖÖ¯Öæ¾Öá ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸üÖ“Öê úÖ´Ö ÆüÖê‡Ô»Ö.
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ×ÎúµÖÖ†Öë êú ÃÖÖ£Ö '´Öãôêû' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯Ö¸üßüÖÖ ÃÖÓ¯Ö»µÖÖ´Öãôêû ¿ÖÖ´Ö úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü»ÖÖ µÖÖµÖ»ÖÖ ×−Ö‘ÖÖ»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. (ÃÖÓ¯ÖÖê)
1) †Ö•Ö »Ö¾Öú¸ü úÖ´Ö .......... ´Ö»ÖÖ Öæ¯Ö ¾Öêôû ×´ÖôûÖ»ÖÖ. (ú¸üÖê)
2) ¿ÖÖôûÖ ˆ×¿Ö¸üÖ ......... ŸÖÖê ˆ×¿Ö¸üÖ ‘Ö¸üß †Ö»ÖÖ. (ÃÖã™üÖê)
3) ¤ãü¯ÖÖ¸üß Öæ¯Ö ¾Öêôû ......... ×¯ÖÏµÖÖ ¸üÖ¡Öß —ÖÖê¯Ö»Öß −ÖÖÆüß. (—ÖÖê¯ÖÖê)

¯ÖÖšü 16 187
4) ÖÖ›üß ¾ÖêÖÖŸÖ .......... Öæ¯Ö“Ö ¬ÖŒêú ²ÖÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. (†ÃÖÖê)
VII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¤üÖê ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê •ÖÖê›Íüú¸ü ‹ú ‹ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯Öê™üß •Ö×´Ö−Öß¾Ö¸ü †Ö¤üôû»Öß. ÃÖ¾ÖÔ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ÖÖê»ÖßŸÖ ¯ÖÃÖ¸ü»Öê.
¯Öê™üß •Ö×´Ö−Öß¾Ö¸ü †Ö¤üôû»µÖÖ´Öãôêû ÃÖ¾ÖÔ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ÖÖê»ÖßŸÖ ¯ÖÃÖ¸ü»Öê.
1) ²ÖÃÖ ŸµÖÖ Ã™üÖò¯Ö¾Öºþ−Ö ×−Ö‘Öæ−Ö Öê»Öß.
´Ö»ÖÖ ¯ÖÖµÖß •ÖÖ¾Öê »ÖÖÖ»Öê.
2) ¯ÖÖÖß ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ‘ÖêŸÖ»Öê.
†Ö´ÆüÖ»ÖÖ ¯ÖÖµÖÖ“ÖÖ ¡ÖÖÃÖ —ÖÖ»ÖÖ −ÖÖÆüß.
3) ˆ¿Öß¸ü —ÖÖ»ÖÖ.
ŸµÖÖ−Öê ÖÖ›üß ¾ÖêÖÖŸÖ ÃÖÖê›ü»Öß.
VIII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ×ÎúµÖÖ†Öë êú ÃÖÖ£Ö '¾Ö¸ü' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †¯Ö‘ÖÖŸÖÖ“Öß ²ÖÖŸÖ´Öß ‹êú»µÖÖ¾Ö¸ü ¿ÖÖ´Ö“µÖÖ †ÓÖÖ¾Ö¸ü
úÖ™üÖ ˆ³ÖÖ ¸üÖ×Æü»ÖÖ. (‹êúÖê)
1) ×¿Ö×ÖúÖ ¾ÖÖÖÔŸÖæ−Ö ²ÖÖÆêü¸ü ______ ×¾ÖªÖ£Öá ¤ÓüÖÖ úºþ »ÖÖÖ»Öê. (•ÖÖÖê)
2) ´ÖÖ—µÖÖ ´Öî×¡ÖÖß»ÖÖ ¸üÃŸµÖÖŸÖ _______ ´Ö»ÖÖ Öæ¯Ö“Ö †Ö−ÖÓ¤ü —ÖÖ»ÖÖ. (²Ö‘ÖÖê)
3) ŸÖß ÖÖêÂ™ü ______ ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ—µÖÖ •Öß¾Ö−ÖÖŸÖß»Ö ¯ÖÏÃÖÓÖ †Öšü¾Ö»ÖÖ. (¾ÖÖ“ÖÖê)
IX ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¤üÖê ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê •ÖÖê›Íüú¸ü ‹ú ‹ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: úÖ¡Ö•Ö“ÖÖ ‘ÖÖ™ü ÃÖã¸ü×ÖŸÖ¯ÖÖê †Öê»ÖÖÓ›Íü»ÖÖ.
ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß ÃÖã™üêú“ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ.
úÖ¡Ö•Ö“ÖÖ ‘ÖÖ™ü ÃÖã¸ü×ÖŸÖ¯ÖÖê †Öê»ÖÖÓ›ü»µÖÖ¾Ö¸ü ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß
ÃÖã™üêú“ÖÖ À¾ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ.
1) ÃÖ¾ÖÔ úÖ´Ö êú»ÖÓ.
´Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ.
2) †Ö‡Ô —ÖÖê¯Öæ−Ö ˆšü»Öß.
†Ö‡Ô úÖ´ÖÖ»ÖÖ »ÖÖÖ»Öß.
3) ´Öß ‘Ö¸üÖŸÖæ−Ö ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›ü»Öê.
¯ÖÖ‰úÃÖ ¯Ö›æü »ÖÖÖ»ÖÖ.
X ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †³µÖÖÃÖ úºþ−Ö ´Öß ´Öî×¡ÖÖßú›êü Öê»Öê ÆüÖêŸÖê.
†³µÖÖÃÖ —ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ´Öß ´Öî×¡ÖÖßú›êü Öê»Öê ÆüÖêŸÖê.
1) ¿µÖÖ´Ö ²ÖÖŸÖ´Öß ¾ÖÖ“Öæ−Ö ‘ÖÖ²Ö¸ü»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ.
2) ¾ÖéÓ¤üÖ¾Ö−Ö ÖÖ›Ôü−Ö“Öê ¥ü¿µÖ ¯ÖÖÆæü−Ö ×¯ÖÏµÖÖ Öæ¿Ö —ÖÖ»Öß.
3) ²ÖÖôû ˆšæü−Ö †Ö‡Ô•Ö¾Öôû ¬ÖÖ¾ÖŸÖ †Ö»ÖÖ.

4) ²ÖÖ²ÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ •Öã−µÖÖ ×´Ö¡ÖÖ»ÖÖ ³Öê™æü−Ö †Ö−ÖÓ×¤üŸÖ —ÖÖ»Öê.
XI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¤üÖê ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê •ÖÖê›Íüú¸ü ‹ú ‹ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖ. ´Öß ´Öî×¡ÖÖßú›êü Öê»Öê.
´Öß †³µÖÖÃÖ úºþ−Ö ´Öî×¡ÖÖßú›êü Öê»Öê.
1) ²ÖÖ²ÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ •Öã−µÖÖ ×´Ö¡ÖÖ»ÖÖ ³Öê™ü»Öê.
²ÖÖ²ÖÖÓ−ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü —ÖÖ»ÖÖ.
2) ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß ÃÖ×“Ö¾ÖÖÓú›êü Öê»Öê.
ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ−Öß ÃÖ×“Ö¾ÖÖÓ−ÖÖ ŸÖÎúÖ¸üß ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»µÖÖ.
3) ˆ´Öê¿Ö ³Ö»µÖÖ ¯ÖÆÖ™êü ˆšü»ÖÖ.
ˆ´Öê¿Ö ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ Öê»ÖÖ.
XII −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

×¯ÖÏµÖÖ - ÃÖã´Ö−Ö, ²Ö‘Ö ŸÖß Ö¤üá úÃÖ»Öß ×ŸÖ£Öê?
ÃÖã´Ö−Ö - ......................................... .
×¯ÖÏµÖÖ - “Ö»Ö ŸÖ¸ü ´ÖÖ, •ÖÖ‰ú−Ö“Ö ²Ö‘Öæ µÖÖ ×ŸÖ£Öê!
ÃÖã´Ö−Ö - ......................................... .
×¯ÖÏµÖÖ - ÆüÖê, ²Ö‘Ö −ÖÖ êú¾ÖœÓü »ÖÖÖ»ÖÓµÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ›üÖêŒµÖÖ»ÖÖ.
ÃÖã´Ö−Ö - ......................................... .
×¯ÖÏµÖÖ - ÆüÖê. ´ÖÖ¹ýŸÖß¾ÖÖ»µÖÖ−Öê“Ö ÖÖ›üß ¯Öãœêü ‘ÖêŸÖÖ−ÖÖ ¬ÖŒúÖ ´ÖÖ¸ü»ÖÖµÖ ŸµÖÖ
ÃÖÖµÖú»Ö¾ÖÖ»µÖÖ»ÖÖ!
ÃÖã´Ö−Ö - ......................................... .
×¯ÖÏµÖÖ - ×ŸÖ£Öê“Ö †ÖÆêü ²Ö‘Ö ŸµÖÖ“Öß ÃÖÖµÖú»Ö ¯ÖæÖÔ “Öë¤üÖ´Öë¤üÖ —ÖÖ»ÖÖµÖ.
ÃÖã´Ö−Ö - ......................................... .
×¯ÖÏµÖÖ - ÆüÖê −ÖÖ. ÖÖ›üß¾ÖÖ»ÖÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ˆ“Ö»Öæ−Ö ‘Öê‰ú−Ö •ÖÖŸÖÖêµÖ ²Ö‘Ö.
ÃÖã´Ö−Ö - ......................................... .
×¯ÖÏµÖÖ - ÆüÖê ÃÖ••Ö−Ö ´ÖÖÖæÃÖ ¾ÖÖ™üŸÖÖê ŸÖÖê ÖÖ›üß¾ÖÖ»ÖÖ, −ÖÖÆüßŸÖ¸ü ŸµÖÖ
×²Ö“ÖÖ·µÖÖ ÃÖÖµÖú»Ö¾ÖÖ»µÖÖ“Öê úÖµÖ —ÖÖ»Öê †ÃÖŸÖê?
ÃÖã´Ö−Ö - ......................................... .

‹ú £Ö¸üÖ¸üú ¯ÖÏÃÖÓÖ
Æüß“Ö ŸÖß ŸµÖÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖÖ“Öß •ÖÖÖÖ! ŸÖæ ±úÖ¸ü“Ö »ÖÆüÖ−Ö ÆüÖêŸÖßÃÖ ŸµÖÖ¾Öêôûß! −ÖêÆü´Öß ¯ÖÏ´ÖÖÖê
´Öß ÃÖúÖôûß ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ Öê»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ ´Öß ŸÖÖê ³ÖµÖÓú¸ü †¯Ö‘ÖÖŸÖ ²Ö×‘ÖŸÖ»ÖÖ.
¸üÃŸµÖÖ¾Ö¸ü ‹ú ™Òüú ˆ³ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸµÖÖ ™Òüú¾Ö¸ü ‹ú ´ÖÖ¹ýŸÖß £ÖÖ›üú−Ö †Ö¤üôû»Öß. ´Öß ×ŸÖ£Öê“Ö
ÆüÖêŸÖÖê. ÖÖ³Ö¸ü ³ÖÖÓ²ÖÖ¾Ö»ÖÖê. ´Ö¤üŸÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ¬ÖÖ¾Ö»ÖÖê. ¯ÖÖ ¯Ö×¸üÛÃ£ÖŸÖß ÆüÖŸÖÖ²ÖÖÆêü¸ü Öê»Öß ÆüÖêŸÖß.
¯ÖÖšü 16 189
´Öß ×ŸÖ£Öê ¯ÖÖêÆêü“Öê¯ÖµÖÕŸÖ úÖÆüß“Ö ×¿Ö»»Öú ¸üÖ×Æü»Öê −Ö¾ÆüŸÖê. ´ÖÖ¹ýŸÖßŸÖ»µÖÖ ´ÖÖÖÃÖÖÓ−ÖÖ ²ÖÖÆêü¸ü
¯Ö›üÖµÖ»ÖÖ ¾Öêôû“Ö ×´ÖôûÖ»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ŸÖê ÃÖÖôÓû ¯ÖÖÆæü−Ö ´Öß ÃÖã®Ö —ÖÖ»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. ´ÖÖ—Öê ÆüÖŸÖ¯ÖÖµÖ
£Ö¸ü£Ö¸üÖµÖ»ÖÖ »ÖÖÖ»Öê ÆüÖêŸÖê. •Öß³Ö úÖê¸ü›üß ¯Ö›üÖµÖ»ÖÖ »ÖÖÖ»Öß ÆüÖêŸÖß. ´Öß úÃÖÖ²ÖÃÖÖ ÃÖÖ¾Ö¸ü»ÖÖê.
¿ÖÆü¸üÖ“µÖÖ ×¤ü¿Öê−ÖÓ ¬ÖÖ¾ÖÖµÖ»ÖÖ »ÖÖÖ»ÖÖê. ¬ÖÖ¾ÖŸÖÖ ¬ÖÖ¾ÖŸÖÖ ‹ú ¤ãüúÖ−Ö ×¤üÃÖ»ÖÓ. ÃÖã¤îü¾ÖÖ−Öê ×ŸÖ£Öê
±úÖê−ÖÆüß ÆüÖêŸÖÖ. ¯ÖÖê×»ÖÃÖÖÓ−ÖÖ ±úÖê−Ö êú»ÖÖ. ¯Ö¸üŸÖ ‘Ö™ü−ÖÖÃ£Öôûß Öê»ÖÖê. ²Ö‘ÖŸÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖ ×ŸÖ£ÖÓ ¯ÖÏ“ÖÓ›ü
Ö¤üá •Ö´Ö»Öß ÆüÖêŸÖß. Ö¤üá úÖ²ÖæŸÖ †ÖÖŸÖÖ †ÖÖŸÖÖ ¯ÖÖê×»ÖÃÖÖÓ“µÖÖ −ÖÖúß −Ö‰ú †Ö»Öê ÆüÖêŸÖê. ´Ö»ÖÖ
¾Öêôû ‘ÖÖ»Ö¾ÖÖµÖ»ÖÖ ÃÖ¾Ö›ü −Ö¾ÆüŸÖß. ´ÖÖ—Öß ×ŸÖ£Öê •Ö¹ý¸üÆüß −Ö¾ÆüŸÖß. ´Öß ×ŸÖ£Öæ−Ö úÖœüŸÖÖ ¯ÖÖµÖ
‘ÖêŸÖ»ÖÖ.
¤ãüÃÖ·µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß ÃÖ´Ö•Ö»ÖÓ. ŸÖß ´ÖÖ¹ýŸÖß †Ö¯Ö»µÖÖ úÖôêûúÖÓôûÖÓ“Öß ÆüÖêŸÖß. ÖÖ›üßŸÖ
úÖúÖ, úÖæú †Ö×Ö ŸµÖÖÓ“Öß »Öêú - ˆ´ÖÖ ÆüÖêŸÖß.
µÖÖ¯Öãœêü ´Öß ãúšü»ÖÖÆüß †¯Ö‘ÖÖŸÖ ²Ö‘Öê−Ö ŸÖê¾ÆüÖ ´Ö»ÖÖ µÖÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖÖ“Öß †Öšü¾ÖÖ µÖê‰ú−Ö
Öê»Öß †ÃÖê»Ö.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
»Öêú »Ö›Íüúß, ²Öê™üß

»ÖÆüÖ−Ö ”ûÖê™üÖ
−ÖêÆü´Öß¯ÖÏ´ÖÖÖê Æü´Öê¿ÖÖ úß ŸÖ¸üÆü
³ÖµÖÓú¸ü ³ÖßÂÖÖ
²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ×´ÖôûÖê ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»Ö−ÖÖ
ÖÖ³Ö¸ü ¯Ö»Ö³Ö¸ü, ÖÖ³Ö¸ü
³ÖÖÓ²ÖÖ¾ÖÖê ³ÖÖï“ÖŒúÖ ¸üÆü •ÖÖ−ÖÖ
ÆüÖŸÖÖ²ÖÖÆêü¸ü ÆüÖŸÖ ÃÖê ×−Öú»Ö−ÖÖ, ¯ÖÆãÑü“Ö êú ²ÖÖÆü¸ü
¯ÖÖêÆüÖê“ÖÖê ¯ÖÆãÑü“Ö−ÖÖ
úÖÆüß ×¿Ö»»Öú −ÖÃÖÖê ãú”û ³Öß ²ÖÖúß −Ö ¸üÆü−ÖÖ
¾Öêôû ¾ÖŒŸÖ, ÃÖ´ÖµÖ
•Öß³Ö úÖê¸ü›üß ¯Ö›üÖê •Ö²ÖÖ−Ö ÃÖãÖ−ÖÖ
¬ÖÖ¾ÖÖê ¤üÖî›Íü−ÖÖ
²Ö‘ÖŸÖÖ ²Ö‘ÖŸÖÖ ¤êüÖŸÖê Æüß ¤êüÖŸÖê
¯ÖÏ“ÖÓ›ü Ö¤üá ¯ÖÏ“ÖÓ›ü ³Öß›Íü
−ÖÖúß −Ö‰ú µÖêÖê −ÖÖú ´Öë ¤ü´Ö ÆüÖ−ê ÖÖ
¾Öêôû ‘ÖÖ»Ö¾ÖÖê ÃÖ´ÖµÖ ×²ÖŸÖÖ−ÖÖ
ÃÖ¾Ö›ü ±ãú¸üÃÖŸÖ
úÖœüŸÖÖ ¯ÖÖµÖ ‘ÖêÖê ×ÖÃÖú •ÖÖ−ÖÖ
ÃÖ´Ö•ÖÖê ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ
•Öºþ¸üß •Öºþ¸üß
†³µÖÖÃÖ

1) †¯Ö‘ÖÖŸÖ úÃÖÖ —ÖÖ»ÖÖ?
2) '´ÖÖ¹ýŸÖß' ÖÖ›üß ãúÖÖ“Öß ÆüÖêŸÖß?
3) ÖÖ›üßŸÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖ —ÖÖ»ÖÖ Æêü¾ÆüÖ úÖêÖ úÖêÖ ÆüÖêŸÖÓ?
4) úÖµÖ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ ¯ÖÖê×»ÖÃÖÖÓ“µÖÖ −ÖÖúß −Ö‡ †Ö»Öê?
II −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêÂšüú ´Öë ÃÖê ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£ÖÔú ¿Ö²¤üÖë
úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ úß×•Ö‹…
(²ÖÆãüŸÖêú, •Ö²Ö¸ü, ³Ö¸ü¬ÖÖ¾Ö, ³ÖµÖÖ−Öú, ¯Öãœæü−Ö)
²ÖÆãü¬ÖÖ, ÃÖ´ÖÖêºþ−Ö, ¾ÖêÖÖŸÖ µÖêÖÖ·µÖÖ ÖÖ›üß¾Ö¸ü †Ö¤üôû»µÖÖ´Öãôêû ³ÖßÂÖÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖ
ÆüÖêŸÖÖŸÖ. úÖêÖßÆüß ¤üÖÖ¾Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß ŸÖ¸üß •ÖÖê¸ü¤üÖ¸ü ´ÖÖ¸ü ²ÖÃÖŸÖÖê.
III −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖ/¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ‹ú ‹ú −ÖµÖÖ
1) ´Öß †Ö¤üß ‘ÖÖ²Öºþ−Ö Öê»Öê.
2) ŸÖê ¥ü¿µÖ ²Ö‘Öæ−Ö ´ÖÖ—µÖÖ †ÓÖÖ¾Ö¸ü úÖ™üÖ †Ö»ÖÖ.
3) ´ÖÖ—µÖÖ ÃÖã−Öê¾Ö¸ü ‘Ö¸üÖ“Öß •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸üß ™üÖæú−Ö ´Öß ×−Ö¬ÖÖÔÃŸÖ —ÖÖ»Öê.
4) ŸµÖÖ“Öê ¸üÖÖÖ“Öê ²ÖÖê»ÖÖê ‹êæú−Ö ´Öß ÃÖã®Ö —ÖÖ»Öê.
5) †¯Ö‘ÖÖŸÖÖŸÖ ÃÖÖ¯Ö›ü»Öê»µÖÖ ´Öã»ÖÖ»ÖÖ ÃÖãÖºþ¯Ö ‘Ö¸üß †Ö»Öê»ÖÖ ¯ÖÖÆæü−Ö ´Öß ÃÖã™êüú“ÖÖ
×−ÖÀ¾ÖÖÃÖ ™üÖú»ÖÖ.
6) ŸµÖÖ ¯ÖæÖÔ ¤üÖ™üü •ÖÓÖ»ÖÖŸÖ»µÖÖ ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖÖŸÖ ´Öß •Öß¾Ö ´ÖãšüßŸÖ ¬Öºþ−Ö ²ÖÃÖ»Öêû ÆüÖêŸÖê.
IV ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ Æãü‹ ØÆü¤üß †Öî¸ü ´Ö¸üÖšüß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö †£ÖÔ¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤üÖë úß ÃÖæ“Öß ²Ö−ÖÖ‡‹…
V ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹…

‹ú ²ÖÖ¸ü ´Öï †¯Ö−Öê ‘Ö¸ü úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö ¸üÆüÖ £ÖÖ… ²ÖÃÖ ´Öë ÃÖß™ü úÖ †Ö¸üÖÖ
ÆüÖê ÖµÖÖ £ÖÖ ‡ÃÖ×»Ö‹ †Ö¸üÖ´Ö ÃÖê ×Ö›üúß êú ¯ÖÖÃÖ úß ÃÖß™ü ¯Ö¸ü ²ÖîšüÖ £ÖÖ… Æü´Ö ŸÖß−Ö-“ÖÖ¸ü
‘ÖÓ™üÖêÓ úß µÖÖ¡ÖÖ ú¸ü “Öãêú £Öê… ²ÖÃÖ ‹ú ¸êü»¾Öê ÎúÖØÃÖÖ ¯Ö¸ü ¹ýúß… ¾ÖÆüÖÑ †Öî¸ü ³Öß ú‡Ô ÖÖ×›ÍüµÖÖÑ
Ö›Íüß £Öß… ¯Öæ”û−Öê ¯Ö¸ü ¯ÖŸÖÖ “Ö»ÖÖ ×ú ‹ú ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ ÆüÖê Ö‡Ô Æîü… ‹ú ²ÖÃÖ ²ÖÖ¸üÖ×ŸÖµÖÖë úÖê
»Öêú¸ü •ÖÖ ¸üÆüß £Öß †Öî¸ü •Ö»¤ü-²ÖÖ•Öß ´Öë ²ÖÃÖ ›ÒüÖ‡¾Ö¸ü ×²Ö−ÖÖ ‡¬Ö¸ü-ˆ¬Ö¸ü ¤êüÖê ¯Ö™ü¸üß ¯ÖÖ¸ü ú¸ü
¸üÆü £ÖÖ… ²ÖÃÖ úÖ ŸÖß−Ö “ÖÖî£ÖÖ‡Ô ×ÆüÃÃÖÖ ¯Ö™ü×¸üµÖÖë úÖê ¯ÖÖ¸ü ú¸ü “ÖãúÖ £ÖÖ… ŸÖ³Öß ‹ú
´ÖÖ»ÖÖÖ›üß ŸÖê•Öß ÃÖê †Ö‡Ô… ²ÖÃÖ úÖê ™üŒú¸ü »ÖÖß! »Öê×ú−Ö ²Ö›Íüß ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ −ÖÆüà ‘Ö™üß…
'ÃÖÖ¾Ö¬ÖÖ−Öß Æü™üß ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ ‘Ö™üß' ¯Ö¸ü ÃÖ²Ö úÖê †´Ö»Ö ú¸ü−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…
VI ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹ †Öî¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿ÖßÂÖÔú ¤üß×•Ö‹…

¯ÖÖšü 16 191
ÖÖ›üÖê ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö Æêü ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öê £ÖÖê¸ü ÃÖÓŸÖ ŸÖ¸ü Ö¸êü“Ö ¯ÖÖ £ÖÖê›êü ¾ÖêÖóµÖÖ ¯ÖÏúÖ¸ü“Öê.
ŸµÖÖÓ−Öß ú¬Öß ¤êü¾Ö¬Ö´ÖÖÔ“ÖÓ ÖÖê™Óü †¾Ö›Óü²Ö¸ü ´ÖÖ•Ö×¾Ö»ÖÓ −Ö¾ÆüŸÖÓ Øú¾ÖÖ »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ †Ó¬ÖÁÖ¨êü“ÖÖ ´ÖÖÖÔ
¤üÖÖ×¾Ö»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. †×−ÖÂ™ü ºþœüà“µÖÖ †Ö×Ö ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ¯ÖÏ£ÖÖÓ“µÖÖ ×¾ÖôûµÖÖŸÖæ−Ö
•Ö−ÖÃÖÖ´ÖÖ−µÖÖÓ−ÖÖ ²ÖÖÆêü¸ü úÖœüµÖÖ“ÖÓ úÖ´Ö ŸµÖÖ−Öß êú»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ. ´ÖãµÖ ´ÆüÖ•Öê Æêü ÃÖÖôÓû
•Ö−ÖÃÖã¬ÖÖ¸üÖ“ÖÓ úÖ´Ö ŸµÖÖÓ−Öß »ÖÖêúÖÓ´Ö¬µÖê ¯ÖæÖÔŸÖ„ ×´ÖÃÖôæû−Ö †Ö×Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ, ŸµÖÖÓ−ÖÖ
ÃÖ´Ö•Öê»Ö †¿ÖÖ ¸üßŸÖß−Öê êú»ÖÓ, Æê ×¾Ö¿ÖêÂÖ.
ŸµÖÖÓ“µÖÖ ›üÖêŒµÖÖ¾Ö¸ü −ÖêÆü´Öß ‹ú ÖÖ¯Ö¸üÖ“Öê ÖÖ›üÖê †ÃÖÖµÖ“Öê. ³ÖÖú¸üß šêü¾ÖÖµÖ»ÖÖ,
¯ÖÖÖß ¯µÖÖµÖ»ÖÖ, •Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ, ÆüÖŸÖ ¬Öã¾ÖÖµÖ»ÖÖ †ÃÖê ŸµÖÖ ÖÖ›üµÖÖ“Öê †−Öêú×¾Ö¬Ö ˆ¯ÖµÖÖêÖ †ÃÖŸÖ,
µÖÖ ÖÖ›üµÖÖ´Öãôêû“Ö ŸµÖÖÓ−ÖÖ 'ÖÖ›üÖê´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö' Æêü −ÖÖ¾Ö ¯Ö›ü»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ.
´Öß »ÖÆüÖ−Ö¯ÖÖß ŸµÖÖÓ“Öß ‹ú ÃÖ³ÖÖ ¯ÖÖ×Æü»Öß ÆüÖêŸÖß. †Ö´Ö“µÖÖ ²ÖÓÖ»µÖÖÃÖ´ÖÖê¸ü Öæ¯Ö ´ÖÖêšÓü
´ÖÖêúôÓû ´Öî¤üÖ−Ö ÆüÖêŸÖÓ. ÃÖ³Öê“µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ŸÖß−Ö ¾ÖÖ•ÖÖµÖ“µÖÖ ÃÖã´ÖÖ¸üÖ»ÖÖ ŸÖê †Ö×Ö ŸµÖÖ“Öê
†−ÖãµÖÖµÖß ÆüÖŸÖÖŸÖ ´ÖÖêšü´ÖÖêšüÖ»Öê —ÖÖ›æü ‘Öê‰ú−Ö †Ö»Öê ¾Ö ŸÖê ´Öî¤üÖ−Ö —ÖÖ›æü−Ö Ã¾Ö“”û ú¸üµÖÖÃÖ
ŸµÖÖÓ−Öß Öæ¯Ö •ÖÖê´ÖÖ−Öê ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ êú»Öß ÆüÖêŸÖß. Öê›ü¶ÖÖŸÖ»µÖÖ •Ö−ÖŸÖê»ÖÖ Ã¾Ö“”ûŸÖê“Öê ´ÖÆü¢¾Ö ¯Ö™ü¾Öæ−Ö
¤êüµÖÖ“ÖÖ µÖÖ¯ÖêÖÖ †×¬Öú ¯Ö×¸üÖÖ´ÖúÖ¸üú ´ÖÖÖÔ ´Öß ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ÃÖÖŸÖ
¾ÖÖ•Öê¯ÖµÖÕŸÖ ¯Ö™üÖÓ ÖÖ —ÖÖ›æü−Ö »ÖÖ —ÖÖ»ÖÓ. ŸµÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ŸµÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÖÖß Ø¿Ö¯Ö›ü»ÖÓ Öê»ÖÓ.
¿Öê•ÖÖ¸ü“µÖÖ“Ö ‘Ö¸üÖŸÖæ−Ö ÖÖ›üÖê´ÖÆüÖ¸üÖ•ÖÖÓ“µÖÖ •Öê¾ÖÖÖÃÖÖšüß ¤üÖê−Ö ³ÖÖú¸üß ¾Ö ´Ößšü
ŸµÖÖÓ“µÖÖ †−ÖãµÖÖµÖÖÓ−Öß ´ÖÖÖæ−Ö †ÖÖ»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ±úŒŸÖ •¾ÖÖ¸üß“µÖÖ ³ÖÖú¸üß ¾Ö ´Ößšü“Ö Æü¾ÖÓ
†ÃÖê. úÖ¸üÖ ŸÖÖê“Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ»µÖÖ •Ö−ÖÃÖÖ´ÖÖ−µÖÖÓ“ÖÖ †ÖÆüÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ. ãúÖß Ö¾ÆüÖ“µÖÖ ¯ÖÖêóµÖÖ
Øú¾ÖÖ ¯ÖŒ¾ÖÖ®Ö ×¤ü»ÖÓ ŸÖ¸ü ŸÖê −Ö´ÖÏ¯ÖÖê −ÖÖúÖ¸ü»ÖÓ •ÖÖµÖ“ÖÓ. •Ö×´Ö−Öß¾Ö¸ü ÖÖê»Ö úºþ−Ö ²ÖÃÖæ−Ö“Ö ŸÖß
ÃÖÖ¸üß ´ÖÓ›üôûß •Öê¾Ö»Öß. ÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ −Ö‰ú “µÖÖ ÃÖã´ÖÖ¸üÖ»ÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ³Ö•Ö−ÖÖ“µÖÖ úÖµÖÔÎú´ÖÖ»ÖÖ
ÃÖãºþü¾ÖÖŸÖ —ÖÖ»Öß. ÃÖãÓ¤ü¸ü ³Ö•Ö−Ö - "ÖÖê¯ÖÖôûÖ, ÖÖê¯ÖÖôûÖ, ¤êü¾Öúß−ÖÓ¤ü−Ö ÖÖê¯ÖÖôûÖ". ³Ö•Ö−ÖÖŸÖ, ŸµÖÖ
−ÖÖ¤ü²ÖÉÖŸÖ ÃÖÖôûÖ ÁÖÖêŸÖé¾ÖÖÔ ÃÖÖ´Öß»Ö —ÖÖ»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. Æü•ÖÖ¸üÖë“ÖÖ ÁÖÖêŸÖéÃÖ´ÖãÆü - ŸÖ»»Öß−ÖŸÖê−Öê
™üÖóµÖÖ ¾ÖÖ•Ö¾Öæ−Ö ³Ö•Ö−Ö ´ÆüÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. ´Ö¬µÖê ´Ö¬µÖê ÖÖ›üÖê²ÖÖ²ÖÖ ¤üÖê−Æüß ÆüÖŸÖ ˆÓü“ÖÖ¾Öæ−Ö
›üÖêŒµÖÖ¾Ö¸ü ¬Öºþ−Ö ´ÖÖêšü´ÖÖêšü¶Ö−Öê ™üÖóµÖÖ ¾ÖÖ•Ö¾ÖŸÖ. ŸµÖÖÓ“ÖÖ ÁÖÖêŸÖé¾ÖéÓ¤ü ¯ÖÖ ŸµÖÖÓ“Öê †−Öãú¸üÖ
ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖÖê ‹ú ´Ö−ÖÖ»ÖÖ £ÖŒú ú¸üÖÖ¸üÖ ×−ÖŸÖÖÓŸÖÃÖãÓ¤ü¸ü †−Öã³Ö¾Ö ÆüÖêŸÖÖ. ³Ö•Ö−Ö ú¸üŸÖÖ
ú¸üŸÖÖ ´Ö¬µÖê“Ö £ÖÖÓ²Öæ−Ö ÖÖ›üÖê ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö ¤êü¾Ö¤êü¾ÖŸÖÖÓ“µÖÖ ¾µÖ£ÖÔ †¾Ö›Óü²Ö¸üÖ¾Ö¸ü, ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖ»µÖÖ
†×−ÖÂ™ü ¹ýœüà¾Ö¸ü ¾Ö ÆãÓü›üÖ †Ö×Ö »Ö−ÖÖŸÖ ±úÖ×•Ö»Ö Ö“ÖÔ úºþ−Ö ú•ÖÔ²ÖÖ•ÖÖ¸üß ÆüÖêÖê ‡ŸµÖÖ¤üß
†×−ÖÂ™ü ¯ÖÏ£ÖÖÓ¾Ö¸ü ‘ÖÖÖ‘ÖÖŸÖß ™üßêú“Öê †ÖÃÖæ›ü †ÖêœüßŸÖ.
"´Ö»Ö ¤êü¾Ö ²Ö−Ö¾Öæ −ÖúÖ. ´ÖÖ—µÖÖ ´ÖæŸÖá ²Ö−Ö¾Öæ −ÖúÖ. ¤êü¾ÖôÓû ²Ö−Ö¾Öæ −ÖúÖ" Æüß ŸµÖÖÓ“Öß
¯Ö¸üÖ›ü ×¿Öú¾ÖÖ ÆüÖêŸÖß. ŸÖê ¯ÖŒêú ²Öã¨üß¯ÖÏÖ´ÖÖµÖ¾ÖÖ¤üß ¾Ö ŸÖÔúÃÖÓÖŸÖ †Ö“ÖÖ¸üÖ“ÖÖ ¯ÖÖšü¯Öã¸üÖ¾ÖÖ
ú¸üÖÖ¸êü ÃÖÓŸÖ ÆüÖêŸÖê.
†Ö¯ÖÖ ÃÖÖôêû •Ö¸ü ŸµÖÖÓ−Öß ¤üÖÖ×¾Ö»Öê»µÖÖ ´ÖÖÖÖÔ¾Öºþ−Ö “ÖÖ»ÖŸÖ ¸üÖ×Æü»ÖÖê ŸÖ¸ü µÖêŸµÖÖ
†¬ÖÔ¿ÖŸÖúÖ−ÖÓŸÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖ ‹ú ¯ÖÏÖŸÖ, ÃÖãÖß ¾Ö ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Öß ¤êü¿Ö —ÖÖ»Öê»ÖÖ †ÃÖê»Ö.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
¯Ö¸üÖ›ü - Ã¯ÖÂ™ü, ÃÖÖ±ú, œüßœÍü.

²Öã×¨ü¯ÖÏÖ´ÖÖµÖ¾ÖÖ¤üß - ²Öã¨üß, ÃÖÓÖŸÖ †Ö“ÖÖ¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸üÖêÓ úÖê ¯ÖÏ´ÖÖÖ ´ÖÖ−Öú¸ü “Ö»Ö−Öê¾ÖÖ»ÖÖ.
ŸÖÔúÃÖÓÖŸÖ - ŸÖÔú êú ¯Ö×¸ü´ÖÖÖ ¯Ö¸ü ˆŸÖ¸ü−Öê¾ÖÖ»Öß, ŸÖÔúÃÖÓÖŸÖ.)
I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…

1) ¯Ö¸üßÖÖ ÃÖÓ¯Ö»Öß ÆüÖêŸÖß. ¯Ö¸üßÖÖ ÖŸÖ´Ö Æãü‡Ô £Öß…
2) †¿ÖÖ“Ö †¯Ö‘ÖÖŸÖÖŸÖ ´Öß ÃÖÖ¯Ö›ü»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. ‹êÃÖß Æüß ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ ´Öë ±úÃÖ ÖµÖÖ £ÖÖ…
3) ÃÖÖôêû ×−Ö¬ÖÖÔÃŸÖ —ÖÖ»Öê ÆüÖêŸÖê. ÃÖ²Ö ×−ÖÜ¿“ÖŸÖ ÆüÖê Ö‹ £Öê…
´Ö¸üÖšüß ´ÖêÓ ¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖ úÖ»Ö úß ×ÎúµÖÖ úÖ Öšü−Ö ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ
³ÖæŸÖúÖ»Ö úß ×ÎúµÖÖ ´Öë 'ÆüÖê−ÖÖ' ¬ÖÖŸÖã êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸üú ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß ˆšü»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê. †Ö´Æüß ˆšü»ÖÖê ÆüÖêŸÖÖê.
´Öï ˆšüÖ £ÖÖ… Æü´Ö ˆšêü £Öê…
(Ã¡Öß.) ´Öß ˆšü»Öê ÆüÖêŸÖê. †Ö¯ÖÖ
´Öï ˆšüß £Öß…
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ ˆšü»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖÃÖ. ŸÖã´Æüß ˆšü»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ.
ŸÖã´Ö ˆšêü £Öê… †Ö¯Ö ˆšêü £Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖæ ˆšü»Öß ÆüÖêŸÖßÃÖ. †Ö¯ÖÖ
ŸÖã´Ö ˆšüß £Öà…
†.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê ˆšü»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖê ˆšü»Öê ÆüÖêŸÖê.
¾ÖÆü ˆšüÖ £ÖÖ… ¾Öê ˆšêü £Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖß ˆšü»Öß ÆüÖêŸÖß. ŸµÖÖ ˆšü»µÖÖ ÆüÖêŸµÖÖ.
¾ÖÆü ˆšüß £Öß… ¾Öê ˆšüß £Öà…
(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê ˆšü»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ. ŸÖß ˆšü»Öß ÆüÖêŸÖß.
2. −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê ¤êü×Ö‹…

ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß ˆšü»ÖÖê −Ö¾ÆüŸÖÖê. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ˆšü»ÖÖê −Ö¾ÆüŸÖÖê.
´Öï ˆšüÖ −ÖÖÆüà £ÖÖ… Æü´Ö/†Ö¯Ö ˆšêü −ÖÆüà £Öê…
(Ã¡Öß.) ´Öß ˆšü»Öê −Ö¾ÆüŸÖê. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ˆšü»ÖÖê −Ö¾ÆüŸÖÖê.
´Öï ˆšüß −ÖÆüà £Öß… Æü´Ö/†Ö¯Ö ˆšêü −ÖÆüà £Öê…
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ ˆšü»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖÃÖ. ŸÖã´Æß/†Ö¯ÖÖ ˆšü»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ.
ŸÖæ ˆšüÖ −ÖüÆüà £ÖÖ… Æü´Ö ˆšêü −ÖÆüà £Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖæ ˆšü»Öß −Ö¾ÆüŸÖßÃÖ.
¯ÖÖšü 16 193
ŸÖæ/ŸÖã´Ö ˆšüß −ÖÆüà £Öß…

†.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê ˆšü»ÖÖ −Ö¾ÆüŸÖÖ. ŸÖê ˆšü»Öê −Ö¾ÆüŸÖê.
¾ÖÆü ˆšüÖ −ÖÆüà £ÖÖ… ¾Öê ˆšêü −ÖÆüà £Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖß ˆšü»Öß −Ö¾ÆüŸÖß. ŸµÖÖ ˆšü»µÖÖ −Ö¾ÆüŸµÖÖ.
¾ÖÆü ˆšüß −ÖÆüß £Öß… ¾Öê ˆšüß −ÖÆüà £Öà…
(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê ˆšü»ÖÓ −Ö¾ÆüŸÖÓ. ŸÖß ˆšü»Öß −Ö¾ÆüŸÖß.
ˆŒŸÖ ¯ÖÏúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ 'ÆüÖê' êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü
'−Ö¾ÆüŸÖê' êú ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü… ‡ÃÖ úß ¯Öæ¸üß ºþ¯ÖÖ¾Ö»Öß ˆ¯Ö¸ü ¤üß Ö‡Ô Æîü…
III ´Ö¸üÖšüà êú ×ÎúµÖÖ†Öë ´Öë ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ¯ÖÏŸµÖµÖ '»µÖÖ' »ÖÖÖ−Öê êú ²ÖÖ¤ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹
†¾µÖµÖ¿Ö²¤ü/¯Ö¸üÃÖÖÔ •ÖÖê›Íüú¸ü −ÖµÖê ¯ÖÏµÖÖêÖ ²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê ÆîÓü…
- ¾Ö¸ü êú»µÖÖ + ¾Ö¸ü = ú¸ü−Öê êú ²ÖÖ¤ü
- −ÖÓŸÖ¸ü êú»µÖÖ + −ÖÓŸÖ¸ü = ú¸ü−Öê êú ²ÖÖ¤ü.
- ×¿Ö¾ÖÖµÖ êú»µÖÖ + ×¿Ö¾ÖÖµÖ = ×²Ö−ÖÖ ×ú‹/×ú‹ ×²Ö−ÖÖ…
- ¾ÖÖ“Öæ−Ö êú»µÖÖ + ¾ÖÖ“Öæ−Ö = ×²Ö−ÖÖ ×ú‹/×ú‹ ×²Ö−ÖÖ…
- »ÖÖ êú»µÖÖ + »ÖÖ = êú»µÖÖ»ÖÖ - ú¸ü−Öê úÖê
- “ÖÖ êú»µÖÖ + “ÖÖ = ú¸ü−Öê úÖ
- ´Öãôêû êú»µÖÖ + ´Öãôêû = ú¸ü−Öê êú ¾Ö•ÖÌÆü ÃÖê
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ÃÖÖôêû ²ÖÃÖ»Öê. ˆÃÖêú ²Öîšü−Öê ¯Ö¸ü ÃÖ²Ö ²Öîšü Ö‹…
ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ÃÖÖôêû ²ÖÃÖ»Öê.
ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ÃÖÖôêû ²ÖÃÖ»Öê. ˆÃÖêú ²Öîšêü ×²Ö−ÖÖ ÃÖ²Ö ²Öîšü Ö‹…
ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ¾ÖÖ“Öæ−Ö úÖÆüß ×²Ö‘Ö›ü»ÖÓ −ÖÖÆüß. ˆÃÖêú −Ö ²Öîšü−Öê ÃÖê ãú”û −ÖÆüà ×²ÖÖ›üÖ…
ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ»ÖÖ ¯ÖÖ“Ö ×´Ö×−Ö™Óü —ÖÖ»Öß. ˆÃÖê ²Öîšêü Æãü‹ ¯ÖÖÑ“Ö ×´Ö×−Ö™ü ÆüÖê Ö‹…
ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ“ÖÖ ´Ö»ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü —ÖÖ»ÖÖ. ˆÃÖêú ²Öîšü−Öê ÃÖê ´Öã—Öê Öã¿Öß Æãü‡Ô…
ŸÖÖê ²ÖÃÖ»µÖÖ´Öãôêû ´Ö»ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü —ÖÖ»ÖÖ. ˆÃÖêú ²Öîšü−Öê ÃÖê ´Öã—Öê Öã¿Öß Æãü‡Ô…
IV −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏµÖÖêÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…

1) ´Öß ¯Ö¸üŸÖ µÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ ŸÖæ ×−Ö‘Öæ−Ö Öê»ÖÖ †ÃÖ¿Öß»Ö. (´Öê¸êü ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö−Öê ŸÖú ŸÖã´Ö ×−Öú»Ö
Ö‹ ÆüÖëÖê…)
2) †Öšü ¾ÖÖ•Öê¯ÖµÖÕŸÖ ÖÖ›üß Ã™êü¿Ö−Ö¾Ö¸ü (†Öšü ²Ö•Öê ŸÖú ÖÖ›üß Ã™êü¿Ö−Ö ¯Ö¸ü
†Ö»Öß †ÃÖê»Ö. †Ö‡Ô ÆüÖêÖß…)
3) ÃÖÖ›êü†Öšü ¾ÖÖ•Öê¯ÖµÖÕŸÖ ÖÖ›üß (ÃÖÖœÍêü †Öšü ²Ö•Öê ŸÖú ÖÖ›üß
ÃÖã™ü»Öß †ÃÖê»Ö. ”ãû™ü Ö‡Ô ÆüÖêÖß…
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¯ÖÏµÖÖêÖÖë ´Öë ÃÖÓ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ •ÖŸÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ '†ÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö êú
ÃÖÖ£Ö ´ÖãµÖ ×ÎúµÖÖ êú ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ºþ¯Ö úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‹êÃÖê ¯ÖÏµÖÖêÖ úÖê ¯ÖæÖÔ
³Ö×¾ÖÂµÖŸÖ úÖ»Ö úÆüŸÖê Æïü… ‡−Ö ´Öë ×úÃÖß ÃÖ´ÖµÖ úÖ ˆ»»ÖêÖ †−ÖãÃµÖæŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ˆÃÖ
ÃÖ´ÖµÖ ¤æüÃÖ¸üß ×ÎúµÖÖ êú ¯Öæ¸üß ŸÖ¸üÆü ÃÖ´ÖÖ¯ŸÖ ÆüÖê •ÖÖ−Öê úÖ ÃÖÓêúŸÖ ×¤üµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
‡−Ö ¯ÖÏµÖÖêÖÖë úß ¯Öæ¸üß ºþ¯ÖÖ¾Ö»Öß '•ÖÖ' ×ÎúµÖÖ êú ÃÖÖ£Ö −Öß“Öê ¤üß Ö‡Ô Æîü…
ˆ ¯Öã. (¯Öã.) ´Öß Öê»ÖÖê †ÃÖê−Ö. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ Öê»ÖÖê †ÃÖæ.
´Öï •ÖÖ “ÖãúÖ ÆüÖê‰ÑúÖÖ…
(Ã¡Öß.) ´Öß Öê»Öê †ÃÖê−Ö. Æü´Ö/†Ö¯Ö •ÖÖ “Öãêú ÆüÖëÖê…
´Öï •ÖÖ “Öãúß ÆüÖê‰ÑúÖß…
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ Öê»ÖÖ †ÃÖ¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ Öê»Öê †ÃÖÖ»Ö.
ŸÖã´Ö •ÖÖ “Öãêú ÆüÖëÖê… ŸÖã´Ö/†Ö¯Ö •ÖÖ “Öãêú ÆüÖëÖê…
(Ã¡Öß.) ŸÖæ Öê»Öß †ÃÖ¿Öß»Ö. †Ö¯Ö •ÖÖ “Öãúß ÆüÖëÖß…
ŸÖã´Ö •ÖÖ “Öãúß ÆüÖêÖß…
†.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê Öê»ÖÖ †ÃÖê»Ö. ŸÖê Öê»Öê †ÃÖŸÖß»Ö.
¾ÖÆü •ÖÖ “ÖãúÖ ÆüÖêÖÖ… ¾Öê •ÖÖ “Öãêú ÆüÖêÓÖê…
(Ã¡Öß.) ŸÖß Öê»Öß †ÃÖê»Ö. ŸµÖÖ Öê»µÖÖ †ÃÖŸÖß»Ö.
¾ÖÆü •ÖÖ “Öãúß ÆüÖêÖß… ¾Öê •ÖÖ “Öãúß ÆüÖë Öß…
(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê Öê»Öê †ÃÖê»Ö. ŸÖß Öê»Öß †ÃÖŸÖß»Ö.
‡−Ö ¯ÖÏµÖÖêÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ×ÎúµÖÖ êú ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ºþ¯Ö êú
ÃÖÖ£Ö '−ÖÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
†.¯Öã. ´Öß Öê»ÖÖê −ÖÃÖê−Ö. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ Öê»ÖÖê −ÖÃÖæ.
´Öï −ÖÆüà •ÖÖ “ÖãúÖ ÆüÖê‰ÑúÖÖ… Æü´Ö −ÖÆüà •ÖÖ “Öãêú ÆüÖëÖê…
´Ö.¯Öã. ŸÖæ Öê»ÖÖ −ÖÃÖ¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ Öê»Öê −ÖÃÖÖ»Ö.
ŸÖã´Ö −ÖÆüà •ÖÖ “ÖãúÖ ÆüÖêÖÖ… †Ö¯Ö −ÖÆüà •ÖÖ “Öãêú ÆüÖëÖê…
ŸÖæ Öê»Öß −ÖÃÖ¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß Öê»µÖÖ −ÖÃÖÖ»Ö.
ŸÖã´Ö −ÖÆüà •ÖÖ “Öãúß ÆüÖêÖß… †Ö¯Ö −ÖÆüà •ÖÖ “Öãúß ÆüÖëÖß…
ŸÖê Öê»Öê −ÖÃÖŸÖß»Ö. ¾Öê −ÖÆüß •ÖÖ “Öãêú ÆüÖëÖê…
†.¯Öã. ŸÖÖê Öê»Öê −ÖÃÖê»Ö. ŸÖê Öê»Öê −ÖÃÖŸÖß»Ö.
¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖ “ÖãúÖ ÆüÖêÖÖ… ¾Öê −ÖÆüà •ÖÖ “Öãêú ÆüÖëÖê…
ŸÖß Öê»Öß −ÖÃÖê»Ö. ŸµÖÖ Öê»µÖÖ −ÖÃÖŸÖß»Ö.
¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖ “Öãúß ÆüÖëÖß… ¾Öê −ÖÆüà •ÖÖ “Öãúß ÆüÖëÖß…
ŸÖê Öê»Öê −ÖÃÖê»Ö. ŸÖß Öê»Öß −ÖÃÖŸÖß»Ö.
¯ÖÖšü 17 195
¬Ö›üÖ 17
¯ÖÖšü
¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öê ²ÖÓ›ü ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úÖ ×¾Ö¦üÖêÆü
´Öß : ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Ô, ŸÖã´Æüß ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓÃÖÖšüß Öæ¯Ö ´Öï : ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß •Öß, †Ö¯Ö−Öê ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë êú ×»Ö‹
úÖ´Ö êú»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ. ŸµÖÖÓ“µÖÖÃÖÖšüß “Öôû¾Öôû ²ÖÆãüŸÖ úÖ´Ö ×úµÖÖ Æîü… ˆ−Öêú ×»Ö‹
ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ ŸµÖÖ²Ö§ü»Ö úÖÆüß ÃÖÖÓÖÖ»Ö? †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ³Öß “Ö»ÖÖŸÖê £Öê… ˆ−Öêú ²ÖÖ¸êü ´Öë
ãú”û ²ÖŸÖÖ‹ÑÖß?
ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Ô : úÖ −ÖÖÆüß ÃÖÖÓÖÖÖ¸ü? ×¾Ö“ÖÖ¸üÖ, ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß•Öß : ŒµÖÖë −ÖÆüà ²ÖŸÖÖ‰ÑúÖß? ¯Öæ×”û‹,
ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ úÖµÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üµÖ“ÖÓµÖ ŸÖê. ±úŒŸÖ •ÖÖê †Ö¯ÖúÖê ¯Öæ”û−ÖÖ Æîü! ‹ú ²ÖÖŸÖ ²ÖŸÖÖ ¤æÑü…
‹ú“Ö ÃÖÖÓÖŸÖê, ŸÖß “Öôû¾Öôû ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öß µÖÆü †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö, ¾ÖÖ¸ü»Öß »ÖÖêÖÖë úÖ £ÖÖ… ‡ÃÖê
ÆüÖêŸÖß ×−Ö '¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öê ²ÖÓ›ü' ´ÆüÖæ−Ö '¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öê ²ÖÓ›ü' −ÖÖ´ÖÃÖê •ÖÖ−ÖÖ •ÖÖŸÖÖ £ÖÖ…
†ÖêôûÖ»Öß •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. ´Öß ±úŒŸÖ ×−Ö×´Ö¢Ö ´Öï ŸÖÖê êú¾Ö»Ö ×−Ö×´Ö¢Ö ´ÖÖ¡Ö £Öß…
´ÖÖ¡Ö ÆüÖêŸÖê.
´Öß : µÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖú›êü ŸÖã´Ö“Öê »ÖÖ úÃÖê ¾Öê¬Ö»Öê ´Öï : ‡ÃÖ ÃÖ´ÖÃµÖÖ úß †Öê¸ü †Ö¯ÖúÖ ¬µÖÖ−Ö îúÃÖê
Öê»Öê? †ÖúÙÂÖŸÖ Æãü†Ö?
ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Ô : ´ÖÖ—Öê ¯ÖŸÖß †Ö×Ö ´Öß šüÖÖê ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß•Öß : ´Öê¸êü ¯Ö×ŸÖ †Öî¸ü ´Öï šüÖÖê ×•Ö»Öë êú
×•Ö»ÊÖŸÖß»Ö ¿ÖêŸÖú·µÖÖÓ´Ö¬Öê úÖ´Ö ú¸üŸÖ ×úÃÖÖ−ÖÖë êú ²Öß“Ö úÖ´Ö ú¸üŸÖê £Öê… ‡ÃÖß
ÆüÖêŸÖÖê. ŸµÖÖ ×−Ö×´Ö¢ÖÖ−Öê Öæ¯Ö ¾ÖêôûÖ ›üÆüÖÖæ- ×ÃÖ»Ö×ÃÖ»Öê ´Öë ›üÆüÖÖæ-ŸÖ»ÖÖÃÖ¸üß Öê¡Ö ´Öë
ŸÖ»ÖÖÃÖ¸üß ³ÖÖÖÖŸÖ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ×ŸÖ£ÖÓ †ŒÃÖ¸ü •ÖÖŸÖê £Öê… ¾ÖÆüÖÑ êú †×¬ÖúÖÓ¿Ö »ÖÖêÖ
²ÖÆãüÃÖÓµÖ ¾ÖÃŸÖß †Ö×¤ü¾ÖÖÃÖà“Öß-¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öß ¾ÖÖ¸ü»Öß †Ö×¤ü¾ÖÖÃÖß £Öê… ˆ−Ö ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úß
ÆüÖêŸÖß. ŸµÖÖ ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“ÖÓ ¤ãü„Öß ×•ÖÖÓ ¸üÖê•Ö ¤ãüÖ ³Ö¸üß Ø•Ö¤üÖß ¸üÖê•Ö †ÖÑÖÖê ÃÖê ×¤üüÖŸÖß
›üÖêóµÖÖÓ−ÖÖ ×¤üÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖÓ. †Ö´Æüß ´ÖÖ ×ŸÖ£Öê“Ö £Öß… Æü´Ö−Öê ŸÖ³Öß ˆÃÖ •ÖÖÆü úÖ´Ö ú¸ü−Öê
úÖ´Ö ú¸üµÖÖ“ÖÖ ×−ÖÖÔµÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. úÖ ×−Ö¿“ÖµÖ ×úµÖÖ £ÖÖ…
´Öï : Ö¸üß²Öß êú †»ÖÖ¾ÖÖ ‡−Ö ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úß †Öî¸ü
´Öß : µÖÖ ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öê Ö×¸ü²Öß×¿Ö¾ÖÖµÖ ¯ÖÏ¿−Ö ŸÖ¸üß ÃÖ´ÖÃµÖÖ‹Ñ ŒµÖÖ £Öà?
úÖµÖ ÆüÖêŸÖê? ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß•Öß : ˆ−Ö ×¤ü−ÖÖë ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ¸êü ¾ÖÖ¸ü»Öß
ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Ô : ŸµÖÖ¾Öêôûß ¯ÖãÂúôûÃÖê ¾ÖÖ¸ü»Öß Öã»ÖÖ´Öß úß Ø•ÖÌ¤üÖß •Öß ¸üÆêü £Öê… Ö¸üß²Öß
Öã»ÖÖ´Öß“ÖÓ ×•ÖÖÓ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. ¤Öü×¸ü¦ü¶ ŸÖ¸ü ŸÖÖê £Öß Æüß… µÖÆü ŸÖÖê ²ÖÆãüŸÖ ÃÖß •ÖÖÆü ÆüÖêŸÖß
ÆüÖêŸÖÓ“Ö. ŸÖê †−Öêú ×šüúÖÖß †ÃÖŸÖÓ ¯ÖÖ Æîü… »Öê×ú−Ö ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úÖê †¯Ö−Öß Öã»ÖÖ´Öß,
¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ−ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ Öã»ÖÖ´Öß“Öß, †¯Ö−Öß ¯Ö¸üÖ¬Öß−ÖŸÖÖ úÖ ²ÖÖê¬Ö ŸÖú −Ö £ÖÖ…
¯Ö¸üÖ¬Öß−ÖŸÖê“Öß •ÖÖÖß¾ÖÆüß −Ö¾ÆüŸÖß. †Ö×Ö †Öî¸ü ¤êüÖÖ •ÖÖ‹ ŸÖÖê µÖÆüß ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ ¯ÖÏ¿−Ö
ŸÖÖê“Ö Ö¸Óü ´ÆüÖ•Öê ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏ¿−Ö ÆüÖêŸÖÖ. £ÖÖ…
´Öï : ‡ÃÖúÖ ´ÖŸÖ»Ö²Ö? ´Öï ãú”û ÃÖ´Ö—ÖÖ −ÖÆüà?
´Öß : ´ÆüÖ•Öê? ´Öß ÃÖ´Ö•Ö»ÖÖê −ÖÖÆüß ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß•Öß : ²ÖŸÖÖŸÖß ÆæÑü… ‡ÃÖ êú ¯ÖÆü»Öê µÖÆü
ÖÖêÖ¤ü¾Ö¸üß²ÖÖ‡Ô : ÃÖÖÓÖŸÖê. ŸµÖÖÃÖÖšüß †Ö¬Öß ¾ÖÖ¸ü»Öß ÃÖ´Ö—Ö−Öê úß úÖê×¿Ö¿Ö ú¸ëü ×ú ¾ÖÖ¸ü»Öß
ú¿ÖÖ ¯Ö×¸üÛÃ£ÖŸÖßŸÖ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê ŸÖê ×ú−Ö ¯Ö×¸üÛÃ£Ö×ŸÖµÖÖë ´Öë •Öß ¸üÆêü £Öê… ¾ÖÖ¸ü»Öß
ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö ‘µÖÖ. ¾ÖÖ¸ü»Öß ¾Öêšü×²ÖÖÖ¸üß−Öê úÖ´Ö ²ÖêÖÖ¸üß ¯Ö¸ü úÖ´Ö ú¸üŸÖê £Öê… ¯ÖÖî ±ú™ü−Öê ÃÖê
ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖê. ŸÖê ŸÖÖÓ²Ö›Óü ±ãú™üµÖÖ¯Öæ¾Öá“Ö ¯ÖÆü»Öê Æüß ¾Öê †¯Ö−Öê úÖ´Ö ´Öë •Öã™ü •ÖÖŸÖê £Öê…
úÖ´ÖÖ»ÖÖ »ÖÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê, †Ö×Ö úÖôûÖêÖ ¿ÖÖ´ÖúÖê ‘Ö−ÖÖ †Ó¬Öê¸üÖ ÆüÖê−Öê ŸÖú úÖ´Ö ´Öë
¤üÖ™êü¯ÖµÖÕŸÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖ“Ö ÆüÖêŸÖê. µÖÖ úÖ´ÖÖ“ÖÖ »ÖÖê ¸üÆüŸÖê £Öê… ‡ÃÖ ú×šü−Ö ÁÖ´Ö êú ²Ö¤ü»Öê
´ÖÖê²Ö¤ü»ÖÖ ×´ÖôûŸÖ ÆüÖêŸÖÖ ‹ú¾Öêôû ¯Öã¸êü»Ö ×´Ö»ÖŸÖÖ £ÖÖ ‹ú •Öæ−Ö úÖ ³ÖÖŸÖ! ˆÃÖ ³ÖÖŸÖ
‹¾ÖœÖü ³ÖÖŸÖ! ŸÖÖê ³ÖÖŸÖÆüß »ÖÖú›üÖ“µÖÖ úÖê ³Öß »Öú›Íüß úß †ÖêÖ»Öß ´Öë æú™ü−ÖÖ
ˆÖôûßŸÖ ¸üÖê•Ö úÖÓ›üÖ¾ÖÖ »ÖÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. ¯Ö›ÍüŸÖÖ £ÖÖ… ˆÃÖ ãú™êü Æãü‹ “ÖÖ¾Ö»Ö êú ´ÖÖÑ›ü
úÖÓ›ü»Öê»µÖÖ ŸÖÖÓ¤üôûÖ“Öß ¯Öê•Ö, ×´ÖšüÖ“ÖÖ úÖê −Ö´Öú úß ›ü»Öß êú ÃÖÖ£Ö Ö»Öê ÃÖê
Ö›üÖ, ¯ÖÖµÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ×Öôæû−Ö úÖ´Ö ú¸üÖ¾ÖÓ ˆŸÖÖ¸üú¸ü ×±ú¸ü úÖ´Ö ´Öë »ÖÖ−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ
»ÖÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÓ. ´Öæšü³Ö¸ü ³ÖÖŸÖÖÖê¸üß•Ö ¤ãüÃÖ¸üß £ÖÖ… ´Öã÷üß³Ö¸ü ³ÖÖŸÖ êú †»ÖÖ¾ÖÖ úÖê‡Ô †Öî¸ü
´Ö•Öæ¸üß ×´ÖôûŸÖ −Ö¾ÆüŸÖß. ÃÖÖ¸êü“Ö ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü ´Ö•ÖÌ¤æü¸üß −ÖÆüà ×´Ö»ÖŸÖß £Öß… ×¤ü−Ö³Ö¸ü ú´Ö¸ü
Óú²Ö¸ü ´ÖÖê›êü¯ÖµÖÕŸÖ úÖ´Ö ú¹ý−Ö ¸üÖ¡Öß ŸÖÖê›Íü ´Ö•Ö¤æü¸üß ú¸üêú ¸üÖŸÖ úÖê †Ö¬ÖÖ¯Öê™ü
†¬ÖÔ¯ÖÖê™üß ´Ö¸üÖôæû−Ö ¯Ö›üŸÖ ÆüÖêŸÖê. ¯Öã−ÆüÖ ÖÖú¸ü ´ÖéŸÖ¯ÖÏÖµÖ ÆüÖê ¾Öê ÃÖ²Ö ÃÖÖê •ÖÖŸÖê £Öê…
¯ÖÆüÖ™ü —ÖÖ»Öß úß ¸üÆüÖ™üÖÖ›üÖÓ ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖ ¯ÖÖî ±ú™üŸÖê Æüß ×±ú¸ü ¾ÖÆüß “ÖÎú ¿Öã¹ý ÆüÖê
ÆüÖêŸÖÓ. úÃÖ»ÖÖÆüß †Ö−ÖÓ¤ü −ÖÖÆüß, ¸üÃÖ −ÖÖÆüß, •ÖÖŸÖÖ £ÖÖ… úÖê‡Ô ÃÖãÖ −ÖÆüß, úÖê‡Ô ¸üÃÖ
¾Öî×“Ö¡µÖ −ÖÖÆüß! Æêü ¯Ö¿Öæ“ÖÓ •Öß¾Ö−Ö −ÖÆüß, úÖê‡Ô ²Ö¤ü»ÖÖ¾Ö −ÖÆüà… µÖÆü
×¤ü¾ÖÃÖÖ´ÖÖÖæ−Ö ×¤ü¾ÖÃÖ, ¾ÖÂÖÖÔ´ÖÖÖæ−Ö ¾ÖÂÖì ŸÖê •ÖÖ−Ö¾Ö¸üÖëúÖ ÃÖÖ •Öß¾Ö−Ö, ×¤ü−ÖÖë×¤ü−Ö,
¾ÖÖ¸ü»Öß •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖÓ“ÖÓ •ÖÖ ŸµÖÖÓ“ÖÖ ÃÖÖ»ÖÖëÃÖÖ»Ö ¾ÖÖ¸ü»Öß ×•Ö‹ •ÖÖ ¸üÆêü £Öê…
´ÖÖ»Öú †Ö×Ö ŸµÖÖÓ“ÖÓ Öê›Óü µÖÖ¯Öã¸üŸÖÓ“Ö ˆ−Öúß ¤ãü×−ÖµÖÖ ˆ−Öêú ´ÖÖ×»Öú †Öî¸ü
´ÖµÖÖÔ×¤üüŸÖ ÆüÖêŸÖÓ. •Öß¾Ö ‘ÖêŸÖ»ÖÖ, ˆ¯ÖÖ¿Öß ˆ−Öêú ÖÖÑ¾Ö ŸÖú Æüß ÃÖß×´ÖŸÖ £Öß… “ÖÖÆêü
šêü¾Ö»ÖÓ, ²ÖÖµÖúÖÓ−ÖÖ ¯Öôû¾Ö»ÖÓ ŸÖ¸üß ŸÖê ¾ÖÖ¸ü»Öß úÖê‡Ô ˆ−Öêú ¯ÖÏÖÖ »Öê »Öê, ˆ−Æëü ³ÖæÖÖ ¸üÖê,
ŸÖê ´ÖãúÖ™ü¶Ö−ÖÓ ÃÖÆü−Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖê. µÖê‡Ô»Ö µÖÖ ˆ−Öúß †Öî¸üŸÖÖë úÖê ˆšüÖ »Öê •ÖÖ‹,
ŸµÖÖ ¯ÖÏÃÖÓÖÖ»ÖÖ ´ÖÖ−Ö ŸÖãú¾ÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. ¾ÖÖ¸ü»Öß “Öã¯Ö“ÖÖ¯Ö ÃÖ²Ö ãú”û ÃÖÆü •ÖÖŸÖê £Öê…
“ÖÖÆêü •ÖÖê ³Öß ²ÖÖŸÖ ÆüÖê ¾Öê ˆÃÖê ×ÃÖ¸ü —
ÖãúÖú¸ü Ã¾ÖßúÖ¸ü ú¸ü »ÖêŸÖê £Öê…
´Öï : †Ö¯Öêú †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ÃÖê ŒµÖÖ ±úÔú ¯Ö›ÍüÖ?
´Öß : ŸÖã´Ö“µÖÖ “Öôû¾Öôûß´Öãôêû úÖµÖ ±ú¸üú
¯Ö›ü»ÖÖ? ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß•Öß : Æü´Ö êú¾Ö»Ö ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úÖê ˆ−Ö
ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Ô : †Ö´Æüß ±úŒŸÖ ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ−ÖÖ ¯Ö×¸üÛÃ£Ö×ŸÖµÖÖë êú ¯ÖÏ×ŸÖ •ÖÖÖºþú ú¸üŸÖê £Öê…
ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¯Ö×¸üÛÃ£ÖŸÖß“Öß •ÖÖÖß¾Ö úºþ−Ö ¤êüŸÖ ˆ−Æëü ˆ−Öêú †×¬ÖúÖ¸üÖë úÖ ²ÖÖê¬Ö ú¸üÖŸÖê
ÆüÖêŸÖÖê. ŸµÖÖÓ“µÖÖ ÆüŒúÖ“Öß •ÖÖÖß¾Ö úºþ−Ö £Öê… ˆ−Öêú ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë ¯Ö¸ü •ÖÖê ¬Öæ»Ö
¤êüŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“µÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖÓ¾Ö¸ü“Öß ¬Öæôû
•Ö´Ö Ö‡Ô £Öß ˆÃÖê —ÖÖ›ÍüŸÖê £Öê… †Ö×Ö¸ü
¯ÖÖšü 17 197
—Ö™üúŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. †Öê¸ü †ÖŸÖ ¬ÖÖ¬ÖÖÖÖ¸êü ˆ−Öêú †Ó¤ü¸ü ÎúÖê¬Ö †Öî¸ü ×¾Ö¾Ö¿ÖŸÖÖ úß
•Öê †ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö ÆüÖêŸÖê, •Öß “Öß›ü ÆüÖêŸÖß ŸµÖÖ ×“Ö−ÖÖÖ¸üß ³Ö›üú ˆšüß… Æü´Ö−Öê ŸÖÖê êú¾Ö»Ö
×šüÖÖß“ÖÖ ÃúÖê™ü —ÖÖ»ÖÖ. †Ö´Ö“ÖÖ ±úŒŸÖ ˆ−Æëü ÃÖÆüÖ¸üÖ ×¤üµÖÖ £ÖÖ… ˆ−Öêú †Ó¤ü¸ü •ÖÖê
†Ö¬ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖŸÖß»Ö ¤ü²Ö»Öê»µÖÖ ¤ü²ÖÖ Æãü†Ö ´Ö−ÖãÂµÖ £ÖÖ ˆÃÖê ²ÖÖÆü¸ü »ÖÖ−Öê ´Öë
´ÖÖÖÃÖÖ»ÖÖ ¾Ö¸ü ˆšüÖµÖ»ÖÖ †Ö´Æüß ´Ö¤üŸÖ Æü´Ö−Öê ´Ö¤ü¤ü ú¸ü ¸üÆêü £Öê… ˆ−Æëü ³Öß ´Ö−ÖãÂµÖ
ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ´ÖÖÖæÃÖ ´ÆüÖæ−Ö •ÖÖµÖÖ“ÖÖ úß Ø•Ö¤üÖß •Öß−Öê úÖ †×¬ÖúÖ¸ü Æîü, úß
ÆüŒú †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü µÖÖ“Öß •ÖÖÖß¾Ö •ÖÖÖé×ŸÖ ˆ−Ö ´Öë †Ö ¸üÆüß £Öß… ¾ÖÖ¸ü»Öß
ŸµÖÖÓ“µÖÖŸÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖêŸÖ ÆüÖêŸÖß. ¾ÖÖ¸ü»Öß ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë ¯ÖæÖÔŸÖ„ ²Ö¤ü»ÖÖ¾Ö Æü´Ö ¤êüÖ ÃÖëú
ÃÖ´ÖÖ•Ö †Ö´Öæ»ÖÖÖÏ ²Ö¤ü»ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æêü †Ö´Æüß µÖÆüß ‡ÃÖ †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö úß ÃÖ±ú»ÖŸÖÖ Æîü ‹êÃÖÖ
¯ÖÖÆæü ¿Öú»ÖÖê. Æêü“Ö µÖÖ “Öôû¾Öôûß“ÖÓ µÖ¿Ö ´Öï ´ÖÖ−ÖŸÖß ÆæÑü… ‡ÃÖêú ²ÖÖ¤ü ³Öß ´Öï µÖÆüß úÖ´Ö
†ÖÆêü †ÃÖÓ ´Öß ´ÖÖ−ÖŸÖê. µÖÖ¯ÖãœêüÆüß ´Öß Æêü“Ö ú¸üŸÖß ¸üÆæÑüÖß… ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úÖê ×ÃÖÖÖŸÖß
úÖ´Ö ú¸üŸÖ †ÃÖê−Ö. ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ−ÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖ ¸üÆæÑüÖß… ´Öã—Öê ×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ Æîü ×ú µÖê ÃÖ²Ö
†ÃÖê−Ö. ´Ö»ÖÖÖÖ¡Öß †ÖÆêü úß, Æêü ÃÖ¾ÖÔ ÃÖã−Öú¸ü ³Ö×¾ÖÂµÖ ´Öë †Ö¯Ö ³Öß ´Öê¸üß ´Ö¤ü¤ü
‹êæú−Ö µÖêÖÖ·µÖÖ ³Ö×¾ÖµÖÖŸÖ ŸÖã´Æüß Æüß ´Ö»ÖÖ ú¸üŸÖê ¸üÆëüÖê…
´Ö¤üŸÖ ú¸üŸÖ †ÃÖÖ»Ö.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
“Öôû¾Öôû †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö
×¾Ö“ÖÖ¸üÖ ¯Öæ×”û‹
²ÖÓ›ü ×¾Ö¦üÖêÆü
×−Ö×´Ö¢Ö´ÖÖ¡Ö ×−Ö×´Ö¢Ö ´ÖÖ¡Ö
»ÖÖ ¾Öê¬Ö»Öê µÖÖ»Ö ´Öë †ÖµÖÖ
×•Ö»ÊÖŸÖß»Ö ×•Ö»Öê êú
¿ÖêŸÖú¸üß ×úÃÖÖ−Ö
Öæ¯Ö ¾ÖêôûÖ ²ÖÆãüŸÖ ²ÖÖ¸ü
¾ÖÃŸÖß ²ÖÃŸÖß
›üÖêôûÖ †ÖÑÖ
›üÖêóµÖÖÓ−ÖÖ ×¤üÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖÓ †ÖÑÖÖë úÖê ×¤üÖŸÖß £Öß
‘ÖêŸÖ»ÖÖ ×»ÖµÖÖ
×•ÖÖÓ •Öß¾Ö−Ö
¤üÖ×¸ü¦ü¶ Ö¸üß²Öß
•ÖÖÖß¾Ö ²ÖÖê¬Ö, ³ÖÖ−Ö, ‹ÆüÃÖÖÃÖ
•ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê •ÖßŸÖê £Öê
¾Öêšü×²ÖÖÖ¸üß ²ÖêÖÖ¸üß, ²ÖÓ¬Öã†Ö ´Ö•Ö¤æü¸ü
ŸÖÖÓ²Ö›Óü ±ãú™üµÖÖ¯Öæ¾Öá ÃÖæ¸ü•Ö ×−Öú»Ö−Öê êú ¯Öæ¾ÖÔ
úÖôûÖê Ö †Ó¬ÖúÖ¸ü
´ÖÖê²Ö¤ü»ÖÖ ²Ö¤ü»Öê ´Öë
‹ú¾Öêôû ‹ú ÃÖ´ÖµÖ, ‹ú •Öæ−Ö, ‹ú ™Óüú
¯Öã¸êü»Ö ‹¾ÖœüÖ úÖ±úß
³ÖÖŸÖ ¬ÖÖ−Ö, “ÖÖ¾Ö»Ö
ˆÖôû †ÖêÖ»Öß
úÖÓ›ü»Öê»ÖÖ æú™üÖ Æãü†Ö
×ÖôûÖê ×−ÖÖ»Ö−ÖÖ
´Öæšü³Ö¸ü ´Öã÷üß³Ö¸ü
´Ö•Öæ¸üß ´Ö•Ö¤æü¸üß
Óú²Ö¸ü ´ÖÖê›êü¯ÖµÖÕŸÖ ú´Ö¸ü ŸÖÖê›Íü
´Ö¸üÖôæû−Ö ¯Ö›üÖê ²Öê•ÖÖ−Ö ÆüÖê−ÖÖ
¸üÆüÖ™üÖÖ›üÖê ×¤ü−Ö“ÖÎú
´ÖµÖÖÔ×¤üŸÖ ÃÖß×´ÖŸÖ
ˆ¯ÖÖ¿Öß ³ÖæÖÖ
¯Öôû¾Ö»ÖÓ ˆšüÖ êú »Öê ÖµÖÖ
´ÖãúÖ™ü¶Ö−Öê “Öã¯Ö“ÖÖ¯Ö
´ÖÖ−Ö ŸÖãú¾ÖÖê ×ÃÖ¸ü —ÖãúÖ−ÖÖ
¬Öæôû —Ö™üúÖê •ÖÖÖºþú ú¸ü−ÖÖ
“Öß›ü ×“ÖœÍü
×šüÖÖß ×“Ö−ÖÖÖ¸üß
†³µÖÖÃÖ
1) ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Õ−Öß ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“µÖÖ ¾ÖÃŸÖßŸÖ úÖ´Ö ú¸üµÖÖ“Öê úÖ šü¸ü×¾Ö»Öê?
2) ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öê ¯ÖÏ¿−Ö úÖêÖŸÖê ÆüÖêŸÖê?
3) ¾ÖÖ¸ü»Öß ú¿ÖÖ ¯Ö×¸üÛÃ£ÖŸÖßŸÖ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê?
4) ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öê •Öß¾Ö−Ö ú¿ÖÖ¯Öã¸üŸÖê ´ÖµÖÖÔ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖê?
5) ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Õ“µÖÖ “Öôû¾Öôûß´Öãôêû ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ´Ö¬µÖê úÖµÖ ²Ö¤ü»Ö —ÖÖ»ÖÖ?
6) ÖÖê¤üÖ¾Ö¸üß²ÖÖ‡Ô ³Ö×¾ÖÂµÖÖŸÖ úÖµÖ úºþ ‡Û“”ûŸÖÖŸÖ?
7) µÖÖ ¯ÖÖšüÖŸÖ †Ö»Öê»Öê ¾ÖÖŒ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü ¾Ö ŸµÖÖÓ“Öê †£ÖÔ ÃÖÖÓÖÖ.
II ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ×ÎúµÖÖ†Öë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖß ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü ____ ____ . (“ÖÖ»ÖÖê)
ŸÖß ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü “ÖÖ»ÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. (“ÖÖ»ÖÖê)
¯ÖÖšü 17 199
1) ŸÖæ ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü úÖ´Ö ____ ____. (ú¸üÖê)

2) ´Öß ¸üÖ¡Ö³Ö¸ü ¯ÖãÃŸÖú _____ ____. (¾ÖÖ“ÖÖê)
3) †Ö´Æüß ¯ÖÃÖÖ¸üÖ _____ _____. (†Ö¾Ö¸üÖê)
4) ŸÖã´Æüß ÖÖêÂ™ü _____ _____. (‹êúÖê)
5) ´ÖÖôûß ²ÖÖÖêŸÖ ¯ÖÖÖß ____ ____. (‘ÖÖ»ÖÖê)
6) ÃÖã´Ö−Ö ¾ÖÃÖ×ŸÖÖéÆüÖŸÖ _____ _____. (¸ÖüÆüÖê)
7) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß £Öú»Öê»µÖÖ ____ ____. (×¤üÃÖÖê)
8) ×¯Ö»»ÖÓ ____ _____. (†Öê¸ü›üÖê)
9) †Ö¯ÖÖ “ÖÆüÖ ____ ____. (×¯ÖÖê)
10) ŸÖÖê ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ____ ____. (¯ÖÖÆüÖÖê)
III ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö ¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ²ÖÖ²ÖÖ ™êüú›üß¾Ö¸ü ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê.
²ÖÖ²ÖÖ ™êüú›üß¾Ö¸ü ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ −Ö¾ÆüŸÖê.
1) ŸÖæ ŸÖã—µÖÖ ²Ö×ÆüÖß¿Öß ²ÖÖê»ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖÃÖ.
2) ´Öß úÖ»Ö ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê.
3) †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“µÖÖ ¯Ö×¸üÛÃ£ÖŸÖß“Öß •ÖÖÖß¾Ö ÆüÖêŸÖß.
4) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ˆÖôûßŸÖ ³ÖÖŸÖ úÖÓ›üŸÖ ÆüÖêŸµÖÖ.
5) Ö¸üß²Ö ´Öã»ÖÓ ¸üÖê•Ö †¬ÖÔ¯ÖÖê™üß“Ö —ÖÖê¯ÖŸÖ ÆüÖêŸÖß.
6) ŸµÖÖ ¤üÖê‘Öß ²Ö×ÆüÖß ´ÖãúÖ™ü¶Ö−ÖÓ ÃÖÆü−Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸµÖÖ.
7) ŸÖß ×¯Ö»»ÖÓ •Ö¾Öôû¯ÖÖÃÖ ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖß.
8) †Ö¯ÖÖ ÃÖÖôêû ´ÖÖ¾Ö¿Ößú›êü ™üß.¾Æüß. ²Ö‘ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê.
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüß−Ö.
´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ †ÃÖê−Ö.
1) †×´ÖŸÖÖ³Ö ²Ö““Ö−Ö ÖÖÖÓ ´ÆüÖê»Ö.
2) ÃÖã−Öß»Ö ÖÖ¾ÖÃú¸ü Öæ¯Ö ˆ¢Ö´Ö Öêôêû»Ö.
3) ŸÖê ÃÖ¾ÖÔ ÃÖÆü»Öß»ÖÖ •ÖÖŸÖß»Ö.
4) †Ö´Æüß ¤ãü¯ÖÖ¸üß ÆüÖò™êü»ÖÖŸÖ •Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú.
5) ŸÖê¾ÆüÖ ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖ¿Öß»Ö.
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ †ÃÖê−Ö.

´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ −ÖÃÖê−Ö.
1) ¬Ö−Ö¸üÖ•Ö ×¯Ö»»Öê ˆªÖ ÖêôûŸÖ †ÃÖê»Ö.
2) ÖÖ›üß šüßú ÃÖÖ›êüÃÖÆüÖ ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ ÃÖã™üŸÖ †ÃÖê»Ö.
3) ´Öß ŸÖê£Öê úÃÖ²ÖÃÖÖ ¯ÖÖêÆÖê“ÖŸÖ †ÃÖê−Ö.

4) µÖÓ¤üÖ“Öê †×Ö»Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ÃÖÓ´Öê»Ö−Ö †´Öôû−Öê¸ü»ÖÖ ÆüÖêŸÖ †ÃÖê»Ö.
5) ¯ÖÖ“Ö¾ÖßŸÖ»Öê ×¾ÖªÖ£Öá ¾ÖêÖÖŸÖ ¬ÖÖ¾ÖŸÖ †ÃÖŸÖß»Ö.
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ ÆüÖêŸÖê.

´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ †ÃÖê−Ö.
1) ŸÖÖê “ÖÆüÖ ×¯ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ.
2) »ÖŸÖÖ ´ÖÓÖê¿Öú¸ü ÖÖÖÓ ´ÆüÖŸÖ ÆüÖêŸÖß.
3) ×»Ö‹Ó›ü¸ü ¯ÖêÃÖ ™êü−ÖßÃÖ ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖÖ.
4) ˆÃŸÖÖ¤ü †»»ÖÖ¸üÖÖÑ ÃÖÖÆêü²Ö ¾Ö ˆÃŸÖÖ¤ü —ÖÖ×ú¸ü ÆãüÃÖê−Ö ÖÖ−Ö ÃÖÖÆêü²Ö ŸÖ²Ö»ÖÖ ¾ÖÖ•Ö¾ÖŸÖ
ÆüÖêŸÖê.
5) ´Öã»Öê ×Îú›üÖÓÖÖÖ¾Ö¸ü ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖß.
4. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ÖÖÖê ´ÆüÖŸÖ †ÃÖê−Ö.

´Öß ÖÖÖê ´ÆüÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê.
1) ÃÖúÖôûß ´Öß Ã−ÖÖ−Ö ú¸üŸÖ †ÃÖê−Ö.
2) †Ö´Æüß ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ¯ÖÆüÖŸÖ †ÃÖæ.
3) †Ö¯ÖÖ ¤ãü¯ÖÖ¸üß —ÖÖê¯ÖŸÖ †ÃÖÖ»Ö.
4) ŸµÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖß»Ö.
5) ŸÖã´Æüß ¸üÖ¡ÖßÃÖã¨üÖ ×»ÖÆüßŸÖ †ÃÖÖ»Ö.
V ²ÖÖµÖà †Öê¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖ×Æü−Öß †Öê¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÆüß †£ÖÔ ÃÖê ×´Ö»ÖÖ−Ö
úß×•Ö‹…
úÖÓ›ü»Öê»ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ
‹êú»Öê»ÖÓ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ
²Ö×‘ÖŸÖ»Öê»ÖÖ ÖÖÖÓ
»Ö¯Ö»Öê»ÖÖ ³ÖÖŸÖ
¾ÖÖ“Ö»Öê»Öß Ö»Ö−ÖÖµÖú
ÃÖ•Ö»Öê»Öß ¬Ö›üÖ
×»Ö×Æü»Öê»ÖÖ −Ö¾Ö¸üß
×³Ö•Ö»Öê»Öß ÃÖÖ›üß
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖêÓ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖß ´ÖÖÖÃÖÓ úÖôûÖêÖ ____ úÖ´Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖß. (¤üÖ™üÖê)
ŸÖß ´ÖÖÖÃÖÓ úÖôûÖêÖ ¤üÖ™êü¯ÖµÖÕŸÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖß.
1) Ö¸üß²Ö ´Öã»ÖÓ Óú²Ö¸ü _____ úÖ´Ö úºþ−Ö †¬ÖÔ¯ÖÖê™üß —ÖÖê¯ÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. (´ÖÖê›üÖê)
¯ÖÖšü 17 201
2) ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÖ“Öæ−Ö _____ ¯ÖÆüÖ™ü —ÖÖ»Öß ÆüÖêŸÖß. (ÃÖÓ¯ÖÖê)

3) ×£Ö‹™ü¸ü´Ö¬Öê ______ ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ÃÖã¹ý —ÖÖ»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. (¯ÖÖêÆüÖê“ÖÖê)
4) ¿ÖÖôêûŸÖ _____ †Ö´Æüß Öæ¯Ö ÆüÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. (•ÖÖÖê)
5) †Ö´Ö“ÖÖ ™üß.¾Æüß. ×¸ü¯Öê†¸ü _____ †Ö´Æüß ´ÖÖ¾Ö¿Ößú›êü ™üß.¾Æüß. ²Ö‘ÖŸÖ
ÆüÖêŸÖÖê. (ÆüÖêÖê)
6) ¯ÖÏúÖ¿Ö _____ ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. (¤ü´ÖÖê)
7) ÖÖ›üß _____ ´Öß ¯»Öò™ü±úÖò´ÖÔ¾Ö¸ü ˆ³ÖÖ ÆüÖêŸÖÖê. (Æü»ÖÖê)
8) ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß †Ó¬ÖÖ¸ü ____ ´Öß ´Öî×¡ÖÖßú›êü“Ö ÆüÖêŸÖê. (¯Ö›üÖê)
9) ³Öæú _____ ²ÖÖôû ”ûÖ−Ö ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. (»ÖÖÖÖê)
10) †Ö¯ÖÖ ²ÖÖÆêü¸ü •ÖÖ‰ú−Ö ______ ¾Ö¸üÖŸÖ ×−Ö‘Öæ−Ö Öê»Öß ÆüÖêŸÖß (²Ö‘ÖÖê)
VII úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ−ÖÖ ŸÖÖÓ¤üôûÖ“Öß ¯Öê•Ö ÖÖ¾Öß »ÖÖÖŸÖ _____. (ÆüÖêŸÖê, ÆüÖŸê Öß, ÆüÖêŸÖÖ, ÆüÖêŸÖÖÃÖ)
2) ¸ü´Öê¿Ö ŸÖæ úÖ»Ö †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ _____. (ÆüÖêŸÖß, ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖÖ, ÆüÖêŸÖÖÃÖ)
3) †Ö´Æüß −ÖÖ™üú ²Ö‘ÖŸÖ _____. (ÆüÖêŸÖÖ, ÆüÖêŸÖß, ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖÖÃÖ)
4) ŸÖã´Æüß ÃÖÖ›üß †ÖÖÖµÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ _____. (ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖÖ, ÆüÖêŸÖß, ÆüÖêŸÖêÃÖ)
5) ÃÖã´Ö−Ö ¾ÖÃÖ×ŸÖÖéÆüÖŸÖ ¸üÖÆüŸÖ _____. (ÆüÖêŸÖÖ, ÆüÖêŸÖêÃÖ, ÆüÖêŸÖÖÃÖ, ÆüÖêŸÖß)
6) ¸ü´Öê¿Ö ²ÖÖôûÖÃÖÖšüß ÖÖ‰ú †ÖÖŸÖ ______. (ÆüÖêŸÖß, ÆüÖêŸÖÖ, ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖÖÃÖ)
7) ¤üÖê−Æüß ×¯Ö»»ÖÓ †Ö‡ÔÃÖÖšüß †Öê¸ü›üŸÖ _____. (ÆüÖêŸÖê, ÆüÖêŸÖß, ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖßÃÖ)
8) ¯ÖÖÓ›êü ‘Ö¸ü ¿ÖÖê¬ÖÖµÖ»ÖÖ ×−Ö‘ÖŸÖ _____. (ÆüÖêŸÖÖ, ÆüÖêŸÖê, ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖß)
9) ŸµÖÖ ´Öã»Öß Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú ú¸üŸÖ ____. (ÆüÖêŸÖß, ÆüÖêŸµÖÖ, ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖßÃÖ)
10) †Ö¯ÖÖ —ÖÖ›üÖÖÖ»Öß Ø“Ö“ÖÖ ÖÖŸÖ ____. (ÆüÖêŸÖß, ÆüÖêŸÖê, ÆüÖêŸÖÖê, ÆüÖêŸÖÖÃÖ)
VIII ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

×¯ÖÏµÖÖ - ÃÖã´Ö−Ö, †ÓÖ ŸÖã»ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖ»µÖÖ “Öôû¾Öôûà²Ö§ü»Ö ´ÖÖÆüßŸÖ“Ö †ÖÆêü −ÖÖ?
ÃÖã´Ö−Ö - ...............................................................................
×¯ÖÏµÖÖ - ÆüÖê, ŸµÖÖ“Ö Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖÖ²Ö§ü»Ö“µÖÖ! †ÖÓ †Ö¯Ö»µÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖß»Ö ×úŸÖß
ŸÖ¸üß »ÖÖêúÖÓ−Öß ³ÖÖÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ ŸµÖÖŸÖ!
ÃÖã´Ö−Ö - ...............................................................................
×¯ÖÏµÖÖ - ÆüÖê. ŸÖê“Ö ŸÖê. †Ö×Ö ²ÖÓÖÖ»Ö“Öê ²ÖÖêÃÖ †Ö×Ö ¯ÖÖ»Ö. ÃÖÖôûÖ
³ÖÖ¸üŸÖ“Ö Öã»ÖÖ´ÖßŸÖæ−Ö ÃÖã™üµÖÖÃÖÖšüß ¬Ö›ü¯Ö›üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ.
ÃÖã´Ö−Ö - ...............................................................................
×¯ÖÏµÖÖ - ÆüÖê ²Ö‘Ö −ÖÖ! ¤üÖê−Ö¿Öê ¾ÖÂÖì ¸üÖ•µÖ êú»ÖÓ ŸµÖÖÓ−Öß †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖ!
ÃÖã´Ö−Ö - ...............................................................................
×¯ÖÏµÖÖ - ÖÖÓ¬Öß•Öà“µÖÖ †ØÆüÃÖê¯Öãœêü ŸµÖÖÓ−Öß Öã›ü‘Öê ™êüú»Öê. †Ö×Ö ŸÖê ¯Ö¸üŸÖ Öê»Öê.
IX −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ “ÖÖ¸üÖë ÖÓ›üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
1.
´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖê.
†Ö´Æüß ØÎú›üÖÖÖÖ¾Ö¸ü ×¾ÖúŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
ŸÖæ ÖÏÓ£ÖÖ»ÖµÖÖŸÖ —ÖÖê¯ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê.
ŸÖã´Æüß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ “ÖœüŸÖ ÆüÖêŸÖÖ.
¸üÖ´Ö Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖúÖÖê»ÖßŸÖ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖß.
ÃÖßŸÖÖ ²ÖÖÖêŸÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÓ.
´ÖÖÓ•Ö¸ü ™êüú›üß¾Ö¸ü µÖêŸÖ ÆüÖêŸÖÖ.
2.
´Öß úÖ´Ö ÖÖŸÖ −Ö¾ÆüŸÖÖÃÖ.
†Ö´Æüß úÖÆüß •ÖÖŸÖ −Ö¾ÆüŸÖê.
ŸÖæ ãúšêü“Ö £ÖúŸÖ −Ö¾ÆüŸÖÖê.
†Ö¯ÖÖ ÃÖÖ¸üÖê ú¸üŸÖ −Ö¾ÆüŸÖß.
¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú −ÖêÆü´Öß ¾ÖÖ“ÖŸÖ −Ö¾ÆüŸÖê.
ÃÖßŸÖÖ²ÖÖ‡Ô ú¬Öß“Ö ×»ÖÆüßŸÖ −Ö¾ÆüŸµÖÖ.
X úÖêÂšüú ´Öë ¤üß Ö‡Ô ÃÖæ“Ö−ÖÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…
1) ´Öß —ÖÖ›üÖ•Ö¾Öôû Öê»Öê. (ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖËúÖ»Ö)
2) ŸÖê ÃÖÖ¸üÖê ¸ü›üŸÖ †ÖÆêüŸÖ. (†¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ»Ö)
3) ŸÖã´Ö“Öê ˆ¯ÖúÖ¸ü ´Öß ×¾ÖÃÖ¸üÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. (ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ»Ö ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú)
4) ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß ŸÖê ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÖ“Ö»Öê ÆüÖêŸÖê. (¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ»Ö)
5) ŸÖæ ¯Ö¡Ö ×»Ö×Æü»Öê ÃÖ. (ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ»Ö)
6) ×¿ÖÖú ¾Öêôêû¾Ö¸ü ¯ÖÖêÆüÖê“Ö»Öê †ÖÆêüŸÖ. (¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖôû)
7) ´Öã»Öß ú²Öøüß ÖêôûŸÖÖŸÖ. (ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ»Ö)
8) ´Öã»Öê ×¿ÖÖúÖÓ•Ö¾Öôû ŸÖÎúÖ¸ü ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖß»Ö. (†¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ»Ö)
9) ŸÖæ ÖÖê™êü ²ÖÖê»ÖŸÖ †ÃÖ¿Öß»Ö. (†¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ»Ö)
10) †Ö¯Ö»ÖÖ ¸üÖÂ™Òü¬¾Ö•Ö '×ŸÖ¸ÓüÖÖ' ±ú›üúŸÖ †ÖÆêü. (†æ¯ÖÖÔ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖËúÖ»Ö)
11) ´Öß †³µÖÖÃÖ ¯ÖæÖÔ êú»ÖÖ †ÖÆêü. (¯ÖæÖÔ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖËúÖ»Ö)
XI ¯Ö×œüü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹

†Ö¯Ö»ÖÖ“Ö ¤êü¿Ö, †Ö¯Ö»Öß“Ö ´ÖÖÖÃÖÓ!
´Öß ‹ú™üß“Ö •ÖÓÖ»ÖÖŸÖæ−Ö ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™êü−ÖÓ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. ²ÖÖÓ¬ÖÖ²ÖÖÓ¬ÖÖ¾Öºþ−Ö •ÖÖÖÖ¸üß
−ÖÖÖ´ÖÖê›üß ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™ü. ‹ú Öã¸üÖÖß ´Öã»ÖÖÖ ´Ö»ÖÖ ¾ÖÖ™ü ¤üÖÖ¾ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. ´Öß ŸµÖÖ“µÖÖ“Ö ‘Ö¸üß
•ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê †Ö×Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖê, "µÖÖÓ“Öß ÛÃ£ÖŸÖß ú¿Öß †ÃÖê»Ö? Æêü »ÖÖêú úÃÖê ¸üÖÆüÖŸÖ
†ÃÖŸÖß»Ö? úÖµÖ ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖß»Ö? ²ÖÆãü¬ÖÖ µÖÖÓ−ÖÖ ¯Öã¸êüÃÖÓ †®Ö ×´ÖôûŸÖ −ÖÃÖê»Ö. †ÓÖ³Ö¸ü
¯ÖÖšü 17 203
ú¯Ö›üÖÆüß ×´ÖôûŸÖ −ÖÃÖê»Ö. †Ö×Ö •Öê ×´ÖôûŸÖ †ÃÖê»Ö ŸÖêÆüß ¯Öã¸êüÃÖÓ †ÃÖê»Ö úÖ? ..." ‡.‡. ´Öß —
Ö¯Ö—Ö¯Ö “ÖÖ»ÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. ›üÖë Ö¸ü “Öœæü−Ö ´ÖÖ£µÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÖê“ÖŸÖê ŸÖÖê ÃÖæµÖÖÔ“ÖÖ »ÖÖ»Ö³Ö›üú ÖÖêôûÖ ²Öã›üŸÖ
ÆüÖêŸÖÖ. ´Öß ŸÖ¿Öß“Ö ÃŸÖ²¬Ö ˆ³Öß ¸üÖ×Æü»Öê. ÃÖæµÖÔ ²Öã›üŸÖÖ“Ö †Ó¬ÖÖ¸ü ¤üÖ™æü »ÖÖÖ»ÖÖ. ÖÖÖÖÖÖ−ÖÓ
†Ó¬ÖÖ¸ü ¤üÖ™üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. —ÖÖê¯Ö›ü¶ÖÓ´Ö¬Öæ−Ö ¯Öê™ü»Öê»µÖÖ ¿ÖêúÖê™ü¶Ö ×¤üÃÖŸÖ ÆüÖêŸµÖÖ. †Ö´Æüß ‘Ö¸üß
¯ÖÖê“Ö»ÖÖê. ŸÖß ÖÖê¯Ö™üß ‡ŸÖúß »ÖÆüÖ−Ö ÆüÖêŸÖß úß ¾ÖÖú»µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ×ŸÖ“µÖÖŸÖ ¯ÖÏ¾Öê¿Ö ú¸ŸÖÖ“Ö µÖêŸÖ
−Ö¾ÆüŸÖÖ. ´Öß ú´Ö¸êüŸÖ ¾ÖÖæú−Ö“Ö ÖÖê¯Ö™üßŸÖ ×¿Ö¸ü»Öê.
‘Ö¸ü´ÖÖ»Öú ãú›üÖ»ÖÖ ™êüæú−Ö ×¾Ö›üß †ÖêœüµÖÖŸÖ ´Ö−Ö ÆüÖêŸÖÖ. ŸµÖÖ»ÖÖ ú¿ÖÖ“ÖßÆüß ¤üÖ»Ö
−Ö¾ÆüŸÖß, †Ö´Ö“ÖßÃÖã¬¤üÖ! †ÖŸÖ»ÖÓ ¥ü¿µÖ ¯ÖÖÆæü−Ö ´ÖÖ—µÖÖ ”ûÖŸÖßŸÖ ¬ÖÃÃÖ —ÖÖ»ÖÓ. ´ÖÖ»Ö×úÖß³ÖÖê¾ÖŸÖß
´ÖÖêšü¶Ö ¯ÖÖê™üÖ“Öß ˆ‘Ö›üß −ÖÖÖ›üß ¯ÖÖê¸üÖ¾Öôû ‹ú“Ö ×Ö»»ÖÖ ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖß. ´Öß Öê»µÖÖ¾Ö¸ü ‹ú¤ü´Ö
¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ ¯ÖÃÖ¸ü»Öß. ŸµÖÖ ²ÖÖ‡Ô“µÖÖ ¿Öê•ÖÖ¸üß ‹úÖ ´Ö›üŒµÖÖŸÖ ¯Öê•Ö ×¤üÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. •ÖÖ›êü »ÖÖ»ÖÃÖ¸ü
ŸÖÖÓ¤æüôû, †Öê²Ö›ü¬ÖÖê²Ö›ü ×“Ö¸ü»Öê»µÖÖ úÖÓªÖ“µÖÖ ±úÖê›üß †Ö×Ö ´Ößšü ‘ÖÖ»Öæ−Ö ˆúôû»Öê»ÖÓ ŸÖê
×´ÖÁÖÖ! ú¸ü¾ÖÓ™üß“µÖÖ ¯Öôûß−ÖÓ ŸÖß ŸÖê ×´ÖÁÖÖ ¯ÖÖê¸üÖÓ“µÖÖ ú™üÖê·µÖÖÓŸÖ ¾ÖÖœüŸÖ ÆüÖêŸÖß, ‹ú ú™üÖê¸üÖ
ÃÖÓ¯Ö»ÖÖ, úß ¯Öã−Ö„ ³Ö¸üŸÖ ÆüÖêŸÖß. ´Öã»Öê ŸÖê ¯ÖÖÖß †Öê¸ü¯Öæ−Ö †Öê¸ü¯Öæ−Ö ¯ÖßŸÖ ÆüÖêŸÖß. ³ÖÖŸÖÖ“Öß ×¿ÖŸÖê ¾Ö
úÖÓªÖ“µÖÖ ±úÖê›üß “ÖÖ™æü−Ö ¯ÖãÃÖæ−Ö ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. ¯ÖÖÖß †Öê¸ü¯Öæ−Ö †Öê¸ü¯Öæ−Ö ŸÖß ¯ÖÖê¸Óü ²ÖÃÖ»µÖÖ•ÖÖÖß“Ö
´Ö¸üÖôæû−Ö ¯Ö›ü»Öß. ´Öß ÆüÖêŸÖê ´ÆüÖæ−Ö ŸÖß ²ÖÖ‡Ô †Ö×Ö ŸÖÖê ¯ÖÖê¸üÖÖ ´ÖÖ¡Ö ŸÖÖ™üúôûŸÖ ²ÖÃÖ»Öê ÆüÖêŸÖê.
´Öß ´Æü™ü»ÖÓ, "úÖÖÓ? ´Öã»ÖÖÓ“Ö ¯ÖÖê™ü ³Ö¸ü»ÖÓ? ŸÖß ŸÖ¸ü —ÖÖê¯Ö»Öß úß?" ŸÖß ´ÆüÖÖ»Öß,
"†¬ÖÔ¯ÖÖê™üß“Ö —ÖÖê¯ÖÖ¾ÖÓ »ÖÖÖŸÖÓ, úÖµÖ ú¸üÖÖ¸ü?"
´ÖÖ—Öê ›üÖêôêû ³Öºþ−Ö †Ö»Öê. ‘Ö¸ü“Öß †Öšü¾ÖÖ —ÖÖ»Öß. ³Ö¸ü»µÖÖ¯ÖÖê™üß “ÖüÖòú»Öê™ü -
×²ÖÛÃú™üÖÓ“Öê ›ü²Öê ±úÃŸÖ ú¸üÖÖ¸üß −ÖÖŸÖ¾ÖÓ›Óü ›üÖêóµÖÖÃÖ´ÖÖê¸ü ×¤üÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. ´ÖÖ—µÖÖ ´Ö−ÖÖŸÖ
×¾Ö“ÖÖ¸üÖÓ“Öê úÖÆæü¸ü ˆšü»Öê. ´Ö»ÖÖ ¾ÖÖ™ü»Öê, ×úŸÖß ¾ÖêÖôêû †ÖÆêü Æêü •ÖÖ!
†Ö¯Ö»ÖÖ“Ö ¤êü¿Ö, †Ö¯Ö»Öß“Ö ´ÖÖÖÃÖê, ¯ÖÖ êú¾ÖœüÖ ÆüÖ ±ú¸üú!!
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
†Ö¯Ö»ÖÖ Æü´ÖÖ¸üÖ
•ÖÓÖ»ÖÖŸÖæ−Ö •ÖÓÖ»Ö ´Öë ÃÖê
¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™ü ¯ÖÖ›Óü›üß
−ÖÖÖ´ÖÖê›üß ²Ö»ÖÖÖŸÖß
Öã¸üÖÖß “Ö¸ü¾ÖÖÆüÖ
¾ÖÖ™ü ¸üÖÆ
ÛÃ£ÖŸÖß ÛÃ£Ö×ŸÖ
²ÖÆãü¬ÖÖ •µÖÖ¤üÖŸÖ¸ü
¯Öã¸êüÃÖÓ ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ
†®Ö ÖÖ−ÖÖ
†ÓÖ³Ö¸ü ŸÖ−Ö³Ö¸ü
ú¯Ö›üÖ ¾ÖÃ¡Ö
—Ö¯Ö—Ö¯Ö ŸÖß¾ÖÎÖŸÖßÃÖêü
“Öœæü−Ö “ÖœÍüú¸ü
ÃÖæµÖÖÔ“ÖÖ »ÖÖ»Ö³Ö›üú ÖÖêôûÖ ÃÖæ¸ü•Ö úÖ »ÖÖ»Ö ÃÖãÖÔ ÖÖê»ÖÖ
²Öã›üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ ›æü²Ö ¸üÆüÖ £ÖÖ
ÃŸÖ²¬Ö “Öã¯Ö“ÖÖ¯Ö, ÃŸÖ²¬Ö
ˆ³Öß ¸üÖ×Æü»Öê Ö›Íüß ¸üÆüß
¯Öê™ü»Öê»µÖÖ •Ö»ÖŸÖß Æãü‡Ô
¿ÖêúÖê™üß †»ÖÖ¾Ö
ÖÖê¯Ö™üß ”ûÖê™üß ÃÖß —ÖÖê¯Ö›Íüß
×¿Ö¸ü»Öê ‘ÖãÃÖ−ÖÖ
‘Ö¸ü´ÖÖ»Öú ´ÖúÖ−Ö ´ÖÖ×»Öú
™êüæú−Ö ×™üúú¸ü
ãú›ü ²ÖÖÑÃÖ úß ¤üß¾ÖÖ¸ü
×¾Ö›üß ²Öß›Íüß
¤üÖ»Ö ¯Ö¸ü¾ÖÖÆü
†ÖŸÖ»ÖÓ †Ó¤ü¸ü úÖ
”ûÖŸÖßŸÖ ”ûÖŸÖß ´Öë
¬ÖÃÃÖ ÆüÖê−ÖÖ ¬ÖËú ¸üÆü •ÖÖ−ÖÖ
´ÖÖ»ÖúßÖ ´ÖÖ»Ö×ú−Ö
´ÖÖêšü¶Ö ¯ÖÖê™üÖ“Öß ²Ö›Íêü ¯Öê™ü êú
ˆ‘Ö›üß-−ÖÖÖ›üß −ÖÓÖ-¬Ö›ÍÓüÖ
×Ö»»ÖÖ ¿ÖÖê¸ü
´Ö›üŒµÖÖŸÖ ´Ö™üêú ´Öë
¯Öê•Ö ´ÖÖÑ›Íü
•ÖÖ›êü ´ÖÖê™êü
úÖÓ¤üÖ ¯µÖÖ•Ö
±úÖê›üß ™ãüú›Íêü
´Ößšü −Ö´Öú
ˆúôû»Öê»ÖÓ ˆ²Ö»ÖŸÖÖ Æãü†Ö
ú¸ü¾ÖÓ™üß −ÖÖ×¸üµÖ»Ö êú ÖÖê»Ö úÖ †Ö¬ÖÖ ³ÖÖÖ
²ÖÃÖ»µÖÖ •ÖÖÖß“Ö ²Öîšü−Öê úß •ÖÖÆü ¯Ö¸ü Æüß
³Ö¸ü»µÖÖ¯ÖÖê™üß ³Ö¸êü¯Öê™ü
−ÖÖŸÖ¾ÖÓ›Óü −ÖÖŸÖß-¯ÖÖêŸÖß
úÖÆæü¸ü ŸÖæ±úÖ−Ö
±ú¸üú ±úÔú
¯ÖÖšü 17 205
†³µÖÖÃÖ

1) »Öê×Öêú»ÖÖ ¾ÖÖ™ü úÖêÖ ¤üÖÖ¾ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ?
2) ‘Ö¸ü´ÖÖ»Öú úÖµÖ ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ?
3) ‘Ö¸ü´ÖÖ»Ö×úÖß³ÖÖê¾ÖŸÖß ×Ö»»ÖÖ ú¸üÖÖ¸üß ´Öã»ÖÓ ú¿Öß ÆüÖêŸÖß?
4) ´Öã»ÖÖÓ“Öß †Ö‡Ô ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ úÖµÖ ¾ÖÖœüŸÖ ÆüÖêŸÖß?
5) »Öê×Öêú“µÖÖ ´Ö−ÖÖŸÖ úÖÆæü¸ü úÖ ˆšü»Öê?
II ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
1) ŸÖß “Öôû¾Öôû _____ ÆüÖêŸÖß. ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öê _____ ´ÆüÖæ−Ö †ÖêôûÖ»Öß •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖß.
2) ŸµÖÖ ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“ÖÓ _____ ×•ÖÖÓ ¸üÖê•Ö ›üÖêóµÖÖÓ−ÖÖ ×¤üÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖÓ.
3) ŸÖê _____ ±ãú™üµÖÖ¯Öæ¾Öá“Ö _____ »ÖÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê †Ö×Ö ____ ¤üÖ™êü¯ÖµÖÕŸÖ
úÖ´Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖê.
4) ŸµÖÖÓ“Ö •ÖÖ ŸµÖÖÓ“ÖÖ _____ †Ö×Ö _____ µÖÖ¯Öã¸üŸÖÓ“Ö ´ÖµÖÖÔ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖÓ.
III −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¤üÖê ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆüÖë ´Öë ÃÖê ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ÃÖÆüß •ÖÖê×›ÍüµÖÖÑ ²Ö−ÖÖ‡‹…
†Ó¬ÖÖ¸ü —ÖÖêê¯Ö›üß
ÓúÖÖê¸êü ¯ÖæÖÔŸÖ„
“Öôû¾Öôû •ÖÖÖß¾Ö
×•ÖÖÓ ²ÖÖ¸üúÖ¾Öê
Ö×¸ü²Öß úÖôûÖê Ö
×šüúÖÖ †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö
¯Ö¸üÖ¾Ö»ÖÓ²Ö−Ö •Öß¾Ö−Ö
ÖÖê¯Ö™üß ¤üÖ×¸ü¦ü¶
†Ö´Öæ»ÖÖÖÏ •ÖÖÖÖ
¤üÖ»Ö ¯Ö¸üÃ¾ÖÖ¬Öß−ÖŸÖÖ
IV †−Öã“”êû¤ü ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ú‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ÃÖÆüß ´ÖãÆüÖ¾Ö¸üÖë
úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ úß×•Ö‹…
(›üÖêôêû ³Öºþ−Ö µÖêÖê, Óú²Ö¸ü ´ÖÖê›üÖê, ´ÖÖ−Ö ŸÖãú¾ÖÖê, úÖôûÖêÖ ¤üÖ™üÖê, ŸÖÖÓ²Ö›Óü ±ãú™üÖê, ¸üÆüÖ™ü
ÖÖ›üÖê ÃÖãºþ ÆüÖê Öê)
¾ÖÖ¸ü»Öß ¯ÖÆüÖ™êü¯ÖÖÃÖæ−Ö ÃÖÓ¬µÖÖúÖôû¯ÖµÖÕŸÖ ¯ÖÖ¸ü ¤ü´Öæ−Ö •ÖÖ‡ÃŸÖÖê¾Ö¸ü úÖ´Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖê.
ŸµÖÖÓ−ÖÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß −Ö¾ÆüŸÖß“Ö. ÃÖúÖôû —ÖÖ»Öß úß ¯Öã−Ö„ ŸÖÖê“Ö ×¤ü−ÖÎú´Ö “ÖÖ»Öæ! µÖê‡Ô»Ö ŸµÖÖ
¯Ö×¸üÛÃ£ÖŸÖß¿Öß ŸÖê •Ö´Ö¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖ ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖÓ“Öß ÛÃ£ÖŸÖß ¯ÖÖÆæü−Ö ´Ö»ÖÖ ±úÖ¸ü ¾ÖÖ‡Ô™ü ¾ÖÖ™ü»ÖÓ.
V −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê “ÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ²Ö−ÖÖ‡‹ ×•Ö−Ö´Öë ‹ú-‹ú ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ †Öî¸ü ‹ú ‹ú
ÃÖÓ–ÖÖ ÆüÖê…
´Öæšü³Ö¸ü, »ÖÖ»Ö³Ö›üú, ¬ÖÖ¬ÖÖÖÖ¸êü, −ÖÖÖ´ÖÖê›üß, †ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö, ÃÖæµÖÔ, ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™ü, ³ÖÖŸÖ
VI '´Öæšü³Ö¸ü' ‡ÃÖ úÖ †£ÖÔ Æîü ´Öã½üß ³Ö¸ü… ‡ÃÖ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ×úµÖÖ ÖµÖÖ
Æîü… ‡ÃÖß ¯ÖÏúÖ¸ü †Öî¸ü ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
1) ´Öæšü³Ö¸ü ³ÖÖŸÖÖ“µÖÖ ¯Öê•Öê¾Ö¸ü ÃÖ²ÖÓ¬Ö ãú™ãÓü²Ö •Öê¾Ö»ÖÓ.
2) ´Öæšü³Ö¸ü ´ÖÖ¾ÖóµÖÖÓ“µÖÖ ´Ö¤üŸÖß−ÖÓ ×¿Ö¾ÖÖ•Öß »Öœü»ÖÖ.
VII 'ÃÖúÖôû ÆüÖêÖê' ‡ÃÖ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸êü êú ×»Ö‹ −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ´ÖãÆüÖ¾Ö¸êü ÃÖ´ÖÖ−Ö †£ÖÔ ´Öë ¯ÖÏµÖãŒŸÖ ×ú‹
•ÖÖŸÖê Æïü… ˆ−Æëü ¯Ö×œüÍ‹ †Öî¸ü ˆ−ÖúÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¯ÖÏµÖÖêÖ úß×•Ö‹…
1) ŸÖÖÓ²Ö›Óü ±ãú™üÖê
2) —ÖãÓ•Öã´ÖãÓ•Öã ÆüÖê Öê
3) úÖë²Ö›üÖ †Ö¸ü¾ÖÖê
4) ¯ÖÆüÖ™ü ÆüÖêÖê
5) ×¤ü¾ÖÃÖ ˆÖ¾ÖÖê
VIII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ×ÎúµÖÖ†Öë ÃÖê ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ²Ö−ÖÖú¸ü ˆ−ÖúÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë
¯ÖÏµÖÖêÖ úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯Ö›üÖê = ¯Ö›ü»Öê»ÖÖ = ÖÖ»Öß ¯Ö›ü»Öê»ÖÖ ºþ´ÖÖ»Ö ˆ“Ö»Ö.
1) ²Ö‘ÖÖê
2) ²ÖÃÖÖê
3) †ÖÖÖê
4) ¤êüÖê
5) ¤üÖÖ¾ÖÖê
6) ¯ÖÖšü×¾ÖÖê
7) ú¸üÖê
IX ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹ †Öî¸ü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿ÖßÂÖÔú ¤üß×•Ö‹…

'³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öß ÖÖ−ÖúÖê×úôûÖ' ¾Ö '´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òüú−µÖÖ' »ÖŸÖÖ ´ÖÓÖê¿Öú¸ü ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖß, '‹ ´Öê¸êü
¾ÖŸÖ−Ö êú »ÖÖêÖÖê' †Ö×Ö ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öê ¯Ö×Æü»Öê ¯ÖÓŸÖ¯ÖÏ¬ÖÖ−Ö ¯ÖÓ×›üŸÖ •Ö¾ÖÖÆü¸ü»ÖÖ»Ö −ÖêÆüºÓþµÖÖÓ“µÖÖ
›üÖêóµÖÖŸÖæ−Ö †ÁÖæ †Öê‘ÖôûŸÖ ÆüÖêŸÖê. Æüß ×ú´ÖµÖÖ »ÖŸÖÖ¤üß¤üà“µÖÖ †Ö¾ÖÖ•ÖÖ“Öß ÆüÖêŸÖß, ÖßŸÖÖ“µÖÖ
¿Ö²¤üÖÓ“Öß ÆüÖêŸÖß, ÃÖÓÖßŸÖÖ“Öß ÆüÖêŸÖß. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ»ÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ¾Ö ÃÖÓÖßŸÖÖ“Öß ¾Öî³Ö¾Ö¿ÖÖ»Öß ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ
¾Ö ¾ÖÖ¸üÃÖÖ »ÖÖ³Ö»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ †−Öêú •ÖÖ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú»ÖÖúÖ¸ü ¸üÖÆüÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ,
¸üÖÆüÖŸÖ ÆüÖêŸÖê ¾Ö ¸üÖÆüÖŸÖ †ÃÖŸÖß»ÖÆüß. úÖ¸üÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ú»ÖÖ¾ÖÓŸÖÖÓ“Öß ³Öæ´Öß †ÖÆêü. µÖê£Öê
ÃÖÖ×ÆüŸµÖ, ÃÖÓÖßŸÖ, −ÖéŸµÖ, −ÖÖ™ü¶, ×“Ö¡Ö, ×¿Ö»¯Ö, †×³Ö−ÖµÖ, »ÖÖêúú»ÖÖ ‡. Öê¡ÖÖÓŸÖß»Ö †−Öêú
ú»ÖÖúÖ¸ü †ÖœüôûŸÖÖŸÖ. ¯Ö¸ÓüŸÖã µÖê£Öê †Ö¯ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖß»Ö ÃÖÓÖßŸÖú»Öê“ÖÖ ¾Ö »ÖÖêúÃÖÓÖßŸÖ-
¯ÖÖšü 17 207
»ÖÖêúÖßŸÖÖÓ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ. µÖÖŸÖ ¿ÖÖÃ¡ÖßµÖ-ˆ¯Ö¿ÖÖÃ¡ÖßµÖ ÃÖÓÖßŸÖ, −ÖÖ™ü¶ÃÖÓÖßŸÖ,

ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ, »ÖÖ¾ÖÖß, úßŸÖÔ−Ö, ¯ÖÖê¾ÖÖ›êü, ÖÖë¬Öôû, ³ÖÖºþ›êü, »ÖÖêúÃÖÓÖßŸÖ, ‡. “ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÆüÖêŸÖÖê.
−ÖÖ™üúÖŸÖß»Ö ÖßŸÖ ´ÆüÖ•Öê −ÖÖ™ü¶ÖßŸÖ. µÖÖŸÖ −ÖÖ™üúÖŸÖß»Ö ¯ÖÖ¡ÖÖ“µÖÖ ³ÖÖ¾Ö³ÖÖ¾Ö−ÖÖ ‡.
¾µÖŒŸÖ êú»Öê»µÖÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ÆüÖ úÖ¾µÖ¯ÖÏúÖ¸ü ³ÖÖ¾ÖÖßŸÖÖ»ÖÖ •Ö¾Öôû“ÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖŸÖæ−Ö −ÖÖ™üúÖ“Öê
ú£ÖÖ−Öú ¯Öãœüê ÃÖ¸üúŸÖê.
±ãúÖ›üß, ×™ü¯Ö¸üß, ×—Ö´´ÖÖ, Ø¯ÖÖÖ, ÖÖî¸üß“ÖÖ −ÖÖ“Ö, ¤üÃÖ¸üÖ −ÖéŸµÖ, ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖŸÖß»Ö −ÖéŸµÖ, ‡.
Ã¡Öß−ÖéŸµÖê, Ø¤ü›üß −ÖéŸµÖ, ¤üÆüß úÖ»ÖÖ, ×™ü¯Ö¸üß ÖÖê±ú, »Öê—Öß´Ö, œüÖê»ÖÖ“ÖÖ −ÖÖ“Ö, ¤ü¿ÖÖ¾ÖŸÖÖ¸ü,
‘Öê¸üÖ“ÖÖ −ÖÖ“Ö, úÖêôûß −ÖéŸµÖ, ãúÖ²Öß −ÖÖ“Ö. ‡. ¯Öã¹ýÂÖÖÓ“Öß −ÖéŸµÖê ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêüŸÖ. Æêü
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öê ×¾Ö¿ÖêÂÖ −ÖéŸµÖ¯ÖÏúÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ.
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü »ÖÖêúÖßŸÖê ¾Ö »ÖÖêúú»ÖÖÓÃÖÖšüßÆüß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêü. ŸµÖÖŸÖ ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ ÆüÖ ´ÖãµÖ
¯ÖÏúÖ¸ü †ÃÖæ−Ö ŸµÖÖŸÖ »ÖÖ¾ÖÖß ÃÖÓú×»ÖŸÖ Ã¾Öºþ¯ÖÖŸÖ ×¤üÃÖŸÖê. »ÖÖ¾ÖÖß´Öãôêû ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ»ÖÖ †ÖúÖ¸ü
µÖêŸÖÖê. ÖÖ-Ö¾ÖôûÖ-ÀÖéÓÖÖ×¸üú »ÖÖ¾ÖµÖÖ, ³Öê×¤üú »ÖÖ¾ÖµÖÖ, ´Öã•Ö¸üÖ ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖŸÖ µÖêŸÖÖŸÖ. µÖÖŸÖ
ÃÖÖëÖÖ›ü¶Ö ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ †ÃÖŸÖÖê. ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ−µÖ •Ö−ÖÃÖ´Öã¤üÖµÖÖ“Öß ²ÖÖî×¨üú ³Öæú ³ÖÖÖ¾ÖµÖÖ“Öê
úÖ´Ö ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖŸÖß»Ö »ÖÖ¾ÖÖß ú¸üŸÖê. ÆüÖê−ÖÖ•Öß ²ÖÖôûÖ“ÖÖ ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÆüÖêŸÖÖ. »ÖÖ¾ÖÖß ´ÆüÖ•Öê
‹ú ¯ÖÏúÖ¸ü“Öê ÖÏÖ´µÖÖßŸÖ. ÖêµÖŸÖÖ, ÀÖéÓÖÖ¸ü ¾Ö ÖÏÖ´µÖŸÖÖ Æüß »ÖÖ¾ÖÖß“Öß »ÖÖÖê. µÖÖŸÖ
ÃÖ¾ÖÖ»Ö•Ö²ÖÖ²Ö †ÃÖŸÖÖŸÖ, †¬µÖÖŸ´Ö †ÃÖŸÖê, ³ÖŒŸÖß †ÃÖŸÖê. »ÖÖ¾ÖÖß ²Ö¸üÖê²Ö¸üü ŸÖÖ»ÖÖÃÖÖšüß
œüÖê»Öúß ¾ÖÖ•Ö×¾Ö»Öß •ÖÖŸÖê. œüÖê»Öúß¾Ö¸ü £ÖÖ¯Ö ¯Ö›üŸÖÖ“Ö »ÖÖ¾ÖÖß ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖê. ¸üÖ´Ö•ÖÖê¿Öß,
†−ÖÓŸÖ±Óú¤üß, ¯ÖÏ³ÖÖú¸ü µÖÖÓ“µÖÖ »ÖÖ¾ÖµÖÖ »ÖÖêú×¯ÖÏµÖ †ÖÆêüŸÖ. ¥üúÁÖÖ¾µÖÖŸ´ÖúŸÖÖ, úÖ¾µÖÖ“Öê ¿Öã¨ü
´Ö¸üÖšüß¯ÖÖ, ²ÖÆãü•Ö−ÖÖÓÃÖÖšüß“Öê úÖ¾µÖ ¾Ö −ÖÖ™ü¶ÖŸ´ÖúŸÖÖ Æêü »ÖÖ¾ÖÖß“Öê ×¾Ö¿ÖêÂÖ. ˆ¯Ö¤êü¿Ö¯Ö¸ü,
¾Öî¸üÖµÖ¯Ö¸ü, ¤êü¾ÖŸÖÖ¾ÖÖÔ−Ö¯Ö¸ü, ú£Ö−Ö¯Ö¸ü, ÃÖÓŸÖ-Ã£ÖÖ−Ö ´ÖÖÆüÖŸ´µÖ¯Ö¸ü, ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ¾Ö ×¾Ö−ÖÖê¤üß ‡.
¯ÖÏúÖ¸ü“µÖÖ »ÖÖ¾ÖµÖÖ †ÖœüôûŸÖÖŸÖ. ´Ö−ÖÖê¸Óü•Ö−Ö ¾Ö ˆ¤Ëü²ÖÖê¬Ö−Ö Æüß »ÖÖ¾ÖÖß“Öß ¯ÖÏê¸üÖÖ †ÖÆêü.
¯ÖÖê¾ÖÖ›üÖ ´ÆüÖ•Öê šüÖÃÖæ−Ö ÃŸÖãŸÖß ú¸üÖê. ¾Öß¸üÖÓ“µÖÖ ¯Ö¸üÖÎú´ÖÖ“Öê, ×¾Ö«üÖ−ÖÖÓ“µÖÖ
²Öã×¨ü´Ö¢Öê“Öê, ‹ÖÖªÖ“µÖÖ ÃÖÖ´Ö£µÖÖÔ“Öê, ÖãÖ, úÖî¿Ö»µÖ ‡. “Öê úÖ¾µÖÖŸ´Ö ¾ÖÖÔ−Ö-¯ÖÏ¿ÖÃŸÖß ´ÆüÖ•Öê
¯ÖÖê¾ÖÖ›üÖ ÆüÖêµÖ. ¯ÖÖê¾ÖÖ›ü¶Ö“Öß ¸ü“Ö−ÖÖ¯Ö¨üŸÖß ú£ÖÖ×−Ö¾Öê¤ü−Ö¯Ö¨üŸÖß¯ÖÏ´ÖÖÖê ´ÆüÖ•Öê ¯ÖÏ£Ö´Ö ¤êü¾Ö-
¤êü¾ÖŸÖÖÓ−ÖÖ †Ö¾ÖÖÆü−Ö, −Ö´Ö−Ö, ´ÖãµÖ ú£ÖÖ ¯ÖÏÃŸÖÖ¾Ö, ú£ÖÖ ‡. Îú´ÖÖ−Öê †ÃÖŸÖê. ³Öæ¯ÖÖôûß ÆüÖ ‹ú
¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß ÖßŸÖ¯ÖÏúÖ¸ü †ÃÖæ−ÖŸÖß ¯ÖÆüÖ™êü ´ÆüÖŸÖÖŸÖ.
³ÖÖºþ›ü ÆüÖ »ÖÖêúÖßŸÖÖ“ÖÖ ‹ú ¯ÖÏúÖ¸ü †ÖÆêü. '²ÖÆãüºþœü ÖßŸÖ ´ÆüÖ•Öê ³ÖÖºþ›ü'
¾ÖÖ“µÖÖ£ÖÔ ¾Ö »ÖµÖÖ£ÖÔ †ÃÖê †£ÖÖÔ“Öê ¤üÖ−ê Ö ÃŸÖ¸ü †ÃÖÖÖ¸êü úÖ¾µÖ ´ÆüÖ•Öê ³ÖÖºþ›ü. –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü,
−ÖÖ´Ö¤êü¾Ö, ‹ú−ÖÖ£Ö µÖÖÓ“Öß ³ÖÖºþ›êü ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêüŸÖ. ‹ú−ÖÖ£ÖÖÓ−Öß ÃÖã´ÖÖ¸êü 125 ³ÖÖºþ›êü
×»ÖÆüß»Öß. ¾ÖÖ¸üú¸üß −ÖêÆü´Öß ³ÖÖºþ›êü ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ †Ö•ÖÆüß ³ÖÖºþ›ü »ÖÖêú×¯ÖÏµÖ †ÖÆêü.
úßŸÖÔ−Ö ÆüÖ ¾ÖÖ’Ëû´ÖµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏÃÖÖ¸ü ÆüÖê µÖÖ“ÖÖ ´ÖÖÖÔ †ÃÖæ−Ö ŸµÖÖŸÖ ¯Öã¸üÖÖú£Ö−Ö µÖêŸÖê.
µÖÖŸÖæ−Ö ¯Öæ¾Öá“Öß Ã¡Öß ×¿ÖúŸÖ ÆüÖêŸÖß. −ÖÖ¸ü¤üßµÖ, ³Ö•Ö−Öß ¾Ö Æü×¸ü¤üÖÃÖß úßŸÖÔ−Ö Æêü úßŸÖÔ−ÖÖ“Öê
¯ÖÏúÖ¸ü. µÖÖŸÖ ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ−Ö, †³ÖÓÖ, ¿»ÖÖêú, ÖêµÖŸÖÖ, Æü×¸ü³Ö•Ö−Ö, ×−ÖŸµÖ ¯Öæ•ÖÖ×¾Ö¬Öß, †Ö¸üŸµÖÖ,
ÃÖÓÖßŸÖ ‡. “ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü ÆüÖêŸÖÖê. ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ„ ¾ÖÖ¸üú¸üß ¯ÖÓ£ÖÖŸÖ ¾Ö ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ−µÖ »ÖÖêúÖÓŸÖ †Ö•ÖÆüß
úßŸÖÔ−Ö »ÖÖêú×¯ÖÏµÖ †ÖÆêü.
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ 'ÖÖë¬Öôû' »ÖÖêú×¯ÖÏµÖ †ÖÆêü. ‘Ö¸üÖŸÖß»Ö »Ö−ÖúÖµÖÖÔ“µÖÖ ¾Öêôûß
ãú»Ö¤îü¾ÖŸÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏÃÖ®ÖŸÖêÃÖÖšüß 'ÖÖë¬Öôû' ‘ÖÖ»ÖŸÖÖŸÖ. ÆüÖ »ÖÖêú×¾Ö¬Öß †ÖÆêü. ÖÖë¬ÖóµÖÖÓ“µÖÖ †ÓÖÖ¾Ö¸ü
ŸÖê»Öú™ü ú¯Ö›êü, ÖóµÖÖŸÖ ú¾Ö›ü¶ÖÓ“Öß ´ÖÖôû, ›üÖêŒµÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÖ›üß, ÆüÖŸÖÖŸÖ ÃÖÓ²Öôû ¾Ö ŸÖãÖŸÖãÖê
†ÃÖŸÖê. ¯ÖÏ£Ö´Ö ÖÖ¯ÖŸÖß»ÖÖ †Ö´ÖÓ¡ÖÖ ¤êüŸÖÖŸÖ, ´ÖÖ ‡ŸÖ¸ü ¤êü¾ÖÖÓ−ÖÖ. ×¤ü¾Ö™üß ¯Öê™ü¾ÖŸÖÖŸÖ, −ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ,
ÖÖŸÖÖŸÖ. Æüß »ÖÖêúÃÖÓÃéúŸÖß †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ †Ö•ÖÆüß 'ÖÖë¬Öôû' ‘ÖÖ»ÖŸÖÖŸÖ.
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖß»Ö ÖÖ−Ö¤êü¿ÖÖŸÖ ÁÖÖ¾ÖÖÖŸÖ úÖ−Ö²ÖÖ‡Ô“ÖÖ ˆŸÃÖ¾Ö ÃÖÖ•Ö¸üÖ ú¸üŸÖÖŸÖ.
µÖÖ»ÖÖ“Ö '¸üÖê™ü' ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ¤êü¾Öß“Öß ¯Öæ•ÖÖ ú¸üŸÖÖŸÖ. úÖ−Ö²ÖÖ‡Ô ¾Ö ¸üÖÖæ²ÖÖ‡Ô ÊÖ ¤üÖê−Ö ²Ö×ÆüÖß
†ÖÆêüŸÖ †ÃÖê ´ÖÖ−ÖŸÖÖŸÖ. ÆüÖ ˆŸÃÖ¾Ö (ÃÖÖ) ±úŒŸÖ ÖÖ−Ö¤êü¿ÖÖŸÖ“Ö ÃÖÖ•Ö¸üÖ ÆüÖêŸÖÖê.
µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ¤êü¾Öß“Öß, ¾ÖÖÃÖã¤üê¾ÖÖ“Öß, ¯ÖÖêŸÖ¸üÖ•ÖÖ“Öß, ¾ÖÖ‘µÖÖ´Öã¸üôûß“Öß,
×¤ü¾ÖÖôûß“Öß (×¾Ö×¾Ö¬Ö ÃÖÖÖÓ“Öß), úÖ−Ö²ÖÖ‡Ô“Öß, ³Öã»ÖÖ²ÖÖ‡Ô“Öß ÖßŸÖê, ³Ö»Ö¸üß ÖßŸÖê, úÖêúÖß ÖßŸÖê
†Ö×¤ü¾ÖÖÃÖà“Öß, ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ“Öß, ¾ÖÓ•ÖÖ·µÖÖÓ“Öß »ÖÖêúÖßŸÖê, ³ÖÖë›ü»µÖÖ“Öß ÖßŸÖê, ÃÖ¸üÃ¾ÖŸÖß“Öß ÖßŸÖê,
ÖÖîôûÖß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ¾Ö »ÖÖêú×¯ÖÏµÖ †ÖÆêüŸÖ. Æüß ÖßŸÖê »ÖÖêúÖßŸÖê †ÃÖæ−Ö ŸµÖÖŸÖ ²ÖÖê»ÖßŸÖß»Ö ¿Ö²¤ü,
ŸµÖÖ-ŸµÖÖ ¯ÖÏ¤êü¿ÖÖ“Öê Øú¾ÖÖ ×¾Ö¬Öß“Öê ¾ÖÖÔ−Ö, ÃÖÓÖßŸÖ, −ÖéŸµÖ ¾Ö ÖÖµÖ−Ö ‡. “ÖÖ †Ö×¾ÖÂúÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê.
•ÖÖê ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“µÖÖ »ÖÖêúÖßŸÖÖÓ“ÖÖ, ÃÖÓÖßŸÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ †ÃÖê»Ö, ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öß
ÃÖÓÃéúŸÖß ÃÖ´Ö•Öæ−Ö ‘ÖêŸÖ †ÃÖê»Ö ŸµÖÖ»ÖÖ µÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üÖ¾ÖÖ“Ö »ÖÖÖê»Ö.
X ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹…

´Öï †¯Ö−Öê ´ÖÖ´ÖÖ êú ÖÖÑ¾Ö Öê×ŸÖµÖÖ Ö‡Ô £Öß… ¾ÖÆü ´Ö¬µÖ¯ÖÏ¤êü¿Ö †Öî¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü úß ÃÖß´ÖÖ
¯Ö¸ü ÛÃ£ÖŸÖ Æîü… ¾ÖÆüà ¯ÖÖÃÖ êú •ÖÓÖ»ÖÖë ´Öë '¯ÖÖ¾Ö¸êü' •ÖÖ×ŸÖ êú †Ö×¤ü¾ÖÖÃÖß ¸üÆüŸÖê Æïü… ¾ÖÆüÖÑ ¯Ö¸ü
¿Ö×−Ö¾ÖÖ¸ü úÖê ²ÖÖ•ÖÌÖ¸ü »ÖÖŸÖÖ Æîü… ˆÃÖ ×¤ü−Ö µÖê '¯ÖÖ¾Ö¸êü' »ÖÖêÖ ŸÖ›Íüêú Æüß †Ö •ÖÖŸÖê Æïü… †¯Ö−Öê
ÃÖÖ£Ö ¾Öê ÖÖë¤ü, ¿ÖÆü¤ü, †ÖÑ¾Ö»Öê †Öî¸ü ¿Öã¨ü ‘Öß »Öêú¸ü †ÖŸÖêü Æïü… ¾Öê †¯Ö−Öê ÃÖÖ£Ö Æü°ŸÖê ³Ö¸ü úÖ
ÃÖÖ´ÖÖ−Ö »Öêú¸ü •ÖÖŸÖê ÆîüÓ… ´Öê¸êü ´ÖÖ´ÖÖ úß ¤ãüúÖ−Ö ¯Ö¸ü ³Öß ¾Öê †ÖŸÖê £Öê… ˆ−Ö †Öî¸üŸÖÖë úß ¾Öê¿Ö³ÖæÂÖÖ
×−Ö¸üÖ»Öß Æüß £Öß… úÖ−ÖÖë ´Öë ²Ö›Íêü ²Ö›Íê —Öã´Öêú †Öî¸ü Ö»Öê ´Öë ¸ÓüÖ×²Ö¸ÓüÖß ´Ö×ÖµÖÖë úß ´ÖÖ»ÖÖ‹Ñ… ´Öï
‘ÖÓ™üÖë ˆ−Æëü ¤êüÖÖ ú¸üŸÖß £Öß…
‹ú ²ÖÖ¸ü ´Öï ×−Ö²ÖÖ»Öß Ö‡Ô… ×−Ö²ÖÖ»Öß Öê×ŸÖµÖÖ êú ¯ÖÖÃÖ Æüß Æîü… ¾ÖÆüÖÑ ³ÖÖÖê×¸üµÖÖ ´Öê»ÖÖ
»ÖÖÖ £ÖÖ… µÖÆü ³Öß»Ö †Ö×¤ü¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë úÖ ²Ö›ÍüÖ ŸµÖÖêÆüÖ¸ü Æîü… ´Öê»Öê ´Öë ³Öß»Ö µÖã¾Öú-µÖã¾Ö×ŸÖµÖÖë úß
²Ö›Íüß ³Öß›Íü £Öß… œüÖê»Ö-−ÖÖÖ›Íêü ¯Ö¸ü ˆ−ÖúÖ −ÖÖ“Ö−ÖÖ-ÖÖ−ÖÖ ¤êüÖ−Öê »ÖÖµÖú £ÖÖ… ˆ−Öúß Öã¿Öß
³Öß ¤êüÖŸÖê Æüß ²Ö−ÖŸÖß £Öß… ³ÖÖÖê×¸üµÖê ´Öê»Öê úß ˆÃÖ ¸ÓüÖŸÖ úÖê ´Öï ²ÖÆüãŸÖ ÃÖ´ÖµÖ ŸÖú µÖÖ¤ü ú¸üŸÖß
¸üÆæÑüÖß… ´Öã—Öê ˆ−Ö ˆ−´ÖãŒŸÖ ³Öß»Ö µÖã¾Öú µÖã¾Ö×ŸÖµÖÖë úß ŸÖ¸üÆü −ÖÖ“Ö−ÖÖ ÖÖ−ÖÖ −ÖÆüà †ÖŸÖÖ… ×±ú¸ü
³Öß ´Öï ˆ−Öêú ÖßŸÖÖë úÖê ²ÖÖ¸ü-²ÖÖ¸ü Öã−ÖÖã−ÖÖŸÖß ¸üÆæÑüÖß, œüÖê»Ö-“ÖÓÖ úß ŸÖÖ−Ö ¯Ö¸ü ×£Ö¸üúŸÖÖ
¸üÆæÑüÖß…
XI −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¯ÖÏµÖÖêÖ úß×•Ö‹…

“Öôû¾Öôû, ×−Ö×´Ö¢Ö, ¤üÖ×¸ü¦ü¶, •ÖÖÖß¾Ö, ¯ÖÏ¿−Ö, »ÖÖ, ²ÖÆãüÃÖÓµÖ, †Ö×¤ü¾ÖÖÃÖß, ×−ÖÖÔµÖ,
¾Öêšü×²ÖÖÖ¸üß, úÖôûÖêÖ, ´ÖÖê²Ö¤ü»ÖÖ, ¾Öî×“Ö¡µÖ, ¯ÖÏÃÖÓÖ, ¯Ö×¸üÛÃ£ÖŸÖß
XII ×úÃÖß ¯Ö×¸ü×“ÖŸÖ •Ö−Ö•ÖÖ×ŸÖ êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹ú †−Öã“”êû¤ü ×»Ö×Ö‹…
¯ÖÖšü 17 209
I ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë †¯ÖæÖÔ³ÖæŸÖúÖ»Ö †Öî¸ü †¯ÖæÖÔ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ»Ö êú ¯ÖÏµÖÖêÖ ×ÃÖÖÖ‹ Ö‹ Æïü… −Öß“Öê
×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ¾ÖÖ¸ü»Öß ¾Öêšü×²ÖÖÖ¸üß−Öê úÖ´Ö ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖê.
¾ÖÖ¸ü»Öß ²ÖêÖÖ¸üß ¯Ö¸ü úÖ´Ö ú¸üŸÖê £Öê…
2) ŸÖÖê ³ÖÖŸÖÆüß »ÖÖú›üÖ“µÖÖ ˆÖôûßŸÖ úÖÓ›üÖ¾ÖÖ »ÖÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ.
ˆÃÖ ³ÖÖŸÖ úÖê ³Öß »Öú›Íüß úß †ÖêÖ»Öß ´Öë æú™ü−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ £ÖÖ…
3) ¯Öã−ÆüÖ ¯ÖÆüÖ™ü —ÖÖ»Öß úß ¸üÆüÖ™üÖÖ›üÖÓ ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖ ÆüÖêŸÖÓ.
¯ÖÖî ±ú™üŸÖê Æüß ×±ú¸ü ¾ÖÆüß “ÖÎú ¿Öãºþ ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ £ÖÖ…
4) µÖê‡Ô»Ö ŸµÖÖ ¯ÖÏÃÖÓÖÖ»ÖÖ ´ÖÖ−Ö ŸÖãú¾ÖŸÖ ÆüÖêŸÖê.
“ÖÖÆêü •ÖÖê ³Öß ²ÖÖŸÖ ÆüÖê ¾Öê ˆÃÖê ×ÃÖ¸ü —ÖãúÖú¸ü Ã¾ÖßúÖ¸ü ú¸ü »ÖêŸÖê £Öê…
5) ´Öæšü³Ö¸ü ³ÖÖŸÖÖÖê¸üß•Ö ¤ãüÃÖ¸üß ´Ö•Öæ¸üß ×´ÖôûŸÖ −Ö¾ÆüŸÖß.
´Öã÷üß³Ö¸ü ³ÖÖŸÖ êú †»ÖÖ¾ÖÖ úÖê‡Ô †Öî¸ü ´Ö•ÖÌ¤æü¸üß −ÖÆüà ×´Ö»ÖŸÖß £Öß…
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ´Öë †¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ†Öë úÖ
¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æïü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë †¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ
´Öë '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü †ÓŸÖ ´Öë 'ÆüÖêŸÖÖ' êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü
×ú, ´Ö¸üÖšüß ´Öë †¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ êú¾Ö»Ö úŸÖÖÔ êú ¯Öã¹ýÂÖ, ¾Ö“Ö−Ö †Öî¸ü Ø»ÖÖ úÖ
†−ÖãÃÖ¸üÖ ú¸üŸÖß Æîü… ‡−ÖúÖ ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ 'ÆüÖêŸÖÖ' êú Ã£ÖÖ−Ö¯Ö¸ü
'−Ö¾ÆüŸÖÖ' êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
II −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÓÖ×úŸÖ ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë úÖê ¤êü×Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) µÖÖ¯ÖãœêüÆüß ´Öß Æêü“Ö úÖ´Ö ú¸üŸÖ †ÃÖê−Ö.
‡ÃÖêú ²ÖÖ¤ü ³Öß ´Öï µÖÆüß úÖ´Ö ú¸üŸÖß ¸üÆæÑüÖß…
2) ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ−ÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖ †ÃÖê−Ö.
¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úÖê ×ÃÖÖÖŸÖß ¸üÆæÑüÖß…
3) ´Ö»ÖÖ ÖÖ¡Öß †ÖÆêü úß, Æêü ÃÖ¾ÖÔ ‹êæú−Ö µÖêÖÖ·µÖÖ ³Ö×¾ÖÂµÖÖŸÖ ŸÖã´ÆüßÆüß ´Ö»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ
ú¸üŸÖ †ÃÖÖ»Ö.
´Öã—Öê ×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ Æîü ×ú µÖê ÃÖ²Ö ÃÖã−Öú¸ü ³Ö×¾ÖÂµÖ ´Öë †Ö¯Ö ³Öß ´Öê¸üß ´Ö¤ü¤ü ú¸üŸÖê
¸üÆëüÖê…
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ´Öë †¯ÖæÖÔ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ†Öë
úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë †¯ÖæÖÔ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ×»Öú ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹
´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü †ÓŸÖ ´Öë '†ÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ×»Öú
ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æî… ¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú, ´Ö¸üÖšüß ´Öë †æ¯ÖÖÔ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ»Ö ´Öë ×ÎúµÖÖ ¯Ö¸ü Ø»ÖÖ
úÖ úÖê‡Ô ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö −ÖÆüà ¯Ö›üŸÖÖ… êú¾Ö»Ö ¾Ö“Ö−Ö †Öî¸ü ¯Öã¹ýÂÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü '†ÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú
ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æïü…
III †¯ÖæÖÔ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ†Öë úÖ ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ '†ÃÖ-' ×ÎúµÖÖ êú
Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü '−ÖÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
†¯ÖæÖÔ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ»Ö ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ−ÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖ †ÃÖê−Ö. ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úÖê ×ÃÖÖÖŸÖß ¸üÆæÑüÖß…
2) ¾ÖÖ¸ü»µÖÖÓ−ÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖ −ÖÃÖê−Ö. ¾ÖÖ¸ü×»ÖµÖÖë úÖê −ÖÆüà ×ÃÖÖÖŸÖß ¸üÆæÑüÖß…
IV ´Ö¸üÖšüß ´Öë '•ÖÖ−Öê ŸÖú', '†Ö−Öê ŸÖú' ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü êú ¯ÖÏµÖÖêÖ êú ×»Ö‹ Ã¾Ö¸üÖÓŸÖ ×ÎúµÖÖ ¿Ö²¤ü ´Öë '-
‡Ô' †Öî¸ü ¾µÖÓ•Ö−ÖÖÓŸÖ ×ÎúµÖÖ ¿Ö²¤ü ´Öë '-‹' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›Íüú¸ü †ÓŸÖ ´Öë -'¯ÖµÖÕŸÖ', µÖÖ '-ŸÖÖê', µÖÖ '-
ÃŸÖÖê¾Ö¸ü' ¯Ö¸üÃÖÖÔ »ÖÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ŸÖê úÖôûÖê Ö ¤üÖ™êü¯ÖµÖÕŸÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖ“Ö ÆüÖêŸÖê. (¤üÖ™ü + ‹ + ¯ÖµÖÕŸÖ)
¿ÖÖ´Ö úÖê ‘Ö−ÖÖ †Ó¬Öê¸üÖ ÆüÖê−Öê ŸÖú ¾Öê úÖ´Ö ´Öë »ÖÖê ¸üÆüŸÖê £Öê…
ŸÖê úÖôûÖê Ö ¤üÖ™êüŸÖÖê úÖ´Ö ú¸üŸÖ“Ö ÆüÖêŸÖê. (¤üÖ™ü + ‹ + ŸÖÖê)
ŸÖê úÖôûÖê Ö ¤üÖ™êüÃŸÖÖê¾Ö¸ü úÖ´Ö ú¸üŸÖ“Ö ÆüÖêŸÖê. (¤üÖ™ü + ‹ + ÃŸÖÖê¾Ö¸ü)
2) ´Öß µÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ •ÖÖ‰ú −ÖúÖêÃÖ. (µÖê + ‡Ô + ¯ÖµÖÕŸÖ) ´Öê¸êü †Ö−Öê ŸÖú −Ö •ÖÖ†Öê…
´Öß µÖê‡ÔŸÖÖê •ÖÖ‰ú −ÖúÖêÃÖ (µÖê + ‡Ô + ŸÖÖê)
´Öß µÖê‡ÔÃŸÖÖê¾Ö¸ü •ÖÖ‰ú −ÖúÖêÃÖ. (µÖê + ‡Ô + ÃŸÖÖê¾Ö¸ü)
3) ´Öß µÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ £ÖÖÓ²Ö. (µÖê + ‡Ô + ¯ÖµÖÕŸÖ) ´Öê¸êü †Ö−Öê ŸÖú ºþúÖê…
IV 'êú»Öê»ÖÖ' (×úµÖÖ Æãü†Ö) ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü êú ³ÖæŸÖúÖ×»Öú éú¤ÓüŸÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß
´Öë ×ÎúµÖÖ ¿Ö²¤ü ´ÖêÓ '-»Öê»ÖÖ' µÖÖ '-»Öê»Öß' µÖÖ '-»Öê»Öê' ¯ÖÏŸµÖµÖ Ø»ÖÖ-¾Ö“Ö−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü »ÖÖŸÖê Æïü…
¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú µÖ×¤ü ×¾Ö¿ÖêÂµÖ ´Öë ×¾Ö³ÖÛŒŸÖ »ÖÖß ÆüÖê ŸÖÖê ×ÎúµÖÖ ¿Ö²¤ü ´Öë '-»Öê»µÖÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖŸÖÖ
Æîü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÖÖ»Ö + »Öê»Öß = ÖÖ»»Öê»Öß (ÖÖ‡Ô Æãü‡Ô)
(µÖê) †Ö + »Öê»ÖÖ = †Ö»Öê»ÖÖ (†ÖµÖÖ Æãü†Ö)
(•ÖÖ) Öê + »Öê»Öê = Ö»Öê»Öê (ÖµÖê Æãü‹)
†Ö»Öê»µÖÖ ´Öã»Öß»ÖÖ = †Ö‡Ô Æãü‡Ô »Ö›Íüúß úÖê
¯ÖÖšü 18 211
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 18
´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖµÖ“ÖÓµÖ ´Ö»ÖÖ! ´Öã—Öê ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖ−Öß Æîü!
†−Ö‘ÖÖ : ×¯ÖÏµÖÖ †ÖÓ, †Ö•ÖúÖ»Ö ãúšÓü ×¤üÃÖŸÖ †−Ö‘ÖÖ : ×¯ÖÏµÖÖ, †Ö•Öú»Ö ŸÖã´Ö úÆüà ×¤üÖÖ‡Ô
−ÖÖÆüßÃÖ. †ÃÖŸÖêÃÖ ŸÖ¸üß ãúšÓü? †Ö¤üß −ÖÆüß ¤êüŸÖà… úÆüÖÑ ¸üÆüŸÖß ÆüÖê? ŸÖã´Ö ŸÖÖê ‡Ô¤ü
ˆÓ²Ö¸üÖ“ÖÓ ±æú»Ö —ÖÖ»Öß †ÖÆêüÃÖ. úÖ “ÖÖÑ¤ü ÆüÖê Ö‡Ô ÆüÖê…
×¯ÖÏµÖÖ : †ÖÓ, ´Öß ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúŸÖêµÖ. ¸üÖê•Ö ×¯ÖÏµÖÖ : †¸êü, ´Öï ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖ ¸üÆüß ÆæÑü… ¸üÖê•ÖÌ
ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ŸÖÖÃÖ †ÃÖŸÖÖê. ¿ÖÖ´Ö úÖê úÖÖ ÆüÖêŸÖß Æîü…
†−Ö‘ÖÖ : ´Ö¸üÖšüß? Æêü úÖµÖ −Ö¾Öß−Ö“Ö ¾Öê›ü! ãúšêü †−Ö‘ÖÖ : ´Ö¸üÖšüß? µÖÆü ŒµÖÖ −ÖµÖÖ ¯ÖÖÖ»Ö¯Ö−Ö
×¿ÖúŸÖêÃÖ? (Æîü)! úÆüÖÑ ÃÖßÖŸÖß ÆüÖê?
×¯ÖÏµÖÖ : †Ö¯Ö»µÖÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü−ÖÓ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ×¯ÖÏµÖÖ : †¯Ö−Öß ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ‹Ñ
×¿Öú¾ÖµÖÖÃÖÖšüß ëú¦ü ˆ‘Ö›ü»ÖÓ †ÖÆêü. ×ÃÖÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ëú¦ü ÖÖê»ÖÖ Æîü… Æü´ÖÖ¸êü
†Ö¯Ö»µÖÖ“Ö ¿ÖÆü¸üÖŸÖ. ×ŸÖ£ÖÓ“Ö •ÖÖŸÖê. Æüß ¿ÖÆü¸ü ´Öë… ¾ÖÆüà •ÖÖŸÖß ÆæÑü…
†−Ö‘ÖÖ : ¯ÖÖ ´Ö¸üÖšüß“Ö ú¿ÖÖ»ÖÖ? †−Ö‘ÖÖ : »Öê×ú−Ö ´Ö¸üÖšüß Æüß ŒµÖÖë?
×¯ÖÏµÖÖ : ´Öß úÖÑ¯µÖã™ü¸ü´Ö¬Öê ¯Öß‹“Ö.›üß. ú¸üŸÖê ×¯ÖÏµÖÖ : ´Öï Óú¯µÖæ™ü¸ü ¯Öß‹“Ö.›üß. ú¸ü ¸üÆüß ÆæÑü…
†ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ −ÖÖêú¸üß ±úŒŸÖ ´ÖÆüÖ−ÖÖ¸üÖŸÖ“Ö ´Öã—Öê −ÖÖîú¸üß êú¾Ö»Ö ´ÖÆüÖ−ÖÖ¸üÖë ´Öë Æüß ×´Ö»Ö
×´Öôêû»Ö. ´Öß ´ÖãÓ²Ö‡ÔŸÖ“Ö −ÖÖêú¸üß ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü ÃÖúŸÖß Æîü… †Öî¸ü ´Öã—Öê ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´Öë Æüß −ÖÖîú¸üß
†ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ −ÖÖêú¸üß ú¸üÖµÖ“Öß ŸÖ¸ü œæÑüœü−Öß Æîü… ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ´Öë −ÖÖîú¸üß ú¸ü−ÖÖ Æîü
´Ö¸üÖšüß −ÖúÖê úÖ µÖÖµÖ»ÖÖ? ŸÖÖê ´Ö¸üÖšüß −ÖÆüà †Ö−Öß “ÖÖ×Æü‹ ŒµÖÖ?
†−Ö‘ÖÖ : †Öî¸ü úÖî−Ö úÖî−Ö ÃÖßÖ ¸üÆê Æîü?
†−Ö‘ÖÖ : †ÖÖÖß úÖêÖ úÖêÖ ×¿ÖúŸÖÖÆêüŸÖ? ×¯ÖÏµÖÖ : ¾ÖÆü ¤êüÖÖê Æü´ÖÖ¸üß ™üÖê»Öß! Æü´Ö ÃÖ³Öß
×¯ÖÏµÖÖ : ŸÖß ²Ö‘Ö †Ö´Ö“Öß ™üÖêôûß! †Ö´Æüß, ÃÖÖôêû“Ö ÃÖÖ£Ö •ÖÖŸÖê Æïü…
²Ö¸üÖê²Ö¸ü •ÖÖŸÖÖê. ¸üÖêú¿Ö : ŒµÖÖ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü?
¸üÖêú¿Ö : úÖµÖ “ÖÖ»Ö»ÖÓµÖ? ×¯ÖÏµÖÖ : †¸êü, †−Ö‘ÖÖ úÖê Æü´ÖÖ¸êü ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖ−Öê
×¯ÖÏµÖÖ : †¸êü, †−Ö‘ÖÖ»ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ´Ö¸üÖšüß ¯Ö¸ü ²Ö›ÍüÖ †Ö¿“ÖµÖÔ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü…
×¿ÖúµÖÖ“ÖÓ −Ö¾Ö»Ö ¾ÖÖ™üŸÖÓµÖ. ¸üÖêú¿Ö : ‡ÃÖ´Öë †Ö¿“ÖµÖÔ ŒµÖÖ Æîü? ´Öï ŸÖÖê ´Ö¸üÖšüß
¸üÖêú¿Ö : ŸµÖÖŸÖ úÖµÖ −Ö¾Ö»Ö? ´Öß ´Ö¸üÖšüß »Ö›Íüúß ÃÖê ¯ÖÏê´Ö ú¸üŸÖÖ ÆæÑü… ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß
´Öã»Öß“µÖÖ ¯ÖÏê´ÖÖŸÖ ¯Ö›ü»ÖÖê †ÖÆêü. ŸµÖÖ´Öãôêû ÃÖßÖ−ÖÖ ´Öê¸ê ü×»Ö‹ ²ÖÆãüŸÖ •Öºþ¸üß Æîü… −ÖÆüßÓ
´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖÓ ´Ö»ÖÖ †ŸµÖÖ¾Ö¿µÖú †ÖÆêü. ŸÖÖê ‹êÃÖÖ ÆüÖêÖÖ ×ú ´Ö¸üÖšüß Ã¡Öß −Öê ×úµÖÖ
−ÖÖÆüßŸÖ¸ü ¾ÆüÖµÖ“ÖÓ '´Ö¸üÖšüß−Öê êú»ÖÖ úÖ−Ö›üß ú®Ö›ü ¯Ö×ŸÖ ‹ú úÖ úÆü−ÖÖ ¤æüÃÖ¸êü úÖê −ÖÆÓü
³ÖÏŸÖÖ¸ü! ‹úÖ“Öê ˆ¢Ö¸ü ‹úÖ −Ö µÖê úÖ−Öß…' ÃÖ´Ö—ÖŸÖÖ…
ÃÖÓŸÖÖêÂÖ : †¸êü †¯Ö−Öß ²Öú¾ÖÖÃÖ ²ÖÓ¤ü ú¸üÖê… ´Öï ŸÖÖê

ÃÖÓŸÖÖêÂÖ : ‹, “ÖÆüÖ™üôû¯ÖÖÖ ¯Öã¸êü! ´Öß ŸÖ¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ êú ¯ÖÏê´Ö ´Öë ¯Ö›ÍüÖ ÆæÑü… ²Öß.‹.
ÃÖÖ×ÆüŸµÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏê´ÖÖŸÖ ¯Ö›ü»ÖÖê †ÖÆêü. ²Öß.‹. êú ¯ÖÆü»Öê Æüß ´Öï−Öê –ÖÖ−Ö¯Ößšü ¯Öã¸üÃúÖ¸ü
¾ÆüÖµÖ“µÖÖ †Ö¬Öß“Ö ´Öß –ÖÖ−Ö¯Ößšü ¯Öã¸üÃúÖ¸ü ×¾Ö•ÖêŸÖÖ ×¾Ö.ÃÖ.ÖÖÓ›êüú¸ü êú 'µÖµÖÖ×ŸÖ'
×¾Ö•ÖêŸÖê ×¾Ö.ÃÖ.ÖÖÓ›êüú¸ü µÖÖÓ“µÖÖ 'µÖµÖÖŸÖß' “ÖÓ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úÖ †−Öã¾ÖÖ¤ü ¯ÖœÍüÖ £ÖÖ †Öî¸ü ŸÖ³Öß
³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ¾ÖÖ“Ö»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ †Ö×Ö šü¸ü¾Ö»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ ×−Ö¿“ÖµÖ ú¸ü ×»ÖµÖÖ £ÖÖ ×ú ´Ö¸üÖšüß
úß ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖµÖ“ÖÓ“Ö. 'µÖµÖÖŸÖß' ´ÖãôûÖŸÖæ−Ö ÃÖßÖ−Öß Æüß Æîü… ‡ÃÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úÖê ´Öæ»Ö
¾ÖÖ“ÖÖµÖ“Öß. ºþ¯Ö ´Öë ¯ÖœÍü−ÖÖ Æîü…
¸üÖ´Öãú´ÖÖ¸ü : ´Öã—Öê ŸÖÖê ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖ−Öß Æüß
¸üÖ´Öãú´ÖÖ¸ü : ´Ö»ÖÖ ŸÖ¸ü ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖµÖ»ÖÖ“Ö “ÖÖ×Æü‹… ´Öê¸êü ŸÖÖê ¿ÖÖê¬Ö-¯ÖÏ²ÖÓ¬Ö úÖ ×¾ÖÂÖµÖ Æüß
Æü¾Öß. ´ÖÖ—µÖÖ ¯ÖÏ²ÖÓ¬ÖÖ“ÖÖ ×¾ÖÂÖµÖ“Ö †ÖÆêü, Æîü '´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü úß »ÖÖêúú»ÖÖ…' ´Ö¸üÖšüß
'´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öß »ÖÖêúú»ÖÖ.' ´Ö¸üÖšüß 'ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ' (−ÖÖî™Óüúß) êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ×»ÖÖ−ÖÖ Æîü
'ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ' ²Ö§ü»Ö ×»ÖÆüÖµÖ“ÖÓ ŸÖ¸ü ´Ö¸üÖšüß ŸÖÖê ´Ö¸üÖšüß −ÖÆüà †Ö−Öß “ÖÖ×Æü‹ ŒµÖÖ? ³ÖÖÂÖÖ
µÖÖµÖ»ÖÖ −ÖúÖê úÖ? ³ÖÖÂÖê×¿Ö¾ÖÖµÖ ÃÖÓÃéúŸÖß êú ×²Ö−ÖÖ ÃÖÓÃéú×ŸÖ úÖê îúÃÖê ÃÖ´Ö—ÖëÖê?
ú¿Öß ÃÖ´Ö•Öê»Ö? ´ÖÆêü¿Ö“ÖÓ¦ü : ´Öï ²Ö“Ö¯Ö−Ö ´Öë ú‡Ô ²ÖÖ¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü
ÖµÖÖ ÆæÑü… ´Öê¸êü ²ÖÖ»µÖúÖ»Ö úß ²ÖÆãüŸÖÃÖß
´ÖÆüêü¿Ö“ÖÓ¦ü : ´Öß »ÖÆüÖ−Ö †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ Öæ¯Ö ¾ÖêôûÖ ´Ö¬Öã¸ü Ã´Öé×ŸÖµÖÖÑ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ÃÖê •Öã›Íüß Æïü… ¾ÖîÃÖê
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ Öê»ÖÖê †ÖÆêü. ´ÖÖ—Öê ´ÖÖ´ÖÖ ×ŸÖ£Öê ³Öß ´Öã—Öê ¯ÖÆüÖ›ÍüÖë †Öî¸ü ‘ÖÖ×™üµÖÖë ´Öë ³Ö™üú−ÖÖ
ÆüÖêŸÖê. ´ÖÖ—µÖÖ ²ÖÖ»Ö¯ÖÖÖ“µÖÖ ÖÖê›ü †Öšü¾ÖÖß †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü… ÖœÍü †Öî¸ü ×ú»Öê ¤êüÖ−ÖÖ
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ¿Öß ×−ÖÖ›üßŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸÖÃÖÓ“Ö ³Öß †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü… ÖœÍüÖë úÖê ¤êüÖŸÖê Æüß
´Ö»ÖÖ ›üÖëÖ¸ü¤ü·µÖÖŸÖæ−Ö ³Ö™üúÖµÖ»ÖÖ †Ö¾Ö›üŸÖÓ. ‡×ŸÖÆüÖÃÖ •Öß¾ÖÓŸÖ ÆüÖê ˆšüŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ×»Ö‹
Ö›ü×ú»»Öê ¯ÖÖÆüÖµÖ»ÖÖ †Ö¾Ö›üŸÖÖŸÖ. ´Öã—Öê ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü êú ¯ÖÏ×ŸÖ †ÖúÂÖÔÖ Æîü… ´Öã—Öê
‡×ŸÖÆüÖÃÖ ×•Ö¾ÖÓŸÖ ÆüÖêŸÖÖê Ö›ü ¯ÖÖÆüŸÖÖ−ÖÖ! ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ´Öë ³ÖÏ´ÖÖ ú¸ü−ÖÖ Æîü ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Öï
ŸµÖÖ´Öãôêû ´Ö»ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“ÖÓ ±úÖ¸ü †ÖúÂÖÔÖ ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖ ¸üÆüÖ ÆæÑü…
†ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖ ²Öß−ÖÖ : ´Öê¸üß ´ÖÖîÃÖß ¯Ö““ÖßÃÖ ÃÖÖ»Ö ¯ÖÆü»Öê
´ÆüÖæ−Ö ´Öß ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúŸÖÖê †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü Ö‡Ô £Öà… ¾Öê ¾ÖÆüà ²ÖÃÖ Ö‡Õ… ¾Öê
ÃÖ×“Ö¾ÖÖ»ÖµÖ êú ×¿ÖÖÖ ×¾Ö³ÖÖÖ ´Öë ÃÖ×“Ö¾Ö
²Öß−ÖÖ : ´ÖÖ—Öß ´ÖÖ¾Ö¿Öß ¯ÖÓ“Ö¾ÖßÃÖ ¾ÖÂÖÖÕ¯Öæ¾Öá Æïü… ¾Öê †¯Ö−Öê ²ÖÆãüŸÖ ÃÖê †−Öã³Ö¾Ö ²ÖŸÖÖŸÖß Æïü…
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ Öê»Öß ÆüÖêŸÖß. ŸÖß ×ŸÖú›êü“Ö ´Öï ³Öß †Ö‡Ô.‹.‹ÃÖË. ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öß ÆæÑü †Öî¸ü
Ã£ÖÖ×µÖú —ÖÖ»Öß. ŸÖß ÃÖ×“Ö¾ÖÖ»ÖµÖÖŸÖ ×¿ÖÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ´Öë Æüß −ÖÖîú¸üß ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öß ÆæÑü…
ÖÖŸµÖÖŸÖ ÃÖ×“Ö¾Ö †ÖÆêü. ŸÖß ×ŸÖ“Öê Öæ¯Ö ´ÖÖîÃÖß −Öê ´Ö¸üÖšüß ²ÖÖ¤ü ´Öë ÃÖßÖß… ´Ö¸üÖšüß −Ö
†−Öã³Ö¾Ö ÃÖÖÓÖŸÖê. ´ÖßÆüß †ÖµÖ.‹.‹ÃÖ. •ÖÖ−Ö−Öê êú úÖ¸üÖ ˆ−Æëü ¿Öãºþ ´Öë £ÖÖê›Íüß
ú¸üÖÖ¸ü †ÖÆêü †Ö×Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ“Ö
−ÖÖêú¸üß ú¸üÖÖ¸ü †ÖÆê. ´ÖÖ¾Ö¿Öß ´Ö¸üÖšüß
−ÖÓŸÖ¸ü ×¿Öú»Öß. ´Ö¸üÖšüß −Ö †Ö»µÖÖ´Öãôêû †ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ Æãü‡Ô £Öß… ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Öï ¯ÖÆü»Öê Æüß
´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖ ¸üÆüß ÆæÑü…
ü ¸üÖêú¿Ö : úÖÖ úÖ ÃÖ´ÖµÖ ÆüÖê ÖµÖÖ Æîü… ²ÖÖŸÖë
¯ÖÖšü 18 213
×ŸÖ»ÖÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö £ÖÖê›üÖ ¡ÖÖÃÖ —ÖÖ»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ú¸üŸÖê ´ÖŸÖ ²ÖîšüÖê…

´ÆüÖæ−Ö ´Öß †Ö¬Öß“Ö ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúŸÖê †ÖÆêü. ¸üÖ´Öãú´ÖÖ¸ü : •ÖÖŸÖê-•ÖÖŸÖê ²ÖÖŸÖ ú¸ëüÖê…
¸üÖêú¿Ö : ŸÖÖÃÖÖ“Öß ¾Öêôû —ÖÖ»Öß. Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖ ²ÖÃÖæ †−Ö‘ÖÖ : ´Öï ³Öß ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖ£Ö “Ö»ÖŸÖß ÆæÑü… ŸÖã´Ö
−ÖúÖ. ÃÖ³Öß ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖ ¸üÆêü ÆüÖê, µÖÆü ŒµÖÖ ú´Ö
¸üÖ´Öãú´ÖÖ¸ü : •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ ²ÖÖê»Öæ µÖÖ. úÖ¸üÖ Æîü ´Öê¸êü ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖ−Öê úÖ?
†−Ö‘ÖÖ : ´ÖßÆüß µÖêŸÖê ŸÖã´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü. ŸÖã´Æüß
ÃÖÖôûß•ÖÖÓ“Ö ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúŸÖÖÆüÖŸÖ Æêü úÖµÖ
ú´Öß úÖ¸üÖ —ÖÖ»ÖÓ ´Ö»ÖÖ ´Ö¸üÖšüß
×¿ÖúÖµÖ»ÖÖ?
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖµÖ“ÖÓµÖ ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖ−Öß Æîü

†ÃÖŸÖêÃÖ ãúšêü? úÆüÖÑ ¸üÆüŸÖß ÆüÖê?
¾Öê›ü ¯ÖÖÖ»Ö¯Ö−Ö
−ÖÖêú¸üß −ÖÖîú¸üß
†ÖÖÖß †Öî¸ü
²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö
úÖµÖ “ÖÖ»Ö»ÖÓµÖ? ŒµÖÖ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü?
−Ö¾Ö»Ö ¾ÖÖ™üŸÖê †Ö¿“ÖµÖÔ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü
¯ÖÏê´ÖÖŸÖ ¯µÖÖ¸ü ´Öë, ¯ÖÏê´Ö ´Öë
†ŸµÖÖ¾Ö¿µÖú ²ÖÆãüŸÖ •ÖÌºþ¸üß
³ÖÏŸÖÖ¸ü, −Ö¾Ö¸üÖ ¯Ö×ŸÖ, ³Ö¸üŸÖÖ¸ü
¯Öã¸üÃúÖ¸ü ×¾Ö•ÖêŸÖê ¯Öã¸üÃúÖ¸ü ×¾Ö•ÖêŸÖÖ
³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü †−Öã¾ÖÖ¤ü
´ÖæôûÖŸÖæ−Ö ´Öæ»Ö ºþ¯Ö ´Öë
²ÖÖ»Ö¯ÖÖ ²Ö“Ö¯Ö−Ö
ÖÖê›ü †Öšü¾ÖÖß ´Ö¬Öã¸ü Ã´Öé×ŸÖµÖÖÑ
×•Ö¾ÖÓŸÖ •ÖßŸÖÖ •ÖÖÖŸÖÖ, •Öß¾ÖÓŸÖ
Ã£ÖÖ×µÖú —ÖÖ»Öß ²ÖÃÖ Ö‡Õ
¡ÖÖÃÖ †ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ, úÂ™ü
ŸÖÖÃÖ ‘ÖÓ™üÖ
•ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ “Ö»ÖŸÖê “Ö»ÖŸÖê
†³µÖÖÃÖ

1) ×¯ÖÏµÖÖ ´Ö¸üÖšüß ãúšêü ×¿ÖúŸÖê?
2) ¸üÖêú¿Ö“µÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúµÖÖ“Öê úÖ¸üÖ úÖµÖ †ÖÆêü?
3) ×¾Ö.ÃÖ.ÖÖÓ›êüú¸üÖÓ−ÖÖ úÖêÖŸÖÖ ¯Öã¸üÃúÖ¸ü ×´Öôû»ÖÖ?
4) ´ÖÆêü¿Ö“ÖÓ¦üÖ»Ö úÖµÖ †Ö¾Ö›üŸÖÓ?
5) ²ÖßŸÖÖ“Öß ´ÖÖ¾Ö¿Öß úÖêÖ †ÖÆêü?
II ¾ÖÖŸÖÖÔ»ÖÖ¯Ö êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

1) †Ö¯Ö»µÖÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü−ÖÓ ....... ³ÖÖÂÖÖ ×¿Öú¾ÖµÖÖÃÖÖšüß ........ ˆ‘Ö›ü»ÖÓ ³ÖÖÆêü.
2) ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ −ÖÖêú¸üß ú¸üÖµÖ“Öß ŸÖ¸ü ........ −ÖúÖê úÖ .........?
3) ×¾Ö.ÃÖ.ÖÖÓ›êüú¸ü µÖÖÓ“µÖÖ ....... “Öê ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ¾ÖÖ“Ö»ÖÓ †Ö×Ö šü¸ü¾Ö»ÖÓ úß .......
×¿ÖúÖµÖ“ÖÓ“Ö.
4) ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ ......... ´ÆüÖæ−Ö ´Öß ........ ×¿ÖúŸÖÖê.
5) ´Öß ´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖÖ“µÖÖ ........ ¯Ö›ü»ÖÖê †ÖÆêü.
6) ³ÖÖÂÖê×¿Ö¾ÖÖµÖ .......... ú¿Öß ÃÖ´Ö•Öê»Ö?
III ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…

1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê †ÖÆêü. ´Öß ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÖ“ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê.
1) ´Öß ›üÖëÖ¸ü ¯ÖÖÆüÖŸÖê †ÖÆêü. 2) †Ö´Æüß ³ÖÖ•Öß †ÖÖŸÖÖê †ÖÆêü.
3) ŸÖæ •Öê¾ÖŸÖê †ÖÆêüÃÖ.
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê †ÖÆêüÃÖ. ŸÖæ ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Ö»ÖÖ †ÖÆêüÃÖ.

1) ŸÖã´Æüß †ÓÖÖÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üŸÖ †ÖÆüÖŸÖ.
2) ¯ÖÏúÖ¿Ö ±ãú»Öê ŸÖÖê›üŸÖ †ÖÆêü.
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸üÖ´Ö¸üÖ¾Ö ÃÖÖ´ÖÖ−Ö Ö¸êü¤üß ú¸üŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ¸üÖ´Ö¸üÖ¾ÖÖÓ−Öß ÃÖÖ´ÖÖ−Ö Ö¸êü¤üß

êú»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ.
1) †Ö¯ÖÖ ¯ÖÖ−Öê ÖÖêôûÖ ú¸üŸÖ †ÖÆüÖêŸÖ. 2) ŸÖæ ×“Ö¡Ö úÖœüŸÖÖê †ÖÆêüÃÖ.
3) ŸÖÖê ±úôÓû †ÖÖŸÖÖê †ÖÆêü.
IV ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹…
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: »ÖÖêú ›üÖëÖ¸ü “ÖœüŸÖ ÆüÖêŸÖê. »ÖÖêú ›üÖëÖ¸ü “ÖœüŸÖ −Ö¾ÆüŸÖê.
1) ŸÖæ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖßÃÖ. 2) ŸÖæ ²ÖÖÖêŸÖ ²ÖÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖÃÖ.
3) ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖê.
¯ÖÖšü 18 215
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ÃÖã´Ö−Ö²Ö¸üÖê²Ö¸ü ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ´Öß ÃÖã´Ö−Ö ²Ö¸üÖê²Ö¸ü Öêôû»Öê −ÖÖÆüß.
1) ŸÖã´Æüß †ÖÓ²Öê ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. 2) †Ö´Æüß ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−ÖÖ ×¿Öú¾ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê.
3) ¸üÖ´Öæ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ¤êüŸÖ ÆüÖêŸÖÖ.
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ×¯ÖÏµÖÖ ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÖ“ÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. ×¯ÖÏµÖÖ−ÖÓ ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÖ“Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß.

1) ŸÖÖê ‘Ö¸ü ‘ÖêŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. 2) ŸÖÖê ú×¾ÖŸÖÖ ×»Ö×ÆüŸÖ ÆüÖêŸÖÖ.
3) ŸÖß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¯ÖÖÆüŸÖ ÆüÖêŸÖß.
V ²ÖÖµÖà †Öê¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖ×Æü−Öß †Öê¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ÃÖÆüß ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü
¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ²Ö−ÖÖ‡Ô‹…
úÖÓ›ü»Öê»ÖÖ ÖÖêÂ™üß
²Ö×‘ÖŸÖ»Öê»Öê ×¿ÖÖú
¸üÖÖÖ¾Ö»Öê»Öê ãú¡ÖÓ
²ÖÃÖ»Öê»ÖÓ ›üÖôû
¾ÖÖ™ü»Öê»Öß ´Öã»Öß
ÃÖ•Ö»Öê»µÖÖ ×ú»»Öê
“Öãú»Öê»Öß ³ÖÖŸÖ
×¾ÖÖ»Öê»Öê ¾ÖÖ™ü
×»Ö×Æü»Öê»µÖÖ ¯Ö¡Ö
¯Ö›ü»Öê»ÖÓ ¹ý´ÖÖ»Ö
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…

1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Ö»ÖÖ ‘Ö¸ü †Ö¾Ö›ü»ÖÓ. ´Ö»ÖÖ ‘Ö¸ü †Ö¾Ö›ü»ÖÓ †ÖÆêü.
1) ×¯ÖÏµÖÖ−Öê ÃÖÖ›üß ‘ÖêŸÖ»Öß. 2) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¯ÖãÃŸÖÓú ×´ÖôûÖ»Öß.
3) ´Öß ŸµÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖê.
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ˆ´Öê¿Ö»ÖÖ ÖÖêÂ™ü ÃÖ´Ö•Ö»Öß. ˆ´Öê¿Ö»ÖÖ ÖÖêÂ™ü ÃÖ´Ö•Ö»Öß −Ö?

1) ÃÖã´Ö−Ö−Öê ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“Ö»Öß. 2) ´Öß ³ÖÖÂÖÖ ‹êú»Öê.
3) ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖ.
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ²ÖÖŸÖ´Öß úôû»Öß. ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Õ−ÖÖ ²ÖÖŸÖ´Öß úôû»Öß −Ö¾ÆüŸÖß.

1) ×¯Ö»»ÖÖ»ÖÖ —ÖÖê¯Ö »ÖÖÖ»Öß. 2) †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ ÖÖ‰ú ×¤ü»ÖÖ.
3) ´Öã»ÖÖÓ−Öß úÖ´Ö êú»Öê.
VII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖêÓ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ
²Ö−ÖÖ‡‹…
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¬ÖãóµÖÖ»ÖÖ ....... . (•ÖÖÖê)
´Öß ¬ÖãóµÖÖ»ÖÖ Öê»Öê.

1) ´Öß †»ÖÖÆüÖ²ÖÖ¤üÆæü−Ö ....... . (µÖêÖê) 2) ŸÖæ ´Ö¸üÖšüß ....... . (×¿ÖúÖê)
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ †ÓÖÖ ....... ....... . (—ÖÖ›üÖê)

ŸÖæ †ÓÖÖ —ÖÖ›üŸÖ ÆüÖêŸÖßÃÖ.
1) †Ö´Æüß ²ÖÖÖêŸÖ ...... ...... . (²ÖÃÖÖê)
2) ŸÖã´Æüß †ÖÓ²Öê ........ ...... . (ÖÖÖê)
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸ü´Öê¿Ö−Öê ±ãú»Öê ....... . (ŸÖÖê›üÖê)

¸ü´Öê¿Ö−Öê ±ãú»Öê ŸÖÖê›ü»Öß.
1) ´Ö»ÖÖ ÃÖã´Ö−Ö ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ ......... . (³Öê™üÖê)
2) ¸üÖ´Ö¸üÖ¾ÖÖÓ−Öß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ........ . (¯ÖÖÆüÖê)
4. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ×¯Ö»»ÖÓ ¤æü¬Ö ....... ....... . (×¯ÖÖê)
×¯Ö»»ÖÓ ¤æü¬Ö ¯µÖÖµÖ»Öß ÆüÖêŸÖß.
1) †Ö¯ÖÖ ›üÖëÖ¸üÖ¾Ö¸ü ....... ....... . (“Öœü)
2) ÃÖÖôêû ´Ö¸üÖšüß ....... ....... . (×¿Öú)
3) ´Öß ÃÖÖ›üß ....... ....... . (†ÖÖ)
VIII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖêÓ úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…

1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. ´Öß ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêü.
1) †Ö´Æüß ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ •ÖÖ‰.. ......................... .
2) ´Öß ¾ÖÖÖÔŸÖ µÖê‡Ô−Ö. ......................... .
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †Ö´Æüß ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ •ÖÖ‰ú. †Ö´Æüß ´ÖÓ›ü‡ÔŸÖ •ÖÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.

1) ŸÖæ ‘Ö¸üß •ÖÖ¿Öß»Ö. 2) ŸÖã´Æüß ¾ÖÖÖÔŸÖ •ÖÖ»Ö.
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê Öêôû Öêôû»µÖÖ¾Ö¸ü ‘Ö¸üß Öê»ÖÖ. ŸÖÖê Öêôû Öêôû»µÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ‘Ö¸üß Öê»ÖÖ.
1) ŸÖÖê †³µÖÖÃÖ êú»µÖÖ¾Ö¸ü ¿ÖÖôêûŸÖ Öê»ÖÖ.
2) ´Öß †³µÖÖÃÖ êú»µÖÖ¾Ö¸ü ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ.
4. ˆ¤üÖÆü¸Ö: ŸÖß †³µÖÖÃÖ êú»µÖÖ´Öãôêû ¯ÖÖÃÖ —ÖÖ»Öß. ×ŸÖ−ÖÓ †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖ.

ŸÖß ¯ÖÖÃÖ —ÖÖ»Öß.
1) ŸµÖÖ —ÖÖ›üÖ¾Ö¸ü “Öœü»µÖÖ´Öãôêû ¯Ö›ü»µÖÖ.
2) ×¯Ö»»Öæ —ÖÖ›üÖ¾Ö¸ü “Öœü»µÖÖ´Öãôêû ¯Ö›ü»ÖÓ.
5. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ×¯Ö»»Öæ ¤æü¬Ö ×¯Ö‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ £ÖÖÓ²ÖÖ.×¯Ö»»Öæ ¤æü¬Ö ×¯Ö‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ £ÖÖÓ²Öæ −ÖúÖ.

1) ŸÖã´Æüß ›üÖòŒ™ü¸ü µÖêê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ £ÖÖÓ²ÖÖ. 2) †Ö¯ÖÖ •Öê¾ÖÖ ÆüÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ £ÖÖÓ²ÖÖ.
¯ÖÖšü 18 217
IX úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖêÓ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü †−Öã“”êû¤ü ¯Öæ¸üÖ úß×•Ö‹…
úÖ»Ö ´Öß “ÖÖ¸ü ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ ‘Ö¸üß ........ (•ÖÖÖê). ÃÖ¾ÖÔ úÖ´Ö †Ö™üÖê¯Öæ−Ö ÃÖÆüÖ ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ
†³µÖÖÃÖÖ»ÖÖ ........ (²ÖÃÖÖê). ¸üÖ¡Öß ¤üÆüÖ ¾ÖÖ•Öê¯ÖµÖÕŸÖ ´Öß †³µÖÖÃÖ ......... (ú¸üÖê). ¯ÖæÖÔ
¾ÖÖ“Öæ−Ö ´Öß ......... (—ÖÖê¯ÖÖê). úÖ¸üÖ ´Ö»ÖÖ †Ö•Ö ÃÖúÖôûß ¯ÖÖ“Ö ¾ÖÖ•ÖŸÖÖ ......... ÆüÖêŸÖê.
(ˆšüÖê)
³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ´ÆüÖ•Öê úÖµÖ?

−Ö¾Öß−Ö ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ÆüÖ ‹ú ÃÖãÓ¤ü¸ü †−Öã³Ö¾Ö †ÖÆêü. ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ´ÆüÖ•Öê“Ö ŸÖß
³ÖÖÂÖÖ ²ÖÖê»ÖÖÖ·µÖÖÓ“Öß ÃÖÓÃéúŸÖß ×¿ÖúÖÓ! ¯ÖÏŸµÖêú ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ“Öê †Ö“ÖÖ¸ü, ×¾Ö“ÖÖ¸,ü ºþœüß, ÃÖ´Ö•ÖãŸÖß,
‡×ŸÖÆüÖÃÖ, ³ÖæÖÖê»Ö µÖÖÓ“ÖÓ ¯ÖÏ×ŸÖØ²Ö²Ö ³ÖÖÂÖêŸÖ †ÃÖŸÖÓ. ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ£ÖÔ ‹ÛÃú´ÖÖê »ÖÖêúÖÓ“µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ
²Ö±úÖÔ»ÖÖ •Ö¾Öôû•Ö¾Öôû ¾ÖßÃÖ ×−Ö¸üÖôêû ¿Ö²¤ü †ÖÆêüŸÖ. ²Ö±Ôú“Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ †ÖµÖãÂµÖÖ“ÖÖ †Ö¬ÖÖ¸ü †ÖÆêü.
´Ö¸üÖšüß“ÖßÆüß †¿Öß“Ö ¾Öî×¿ÖÂ™ü¶ê †ÖÆêüŸÖ. ´Ö¸üÖšüß¿Öß Æü•ÖÖ¸üÖê ¾ÖÂÖÖÕ¯ÖÖÃÖæ−Ö ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †Ö»Öê»µÖÖ
³ÖÖÂÖÖÓ“Öê ¿Ö²¤ü ×ŸÖ“µÖÖŸÖ ÃÖÖ¯Ö›üŸÖÖŸÖ. ú®Ö›ü, †¸ü²Öß-±úÖ¸üÃÖß, ‡ÓÖÏ•Öß, †Ö×Ö ØÆü¤üß µÖÖÓ“ÖÖ
×ŸÖ“µÖÖ ¿Ö²¤üÃÖÓÖÏÆüÖ¾Ö¸ü †Ö×Ö ¾ÖÖŒµÖ¸ü“Ö−Öê¾Ö¸ü ¯Ö×¸üÖÖ´Ö —ÖÖ»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ“µÖÖú›æü−Ö
úÖÆüß−ÖÖ úÖÆüß ‘Öê‰ú−Ö ´Ö¸üÖšüß−ÖÓ ŸÖê †ÖŸ´ÖÃÖÖŸÖ êú»Öê»ÖÓ †ÖÆêü. ³ÖÖÂÖÖ Æüß −Ö¤üß“µÖÖ
¯ÖÏ¾ÖÖÆüÖÃÖÖ¸üÖß †ÃÖŸÖê. µÖêÖÖ·µÖÖ Ã¡ÖÖêŸÖÖÓ−ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖ¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖ ŸÖß ÃÖ´Öé¨ü ÆüÖêŸÖê.
³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ´ÆüÖ•Öê ±úŒŸÖ ¾µÖÖú¸üÖ ×¿ÖúÖÓ“Ö −Ö¾Æêü Øú¾ÖÖ ¿Ö²¤üÃÖÓÖÏÆü ¯ÖÖšü
ú¸üÖÓÆüß −Ö¾Æêü. ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ“µÖÖ ¾ÖŸÖÔÖãúß“Öê ×−ÖµÖ´Ö ÃÖ´Ö•Ö»Öê ŸÖ¸ü“Ö ³ÖÖÂÖê“Öê ÓúÖÖê¸êü ÃÖ´Ö•ÖŸÖß»Ö.
ãúÖÖ¿Öß, ú¬Öß, ãúšêü †Ö×Ö úÃÖÓ ²ÖÖê»ÖÖµÖÖ“ÖÓ Æêü ÃÖ´Ö•ÖÖÓ ´ÆüÖ•Öê“Ö ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
†−Öã³Ö¾Ö †−Öã³Ö¾Ö
ºþœüß ºþœÍüß
ÃÖ´Ö•ÖãŸÖß ¬ÖÖ¸üÖÖ‹Ñ
¯ÖÏ×ŸÖØ²Ö²Ö ¯Ö¸ü”ûÖÑ‡Ô
²Ö±Ôú ²Ö±ÌÔú
¾Öî×¿ÖÂ™ü¶ê ×¾Ö×¿ÖÂ™üŸÖÖ‹Ñ
¾ÖÂÖÖÕ¯ÖÖÃÖæ−Ö ¾ÖÂÖÖí ÃÖê
¯Ö×¸üÖÖ´Ö †ÃÖ¸ü
¯ÖÏ¾ÖÖÆüÖÃÖÖ¸üÖß ¯ÖÏ¾ÖÖÆü •ÖîÃÖß
µÖêÖÖ·µÖÖ †Ö−Öê¾ÖÖ»Öê
±úŒŸÖ ×ÃÖ±Ôú
¯ÖÖšü ú¸üÖÓ µÖÖ¤ü ú¸ü−ÖÖ
¾ÖŸÖÔÖæú ²ÖŸÖÖÔ¾Ö
ÓúÖÖê¸êü ²ÖÖ¸üß×úµÖÖÑ, Öã×²ÖµÖÖÑ

ÃÖ´Ö•ÖŸÖß»Ö ÃÖ´Ö—ÖëÖê
ãúÖÖ¿Öß ×úÃÖÃÖê
úÃÖÓ ²ÖÖê»ÖÖµÖ“ÖÓ ŒµÖÖ ²ÖÖê»Ö−ÖÖ
†³µÖÖÃÖ

1) −Ö¾Öß−Ö ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ´ÆüÖ•Öê úÖêÖŸµÖÖ ÖÖêÂ™üß ×¿ÖúÖÓ?
2) ‹ÛÃú´ÖÖê »ÖÖêúÖÓ“µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ ²Ö±úÖÔ»ÖÖ ×úŸÖß ¿Ö²¤ü †ÖÆêüŸÖ? ŸµÖÖÓ“µÖÖ †ÖµÖãÂµÖÖ“ÖÖ
†Ö¬ÖÖ¸ü úÖµÖ †ÃÖŸÖÖê?
3) úÖêÖúÖêÖŸµÖÖ ³ÖÖÂÖÖÓ“ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÃÖÓÖÏÆüÖ¾Ö¸ü †Ö×Ö ¾ÖÖŒµÖ¸ü“Ö−Öê¾Ö¸ü ¯Ö×¸üÖÖ´Ö
—ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü?
4) ³ÖÖÂÖê“Öß ŸÖã»Ö−ÖÖ ú¿ÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü êú»Öß †ÖÆêü?
II †−Öã“”êû¤ü êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ÃÖÆüß ú£Ö−Ö ²ÖŸÖÖ‡‹…

1) ‹ÛÃú´ÖÖê »ÖÖêúÖÓ“µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ ²Ö±úÖÔ»ÖÖ ±úŒŸÖ ‹ú“Ö ¿Ö²¤ü †ÖÆêü.
2) −Ö¾Öß−Ö ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ÆüÖ ‹ú ÃÖãÓ¤ü¸ü †−Öã³Ö¾Ö †ÖÆêü.
3) ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ´ÆüÖ•Öê ±úŒŸÖ ¾µÖÖú¸üÖ ×¿ÖúÖÓ.
4) ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ ´ÆüÖ•Öê“Ö ŸÖß ³ÖÖÂÖÖ ²ÖÖê»ÖÖÖ·µÖÖÓ“Öß ÃÖÓÃéúŸÖß ×¿ÖúÖê.
III úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£Öá ¿Ö²¤ü †−Öã“”êû¤ü ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ú‹ Ö‹ Æïü…
¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ úß×•Ö‹…
(»ÖÆüÖ−Ö¯ÖÖß, Öæ¯Ö, •Öºþ¸üß, ¯ÖãÂúôû, −Ö¾Ö»Ö, †»Ößú›êü)
†Ö•Öú»Ö †−Öêú ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÓ †Ö¾Ö¿µÖú —ÖÖ»ÖÓ †ÖÆêü. ‹ÖÖªÖ»ÖÖ Öæ¯Ö ³ÖÖÂÖÖ
µÖêŸÖÖŸÖ µÖÖ“ÖÓ †Ö¿“ÖµÖÔ ¾ÖÖ™üŸÖ −ÖÖÆüß. ²ÖÖ»Ö¯ÖÖß“Ö ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ úÖ−ÖÖ¾Ö¸ü ¤üÖê−Ö ×ú¾ÖÖ ŸÖß−Ö ³ÖÖÂÖÖ
¯Ö›üŸÖÖŸÖ.
IV ×¾Ö»ÖÖê´Ö ¿Ö²¤üÖë úÖê •ÖÖê×›ü‹…

ÃÖúÖôû †−ÖÖ¾Ö¿µÖú
×•Ö¾ÖÓŸÖ •ÖÖÃŸÖ
†Ö¬Öß −ÖÓŸÖ¸ü
ú´Öß ´ÖéŸÖ
†Ö¾Ö¿µÖú ÃÖÓ¬µÖÖúÖôû
¯ÖÖšü 18 219
V 'ŸÖÖÃÖ' ¿Ö²¤ü úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú †−ÖãÃÖÖ¸ü †Öî¸ü ŸÖß−Ö ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹
×•Ö−Ö ´Öë 'ŸÖÖÃÖ' úÖ †»ÖÖ †»ÖÖ †£ÖÔ ÆüÖê…
1) ´Ö¸üÖšüß“µÖÖ ŸÖÖÃÖÖ“Öß ¾Öêôû —ÖÖ»Öß.
2) ÃÖÖšü ×´Ö×−Ö™üÖÓ“ÖÖ ‹ú ŸÖÖÃÖ †ÃÖŸÖÖê.
3) ŸµÖÖ−Öê »ÖÖæú›ü ŸÖÖÃÖ»Öê. ÖãôûÖãôûßŸÖ êú»Öê.
VI −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…
"´Ö¸üÖšüß−Öê êú»ÖÖ úÖ−Ö›üß ³ÖÏŸÖÖ¸ü " " ˆÓ²Ö¸üÖ“ÖÓ ±æú»Ö"
1) "´Ö»ÖÖ ´ÖÓ•Öæ Öæ¯Ö ×¤ü¾ÖÃÖÖŸÖ ×¤üÃÖ»Öß −ÖÖÆüß. "´Ö»ÖÖÆüß!
ŸÖß †»Ößú›êü ........... —ÖÖ»Öß †ÖÆêü.
2) ×ŸÖ“ÖÓ ´ÆüÖÖÓ ´Ö»ÖÖ úôûê−ÖÖ, ´ÖÖ—ÖÓ ´ÆüÖÖÓ ×ŸÖ»ÖÖ!
´ÆüÖŸÖÖŸÖ −ÖÖ ...........!
VII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…

1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: "´Öß †−Ö‘ÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»ÖÖ¾ÖÖÖ¸ü ‡ŸÖŒµÖÖŸÖ †−Ö‘ÖÖ“Ö †Ö»Öß."
´Öß †−Ö‘ÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»ÖÖ¾ÖÖÖ¸ü ŸÖÖê“Ö †−Ö‘ÖÖ †Ö»Öß.
1) ´Öß ¸ü´Öê¿Ö»ÖÖ ±úÖê−Ö ú¸üÖÖ¸ü ‡ŸÖŒµÖÖŸÖ ŸÖÖê ‘Ö¸üß“Ö †Ö»ÖÖ.
2) †Ö‡Ô ÃÖã¬ÖÖ»ÖÖ ›ü²ÖÖ ¯ÖÖšü¾ÖÖÖ¸ü ‡ŸÖŒµÖÖŸÖ ŸÖß“Ö •Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ ‘Ö¸üß †Ö»Öß.
3) −Ö¸êü−¦ü ÃÖã¬ÖÖ»ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ÖÖ›üßŸÖ ²ÖÃÖÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖÓÖÖÖ¸ü, ‡ŸÖŒµÖÖŸÖ ŸÖß ÃÖã¸êü−¦ü“µÖÖ
ÖÖ›üßŸÖ Öê»ÖßÃÖã¨üÖ.
4) †Ö´Æüß •Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ ²ÖÃÖÖÖ¸ü ‡ŸÖŒµÖÖŸÖ ¯ÖÖÆãüÖê †Ö»Öê.
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß †−Ö‘ÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»ÖÖ¾ÖÖÖ¸ü ŸÖÖê“Ö †−Ö‘ÖÖ †Ö»Öß.

´Öß †−Ö‘ÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê»ÖÖ¾ÖÖÖ¸ü ŸµÖÖ“Ö¾Öêôûß †−Ö‘ÖÖ †Ö»Öß.
1) ´Öß ²ÖÖÆêü¸ü •ÖÖÖÖ¸ü ŸÖÖê“Ö ´ÖÖ¸ü¯Öß™ü —ÖÖ»Öß.
2) ŸÖÖê −ÖÖ™üúÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü ŸÖÖê“Ö ÃÖã´Ö−Ö“µÖÖ ×´Ö¡ÖÖ“ÖÖ ±úÖê−Ö †Ö»ÖÖ.
3) ™Òêü−Ö ÃÖã™üÖÖ¸ü ŸÖÖê“Ö ´ÖÖêÆü−Ö ¯ÖôûŸÖ ¯ÖôûŸÖ †Ö»ÖÖ.
VIII −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ´Ö¸üÖšüß ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß, ëú¦ü, úÖÑ¯µÖã™ü¸ü, ´ÖÆüÖ−ÖÖ¸ü, −ÖÖêú¸üß, −Ö¾Ö»Ö, ¯ÖÏê´Ö, †ŸµÖÖ¾Ö¿µÖú,
“ÖÆüÖ™üôû¯ÖÖÖ, ÃÖÖ×ÆüŸµÖ, ¯Öã¸üÃúÖ¸ü, ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü, ¯ÖÏ²ÖÓ¬Ö, ÃÖÓÃéúŸÖß, ‡×ŸÖÆüÖÃÖ.
IX ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹…

´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖê“ÖÖ †Ö×Ö ú®Ö›ü ³ÖÖÂÖê“ÖÖ ŸÖÃÖÖ •Ö¾Öôû“ÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü †Ö×Ö
ú−ÖÖÔ™üú ‹ú´ÖêúÖÓ¿Öê•ÖÖ¸üß †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖÓŸÖ ²Ö¸üß“Ö ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ¤êü¾ÖÖÖ‘Öê¾ÖÖÖÆüß —ÖÖ»Öê»Öß
†ÖÆêü. ˆ¢Ö¸ü ú−ÖÖÔ™üúÖ−Öê ³ÖÖ¸üŸÖÖ»ÖÖ ¾Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ»ÖÖ †−Öêú ÖÖµÖú ×¤ü»ÖêŸÖ. ÖÓÖã²ÖÖ‡Ô
Æü−ÖÖ»Ö, ¯ÖÓ.³Öß´ÖÃÖê−Ö •ÖÖê¿Öß Æêü ŸµÖÖ¯Öîúß“Ö. −ÖÖ™ü¶¾Öê›ü¶Ö ´Ö¸üÖšüß ´Ö−ÖÖ»ÖÖ ×¯ÖÏµÖ †ÃÖ»Öê»µÖÖ
−ÖÖ™ü¶ÃÖÓÖßŸÖÖ“ÖÖ ˆÖ´Ö ú−ÖÖÔ™üú ÃÖÓÖßŸÖÖŸÖæ−Ö“Ö —ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öê ¤îü¾ÖŸÖ †ÃÖ»Öê»ÖÖ

×¾ÖšüÖê²ÖÖÆüß ú−ÖÖÔ™üúÖŸÖæ−Ö“Ö †Ö»ÖÖ. ú×¾Ö¾ÖµÖÔ –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üÖÓ−Öß ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü“Ö "úÖ−Ö›üÖ‰ú ×¾Ö÷ü»Öã
ú−ÖÖÔ™üãú, ŸÖêÖê ´Ö•Ö »ÖÖ×¾ÖµÖ»Öê ¾Öê›ãü" "´ÖÖ—ÖÖ ×¾Ö÷ü»Ö úÖ−Ö›üß †ÃÖæ−Ö ŸÖÖê ú¸üÖß ú¸üÖÖ¸üÖ
†ÖÆêü. ŸµÖÖ−Öê ´Ö»ÖÖ ¾Öê›ü »ÖÖ¾Ö»Öê †ÖÆêü." "´Ö¸üÖšüß−Öê êú»ÖÖ úÖ−Ö›üß ³ÖÏŸÖÖ¸ü, ‹úÖ“Öê ˆ¢Ö¸ü ‹úÖ
−Ö µÖê úÖ−Öß" †ÃÖÓÆüß ú¾Öß−Öê ´ÆüÖæ−Ö ÃÖÓÃÖÖ¸üÖŸÖ»ÖÖ ‹ú •ÖÖê›üß¤üÖ¸ü ú®Ö›ü †Ö×Ö ¤ãüÃÖ¸üÖ
´Ö¸üÖšüß †ÃÖê»Ö †Ö×Ö ‹úÖ−ÖÓ ²ÖÖê»Ö»Öê»ÖÓ ¤ãüÃÖ·µÖÖ»ÖÖ ÃÖ´Ö•ÖŸÖ −ÖÃÖê»Ö ŸÖ¸ü úÃÖÖ ÖÓ´ÖŸÖß¤üÖ¸ü
‘ÖÖê™ÖüôûÖ ÆüÖêŸÖÖê µÖÖ“ÖÓ ´Ö•Öê¤üÖ¸ü ¾ÖÖÔ−Ö êú»ÖÓ †ÖÆêü. ´Ö¸üÖšüß Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú‘Ö¸ü †Ö×Ö ú®Ö›ü
Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú‘Ö¸ü µÖÖÓŸÖ Öæ¯Ö ÃÖ´ÖÖ−Ö ¿Ö²¤ü †ÖÆêüŸÖ. Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖúÖ“µÖÖ ¯Ö¨üŸÖßŸÖ ¾Ö ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ“µÖÖ ÖÖêÂ™ßŸÖ
¯ÖÖ Öæ¯Ö ÃÖÖ´µÖ †ÖÆêü. ´Ö¸üüÖšüßŸÖ»µÖÖ '†Ö»µÖÖ' »ÖÖ úÖ−Ö›üßŸÖ '¿ÖãÓšüß' ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ´Ö¸üÖšüßŸÖÆüß
'ÃÖãÓšü' ¿Ö²¤ü †ÖÆêü“Ö. ¯ÖÖ ŸÖÖê ¾ÖÖôû»Öê»µÖÖ †Ö»µÖÖÃÖÖšüß. ´Ö¸üÖšüßŸÖ»Öß úÖêØ£Ö²Öß¸ü ‡£Öê 'úÖê£ÖÓ²ÖÎß'
†ÖÆêü ŸÖ¸ü ¯Ö›ü¾Öôû ¯Ö›ü¾Öôû“Ö †ÖÆêü. ¤üÖê−Æüß ³ÖÖÂÖÖÓ´Ö¬µÖê Öæ¯Ö ÃÖÓÃéúŸÖ ¿Ö²¤ü †ÖÆêüŸÖ.
‹¾Öœü ÃÖÖôêû †ÃÖæ−Ö ÃÖã¨üÖ ú®Ö›ü ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúŸÖÖ−ÖÖ ´Ö»ÖÖ •Ö› •ÖÖŸÖê †ÖÆêü.
×¤ü»»ÖßÆæü−Ö ´ÆîüÃÖæ¸ü»ÖÖ †Ö»µÖÖ¾Ö¸ü †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ´ÆîüÃÖæ¸ü Öæ¯Ö †Ö¾Ö›ü»Öê. ´ÖÖ¡Ö ‡£Öê
¸üÖ•µÖÃÖ¸üúÖ¸ü“µÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö úÖµÖÖÔ»ÖµÖÖŸÖ»Öê ²ÖÖê›ÔüÃÖË, ¸üÃŸµÖÖÓ“Öß ¾Ö ¾ÖÃÖŸµÖÖÓ“Öß −ÖÖ¾ÖÓ ¤üÖÖ×¾ÖÖÖ¸êü
ÃÖÖôêû ±ú»Öú ±úŒŸÖ ú®Ö›ü×»Ö¯ÖßŸÖ. ŸÖê ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß ´ÆüÖæ−Ö ±úÖ¸ü ¯ÖÓ“ÖÖ‡ÔŸÖ ÆüÖêŸÖê.
¾ÖÖµÖÖ¿Öß ²ÖÖê»ÖŸÖÖ−ÖÖ, ³ÖÖ•Öß¾ÖÖ»µÖÖ¿Öß ²ÖÖê»ÖŸÖÖ−ÖÖ, ‘Ö¸üÖãŸÖß −ÖÖêú¸üÖÓú›æü−Ö úÖ´ÖÓ úºþ−Ö
‘ÖêŸÖÖ−ÖÖ ÃÖÖôûßú›êü †›ü“ÖÖ“Ö †›ü“ÖÖ ÃÖÖôÓû“Ö ú®Ö›ü!.
†Öê¸ü, ú®Ö›ü³ÖÖÂÖÖ Öæ¯Ö •ÖÖê´ÖÖ−Öê ×¿ÖúÖµÖ“ÖÖ ´Öß ×−ÖÖÔµÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ †ÖÆêü. ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ
³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓÃ£ÖÖ−ÖÖŸÖæ−Ö ú®Ö›ü³ÖÖÂÖÖ×¿ÖÖÖÎú´ÖÖ“µÖÖ òúÃÖê™ËüÃÖË ×¾ÖúŸÖ ‘ÖêŸÖ»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ×¿Ö¾ÖÖµÖ
ŸµÖÖ ³ÖÖÂÖê“µÖÖ ¯ÖÖšü¶Îú´ÖÖ“Öß ¯ÖãÃŸÖêú¯ÖÖ ×¾ÖúŸÖ ‘ÖêŸÖ»Öß †ÖÆêüŸÖ. ´ÆîüÃÖæ¸ü“Öê †Ö×Ö ‹Óú¤ü¸üßŸÖ“Ö
ú−ÖÖÔ™üúÖŸÖ»Öê »ÖÖêú Öæ¯Ö ´Ö−Ö×´ÖôûÖ‰ú †Ö×Ö −ÖêÆü´Öß ´Ö¤üŸÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü †ÃÖÖÖ¸êü
†ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖ¿Öß ŸµÖÖÓ“µÖÖ“Ö ³ÖÖÂÖêŸÖ ²ÖÖê»Öæ−Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü †Ö×Ö ³ÖÖ¾Ö−ÖÖÓ“Öê †Ö¤üÖ−Ö¯ÖÏ¤üÖ−Ö ú¸üŸÖÖ
†Ö»Öê ŸÖ¸ü ×úŸÖß ”ûÖ−Ö ÆüÖê‡Ô»Ö!
XII ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹…

×¾Ö¾ÖêúÆüß−Ö ²ÖÓ¤ü¸ü
‹ú ¸üÖ•ÖÖ £ÖÖ… ˆÃÖúß ×´Ö¡ÖŸÖÖ ‹ú ²ÖÓ¤ü¸ü ÃÖê ÆüÖê Ö‡Ô… ¾ÖÆü ²ÖÓ¤ü¸ü ÃÖ¤üÖ ¸üÖ•ÖÖ êú
ÃÖÖ£Ö ¸üÆüŸÖÖ £ÖÖ… ¸üÖ•ÖÖ úÖê ¾ÖÆü ²ÖÓ¤ü¸ü ²ÖÆãüŸÖ ×¯ÖÏµÖ £ÖÖ…
‹ú ×¤ü−Ö ¸üÖ•ÖÖ êú ´ÖÓ¡Öß −Öê ÃÖÖê“ÖÖ µÖ×¤ü ˆÃÖ ²ÖÓ¤ü¸ü úÖê ¸üÖ•ÖÖ êú †ÓÖ¸üÖú úÖ
¯ÖÏ×¿ÖÖÖ ¤êü ×¤üµÖÖ •ÖÖ‹ ŸÖÖê šüßú ¸üÆêüÖÖ… ´ÖÓ¡Öß −Öê µÖÆü ²ÖÖŸÖ ¸üÖ•ÖÖ ÃÖê úÆüß… ¸üÖ•ÖÖ −Öê ÃÖÆüÂÖÔ
†¯Ö−Öß ÃÖÆü´Ö×ŸÖ ¤êü ¤üß… ´ÖÓ¡Öß −Öê ÃÖê−ÖÖ −ÖÖµÖú ÃÖê úÆüÖ ×ú ²ÖÓ¤ü¸ü úÖê ŸÖŸúÖ»Ö †ÓÖ¸üÖú úÖ
¯ÖÏ×¿ÖÖÖ ×¤üµÖÖ •ÖÖ‹… −Öú»Ö ú¸ü−Öê ´Öë ŸÖÖê ²ÖÓ¤ü¸ü ²ÖÆãüŸÖ ãú¿Ö»Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ˆÃÖ−Öê ¿Öß‘ÖÐ Æüß
¯ÖÏ×¿ÖÖÖ ¯Öæ¸üÖ ú¸ü ×»ÖµÖÖ…
†²Ö ŸÖÖê ²ÖÓ¤ü¸ü ¯Öæ¸êü ˆŸÃÖÖÆü ÃÖê ŸÖ»Ö¾ÖÖ¸ü Óú¬Öê ¯Ö¸ü ˆšüÖ‹ ¸üÖ•ÖÖ êú ÃÖÖ£Ö ¸üÆü−Öê »ÖÖÖ…
´ÖÓ¡Öß −Öê ²ÖÓ¤ü¸ü úÖê ÃÖ´Ö—ÖÖµÖÖ ×ú, ¾ÖÆü ÃÖÖ¾Ö¬ÖÖ−Öß ÃÖê ¸üÖ•ÖÖ úß ¸üÖÖ ú¸êü… •Ö²Ö ¸üÖ•ÖÖ ÃÖÖê
•ÖÖŸÖÖ ŸÖ²Ö ²ÖÓ¤ü¸ü −ÖÓÖß ŸÖ»Ö¾ÖÖ¸ü Óú¬Öê ¯Ö¸ü ¸üÖú¸ü ¸üÖ•ÖÖ êú ¯Ö»ÖÓÖ êú “ÖÖ¸üÖë †Öê¸ü “ÖŒú¸ü
»ÖÖÖŸÖÖ ¸üÆüŸÖÖ… ´ÖÓ¡Öß −Öê ²ÖÓ¤ü¸ü úÖê ÃÖ´Ö—ÖÖµÖÖ ×ú, úÖê‡Ô ³Öß ¾µÖÛŒŸÖ †Ó¤ü¸ü −Ö †Ö •ÖÖ‹… ¸üÖ•ÖÖ
¯ÖÖšü 18 221
êú úÖ ´Öë êú¾Ö»Ö ¾ÖÆüß ¾µÖÛŒŸÖ †Ö ÃÖúŸÖÖ £ÖÖ ×•ÖÃÖê †Ó¤ü¸ü †Ö−Öê úß †−Öã´Ö×ŸÖ ¤üß Ö‡Ô £Öß…
²ÖÓ¤ü¸ü úß ˆÃÖ ŸÖŸ¯Ö¸üŸÖÖ ÃÖê ¸üÖ•ÖÖ †Öî¸ü ´ÖÓ¡Öß ¤üÖê−ÖÖë ²ÖÆãüŸÖ Öã¿Ö £Öê…
‹ú ×¤ü−Ö •Ö²Ö ¸üÖ•ÖÖ ÃÖÖê ¸üÆüÖ £ÖÖ, ŸÖ²Ö ²ÖÓ¤ü¸ü −ÖÓÖß ŸÖ»Ö¾ÖÖ¸ü †¯Ö−Öê Óú¬Öê ¯Ö¸ü ¸üÖê,
¯Ö»ÖÓÖ êú “ÖÖ¸üÖë †Öê¸ü ‘Öæ´Ö-‘Öæ´Öú¸ü ¸üÖ¾ÖÖ»Öß ú¸ü−Öê »ÖÖÖ… ²ÖÓ¤ü¸ü ²ÖÆãüŸÖ ÃÖŸÖÔú ÆüÖêú¸ü
¸üÖ¾ÖÖ»Öß ú¸ü ¸üÆüÖ £ÖÖ… ŸÖ³Öß ˆÃÖ−Öê ¤êüÖÖ, ‹ú ²Ö›Íüß ÃÖß ´ÖŒÖß ¸üÖ•ÖÖ êú ×ÃÖ¸ü ¯Ö¸ü †Ö
²Öîšüß Æîü… ²ÖÓ¤ü¸ü −Öê ˆÃÖê ŸÖŸúÖ»Ö ˆ›ÍüÖ ×¤üµÖÖ… ´ÖŒÖß −ÖÖú ÃÖê ˆ›Íüú¸ü ¸üÖ•ÖÖ úß Ö¤Ôü−Ö ¯Ö¸ü
†Ö ²Öîšüß… ²ÖÖ¸ü-²ÖÖ¸ü ˆ›ÍüÖ−Öê ¯Ö¸ü ³Öß ´ÖŒÖß −Öê ¸üÖ•ÖÖ êú ¿Ö¸üß¸ü ¯Ö¸ü ²Öîšü−ÖÖ −ÖÆüà ”ûÖê›ÍüÖ… ‹ú
•ÖÖÆü ÃÖê ˆ›Íüú¸ü ¤æüÃÖ¸üß •ÖÖÆü ²Öîšü •ÖÖŸÖß… ´ÖŒÖß úß ˆÃÖ ×Æü´ÖÖúŸÖ ÃÖê ²ÖÓ¤ü¸ü úß Öß•Ö
²ÖœÍü Ö‡Ô… ˆÃÖê ´ÖŒÖß ¯Ö¸ü ÖãÃÃÖÖ †Ö ¸üÆüÖ £ÖÖ… ¾ÖÆü •µÖÖ¤üÖ Ö™ü¸ü-¯Ö™ü¸ü ú¸ü êú ¸üÖ•ÖÖ úß
−Öà¤ü ´Öë ³Öß ²ÖÖ¬ÖÖ −ÖÆüà ¯ÖÆãÑü“ÖÖ−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖÖ £ÖÖ… ‡ÃÖ×»Ö‹ ²ÖÓ¤ü¸ü−Öê ‹ú²ÖÖ¸ü ×±ú¸ü ŸÖ»Ö¾ÖÖ¸ü úß
−ÖÖú ÃÖê ´ÖŒÖß úÖê ˆ›ÍüÖµÖÖ… »Öê×ú−Ö ´ÖŒÖß ³Öß ²Ö›Íüß ×•ÖÌ§üß ×−Öú»Öß… ¾ÖÆü ×±ú¸ü †Öú¸ü
¸üÖ•ÖÖ úß Ö¤Ôü−Ö ¯Ö¸ü †Ö ²Öîšüß… †²Ö ŸÖÖê ²ÖÓ¤ü¸ü úÖ ÖãÃÃÖÖ “Ö¸ü´Ö ÃÖß´ÖÖ ¯Ö¸ü ¯ÖÆãÑü“Ö ÖµÖÖ… ‹ú
”ûÖê™üß ÃÖß ´ÖŒÖß ŸÖú ˆÃÖúÖ Æãüãú´Ö −ÖÆüà ´ÖÖ−Ö ¸üÆüß Æîü… ‡ÃÖúß µÖÆü ´Ö•ÖÖ»Ö!
²ÖÓ¤ü¸ü ÖãÃÃÖê ´Öë ¯ÖÖÖ»Ö ÆüÖê ˆšüÖ… ˆÃÖ−Öê †Ö¾Ö ¤êüÖÖ −Ö ŸÖÖ¾Ö… —Ö™ü ÃÖê †¯Ö−Öß
ŸÖ»Ö¾ÖÖ¸ü ÃÖ´ÆüÖ»Ö »Öß… ´ÖŒÖß ¯Ö¸ü ×−Ö¿ÖÖ−ÖÖ ÃÖÖ¬Ö ú¸ü ‹ú ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ¾ÖÖ¸ü ú¸ü ×¤üµÖÖ… ŸÖ»Ö¾ÖÖ¸ü
êú ¾ÖÖ¸ü ÃÖê ´ÖŒÖß ŸÖÖê ˆ›Íü Ö‡Ô ×ú−ŸÖã ¸üÖ•ÖÖ úß Ö¤Ôü−Ö ¬Ö›Íü ÃÖê †»ÖÖ ÆüÖê Ö‡Ô… ¸üÖ•ÖÖ úÖ
×“Ö»»ÖÖ−ÖÖ ÃÖã−Öú¸ü ²ÖÖÆü¸ü Ö›Íêü ÃÖÓŸÖ¸üß ³ÖßŸÖ¸ü ¤üÖî›Íêü †Ö‹… ŸÖ³Öß ¾ÖÆüÖÑ ´ÖÓ¡Öß ³Öß †Ö ¯ÖÆãÑü“ÖÖ…
²ÖÓ¤ü¸ü úß ´ÖæÖÔŸÖÖ †Öî¸ü ¸üÖ•ÖÖ úß ÆüŸµÖÖ ¤êüÖú¸ü ´ÖÓ¡Öß −Öê µÖÖë ÃÖÖê“ÖÖ, "êú¾Ö»Ö ¯ÖÏ×¿ÖÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ
ú¸ü »Öê−Öê ÃÖê úÖê‡Ô µÖÖêµÖ −ÖÆüà ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ… ˆÃÖ´Öë Ã¾ÖµÖÓ úÖ ×¾Ö¾Öêú ³Öß ÆüÖê−ÖÖ †Ö¾Ö¿µÖú Æîü…"
1. ×¾Ö.ÃÖ.ÖÖÓ›êüú¸ü - •Ö−´Ö 11-01-1898, ÃÖÖÓÖ»Öß; ´ÖéŸµÖã 2-09-1976

´Ö¸üÖšüß êú ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸ü £Öê… 'Çü¤üµÖÖ“Öß ÆüÖú' ‡−ÖúÖ ¯ÖÆü»ÖÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ Æîü… ²ÖÖê¬Ö
†Öî¸ü ˆ¤Ëü²ÖÖê¬Ö−Ö µÖê ‡−Öúß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úß ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ‹Ñ Æïü… 'ºþ¯Öú ú£ÖÖ' (†−µÖÖêÛŒŸÖ) µÖÆü
†Ö¬Öã×−Öú úÖ»Ö ´Öë ‡−ÆüÖë −Öê ×»ÖÖß… µÖÆü ‡−Ö úß ¯ÖÃÖÓ¤üß¤üÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ-×¾Ö¬ÖÖ £Öß…
'úÖÓ“Ö−Ö´ÖéÖ', '¤üÖê−Ö ¬ÖÐã¾Ö', 'ˆ»úÖ', '¤üÖê−Ö ´Ö−Öê', '¯Ö×Æü»Öê ¯ÖÏê´Ö', 'ÎúÖï“Ö¾Ö¬Ö', 'µÖµÖÖŸÖß',
†´ÖéŸÖ¾Öê»Ö' †Ö×¤ü ‡−Öêú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ Æïü… '¸ÓüúÖ“Öê ¸üÖ•µÖ' ‡−ÖúÖ ‹ú´Öê¾Ö −ÖÖ™üú Æîü…
‡−Öê '¾ÖÖµÖæ»ÖÆü¸üß', '“ÖÖÓ¤üµÖÖŸÖ', 'ÃÖÖµÖÓúÖôû', '†×¾Ö−ÖÖ¿Ö', '×ŸÖÃÖ¸üÖ ¯ÖÏÆü¸ü' †Ö×¤ü ×−Ö²ÖÓ¬Ö
ÃÖÓÖÏÆü ³Öß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æïü… 'ÃÖÖÓ•Ö¾ÖÖŸÖ', 'ÆüÃŸÖÖ“ÖÖ ¯ÖÖ‰úÃÖ', 'ú×»ÖúÖ', '¾Ö−Ö¤êü¾ÖŸÖÖ', '±ãú»Öê †Ö×Ö
¤üÖ›ü', 'Ã¡Öß †Ö×Ö ¯Öã¹ýÂÖ' †Ö×¤ü ‡−Öêú ú£ÖÖ ÃÖÓÖÏÆü ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æïü… '‹úÖ ¯ÖÖ−ÖÖ“Öß úÆüÖÖß'
µÖÆü ‡−Öúß †ÖŸ´Öú£ÖÖ Æîü… ¾Öê ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë '•Öß¾Ö−ÖÖÃÖÖšüß ú»ÖÖ' ú»ÖÖ •Öß¾Ö−Ö êú ×»Ö‹ êú
ÃÖ´Ö£ÖÔú £Öê… ‡−Öêú 'µÖµÖÖ×ŸÖ' ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úÖê ÃÖÖ×ÆüŸµÖ Öê¡ÖúÖ ÃÖ¾ÖÖì““Ö ÃÖ´´ÖÖ−Ö '–ÖÖ−Ö¯Ößšü
¯Öã¸üÃúÖ¸ü' 1974 ´Öë ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ… ¾Öê ´Ö¸üÖšüß êú '–ÖÖ−Ö¯Ößšü ¯Öã¸üÃúÖ¸ü' ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê ¯ÖÆü»Öê
»ÖêÖú Æïü… ¾Öê 1958 ´Öë ÃÖÖŸÖÖ¸üÖ ´Öë Æãü‹ †×Ö»Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ´Ö¸üÖšüß −ÖÖ™ü¶ÃÖÓ´Öê»Ö−Ö êú †Öî¸ü
1941 ´Öë ÃÖÖê»ÖÖ¯Öæ¸ü ´Öë Æãü‹ †×Ö»Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ´Ö¸üÖšüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ÃÖÓ´Öê»Ö−Ö êú †¬µÖÖ ¸üÆü “Öãêú
Æîü… ÖÖÓ›êüú¸ü•Öß ´Öæ»ÖŸÖ„ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸üü, ú£ÖÖúÖ¸ü †Öî¸ü ×−Ö²ÖÓ¬ÖúÖ¸ü êú ºþ¯Ö ´Öë •ÖÖ−Öê •ÖÖŸÖê
Æîü…
¾Öê ¯Öê¿Öê ÃÖê ×¿ÖÖú £Öê… ‡−ÆüÖê−Öë »Ö‘Öã ú£ÖÖ, ºþ¯Öú ú£ÖÖ, ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ, −ÖÖ™üú,
ú×¾ÖŸÖÖ, ¯Ö™üú£ÖÖ, ÃÖ´ÖßÖÖ, ×−Ö²ÖÓ¬Ö †Ö×¤ü ÃÖÖ×ÆüŸµÖ-×¾Ö¬ÖÖ†Öë úß ¸ü“Ö−ÖÖ úß… 1923 ´Öë '‘Ö¸ü
úÖêÖÖ“ÖÓ' ‡−Öúß ¯ÖÆü»Öß ú£ÖÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æãü‡Ô… ‡−Æëü †Ö¤ü¿ÖÔ êú ¯ÖÏ×ŸÖ †ÖúÂÖÔÖ £ÖÖ… ‡−Öêú
»ÖêÖ−Ö ´Öë †Ö¤ü¿ÖÔ, úÖ¾µÖÖŸ´ÖúŸÖÖ, Ø“ÖŸÖ−Ö¿Öß»ÖŸÖÖ, ˆ¤üÖ¸üŸÖÖ, −Ö¾Öß−ÖŸÖÖ úÖ †ÖúÂÖÔÖ,
×−ÖÃÖÖÔ¾ÖÖÔ−Ö, ×−Ö´ÖÔ»Ö¾Öé×¢Ö, ÃÖÖ´ÖÖ×•ÖúŸÖÖ †Ö×¤ü úÖ ¤ü¿ÖÔ−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡−ÆüÖë −Öê †−Öêú
−Ö¾Ö»ÖêÖúÖë úÖê ¯ÖÏÖêŸÃÖÖ×ÆüŸÖ ×úµÖÖ ŸÖ£ÖÖ ´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ×úµÖÖ… ‡−ÆüÖë−Öê 1 −ÖÖ™üú, 15
ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ, 30 ú£ÖÖÃÖÓÖÏÆü, 6 ºþ¯Öú ú£ÖÖÃÖÓÖÏÆü, 11 »Ö‘Öã×−Ö²ÖÓ¬ÖÃÖÓÖÏÆü, 12 ™üßúÖÃÖÓÖÏÆü,
21 ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü−Ö, 18 ×“Ö¡Ö¯Ö™üú£ÖÖ‹Ñ †Öî¸ü 4 ¯ÖÏúßÖÔ ¯ÖãÃŸÖëú ×»ÖÖß Æïü… ‡−Öêú »ÖêÖ−Ö úÖ
†−Öã¾ÖÖ¤ü Öã•Ö¸üÖŸÖß, ŸÖ×´Öôû †Öî¸ü ØÆü¤üß ´Öë Æãü†Ö Æîü… '”ûÖµÖÖ' '•¾ÖÖ»ÖÖ', '¤êü¾ÖŸÖÖ', 'ÃÖãÖÖ“ÖÖ
¿ÖÖê¬Ö', 'ÃÖ¸üúÖ¸üß ¯ÖÖÆãüÖê' •ÖîÃÖê ´Ö¸üÖšüß †Öî¸ü '²Ö›üß ´ÖÖÑ', 'ÃÖã³Ö¦üÖ', '¤üÖ−ÖÖ¯ÖÖ−Öß' •ÖîÃÖê ØÆü¤üß
×±ú»´ÖÖë úß ¯Ö™üú£ÖÖ‹Ñ ÖÖÓ›êüú¸ü•Öß úß £Öß… ‡−Öêú »ÖêÖ−Ö ´Öë ú»ÖÖ †Öî¸ü •Öß¾Ö−Ö úÖ ÃÖÓÖ´Ö
¯ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡−ÆüÖë−Öê 1924 ´Öë '¾Öî−ÖŸÖêµÖ' (ÃÖÖ¯ŸÖ×Æüú) úÖ ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü−Ö ×úµÖÖ £ÖÖ… ‡−Æëü
³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê 1968 ´Öë '¯Ö©³ÖãÂÖÖ' ¯Öã¸üÃúÖ¸ü ÃÖê ÃÖ´´ÖÖ×−ÖŸÖ ×úµÖÖ £ÖÖ…
2. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öß »ÖÖêúú»ÖÖ - »ÖÖêúú»ÖÖ ´Öë »ÖÖêúÃÖÖ×ÆüŸµÖ, »ÖÖêúÖßŸÖ, »ÖÖêúÃÖÓÖßŸÖ †Ö×¤ü úÖ

ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÆüÖêŸÖÖ ÆîÓ… ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ´Öë ¤êü¾Öß êú, ¾ÖÖÃÖã¤êü¾Ö êú, ¯ÖÖêŸÖ¸üÖ•Ö êú ¾ÖÖ‘µÖÖ ´Öã¸ü»Öß êú,
×¾Ö×¾Ö¬Ö ŸµÖÖêÆüÖ¸üÖë êú, úÖ−Ö²ÖÖ‡Ô êú, †Ö×¤ü¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë êú †Öî¸ü Öã»ÖÖ²ÖÖ‡Ô êú ÖßŸÖ »ÖÖêúÖßŸÖÖë êú
†ÓŸÖÖÔŸÖ †ÖŸÖê Æïü… ¯ÖÖê¾ÖÖ›üÖ, úßŸÖÔ−Ö, ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ, »ÖÖ¾ÖÖß, ³ÖÖºþ›ü, ÖÖîôûÖ »ÖÖêú−ÖÖ™ü¶,
»ÖÖêú−ÖéŸµÖ †Ö×¤ü ³Öß ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü úß »ÖÖêúú»ÖÖ ´Öë ÃÖ´ÖÖ×¾ÖÂ™ü Æïü… »ÖÖêú−ÖéŸµÖ ´Öë ±ãúÖ›üß ×—
Ö´´ÖÖ, Ø¯ÖÖÖ, ×™ü¯Ö¸üß, »Öê—Öß´Ö, ¤ü¿ÖÖ¾ÖŸÖÖ¸ü, úÖê»Öß−ÖéŸµÖ, ãúÖ²Öß−ÖéŸµÖ, ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ úÖ −ÖéŸµÖ,
ÖÖë¬Ö»Ö †Ö×¤ü úÖ ˆ»»ÖêÖ †Ö¾Ö¿µÖú Æîü… »ÖÖ¾ÖÖß †Öî¸ü ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü úß ×¾Ö¿ÖêÂÖ
»ÖÖêúú»ÖÖ Æî… ‡−Ö »ÖÖêúÖßŸÖÖë ´Öë »ÖÖêú•Öß¾Ö−Ö, »ÖÖêúÃÖÓÃéú×ŸÖ †Öî¸ü »ÖÖêú³ÖÖÂÖÖ úÖ ¤ü¿ÖÔ−Ö
ÆüÖêŸÖÖ Æîü… †−Öêú ¬ÖÖÙ´Öú †Öî¸ü ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ×¸ü¾ÖÖ•ÖÖë úÖ ‡−ÖÃÖê ¯Ö×¸ü“ÖµÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡−Ö
»ÖÖêúú»ÖÖ†Öë úÖ †Ö×¾ÖÂúÖ¸ü ¯ÖÏÃÖÓÖÖ−Öãºþ¯Ö †Öî¸ü ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ¯ÖÏúÖ¸ü úß ¾ÖêÂÖ³ÖæÂÖÖ êú ÃÖÖ£Ö
×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡−ÖúÖ †¬µÖµÖ−Ö '»ÖÖêúÃÖÖ×ÆüŸµÖ' ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ´Ö−ÖÖê¸Óü•Ö−Ö, ˆ¤Ëü²ÖÖê¬Ö−Ö,
ÃÖÓÃéú×ŸÖ¤ü¿ÖÔ−Ö, »ÖÖêú×¿ÖÖÖ †Ö×¤ü ‡−Ö »ÖÖêúú»ÖÖ†Öë êú ÆêüŸÖã Æïü…
3. ´Ö¸üÖšüß ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ - ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ ‹ú ¥ü¿µÖ-ÁÖÖ¾µÖ »ÖÖêúú»ÖÖ úÖ ¯ÖÏúÖ¸ü Æîü… ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü úß
×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ Æîü… ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ ´Öë »ÖÖ¾ÖÖß úÖ ÃÖ´ÖÖÏ ºþ¯Ö ´Öë ¤ü¿ÖÔ−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… »ÖÖ¾ÖÖß ÃÖê ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ úÖê
†ÖúÖ¸ü ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ÖÖ, Ö¾ÖôûÖ, ¿ÖéÓÖÖ×¸üú »ÖÖ¾Ö×ÖµÖÖÑ, ³Öê×¤üú »ÖÖ¾Ö×ÖµÖÖÑ, ´Öã•Ö¸üÖ
†Ö×¤ü úÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ‡ÃÖ ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æïü… ‡ÃÖ ´Öë 'ÃÖÖëÖÖ›ü¶Ö' ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… '´Öã•Ö¸üÖ' ¯Öæ¸üÖ
ÆüÖê−Öê êú ²ÖÖ¤ü ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ ÖŸ´Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… •Ö−ÖÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ úß ²ÖÖî×¨üú ³ÖæÖ ¯Öæ¸üß ú¸ü−Öê úÖ úÖ´Ö
ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ úß »ÖÖ¾ÖÖß ú¸üŸÖß Æîü… ÃÖÓÃéúŸÖ −ÖÖ™ü¶ ´Öë ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öê '³Ö¸üŸÖ¾ÖÖŒµÖ' úÖ úÖ´Ö ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖ
´Öë '´Öã•Ö¸üÖ' ú¸üŸÖÖ Æîü… ´Ö−ÖÖê¸Óü•Ö−Ö †Öî¸ü ×¿ÖÖÖ ‡ÃÖ êú ˆ§êü¿µÖ Æïü… ‡ÃÖ êú »ÖÖ¾Ö×ÖµÖÖë ´Öë
¿ÖéÓÖÖ¸ü, ¤êü¾ÖŸÖÖ†Öë úÖ ¾ÖÖÔ−Ö, †¬µÖÖŸ´Ö, ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ−Ö †Ö×¤ü úÖ †ÓŸÖ³ÖÖÔ¾Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ ´Öë
¯ÖÖšü 18 223
œüÖê»Öúß, ŸÖ²Ö»ÖÖ, ÖÓ•Ö¸üß, ™üÖôû, ‘ÖãÑÖºþ, ÆüÖ´ÖÖì×−Ö†´Ö, ŸÖãÖŸÖãÖê, ‹úŸÖÖ¸üß †Öî¸ü †−µÖ
ŸÖÖ»Ö¾ÖÖªÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 19
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“ÖÖ ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ÖÖê›ü¾ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü úß ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ×´ÖšüÖÃÖ
×¾Ö÷ü»Ö : ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö, ŸÖã—µÖÖ †Ö´ÖÓ¡ÖÖÖ¾Öºþ−Ö ´Öß ×¾Ö½ü»Ö : ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö, ŸÖã´ÆüÖ¸êü †Ö´ÖÓ¡ÖÖ ¯Ö¸ü ´Öï
´ÖÖÖ“µÖÖ ¾ÖÂÖá †ÖÃÖÖ´Ö ×±ú¸ü»ÖÖê. µÖÖ¾ÖÂÖá ŸÖæ ×¯Ö”û»Öê ÃÖÖ»Ö †ÃÖ´Ö ‘Öæ´ÖÖ… ‡ÃÖ ÃÖÖ»Ö ŸÖã´Ö
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ “Ö»Ö. •Ö¸ü ŸÖæ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü “Ö»ÖÖê. µÖ×¤ü ŸÖã´Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü Ö‹
Öê»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ŸÖã»ÖÖ Öæ¯Ö úÖÆüß ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ŸÖÖê ŸÖã´Æëü úÖ±úß ãú”û ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»ÖêÖÖ…
×´Öôêû»Ö. ´Öß −ÖÖÆüß úÖ †ÖÃÖÖ´ÖÖŸÖ êú¾ÖœÓü ´Öï−Öê −ÖÆüà †ÃÖ´Ö ´Öë úÖ±úß ãú”û ¤êüÖÖ
úÖÆüß ¯ÖÖ×Æü»ÖÓ! ²ÖÎÉ¯Öã¡Öê“ÖÓ ¯ÖÖ¡Ö ×úŸÖß ³Ö¾µÖ ²ÖÎÉ¯Öã¡Ö úÖ ¯ÖÖ™ü ×úŸÖ−ÖÖ ×¾Ö¿ÖÖ»Ö Æîü…
†ÖÆêü! •ÖÃÖÖ úÖÆüß ÃÖ´Öã¦ü“Ö! •ÖîÃÖê úÖê‡Ô ÃÖ´Öã¦ü Æüß (ÆüÖê)… úÖ´ÖµÖÖ ¤êü¾Öß
úÖ´ÖÖµÖÖ¤êü¾Öß“ÖÓ ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ´ÖÓ¤üß¸üÆüß úÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ´ÖÓ×¤ü¸ü ³Öß ¤êüÖÖ… µÖ×¤ü ãú”û
¯ÖÖ×Æü»ÖÓ. †•Öæ−Ö úÖÆüß ×¤ü¾ÖÃÖ †ÖÃÖÖ´ÖÖŸÖ †Öî¸ü ×¤ü−Ö †ÃÖ´Ö ´Öë ×²ÖŸÖÖŸÖÖ ŸÖÖê †Öî¸ü ³Öß
‘ÖÖ»Ö¾ÖŸÖÖ †Ö»Öê †ÃÖŸÖê ŸÖ¸ü †ÖÖÖß ”ûÖ−Ö †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ… ¯Ö¸ü ×±ú¸ü ³Öß ²ÖÆãüŸÖ †Ö−ÖÓ¤ü
¾ÖÖ™ü»ÖÓ †ÃÖŸÖÓ. ¯ÖÖ ŸÖ¸üßÆüß Öæ¯Ö ´Ö•ÖÖ †ÖµÖÖ… †²Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü “Ö»Ö−Öê úß ŸÖã´ÆüÖ¸üß
†Ö»Öß. †ÖŸÖÖ ŸÖã—Öß ¯ÖÖôûß-´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ²ÖÖ¸üß Æîü…
•ÖÖµÖ“Öß.
×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : †¸êü, ´Öß ´ÖãÓ²Ö‡Ô»ÖÖ †Ö×Ö ¯ÖãµÖÖ»ÖÖ ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : †¸êü! ´Öï ŸÖÖê ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Öî¸ü ¯ÖãÖê •ÖÖ
•ÖÖ‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü. “ÖãúÖ ÆæÑü…
×¾Ö÷ü»Ö : ¯ÖÖ, ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ´ÆüÖ•Öê ±úŒŸÖ ´ÖãÓ²Ö‡Ô ×¾Ö½ü»Ö : ¯Ö¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü úÖ ´ÖŸÖ»Ö²Ö ×ÃÖ±Ôú ´ÖãÓ²Ö‡Ô
†Ö×Ö ¯ÖãÖÓ −ÖÖÆüß. ŸÖã´Æüß †−µÖ ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖ»Öê µÖÖ ¯ÖãÖê −ÖÆüà Æîü… †Ö¯Ö †−µÖ ¸üÖ•µÖÖë êú
»ÖÖêú Æüß“Ö “Öæú ú¸üŸÖÖ. ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Ö×Ö ¯ÖãÖÓ »ÖÖêÖ µÖÆüß Ö»ÖŸÖß ú¸üŸÖê Æïü… †Ö¸ü †Ö¯Ö−Öê
¯ÖÖ×Æü»ÖÓ ŸÖ¸ü ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ ÃÖÖôûÖ ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Öî¸ü ¯ÖãÖê ¤êüÖÖ ŸÖÖê ÃÖ´Ö—ÖŸÖê ÆüÖê ×ú
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ. ¯ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ¯Öæ¸üÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¤êüÖ ×»ÖµÖÖ… ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ´Öë
²Ö‘ÖµÖÖÃÖÖ¸üÖÓ †ÖÖÖßÆüß Öæ¯Ö †ÖÆêü. ¤êüÖ−Öê »ÖÖµÖú †Öî¸ü ³Öß ²ÖÆãüŸÖ ãú”û Æîü…
ÃÖÓ¡µÖÖÓÃÖÖšüß •ÖÖ³Ö¸üÖŸÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÃÖ»Öê»ÖÓ ÃÖÓŸÖ¸êü êú ×»Ö‹ ¤ãü×−ÖµÖÖ ³Ö¸ü ´Öë ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü
−ÖÖÖ¯Öæ¸ü †ÖÆêü, ÃÖãÓ¤ü¸ü †Ö×Ö ×™üúÖ‰ú −ÖÖÖ¯Öã¸ü Æîü, ÃÖãÓ¤ü¸ü †Öî¸ü ×™üúÖ‰ú “ÖÖ¤ü¸üÖë êú
“ÖÖ¤ü¸üàÃÖÖšüß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÃÖÖê»ÖÖ¯Öæ¸ü †ÖÆêü, ×»Ö‹ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÃÖÖê»ÖÖ¯Öã¸ü Æîü… −ÖÖÓ¤êü›Íü úÖ
−ÖÖÓ¤êü›ü“ÖÖ Öã¹ý«üÖ¸üÖ †ÖÆêü †Ö×Ö ØÃÖ¬Öã¤ãüÖÔ“ÖÖ Öã¹ý«üÖ¸üÖ †Öî¸ü ØÃÖ¬Öã¤ãüÖÔ úÖ ÃÖÖÖ¸ü ÛÃ£ÖŸÖ
ÃÖÖÖ¸üß ×ú»»ÖÖÆüß †ÖÆêü. ×ú»ÖÖ ³Öß Æîü…
×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ´Öß µÖÖ¾ÖÂÖá •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖê ŸÖ¸ü ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : µÖ×¤ü ´Öï ‡ÃÖ ÃÖÖ»Ö •ÖÖ ÃÖúÖ ŸÖÖê
−ÖŒúß •ÖÖ‡Ô−Ö. ¯ÖÖ ŸÖæÆüß ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü •ÖÌºþ¸ü •ÖÖ‰ÑúÖÖ… ¯Ö¸ü ŸÖã´Ö ³Öß ´Öê¸êü ÃÖÖ£Ö
µÖê‰ú ¿Öú¿Öß»Ö −ÖÓ? “Ö»Ö ÃÖúÖêÖê −Ö?
¯ÖÖšü 19 225
×¾Ö÷ü»Ö : ´Ö»ÖÖ •Ö´Ö»ÖÓ ŸÖ¸ü ´Öß −ÖŒúß µÖê‡Ô−Ö. ¯ÖÖ ×¾Ö½ü»Ö : µÖ×¤ü ÃÖÓ³Ö¾Ö Æãü†Ö ŸÖÖê ´Öï •ÖÌºþ¸ü
´Ö»ÖÖ •Ö¸üß úÖÆüß úÖ¸üÖÖ´Öãôêû µÖêÖÓ ¿ÖŒµÖ — “Ö»ÖæÑÖÖ… ¯Ö¸ü µÖ×¤ü ´Öï ×úÃÖß úÖ¸üÖ −Ö “Ö»Ö
ÖÖ»ÖÓ −ÖÖÆüß ŸÖ¸üß ŸÖæ −ÖŒúß •ÖÖ. ÃÖúÖ ŸÖÖê ³Öß ŸÖã´Ö †¾Ö¿µÖ •ÖÖ−ÖÖ…
×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : †ÃÖÓ úÃÖÓ? ŸÖæ †Ö»ÖÖ −ÖÖÆüßÃÖ ŸÖ¸ü ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ‹êÃÖê îúÃÖê? ŸÖã´Ö −ÖÆüà “Ö»ÖÖêÖê ŸÖÖê
ÖÓ´ÖŸÖ µÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ¯ÖÖ ÃÖ´Ö•ÖÖ, ŸÖæ •Ö¸ü ´Ö•ÖÌÖ −ÖÆüß †Ö‹ÖÖ… ¯Ö¸ü ÃÖ´Ö—ÖÖê, µÖ×¤ü ŸÖã´Ö
µÖê‰ú ¿ÖúÖÖ¸ü“Ö −ÖÃÖ¿Öß»Ö ŸÖ¸ü ´Ö»ÖÖ “Ö»Ö Æüß −ÖÆüà ÃÖêú ŸÖÖê ´Öã—Öê ¾ÖÆüÖÑ úß ×úÃÖß
×ŸÖ£Ö»µÖÖ ‹ÖÖªÖ “ÖÖÓÖ»µÖÖ µÖÖ¡ÖÖ Óú¯Ö−Öß“ÖÖ †“”ûß µÖÖ¡ÖÖ - Óú¯Ö−Öß úÖ ¯ÖŸÖÖ ¤êü ÃÖúÖêÖê
¯Ö¢ÖÖ ¤êü‰ú ¿Öú¿Öß»Ö úÖ? ŒµÖÖ?
×¾Ö÷ü»Ö : †¸êü, úÖ −ÖÖÆüß ¤êü‰ú ¿ÖúÖÖ¸ü? ŸÖæ ×¾Ö½ü»Ö : †¸êü! ŒµÖÖë −ÖÆüà ¤êü ÃÖæÑúÖÖ? ŸÖã´Ö−Öê ´Öê¸êü
´Ö»ÖÖ †ÖÃÖÖ´Ö“µÖÖ ×±ú¸üŸÖß“µÖÖ ¾Öêôûß êú¾Öœüß †ÃÖ´Ö ³ÖÏ´ÖÖ ´Öë ´Öã—Öê ×úŸÖ−Öß ´Ö¤ü¤ü úß
´Ö¤üŸÖ êú»Öß ÆüÖêŸÖßÃÖ. •Ö¸ü ŸÖæ ´Ö»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ £Öß! µÖ×¤ü ŸÖã´Ö−Öê ´Öê¸üß ´Ö¤ü¤ü −ÖÆüà úß ÆüÖêŸÖß
êú»Öß −ÖÃÖŸÖßÃÖ ŸÖ¸ü ´Öß †ÖµÖãÂµÖÖŸÖ»µÖÖ ‹úÖ ŸÖÖê ´Öï •Öß¾Ö−Ö êú ‹ú ²Ö×œÍüµÖÖ †−Öã³Ö¾Ö ÃÖê
ÃÖãÓ¤ü¸ü †−Öã³Ö¾ÖÖ»ÖÖ ´Öãú»ÖÖê †ÃÖŸÖÖê. ¾ÖÓ×“ÖŸÖ ¸üÆü •ÖÖŸÖÖ…
×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ´ÖÖ ÃÖÖÓÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ êú¾ÆüÖ •ÖÖÖÓ ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ×±ú¸ü ²ÖŸÖÖ†Öê ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü •ÖÖ−ÖÖ ú²Ö
²Ö¸Óü ¯Ö›êü»Ö? šüßú ¸üÆêüÖÖ?
×¾Ö÷ü»Ö : ŸÖæ †ÖŸÖÖ Öê»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ¸Ÿ−ÖÖ×Ö¸üß“ÖÖ ×¾Ö½ü»Ö : ŸÖã´Ö ‡ÃÖ ÃÖ´ÖµÖ •ÖÖ†ÖêÖê ŸÖÖê ¸üŸ−ÖÖ×Ö×¸ü
ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ‰ú ¿Öú¿Öß»Ö. úÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö ÖÖ ÃÖúÖêÖê… µÖ×¤ü
³ÖÖ¦ü¯Ö¤üÖŸÖ Öê»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ»ÖÖ ³ÖÖ¤üÖë êú ´ÖÆüß−Öê ´Öë Ö‹ ŸÖÖê ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü úÖ
ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ŸÖã»ÖÖ ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ×´Öôêû»Ö. ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ŸÖã´Æëü ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»ÖêÖÖ…
»ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûúÖÓ−Öß ÃÖ´ÖÖ•Ö¯ÖÏ²ÖÖê¬Ö−ÖÖ »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×ŸÖ»Öú −Öê ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë •ÖÖÖé×ŸÖ
ÃÖÖšüß ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−Öú ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ÃÖãºþ êú»ÖÖ êú ×»Ö‹ ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−Öú ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ¿Öã¹ý
ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖÖê ŸµÖÖÓ−Öß ÃÖãºþ êú»ÖÖ −ÖÃÖŸÖÖ ŸÖ¸ü ×úµÖÖ £ÖÖ… µÖ×¤ü ˆ−ÆüÖë−Öê µÖÆü −ÖÆüà ¿Öã¹ý
•Ö−Ö•ÖÖÖéŸÖß ÆüÖê‰ú ¿Öú»Öß −ÖÃÖŸÖß. ×úµÖÖ ÆüÖêŸÖÖ ŸÖÖê •Ö−Ö •ÖÖÖé×ŸÖ −ÖÆüà ÆüÖê
ÃÖúŸÖß £Öß…
×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ÆüÖê, ŸÖê Ö¸Óü †ÖÆêü. †Ö×Ö †ÖÖÖß ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ÆüÖÑ, µÖÆü ŸÖÖê ÃÖ“Ö Æîü… ‹ú ²ÖÖŸÖ
‹ú ÃÖÖÓÖæ úÖ? ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ—µÖÖ ‹ú ×´Ö¡ÖÖ−ÖÓ †Öî¸ü ²ÖŸÖÖ‰Ñú ŒµÖÖ? ´Öã—Öê ´Öê¸êü ‹ú ×´Ö¡Ö −Öê
úôû¾Ö»ÖÓ †ÖÆêü úß, ¯ÖãµÖÖ»ÖÖ ŸÖ¸ü ‡Ô¤ü ²ÖŸÖÖµÖÖ Æîü ×ú ¯ÖãÖê ´Öë ŸÖÖê ‡Ô¤ü †Öî¸ü
†Ö×Ö ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ¤üÖê−ÆüßÆüß ÃÖÖôêû ×´Öôæû−Ö ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ¤üÖê−ÖÖë úÖê Æüß ÃÖ²Ö ×´Ö»Öú¸ü
Öæ¯Ö ˆŸÃÖÖÆüÖ−ÖÓ †Ö×Ö ‹úÖê¯µÖÖ−ÖÓ ÃÖÖ•Ö¸êü ²Ö›Íêü ˆŸÃÖÖÆ ÃÖêü †Öî¸ü ³ÖÖ‡Ô“ÖÖ¸êü ÃÖê ´Ö−ÖÖŸÖê
ú¸üŸÖÖŸÖ. Æïü…
×¾Ö÷ü»Ö : ÆüÖê. †Ö×Ö ŸÖæ ŸÖ¸ü ´ÖãÓ²Ö‡Ô»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü»ÖÓ“Ö ×¾Ö½ü»Ö : ÆüÖÑ… †Öî¸ü ŸÖã´Ö−Öê ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´Öë ¤êüÖÖ Æüß Æîü
†ÖÆêüÃÖ úß, ¾ÖÖÓ¦ü¶Ö“µÖÖ ´ÖÖ‰Óú™ü´Öê¸üß“µÖÖ ×ú ²ÖÖÓ¦üÖ úß ´ÖÖˆÓ™ü-´Öê¸üß êú ´Öê»Öê ´Öë ÃÖ²Ö
•Ö¡ÖêŸÖ ÃÖÖóµÖÖ •ÖÖŸÖà“Öê †Ö×Ö ¬Ö´ÖÖÕ“Öê •ÖÖ×ŸÖµÖÖë êú †Öî¸ü ¬Ö´ÖÖí êú »ÖÖêÖ ˆŸÃÖÖÆü ÃÖê
»ÖÖêú Öæ¯Ö ˆŸÃÖÖÆüÖ−ÖÓ ³ÖÖÖ ‘ÖêŸÖÖŸÖ. ³ÖÖÖ »ÖêŸÖê Æïü…
×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ²Ö¸Óü, úÖµÖ ¸êü, ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ŸÖã´Æüß ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : †“”ûÖ, ŒµÖÖëÓ ¸êü, †Ö¯Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ´Öë
“Öî¡Ö ¿Öã¨ü ¯ÖÏ×ŸÖ¯Ö¤êü»ÖÖ 'Öãœüß¯ÖÖ›ü¾ÖÖ' ´ÆüÖŸÖÖ “Öî¡Ö ¿ÖãŒ»Ö ¯ÖÏ×ŸÖ¯Ö¤üÖ úÖê Öã›Íüß ¯Ö›Íü¾ÖÖÑ
†Ö×Ö ŸµÖÖ×¤ü¾Ö¿Öß Öãœüß ˆ³ÖÖºþ−Ö −Ö¾Öß−Ö úÆüŸÖê Æïü †Öî¸ü ˆÃÖß ×¤ü−Ö 'Öã›Íüß' ±úÆü¸üÖú¸ü
¾ÖÂÖÖÔ“ÖÖ ¯ÖÏÖ¸Óü³Ö ú¸üŸÖÖ −Ö? −ÖµÖÖ ÃÖÖ»Ö ¯ÖÏÖ¸Óü³Ö ú¸üŸÖê Æïü −Ö?
×¾Ö÷ü»Ö : ÆüÖê ÆüÖê, †Ö¤üß ²Ö¸üÖê²Ö¸ü! ŸµÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß ŸÖæ ×¾Ö½ü»Ö : ÆüÖÑ, ÆüÖÑ, ×²Ö»ãú»Ö šüßú… ˆÃÖ ×¤ü−Ö
ãúšü»µÖÖÆüß ´Ö¸üÖšüß ´ÖÖÖÃÖÖ“µÖÖ ‘Ö¸üß µÖ×¤ü ŸÖã´Ö ×úÃÖß ´Ö¸üÖšüß †Ö¤ü´Öß êú ‘Ö¸ü
Öê»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ŸÖã»ÖÖ ÁÖßÖÓ›ü Æü´ÖÖÖÃÖ Ö‹ ŸÖÖê ŸÖã´Æëü ÁÖßÖÓ›ü ×−Ö¿“ÖµÖ Æüß ×´Ö»ÖêÖÖ…
×´Öôêû»Ö. †Ö×Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ»Öß ×¤ü¾ÖÖôûß †Öî¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ´Öë ×¤ü¾ÖÖ»Öß ³Öß ²Ö×œÍüµÖÖ
¯ÖÖ ”ûÖ−Ö †ÃÖŸÖê ÆÓü! ¯ÖæÖÔ ¯ÖÖ“Ö ×¤ü¾ÖÃÖ! ÆüÖêŸÖß Æîü… ¯Öæ¸êü ¯ÖÖÑ“Ö ×¤ü−ÖÖë ŸÖú… »Öøèü,
»ÖÖ›æü, ×“Ö¾Ö›üÖ, “Öú»µÖÖ, ÃÖÖÓ•ÖÖê·µÖÖ, ×“Ö¾Ö›ÍüÖ, “Öú»Öß, ´Ößšüß ¸üÖê™üß, Öã×—ÖµÖÖ,
ú¸Óü•µÖÖ, †−ÖÖ¸üÃÖê, ¿Öê¾Ö †ÃÖê ÖÖµÖÖ“Öê †−ÖÖ¸üÃÖê, ÃÖê¾Ö †Ö×¤ü †−Öêú ÖÖª ¯Ö¤üÖ£ÖÔ
†−Öêú ¯ÖÏúÖ¸ü. ±ú™üÖŒµÖÖÓ“Öß ÃÖãÓ¤ü¸ü (²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æîü)… µÖ×¤ü ¯Ö™üÖÖÖë úß ÃÖãÓ¤ü¸ü
†ÖŸÖÂÖ²ÖÖ•Öß †Ö×Ö ×¤ü¾µÖÖÓ“Öß †ÖúÂÖÔú †Ö×ŸÖ¿Ö²ÖÖ•Öß †Öî¸ü ¤üß¯ÖÖë úß •ÖÖ´ÖÖÖÆü™ü
¸üÖêÂÖÖÖ‡Ô •Ö¸ü ¯ÖÖÆüÖµÖ“Öß †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ŸÖã»ÖÖ ¤êüÖ−Öß ÆüÖê ŸÖÖê ŸÖã´Æëü ×¤ü¾ÖÖ»Öß ¯Ö¸ü Æüß •ÖÖ−ÖÖ
×¤ü¾ÖÖôûßŸÖ“Ö •ÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ. “ÖÖ×Æü‹…
×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ¬¾Ö−Öß ¾Ö ¾ÖÖµÖæ ¯ÖÏ¤æüÂÖÖ ú´Öß ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : µÖ×¤ü ¬¾Ö×−Ö †Öî¸ü ¾ÖÖµÖã ¯ÖÏ¤æüÂÖÖ ú´Ö
ú¸üÖµÖ“ÖÓ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ´ÖÖêšü¶Ö †Ö¾ÖÖ•ÖÖ“µÖÖ ú¸ü−ÖÖ ÆüÖê ŸÖÖê •µÖÖ¤üÖ †Ö¾ÖÖ•Ö ¾ÖÖ»Öê †Öî¸ü
†Ö×Ö •ÖÖÃŸÖ ¬Öæ¸ü ÃÖÖê›üÖÖ·µÖÖ ±ú™üÖŒµÖÖÓ¾Ö¸ü •µÖÖ¤üÖ ¬Öã†ÖÑ ”ûÖê›Íü−Öê ¾ÖÖ»Öê ¯Ö™üÖúÖë ¯Ö¸ü
²ÖÓ¤üß Æü¾Öß“Ö. †Ö×Ö ŸÖ¿Öß ŸÖß ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê ¯ÖÏ×ŸÖ²ÖÓ¬Ö »ÖÖÖ−ÖÖ Æüß “ÖÖ×Æü‹… ÃÖ¸üúÖ¸ü −Öê
‘ÖÖŸÖ»ÖßÆüß †ÖÆêü. ŸÖã»ÖÖ šüÖ‰úú †ÖÆêü −Ö? ‹êÃÖÖ ¯ÖÏ×ŸÖ²ÖÓ¬Ö »ÖÖÖµÖÖ ³Öß Æîü… ŸÖã´Æëü ´ÖÖ»Öæ´Ö
Æîü −Ö?
×¾Ö÷ü»Ö : ŸÖê ´ÖÖ¡Ö Ö¸Óü †ÖÆêü. ×¤ü¾ÖÖôûß−ÖÓŸÖ¸ü“ÖÖ ×¾Ö½ü»Ö : ¾ÖÆü ²ÖÖúß ÃÖ“Ö Æîü… ×¤ü¾ÖÖ»Öß ëú ²ÖÖ¤ü
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ»ÖÖ ´ÖÖêšüÖ ÃÖÖ ´ÆüÖ•Öê ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü úÖ ¯ÖÏ´ÖãÖ ŸµÖÖêÆüÖ¸ü Æîü ´Öú¸ü-
´Öú¸üÃÖÓÎúÖÓŸÖ. ŸµÖÖ¾Öêôûß '×ŸÖôûÖãôû' ¤êüŸÖÖŸÖ ÃÖÓÎúÖÓ×ŸÖ… ˆÃÖ ÃÖ´ÖµÖ '×ŸÖ»Ö-Öã›Íü' ¤êüŸÖê Æïü
†Ö×Ö '×ŸÖôûÖãôû ‘µÖÖ, ÖÖê›üÖÖê›ü ²ÖÖê»ÖÖ' †Öî¸ü '×ŸÖ»Ö-Öã›Íü »ÖÖê, ´ÖßšüÖ-´ÖßšüÖ ²ÖÖê»ÖÖê',
†ÃÖÓ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ¯Ö¸üÃ¯Ö¸üÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÖÓŸÖ»ÖÖ úÆüŸÖê Æïü… †Ö¯ÖÃÖß ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÖê ´Öë ú™ãüŸÖÖ
ú™ãü¯ÖÖÖ ×¾ÖÃÖºþ−Ö Ã−ÖêÆü †Ö×Ö ÖÖê›ü¾ÖÖ ³Öæ»Öú¸ü Ã−ÖêÆü †Öî¸ü ×´ÖšüÖÃÖ ²ÖœüÖ−Öê êú ×»Ö‹
¾ÖÖœü×¾ÖµÖÖÃÖÖšüß ×ŸÖôûÖãôû †ÃÖŸÖÖê. ÛÃ¡ÖµÖÖ ×ŸÖ»Ö-Öã›Íü ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ÛÃ¡ÖµÖÖÑ ‡ÃÖ ×¤ü−Ö
ŸµÖÖ×¤ü¾Ö¿Öß Æüôû¤üß ãÓúú¾ÖÖ“Öê †ÖµÖÖê•Ö−Ö Æü»¤üß-ãú´Öãú´Ö úÖ †ÖµÖÖê•Ö−Ö ú¸üŸÖß Æïü…
ú¸üŸÖÖŸÖ.
×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ´Öë ÆüÖê»Öß −ÖÆüà ´Ö−ÖÖŸÖê Æïü
×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ÆüÖêôûß ÃÖÖ•Ö¸üß ú¸üŸÖ ŒµÖÖ?
−ÖÖÆüßŸÖ úÖ?
×¾Ö½ü»Ö : ´Ö−ÖÖŸÖê Æïü −Ö… ¯Ö¸ü Æü´ÖÖ¸üß ÆüÖê»Öß ˆ¢Ö¸ü

¯ÖÖšü 19 227
×¾Ö÷ü»Ö : ú¸üŸÖÖŸÖ −ÖÓ, ¯ÖÖ †Ö´Ö“Öß ÆüÖêôûß ˆ¢Ö¸ü ³ÖÖ¸üŸÖ úß ÆüÖê»Öß ÃÖê £ÖÖê›Íüß ÃÖß ×³Ö®Ö ÆüÖêŸÖß
³ÖÖ¸üŸÖÖÓŸÖ»µÖÖ ÆüÖêôûß¯ÖêÖÖ £ÖÖê›üß¿Öß ¾ÖêÖôûß Æîü… ÆüÖê»Öß ¯Ö¸ü ¯Öæ¸ü−Ö-¯ÖÖê»Öß ²Ö−ÖÖŸÖê Æïü…
†ÃÖŸÖê. ÆüÖêôûß»ÖÖ ¯Öã¸üÖÖ“Öß ¯ÖÖêôûß †ÃÖŸÖê. ŸÖæ ŸÖã´Ö−Öê ¯Öæ¸ü−Ö-¯ÖÖê»Öß ÖÖ‡Ô Æîü ŒµÖÖ?
¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß ÖÖ»»Öß †ÖÆêüÃÖ úÖ? ×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ÆüÖÑ, ×¤ü»»Öß êú ‹ú ´Ö¸üÖšüß ×´Ö¡Ö
êú ‘Ö¸ü ´Öï ¯Öæ¸ü−Ö-¯ÖÖê»Öß úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “ÖãúÖ
×¾ÖÀ¾Ö¤üß¯Ö : ÆüÖê. ´ÖÖ—µÖÖ ×¤ü»»ÖßŸÖ»µÖÖ ‹úÖ ÆæÑü…
´Ö¸üÖšüß ×´Ö¡ÖÖú›êü ´Öß ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß“Öß “Ö¾Ö ×¾Ö½ü»Ö : “Ö»ÖÖê ×±ú¸ü, ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü “Ö»Ö−Öê úß
‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü. ŸÖîµÖÖ¸üß ¿Öã¹ý ú¸üÖê †Öî¸ü ¾ÖÆüÖÑ úß ¯Öæ¸ü−Ö
×¾Ö÷ü»Ö : “Ö»Ö ŸÖ¸ü ´ÖÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ •ÖÖµÖ“µÖÖ ¯ÖÖê»Öß úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »ÖÖê…
ŸÖµÖÖ¸üß»ÖÖ ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ ú¸ü †Ö×Ö ×ŸÖ£Ö»µÖÖ
¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß“Öß “Ö¾Ö ‘Öê.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
†Ö´ÖÓ¡ÖÖ ×−Ö´ÖÓ¡ÖÖ
²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ×´Öôêûü»Ö ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»ÖêÖÖ
êú¾ÆüœÓü úÖÆüß úÖ±úß ãú”û
³Ö¾µÖ ×¾Ö¿ÖÖ»Ö
•ÖÖ‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê •ÖÖ-“ÖãúÖ
“ÖÖ¤ü¸ü “ÖÖ¤ü¸ü
µÖê‰ú ¿ÖúÖê †Ö ÃÖú−ÖÖ
ÖÓ´ÖŸÖ ´Ö•ÖÌÖ
×±ú¸üŸÖß ¤üÖî¸üÖ, ³ÖÏ´ÖÖ
´Öãú»ÖÖê †ÃÖŸÖÖê ¾ÖÓ×“ÖŸÖ Æü−ÖÖ
ÃÖ´ÖÖ•Ö ¯ÖÏ²ÖÖê¬Ö−Ö ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú •ÖÖÖé×ŸÖ
ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−Öú ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−Öú
‹úÖê¯µÖÖ−ÖÓ ×´Ö»Ö•Öã»Öú¸ü
Öãœüß¯ÖÖ›ü¾ÖÖ ¾ÖÂÖÔ ¯ÖÏ×ŸÖ¯Ö¤üÖ, ¾ÖÂÖÔ úÖ ¯ÖÆü»ÖÖ ×¤ü−Ö
Öãœüß Öã›Íüß
Æü´ÖÖÖÃÖ •Öºþ¸ü, ×−Ö¿“ÖµÖ Æüß
ú¸Óü•µÖÖ Öã×—ÖµÖÖ
²ÖÓ¤üß ¯ÖÏ×ŸÖ²ÖÓ¬Ö
¾ÖêÖôûß †»ÖÖ
“Ö¾Ö Ã¾ÖÖ¤ü
†³µÖÖÃÖ

1) ×¾Ö÷ü»Ö−Öê †ÖÃÖÖ´Ö´Ö¬µÖê úÖµÖúÖµÖ ¯ÖÖ×Æü»Öê?
2) ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ¯ÖãµÖÖ´ÖãÓ²Ö‡Ô×¿Ö¾ÖÖµÖ ²Ö‘ÖµÖÖÃÖÖ¸üÖÓ úÖµÖúÖµÖ †ÖÆêü?
3) ³ÖÖ¦ü¯Ö¤üÖŸÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ úÖêÖŸÖÖ ˆŸÃÖ¾Ö ÃÖÖ•Ö¸üÖ ú¸üŸÖÖŸÖ?
4) ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−Öú ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö úÖêÖß ¾Ö úÖ ÃÖãºþ êú»ÖÖ?
5) ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ÃÖÖÖÓ“µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß êú»µÖÖ •ÖÖÖÖ·µÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÖÕ“Öß −ÖÖ¾Öê
ÃÖÖÓÖÖ.
6) ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖß»Ö ×¤ü¾ÖÖôûß²Ö§ü»Ö £ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖß ÃÖÖÓÖÖ.
7) 'Öãœüß¯ÖÖ›ü¾ÖÖ' ú¬Öß †ÃÖŸÖÖê? ŸµÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß úÖµÖ ú¸üŸÖÖŸÖ?
II −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖ
¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¤üÖê-¤üÖê −ÖµÖê ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
1) ²ÖÎÉ¯Öã¡Öê“ÖÓ ¯ÖÖ¡Ö ×úŸÖß ³Ö¾µÖ †ÖÆêü! (´ÖÖêšêü, ×¾ÖÃŸÖßÖÔ)
2) ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ²Ö‘ÖµÖÖÃÖÖ¸üÖÓ †ÖÖÖßÆüß Öæ¯Ö †ÖÆêü. (¯ÖÖÆüµÖÖÃÖÖ¸üÖÓ
¤üÖÖ¾ÖµÖÖÃÖÖ¸üÖÓ)
3) »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûúÖÓ−Öß ÃÖ´ÖÖ•Ö¯ÖÏ²ÖÖê¬Ö−ÖÖÃÖÖšüß ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−Öú ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ÃÖãºþ êú»ÖÖ.
(•Ö−Ö•ÖÖÖéŸÖßÃÖÖšüß, ‹úÖŸ´ÖŸÖêÃÖÖšüß)
4) ×¤ü¾ÖÖôûßŸÖ ±ú™üÖŒµÖÖÓ“Öß †ÖŸÖÂÖ²ÖÖ•Öß †ÃÖŸÖê. (×¤ü¾µÖÖÓ“Öß ¸üÖêÂÖÖÖ‡Ô, ´Ö•ÖÖ“Ö ´Ö•ÖÖ)
5) ¯ÖÏ¤æüÂÖÖ ú´Öß ú¸üµÖÖÃÖÖšüß ´ÖÖêšü¶Ö †Ö¾ÖÖ•ÖÖ“µÖÖ ±ú™üÖŒµÖÖÓ¾Ö¸ü ²ÖÓ¤üß Æü¾Öß. (•ÖÖÃŸÖ
¬Öæ¸ü ÃÖÖê›üÖÖ·µÖÖ, ¯ÖÏ¤æüÂÖÖ ¾ÖÖœü×¾ÖÖÖ·µÖÖ)
III ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †Ö¸ü •ÖÖê›üú¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

1) †Ö ... ... ÖÖ ... ºþ ...
2) ... ÆüÖ ¸üÖ ... ŸÖ
3) ²Ö ... µÖÖ ... ¸ü ...
4) ... µÖã ... ŸÖ ...
5) Ö Öê ... ... ...
6) ´ÖÖ ... ™ü ... ¸üß ...
7) Öã ... ¯ÖÖ ›ü ...
8) ... ¸ü Ö ... ...
9) ŸÖ ... ... »ÖÖ
IV −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ−Ö ¿Ö²¤üÖë úÖ “ÖµÖ−Ö úß×•Ö‹ •ÖÖê ¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ Æïü…
†ÖÃÖÖ´Ö, ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö, ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü, ²ÖÎÉ¯Öã¡ÖÖ, ´ÖÓ¤üß¸ü, ¯ÖãÖê, −ÖÖ×¿Öú, ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü, •Ö¸ü,
ÖÖ¾ÖÖŸÖ, ´ÖÖ−Ö¾ÖŸÖÖ, ×¿Öú¾ÖÖ, ÃÖÓŸÖ, –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü, ŸÖ¸ü, −ÖÖ´Ö¤êü¾Ö, ¿Öú¿Öß»Ö, ´Öãú»ÖÖê †ÃÖŸÖÖê,
¯ÖÖšü 19 229
ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²ÖÖ, ÃÖ±ú¸ü“ÖÓ¤ü, »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûú, ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ÖÖÓ¬Öß, ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö, ¤üÃÖ¸üÖ,

ú¸Óü•µÖÖ, ³Öêôû, “ÖÆüÖ, ×“Ö¾Ö›üÖ, †ÖŸÖÂÖ²ÖÖ•Öß, ¯ÖÏ¤æüÂÖÖ, ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü, †Ö‡Ô, ²ÖÖ²ÖÖ,
•Ö¸üß, ŸÖ¸üß.
V ¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆü ´Öë •ÖÖê ¿Ö²¤ü ˆÃÖ ¾ÖÖÔ úÖ −Ö ÆüÖê ˆÃÖê ¯ÖÆü“ÖÖ×−Ö‹…
1) ´ÖãÓ²Ö‡Ô, −ÖÖÖ¯Öæ¸ü, ²ÖÎÉ¯Öã¡Ö, ÃÖÖê»ÖÖ¯Öæ¸ü, ØÃÖ¬Öã¤ãüÖÔ.
2) ×¤ü¾ÖÖôûß, Öãœüß¯ÖÖ›ü¾ÖÖ, ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö, ‡Ô¤ü, ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß.
3) ±ú™üÖêú, ÃÖÖÓ•ÖÖê·µÖÖ, ú¸Óü•µÖÖ, †−ÖÖ¸üÃÖê, “Öú»µÖÖ.
4) ´Ö¸üÖšüß, ×´Ö¡Ö, ×¤ü¾ÖÖôûß, ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß, Öãœüß.
5) ÃÖãÓ¤ü¸ü, †ÖúÂÖÔú, •Ö¸ü, “ÖÖÓÖ»Öß, ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü.
VI úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ü ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖë úÖê ²ÖŸÖÖ‡‹…
1. 1) úÖ´ÖµÖÖ¤êü¾Öß, ÃÖÖ¾Ö»Öß, ÖÖ¯ÖŸÖß, ¯ÖÖÖß (´ÖÓ¤üß¸ü)
2) Ã¾Ö“”û, −ÖÖÓ¤êü›ü, −ÖÖÖ¯Öæ¸ü, −Ö¾ÖÖ, ÃÖÖê»ÖÖ¯Öæ¸ü, ØÃÖ¬Ö¤ãüÖÔ (´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü)
3) ×¤ü¾ÖÖôûß, Öãœüß¯ÖÖ›ü¾ÖÖ, ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö, †ÖÓ²ÖÖ, ‡Ô¤ü, ±ãú»Ö (¤üÃÖ¸üÖ)
4) »ÖÖ›æü, “Öú»µÖÖ, ¯ÖÖ“Ö, ÃÖÖÓ•ÖÖê·µÖÖ, ú¸Óü•µÖÖ, ±ú™üÖêú (†−ÖÖ¸üÃÖê)
5) ×“Ö¾Ö›üÖ, •ÖÖÖê, ¿Öê¾Ö, ¤ãü¯ÖÖ¸ü, ¸üÖêÂÖÖÖ‡Ô, †ÖŸÖÂÖ²ÖÖ•Öß (×¤ü¾ÖÖôûß)
VII −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë êú ×»Ö‹ ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë †Ö‹ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ ¿Ö²¤ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
ˆ−Æëü ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤üÖêÓ êú ÃÖÖ£Ö •ÖÖê×›Íü‹…
¯ÖÖ¡Ö, ´ÖÓ¤üß¸ü, µÖÖ¡ÖÖÓú¯Ö−Öß, †−Öã³Ö¾Ö, ×¤ü¾ÖÖôûß, ¸üÖêÂÖÖÖ‡Ô
(ÃÖãÓ¤ü¸ü, †ÖúÂÖÔú, ³Ö¾µÖ, “ÖÖÓÖ»Öß, ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü, ”ûÖ−Ö)
VIII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖê ÃÖÆüß Îú´Ö ´Öë ¸üÖú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: −ÖÖÆüßÃÖ, •Ö¸ü, ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ, Öê»ÖÖ, ŸÖæ, ´ÖÖ—µÖÖú›êü, ŸÖ¸ü µÖê,
ŸÖæ •Ö¸ü ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖ −ÖÖÆüßÃÖ ŸÖ¸ü ´ÖÖ—µÖÖú›êü µÖê.
1) †Ö»ÖÖ, •Ö¸ü, ¯Ö×Æü»ÖÖ, ¯Öêœêü, ´Öß, ŸÖ¸,ü −ÖÓ²Ö¸ü, ´ÖÖ—ÖÖ, ¾ÖÖ™üß−Ö,
2) ÃÖã¼üß, •Ö¸ü, µÖê‡−Ô Ö, ŸÖ¸,ü ¿ÖÖôêû»ÖÖ, ×´ÖôûÖ»Öß, ŸÖã´Ö“µÖÖú›êü, ´Öß,
3) ²ÖÖÖêŸÖ, −ÖÖÆüß, »Ö¾Öú¸ü, •Ö¸üß, ŸÖ¸üß, ‘Ö¸üß, †Ö¯ÖÖ, ŸÖæ, †Ö»ÖÖÃÖ, •ÖÖÖÖ¸ü
4) ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ−Öê, †³µÖÖÃÖ, •Ö¸ü, ¯Ö¸üßÖêŸÖ, −ÖÖÆüß, −ÖÖÆüß, ˆ¢Ö´Ö, ×´ÖôûÖÖ¸ü, µÖ¿Ö, ŸÖ¸,
üêú»ÖÖ, ŸµÖÖ»ÖÖ
5) ×¯ÖÓú, •Ö¸,ü ¯ÖÖ‰úÃÖ, µÖêŸÖß»Ö, “ÖÖÓÖ»Öß, ŸÖ¸ü, ¯Ö›ü»ÖÖ, ³Ö¸ü¯Öæ¸ü,
IX úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£ÖÔú ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü
úß×•Ö‹…
1) ´Öß ÃÖÓ¯ÖæÖÔ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ......... . (¤êüÖ “ÖãúÖ ÆæÑü…)
2) ŸÖæ ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ......... . (Öê»Ö ÃÖúÖêÖê ŒµÖÖ?)
3) ×¾Ö•ÖµÖ−Öê ŸÖÖ•Ö´ÖÆüÖ»Ö ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ −ÖÃÖŸÖÖ ŸÖ¸ü ŸÖÖê •Öß¾Ö−ÖÖŸÖß»Ö ‹úÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü

†−Öã³Ö¾ÖÖ»ÖÖ ....... . (¾ÖÓ×“ÖŸÖ ¸üÆü •ÖÖŸÖÖ…)
4) ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ÃÖÖôêû ÃÖÖ ˆŸÃÖÖÆüÖ−Öê ......... . (´Ö−ÖÖŸÖê Æïü…)
5) ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ŸÖæ ÃÖÖÖ¸üß ×ú»»ÖÖÆüß ........ . (¤êüÖ ÃÖúÖêÖê)
IX ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖêÂšüú ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¿Ö²¤ü “Öã−Öú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü
úß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ Æêü úÖ´Ö úºþ......... . (¿Öêú»Ö, ¿ÖúŸÖß»Ö, ¿ÖúŸÖÖêÃÖ)
ŸÖæ Æêü úÖ´Ö úºþ ¿ÖúŸÖÖêÃÖ.
1) ´Öß µÖÖ¾ÖÂÖá ÖÖµÖÖ“µÖÖ Œ»ÖÖÃÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú ........ −ÖÖÆüß. (¿ÖúÖÖ¸ü, ¿Öêú»Ö,
¿ÖúŸÖÖê)
2) ¸üÖÆãü»Ö, ŸÖã—ÖÖ ¯ÖãµÖÖŸÖß»Ö ¯Ö¢ÖÖ úôû¾Öæ ......... úÖµÖ? (¿ÖúŸÖê, ¿ÖúŸÖÖê,
¿Öú¿Öß»Ö)
3) ÃÖÖµÖ»Öß †Ö•ÖÖ¸ü¯ÖÖÖ´Öãôêû Ã¯Ö¬ÖìŸÖ ³ÖÖÖ ‘Öê‰ú ........ −ÖÖÆüß. (¿ÖúŸÖê, ¿Öú»Öß,
¿ÖúŸÖß»Ö)
4) úÂ™ü êú»µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ µÖ¿Ö ×´Öôæû ........ −ÖÖÆüß. (¿ÖúŸÖ, ¿Öú¿Öß»Ö, ¿ÖúŸÖÖê)
5) ×«üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúÖÖ¸êü ×¾ÖªÖ£Öá ¾µÖÖú¸üÖÖŸÖ “ÖãúÖ úºþ ....... . (¿ÖúŸÖê,
¿ÖúÖÖ¸ü, ¿ÖúŸÖÖŸÖ)
X ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‡‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: •Ö¸ü ŸÖæ †Ö»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ´Öß µÖê‡Ô−Ö.
•Ö¸ü ŸÖæ †Ö»ÖÖ −ÖÖÆüßÃÖ ŸÖ¸ü ´Öß µÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.
1) •Ö¸ü ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ−Öê †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖ ŸÖ¸ü ŸÖÖê ˆ¢ÖßÖÔ (¯ÖÖÃÖ) ÆüÖê‡Ô»Ö.
2) ¯ÖÏŸµÖêúÖ−Öê ¯ÖÏµÖŸ−Ö êú»Öê ŸÖ¸ü µÖ¿Ö ×´Öôêû»Ö.
3) ´Öã»ÖÖÓ−Öß †Ö‡Ô¾Ö›üß»ÖÖÓ“ÖÓ ‹êú»ÖÓ ŸÖ¸ü ŸµÖÖÓ“ÖÓ ú»µÖÖÖ ÆüÖê‡Ô»Ö.
4) •Ö¸ü †Ö¯ÖÖ Ã¾Ö“”û ¸üÖ×Æü»ÖÖê, ŸÖ¸ü †Ö¯Ö»Öê †Ö¸üÖê µÖ “ÖÖÓÖ»Öê ¸üÖÆüß»Ö.
5) •Ö¸ü ´Ö−Ö ¯ÖÖ¾Ö−Ö †ÃÖê»Ö, ŸÖ¸ü ‡ÔÀ¾Ö¸üÖ“Öê ¤ü¿ÖÔ−Ö ÆüÖê‡Ô»Ö.
XI '•Ö¸ü...ŸÖ¸ü', '•Ö¸üß...ŸÖ¸üß' •ÖîÃÖê ¿ÖŸÖÔÃÖæ“Öú ¿Ö²¤üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ŸÖß−Ö-ŸÖß−Ö −ÖµÖê ¾ÖÖŒµÖ
²Ö−ÖÖ‡‹…
XII ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖ •ÖÖê›Íüß úÖê ×´Ö»ÖÖú¸ü ‹ú-‹úú ¾ÖÖŒµÖ
²Ö−ÖÖ‡Ô‹…
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ µÖê¿Öß»Ö. ´Öß µÖê‡−Ô Ö.
•Ö¸ü ŸÖæ µÖê¿Öß»Ö ŸÖ¸ü ´Öß µÖê‡Ô−Ö.
1) ´Öß ´ÆîüÃÖæ¸ü´Ö¬µÖê ¸üÖÆüß−Ö. ´Öß ¾ÖéÓ¤üÖ¾Ö−Ö ÖÖ›Ôü−Ö ¯ÖÖÆüß−Ö.
2) ´Ö»ÖÖ ²Ö×ÖÃÖ ×´Öôêû»Ö. ´Öß ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ ¯Öêœêü ¤êü‡Ô−Ö.
¯ÖÖšü 19 231
3) ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ−Ö ú¸üŸÖß»Ö. ŸÖêê úÖ´Ö »Ö¾Öú¸ü ÆüÖê‡Ô»Ö.

2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖß ÖÖŸÖ †ÖÆêü. ŸÖæ ‹êú.
•Ö¸ü ŸÖß ÖÖŸÖ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ŸÖæ ‹êú.
1) ŸÖß ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß ú¸üŸÖê †ÖÆêü. ŸÖæ ²ÖÖÃÖãÓ¤üß ú¸ü.
2) ŸÖÖê ¤æü¬Ö †ÖÖŸÖÖê †ÖÆêü. ŸÖæ “ÖÆüÖ ú¸ü.
3) ŸÖê ¿ÖêŒÃÖ×¯Ö†¸ü¾Ö¸ü ×»Ö×ÆüŸÖ †ÖÆêüŸÖ. ŸÖæ úÖ×»Ö¤üÖÃÖÖ¾Ö¸ü ×»ÖÆüßü.
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ×ŸÖ»ÖÖ ×»ÖÆüÖµÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ×ŸÖ»ÖÖ ×»ÖÆæü ¤êü.

•Ö¸ü ×ŸÖ»ÖÖ ×»ÖÆüÖµÖ“ÖÓ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ×ŸÖ»ÖÖ ×»ÖÆæü ¤êü.
1) ŸµÖÖÓ−ÖÖ −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üÖµÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ−ÖÖ −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö úºþ ¤ê.
2) †ÖŸÖÖ ×¾Ö•ÖµÖ»ÖÖ ÖêôûÖµÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ŸµÖÖ»ÖÖ Öêôæû ¤êü.
3) ÖßŸÖÖ †Ö×Ö ÃÖã−ÖßŸÖÖ»ÖÖ ÃÖÆü»Öß»ÖÖ •ÖÖµÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ÃÖÆü»Öß»ÖÖ •ÖÖ‰ú ¤êü.
4. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ ÖêôûÖÖ¸ü −ÖÖÆüßÃÖ. ´Öß ÖêôûÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.

•Ö¸ü ŸÖæ ÖêôûÖÖ¸ü −ÖÖÆüßÃÖ ŸÖ¸ü ´Öß ÖêôûÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.
1) ×−Ö»Öê¿Ö ×“Ö¡Ö¯Ö™üÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. ×−ÖŸÖß−ÖÃÖã¨üÖ •ÖÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.
2) ŸÖã´Æüß ŸÖê úÖ´Ö ú¸üÖÖ¸ü −ÖÖÆüßŸÖ. ŸÖÖê¯ÖÖ ŸÖê úÖ´Ö ú¸üÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.
3) ×¿ÖÖú ×¾ÖªÖ£ÖÖÕ−ÖÖ ¸üÖÖÖ¾ÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüßŸÖ. ×¾ÖªÖ£Öá †³µÖÖÃÖ ú¸üÖÖ¸ü −ÖÖÆüßŸÖ.
5. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ ´Ö»ÖÖ ŸÖê úÖ´Ö ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»Öê −ÖÖÆüß. ´Öß ŸÖê úÖ´Ö êú»Öê −ÖÖÆüß.
•Ö¸ü ŸÖæ ´Ö»ÖÖ ŸÖê úÖ´Ö ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»Öê †ÃÖŸÖê ŸÖ¸ü ´Öß ŸÖê êú»Öê †ÃÖŸÖê.
1) ŸÖæ ´Ö»ÖÖ ²ÖÖê»Ö¾Ö»Öê −ÖÖÆüßÃÖ. ´Öß †Ö»ÖÖê −ÖÖÆüß.
2) ´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üÖŸÖ Öê»ÖÖê −ÖÖÆüß. ´Öß ±úôêû ¾Ö ³ÖÖ•Öß †ÖÖ»Öß −ÖÖÆüß.
3) ŸÖß '−Öê™ü' “Öß ¯Ö¸üßÖÖ ˆ¢ÖßÖÔ —ÖÖ»Öß −ÖÖÆüß. ŸÖß ¯ÖÏÖ¬µÖÖ¯Öú —ÖÖ»Öß −ÖÖÆüß.
¯Ö×œü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹…

´Ö¸üÖšüß úÖ¾µÖÖ“ÖÓ †¬µÖµÖ−Ö ú¸üÖµÖ“ÖÓ ŸÖ¸ü ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üß¯ÖÖÃÖæ−Ö ú¸üÖµÖ»ÖÖ Æü¾Öß.
–ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üßúŸÖì –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü Æêü •ÖÃÖê £ÖÖê¸ü ú¾Öß ÆüÖêŸÖê, ŸÖÃÖê“Ö ŸÖê ´ÖÆüÖ−ÖË Ø“ÖŸÖú ¯ÖÖ ÆüÖêŸÖê.
–ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üß“Öß úÖ¾µÖÖŸ´ÖúŸÖÖ †•ÖÖê›ü †ÖÆêü. •Ö¸ü ÁÖêÂšüŸÖê“µÖÖ †Ö¬ÖÖ¸üÖ¾Ö¸ü •ÖÖÖŸÖ»µÖÖ ÃÖÖóµÖÖ
ÃÖÖ×ÆüŸµÖéúŸÖà“Öß µÖÖ¤üß ú¸üÖµÖ“ÖÓ šü¸ü¾Ö»ÖÓ, ŸÖ¸ü –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üß“ÖÓ Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö×Æü»µÖÖ ¤üÆüÖŸÖ“Ö †ÃÖê»Ö.
–ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üÖÓ“Öê ¾Ö›üß»Ö ×¾Ö÷ü»Ö¯ÖÓŸÖ. ŸµÖÖÓ−Öß ŸÖÖ¹ýµÖÖŸÖ ÃÖÓ−µÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ¯ÖÖ
−ÖÓŸÖ¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ ÖãºÓþ“µÖÖ †Ö–Öê¾Öºþ−Ö ŸµÖÖÓ−Öß ¯Öã−ÆüÖ ÖéÆüÃ£ÖÖÁÖ´ÖÖŸÖ ¯ÖÏ¾Öê¿Ö êú»ÖÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû
×“Ö›ü»Öê»µÖÖ ¹ýœüß¾ÖÖªÖÓ−Öß ŸµÖÖÓ“ÖÖ ¾Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ ãú™ãÓü²ÖÖ“ÖÖ Öæ¯Ö ”ûôû êú»ÖÖ. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¾ÖÖôûßŸÖ
™üÖú»ÖÓ. †Öê¸ü, ×¾Ö÷ü»Ö¯ÖÓŸÖ ¾Ö ŸµÖÖÓ“Öß ¯ÖŸ−Öß µÖÖ ¤üÖê‘ÖÖÓ−ÖßÆüß •Ö»ÖÃÖ´ÖÖ¬Öß ‘ÖêŸÖ»Öß. –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü ¾Ö
ŸµÖÖÓ“Öß ³ÖÖ¾ÖÓ›Óü ¯ÖÖê¸üúß —ÖÖ»Öß. –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü •Ö¸üß µÖÖ ÃÖÖóµÖÖ ú™æü †−Öã³Ö¾ÖÖÓŸÖæ−Ö Öê»Öê ÆüÖêŸÖê ŸÖ¸üß
ŸµÖÖÓ−Öß †´ÖéŸÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ ´Ö¬Öã¸ü ¾ÖÖ’Ëû´ÖµÖÖ“Öß ×−ÖÙ´ÖŸÖß êú»Öß. ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ¾ÖÖ“Öú –
ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üß´Ö¬Ö»µÖÖ ÖÆü−Ö ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ−ÖÖ»ÖÖ ÃÖ´Ö•Öæ ¿Öú»ÖÖ −ÖÖÆüß, ŸÖ¸üß ×ŸÖ“µÖÖŸÖ»ÖÖ ¸üÃÖÖôû¯ÖÖÖ

ŸµÖÖ“µÖÖ Çü¤üµÖÖ»ÖÖ ×³Ö›üŸÖÖê.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
£ÖÖê¸ü ´ÖÆüÖ−Ö
úÖ¾µÖÖŸ´ÖúŸÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ úÖ ³ÖÖ¾Ö
†•ÖÖê›ü ²Öê•ÖÖê›Íü
µÖÖ¤üß ÃÖæ“Öß ²Ö−ÖÖ−ÖÖ
×“Ö›ü»Öê»µÖÖ ×“ÖœÍêü üÆãü‹
¹ýœüß¾ÖÖ¤üß ¹ý×œÍü¾ÖÖ¤üß
”ûôû ú¸üÖê ŸÖú»Öß±ú ¤êü−ÖÖ
¾ÖÖôûßŸÖ ™üÖúÖê ²Ö×ÆüÂéúŸÖ ú¸ü−ÖÖ
¯ÖÖê¸üúß †−ÖÖ£Ö
¸üÃÖÖôû¯ÖÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ úÖ ¸üÃÖ
Çü¤üµÖÖ»ÖÖ ×³Ö›üÖê Çü¤üµÖ ”æû »Öê−ÖÖ
†³µÖÖÃÖ
I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¤üß×•Ö‹…

1) –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üß úÖêÖß ×»Ö×Æü»Öß?
2) –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üÖÓ“µÖÖ ¾Ö×›ü»ÖÖÓ“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ ÆüÖêŸÖÓ?
3) ¹ýœüß¾ÖÖªÖÓ−Öß ŸµÖÖÓ“ÖÖ ”ûôû úÖ êú»ÖÖ?
4) ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ´ÖÖÖÃÖÖ»ÖÖ –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸üßŸÖ»ÖÓ ÖÆü−Ö ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ−Ö ÃÖ´Ö•Ö»ÖÓ −ÖÖÆüß, ŸÖ¸üß
ŸµÖÖÓŸÖ»ÖÓ úÖµÖ †Ö¾Ö›üŸÖÓ?
5) •ÖÖÖŸÖ»µÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖéúŸÖà“Öß ÁÖêÂšüŸÖê“µÖÖ †Ö¬ÖÖ¸üÖ¾Ö¸ü µÖÖ¤üß ú¸üÖµÖ“ÖÓ šü¸ü¾Ö»ÖÓ ŸÖ¸ü
úÖµÖ ÆüÖê‡Ô»Ö?
II ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †Ö¸ü •ÖÖê›üú¸ü ¿Ö²¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

1) † ... µÖ ...
2) ... −Öê À¾Ö ... ... ŸÖì
3) Öé Æü ... ÁÖ ... ŸÖ
4) ºþ œüß ... ... −Öß
5) ¾ÖÖ ... ´Ö µÖÖ ...
¯ÖÖšü 19 233
III −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤üÖë ´Öë ÃÖê ¯ÖÖšü (¯Ö×œü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹) ´Öë †Ö‹ ¿Ö²¤üÖë úÖê ¯ÖÆü“ÖÖ×−Ö‹ †Öî¸ü
²ÖŸÖÖ‡‹…
úÖ¾µÖÖ“ÖÓ, ú£Öê“ÖÓ, †¬µÖµÖ−Ö, ú¾Öß, Ø“ÖŸÖú, ×¾Ö÷ü»Ö¯ÖÓŸÖ, ×¿ÖÖú, ÃÖÓ−µÖÖÃÖ¬Ö´ÖÔ ²Ö×ÆüÖß,
¯ÖŸ−Öß, ×ŸÖÖ™ü, ´Ö¬Öã¸ü, ˆ¤üÖ¸üŸÖÖ, ¸üÃÖÖôû¯ÖÖÖ, Çü¤üµÖÖ»ÖÖ.
IV ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹…

¤üÖê−Ö †ÖŒ™üÖê²Ö¸ü ÆüÖ ×¤ü¾ÖÃÖ ÃÖÓ¯ÖæÖÔ ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ 'ÖÖÓ¬Öß •ÖµÖÓŸÖß' ´ÆüÖæ−Ö ÃÖÖ•Ö¸üÖ
ú¸üŸÖÖŸÖ. ÆüÖ ‹ú ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÖ ¸üÖÂ™ÒüßµÖ ÃÖÖ †ÖÆêü. µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß †Ö´Ö“µÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ †−Öêú ˆ¢Ö´Ö
úÖµÖÔÎú´Ö ÃÖÖ•Ö¸êü ú¸üŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ“ÖÖ ´Öß †−Öêú¤üÖ †−Öã³Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü. ÖÖÓ¬Öß
•ÖµÖÓŸÖß»ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ×¾ÖªÖ£Öá ¾Ö ×¿ÖÖú ÃÖ³ÖÖÖéÆüÖŸÖ •Ö´ÖŸÖÖŸÖ. ¾µÖÖÃÖ¯ÖßšüÖ¾Ö¸ü ÖÖÓ¬Öß•Öà“Öß ¯ÖÏ×ŸÖ´ÖÖ
Øú¾ÖÖ ±úÖê™üÖê šêü¾Ö»Öê»ÖÖ †ÃÖŸÖÖê. ŸµÖÖ»ÖÖ ¯ÖÏ´ÖãÖ ¯ÖÖÆãüÖê ¾Ö ´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú ¯ÖãÂ¯ÖÆüÖ¸ü ¾Ö ÖÖ¤üß“Öß
´ÖÖôû †¯ÖÔÖ ú¸üŸÖÖŸÖ. úÖµÖÔÎú´ÖÖ“Öß ÃÖãºþ¾ÖÖŸÖ ÖÖÓ¬Öß•Öà“µÖÖ '¾ÖîÂÖ¾Ö •Ö−Ö ŸÖÖê ŸÖêÖê ú×Æü‹' µÖÖ
¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ³Ö•Ö−ÖÖ−Öê ÆüÖêŸÖê. ´Ö¸üÖšüß“Öê ×¿ÖÖú Ã¾ÖÖÖŸÖ¯Ö¸ü ³ÖÖÂÖÖ ú¸üŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ¯ÖÏ´ÖãÖ
¯ÖÖÆãüÖê ÖÖÓ¬Öß•Öà“µÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖÓ¾Ö¸ü ¾Ö úÖµÖÔúŸÖéÔŸ¾ÖÖ¾Ö¸ü ¾µÖÖµÖÖ−Ö ¤êüŸÖÖŸÖ. •Ö¸ü †Ö¯ÖÖ Æêü
¾µÖÖµÖÖ−Ö ‹êú»Öê ŸÖ¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ –ÖÖ−ÖÖŸÖ ³Ö¸ü ¯Ö›üŸÖê. ´ÆüÖæ−Ö ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ Æêü ¾µÖÖµÖÖ−Ö »ÖÖ¯Öæ¾ÖÔú
‹êúŸÖÖŸÖ. úÖÆüß ×¾ÖªÖ£Öá ¯ÖÏ¿−Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ †Ö×Ö ¯ÖÏ´ÖãÖ ¯ÖÖÆãüÖê ŸµÖÖ»ÖÖ ˆ¢Ö¸êü ¤êüŸÖÖŸÖ. µÖÖ
“Ö“Öì−ÖÓŸÖ¸ü ×¾ÖªÖ£Öá †Ö¯Ö»Öê úÖµÖÔÎú´Ö ÃÖÖ¤ü¸ü ú¸üŸÖÖŸÖ. ¤êü¿Ö³ÖŒŸÖß¯Ö¸ü ÖßŸÖê, ÖÖÓ¬Öß•Öà“Öß ³Ö•Ö−Öê
´ÆüÖŸÖÖŸÖ. ÖÖÓ¬Öß•Öà“µÖÖ •Öß¾Ö−ÖÖ¾Ö¸üß»Ö ¯ÖÏÃÖÓÖÖÓ“Öê −ÖÖ™ü¶ºþ¯ÖÖÓŸÖ¸ü ÃÖÖ¤ü¸ü ú¸üŸÖÖŸÖ. ÖÖÓ¬Öß•Öà“µÖÖ
¾Ö ÖÖÓ¬Öß•Öà×¾ÖÂÖµÖß“µÖÖ ÖÏÓ£ÖÖÓ“Öê ¾ÖÖ“Ö−Ö ×¾ÖªÖ£Öá ú¸üŸÖÖŸÖ. úÖÆüß ×¿ÖÖú '´ÖÖ—Öê ÃÖŸµÖÖ“Öê
¯ÖÏµÖÖêÖ' µÖÖ ÖÖÓ¬Öß•Öà“µÖÖ †ÖŸ´Öú£Öê“Öê ¾ÖÖ“Ö−Ö ú¸üŸÖÖŸÖ. •Ö¸ü ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öß ‡“”ûÖ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ŸÖê
ÃÖã¨üÖ ÖÖÓ¬Öß•Öà²Ö§ü»Ö ²ÖÖê»Öæ ¿ÖúŸÖÖŸÖ. ´Öß ¤êüÖß»Ö †−Öêú¤üÖ †ÃÖê ²ÖÖê»Öæ−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü.
µÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú †¬µÖÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ú¸üŸÖÖŸÖ. µÖÖ×−Ö×´Ö¢ÖÖ−Öê ÆüÖêÖÖ·µÖÖ ÃÖæŸÖúŸÖÖ‡Ô“µÖÖ
Ã¯Ö¬ÖìŸÖ ´Ö»ÖÖ †−Öêú¤üÖ ¯ÖÖ×¸üŸÖÖê×ÂÖêúÆüß ×´ÖôûÖ»Öß †ÖÆêüŸÖ. úÖµÖÔÎú´ÖÖ“µÖÖ ¿Öê¾Ö™üß ØÆü¤üß“Öê
×¿ÖÖú †Ö³ÖÖ¸ü¯ÖÏ¤ü¿ÖÔ−Ö ú¸üŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ÃÖ¾ÖÔ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−ÖÖ ÖÖ‰ú ¾ÖÖ™üŸÖÖŸÖ. ¿Öê¾Ö™üß
ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ¸üÖÂ™ÒüÖßŸÖ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ ×¤ü¾Ö¿Öß †Ö¯ÖÖ •Ö¸ü Öî¸üÆü•Ö¸ü ¸üÖ×Æü»ÖÖê ŸÖ¸ü µÖÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü
úÖµÖÔÎú´ÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ−Ö, ¾µÖÖµÖÖ−ÖÖÓ¯ÖÖÃÖæ−Ö †Ö¯ÖÖ ¾ÖÓ×“ÖŸÖ ¸üÖÆüÖŸÖÖê. ¸üÖÂ™Òü×¯ÖŸÖÖ ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ÖÖÓ¬Öà−Öß
ÃÖŸµÖ ¾Ö †ØÆüÃÖÖ Æüß ŸÖ¢¾Öê ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»Öß †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖÓ−Öß ×¤ü»Öê»ÖÖ 'Öê›ü¶Öú›êü “Ö»ÖÖ' ÆüÖ ÃÖÓ¤êü¿Ö
†Ö•ÖÆüß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †ÖÆêü. ÖÖÓ¬Öß•Öß ÃÖÖ¬µÖÖ ÃÖÖê¯µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ Öæ¯Ö ˆ““Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¾Ö ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ−Ö
´ÖÖÓ›üŸÖÖŸÖ. •Ö¸ü †Ö¯ÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ŸÖŸ¾ÖÖÓ−ÖãÃÖÖ¸ü •ÖÖ»ÖÖê ŸÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖ •ÖÖÖ“Öê −ÖêŸÖéŸ¾Ö úºþ ¿Öêú»Ö.
V ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹…

´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ´Öë ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ²Ö›Íüß ¬Öæ´Ö¬ÖÖ´Ö ÃÖê ´Ö−ÖÖŸÖê Æîü… µÖÆü ¯Ö¾ÖÔ ³ÖÖ¤üÖë úß ¿ÖãŒ»Ö
“ÖŸÖã£Öá ÃÖê »Öêú¸ü “ÖŸÖã¤Ôü¿Öß ŸÖú ´Ö−ÖÖŸÖê Æîü… ¤üÃÖ ×¤ü−ÖÖë ŸÖú Æü¸ü •ÖÖÆü ÃÖÖ×ÆüŸµÖ, ÃÖÓÖßŸÖ †Öî¸ü
ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú úÖµÖÔÎú´ÖÖë úß ¬Öæ´Ö ÆüÖêŸÖß Æîü… ÖÖê¿Ö•Öß úß ¯ÖÏ×ŸÖ´ÖÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ ºþ¯Ö ÃÖê ŸÖîµÖÖ¸ü ×ú‹
Ö‹ ¯ÖÓ›üÖ»ÖÖë ´Öë ¸üÖŸÖê Æîü… ¯ÖÓ›üÖ»ÖÖë úÖê Öæ²Ö ÃÖ•ÖÖŸÖê Æïü… —ÖÖÑ×úµÖÖÑ ¤êüÖ−Öê êú ×»Ö‹ »ÖÖêÖÖë úß
³Öß›Íü ˆ´Ö›ÍüŸÖß Æîü… »ÖÖêÖÖë úÖ ˆŸÃÖÖÆü †Öî¸ü ˆ»»ÖÖÃÖ ¤êüÖŸÖê Æüß ²Ö−ÖŸÖÖ Æîü… ¤üÃÖ ×¤ü−ÖÖë êú
²ÖÖ¤ü ¯ÖÏ×ŸÖ´ÖÖ†Öë úÖê ×¾ÖÃÖÙ•ÖŸÖ ú¸üŸÖê Æïü… ÃÖ²Ö †Öê¸ü ÃÖã−ÖÖ‡Ô ¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü - "ÖÖ¯Ö×ŸÖ ²ÖÖ¯¯ÖÖ
´ÖÖê¸üµÖÖ, ¯Öãœü“µÖÖ ¾ÖÂÖá »Ö¾Öú¸ü µÖÖ"…
VI †¯Ö−Öê ¸üÖ•µÖ êú ×úÃÖß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ŸµÖÖêÆüÖ¸ü ¯Ö¸ü ‹ú ”ûÖê™üÖ †−Öã“”êû¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×»Ö×Ö‹…
I ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖ¯ÖÏúÖ¸üÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ Æîü…

1) •Ö¸ü ŸÖæ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ Öê»ÖÖÃÖ, ŸÖ¸ü ŸÖã»ÖÖ Öæ¯Ö úÖÆüß ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ×´Öôêû»Ö.
µÖ×¤ü ŸÖã´Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü Ö‹ ŸÖÖê ŸÖã´Æëü úÖ±úß ãú”û ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»ÖêÖÖ…
2) ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Ö×Ö ¯ÖãÖÓ ¯ÖÖ×Æü»ÖÓ ŸÖ¸ü ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ ÃÖÖôûÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ.
µÖ×¤ü ŸÖã´Ö−Öê ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Öî¸ü ¯ÖãÖê ¤êüÖ ×»ÖµÖÖ ŸÖÖê ŸÖã´Æëü »ÖÖŸÖÖ Æîü ×ú ŸÖã´Ö−Öê ¯Öæ¸üÖ
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¤êüÖ ×»ÖµÖÖ…
3) ´Öß µÖÖ¾ÖÂÖá •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖê ŸÖ¸ü −ÖŒúß •ÖÖ‡Ô−Ö.
µÖ×¤ü ´Öï ‡ÃÖ ÃÖÖ»Ö •ÖÖ ÃÖúÖ ŸÖÖê •Öºþ¸ü •ÖÖ‰ÑúÖÖ…
4) ŸÖæ †ÖŸÖÖ Öê»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ¸Ÿ−ÖÖ×Ö¸üß“ÖÖ ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ‰ú ¿Öú¿Öß»Ö.
µÖ×¤ü ŸÖã´Ö ‡ÃÖ ÃÖ´ÖµÖ ŸÖÖê ¸üŸ−Ö×Ö×¸ü úÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö ÖÖ ÃÖúÖêÖê…
5) (ŸÖæ) ³ÖÖ¦ü¯Ö¤üÖŸÖ Öê»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ»ÖÖ ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ŸÖã»ÖÖ ²Ö‘ÖÖµÖ»ÖÖ ×´Öôêû»Ö.
†Ö¸ü ŸÖã´Ö ³ÖÖ¤üÖë êú ´ÖÆüß−Öê ´Öë Ö‹ ŸÖÖê ŸÖã´Æëü ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü úÖ ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ¤êüÖ−Öê úÖê
×´Ö»ÖêÖÖ…
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¤êüÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü ×ú ´Ö¸üÖšüß ´Öë ØÆü¤üß êú "µÖ×¤ü ...... ŸÖÖê" êú
¯ÖÏµÖÖêÖ ¾ÖÖ»Öê ¿ÖŸÖÔÃÖæ“Öú ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×»Ö‹ "•Ö¸ü ...... ŸÖ¸ü" ‡−Ö †¾µÖµÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
‡ÃÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ «üÖ¸üÖ ‹ú ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ´Öë ×ÎúµÖÖ úÖ ‘Ö™ü−ÖÖ ¤æüÃÖ¸êü ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö êú ×ÎúµÖÖ êú ‘Ö™ü−Öê ¯Ö¸ü
×−Ö³ÖÔ¸ü ÆüÖê−ÖÖ ¾µÖŒŸÖ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
¬µÖÖ−Ö ´Öë ¸ü×Ö‹ ×ú ú³Öß ú³Öß ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ÃÖê "•Ö¸ü ....." úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ¯ÖÏŸµÖÖ ºþ¯Ö
ÃÖê −Ö ÆüÖê ú¸ü, †−ÖãÃµÖæŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
II −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê ¤êü×Ö‹…

1) †•Öæ−Ö úÖÆüß ×¤ü¾ÖÃÖ †ÖÃÖÖ´ÖÖŸÖ ‘ÖÖ»Ö¾ÖŸÖÖ †Ö»Öê †ÃÖŸÖê ŸÖ¸ü †ÖÖÖß ”ûÖ−Ö ¾ÖÖ™ü»ÖÓ
†ÃÖŸÖÓ.
µÖ×¤ü ãú”û †Öî¸ü ×¤ü−Ö †ÃÖ´Ö ´Öë ×²ÖŸÖÖŸÖÖ ŸÖÖê †Öî¸ü ³Öß †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ…
2) •Ö¸ü ŸÖæ ´Ö»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ êú»Öß −ÖÃÖŸÖßÃÖ ŸÖ¸ü ´Öß †ÖµÖãÂµÖÖŸÖ»µÖÖ ‹úÖ ÃÖãÓ¤ü¸ü †−Öã³Ö¾ÖÖ»ÖÖ
´Öãú»ÖÖê †ÃÖŸÖÖê.
µÖ×¤ü ŸÖã´Ö−Öê ´Öê¸üß ´Ö¤ü¤ü −ÖÆüà úß ÆüÖêŸÖß ŸÖÖê ´Öï •Öß¾Ö−Ö êú ‹ú ²Ö×œÍüµÖÖ †−Öã³Ö¾Ö ÃÖê
¾ÖÓ×“ÖŸÖ ¸üÆü •ÖÖŸÖÖ…
¯ÖÖšü 19 235
3) •Ö¸ü »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûúÖÓ−Öß ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö ÃÖã¹ý êú»ÖÖ −ÖÃÖŸÖÖ ŸÖ¸ü •Ö−Ö•ÖÖÖéŸÖß ÆüÖê‰ú
¿Öú»Öß −ÖÃÖŸÖß.
µÖ×¤ü »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×ŸÖ»Öú −Öê ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö −ÖÆüà ¿Öã¹ý ×úµÖÖ ÆüÖêŸÖÖ ŸÖÖê •Ö−Ö •ÖÖÖé×ŸÖ
−ÖÆüà ÆüÖê ÃÖúŸÖß £Öß…
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ "ÆêüŸÖã ÆêüŸÖã´Ö¤ü-³ÖæŸÖúÖ×»Öú" ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ, ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ºþ¯Ö ÃÖê

³ÖæŸÖúÖ»Ö ÃÖê ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ ˆ−Ö ´Öë ¯ÖÏŸµÖÖ ´Öë −ÖÆüß Æãü‹, −ÖÆüß ×ú‹ Ö‹ ×ÎúµÖÖú»ÖÖ¯ÖÖë êú
¯Ö×¸üÛÃ£Ö×ŸÖ†Öë úÖ ŸÖ£ÖÖ ˆ−Ö êú ¯Ö×¸üÖÖ´Ö/±ú»Öºþ¯Ö ×ÎúµÖÖ†Öë ŸÖ£ÖÖ ¯Ö×¸üÛÃ£Ö×ŸÖ†Öë úÖ ×•ÖÎú
ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
III −Öß“Öê ×¤ü‹ Æãü‹ ¯ÖÏµÖÖêÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…

1) ´Ö»ÖÖ •Ö¸üß úÖÆüß úÖ¸üÖÖ´Öãôêû µÖêÖÓ ¿ÖŒµÖ —ÖÖ»ÖÓ −ÖÖÆüß ŸÖ¸üß ŸÖæ −ÖŒúß •ÖÖ.
µÖ×¤ü ´Öï ×úÃÖß úÖ¸üÖ −Ö “Ö»Ö ÃÖúÖ ŸÖÖê ³Öß ŸÖã´Ö †¾Ö¿µÖ •ÖÖ−ÖÖ…
2) •Ö¸üß ŸÖæ ´ÖÖ—µÖÖú›êü †Ö»ÖßÃÖ ŸÖ¸üß ´Öß ŸÖã»ÖÖ ³Öê™üÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.
µÖ×¤ü ŸÖã´Ö ´Öê¸êü ¯ÖÖÃÖ †Ö‡Ô ³Öß ŸÖÖê ´Öï ŸÖã´Æëü −ÖÆüà ×´Ö»ÖæÑÖß…
×ÆÓü¤üß êú "µÖ×¤ü-ŸÖÖê ³Öß" "µÖª×¯Ö -" "ŸÖ£ÖÖ×¯Ö" •ÖîÃÖê ¯ÖÏµÖÖêÖ ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë êú ÃÖ´ÖÖ−Ö
‡−Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë "•Ö¸üß" - †Öî¸ü "ŸÖ¸üß" êú «üÖ¸üÖ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖë úÖê •ÖÖê›üÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡−Ö êú «üÖ¸üÖ
‹ú ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ´Öë ×¤ü‹ Ö‹ ×ÎúµÖÖ ŸÖ£ÖÖ ¯Ö×¸üÛÃ£Ö×ŸÖ úÖ †Öî¸ü ¤æüÃÖ¸êü ´Öë †−Ö¯Öê×ÖŸÖ ¯Ö×¸üÖÖ´Ö
úÖ ÃÖÓêúŸÖ ×¤üµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
IV −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏµÖÖêÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…

1) ´Öß µÖÖ¾ÖÂÖá •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖê ŸÖ¸ü −ÖŒúß •ÖÖ‡Ô−Ö.
µÖ×¤ü ´Öï ‡ÃÖ ÃÖÖ»Ö •ÖÖ ÃÖúÖ ŸÖÖê •Öºþ¸ü •ÖÖ‰ÑúÖÖ…
2) ŸÖæ Æüß ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖê‰ú ¿Öú¿Öß»Ö −ÖÓ?
ŸÖã´Ö ³Öß ´Öê¸êü ÃÖÖ£Ö “Ö»Ö ÃÖúÖêÖê −Ö?
3) ¯ÖÖ ´Ö»ÖÖ úÖÆüß úÖ¸üÖÖ´Öãôêû •ÖÖÖÓ ¿ÖŒµÖ —ÖÖ»ÖÓ −ÖÖÆüß ŸÖ¸üß ŸÖæ •ÖÖ.
µÖ×¤ü ´Öï ×úÃÖß úÖ¸üÖ −Ö •ÖÖ ÃÖúÖ ŸÖÖê ³Öß ŸÖã´Ö †¾Ö¿µÖ •ÖÖ−ÖÖ…
4) ÃÖ´Ö•ÖÖ ŸÖæ µÖê‰ú ¿ÖúÖÖ¸ü“Ö −ÖÃÖ¿Öß»Ö ŸÖ¸ü ´Ö»ÖÖ ×ŸÖ£Ö»µÖÖ ‹ÖÖªÖ “ÖÖÓÖ»µÖÖ µÖÖ¡ÖÖ
Óú¯Ö−Öß“ÖÖ ¯Ö¢ÖÖ ¤êü‰ú ¿Öú¿Öß»Ö úÖ?
ÃÖ´Ö—ÖÖê, µÖ×¤ü ŸÖã´Ö “Ö»Ö Æüß −Ö ÃÖêú ŸÖÖê ´Öã—Öê ¾ÖÆüÖÑ úß ×úÃÖß †“”ûß µÖÖ¡ÖÖ-Óú¯Ö−Öß
úÖ ¯ÖŸÖÖ ¤êü ÃÖëúÖê ŒµÖÖ?
5) ŸÖÖê (ÖÖê¿ÖÖêŸÃÖ¾Ö) ŸµÖÖÓ−Öß (»ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûúÖÓ−Öß) ÃÖãºþ êú»ÖÖ −ÖÃÖŸÖÖ ŸÖ¸ü
•Ö−Ö•ÖÖÖéŸÖß ÆüÖê‰ú ¿Öú»Öß −ÖÃÖŸÖß.
µÖ×¤ü ˆ−ÆüÖë−Öê µÖÆü −ÖÆüà ¿Öã¹ý ×úµÖÖ ÆüÖêŸÖÖ ŸÖÖê •Ö−Ö •ÖÖÖé×ŸÖ −ÖÆüà ÆüÖê ÃÖúŸÖß £Öß…
‡−Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë "¿Öú" ×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö ŸÖ£ÖÖ ˆÃÖ ÃÖê ²Ö−Öê Æãü‹ éú¤ü−ŸÖ¿Ö²¤üºþ¯ÖÖë úÖ
¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ØÆü¤üß êú "ÃÖú" (ÃÖú−ÖÖ) †£ÖÔ ´Öë ‡ÃÖ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
×ÎúµÖÖ êú ´Öæ»Öºþ¯Ö ´Öê '‰ú' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü ˆÃÖ êú ²ÖÖ¤ü "¿Öú" êú ×−Ö´−Ö ×»Ö×ÖŸÖ
ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ¿ÖŒµÖŸÖÖ ²ÖÖê¬Öú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖŸÖê Æïü…
ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.) ´Öß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê.
(Ã¡Öß.) ´Öß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖê.
´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.) ŸÖæ •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖêÃÖ/¿ÖúŸÖêÃÖ. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖ.
†−µÖ¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.) ŸÖÖê •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê. ŸÖê •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖŸÖ.
(Ã¡Öß.) ŸÖß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖê. ŸµÖÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖŸÖ.
(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖê. ŸÖß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖŸÖ.
³ÖæŸÖúÖ»Ö:
ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ ´Öß •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖê/¿Öú»Öê. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖê.
´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.) ŸÖææ •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖÃÖ. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖŸÖ.
(Ã¡Öß.) ŸÖæ •ÖÖ‰ú ¿Öú»Öß. ŸÖæ •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖßÃÖ.
†−µÖ¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.) ŸÖÖê •ÖÖ‰ú ¿Öú»ÖÖÃÖ. ŸÖê •ÖÖ‰ú ¿Öú»Öê.
(Ã¡Öß.) ŸÖß •ÖÖ‰ú ¿Öú»Öß. ŸµÖÖ •ÖÖ‰ú ¿Öú»µÖÖ.
(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê •ÖÖ‰ú ¿Öú»Öê. ŸÖß •ÖÖ‰ú ¿Öú»Öß.
³Ö×¾ÖÂµÖúÖ»Ö:
ˆ.¯Öã. ´Öß •ÖÖ‰ú ¿Öêú−Ö. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿Öæú.
´Ö.¯Öã. ŸÖæ •ÖÖ‰ú ¿Öú¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖúÖ»Ö.
†.¯Öã. ŸÖÖê/ŸÖß/ŸÖê •ÖÖ‰ú ¿Öêú»Ö. ŸÖê/ŸµÖÖ/ŸÖß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖß»Ö.
V −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏµÖÖêÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…

1) †¸êü! ´Öß ´ÖãÓ²Ö‡Ô»ÖÖ †Ö×Ö ¯ÖãµÖÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü.
†¸êü! ´Öï ŸÖÖê ´ÖãÓ²Ö‡Ô †Öî¸ü ¯ÖãÖê •ÖÖ “ÖãúÖ ÆæÑü…
2) ´Öß ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü.
´Öï ¯Öæ¸ü−Ö ¯ÖÖê»Öß úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “ÖãúÖ ÆæÑü…
‡−Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ØÆü¤üß êú "“ÖãúÖ (ÆæÑü)" êú †£ÖÔ ´Öë '“Öãú' ×ÎúµÖÖºþ¯Ö úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ
ÖµÖÖ Æîü… "†ÖÆêü" ×ÎúµÖÖºþ¯Ö êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¯ÖÏµÖÖêÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ‡ÃÖ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ»Ö
µÖÖ×−Ö úß ×úÃÖß ³Öß ×ÎúµÖÖ êú ¯ÖæÖÔŸÖ„ ÆüÖê •ÖÖ−Öê êú †£ÖÔ ´Öë ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ ´Öë
¯Öã¹ýÂÖØ»ÖÖ¾Ö“Ö−Ö ¾ÖÖ“Öú ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖŸÖê Æïü…
¯ÖÖšü 19 237
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ‹ú¾Ö“Ö−Ö ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö

ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.) ´Öß ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö
‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆêü.
´Öï ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö
Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “ÖãúÖ ÆæÑü. ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖê †ÖÆüÖêŸÖ.
(Ã¡Öß.) ´Öß ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö Æü´Ö ÆüÖ¯ÖãÃÖü †Ö´Ö úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “Öãêú
‘Öê‰ú−Ö “Öãú»Öê †ÖÆêü. Æïü…
´Öï ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ Ã¾ÖÖ¤ü
»Öê “Öãúß ÆæÑü…
´Ö¬µÖ´Ö¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.) ŸÖæ ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Öú

‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖ †ÖÆêüÃÖ.
ŸÖã´Ö ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö
Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “Öãê ÆüÖê… ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»ÖÖ †ÖÆÖüŸÖ.
(Ã¡Öß.) ŸÖæ ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö †Ö¯Ö ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “Öãêú
‘Öê‰ú−Ö “Öãú»Öß †ÖÆêüÃÖ. Æïü…
ŸÖã´Ö ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ
Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “Öãúß ÆüÖê…
†−µÖ¯Öã¹ýÂÖ (¯Öã.) ŸÖÖê ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ŸÖê ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö
“Öãú»ÖÖ †ÖÆêü. “Öãú»Öê †ÖÆêüŸÖ.
¾ÖÆü ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ ¾Öê ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê ú
Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “ÖãúÖ Æîü… “Öãêú Æïü…
(Ã¡Öß.) ŸÖß ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ŸµÖÖ ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö
‘Öê‰ú−Ö “Öãú»Öß †ÖÆêü. “Öãú»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
¾ÖÆü ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ ¾Öê ÆüÖ¯ÖãÃÖ †Ö´Ö úÖ Ã¾ÖÖ¤ü »Öê
Ã¾ÖÖ¤ü »Öê “Öãúß Æîü… “Öãúß Æïü…
(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ŸÖß ÆüÖ¯ÖæÃÖ †ÖÓ²µÖÖ“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö
‘Öê‰ú−Ö “Öãú»Öê †ÖÆêü. “Öãú»Öß †ÖÆêüŸÖ.
×¾Ö¿ÖêÂÖ ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹ úß "“Öãú" ×ÎúµÖÖºþ¯Ö úÖ ´Ö¸üÖšüß ´Öë ¤æüÃÖ¸üÖ †£ÖÔ ³Öß Æîü -
"Ö»ÖŸÖß ú¸ü−ÖÖ" "³Öæ»Ö ú¸ü−ÖÖ"…
VI Æüôû¤üßãÓúæú: 'Æüôû¤üßÓúæú' ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü úß ‹ú ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ Æîü… ÛÃ¡ÖµÖÖÑ

´Öú¸üÃÖÓÎúÖÓ×ŸÖ •ÖîÃÖê ¯Ö¾ÖÔ ¯Ö¸ü ÃÖãÆüÖÖ−ÖÖë úÖê ‘Ö¸ü ²Öã»ÖÖŸÖß Æïü… ˆ−Öêú ´ÖÖ£Öê¯Ö¸ü 'Æüôû¤üßãÓúæú'
(Æü»¤üß †Öî¸ü ãú´Öãú´Ö) »ÖÖÖŸÖß Æïü… †¯Ö−Öê ÃÖê ˆ´ÖÏ ´Öë ²Ö›Íüß ÃÖãÆüÖÖ−ÖÖë êú “Ö¸üÖ ”æûŸÖß Æïü…
−ÖÖ×¸üµÖ»Ö, ÃÖã¯ÖÖ¸üß Æü»¤üß-ÖÖÑšü, ºþ¯ÖµÖÖ (¯ÖîÃÖê), ²ÖÖ¤üÖ´Ö, Öã¸ü´ÖÖ †Öî¸ü “ÖÖ¾Ö»Ö, ÖêÆæÑü µÖÖ “Ö−ÖÖ
†Ö×¤ü “Öß•Öë µÖÖ ‡−Ö ´Öë ÃÖê ãú”û “Öß•Öë ÃÖãÆüÖÖ−Ö êú ¯Ö»»Öæ ´Öë ›üÖ»ÖŸÖß Æïü… ‡ÃÖê '†Öê™üß ³Ö¸üÖê'
úÆüŸÖê Æïü… ‡ÃÖ 'Æüôû¤üßãÓúæú' úß ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ êú ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö •Ö²Ö úÖê‡Ô ÃÖãÆüÖÖ−Ö ‘Ö¸ü †ÖŸÖß Æîü ŸÖ²Ö
³Öß ˆÃÖêú ´ÖÖ£Öê¯Ö¸ü Æü»¤üß-ãú´Öãú´Ö »ÖÖÖú¸ü ˆÃÖê ×²Ö¤üÖ ú¸üŸÖê Æïü…
¯ÖÖšü 20 239
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 20
¤êüÖÖß ×“Ö¯ÖúÖê“Öß! ×“Ö¯ÖúÖê úß ¤êü−Ö!
¯ÖÖÓ›êü : ŸÖæ ‡ŸÖÓú “ÖÖÓÖ»ÖÓ ØÆü¤üß úÃÖÓ ²ÖÖê»ÖŸÖÖêÃÖ? ¯ÖÖÓ›êü : ŸÖã´Ö ‡ŸÖ−Öß †“”ûß ØÆü¤üß îúÃÖê ²ÖÖê»ÖŸÖê
ÆüÖê?
²ÖÖ¯Ö™ü : †¸êü, Æüß ×“Ö¯ÖúÖê“Öß ¤êüÖÖß †ÖÆêü. ²ÖÖ¯Ö™ü : †¸êü, µÖÆü ×“Ö¯ÖúÖê úß ¤êü−Ö Æîü…
¯ÖÖÓ›êü : ×“Ö¯ÖúÖê“Öß ¤êüÖÖß? ¯ÖÖÓ›êü : ×“Ö¯ÖúÖê úß ¤êü−Ö?
²ÖÖ¯Ö™ü : ÆüÖê −ÖÖ! ×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ŸµÖÖ¾Öêôûß ²ÖÖ¯Ö™ü : ÆüÖÑ, −Ö… ×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ŸÖ²Ö ¿Öã¹ý
−ÖãúŸÖÓ“Ö ÃÖãºþ —ÖÖ»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ. †Ö´Æüß Æüß Æãü†Ö £ÖÖ… Æü´Ö úÖê‡Ô ¯ÖÓ¦üÆü ²ÖßÃÖ »ÖÖêÖÖë
¯ÖÓ¬Ö¸üÖ¾ÖßÃÖ •ÖÖÖÓ−Öß ŸµÖÖ“Öß ¯ÖæÖÔ ´ÖÖ×ÆüŸÖß −Öê ˆÃÖêú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë ¯Öæ¸üß •ÖÖ−ÖúÖ¸üß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ
×´Öôû¾ÖÖµÖ“ÖÓ šü¸ü¾Ö»ÖÓ. ÃÖ²ÖÓ¬Ö Öœ¾ÖÖ»Ö“Öß ú¸ü−Öê úß šüÖ−Öß… ¯Öæ¸êü ÖœÍü¾ÖÖ»Ö úÖ “ÖŒú¸ü
³Ö™üÓúŸÖß êú»Öß. †Ö´Æüß †»Öú−ÖÓ¤êü“µÖÖ »ÖÖÖµÖÖ… †»Öú−ÖÓ¤üÖ êú ×ú−ÖÖ¸êü êú ÖÖÑ¾Ö-
×ú−ÖÖ·µÖÖ¾Ö¸üß»Ö ÖÖ¾Ö−ÖË ÖÖ¾Ö ³Ö™üúŸÖ †ÃÖæ. ÖÖÑ¾Ö (Æü´Ö) ‘Öæ´ÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… ˆÃÖß ÃÖ´ÖµÖ
ŸµÖÖ“Ö¾Öêôûß ØÆü¤üß ×¿Öú»ÖÖê. ²Öê¬Ö›üú ØÆü¤üß ÃÖßÖß… ²Öê¬Ö›Íüú ²ÖÖê»ÖŸÖê £Öê… ³Öæ»Ö ÆüÖê
²ÖÖê»ÖÖµÖ“ÖÖê. “Öãú»ÖÖê ŸÖ¸ü “Öãú»ÖÖê. Ö¸Óü Ö‡Ô ŸÖÖê ÆüÖê Ö‡Ô… ÃÖ“Ö ŸÖÖê µÖÆü Æîü ×ú ¯ÖÏê´Ö
ÃÖÖÓÖÖµÖ“ÖÓ ŸÖ¸ü ¯ÖÏê´ÖÖ“Öß, ´ÖÖÖãÃÖúß“Öß ³ÖÖÂÖÖ úß, µÖÖ ´ÖÖ−Ö¾ÖŸÖÖ ³ÖÖÂÖÖ ‹ú Æüß Æîü… ×±ú¸ü
‹ú“Ö †ÃÖŸÖê. ´ÖÖ ŸÖÖê Öœü¾ÖÖ»Ö †ÃÖÖê “ÖÖÆêü ¾ÖÆü ÖœÍü¾ÖÖ»Ö ÆüÖê µÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ÆüÖê…
Øú¾ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü †ÃÖÖê. ¯ÖÖÓ›êü : µÖÆü ŸÖÖê ÃÖ“Ö Æîü… ¯Ö¸ü ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö−Öê êú
¯ÖÖÓ›êü : ŸÖê Ö¸Óü †ÖÆêü. ¯ÖÖ ´ÖÖ ¯Ö¸üŸÖ †Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ²ÖÖ¤ü ×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ŒµÖÖ
×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−ÖÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ úÖµÖ ú¸üŸÖê ¸üÆüŸÖê ÆÖê?
ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖ? ²ÖÖ¯Ö™ü : Æü´Ö−Öê ×±ú¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ´Öë ³Öß ×“Ö¯ÖúÖê
²ÖÖ¯Ö™ü : †Ö´Æüß ´ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüŸÖÆüß ×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ¿Öã¹ý ×úµÖÖ…
†ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ÃÖãºþ êú»ÖÓ. ¯ÖÖÓ›êü : ¾ÖÆü îúÃÖê?
¯ÖÖÓ›êü : ŸÖê úÃÖÓ? ²ÖÖ¯Ö™ü : Æü´Ö •ÖÓÖ»Ö úß ²ÖÛÃŸÖµÖÖë ´Öë •ÖÖµÖÖ
²ÖÖ¯Ö™ü : †Ö´Æüß •ÖÓÖ»ÖÖŸÖ»µÖÖ ¾ÖÃŸµÖÖÓ´Ö¬Öê ú¸üŸÖê £Öê… »ÖÖêÖÖë úÖê •ÖÓÖ»ÖÖë úÖ ´ÖÆü¢¾Ö
•ÖÖµÖ“ÖÖê. »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ •ÖÓÖ»ÖÖÓ“ÖÓ ´ÖÆü¢¾Ö ¯Ö™ü¾Öæ−Ö ÃÖ´Ö—ÖÖŸÖê £Öê…
ªÖµÖ“ÖÖê. ¯ÖÖÓ›êü : ³ÖÖÂÖÖ ×¤üµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê?
¯ÖÖÓ›êü : ³ÖÖÂÖÖÓ ªÖµÖ“ÖÖŸÖ? ²ÖÖ¯Ö™ü : −ÖÆüà ¸êü… Æü´Ö ÖÖÑ¾Ö ¾ÖÖ»ÖÖë ÃÖê ×Æü»Ö-×´Ö»Ö
²ÖÖ¯Ö™ü : ”êû ¸êü! †Ö´Æüß ÖÖ¾Öú·µÖÖÓŸÖ •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… Æü´Ö ´Öë ÃÖê ãú”û (»ÖÖêÖ)
×´ÖÃÖôûÖµÖ“ÖÖê. †Ö´Ö“µÖÖ¯Öîúß ãúÖß ×“Ö¡ÖÓ ×“Ö¡Ö ²Ö−ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê, ãú”û (»ÖÖêÖ) ÖÖ−ÖÖ
úÖœüß, ãúÖß ÖÖÖß ´ÆüÖß, ãúÖß ±úÖê™üÖê ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê, ãú”û (»ÖÖêÖ)
úÖœüß, ãúÖß −ÖãÃÖŸÖê“Ö ÖÖ¾Öú·µÖÖÓ¿Öß Ö¯¯ÖÖ
±úÖê™üÖê Öà“ÖÖ ú¸üŸÖê £Öê †Öî¸ü ãú”û •ÖÖú¸ü
´ÖÖ¸üŸÖ †ÃÖê. †Ö´Ö“µÖÖŸÖ»µÖÖ ´Öã»Öß ŸÖ¸ü ÖÖÑ¾Ö ¾ÖÖ»ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ²ÖÖŸÖêÓ ×úµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…
ÖÖ¾ÖÖŸÖ»µÖÖ ²ÖÖµÖúÖÓ¿Öß ¤ãü¬ÖÖŸÖ ¯ÖÖÖß Æü´ÖÖ¸êü ÃÖÖ£Ö úß »Ö›Íü×úµÖÖÑ ŸÖÖê ÖÖÑ¾Ö úß
×´ÖÃÖôû»µÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ ‹úºþ¯Ö ¾ÆüÖµÖ“µÖÖ… ÛÃ¡ÖµÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ‹êÃÖê ‘Öã»Ö-×´Ö»Ö Ö‡Õ •ÖîÃÖê
¤æü¬Ö ´Öë ¯ÖÖ−Öß…
¯ÖÖÓ›êü : ‡ÃÖúÖ †ÃÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ £ÖÖ?

¯ÖÖÓ›êü : ŸµÖÖ“ÖÖ ¯Ö×¸üÖÖ´Ö ¾ÆüÖµÖ“ÖÖ? ²ÖÖ¯Ö™ü : ¯Öæ¸üÖ-¯Öæ¸üÖ… ÃÖÖê‹ Æãü‹ ÖÏÖ´Ö¾ÖÖÃÖß
²ÖÖ¯Ö™ü : ³Ö¸ü¯Öæ¸ü! —ÖÖê¯Ö»Öê»Öê ÖÖ¾Öú¸üß ¯Ö™üÖ¯Ö™ü ±ú™üÖ±ú™ü •ÖÖÖéŸÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖê £Öê… Æü¸ü •ÖÖÆü
•ÖÖÖê ¾ÆüÖµÖ“Öê. ÃÖÖôûßú›êü êú ¾Ö−Ö¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë úÖ †−Öã³Ö¾Ö ŸÖÖê ‹ú •ÖîÃÖê
•ÖÓÖ»Ö¾ÖÖ×ÃÖµÖÖÓ“ÖÖ †−Öã³Ö¾Ö ŸÖÖê“Ö †ÃÖÖµÖ“ÖÖ. Æüß ÆüÖêŸÖÖ £ÖÖ… ˆ−Öêú ¤ãüÖ ³Öß ¾ÖÆüß ÆüÖêŸÖê £Öê
ŸµÖÖÓ“Öß ¤ãü„ÖÆüß ŸÖß“Ö †ÃÖÖµÖ“Öß †Ö×Ö †Öî¸ü ÃÖ´ÖÃµÖÖ‹Ñ ³Öß ¾ÖÆüß ÆüÖêŸÖß £Öß…
ÃÖ´ÖÃµÖÖÆüß ŸµÖÖ“Ö †ÃÖÖµÖ“µÖÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû ‡ÃÖ×»Ö‹ Ã£ÖÖ−ÖúÖ»Ö êú ²ÖÓ¬Ö−Ö ™æü™üŸÖê •ÖÖŸÖê
Ã£ÖôûúÖôûÖ“Öß ²ÖÓ¬Ö−ÖÓ Öôæû−Ö ¯Ö›üÖµÖ“Öß. £Öê…
¯ÖÖÓ›êü : ´Öï−Öê ŸÖã´ÆüÖ¸êü −ÖãŒú›Íü −ÖÖ™üúÖë êú ²ÖÖ¸êü ´Öë
¯ÖÖÓ›êü : ´Öß ŸÖã´Ö“µÖÖ ¯Ö£Ö−ÖÖ™ü¶Ö²Ö§ü»ÖÆüß ‹êú»ÖÓ ³Öß ÃÖã−ÖÖ Æîü…
†ÖÆêü. ²ÖÖ¯Ö™ü : Æü´ÖÖ¸êü −ÖãŒú›Íü −ÖÖ™üú ²ÖÆãüŸÖ Æüß
²ÖÖ¯Ö™ü : †Ö´Ö“Öß ¯Ö£Ö−ÖÖ™ü¶ê ŸÖ¸ü ±úÖ¸ü“Ö ¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß ¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß ×ÃÖ¨ü Æãü‹… Æü´Ö ²ÖÖê»ÖŸÖê ²ÖÖê»ÖŸÖê ÖÖ¾ÖÑ
šü¸ü»Öß. †Ö´Æüß ²ÖÖê»ÖŸÖ ²ÖÖê»ÖŸÖ ÖÖ¾ÖÖŸÖ»Öß úß ¯Öæ¸üß •ÖÖ−ÖúÖ¸üß ‡ú½üß ú¸ü »ÖêŸÖê £Öê…
´ÖÖ×ÆüŸÖß ÖÖêôûÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖê. ŸµÖÖ¾Ö¸ü“Ö ˆÃÖß êú ‰ú¯Ö¸ üÆüß Æü´Ö ±úÖî¸ü−Ö ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü
ˆŸÃ±æúŸÖÔ ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖµÖ“ÖÖê. ×“Ö¯ÖúÖê ÖœÍü×»ÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… ×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö êú
†ÖÓ¤üÖê»Ö−ÖÖŸÖß»Ö —ÖÖ›Óü ¾ÖÖ“Ö¾ÖÖµÖ“Öêê −ÖÖ−ÖÖ ¯Öê›Íü-¯ÖÖî¬Öê ²Ö“ÖÖ−Öê êú −ÖÖ−ÖÖ ¯ÖÏúÖ¸ü êú
ˆ¯ÖÖµÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ −ÖÖ™üúÖÓŸÖæ−Ö ÃÖÖÓÖÖµÖ“ÖÖê. ˆ¯ÖÖµÖ Æü´Ö −ÖÖ™üúÖë «üÖ¸üÖ ²ÖŸÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê
ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ •ÖÖÃŸÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö ¯Ö›üÖµÖ“ÖÖ ŸÖÖê £Öê… ÃÖ²ÖÃÖê †×¬Öú ¯ÖÏ³ÖÖ×¾ÖŸÖ Æãü†Ö ú¸üŸÖß
²ÖÖµÖúÖÓ¾Ö¸ü! £Öà ´Ö×Æü»ÖÖ‹Ñ…
¯ÖÖÓ›êü : †Ö•Ö ú»Ö †Ö¯Ö ŒµÖÖ ú¸üŸÖê ¸üÆüŸÖê ÆüÖê?
¯ÖÖÓ›êü : Æü»»Öß ŸÖã´Æüß úÖµÖ ú¸üßŸÖ †ÃÖŸÖÖ? †Ö¯Ö †³Öß ³Öß •ÖÓÖ»Ö ´Öë •ÖÖŸÖê ¸üÆüŸÖê ÆüÖêü
†•Öæ−ÖÆüß ŸÖã´Æüß •ÖÓÖ»ÖÖŸÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖ ŒµÖÖ? †Ö¯ÖúÖ †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö “ÖÖ»Öæ Æîü ŒµÖÖ?
úÖ? ŸÖã´Ö“ÖÓ †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö “ÖÖ»Öæ †ÖÆêü úÖ? ²ÖÖ¯Ö™ü : ÆüÖÑ-ÆüÖÑ! †Ö•Ö ³Öß “Ö»Ö ¸üÆüÖ Æîü… Æü´Ö
²ÖÖ¯Ö™ü : ÆüÖê-ÆüÖê! †•Öæ−ÖÆüß “ÖÖ»Öæ“Ö †ÖÆêü. ÃÖÖôêû ÃÖ³Öß †¯Ö−Öê †¯Ö−Öê úÖ´ÖÖë ´Öë ¾µÖÃŸÖ ¸üÆüŸÖê
†Ö¯ÖÖ¯Ö»µÖÖ úÖ´ÖÖŸÖ ´Ö−Ö †ÃÖŸÖÖê ŸÖ¸üßÆüß Æïü… ×±ú¸ü ³Öß ´ÖÆüß−Öê-¤üÖê ´ÖÆüß−Öê ´Öë •ÖÓÖ»Ö
´Ö×Æü−µÖÖ ¤üÖê−Ö ´Ö×Æü−µÖÖŸÖæ−Ö ‹ÖÖ¤üß ¾ÖÖ¸üß úÖ ‹ú “ÖŒú¸ü †¾Ö¿µÖ Æüß »ÖÖÖ »ÖêŸÖê Æïü…
†ÃÖŸÖê“Ö •ÖÓÖ»ÖÖŸÖ.
¯ÖÖÓ›êü : †Ö»Öß ²ÖÖ¸ü ÃÖê ´Öã—Öê ³Öß ²ÖŸÖÖµÖÖ ú¸üÖê…

´Öï ³Öß ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖ£Ö †ÖµÖÖ úºÑþÖÖ…
¯ÖÖÓ›êü : ¯Öãœü“µÖÖ ¾Öêôêû¯ÖÖÃÖæ−Ö ´Ö»ÖÖÆüß ÃÖÖÓÖŸÖ •ÖÖ. ×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö úÖ úÖ´Ö ×úµÖÖ
´ÖßÆüß µÖêŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö ŸÖã´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü. ×“Ö¯ÖúÖê úºÑþÖÖ… ˆÃÖÃÖê ´Öã—Öê ´ÖÖ−Ö×ÃÖú ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö
†ÖÓ¤üÖê»Ö−ÖÖ“ÖÓ úÖ´Ö ú¸üŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. ŸµÖÖŸÖæ−Ö ³Öß ×´Ö»ÖŸÖÖ ¸üÆêüÖÖ…
´Ö»ÖÖ ´ÖÖ−Ö×ÃÖú ÃÖ´Ö¬ÖÖ−ÖÆüß ×´ÖôûŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
¯ÖÖšü 20 241
²ÖÖê»ÖŸÖÖêÃÖ ²ÖÖê»ÖŸÖê ÆüÖê
¤êüÖÖß ¤êü−Ö
†ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö
−ÖãúŸÖê“Ö ŸÖ²Ö Æüß
´ÖÖ×ÆüŸÖß •ÖÖ−ÖúÖ¸üß
×´Öôû¾ÖÖµÖ“ÖÓ šü¸ü¾Ö»ÖÓ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−Öê úß šüÖ−Öß
³Ö™üÓúŸÖß ³Ö™üú−Ö
ŸµÖÖ“Ö ¾Öêôûß ˆÃÖß ÃÖ´ÖµÖ
²Öê¬Ö›Íüú ×²Ö−ÖÖ ×—Ö—Öú
“Öãú»Öê ŸÖ¸ü “Öãú»ÖÖê ³Öæ»Ö ÆüÖê Ö‡Ô ŸÖÖê ÆüÖê Ö‡Ô
Ö¸Óü ÃÖÖÓÖÖµÖ“ÖÓ ŸÖ¸ü ÃÖ“Ö ŸÖÖê µÖÆü Æîü
´ÖÖÖãÃÖúß“Öß ´ÖÖ−Ö¾ÖŸÖÖ úß
´ÖÖ ×±ú¸ü
Ö¸Óü ÃÖ“Ö
¯Ö¸üŸÖ ¾ÖÖ¯ÖÃÖ
úÖµÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖ ŒµÖÖ ú¸üŸÖê ¸üÆüŸÖê ÆüÖê
†Ö´Æüß Æü´Ö−Öê
ÃÖã¹Óý êú»ÖÓ ¿Öã¹ý ×úµÖÖ
ŸÖê úÃÖÓ ¾ÖÆü îúÃÖê
¾ÖÃŸÖß ²ÖÃŸÖß
»ÖÖêúÖÓ−ÖÖ »ÖÖêÖÖë úÖê
³ÖÖÂÖÖ ¤êüÖê ³ÖÖÂÖÖ ¤êü−ÖÖ
”êû ¸êü ü −ÖÆüà ³ÖÖ‡Ô/−ÖÆüà ¸êü
×´ÖÃÖôûÖê ×Æü»Ö×´Ö»Ö •ÖÖ−ÖÖ, ‘Öã»Ö×´Ö»Ö •ÖÖ−ÖÖ
×“Ö¡Ö úÖœüÖê ×“Ö¡Ö ²Ö−ÖÖ−ÖÖ
ÖÖÖß ÖÖÖê ÖÖ−Öê ÖÖ−ÖÖ
¤ãü¬ÖÖŸÖ ¯ÖÖÖß ¤æü¬Ö ´Öë ¯ÖÖ−Öß
ÃÖÖ¸üµÖÖ êú ÃÖ´ÖÖ−Ö
‹úºþ¯Ö ÆüÖêÖê ‹úºþ¯Ö ÆüÖê−ÖÖ
¯Ö×¸üÖÖ´Ö †ÃÖ¸ü
—ÖÖê¯Ö»Öê»Öê ÃÖÖêµÖê Æãü‹
¯Ö£Ö−ÖÖ™ü¶ −ÖãŒú›Íü −ÖÖ™üú
‹êú»ÖÓ †ÖÆêü ÃÖã−ÖÖ Æîü
¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß ¯ÖÏ³ÖÖ¾ÖúÖ¸üß
ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ •ÖÖÃŸÖ ÃÖ²ÖÃÖê †×¬Öú
“ÖÖ»Öæ †ÃÖÖê “ÖÖ»Öæ ¸üÆü−ÖÖ
´Ö−Ö ¾µÖÃŸÖ
¾ÖÖ¸üß ¯Ö×¸üÎú´ÖÖ
†³µÖÖÃÖ
I ÖÖ»Öß»Ö ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸êü ªÖ.
1) ²ÖÖ¯Ö™ü “ÖÖÓÖ»ÖÓ ØÆü¤üß úÖ ²ÖÖê»Öæ ¿ÖúŸÖ ÆüÖêŸÖê?
2) ²ÖÖ¯Ö™ü †Ö×Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ ´ÖÓ›üôûà−ÖÖ '×“Ö¯ÖúÖê' †ÖÓ¤üÖê»Ö−ÖÖ ²Ö§ü»Ö“Öß ´ÖÖ×ÆüŸÖß
×´Öôû×¾ÖµÖÖÃÖÖšüß ãúšêü ãúšêü ³Ö™üúÖ¾Öê »ÖÖÖ»Öê?
3) Öœü¾ÖÖ»Ö“Öß ³Ö™üÓúŸÖß úºþ−Ö ¯Ö¸üŸÖ †Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ²ÖÖ¯Ö™üÖÓ−Öß úÖµÖ êú»ÖÓ?
4) ÖÖ¾ÖÖŸÖß»Ö »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ —ÖÖ›üÖÓ“ÖÓ ´ÖÆü¢¾Ö ²ÖÖ¯Ö™ü ¾Ö ´ÖÓ›üôûß ú¿ÖÖ ŸÖ·Æê−Öê ÃÖ´Ö•ÖÖ¾Öæ−Ö
ÃÖÖÓÖŸÖ †ÃÖŸÖ?
II ¯ÖÖšü ¾ÖÖ“Öæ−Ö ÖÖ»Öß ¤üÖê−Ö ³ÖÖÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»µÖÖ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖÓ“µÖÖ µÖÖêµÖ •ÖÖê›ü¶Ö »ÖÖ¾Öæ−Ö ¾ÖÖŒµÖê
²Ö−Ö¾ÖÖ.
×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ´ÖÆü¢¾Ö ¯Ö™ü¾Öæ−Ö ªÖµÖ“ÖÖê.
†»Öú−ÖÓ¤êü“µÖÖ ×ú−ÖÖ·µÖÖ¾Ö¸üß»Ö Öæ¯Ö ×´ÖÃÖôûÖµÖ“ÖÖê.
´ÖÖÖãÃÖúß“Öß ³ÖÖÂÖÖ −ÖÖ™üúÖŸÖæ−Ö ÃÖÖÓÖÖµÖ“ÖÖê.
»ÖÖêúÖÓ−ÖÖ •ÖÓÖ»ÖÖ“ÖÓ ÖÖ¾Ö −ÖË ÖÖ¾Ö ³Ö™üú»ÖÖê.
—ÖÖ›Óü ¾ÖÖ“Ö¾ÖÖµÖ“Öê ˆ¯ÖÖµÖ −ÖãúŸÖÓ“Ö ÃÖã¹ý —ÖÖ»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ.
†Ö´Æüß ÖÖ¾Öú·µÖÖÓŸÖ ‹ú“Ö †ÃÖŸÖê.
III †¬ÖÖê¸êü×ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖ²Ö§ü»Ö ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»µÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ“Öß µÖÖêµÖ ºþ¯Öê ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ²Ö−Ö¾ÖÖ.
1) ´Öß ¸üÖê•Ö ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖµÖ“ÖÖê. (—ÖÖê¯Ö), (Öêôû)
2) ´Öß ¸üÖê•Ö »Ö¾Öú¸ü —ÖÖê¯ÖÖµÖ“Öß. (‰úšü), (•Öê¾Ö)
3) ŸÖæ ¾ÖÊÖ †ÖÖÖµÖ“ÖßÃÖ. (−Öê), (¯ÖÖ›ü)
4) ŸÖæ ÃÖÖ¸üÖÖ ¯Ö›üÖµÖ“ÖÖÃÖ. (¸ü›ü), (ÆüÃÖ)
5) †Ö¯ÖÖ/†Ö´Æüß ³Ö¸ü³Ö¸ü •Öê¾ÖÖµÖ“ÖÖê. (“ÖÖ»Ö), (†Ö¾Ö¸ü)
6) †Ö¯ÖÖ/ŸÖã´Æüß ú¬Ößú¬Öß µÖÖµÖ“ÖÖŸÖ. (¸üÖÖ¾Ö), (Öêôû)
7) ¸ü´ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú ú¸üÖµÖ“Öß. (×²Ö‘Ö›ü¾Ö), (ÃÖÖÓ›)
8) ¸üÖ´Ö ÃÖÖµÖú»Ö “ÖÖ»Ö¾ÖÖµÖ“ÖÖ. (¯ÖÖ›ü), (¯Öôû¾Ö)
9) ´ÖÖÓ•Ö¸ü —ÖÖ›üÖÖÖ»Öß ²ÖÃÖÖµÖ“ÖÓû. (—ÖÖê¯Ö), (Öêô)
10) ¸ü´ÖÖ²ÖÖ‡Ô »Ö¾Öú¸ü —ÖÖê¯ÖÖµÖ“µÖÖ. (‰úšü), (•ÖÖ)
11) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú ³Ö¸ü³Ö¸ü “ÖÖ»ÖÖµÖ“Öê. (²ÖÖê»Ö), (•Öê¾Ö)
12) ´ÖÖÓ•Ö¸Óü ÃÖÖ¸üÖß ³ÖÖÓ›üÖµÖ“Öß. (Öêôû), (—ÖÖê¯Ö)
IV ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖê −ÖúÖ¸üÖ£Öá ú¸üÖ.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖµÖ“Öß. ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖµÖ“Öß −ÖÖÆüß.
1) ÃÖã−ÖßŸÖÖ ±ãú»ÖÖÓ“µÖÖ ´ÖÖôûÖ ú¸üÖµÖ“Öß.
2) ´Öß ‘Ö¸üÖ‘Ö¸üÖÓŸÖ •ÖÖµÖ“ÖÖê.
3) †Ö´Æüß Öœü¾ÖÖ»Ö“Öê †−Öã³Ö¾Ö ÃÖÖÓÖÖµÖ“ÖÖê.
4) ´Öã»Öß ÖÖ¾ÖÖ¿Öß ‹úºþ¯Ö ¾ÆüÖµÖ“µÖÖ.
5) †Ö¯ÖÖ ÖÖ¾ÖÖŸÖ»Öß ´ÖÖ×ÆüŸÖß •Ö´Ö¾ÖÖµÖ“ÖÖê.
¯ÖÖšü 20 243
6) ¸ü´Öê¿Ö −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö ú¸üÖµÖ“ÖÖ.
7) ¯Öã¹ýÂÖ ²ÖÖÆêü¸üÖÖ¾Öß úÖ´ÖÖ»ÖÖ •ÖÖµÖ“Öê.
8) ´Öã»ÖÓ ¯Ö™üÖ¯Ö™ü —ÖÖ›üÖÓ−ÖÖ ×´Öšü¶Ö ´ÖÖ¸üÖµÖ“Öß.
9) ´Öæ»Ö ÃÖÖ¸üÖÓ ¸ü›üÖµÖ“ÖÓ.
10) ŸÖæ †Ö´Ö“µÖÖŸÖ ×´ÖÃÖôûÖµÖ“ÖÖÃÖ.
11) ŸÖã´Æüß ÖÖêÂ™üß ÃÖÖÓÖÖµÖ“ÖÖŸÖ.
V ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ×¤ü»Öê»µÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö ¤üÖê−Ö ¤üÖê−Ö ¯Ö×¸ü¾ÖÙŸÖŸÖ ¾ÖÖŒµÖê ²Ö−Ö¾ÖÖ.

1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖæ †Ö´Ö“µÖÖŸÖ ×´ÖÃÖôû»ÖÖÃÖ.
ŸÖæ †Ö´Ö“µÖÖŸÖ ×´ÖÃÖôûÖµÖ“ÖÖÃÖ.
ŸÖæ †Ö´Ö“µÖÖŸÖ ×´ÖÃÖôûŸÖ †ÃÖÃÖ.
1) ´Öß ²ÖÃÖ´Ö¬Öæ−Ö ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ êú»ÖÖ.
2) †Ö´Æüß −ÖÖÖ´ÖÖê›üß ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™üÖ ŸÖã›ü¾Ö»µÖÖ.
3) ŸÖæ Öã›üÖã›üß †Öêœü»ÖßÃÖ.
4) ‹ÖÖªÖ Öé×ÆüÖß−Öê ×¿Ö¾ÖÖ×™ü¯ÖÖ êú»Öê.
5) ²ÖÖµÖúÖÓ−Öß ¤üôûÖ úÖÓ›üÖ êú»Öê.
6) ´ÆüÖŸÖÖ¸üÖ ÖÖêú»ÖÖ.
7) ¯ÖÖê×»ÖÃÖ ÆüŸÖ²Ö»Ö —ÖÖ»Öê.
8) ´Öæ»Ö †ÓÖÖÖŸÖ Öêôû»Öê.
9) ´Öã»ÖÖÓ−Öß —ÖÖ›üÖÓ−ÖÖ ×´Öšü¶Ö ´ÖÖ¸ü»µÖÖ.
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß »ÖÆüÖ−Ö †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ êú»µÖÖ.

´Öß »ÖÆüÖ−Ö †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ú¸üß.
´Öß »ÖÆüÖ−Ö †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖê.
1) ŸÖÖê ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖ.
2) ŸÖß ¸ü›ü»Öß.
3) ´Öß »Ö¾Öú¸ü ˆšü»ÖÖê.
4) ŸÖß ¯ÖÏŸµÖêú ¿Ö²¤üÖ»ÖÖ ÆüÃÖ»Öß.
5) ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»Ö×Æü»Öê.
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖê −ÖúÖ¸üÖ£Öá ú¸üÖ.

1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ÖÖ¾ÖÖŸÖ»Öß ´ÖÖ×ÆüŸÖß ×´Öôû¾ÖŸÖ †ÃÖê.
´Öß ÖÖ¾ÖÖŸÖ»Öß ´ÖÖ×ÆüŸÖß ×´Öôû¾ÖŸÖ −ÖÃÖê.
1) ×ŸÖ£Öê ‹ú ´ÆüÖŸÖÖ¸üÖ ¸üÖÆüÖŸÖ †ÃÖê.
2) ´Öß ×−ÖÃÖÖÔ ¯ÖÖÆæü−Ö ´ÖÖêÆæü−Ö •ÖÖŸÖ †ÃÖê.
3) ²ÖÖ¯Ö™ü Öê›ü¶ÖŸÖ ±êú¸üß ´ÖÖ¸üŸÖ †ÃÖŸÖ.
4) ¸ü´ÖÖ Öœü¾ÖÖ»Ö“µÖÖ •ÖÓÖ»ÖÖŸÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖê.
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß »ÖÆüÖ−Ö †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ú¸üß.

´Öß »ÖÆüÖ−Ö †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ú×¾ÖŸÖÖ ú¸üßŸÖ −ÖÃÖê.
1) ŸÖæ ¸üÖê•Ö ×“Ö¡Ö úÖœüß.
2) ÃÖÓ•ÖµÖ ÃÖŸÖŸÖ ÖÖ¾ÖüÖ»ÖÖ •ÖÖ‡Ô.
3) ²ÖÖµÖúÖê ¬ÖÖ−µÖ úÖÓ›üß.
4) ´Öß −ÖêÆü´Öß ÖÖÖß ´ÆüÖß.
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¸êü»¾ÖêŸÖæ−Ö ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖê.
´Öß ¸êü»¾ÖêŸÖæ−Ö ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ ú¸üßŸÖ −ÖÃÖê.
1) ÃÖÖôêû −ÖÖ™üú ú¸üÖµÖ“Öê.
2) Öã¸ÓüœüÖê¸Óü ãú¸üÖÖŸÖ “Ö¸üÖµÖ“Öê.
3) ÖêôûÖ›æü ¸üÖê•Ö ÖêôûÖµÖ“Öê.
4) ŸÖß ¸üÖê•Ö ¬ÖÖ¾ÖÖµÖ“Öß.
VII ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»µÖÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖ“Öß µÖÖêµÖ ºþ¯Öê ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ¯Ö×¸ü“”êû¤ü ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.
1. †Ö´Ö“µÖÖ ¾ÖÖÖÔŸÖ ‹ú ´Öã»ÖÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖÖê —ÖÖ›üÖ¾Ö¸ü Öæ¯Ö ˆÓ“Ö ....... (“Öœ). †Ö´Æüß •Ö¾Öôû“µÖÖ
¸üÖ−ÖÖŸÖ Öæ¯Ö ....... (³Ö™üú) ¾Ö›üÖ“µÖÖ —ÖÖ›üÖ¾Ö¸ü ÃÖæ¸ü¯ÖÖ¸Óü²µÖÖ ..... (Öêôû). ¬Ö›üÖ¬Ö›ü ˆ›ü¶Ö
...... (´ÖÖ¸ü). ‹úÖ ´Öã»ÖÖ»ÖÖ ´ÖÖ¡Ö ...... ...... (µÖê). ŸÖÖê ¸ü›üŸÖ ...... (²ÖÃÖ). †Ö´Æüß ŸµÖÖ»ÖÖ
úÃÖê²ÖÃÖê —ÖÖ›üÖ¾Ö¸ü ...... (“Öœü¾ÖÖ). ¯ÖÖ ŸÖÖê ¯Öã−ÆüÖ ¯Öã−ÆüÖ ...... . (¯Ö›ü)
2. †Ö´Æüß Ö¯¯ÖÖ ...... ...... (´ÖÖ¸ü), −ÖÖÖ´ÖÖê›üß ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™üÖ ...... †ÃÖæ. (ŸÖã›ü¾Ö) ×−ÖÃÖÖÔ ......
†ÃÖæ (¯ÖÖÆ). ú¬Öß †Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ“µÖÖ —ÖÖ›üÖÓ¾Ö¸ü“Öß ±úôÓû. ..... ...... (ÖÖ) ŸµÖÖ —ÖÖ›üÖ²Ö§ü»Ö
´ÖÖ×ÆüŸÖß ÖÖêôûÖ ...... †ÃÖæ (ú¸ü). ´Ö•ÖêŸÖ ...... ......(ÆüÃÖ) ´Öî»Ö−ÖË ´Öî»Ö †Ö´Æüß ...... †ÃÖæ
(“ÖÖ»Ö).
VIII ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖê ²Ö¤ü»ÖÖ.

1. ˆ¤ÖüÆü¸üÖ: ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»Ö×ÆüŸÖÖê.
´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ †ÃÖŸÖÖê.
1) ´Öã»ÖÖÖ ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÖ“ÖŸÖÖê.
2) ´Ö¬Öæ ¿ÖëÖ¤üÖµÖÖ“ÖÖ »ÖÖ›æü ÖÖŸÖÖê.
3) ÃÖ×“Ö−Ö ŸÖë›ãü»Öú¸ü ×Îúêú™ü ÖêôûŸÖÖê.
4) ŸÖê −ÖêÆü´Öß“Ö ˆ×¿Ö¸üÖ µÖêŸÖÖŸÖ.
5) ÃÖ¾ÖÔ ´Öã»Öê †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖŸÖ.
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖê −ÖúÖ¸üÖ£Öá ú¸üÖ.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ †ÃÖŸÖÖê.
´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ −ÖÃÖŸÖÖê.
1) ×−Ö»Öê¿Ö ¸üÖê•Ö ×“Ö¡Ö úÖœüßŸÖ †ÃÖŸÖÖê.
2) ×¾Ö•ÖµÖ ÃÖŸÖŸÖ ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÖ“ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê.
3) ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ´Öî»Ö−ÖË ´Öî»Ö “ÖÖ»ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
¯ÖÖšü 20 245
4) Ã™êü¿Ö−Ö¾Ö¸ü ÃÖÖôêû ÖÖ›üß ¯Öú›üµÖÖÃÖÖšüß ¬ÖÖ¾ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
5) ×¾ÖªÖ£Öá ¾ÖÖ“Ö−Ö ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ.
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖê ²Ö¤ü»ÖÖ.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüß−Ö.
´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö.
1) ŸÖê ¸êü»¾ÖêŸÖæ−Ö ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ ú¸üŸÖß»Ö.
2) ŸÖÖê ™êü−ÖßÃÖ Öêôêû»Ö.
3) †Ö´Æüß †³µÖÖÃÖ úºþ.
4) ´Öã»Öê —ÖÖ›üÖ»ÖÖ ×´Öšü¶Ö ´ÖÖ¸üŸÖß»Ö.
4. ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖê −ÖúÖ¸üÖ£Öá ú¸üÖ.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö.
´Öß ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüßŸÖ •ÖÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.
1) ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ´Öî»Ö−ÖË ´Öî»Ö “ÖÖ»ÖŸÖ •ÖÖŸÖß»Ö.
2) ×¾Ö−ÖµÖ ×“Ö¡Ö úÖœüŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö.
3) ÖÖ›üß ¯Öú›üµÖÖÃÖÖšüß ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ¬ÖÖ¾ÖŸÖ •ÖÖŸÖß»Ö.
4) ŸÖæ ¸üÖê•Ö ×“Ö¡Ö úÖœüŸÖ •ÖÖ¿Öß»Ö.
5) ŸµÖÖ ¸êü»¾ÖêŸÖæ−Ö ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ ú¸üŸÖ •ÖÖŸÖß»Ö.
IX '³Ö™üúÖê' µÖÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖ¾Öºþ−Ö '³Ö™üÓúŸÖß' ÆüÖ ¿Ö²¤ü ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß Öœü¾Ö»ÖÖ´Ö¬Öê ³Ö™üú»ÖÖê.
´Öß Öœü¾ÖÖ»Ö“Öß ³Ö™üÓúŸÖß êú»Öß.
†¿ÖÖ“Ö ¯ÖÏúÖ¸êü ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»µÖÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖ“µÖÖ µÖÖêµÖ ºþ¯ÖÖ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ
ú¸üÖ.
1) ´Ö»ÖÖ Öæ¯Ö ........ †ÃÖŸÖê. (×±ú¸üÖê)

2) ¸üÖ´Ö ×ŸÖ»ÖÖ ........ ú¸üŸÖÖê. (×¾Ö−Ö¾ÖÖê)
3) ˆ´ÖÖ−Öê ÃÖÖµÖú»Ö“Öß ...... êú»Öß. (¤ãü¹ýÃŸÖ ú¸üÖê)
4) ˆ´Öê¿Ö−Öê ›üÖëÖ¸ü¤ü·µÖÖŸÖæ−Ö Öæ¯Ö ....... êú»Öß. (³ÖÏ´ÖÖ ú¸üÖê)
X 'ŸÖÖ¯ÖÖê' ¿Ö²¤üÖ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ †−Öêú ¾ÖêÖ¾ÖêÖóµÖÖ †£ÖÖÕŸÖ ÆüÖêŸÖÖê.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: 1) »ÖÖú›üÓ ŸÖÖ¯Ö»Öß/ ¯ÖÖÖß ŸÖÖ¯Ö»ÖÓ.
2) ŸÖÖ¯ÖÖ´Öãôêû ²ÖÖôûÖ“ÖÓ †ÓÖ ŸÖÖ¯Ö»ÖÓ.
3) Öã¹ý•Öß ¤ÓüÖÖ ú¸üÖÖ·µÖÖ ´Öã»ÖÖÓ¾Ö¸ü ŸÖÖ¯Ö»Öê.
4) ¸ü›üÖÖ·µÖÖ ´Öã»ÖÖ−ÖÓ †Ö‡Ô»ÖÖ ±úÖ¸ü ŸÖÖ¯Ö ×¤ü»ÖÖ.
†¿ÖÖ“Ö ¯ÖÏúÖ¸êü ¯ÖÏŸµÖêú †£ÖÖÔ“Öê ‹ú-‹ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−Ö¾ÖÖ.

¯Ö×œü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹…

†Ö´Æüß †»Öú−ÖÓ¤êü“µÖÖ ÖÖê·µÖÖŸÖ Öæ¯Ö ³Ö™üúÖµÖ“ÖÖê. ú¬Öß •Öß¾Ö ´ÖãšüßŸÖ ¬Öºþ−Ö
²ÖÃÖ´Ö¬Öæ−Ö ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖê. ú¬Öß ¤üÖ™ü •ÖÓÖ»ÖÖŸÖ»µÖÖ −ÖÖÖ´ÖÖê›üß ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™üÖ ŸÖã›ü¾ÖÖµÖ“ÖÖê. ¸üÖê•Ö
×−ÖÃÖÖÖÔ“ÖÓ −Ö¾ÖÓ ºþ¯Ö ´ÖÖêÆæü−Ö ™üÖúÖµÖ“ÖÓ.
ŸµÖÖ ›üÖëÖ¸üˆŸÖÖ¸üÖ¾Ö¸»µÖÖ ÖÖ¾ÖÖÓ“Öß ¸ü“Ö−ÖÖ †Ö¤üß ¾Öî×¿ÖÂ™ü¶¯ÖæÖÔ †ÃÖÖµÖ“Öß. ÖÖ¾ÖÓ
ˆŸÖÖ¸üÖ ˆŸÖÖ¸üÖ¾Ö¸ü ×¾ÖÖ¹ý−Ö ¾ÖÃÖ»Öê»Öß †ÃÖÖµÖ“Öß. ‘Ö¸Óü ¤ãü´Ö•Ö»Öß. ¹Óý¤üß»ÖÖ ú´Öß »ÖÖÓ²Öß»ÖÖ
•ÖÖÃŸÖ. ŸÖôû´Ö•Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ¬ÖÖ−µÖ, ¯ÖëœüÖ, “ÖÖ¸üÖ ¾ÖÖî¸êü ÃÖÖšü¾ÖÖµÖ“Öê. ¾Ö¸ü“µÖÖ ´Ö•Ö»µÖÖ¾Ö¸ü »ÖÖêú
¸üÖÆüÖµÖ“Öê. ‘Ö¸üÖ“Öß ²ÖÖÓ¬ÖÖß ¤üÖ›üÖÓ“Öß. ¤üÖê−Ö ´ÖÖêšü¶Ö ¤üÖ›üÖÓ´Ö¬Öê ×“ÖÖ»Ö, ´ÖÖŸÖß, ×ÃÖ´Öë™ü‹ê¾Ö•Öß
¯Ö¸üŸÖ ”ûÖê™ü¶Ö ¤üÖ›üÖÓ“µÖÖ ×“Ö¯ÖÖ ³Ö¸ü»Öê»µÖÖ †ÃÖÖµÖ“µÖÖ. ¾Ö¸ü Ã»Öê™ü“µÖÖ ¤üÖ›üÖÓ“Öß ¯ÖÃÖ¸ü™ü
úÖî»ÖÓ! ¾Ö¸üŸÖß †ÖŸÖæ−Ö »ÖÖú›üß ”ûŸÖ! ¤üÖ¸Óü ×Ö›üŒµÖÖ šëüÖµÖÖ šãüÃÖŒµÖÖ †ÃÖÖµÖ“µÖÖ. ‘Ö¸üÖ¯Öãœêü
»ÖÖÓ²Ö™ü “ÖÖîúÖê−Öß †ÓÖÖ. ×ŸÖ£Öê ‹ÖÖ¤üÖ ¯ÖÖÓœü¸üß¿Öã³ÖÏ ¤üÖœüß †ÃÖ»Öê»ÖÖ ´ÆüÖŸÖÖ¸üÖ Öã›üÖã›üß †ÖêœüŸÖ
”ûÖ−Ö¯Öîúß ¯ÖÖšüß¾Ö¸ü ‰ú−Ö ‘ÖêŸÖ ²ÖÃÖ»Öê»ÖÖ ×¤üÃÖÖµÖ“ÖÖ. ‹ÖÖ¤üß Öé×ÆüÖß ×¿Ö¾ÖÖ ×™ü¯ÖÖ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ
×¤üÃÖÖµÖ“Öß. ‹ÖÖªÖ úÖê¯Ö·µÖÖŸÖ ¬ÖÖ−µÖ úÖÓ›üÖµÖ»ÖÖ ”ûÖê™ÓüÃÖÓ ˆÖôû †ÃÖÖµÖ“ÖÓ. ¸üÖ´Ö¯ÖÏÆü¸üß
´ÖãÃÖôûß“ÖÖ »ÖµÖ²Ö¨ü †Ö¾ÖÖ•Ö ‘Öã´ÖÖµÖ“ÖÖ. •ÖÖê›üß»ÖÖ ‹ÖÖ¤Óü ÖßŸÖÆüß úÖ−ÖÖ¾Ö¸ü ¯Ö›üÖµÖ“ÖÓ. ´Ö»ÖÖ
²Ö×ÆüÖÖ²ÖÖ‡Õ“Öß ÖÖÖß †Öšü¾ÖÖµÖ“Öß.
ÊÖ“Ö ¿ÖÖÓŸÖ ÃÖÖ¬µÖÖÃÖã¬µÖÖ ²ÖÖµÖúÖ •ÖÓÖ»ÖŸÖÖê›üß»ÖÖ šêüêú¤üÖ¸ü †Ö»Öê úß ØÃÖÆüßÖß
¾ÆüÖµÖ“µÖÖ. ²ÖÖµÖúÖ¯ÖÖê¸Óü ¯Ö™üÖ¯Ö™ü —ÖÖ›üÖÓ−ÖÖ ×´Öšü¶Ö ´ÖÖ¸üÖµÖ“Öß. ×“Ö¯ÖúÖµÖ“Öß. šêüêú¤üÖ¸üÖ“Öß
´ÖÖÖÃÖÓ, ¯ÖÖê»ÖßÃÖ ÃÖÖ¸êü“Ö ÆüŸÖ²Ö»Ö ¾ÆüÖµÖ“Öê.
†•Öæ−ÖÆüß Öœü¾ÖÖ»Ö´Ö¬Ö»Öß ŸÖß ÃÖÖ¬Öß³ÖÖêôûß ´ÖÖÖÃÖÓ †Ö×Ö ŸµÖÖÓ−Öß ¾ÖÖ“Ö¾Ö»Öê»Öß ŸÖß
‘Ö−Ö¤üÖ™ü •ÖÓÖ»ÖÓ ›üÖêóµÖÖÃÖ´ÖÖê¹ý−Ö Æü»ÖŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
ÖÖê¸êü ¾ÖÖ¤üß, ‘ÖÖ™üß

•Öß¾Ö ´ÖãšüßŸÖ ¬Ö¹ý−Ö •Öß (×¤ü»Ö) £ÖÖ´Ö ú¸ü
¤üÖ™ü ‘Ö−ÖÖ
−ÖÖÖ´ÖÖê›üß ²Ö»ÖÖÖŸÖß
¾ÖÖ™üÖ ŸÖã›ü¾ÖÖê Öæ²Ö-“Ö»Ö−ÖÖ
ºþ¯Ö Ã¾Ö¹ý¯Ö, ºþ¯Ö
´ÖÖêÆü †ÖúÂÖÔÖ, ´ÖÖêÆü
ˆŸÖÖ¸ü œü»ÖÖ−Ö, ˆŸÖÖ¸ü
×¾ÖÖºþ−Ö ±îú»ÖÖ Æãü†Ö
¾ÖÃÖ»Öê»Öß ²Öîšüß Æãü‡Ô
¹Óý¤üß “ÖÖî›ÍüÖ‡Ô
»ÖÖÓ²Öß »ÖÓ²ÖÖ‡Ô
•ÖÖÃŸÖ •ûÌµÖÖ¤üÖ
ŸÖôû´Ö•Ö»ÖÖ ×−Ö“Ö»Öß ´ÖÓ×•Ö»Ö
¬ÖÖ−µÖ ¬ÖÖ−Ö
¯ÖêÓœüÖ ¯Öã†Ö»Ö úÖ Ö½üÖ (Öšü¸üß)
¯ÖÖšü 20 247
“ÖÖ¸üÖ ¬ÖÖÃÖ, “ÖÖ¸üÖ
ÃÖÖšü¾ÖÖê ÃÖÓÖÏÆü ú¸ü−ÖÖ
¸üÖÆÖê ¸üÆü−ÖÖ
²ÖÖÓ¬ÖÖß ²Ö−ÖÖ¾Ö™ü
×“ÖÖ»Ö ¤ü»Ö¤ü»Ö, úß“Ö›Íü
×“Ö¯ÖÖ ¯ÖŸ£Ö¸ü êú ™ãüú›êü
¯ÖÃÖ¸ü™ü ×“Ö¯Ö™üÖ (¯Ö¸îü»Ö)
úÖî»Ö Ö¯Ö¸îü»Ö
”ûŸÖ ”ûŸÖ
šëüÖÖß ×šüÖ−Öß
†ÓÖÖ †ÖÑÖ−Ö
´ÆüÖŸÖÖ¸üÖ ²ÖæœÍüÖ
Öã›üÖã›üß Öã›ÍüÖã›Íüß (ÆãüŒúÖ)
†ÖêœüÖê ¯Öß−ÖÖ (ÆãüŒúÖ †Ö×¤ü)
‰ú−Ö ¬Öæ¯Ö
×¿Ö¾ÖÖ ×™ü¯ÖÖ ×ÃÖ»ÖÖ‡Ô †Ö×¤ü
úÖÓ›üÖê æú™ü−ÖÖ
´ÖãÃÖôû ´ÖæÃÖ»Ö
»ÖµÖ²Ö¨ü »ÖµÖ²Ö¨ü
†Öšü¾ÖÖê µÖÖ¤ü †Ö−ÖÖ
ØÃÖ×ÆüÖß ØÃÖÆü−Öß
×´Öšüß ´ÖÖ¸üÖê †ÖØ»ÖÖ−Ö ú¸ü−ÖÖ
ÆüŸÖ²Ö»Ö ÆüÖêÖê »ÖÖ“ÖÖ¸ü ÆüÖê−ÖÖ
¾ÖÖ“Ö¾ÖÖê ²Ö“ÖÖ−ÖÖ
†³µÖÖÃÖ
I ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸üê ªÖ.

1) †Ö´Æüß ãúšêü ³Ö™üúŸÖ ÆüÖêŸÖÖê?
2) ›üÖëÖ¸ü ˆŸÖÖ¸üÖ¾Ö¸ü»µÖÖ ÖÖ¾ÖÖÓ“Öß ¸ü“Ö−ÖÖ ú¿Öß †ÃÖÖµÖ“Öß?
3) ‘Ö¸êü ú¿Öß ²ÖÖÓ‘Ö»Öê»Öß †ÃÖÖµÖ“Öß?
4) ¸üÖ´Ö¯ÖÏÆü¸üß úÃÖ»ÖÖ »ÖµÖ²Ö¨ü †Ö¾ÖÖ•Ö ‘Öã´ÖÖµÖ“ÖÖ?
5) ÃÖÖ¬µÖÖÃÖã¬µÖÖ ²ÖÖµÖúÖÓ“µÖÖ ¬Öß™ü¯ÖÖÖ“µÖÖ ¾ÖÖÔ−ÖÖÃÖÖšüß úÖêÖŸÖÖ ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Ö¸ü»ÖÖ †ÖÆêü?
II ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»Öê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.

1) šëüÖÖÓ ....... ‘Ö¸ü
2) −ÖÖÖ ....... ¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™ü
3) ×¿Ö¾ÖÖ ....... ú¸üÖê
4) ¯ÖÖÓœü¸üß ....... ¤üÖœüß
5) ‘Ö−Ö ....... †¸üµÖ
6) Ã£Öôû ....... ²ÖÓ¬Ö−Ö

7) »ÖµÖ ........ †Ö¾ÖÖ•Ö
8) ÃÖÖ¬µÖÖ ....... ²ÖÖµÖúÖ
III µÖÖêµÖ †Ö¸êü •ÖÖê›æü−Ö ¿Ö²¤ü ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.

1) † ..... ..... −ÖÓ ..... “µÖÖ
2) ¯ÖÖ ..... ¾ÖÖ .....
3) ›üÖë Ö ..... ˆ ..... ..... ¾Ö ..... »µÖÖ
4) ..... ôû ´Ö ..... »µÖÖ ¾Ö .....
5) ¸üÖ ´Ö ..... ..... ¸üß
6) ²Ö ..... ÖÖ ..... ‡Õ .....
7) ..... Ö ..... ŸÖÖê ›üß .....
8) Ö œü ¾ÖÖ ..... ..... ..... »Öß
9) ‘Ö ..... ¤üÖ .....
10) ›üÖê óµÖÖ ..... ´ÖÖê ..... .....
ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ´Ö¬Öæ−Ö ¯ÖÖšüÖŸÖ †Ö»Öê»Öê ¿Ö²¤ü †ÖêôûÖÖ ¾Ö ŸÖê ÃÖÖÓÖÖ.

ÖÖê·µÖÖŸÖ, ´ÖãšüßŸÖ, ¸üÖ•ÖÖ, −ÖÖÖ´ÖÖê›üß, ŸÖã›ü¾ÖÖµÖ“ÖÖê, ×¾ÖÖºþ−Ö, ÖÖ¾ÖÓ, ¿ÖÆü¸ü, ÖÖµÖ,
“ÖÖ¸üÖ, ´ÖÖŸÖß, ¯ÖÃÖ¸üŸÖ, ¯ÖÖµÖ¸üß, úÖôûß, ×Ö›üŒµÖÖ, Öã›üÖã›üß, ×ÃÖÖÖ¸êü™ü, ˆÖôû, ´ÖãÃÖôû,
ÖßŸÖ, ÖÖÖß, ¯µÖÖµÖ“ÖÖê, Óú¡ÖÖ™ü¤üÖ¸ü, ØÃÖÆüßÖß, ¾ÖÖ‘ÖßÖ, ¯ÖÖê»ÖßÃÖ, îú¤üß ´ÖÖÖÃÖÓ, ¯ÖôûŸÖ,
Æü»ÖŸÖ.
IV ØÆü¤üßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ †Ö×Ö ÃÖ´Ö¯ÖÔú ¿ÖßÂÖÔú ªÖ.

¯ÖÏÖ×ŸÖ¯Ö£ÖÖú›êü ¾ÖÖ™ü“ÖÖ»Ö ú¸üÖÖ¸üÖ ×¾ÖªÖ£Öá ÃÖúÖôûß ÃÖæµÖÖì¤üµÖÖ¯Öæ¾Öá ˆšüŸÖ †ÃÖŸÖÖê.
×−ÖŸµÖú´ÖÔ êú»µÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ŸÖÖê Ã−ÖÖ−Ö ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ŸµÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ŸÖÖê ¯Ö¸ü´ÖêÀ¾Ö¸üÖ“Öß ¯ÖÏÖ£ÖÔ−ÖÖ ú¸üŸÖ
†ÃÖŸÖÖê úß, ŸÖæ ÃÖŸÖŸÖ ´ÖÖ—ÖÖ ´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔú ¾Ö ¸üÖú ¸üÖÆüÖ. ¯Öæ•Öê−ÖÓŸÖ¸ü ¾µÖÖµÖÖ´Ö ú¸üÖê ˆ¢Ö´Ö
×¾ÖªÖ£µÖÖÔÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖú †ÖÆêü. ŸµÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ¿Ö¸üß¸ü ÃÖãÓ¤ü¸ü, ÃÖ²Ö»Ö †Ö×Ö ¯ÖÏ´ÖÖÖ²Ö¨ü ÆüÖêŸÖ
−ÖÃÖŸÖê. •µÖÖ ´ÖÓ×¤ü¸üÖŸÖ ÃÖÖï¤üµÖÔ −ÖÃÖŸÖê ŸµÖÖŸÖ ×¾Ö¸üÖ•Ö´ÖÖ−Ö †ÃÖÖÖ¸üß ´ÖæŸÖá ú¬ÖßÆüß ÃÖãÓ¤ü¸ü †ÃÖŸÖ
−ÖÖÆüß. ¾µÖÖµÖÖ´ÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü £ÖÖê›êü •Ö»Ö¯ÖÖ−Ö ú¸üÖê ×ÆüŸÖÖ¾ÖÆü †ÃÖŸÖê. ŸµÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ¸üÖê•Ö“Öê ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡ÖÆüß
¾ÖÖ“ÖÖê †Ö¾Ö¿µÖú †ÖÆêü. ŸµÖÖ«üÖ¸üÖ ¤êü¿Ö, •ÖÖ, ¿ÖÆü¸ü †Ö×Ö †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ“µÖÖ ‘Ö›üÖ´ÖÖê›üà×¾ÖÂÖµÖß
´ÖÖ×ÆüŸÖß ×´ÖôûŸÖê. Æüß ´ÖÖ×ÆüŸÖß −ÖÃÖ»Öß ŸÖ¸ü ú¬Öß ú¬Öß Öæ¯Ö −ÖãúÃÖÖ−Ö ÆüÖêŸÖê. ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡Ö
¾ÖÖ“Ö»µÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ×¾ÖªÖ£Öá †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖÖšü¶×¾ÖÂÖµÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ŸµÖÖ¾Ö¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü
ú¸üÖµÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ−Ö ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖê. †¿ÖÖ ¯ÖÏúÖ¸ü“Öê ÃÖÓÃúÖ¸ü —ÖÖ»Öê»Öê ×¾ÖªÖ£Öá ¯Öæ¾ÖáÃÖã¨üÖ ˆ¢Ö´Ö
µÖ¿Ö ×´Öôû¾ÖŸÖ †ÃÖŸÖ †Ö×Ö †Ö•ÖÆüß ×´Öôû¾ÖŸÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ´Öß ÃÖã¨üÖ ×¾ÖªÖ£Öá †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ¯ÖÆüÖ™êü
»Ö¾Öú¸ü ˆšüŸÖ †ÃÖê. −ÖÓŸÖ¸ü Ã−ÖÖ−Ö ú¸üÖµÖ“ÖÖê, ¯Öæ•ÖÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖê. ŸÖÃÖê“Ö ´Öß ¾µÖÖµÖÖ´ÖÆüß ú¸üß.
†Ö•ÖÆüß Æêü ÃÖ¾ÖÔ ´Öß ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖê. †Ö´Ö“Öê ÃÖ¸ü ´ÆüÖÖµÖ“Öê, "•ÖÖê ×−ÖµÖ×´ÖŸÖ †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖ
•ÖÖ‡Ô»Ö ŸÖÖê“Ö µÖ¿ÖÃ¾Öß ÆüÖê‡Ô»Ö. •Ö¸ü ŸÖã´Æüß ¸üÖê•Ö úÖÆüßŸÖ¸üß ×»ÖÆüßŸÖ •ÖÖ»Ö ŸÖ¸ü ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ“Ö
ŸµÖÖ“ÖÖ ³Ö×¾ÖÂµÖÖŸÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ÆüÖêÖÖ¸ü †ÖÆêü. •ÖÖê ×¾ÖªÖ£Öá¤ü¿ÖêŸÖ úÂ™ü ú¸üŸÖ •ÖÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüß
ŸµÖÖ»ÖÖ ¯Öãœêü †−Öêú ÃÖ´ÖÃµÖÖÓ−ÖÖ ŸÖÖë›ü ªÖ¾Öê »ÖÖÖê»Ö." ´ÆüÖæ−Ö ´Öß ×¾ÖªÖ£Öá¤ü¿Öê¯ÖÖÃÖæ−Ö“Ö Öæ¯Ö
¯ÖÖšü 20 249
úÂ™ü ú¸üŸÖ †ÃÖê. †Ö´Ö“Öê ÃÖ¸ü †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖ. ŸÖê ´ÆüÖÖµÖ“Öê,
"×¾ÖªÖ£ÖÖÔ−Öê ×¿ÖÖÖÆüß †ÃÖê“Ö ‘µÖÖ¾Öê úß ŸÖÖê Ã¾ÖŸÖ„“µÖÖ ¾µÖÛŒŸÖ´Ö¢¾ÖÖ“ÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕÖßÖ ×¾ÖúÖÃÖ
úºþ ¿Öêú»Ö. ×¿ÖÖÖÖŸÖ Ã¾ÖÖ¾Ö»ÖÓ²Ö−Ö, “ÖÖ×¸ü¡µÖ, −Öî×ŸÖúŸÖÖ, ÃÖê¾ÖÖ³ÖÖ¾Ö, Ã¾ÖÖ£ÖÔŸµÖÖÖ, ¬ÖîµÖÔ,
¸üÖÂ™Òü×−ÖÂšüÖ, ´ÖÖ−Ö×ÃÖú ÃÖÓŸÖã»Ö−Ö ‡. ´Öæ»µÖê †ÃÖÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ŸÖß ÃÖ¾ÖÔ ×¾ÖªÖ£Öá †ÖŸ´ÖÃÖÖŸÖ
úºþ ¿Öú»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. •Ö¸ü ŸÖÖê Æüß ´Öæ»µÖê †ÖŸ´ÖÃÖÖŸÖ úºþ ¿ÖúŸÖ −ÖÃÖê»Ö ŸÖ¸ü †ÃÖê ×¿ÖÖÖ ¾Ö
†ÃÖÖ ×¾ÖªÖ£Öá ˆ¯ÖµÖÖêÖÖ“ÖÖ −ÖÖÆüß. •ÖÖê Æüß ´Öæ»µÖê †ÖŸ´ÖÃÖÖŸÖ úºþ ¿ÖúŸÖÖê ŸÖÖê“Ö Ö¸üÖ
×¾ÖªÖ£Öá! †Ö×Ö •Öê ×¿ÖÖÖ Æüß ´Öæ»µÖê ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ¾Ö¸ü Ø²Ö²Ö¾Öæ ¿ÖúŸÖê ŸÖê“Ö Ö¸êü ×¿ÖÖÖ!" †Ö´Æüß
×¾ÖªÖ£Öá¤ü¿ÖêŸÖ Öæ¯Ö ´ÖêÆü−ÖŸÖ êú»Öß. ŸµÖÖ“Öê ±úôû †ÖŸÖÖ †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ×´ÖôûŸÖê †ÖÆêü. †Ö´Æüß
•Öß¾Ö−ÖÖŸÖ µÖ¿ÖÃ¾Öß —ÖÖ»ÖÖê †ÖÆüÖêŸÖ. úÂ™ü −Ö ú¸üÖÖ¸êü ×¾ÖªÖ£Öá †µÖ¿ÖÃ¾Öß —ÖÖ»Öê †ÖÆêüŸÖ.
¿ÖÖôêûŸÖ †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ †Ö´Æüß ÖÖÖß ´ÆüÖÖµÖ“ÖÖê, ³ÖÖÂÖÖÓ ªÖµÖ“ÖÖê, −ÖÖ™üÓú ú¸üŸÖ †ÃÖæ, Ã¯Ö¬ÖìŸÖ
³ÖÖÖ ‘µÖÖµÖ“ÖÖê, Ø•ÖúÖµÖ“ÖÖê †Ö×Ö Æü¸üÖµÖ“ÖÖêÆüß! †Ö´Ö“ÖÖ ‹ú ×´Ö¡Ö Öæ¯Ö ¾ÖêÖÖŸÖ ¯Öôêû, ‹ú•ÖÖ
ÃÖŸÖŸÖ úÖÆüß −ÖÖ úÖÆüß ¾ÖÖ“Öß. †Ö´Æüß †Ö´Ö“µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ×´Ö¡ÖÖÓ“ÖÖ ‹ú Ö™ü ŸÖµÖÖ¸ü êú»ÖÖ †ÖÆêü.
ˆªÖ †Ö´Æüß ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ³Öê™üÖÖ¸ü †ÖÆüÖêŸÖ. ²ÖÖê»ÖŸÖÖ ²ÖÖê»ÖŸÖÖ •Öã−µÖÖ †Öšü¾ÖÖà−ÖÖ ˆ•ÖÖôûÖ ¤êüÖÖ¸ü
†ÖÆüÖêŸÖ. Ö¯¯ÖÖ ú¸üŸÖÖ−ÖÖ“Ö “ÖÆüÖ−ÖÖ¿ŸÖÖÆüß ‘Öê‰ú. “ÖÆüÖ ‘Öê‰ú−Ö —ÖÖ»ÖÖ úß ÆüÃÖŸÖ ÆüÃÖŸÖ
†Ö−ÖÓ¤üÖ−Öê ‘Ö¸üß •ÖÖ‰ú. ŸÖã´Æüß ¯ÖÖ µÖêÖÖ¸ü úÖ †Ö´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü? ŸÖã´Æüß †Ö¤ü¿ÖÔ ×¾ÖªÖ£Öá
ÆüÖêµÖÖÃÖÖšüß ¾Ö¸üß»Ö¯ÖÏ´ÖÖÖê ¯ÖÏµÖŸ−Ö ú¸üÖÖ¸ü −ÖÖ? ×−Ö¤üÖ−Ö ¯ÖÏµÖŸ−Ö ú¸üÖµÖ»ÖÖ ŸÖ¸üß úÖÆüß“Ö
Æü¸úŸÖ −ÖÖÆüß. ÃÖã¬ÖÖ¸üÖÖ †Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö ÆüÖêŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö. úÖ¸üÖ "†Ö¬Öß úÂ™ü, ´ÖÖ ±úôû" Æêü“Ö
Ö¸êü!
V ´Ö¸üÖšüßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ.

'×“Ö¯ÖúÖê' †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö êú úÖ¸üÖ ¤êü¿Ö úß •Ö−ÖŸÖÖ úÖê ¯Öê›ÍüÖë úÖ ´ÖÆ¢¾Ö ÃÖ´Ö—Ö ´Öë †Ö
¸üÆüÖ Æîü… ¯Öê›Íü ¤êü¿Ö úß ÃÖÓ¯Ö×¢Ö Æîü… ¯Öê›ÍüÖë úÖê úÖ™ü−Öê ÃÖê Æü¸ü ŸÖ¸ü±ú ¸êü×ÖÃŸÖÖ−Ö ÆüÖê •ÖÖ‹ÖÖ…
¾ÖÂÖÖÔ −ÖÆüà ÆüÖêÖß… −Ö×¤üµÖÖë ´Öë ¯ÖÖ−Öß ú´Ö ÆüÖê •ÖÖ‹ÖÖ… ÃÖ²Ö ŸÖ¸ü±ú ¾Öß¸üÖ−Öß ÆüÖê •ÖÖ‹Öß †Öî¸ü
´Ö−ÖãÂµÖ úÖê ²ÖÆãüŸÖ ÃÖß ú×šü−ÖÖ‡ÔµÖÖë úÖ ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›ÍêüÖÖ… '‹ú ¯Öê›Íü úÖ™üÖê ŸÖÖê ‹ú ¯Öê›Íü
»ÖÖÖ†Öê' - ‡ÃÖ †×³ÖµÖÖ−Ö úÖ †Ö¸ü ÃÖ³Öß »ÖÖêÖ †−ÖãÃÖ¸üÖ ú¸ëü ŸÖÖê †−Öêú ´ÖãÃÖß²ÖŸÖÖë ÃÖê ²Ö“Ö
ÃÖúŸÖê Æïü…
¾Öê ãú”û ×¤ü−Ö ×úŸÖ−Öê ÃÖãÓ¤ü¸ü £Öê… ÃÖ²Ö ×´Ö»Ö •Öã»Öú¸ü ¸üÆüŸÖê £Öê… †Ö¯ÖÃÖ êú ³Öê¤ü-³ÖÖ¾Ö
²ÖÖŸÖ“ÖßŸÖ «üÖ¸üÖ ¤æü¸ü ÆüÖê •ÖÖŸÖê £Öê… ÃÖ²Ö ²Ö›ÍüÖë úÖ ÃÖ´´ÖÖ−Ö ú¸üŸÖê £Öê… ²Ö›Íêü ”ûÖê™üÖë úÖê ¯µÖÖ¸ü
ú¸üŸÖê £Öê… †¯Ö−Öê ¯Ö¸üÖ‹ úÖ ³Öê¤ü −ÖÆüà £ÖÖ… ÖÖÑ¾Ö úÖ •Öß¾Ö−Ö ²ÖêÆüŸÖ¸ü ´ÖÖ−ÖÖ •ÖÖŸÖÖ £ÖÖ… ³ÖÖ¸üŸÖ
ÖÖÑ¾Ö ´Öë Æüß ²ÖÃÖŸÖÖ £ÖÖ… ÖÖÑ¾Ö ´Öë ÃÖÖ¸üß •Öºþ¸üŸÖêÓ ¯Öæ¸üß ÆüÖê •ÖÖŸÖß £Öà… ÃÖ³Öß †¯Ö−Öê ÆüÖ£ÖÖë †¯Ö−ÖÖ
úÖ´Ö ú¸üŸÖê £Öê… ²Öã−Öú¸ü ú¯Ö›ÍüÖ ²Ö−ÖŸÖÖ £ÖÖ… ×úÃÖÖ−Ö †−ÖÖ•Ö ¤êüú¸ü ú¯Ö›ÍüÖ »Öê »ÖêŸÖÖ £ÖÖ…
‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü •Öºþ¸üŸÖ úß “Öß•Öë †Ö¤üÖ−Ö-¯ÖÏ¤üÖ−Ö êú «üÖ¸üÖ ×´Ö»Ö •ÖÖŸÖß £Öà… ÃÖ²Ö ×´Ö»Öú¸ü
¯ÖµÖÖÔ¾Ö¸üÖ úß ¸üÖÖ ú¸üŸÖê £Öê… Öæ²Ö Æü×¸üµÖÖ»Öß ²Ö−Öß ¸üÆüŸÖß £Öß… Öæ²Ö ¾ÖÂÖÖÔ ÆüÖêŸÖß £Öß… •Öß¾Ö−Ö
†Öî¸ü •ÖÖŸÖ ´Öë ÃÖÓŸÖã»Ö−Ö £ÖÖ…
»Öê×ú−Ö †Ö•Öú»Ö •Ö−ÖÃÖÓµÖÖ ²ÖœÍüŸÖß •ÖÖ ¸üÆüß Æîü… ‡ÃÖ×»Ö‹ ú‡Ô ÃÖ´ÖÃµÖÖ‹Ñ ×−Ö´ÖÖÔÖ
ÆüÖê ¸Æüß Æïü… ¿ÖÆü¸üÖë ´Öë •µÖÖ¤üÖ ³Öß›Íü ÆüÖêŸÖß •ÖÖ ¸üÆüß Æîü… »ÖÖêÖ ¯Öê›Íü¯ÖÖî¬ÖÖë úÖê úÖ™üŸÖê •ÖÖ ¸üÆêü
Æïü… ‡ÃÖÃÖê ¯ÖµÖÖÔ¾Ö¸üÖ úÖ ·ÆüÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü… †Ö¸ü ¯ÖµÖÖÔ¾Ö¸üÖ úÖê ²Ö“ÖÖ−ÖÖ Æîü ŸÖÖê ¯Öê›ÍüÖê
úß ¸üÖÖ ú¸ü−Öß ¯Ö›ÍêüÖß… Æü¸ü ‹ú úÖê ¯ÖµÖÖÔ¾Ö¸üÖ êú ²ÖÖ¸ëü ´Öë •ÖÖÖé×ŸÖ ¸üÖ−Öß ¯Ö›ÍêüÖß…
¯ÖµÖÖÔ¾Ö¸üÖ ²Ö“ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ¯ÖÏŸµÖêú ¾µÖÛŒŸÖ úÖê ¯ÖÏµÖŸ−Ö ú¸ü−ÖÖ ÆüÖêÖÖ… ‹êÃÖÖ ú¸ü−Öê ÃÖê Æü´Ö
êú¾Ö»Ö ¯ÖµÖÖÔ¾Ö¸üÖ úÖê Æüß −ÖÆüà ²ÖÛ»ú ÃÖ´ÖÖÏ ´ÖÖ−Ö¾Ö •ÖÖ×ŸÖ úÖê ²Ö“ÖÖ ÃÖúŸÖê Æïü… µÖÆüß Æü´ÖÖ¸üÖ
úŸÖÔ¾µÖ ³Öß Æîü…
VI '—ÖÖ›êü »ÖÖ¾ÖÖ-—ÖÖ›êü •ÖÖ¾ÖÖ' µÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÖ¾Ö¸ü ‹ú ”ûÖê™üÖ ×−Ö²ÖÓ¬Ö ´Ö¸üÖšüßŸÖ ×»ÖÆüÖ.
1. ¯ÖÖšü 9 ´Öë †Ö¯Ö−Öê ¯ÖœÍüÖ Æîü ×ú ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ÃÖê '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü †ÓŸÖ ´Öë '†ÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú
ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë '†³µÖÖ×ÃÖú ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ×»Öú' ×ÎúµÖÖ‹Ñ ²Ö−ÖŸÖß Æïü…
‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë '†³µÖÖ×ÃÖú úÖ»Ö' úÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ ×¾ÖÃŸÖÖ¸ü¯Öæ¾ÖÔú ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
−Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ¯ÖÖ ´ÖÖ ¯Ö¸üŸÖ †Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−ÖÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ úÖµÖ ú¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖ?
¯Ö¸ü ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö−Öê êú ²ÖÖ¤ü ×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ŒµÖÖ ú¸üŸÖê ¸üÆüŸÖê ÆüÖê?
2) Æü»»Öß ŸÖã´Æüß úÖµÖ ú¸ŸÖ †ÃÖŸÖÖ?
†Ö•Öú»Ö †Ö¯Ö ŒµÖÖ ú¸üŸÖê ¸üÆüŸÖê ÆÖê?
3) †•Öæ−ÖÆüß ŸÖã´Æüß •ÖÓÖ»ÖÖŸÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖ úÖ?
†Ö¯Ö †³Öß ³Öß •ÖÓÖ»Ö ´Öë •ÖÖŸÖê ¸üÆüŸÖê ŒµÖÖ?
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ´Öë '†³µÖÖ×ÃÖú ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö úÖ»Ö' úÖ
¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
2. ´Ö¸üÖšüß ´Öë '†³µÖÖ×ÃÖú ³ÖæŸÖúÖ»Ö' êú ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ŸÖß−Ö ¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖê ²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü…
¯ÖÏ£Ö´Ö ¯ÖÏúÖ¸ü: ´Ö¸üÖšüß ´Öë ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë '-†ÖµÖ“ÖÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü ˆÃÖêú ÃÖÖ£Ö Ø»ÖÖ,
¾Ö“Ö−Ö, ¯Öã¹ýÂÖ ÃÖæ“Öú ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü '†³µÖÖ×ÃÖú ³ÖæŸÖúÖ»Ö' êú ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ²Ö−ÖŸÖê
Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) †Ö´Æüß •ÖÓÖ»ÖÖŸÖ»µÖÖ ¾ÖÃŸµÖÖÓ´Ö¬µÖê •ÖÖµÖ“ÖÖê. Æü´Ö •ÖÓÖ»Ö úß ²ÖÛÃŸÖµÖÖë ´Öë •ÖÖµÖÖ
ú¸üŸÖê £Öê…
2) »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ •ÖÓÖ»ÖÖÓ“ÖÓ ´ÖÆü¢¾Ö ¯Ö™ü¾Öæ−Ö ªÖµÖ“ÖÖê. »ÖÖêÖÖë úÖê •ÖÓÖ»ÖÖë úÖ ´ÖÆü¢¾Ö
ÃÖ´Ö—ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…
3) †Ö´Æüß ÖÖ¾Öú·µÖÖÓŸÖ ×´ÖÃÖôûÖµÖ“ÖÖê. Æü´Ö ÖÖÑ¾Ö ¾ÖÖ»ÖÖë ÃÖê ×Æü»Ö-×´Ö»Ö
•ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…
−Öß“Öê '•ÖÖ' ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë - '-†ÖµÖ“ÖÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›Íüú¸ü' ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê '†³µÖÖ×ÃÖú
³ÖæŸÖúÖ×»Öú' ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ×¤ü‹ Ö‹ ÆîüÓ…
ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß •ÖÖµÖ“ÖÖê. †Ö´Æüß •ÖÖµÖ“ÖÖê.
´Öï •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ… Æü´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…
(Ã¡Öß.) ´Öß •ÖÖµÖ“Öß. †Ö¯ÖÖ
´Öï •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öß… Æü´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öà…
¯ÖÖšü 20 251
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ •ÖÖµÖ“ÖÖÃÖ ŸÖã´Æüß •ÖÖµÖ“ÖÖŸÖ.

ŸÖæ´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ… †Ö¯Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖæ •ÖÖµÖ“ÖßÃÖ †Ö¯ÖÖ
ŸÖæ´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öß… †Ö¯Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öà…
†.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê •ÖÖµÖ“ÖÖ. ŸÖê •ÖÖµÖ“Öê.
¾ÖÆü •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ… ¾Öê •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖß •ÖÖµÖ“Öß. ŸµÖÖ •ÖÖµÖ“µÖÖ.
¾ÖÆü •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öß… ¾Öê •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öà…
(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê •ÖÖµÖ“ÖÓ. ŸÖß •ÖÖµÖ“Öß.
‡−ÖúÖ ×−ÖÂÖê¬Ö ¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ×ÎúµÖÖ êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖ '−ÖÖÆüß' •ÖÖê›üÖ •ÖÖŸÖÖ
Æîü…
ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß •ÖÖµÖ“ÖÖê −ÖÖÆüß. †Ö´Æüß •ÖÖµÖ“ÖÖê −ÖÖÆüß.
´Öï −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ… Æü´Ö −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…
(Ã¡Öß.) ´Öß •ÖÖµÖ“Öß −ÖÖÆüß. †Ö¯ÖÖ Æü´Ö −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öà…
´Öï −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öß…
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ •ÖÖµÖ“ÖÖ −ÖÖÆüßÃÖ. ŸÖã´Æüß •ÖÖµÖ“ÖÖ −ÖÖÆüßŸÖ.

ŸÖã´Ö −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ… †Ö¯Ö −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖæ •ÖÖµÖ“Öß −ÖÖÆüßÃÖ. †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öà…
ŸÖæ −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öß…
†.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê •ÖÖµÖ“ÖÖ −ÖÖÆüß. ŸÖê •ÖÖµÖ“Öê −ÖÖÆüßŸÖ.
¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ… ¾Öê −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖß •ÖÖµÖ“Öß −ÖÖÆüß. ŸµÖÖ •ÖÖµÖ“µÖÖ −ÖÖÆüßŸÖ.
¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öß… ¾Öê −ÖÆüßÓ •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖß £Öà…
(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê •ÖÖµÖ“ÖÓ −ÖÖÆüß. ŸÖß •ÖÖµÖ“Öß −ÖÖÆüßŸÖ.
×«üŸÖßµÖ ¯ÖÏúÖ¸ü : ´Ö¸üÖšüß ´Öë ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü †ÓŸÖ ´Öë '†ÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú
ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖú¸ü ³Öß †³µÖÖ×ÃÖú ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ‹Ñ ²Ö−ÖŸÖß Æïü…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) †Ö´Æüß †»Öú−ÖÓ¤êü“µÖÖ ×ú−ÖÖ·µÖÖ¾Ö¸üß»Ö †»Öú−ÖÓ¤üÖ êú ×ú−ÖÖ¸êü êú ÖÖÑ¾Ö-ÖÖÑ¾Ö
ÖÖ¾Ö−ÖËÖÖ¾Ö ³Ö™üúŸÖ †ÃÖæ. (Æü´Ö) ‘Öæ´ÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…
2) ãúÖß −ÖãÃÖŸÖê“Ö ÖÖ¾Öú·µÖÖÓ¿Öß ãú”û (»ÖÖêÖ) •ÖÖú¸ü ÖÖÑ¾Ö¾ÖÖ»ÖÖë êú
Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖ †ÃÖê. ÃÖÖ£Ö ²ÖÖŸÖë ×úµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…
−Öß“Öê '•ÖÖ' ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü '†ÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ
¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê †³µÖÖ×ÃÖú ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ×¤ü‹ Ö‹ Æîü…
ˆ¢Ö´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ´Öß •ÖÖŸÖ †ÃÖê. †Ö´Æüß •ÖÖŸÖ †ÃÖæ.
†Ö¯ÖÖ
´Öï •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ…/ Æü´Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…/
ú¸üŸÖß £Öß… ú¸üŸÖß £Öà…
´Ö¬µÖ´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ŸÖæ •ÖÖŸÖ †ÃÖÓÃÖ ŸÖã´Æüß •ÖÖŸÖ †ÃÖÖ.
†Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê…/
ŸÖæ •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ…/ ú¸üŸÖß £Öß…
ú¸üŸÖß £Öß…
†−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ ŸÖÖê ŸÖê
ŸÖß •ÖÖŸÖ †ÃÖê ŸµÖÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖ.
ŸÖê ¾ÖÆü •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ/ ŸÖß ¾Öê •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê/
ú¸üŸÖß £Öß… ú¸üŸÖß £Öà…
¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú, ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü úß ×ÎúµÖÖ ´Öë Ø»ÖÖ êú úÖ¸üÖ ³Öê¤ü −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ… ‡−ÖúÖ
×−ÖÂÖê¬Ö ¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ '†ÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü '−ÖÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ
ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æïü…
ŸÖéŸÖßµÖ ¯ÖÏúÖ¸ü : ´Ö¸üÖšüß ´Öë ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë '-‡Ô' †£Ö¾ÖÖ '-‹' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü †³µÖÖ×ÃÖú
³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ‹Ñ ²Ö−ÖŸÖß Æïü… Ã¾Ö¸üÖÓŸÖ ×ÎúµÖÖ†Öë êú ÃÖÖ£Ö '-‡Ô' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›üú¸ü †Öî¸ü
¾µÖÓ•Ö−ÖÖÓŸÖ ×ÎúµÖÖ†Öë êú ÃÖÖ£Ö '-‹' ¯ÖÏŸµÖµÖ •ÖÖê›üú¸ü †³µÖÖ×ÃÖú ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ‹Ñ ²Ö−ÖŸÖß
Æïü…
−Öß“Öê '•ÖÖ' ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë '-‡Ô' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê †³µÖÖ×ÃÖú ³ÖæŸÖúÖ×»Öú
×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
ˆ¢Ö´Ö ¯Öã¹ýÂÖ ´Öß •ÖÖ‡Ô (•ÖÖ + ‡Ô)
´Öï •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ/ú¸üŸÖß £Öß…
†−µÖ ¯Öã¹ýÂÖ ŸÖÖê ŸÖê
ŸÖß •ÖÖ‡Ô. ŸµÖÖ •ÖÖŸÖ.
ŸÖê ŸÖß
¾ÖÆü •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ/ú¸üŸÖß £Öß… ¾Öê •ÖÖµÖÖ ú¸üŸÖê £Öê/ú¸üŸÖß £Öà…
−Öß“Öê '¬ÖÖ¾Ö' (¤üÖî›ü−ÖÖ) ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë '-‹' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê †³µÖÖ×ÃÖú
³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
ˆ¢Ö´Ö¯Öã¹ýÂÖ ´Öß ¬ÖÖ¾Öê. (¬ÖÖ¾Ö + ‹) ---
¯ÖÖšü 20 253
´Öï ¤üÖî›üÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ/ú¸üŸÖß £Öß…
†−µÖ¯Öã¹ýÂÖ ŸÖÖê/ŸÖß/ŸÖê ¬ÖÖ¾Öê. ŸÖê/ŸµÖÖ/ŸÖß ¬ÖÖ¾ÖŸÖ.
¾ÖÆü ¤üÖî›üÖ ú¸üŸÖÖ £ÖÖ/ú¸üŸÖß £Öß… ¾Öê ¤üÖî›üÖ ú¸üŸÖê £Öê/ú¸üŸÖß £Öà…
¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú, ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü êú ºþ¯Ö ÃÖ³Öß ¯Öã¹ýÂÖ ¾Ö“Ö−ÖÖë ´Öë −ÖÆüà ²Ö−ÖŸÖê Æïü… êú¾Ö»Ö
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ºþ¯Ö ²Ö−ÖŸÖê Æïü… ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö ¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë '-ŸÖ'
¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü †ÓŸÖ ´Öë '−ÖÃÖ' ×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ²Ö−ÖŸÖê Æïü…
3) −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ´Öß Æüß µÖêŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö ŸÖã´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü. ´Öï ³Öß ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖ£Ö †ÖµÖÖ úºÑþÖÖ…
2) ×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−ÖÖ“ÖÓ úÖ´Ö ×“Ö¯ÖúÖê †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö úÖ úÖ´Ö ×úµÖÖ
ú¸üŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. úºÑþÖÖ…
3) ŸµÖÖŸÖæ−Ö ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ−Ö×ÃÖú ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−ÖÆüß ˆÃÖÃÖê ´Öã—Öê ´ÖÖ−Ö×ÃÖú ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö ³Öß
×´ÖôûŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö. ×´Ö»ÖŸÖÖ ¸üÆêüÖÖ…
´Ö¸üÖšüß ´Öë ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü †ÓŸÖ ´Öë '•ÖÖ' ×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ
ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü †³µÖÖ×ÃÖú ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü…
−Öß“Öê 'ÖÖ' ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë '-ŸÖ' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü †ÓŸÖ ´Öë '•ÖÖ' ×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ
ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê †³µÖÖ×ÃÖú ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ ºþ¯Ö ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
ˆ.¯Öã. ´Öß ÖÖŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö. †Ö´Æüß/†Ö¯ÖÖ ÖÖŸÖ •ÖÖ‰ú.
´Öï ÖÖµÖÖ úºÑþÖÖ/úºÑþÖß… Æü´Ö ÖÖµÖÖ ú¸ëüÖê/ú¸ëüÖß…
´Ö.¯Öã. ŸÖæ ÖÖŸÖ •ÖÖ¿Öß»Ö. ŸÖã´Æüß/†Ö¯ÖÖ ÖÖŸÖ •ÖÖ»Ö.
ŸÖæ ÖÖµÖÖ ú¸êüÖÖ/ú¸êüÖß… †Ö¯Ö ÖÖµÖÖ ú¸ëüÖê/ú¸ëüÖß…
†.¯Öã. ŸÖÖê/ŸÖß/ŸÖê ÖÖŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö. ŸÖê/ŸµÖÖ/ŸÖß ÖÖŸÖ •ÖÖŸÖß»Ö.
¾ÖÆü ÖÖµÖÖ ú¸êüÖÖ/ú¸êüÖß… ¾Öê ÖÖµÖÖ ú¸ëüÖê/ú¸ëüÖß…
¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú, ´Ö¸üÖšüß ´Öë †³µÖÖ×ÃÖú ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖËúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ´Öë Ø»ÖÖ êú
úÖ¸üÖ ³Öê¤ü −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ… êú¾Ö»Ö ¾Ö“Ö−Ö †Öî¸ü ¯Öã¹ýÂÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ³Öê¤ü ÆüÖêŸÖÖ Æïü… ‡−Ö êú
×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö '•ÖÖ' ×ÎúµÖÖ úÖê '-ÖÖ¸ü' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü †ÓŸÖ ´Öë '−ÖÖÆüß' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü
²Ö−ÖŸÖê Æïü…
¯ÖÖšü 21 255
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 21
´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö ×−Ö¾Öé¢Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ ´Ö‘ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö ÃÖê¾ÖÖ×−Ö¾Öé¢Ö Æãü‹
¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : úÖµÖ ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö, úÖµÖ ´ÆüÖŸÖêµÖ ¾ÖÖ´Ö−Ö¸ü−ÖÖ¾Ö : ŒµÖÖë ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö, ÃÖê¾ÖÖ×−Ö¾Öé×¢Ö

×−Ö¾Öé¢Öß? ×−Ö¾Öé¢Ö —ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ‡£ÖÓ µÖê‰ú−Ö ŸÖ¸ü êú ²ÖÖ¤ü ÆüÖ»Ö“ÖÖ»Ö ŒµÖÖ Æïü? ×−Ö¾Öé¢Öß êú
Öê»ÖÖŸÖ ¯ÖÖ ú¸ü´ÖŸÖÓµÖ úÖ ‡£Öê? úß ‡£Öê ²ÖÖ¤ü µÖÆüÖÑ †Ö ŸÖÖê Ö‹ †Ö¯Ö ´ÖÖ¸ü •Öß
ãúšêü µÖê‰ú−Ö ¯Ö›ü»ÖÖê †ÃÖÓ ¾ÖÖ™ŸÖÓ? −ÖÖêú¸üß »ÖÖŸÖÖ Æîü ŒµÖÖ µÖÆüÖÑ? µÖÖ ‡¬Ö¸ü úÆüÖÑ †Ö
ú¸üÖ¾Öß »ÖÖÖŸÖê úÖ †•Öæ−Ö? ±ÑúÃÖê ‹êÃÖÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü? ŒµÖÖ †³Öß ³Öß
´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : −ÖÖÆüß. −ÖÖêú¸üß ÃÖÓ¯Öæ−Ö Öê»Öß −ÖÖîú¸üß ú¸ü−Öß ¯Ö›üŸÖß Æîü?
Ö¸üß ¯ÖÖ úÖ´Ö ´ÖÖ¡Ö −ÖÖêú¸üß“µÖÖ ¤ãü¯¯Ö™ü ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : −ÖÖîú¸üß ŸÖÖê ÖŸÖ´Ö ÆÖêü Ö‡Ô,
ÆüÖê‰ú−Ö •ÖÖŸÖÓ ´ÖÖ—ÖÓ. »Öê×ú−Ö úÖ´Ö ŸÖÖê −ÖÖîú¸üß ÃÖê ¤ãüÖ−ÖÖ ÆüÖê
¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : ¯ÖÖ ŸÖ¸üßÆüß ¾Öêôû •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü ´Öê¸üÖ…
−ÖÃÖê»Ö −ÖÖ? ´ÖÖ—Öê úÖúÖ ´Ö»ÖÖ ÃÖÖÓÖŸÖ ÆüÖêŸÖê ¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : ¯Ö¸ü ÃÖ´ÖµÖ ŸÖÖê úÖ™êü −ÖÆüà ú™üŸÖÖ
úß ×−Ö¾Öé¢Ö —ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ±úÖ¸ü •Ö›ü •ÖÖŸÖÓ. ÆüÖêÖÖ? ´Öê¸êü “ÖÖ“ÖÖ ´Öã—Öê ²ÖŸÖÖ ¸üÆêü £Öê ×ú
´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : †ÆüÖê, −ÖÖêú¸üßŸÖ †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ×−Ö¾Öé×¢Ö êú ²ÖÖ¤ü ²ÖÆãüŸÖ ´ÖãÂúß»Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
¾Öêôêû¾Ö¸ü úÖ´ÖÖ¾Ö¸ü •ÖÖÖÓ ³ÖÖÖ ¯Ö›üÖµÖ“ÖÓ.
‘Ö¸üÖŸÖÆüß •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ·µÖÖ †ÃÖ»µÖÖ´Öãôêû ¾Öêôêû¾Ö¸ü ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : −ÖÖîú¸üß ´Öë £ÖÖ, ŸÖÖê ÃÖ´ÖµÖ¯Ö¸ü
‘Ö¸üß µÖÖ¾ÖÓ »ÖÖÖÖµÖ“ÖÓ. †ÖŸÖÖ ¾Öêôêû“ÖÓ ²ÖÓ¬Ö−Ö úÖ´Ö úß •ÖÖÆü ¯Ö¸ü ¯ÖÆãÑü“Ö−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ £ÖÖ…
Öôæû−Ö ¯Ö›ü»ÖÓ †ÖÆêü. ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ¾Öêôû †Ö×Ö ‘Ö¸ü úß ×•Ö´´Öê¤üÖ×¸üµÖÖë úß ¾Ö•ÖÆü ÃÖê ‘Ö¸ü
´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖÓ úÖ´Ö. µÖÖ´Öãôêû úÖ´Ö ³Ö¸ü¯Öæ¸ü ³Öß ÃÖ´ÖµÖ ÃÖê †Ö−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ £ÖÖ… †²Ö ŸÖÖê
ÆüÖê‰ú−Ö •ÖÖŸÖÓ. ´ÖÖ¡Ö Öæ¯Ö ¤ü´Öæ−Ö •ÖÖŸÖÖê. ÃÖ´ÖµÖ úÖ ²ÖÓ¬Ö−Ö −ÖÆüà ¸üÆüÖ Æîü… ÃÖ´ÖµÖ
³Ö¸ü¯Öæ¸ü (Æîü) †Öî¸ü ´Ö−Ö¯ÖÃÖÓ¤ü úÖ´Ö ‡ÃÖ×»Ö‹
¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : ŸÖã´Æüß †ÖŸ´Ö“Ö×¸ü¡Ö ×»ÖÆæü−Ö ™üÖúÖ Öæ²Ö úÖ´Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü… ´ÖÖ¸ü £Öú •ÖÖŸÖÖ
†ÖŸÖÖ. ŸÖã´Æüß ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖú †ÖÆüÖŸÖ“Ö. ŸÖã´Æüß ÆæÑü…
ú×¾ÖŸÖÖÆüß ×»Ö×ÆüÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ úß ±úŒŸÖ ¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : †Ö¯Ö †³Öß †ÖŸ´Öú£ÖÖ ×»ÖÖ
Öª»ÖêÖ−Ö“Ö ú¸üÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖŸÖ? ›üÖ×»Ö‹… †Ö¯Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü ŸÖÖê Æïü ×Æü…
´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : †ÖŸ´Ö“Ö×¸ü¡Ö ×»ÖÆüÖµÖ»ÖÖ †Ö¯Ö ú×¾ÖŸÖÖ ³Öß ×»ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öê £Öê µÖÖ ×ÃÖ±Ôú
ÃÖã¹ý¾ÖÖŸÖ ŸÖ¸ü úºþ−Ö —ÖÖ»Öß †ÖÆêü. ²ÖÆãüŸÖêú Öª»ÖêÖ−Ö Æüß ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê £Öê?
¯Öãœü“µÖÖ ´Öê ´Ö×Æü−µÖÖŸÖ ¯ÖæÖÔ ÆüÖê‰ú−Ö Öê»Öê»ÖÓ ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : ´Öï −Öê †ÖŸ´Öú£ÖÖ ×»ÖÖ−ÖÖ ¿Öãºþ
†ÃÖê»Ö. ×úµÖÖ Æîü… ¯ÖÏÖµÖ„ †Ö»Öß ´Ö‡Ô ŸÖ¸ü ¯Öæ¸üß ÆüÖê
“Öãúß ÆüÖêÖß…
¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : †Ö×Ö ŸÖã´Ö“ÖÖ −ÖÖ™üúÖ“ÖÖ ”Óû¤ü?
ŸÖã´Æüß ŸÖÖêÆüß ¯Öæ¸üÖ úºþ−Ö ‘ÖêÖÖ¸ü †ÖÆüÖŸÖ
úÖ? ¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : †Öî¸ü †Ö¯ÖúÖ −ÖÖ™üú úÖ ¿ÖÖîú?

´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : ÆüÖê ŸµÖÖŸÖ“Ö ŸÖ¸ü ´ÖÖ—ÖÖ Öæ¯Ö ¾Öêôû †Ö¯Ö ¾ÖÆü ³Öß ¯Öæ¸üÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê Æïü ŒµÖÖ?
×−Ö‘Öæ−Ö •ÖÖŸÖÖê. ´Öã»ÖÖÓ“Öß −ÖÖ™üÓú ²ÖÃÖ¾ÖŸÖÖê.
ŸµÖÖÃÖÖšüß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ‹ú¡Ö •Ö´Ö¾ÖÖ¾ÖÓ »ÖÖÖŸÖÓ ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : •Öß,ÆüÖÑ… ˆÃÖß ´Öë ´Öê¸üÖ úÖ±úß
ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖÖ»ÖúÖÓ“Öß ¯Ö¸ü¾ÖÖ−ÖÖß ×´Öôû¾ÖÖ¾Öß ÃÖ´ÖµÖ “Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… †¯Ö−Öê ×−Ö¤ìü¿Ö−Ö ´Öë
»ÖÖÖŸÖê. ŸµÖÖŸÖ Öæ¯Ö †Ö−ÖÓ¤üÆüß ×´ÖôûŸÖÖê ²Ö““ÖÖë ÃÖê −ÖÖ™üú ú¸ü¾ÖÖŸÖÖ ÆæÑü… ˆÃÖêú ×»Ö‹
†Ö×Ö •Ö−ÖÃÖÓ¯ÖÔúÆüß ‘Ö›æü−Ö •ÖÖŸÖÖê. ²Ö““ÖÖë úÖê ‡ú½üÖ ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü… ˆ−Ö
êú ´ÖÖŸÖÖ-×¯ÖŸÖÖ úß †−Öã´Ö×ŸÖ »Öê−Öß ¯Ö›ÍüŸÖß
¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : ¯ÖÖ ¾Ö×Æü−Öß úÖµÖ ´ÆüÖŸÖÖÆêüŸÖ? Æîü… ˆÃÖ ´Öë ²ÖÆãüŸÖ †Ö−ÖÓ¤ü ³Öß ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü
ŸµÖÖ ´Ö•ÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ úß −ÖÖ¸üÖ•Ö †ÖÆêüŸÖ? †Öî¸ü •Ö−Ö ÃÖÓ¯ÖÔú ³Öß ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü…
´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : ŸÖßÆüß Öã¿Ö †ÖÆêü. ¯Öæ¾Öá ×ŸÖ»ÖÖ ¾ÖÖ´Ö−Ö¸üÖ¾Ö : »Öê×ú−Ö ³ÖÖ³Öß•Öß ŒµÖÖ úÆüŸÖß Æïü?
»Ö¾Öú¸ü ˆšüÖ¾ÖÓ »ÖÖÖÖµÖ“ÖÓ. ¬ÖÖÓ¤ü»Ö Öã¿Ö Æïü µÖÖ −ÖÖ¸üÖ•Ö Æïü?
ˆ›üÖµÖ“Öß ×ŸÖ“Öß! †ÖŸÖÖ ´Öß £ÖÖê›Óü±úÖ¸ü ‘Ö¸ü“ÖÓ ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö : ¾Öë ³Öß Öã¿Ö Æïü… ¯ÖÆü»Öê ŸÖÖê ˆ−Æëü
ÃÖÖÓ³ÖÖôûŸÖÖê. ×ŸÖ»ÖÖ ´Ö¤üŸÖ ú¸üŸÖÖê. ×ŸÖ»ÖÖ •Ö»¤üß ˆšü−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ £ÖÖ… Æü›Íü-²Ö›Íüß ´Öë
•Ö¸üÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ×´Öôæû−Ö •ÖÖŸÖê. “ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÖÕ−Öß ¸üÆüŸÖß £Öà… †²Ö ´Öï ‘Ö¸ü úÖ £ÖÖê›ÍüÖ ²ÖÆãüŸÖ
ŸÖßÆüß ×−Ö¾Öé¢Ö ÆüÖêÖÖ¸ü †ÖÆêü. ŸÖê¾ÆüÖ ´Öß ×−Ö ŸÖß úÖ´Ö ÃÖÓ³ÖÖ»ÖŸÖÖ ÆæÑü… ˆ−Öúß ´Ö¤ü¤ü ú¸üŸÖÖ
¤üÖê‘ÖÓ ×´Öôæû−Ö úÖ´Ö úºþ. ‡ŸÖúß ¾ÖÂÖÔ ÆæÑü… ˆ−Æêü £ÖÖê›ÍüÖ †Ö¸üÖ´Ö ×´Ö»Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü…
¤üÖê‘ÖÖÓ−ÖÖÆüß úÖ´Ö ú¸üÖ¾ÖÓ »ÖÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÓ, ŸÖê “ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÖí êú ²ÖÖ¤ü ¾Öê ³Öß ÃÖê¾ÖÖ×−Ö¾Öé¢Ö
¯ÖÖê™üÖÃÖÖšüß. †ÖŸÖÖÆüß úºþ úÖ´Ö. ¯ÖÖ ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öß Æïü… ŸÖ²Ö ´Öï †Öî¸ü ¾Öë Æü´Ö ¤üÖê−ÖÖë
Ã¾ÖŸÖ„ÃÖÖšüß! Ã¾ÖŸÖ„“µÖÖ †Ö−ÖÓ¤üÖÃÖÖšüß! Æüß ÃÖÖ£Ö úÖ´Ö ú¸ëüÖê… ‡ŸÖ−Öê ²Ö¸üÃÖ úÖ´Ö
ú»¯Ö−ÖÖ“Ö ÃÖãÖÖ¾ÖÖÖ¸üß †ÖÆêü. ´ÖÖ ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›üÖ £ÖÖ ¾ÖÆü ¯Öê™ü úß ÖÖ×ŸÖ¸ü… †²Ö
†ÖµÖãÂµÖ“Ö ×−Ö¸üÖôÓû †ÃÖê»Ö. ¤üÖê‘ÖÓÆüß ´ÖãŒŸÖ. ³Öß úÖ´Ö ú¸ëüÖê ¯Ö¸ü Öã¤ü êú ×»Ö‹… †¯Ö−Öê
¤üÖê‘ÖÓÆüß ŸÖé¯ŸÖ! ²ÖÖ.³Ö. ²ÖÖê¸üú¸üÖÓ−Öß ´Æü™ü»ÖÓ“Ö †Ö−ÖÓ¤ü êú ×»Ö‹… ‡ÃÖúß ú»¯Ö−ÖÖ ´ÖÖ¡Ö ÃÖê
†ÖÆêü −ÖÓ úß †´ÖéŸÖ‘Ö™ü ³Ö¸ü»Öê ŸÖã—µÖÖ ‘Ö¸üß, ´Öã—Öê ÃÖãÖ ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü… ˆÃÖ êú ²ÖÖ¤ü,
´ÖÖ ŸÖæ úÖ ¾ÖÖ¾ÖÖ ×±ú¸ü¿Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üß? •Öß¾Ö−Ö Æüß ×−Ö¸üÖ»ÖÖ ÆüÖêÖÖ… ¤üÖê−ÖÖë Æüß ´ÖãŒŸÖ
¤üÖê−ÖÖë Æüß ŸÖé¯ŸÖ! ²ÖÖ.³Ö. ²ÖÖê¸üú¸ü•Öß −Öê úÆüÖ
Æüß Æîü −Ö ×ú ŸÖã´ÆüÖ¸êü ‘Ö¸ü †´ÖéŸÖ êú ‘Ö›ü
³Ö¸êü Æïü, ŸÖ²Ö ŸÖæ ŒµÖÖë ²ÖÖ•ÖÖ¸ü ´Öë ´ÖÖ¸üÖ ´ÖÖ¸üÖ
×±ú¸üŸÖÖ Æîü?
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
‡£ÖÓ ãúšêü µÖê‰ú−Ö ¯Ö›ü»ÖÖê ‡¬Ö¸ü úÆüÖÑ †Ö ±ÑúÃÖÖ?

¾ÖÖ™üÖê “ÖÖÆü−ÖÖ
−ÖÖêú¸üß −ÖÖîú¸üß
¯ÖÖ »Öê×ú−Ö
¯ÖÖšü 21 257
¤ãü¯¯Ö™ü ¤ãüÖ−ÖÖ
¾Öêôû •ÖÖŸÖÖ •ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß ÃÖ´ÖµÖ úÖ™êü −ÖÆüß ú™üŸÖÖ
¾Öêôêû¾Ö¸ü ÃÖ´ÖµÖ¯Ö¸ü
³ÖÖÖ ¯Ö›üÖê úÖê‡Ô ³Öß ²ÖÖŸÖ ÃÖŸÖß ÃÖê ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›ü−ÖÖ Æîü
•Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ·µÖÖ ×•Ö´´Öê¤üÖ×¸üµÖÖÑ
µÖÖµÖ»ÖÖ »ÖÖÖÖµÖ“ÖÓ †Ö−ÖÖ ¯Ö›üŸÖÖ £ÖÖ
£Öæú−Ö •ÖÖŸÖÖê £Öú •ÖÖŸÖÖ ÆæÑü
†ÖŸ´Ö“Ö×¸ü¡Ö †ÖŸ´Öú£ÖÖ
ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖ ú¸üÖê ¿Öãºþ ú¸ü−ÖÖ
”Óû¤ü ¿ÖÖîú
Öæ¯Ö ³Ö¸ü¯Öæ¸ü
−ÖÖ™üú ²ÖÃÖ¾ÖÖê −ÖÖ™üú (×−Ö¤ìü×¿ÖŸÖ) ú¸ü−ÖÖ
¯Ö¸ü¾ÖÖ−ÖÖß †−Öã´Ö×ŸÖ
»Ö¾Öú¸ü •Ö»¤üß
¬ÖÖÓ¤ü»Ö Æü›Íü-²Ö›Íüß
£ÖÖê›Óü±úÖ¸ü £ÖÖê›üÖ ²ÖÆãüŸÖ
‡ŸÖúß ‡ŸÖ−Öß
Ã¾ÖŸÖ„ÃÖÖšüß Öã¤ü êú ×»Ö‹
×−Ö¸üÖ»Öê ×−Ö¸üÖ»ÖÖ
ŸÖé¯ŸÖ ŸÖé¯ŸÖ
†³µÖÖÃÖ
I ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸êü ªÖ.
1) −ÖÖêú¸üßŸÖ †ÃÖŸÖÖ−ÖÖ ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾ÖÖÓ−ÖÖ úÖµÖ ú¸üÖ¾Öê »ÖÖÖê?
2) ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü“µÖÖ úÖôûÖŸÖ ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö úÖµÖ ú¸üÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖê?
3) ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾ÖÖÓ“Öê †ÖŸ´Ö“Ö×¸ü¡Ö ú¬Öß ¯ÖæÖÔ —ÖÖ»Öê»ÖÓ †ÃÖê»Ö?
4) ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö Æü»»Öß −ÖÖ™üúÖÃÖÓ²ÖÓ¬Öß úÖµÖ ú¸üŸÖÖŸÖ?
5) ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾ÖÖ“µÖÖ −ÖÖêú¸üß“µÖÖ úÖôûÖŸÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖŸ−Öß»ÖÖ úÖµÖ ú¸üÖ¾Öê »ÖÖÖê?
6) ¯ÖŸ−Öß“µÖÖ ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾ÖÖÓ“ÖÖ úÖµÖ ²ÖêŸÖ †ÖÆêü?
II ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Öæ−Ö ŸµÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.

1) −ÖÖêú¸ßü ........ Öê»Öß Ö¸üß ¯ÖÖ úÖ´Ö ´ÖÖ¡Ö −ÖÖêú¸üß“µÖÖ ¤ãü¯¯Ö™ü ........ ........ .
2) ‘Ö¸üÖŸÖÆüß ........ †ÃÖ»µÖÖ´Öãôêû ........ ‘Ö¸üß ........ »ÖÖÖÖµÖ“ÖÓ.
3) †ÖŸÖÖ ¾Öêôêû“ÖÓ ²ÖÓ¬Ö−Ö ........ ¯Ö›ü»ÖÓ †ÖÆêü.
4) ´Öã»ÖÖÓ“Öß ........ ²ÖÃÖ¾ÖŸÖÖê.
5) ´Öß £ÖÖê›Óü±úÖ¸ü ........ ÃÖÖÓ³ÖÖôûŸÖÖê ×ŸÖ»ÖÖ •Ö¸üÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ........ ........ .
III ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»µÖÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖÓ“µÖÖ µÖÖêµÖ ºþ¯ÖÖÓ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.
1) ŸÖæ ¯Ö™üú−Ö ÖéÆü¯ÖÖšü ........ ........ (ú¸ü, ™üÖú) ´ÖÖ ÖêôûÖµÖ»ÖÖ •ÖÖ.
2) ŸÖæ ŸµÖÖ“µÖÖú›êü ........ ........, (•ÖÖ, µÖê) ŸÖÖê ŸÖã»ÖÖ −Öß™ü ´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ú¸üß»Ö.
3) ´ÖÖ—µÖÖú›æü−Ö ±úÖ¸ü ´ÖÖêšüß “Öæú ........ (ÆüÖê, •ÖÖ) †ÖŸÖÖ ´Ö»ÖÖ ¯ÖÏÖµÖÛ¿“Ö¢Ö
ú¸üÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ.
4) †Ö¯ÖÖ ãúšêü •ÖÓÖ»ÖÖŸÖ ........ ........ (µÖê, ¯Ö›ü) †ÃÖÓ ŸµÖÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™ü»ÖÓ.
5) ´Öß ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß“Öß “Ö¾Ö ........ ........ (‘Öê, “Öãú)
IV ÓúÃÖÖŸÖæ−Ö µÖÖêµÖ ¿Ö²¤ü ×−Ö¾Ö›æü−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.

1) »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûúÖÓ−Öß ‘ÖÖêÂÖÖÖ ×¤ü»Öß ........ "Ã¾Ö¸üÖ•µÖ ÆüÖ ´ÖÖ—ÖÖ •Ö−´Ö×ÃÖ¨ü
ÆüŒú †ÖÆêü". (´ÆüÖæ−Ö, úÖ¸üÖ, úß)
2) ×ÃÖ−Öê´ÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêüÃÖ ........ −ÖÖ™üúÖ»ÖÖ? (¯ÖÖ, úß, ŸÖ¸üß)
3) ´Öß ‡ŸÖúß £Öæú−Ö Öê»Öê ÆüÖêŸÖê ........ ´Ö»ÖÖ ŸÖê úÖ´Ö ú¸üÖ¾ÖÓ“Ö »ÖÖÖ»ÖÓ. (•Ö¸üß, ŸÖ¸üß,
†Ö×Ö)
4) ŸÖÖê †Ö»ÖÖ ........ ‹ú¤ü´Ö •Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ ²ÖÃÖ»ÖÖ. (úÖ¸üÖ, ŸÖ¸üß, †Ö×Ö)
5) ŸµÖÖ−ÖÓ ˆ×¿Ö¸üÖ µÖêµÖÖ“ÖÓ †ÃÖÓ úÖÆüß úÖ¸üÖ ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»ÖÓ ........ ´Ö»ÖÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ´ÖÖ±ú
ú¸üÖ¾ÖÓ“Ö »ÖÖÖ»ÖÓ. (†ÃÖæ−Ö, ¯ÖÖ, úß)
V ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.

1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß †³µÖÖÃÖ ú¸üÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê ¯ÖÖ ×¤ü¾Öê Öê»Öê.
1) ´Öß −ÖÖ™üúÖ»ÖÖ ........ ........ ¯ÖÖ ‹ê−Ö¾Öêôûß ¯ÖÖÆãüÖê †Ö»Öê.
2) †Ö´Æüß −ÖÖ™üú ........ ........ ¯ÖÖ ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ÃÖã¼üß −Ö¾ÆüŸÖß.
3) ÃÖã´Ö−Ö ³ÖÖ•Öß ........ ........ ¯ÖÖ ×ŸÖ“µÖÖ•Ö¾Öôû ¯ÖîÃÖê −Ö¾ÆüŸÖê.
4) ¿ÖÖÓŸÖÖ²ÖÖ‡Ô ¯Ö¡Ö ........ ........ ¯ÖÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¯Öê−Ö ÃÖÖ¯Ö›ü»ÖÓ −ÖÖÆüß.
5) ¸ü´Öê¿Ö ´ÖÖ—µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö •Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ ........ ........ ¯ÖÖ ‹¾Öœü¶ÖŸÖ ŸµÖÖ“Öê ×´Ö¡Ö
†Ö»Öê.
6) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú −ÖÖêú¸üß ........ ........ ¯ÖÖ ŸÖê †Ö•ÖÖ¸üß ¯Ö›ü»Öê.
7) ´Öã»Öß Öœü¾ÖÖ»Ö»ÖÖ ........ ........ ¯ÖÖ ŸµÖÖÓ“Öß ¯Ö¸üßÖÖ ÆüÖêŸÖß.
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¸ü•ÖÖ ‘ÖêÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖÖê ¯ÖÖ ŸÖÖ¯Ö ˆŸÖ¸ü»ÖÖ −ÖÖÆüß.

1) ´Öß −ÖÖ™üúÖ»ÖÖ ........ ........ ¯ÖÖ ÃÖÖóµÖÖÓ−Öß Öæ¯Ö †ÖÖÏÆü êú»ÖÖ.
2) †Ö´Æüß úÖ´Ö ........ ........ ¯ÖÖ †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ŸÖê ú¸üÖ¾ÖÓ“Ö »ÖÖÖ»ÖÓ.
3) ŸÖæ ×ŸÖ»ÖÖ ¯ÖîÃÖê ........ ........ −ÖÖ? ´ÖÖ úÖ ×¤ü»ÖêÃÖ?
4) ŸÖã´Æüß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ ........ ........ −ÖÖ? ´ÖÖ úÃÖê Öê»ÖÖŸÖ?
5) ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú ³ÖÖÂÖÖ ........ ........ ¯ÖÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ ŸÖê ªÖ¾ÖÓ“Ö »ÖÖÖ»ÖÓ.
6) ¸üÖ´Ö Öœü¾ÖÖ»Ö»ÖÖ ........ ........ −ÖÖ? ´ÖÖ úÖ Öê»ÖÖ?
¯ÖÖšü 21 259
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»µÖÖ ¿Ö²¤üÖ“µÖÖ µÖÖêµÖºþ¯ÖÖ“ÖÖ '†ÃÖ' ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖ“µÖÖ µÖÖêµÖ ºþ¯ÖÖ

²Ö¸üÖê²Ö¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖê †ÃÖê−Ö.
1) ŸÖæ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»Öß ÆüÖêŸÖßÃÖ −ÖÖ? Öæ¯Ö ´Ö•ÖÖ ........ ........ (ú¸ü).
2) ´Öß ŸÖê ×»ÖÆæü−Ö ........ ........ . (ÃÖÓ¯Ö¾Ö)
3) ´Öß ‘ÖÓ™üÖ ‹êú»Öß −ÖÖÆüß ´Öß ........ ........ . (—ÖÖê¯Ö)
4) ÃÖßŸÖÖ−ÖÓ †Ö¬Öß“Ö †³µÖÖÃÖ ........ ........ . (ú¸ü)
5) ¸üÖ´Ö−ÖÓ ´ÖÖÓ•Ö¸üÖ»ÖÖ ........ ........ . (´ÖÖ¸ü)
6) ŸÖã´Æüß ãú¡µÖÖ»ÖÖ ¤æü¬Ö ........ ......... (¤êü)
7) ¸üÖ´Ö ŸµÖÖ¾Öêôûß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ . (•ÖÖ)
8) †Ö´Æüß ŸµÖÖ¾Öêôûß ²ÖÖÖêŸÖ ........ ........ . (²ÖÃÖ)
VII ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ×“Ö¡Ö úÖœüŸÖ †ÃÖê−Ö.
1) ¯Ö¸üßÖêÃÖÖšüß ¸ü´ÖÖ Öæ¯Ö †³µÖÖÃÖ ........ ........ .
2) ŸÖæ ¤æü¯ÖÖ¸üß †Ö¸üÖ´Ö ........ ........ .
3) ŸÖã´Æüß †Ö•Ö ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú ........ ........ .
4) ¸ü´Öê¿Ö †ÖŸÖÖ ¯ÖãÃŸÖú ........ ........ .
5) †Ö´Æüß ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ........ ........ .
VIII ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»µÖÖ ¿Ö²¤üÖ“µÖÖ µÖÖêµÖ ºþ¯ÖÖ“ÖÖ ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ
ú¸üÖ.
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ˆªÖ ²ÖÆãüŸÖêú ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÃÖê−Ö.
1) ŸÖÖê ˆªÖ ´ÖãÓ²Ö‡Ô»ÖÖ ........ ........ . (•ÖÖ)
2) ¸ü´ÖÖ ×¤ü¾ÖÖôûßÃÖÖšüß ÃÖÖ›üß ........ ........ . (‘Öê)
3) ŸÖæ ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü ........ ........ −ÖÖ? ˆªÖ ÃÖã¼üß †ÖÆêü. (—ÖÖê¯Ö)
4) ŸÖã´Æüß −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö ........ ........ −ÖÖ? (ú¸ü)
5) †Ö´Æüß ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü ÖÖ¾Öß Ã£ÖÖ×µÖú ........ ........ . (ÆüÖê)
6) †Æü´Ö¤ü ‡Ô¤üÃÖÖšüß −Ö¾Öê ú¯Ö›êü ........ ........ . (‘Öê)
IX ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»µÖÖ ¿Ö²¤üÖÓŸÖæ−Ö µÖÖêµÖ ŸÖÖê ¿Ö²¤ü ×−Ö¾Ö›æü−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.
1) ¯ÖÏúÖ¿Ö ˆªÖ ´ÖãÓ²Ö‡Ô»ÖÖ ........ †ÃÖê»Ö. (•ÖÖŸÖÖê, •ÖÖÖÖ¸, Öê»ÖÖÃÖ)
2) ÃÖã−ÖÓ¤üÖ−Öê ²ÖÖ²ÖÖÓ−ÖÖ ¯Ö¡Ö ........ †ÃÖê»Ö. (×»ÖÆüßŸÖ, ×»Ö×ÆüÖÖ¸ü, ×»Ö×Æü»Öê)
3) ²ÖÖ²ÖÖ †ÖŸÖÖ ×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ ........ †ÃÖŸÖß»Ö. (•ÖÖŸÖê, •ÖÖŸÖ, Öê»ÖÖ)
4) †ÖŸÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ¸ü´ÖÖ²ÖÖ‡Ô ×−Ö¾Öé¢Ö ........ †ÃÖŸÖß»Ö. (—ÖÖ»ÖÖ, ÆüÖêŸÖ, —ÖÖ»µÖÖ)
5) úÖ»Ö ŸÖæ ¬Ö²Ö¬Ö²µÖÖÖÖ»Öß †ÖÓ‘ÖÖêôû ........ †ÃÖ¿Öß»Ö. (ú¸üŸÖÖêÃÖ, êú»Öß, ú¸üÖÖ¸ü)
X ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ¤üÖê−Ö ³ÖÖÖÖÓŸÖß»Ö ¿Ö²¤üÃÖ´ÖæÆü ‘Öê‰ú−Ö µÖÖêµÖ •ÖÖê›ü¶Ö ²Ö−Ö¾ÖÖ.

¸üÖ´Öæ ¿ÖÖôêûŸÖ ×»Ö×ÆüÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê.
´Öß †ÖŸ´Ö“Ö×¸ü¡Ö ú¸üÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖß.
¸ü´ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú ¯ÖÖÆüÖÖ¸üü ÆüÖêŸÖê.
†Ö´Æüß ÖÖ¾ÖÖÆæü−Ö †ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸµÖÖ.
†Ö‡ÔÃÖÖÆêü²Ö †ÖÓ²Öê ú¸üÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖÃÖ.
¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú −ÖÖ™üú ÃÖÖÓÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ.
ŸÖæ −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´Ö µÖêÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê.
ŸÖã´Æüß ÖÖêÂ™ü µÖêÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ.
XI ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê ¿ÖÖôêûŸÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖê»Ö. ŸÖÖê ¿ÖÖôêûŸÖ Öê»ÖÖ †ÃÖê»Ö.
1) ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ . ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ .
2) †Ö´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ . †Ö´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ .
3) ¸ü´ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ . ¸ü´ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ .
4) ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ . ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ .
5) ŸÖã´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ . ŸÖã´Æüß ¿ÖÖôêûŸÖ ........ ........ .
XII ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖê −ÖúÖ¸üÖ£Öá ú¸üÖ.

1) ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖê †ÃÖê−Ö. 2) ŸÖß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»Öß †ÃÖê»Ö.
3) ŸÖÖê ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖê»Ö. 4) †Ö´Æüß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖæ.
5) ŸÖæ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÃÖ¿Öß»Ö. 6) ŸµÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÃÖŸÖß»Ö.
7) ŸÖã´Æüß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü †ÃÖÖ»Ö. 8) †Ö¯ÖÖ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖÖ»Ö.
XIII ÓúÃÖÖÓŸÖ ×¤ü»Öê»µÖÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖÓ“µÖÖ µÖÖêµÖ ºþ¯ÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü '†ÃÖ' ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖ“Öê µÖÖêµÖ ºþ¯Ö ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö
ÖÖ»Öß»Ö ¯Ö×¸ü“”êû¤ü ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.
‹¾ÆüÖ−ÖÖ ´Ö¬Öãú¸ü¸üÖ¾Ö ×−Ö¾ÖéŸÖ ........ ........ (ÆüÖê). ŸÖê †ÖŸÖÖ †Ö¸üÖ´Ö ...... ........
(ú¸ü). ‹ÖÖ¤Óü ¯ÖãÃŸÖú ×»ÖÆüÖµÖ»ÖÖ ........ ........ (‘Öê). ú×¾ÖŸÖÖ ........ ........ (ú¸ü).
†ÖÖÖß ‹úÖ ¾ÖÂÖÖÔ−Öê ¸ü´ÖÖ²ÖÖ‡ÔÆüß ×−Ö¾Öé¢Ö ........ ........ (ÆüÖê). ŸµÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ŸÖß ¤üÖê‘ÖÓÆüß Öæ¯Ö
¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ ........ ........ (ú¸ü). −ÖÖŸÖ¾ÖÓ›üÖ−ÖÖ ........ ........ (Öêôû). †ÖµÖãÂµÖ³Ö¸ü ŸµÖÖÓ−Öß Öæ¯Ö
úÂ™ü ........ ........ (ú¸ü). ˆ¾ÖÔ×¸üŸÖ †ÖµÖãÂµÖÖŸÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß ........ ........ (×´Öôû).

¯ÖÖšü 21 261
×−Ö¾Öé¢Öß
“ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÖÕ¯Öæ¾Öá ´Öß ×−Ö¾Öé¢Ö —ÖÖ»ÖÖê. ŸµÖÖ¾Öêôûß ´ÖÖ—µÖÖ ¾ÖµÖÖ»ÖÖ †÷üÖ¾Ö®Ö ¾ÖÂÖì ¯ÖæÖÔ —
ÖÖ»Öß. Ö¸Óü ´ÆüÖ•Öê ŸµÖÖÆüß¯Öæ¾Öá ŸÖß−Ö ¾ÖÂÖì ´Ö»ÖÖ ×−Ö¾Öé¢Ö ¾ÆüÖ¾Öê »ÖÖÖ»Öê †ÃÖŸÖê. úÖ¸üÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê
×−Ö¾Öé¢Öß“Öê ¾ÖµÖ ¯ÖÓ“ÖÖ¾Ö®Ö šü¸ü¾Ö»Öê ÆüÖêŸÖê. ´ÖÖ—Öê ¤îü¾Ö ²Ö»Ö¾Ö¢Ö¸ü ÆüÖêŸÖê. ´Ö»ÖÖ ¯ÖÓ“ÖÖ¾Ö®Ö ¾ÖÂÖì ¯ÖæÖÔ
ÆüÖêÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖß ŸµÖÖ“µÖÖ†Ö¬Öß ¤üÖ−ê Ö“Ö ´Ö×Æü−Öê ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê ×−Ö¾Öé¢Öß¾ÖµÖÖ“Öß ´ÖµÖÖÔ¤üÖ ¾ÖÖœü¾Ö»Öß. ¯Ö¸üŸÖ
†÷üÖ¾Ö®Ö ¾ÖÂÖì êú»Öß. −Ö¾ÖÖ ×−ÖµÖ´Ö †Ö»µÖÖ´Öãôêû ´Ö»ÖÖ ±úÖµÖ¤üÖ —ÖÖ»ÖÖ. µÖÖ¯Öæ¾Öá“Ö ´Öß ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü
úÖµÖ ú¸üÖÖ¸ü, úÃÖê •Öß¾Ö−Ö •ÖÖÖÖ¸ü, Ö“ÖÖÔ¾Ö¸ü úÃÖê ×−ÖµÖÓ¡ÖÖ šêü¾ÖÖÖ¸ü µÖÖ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü êú»ÖÖ
ÆüÖêŸÖÖ. ‘Ö¸üÖ“Öß ›üÖÖ›ãü•Öß ú¸üÖê ³ÖÖÖ ÆüÖêŸÖê. ´Öã»Öß“Öê »Ö−Ö ú¸üÖê ³ÖÖÖ ÆüÖêŸÖê. µÖÖÃÖÖšüß ¯ÖîÃÖê
»ÖÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖÃÖÖšüß −ÖÖêú¸üß ¿ÖÖê¬ÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê. ¯ÖÖ †“ÖÖ−Öú −ÖÖêú¸üß“Öê ¾ÖµÖ
¾ÖÖœü»µÖÖ´Öãôêû ´Ö»ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ²ÖêŸÖ ²Ö¤ü»ÖÖ¾Öê »ÖÖÖ»Öê. ´Öß µÖÖ †“ÖÖ−Öú ×´ÖôûÖ»Öê»µÖÖ ŸÖß−Ö ¾ÖÂÖÖÕ“ÖÖ
±úÖµÖ¤üÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. ¯ÖÓ“ÖÖ¾Ö®ÖÖ¾µÖÖ ¾ÖÂÖá“Ö †Ö¯ÖÖ ×−Ö¾Öé¢Ö —ÖÖ»ÖÖê †ÖÆüÖêŸÖ †ÃÖê ´Öß ´ÖÖ−Öæ−Ö ™üÖú»Öê.
×−Ö¾Öé¢Öß¾ÖêŸÖ−ÖÖ ‡ŸÖŒµÖÖ“Ö ¯Öî¿ÖÖŸÖ Ö“ÖÔ ³ÖÖÖ¾Öæ »ÖÖÖ»ÖÖê. ŸµÖÖ´Öãôêû Öæ¯Ö ¯ÖîÃÖê •Ö´Öæ−Ö Öê»Öê. ¯ÖîÃÖê
•Ö´Ö¾Ö»µÖÖ´Öãôêû ‘Ö¸üÖ“Öß ›üÖÖ›ãü•Öß êú»Öß. ´Öã»Öß“Öê »Ö−Ö úºþ−Ö ™üÖú»Öê. ŸµÖÖ´Öãôêû ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü
−ÖÖêú¸üß ú¸üÖ¾Öß »ÖÖÖ»Öß −ÖÖÆüß.
†ÖŸÖÖ •Öê úÖ´Ö ú¸üŸÖÖê ŸÖê ±úŒŸÖ Ã¾ÖŸÖ„“µÖÖ †Ö−ÖÓ¤üÖÃÖÖšüß! »ÖÆüÖ−Ö ´Öã»ÖÖÓ“Öß −ÖÖ™üÓú
²ÖÃÖ¾ÖŸÖÖê, ²ÖÖÖúÖ´Ö ú¸üŸÖÖê, ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê, Öæ¯Ö ×»ÖÆüßŸÖÖê. µÖÖ ÃÖÖóµÖÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö ×´ÖôûŸÖê.
ŸµÖÖ´Öãôêû úÃÖ»ÖÓÆüß ¤ü›ü¯ÖÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß. †Ö•Ö ´Öß éúŸÖÖ£ÖÔ •Öß¾Ö−Ö •ÖÖŸÖ †ÖÆêü. †ÖŸÖÖ ŸµÖÖ“Öê
²ÖÖê»ÖÖ¾ÖÖê µÖêÖÖ¸ü †ÃÖê»Ö ŸÖê¾ÆüÖ µÖê¾ÖÖê. ´Öß úÖêÖŸµÖÖÆüß ÖÖß ŸÖµÖÖ¸ü †ÖÆêü.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
“ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÖÕ¯Öæ¾Öá “ÖÖ¸ü ÃÖÖ»Ö ¯ÖÆü»Öê

ŸµÖÖ¾Öêôûß ˆÃÖ ÃÖ´ÖµÖ
†÷üÖ¾Ö®Ö †½üÖ¾Ö−Ö
Ö¸Óü ´ÆüÖ•Öê ÃÖ“Ö úÆëü ŸÖÖê
ŸµÖÖÆüß¯Öæ¾Öá ˆÃÖ ÃÖê ³Öß ¯ÖÆü»Öê
¾ÆüÖ¾Öê »ÖÖÖ»Öê †ÃÖŸÖê ÆüÖê−ÖÖ ¯Ö›ÍüŸÖÖ £ÖÖ
¯ÖÓ“ÖÖ¾Ö®Ö ¯Ö“Ö¯Ö−Ö
¤îü¾Ö ³ÖÖµÖ
²Ö»Ö¾Ö¢Ö¸ü •ÖÖê¸ü¤üÖ¸ü
´ÖµÖÖÔ¤üÖ †¾Ö×¬Ö, ÃÖß´ÖÖ
•ÖÖÖê •Öß−ÖÖ
×−ÖµÖÓ¡ÖÖ ¸üÖêú
‘Ö¸üÖ“Öß ›üÖÖ›ãü•Öß ‘Ö¸ü úß ´Ö¸ü´´ÖŸÖ
¾ÖÖœüÖê ²ÖœÍü •ÖÖ−ÖÖ
²ÖêŸÖ µÖÖê•Ö−ÖÖ
²Ö¤ü»ÖÖê ²Ö¤ü»Ö−ÖÖ
†“ÖÖ−Öú †“ÖÖ−Öú
´ÖÖ−ÖÖê ´ÖÖ−Ö−ÖÖ,
³ÖÖÖ¾ÖÖê ×−Ö³ÖÖ−ÖÖ, “Ö»ÖÖ−ÖÖ (Ö“ÖÔ)
¤ü›ü¯ÖÖ ²ÖÖê—Ö
ŸµÖÖ“ÖÓ ˆÃÖ úÖ (³ÖÖ¾ÖÖ−Ö úÖ)
²ÖÖê»ÖÖ¾ÖÖÓ ×−Ö´ÖÓ¡ÖÖ, ²Öã»ÖÖ¾ÖÖ
†³µÖÖÃÖ

1) “ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÖÕ¯Öæ¾Öá ´ÖÖ—µÖÖ ¾ÖµÖÖ»ÖÖ ×úŸÖß ¾ÖÂÖì ¯ÖæÖÔ —ÖÖ»Öß?
2) Ö¸êü ´ÆüÖ•Öê ´Ö»ÖÖ ×úŸÖ¾µÖÖ ¾ÖÂÖá ×−Ö¾Öé¢Ö ¾ÆüÖ¾Öê »ÖÖÖ»Öê †ÃÖŸÖê?
3) ×−Ö¾Öé¢Öß ¾ÖµÖÖ“Öß ´ÖµÖÖÔ¤üÖ ×úŸÖß ¾ÖÂÖÖÕ−Öß ¾ÖÖœü»Öß?
4) †“ÖÖ−Öú −ÖÖêú¸üß ¾ÖÖœü»µÖÖ´Öãôêû ¯ÖÏ£Ö´Ö ´Ö»ÖÖ úÖµÖ ú¸üÖ¾Öê »ÖÖÖ»Öê?
5) †“ÖÖ−Öú ¯ÖîÃÖê ×´Öôû»µÖÖ−Öê ´Ö»ÖÖ úÖµÖ ú¸üŸÖÖ †Ö»Öê?
II ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤üÖ“µÖÖ •ÖÖÖß ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»Öê ¿Ö²¤ü ³Öºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸Öü. •Öºþ¸ü ŸÖê£Öê
¾ÖÖŒµÖ¸ü“Ö−ÖêŸÖ †Ö¾Ö¿µÖú ŸÖÖê ²Ö¤ü»Ö ú¸üÖ.
(†ÖµÖãÂµÖ, ¯Öæ¾Öá, ×¾ÖÁÖÖÓŸÖß, †×•Ö²ÖÖŸÖ, ¤ãü¹ýÃŸÖß, †×»Öú›êü, ×−Ö²ÖÕ¬Ö)
1) †ÖŸÖÖ ¾Öêôêû“ÖÓ ´Öãôûß“Ö ²ÖÓ¬Ö−Ö −ÖÖÆüß.
2) ×ŸÖ»ÖÖ †ÖŸÖÖ¿ÖÖ •Ö¸üÖ †Ö¸üÖ´Ö ×´ÖôûŸÖÖê.
3) ŸµÖÖ“µÖÖ †Ö¬Öß“Ö ´Öß ×−Ö¾Öé¢Ö —ÖÖ»ÖÖê.
4) ‘Ö¸üÖ“Öß ›üÖÖ›ãü•Öß êú»Öß.
III '¤ü´ÖÖê' ¯ÖÖÃÖæ−Ö '¤ü´ÖÖæú' ÆüÖ ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖŸÖÖê.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¤ü´ÖŸÖê. ´ÖÖ—Öß ¤ü´ÖÖæú ÆüÖêŸÖê.
µÖÖ“Ö ¯ÖÏúÖ¸êü ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ¾Öºþ−Ö ¤ãüÃÖ¸êü ¿Ö²¤ü ²Ö−Ö¾ÖÖ.
ú¸ü´ÖÖê, ¾ÖÖÖÖê, ±úÃÖ¾ÖÖê
IV '×−Ö¾Öé¢Ö' ¾Öºþ−Ö '×−Ö¾Öé¢Öß' ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖŸÖÖê.

´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö ×−Ö¾Öé¢Ö ÆüÖêŸÖÖŸÖ.
×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü ´Ö¬ÖãÃÖæ¤ü−Ö¸üÖ¾Ö ÃÖãÖß †ÖÆêüŸÖ.
µÖÖ“Ö ¯ÖÏúÖ¸êü ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ¯ÖÖÃÖæ−Ö ¤ãüÃÖ¸êü ¿Ö²¤ü ²Ö−Ö¾ÖÖ.
ŸÖé¯ŸÖ, ´ÖãŒŸÖ, ÁÖß´ÖÓŸÖ, Ö¸üß²Ö
V 1) µÖÖ ¬Ö›ü¶ÖŸÖ †ÃÖê †−Öêú ¿Ö²¤ü †Ö»Öê †ÖÆêüŸÖ •Öê ´Ö¸üÖšüß ¾Ö ØÆü¤üßŸÖ ÃÖ´ÖÖ−Ö †ÖÆêüŸÖ.
¯ÖÖšü 21 263
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: úÖ´Ö, ³Ö¸ü¯Öæ¸ü, †Ö¸üÖ´Ö, ×−Ö¾Öé¢Öß. (ØÆü¤üß ´Ö¬µÖê "×−Ö¾Öé×¢Ö") †ÖŸÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ

×¿Öú»Öê»µÖÖ ¬Ö›ü¶ÖÓ´Ö¬Öæ−Ö †Ö»Öê»Öê †ÃÖê ¾ÖßÃÖ ¿Ö²¤ü ¿ÖÖê¬ÖÖ †Ö×Ö ×»ÖÆüÖ.
2) ŸµÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖÖê, −ÖÖêú¸üß, ×−Ö¸üÖôûÖ, Öæ¯Ö, ÃÖãºþ Æêü †ÃÖê ¿Ö²¤ü †ÖÆêüŸÖ úß ŸµÖÖÓ“ÖÖ †£ÖÔ
¤üÖê−Æüß ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ ‹úÃÖÖ¸üÖÖ“Ö †ÖÆêü ¯ÖÖ ×»Ö×ÆüµÖÖ“µÖÖ ¯Ö¨üŸÖßŸÖ £ÖÖê›üÖÃÖÖ ±ú¸üú
†ÖÆêü. †¿ÖÖ ¯ÖÏúÖ¸ü“Öê ¾ÖßÃÖ ¿Ö²¤ü ×»ÖÆüÖ.
VI ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ“Öê ¤üÖ−ê Ö †£ÖÔ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ŸÖê ÃÖ´Ö•Öæ−Ö ‘µÖÖ. †ÖŸÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ¾ÖÖ“Ö»Öê»µÖÖ
¬Ö›ü¶ÖÓ´Ö¬Öæ−Ö †ÃÖê †ÖÖÖß ¿Ö²¤ü ¿ÖÖê¬ÖÖ †Ö×Ö ×»ÖÆüÖ.
1) †ÖêœüÖê - Ö»Ö−ÖÖµÖú −ÖÖ×µÖêú»ÖÖ †ÖêœüŸÖÖê.
´ÆÖüŸÖÖ¸üÖ Öã›üÖã›üß †ÖêœüŸÖÖê.
2) ³ÖÖÖ ¯Ö›üÖê - ‘Ö¸üÖ“Öê ŸÖß−Ö ³ÖÖÖ ¯Ö›ü»Öê.
´Ö»ÖÖ »Ö−Ö ú¸üÖê ³ÖÖÖ ¯Ö›ü»Öê.
3) ²ÖÃÖ¾ÖÖê - ŸµÖÖ−Öê ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ ÖÖ»Öß ²ÖÃÖ¾Ö»Öê.
ŸµÖÖ−Öê »ÖÆüÖ−Ö ´Öã»ÖÖÓ“Öê −ÖÖ™üú ²ÖÃÖ¾Ö»Öê.
VII ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ¯ÖÖÃÖæ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ²Ö−Ö¾ÖÖ.

×−Ö¾Öé¢Öß, ¤ãü¯¯Ö™ü, •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸üß, ³Ö¸ü¯Öæ¸ü, ²ÖÓ¬Ö−Ö, ¤ü´ÖÖæú
VIII ØÆü¤üß´Ö¬µÖê ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ ¾Ö ÃÖ´Ö¯ÖÔú ¿ÖßÂÖÔú ªÖ.

ÃÖê¾ÖÖ×−Ö¾Öé¢Ö ÆüÖê Öê Æüß ´ÖÖÖÃÖÖ“µÖÖ †ÖµÖãÂµÖÖŸÖß»Ö ‹ú ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öß ‘Ö™ü−ÖÖ †ÃÖŸÖê.
úÖÆüß »ÖÖêú ÃÖê¾ÖÖ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü“µÖÖ †ÖµÖãÂµÖÖ“ÖÖ ´Ö•Öê−ÖÓ ˆ¯Ö³ÖÖêÖ ‘ÖêŸÖÖ−ÖÖ ×¤üÃÖŸÖÖŸÖ. ´ÖÖÖÃÖÖ»ÖÖ
´Ö−ÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö •Öê úÖ´Ö †Ö¾Ö›üŸÖÓ, ŸÖê úÖ´Ö ú¸üµÖÖ“ÖÓ Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü ×´ÖôûŸÖÓ. ŸÖÖê
†Ö¯Ö»µÖÖ †Ö¾Ö›üŸµÖÖ ú»ÖÖÓ“ÖÖ ˆ¯Ö³ÖÖêÖ ‘Öê‰ú ¿ÖúŸÖÖê. ÖÖµÖÖ“µÖÖ, −ÖÖ™üúÖÓ“µÖÖ Æü¾µÖÖ ŸµÖÖ
úÖµÖÔÎú´ÖÖÓ−ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê, Æü¾ÖÓ ŸÖê¾ÆüÖ ¾ÖÖ“Ö−ÖÖ»ÖµÖÖŸÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê ¾Ö Æü¾Öß ŸÖß ¯ÖãÃŸÖÓú
¾ÖÖ™êü»Ö ŸÖê¾ÖœüÖ ¾Öêôû ¾ÖÖ“ÖµÖÖ“ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü »Öã™æü ¿ÖúŸÖÖê. ¾Öêôûêü“ÖÓ ²ÖÓ¬Ö−Ö ŸµÖÖ»ÖÖ −ÖÃÖŸÖÓ.
†ÖŸÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ“µÖÖ ¬ÖúÖ¬Öúß“µÖÖ †ÖµÖãÂµÖÖŸÖ ŸµÖÖ“µÖÖ †ÓÖÖŸÖ»µÖÖ ú»ÖÖÖãÖÖÓ“µÖÖ ×¾ÖúÖÃÖÖ»ÖÖ Æü¾ÖÖ
ŸÖÃÖÖ ¾ÖÖ¾Ö ×´ÖôûÖ»Öê»ÖÖ −ÖÃÖŸÖÖê. ¯ÖÖ †ÖŸÖÖ úÖ´ÖÖ“Öß ÃÖŒŸÖß ÃÖÓ¯Öæ−Ö Öê»Öê»Öß †ÃÖŸÖê. †ÖŸÖÖ ŸµÖÖ
ú»ÖÖÖãÖÖÓú›êü ŸÖÖê »ÖÖ ¤êü‰ú ¿ÖúŸÖÖê. ÖÖÖÓ ×¿Öæú ¿ÖúŸÖÖê. ×“Ö¡ÖÓ úÖœæü ¿ÖúŸÖÖê. −ÖÖ™üÓú
×¤ü¤üÙ¿ÖŸÖ úºþ ¿ÖúŸÖÖê ×−Ö −ÖÖ™üúÖŸÖ úÖ´ÖÆüß úºþ ¿ÖúŸÖÖê.
‡ŸÖêú ×¤ü¾ÖÃÖ ¯ÖÖê™üÖ¯ÖÖµÖÖÃÖÖšüß −ÖÖêú¸üß ú¸üŸÖÖ−ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖŸ−Ößú›êü,
´Öã»ÖÖ²ÖÖôûÖÓú›êü »ÖÖ ªÖµÖ»ÖÖ ŸµÖÖ»ÖÖ ¾Öêôû ×´ÖôûÖ»Öê»ÖÖ −ÖÃÖŸÖÖê. †ÖŸÖÖ ×¸ü™üÖµÖ¸´Öë™ü −ÖÓŸÖ¸ü ŸÖÖê
ŸµÖÖÓ“µÖÖ ²Ö¸üÖê²Ö¸ü Æü¾ÖÖ ŸÖê¾ÖœüÖ ¾Öêôû ‘ÖÖ»Ö¾ÖÖµÖ»ÖÖ ´ÖÖêúôûÖ †ÃÖŸÖÖê. †ÖŸÖÖ ŸÖÖê ²ÖÖµÖúÖê²Ö¸üÖê²Ö¸ü
×±ú¸üÖµÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê ×−Ö ÆüÖò™êü»ÖÖŸÖÆüß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê; ¯ÖÏêÖÖßµÖ Ã£ÖôûÖÓ−ÖÖÆüß •ÖÖ‰ú ¿ÖúŸÖÖê
†Ö×Ö ÃÖÆ»Öà−ÖÖ¯ÖÖ. ¤üÖê‘ÖêÆüß ¸ü×ÃÖú¯ÖÖÖ−Öê •Öß¾Ö−ÖÖ“µÖÖ ÖÖÖÖÖÖ“ÖÖ ‡ŸÖúÖ †ÖÃ¾ÖÖ¤ü ‘Öê‰ú
¿ÖúŸÖÖŸÖ úß ´Ö−Ö ŸÖé¯ŸÖ ¾ÆüÖ¾ÖÓ.
´ÖÖ¡Ö Æêü ú¸üµÖÖÃÖÖšüß ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü“µÖÖ †ÖµÖãÂµÖÖ²Ö§ü»Ö ×−Ö¾Öé¢Öß¯Öæ¾Öá“Ö −Öß™ü ŸÖµÖÖ¸üß
ú¸üÖµÖÖ»ÖÖ Æü¾Öß. Æüß ŸÖµÖÖ¸üß †−Öêú ¯ÖÏúÖ¸ü“Öß †ÃÖŸÖê. ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü“µÖÖ †Ö¸üÖ´ÖÖÃÖÖšüß
×−Ö¾Öé¢Öß†Ö¬Öß“Ö ¯Öã¸êüÃÖÓ †ÖÙ£Öú ²Öôû ˆ³ÖÓ ú¸üÖµÖ»ÖÖ Æü¾ÖÓ †ÃÖŸÖÓ. ´Ö−ÖÖ“ÖßÆüß Öæ¯Ö ŸÖµÖÖ¸üß
†Ö¬Öß¯ÖÖÃÖæ−Ö“Ö ú¸üÖ¾Öß »ÖÖÖŸÖê. −ÖÖÆüßŸÖ¸ü ×−Ö¾Öé¢Öß−ÖÓŸÖ¸ü“ÖÓ †ÖµÖãÂµÖ ²Öê“Ö¾Ö ÆüÖê‰ú−Ö •ÖÖŸÖÓ.

ãú”û »ÖÖêÖ ×−Ö¾Öé×¢Ö êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖË Æü›Íü²Ö›Íüß ³Öæ»Öú¸ü †Ö¸üÖ´Ö úß Ø•Ö¤üÖß •Öß−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖê
Æïü… ãú”û »ÖÖêÖ ×−Ö¾Öé×¢Ö êú ²ÖÖ¤ü †¯Ö−Öê ãú™ãÓü²Ö êú ÃÖ¤üÃµÖÖë êú †Öî¸ü −ÖÖ×ŸÖµÖÖë ¯ÖÖê×ŸÖµÖÖë êú ÃÖÖ£Ö
ÃÖ´ÖµÖ ×²ÖŸÖÖ−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖê Æïü…
ãú”û ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖê¾ÖÖ ú¸ü−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖê Æïü… ˆÃÖ ´Öë ³Öß ãú”û »ÖÖêÖ ×úÃÖß ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖê¾Öß
ÃÖÓÃ£ÖÖ ÃÖê •Öã›Íüú¸ü ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖê¾ÖÖ ú¸ü−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖê Æïü… ãú”û »ÖÖêÖ †¯Ö−Öê ×−Ö•Öß ÃŸÖ¸ü¯Ö¸ü Æüß
ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖê¾ÖÖ êú úÖµÖÔ ´Öë •Öã›Íü •ÖÖŸÖê Æïü… »Öê×ú−Ö ´Öê¸üß µÖÖê•Ö−ÖÖ (‡ÃÖÃÖê) ×³Ö®Ö Æîü… ´Öï ²Ö““ÖÖë
úÖ Ãæú»Ö ÖÖê»Ö−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖÖ ÆæÑü •ÖÆüÖÑ ²Ö““Öê †Ö¸üÖ´Ö ÃÖê ”ãû×¼üµÖÖÑ ×²ÖŸÖÖ‹ÑÖê… 5 ÃÖê 16 ÃÖÖ»Ö ŸÖú
êú ²Ö““Öê µÖÆüÖÑ †Öú¸ü ¯ÖãÃŸÖëú †Öî¸ü ´ÖîÖ•ÖÌß−Ö (¯Ö¡Ö-¯Ö×¡ÖúÖ‹Ñ) ¯ÖœÍü ÃÖëúÖê… ´Öï ×³Ö®Ö-×³Ö®Ö
†ÖµÖã-¾ÖÖÔ êú ²Ö““ÖÖë êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ, ˆ−ÖúÖ ¹ý×“Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü, ¯ÖãÃŸÖëú Ö¸üß¤æÑüÖß… µÖê †ÖµÖã¾ÖÖÔ
5 ÃÖê 8 ÃÖÖ»Ö, 9 ÃÖê 12 ÃÖÖ»Ö ŸÖ£ÖÖ 13 ÃÖê 16 ÃÖÖ»Ö êú ÆüÖê ÃÖúŸÖê Æïü… ²Ö““Öê †¯Ö−Öß ×−Ö•Öß
¯ÖãÃŸÖëú ³Öß »ÖÖ ÃÖëúÖê… ¯ÖÆü»Öê ¾ÖÖÔ (5 ÃÖê ÃÖÖ»Ö ŸÖú) êú ²Ö““ÖÖë êú ´ÖÖÑ-²ÖÖ¯Ö ³Öß ‡ÃÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö-
¯ÖÖšü¿ÖÖ»ÖÖ †¯Ö−Öê ²Ö““ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö †Ö ÃÖëúÖê… ¾Öê †¯Ö−Öê ²Ö““ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ²Öîšüú¸ü ˆ−Öúß ¹ý×“Ö
úß ¯ÖãÃŸÖëú ¯ÖœÍü ú¸ü ÃÖã−ÖÖ ÃÖëúÖê †Öî¸ü ¤æüÃÖ¸êü ²Ö““ÖÖë úß ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ ³Öß ú¸ü ÃÖëúÖê… ‡ÃÖ
Ãæú»Ö ´Öë '‰Ñú“Öß †Ö¾ÖÖ•ÖÌ ´Öë ¯ÖœÍü−Öê êú ÃÖ¡Ö' ³Öß ÆüÖë Öê… †×¬Öú †ÖµÖã êú ²Ö““Öê †»¯Ö¾ÖµÖÃú
²Ö““ÖÖë úÖê úÆüÖ×−ÖµÖÖÑ, ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ ÃÖã−ÖÖµÖÖ ú¸ëüÖê †Öî¸ü ˆ−Öêú ÃÖÖ£Ö ³ÖÖÂÖÖ ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ Öê»Öê,
•ÖîÃÖê '¯ÖÆêü×»ÖµÖÖÑ', '²Öã—ÖÖî›»Ö', '−Ö™üÖ™ü ¯ÖÏ¿−ÖÖê¢Ö¸ü', Öê»ÖëÖê… ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ¯Ö¡Ö ¯ÖœÍü−Öê êú ³Öß
†»ÖÖ ÃÖ¡Ö ÆüÖë Öê… ´Öê¸üß ú»¯Ö−ÖÖ Æîü ×ú ´Öê¸üÖ '¯ÖÖšü-−ÖãŒú›Íü' ²Ö““ÖÖë êú ×»Ö‹ '¯ÖœÍüÖê †Öî¸ü
•ÖÖ−ÖÖê', '¯ÖœÍüÖê †Öî¸ü ²ÖœÍüÖ'ê †Öî¸ü '¯ÖœÍüÖê †Öî¸ü Öê»ÖÖê' ¾ÖÖ»ÖÖ Ã£ÖÖ−Ö ÆüÖêÖÖ…
I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ×ÎúµÖÖ êú ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
1) ×−Ö¾Öé¢Ö —ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ‡£ÖÓ µÖê‰ú−Ö ŸÖ¸ü Öê»ÖÖŸÖ. ×−Ö¾Öé¢Öß êú ²ÖÖ¤ü µÖÆüÖÑ †Ö ŸÖÖê Ö‹…
2) ´Öß ãúšêü µÖê‰ú−Ö ¯Ö›ü»ÖÖê? ´Öï úÆüÖÑ †Ö ¯Ö›üÖ?
3) −ÖÖêú¸üß ÃÖÓ¯Öæ−Ö Öê»Öß. −ÖÖîú¸üß ÖŸÖ´Ö ÆüÖê Ö‡Ô…
4) úÖ´Ö ´ÖÖ¡Ö −ÖÖêú¸üß“µÖÖ ¤ãü¯¯Ö™ü ÆüÖê‰ú−Ö •ÖÖŸÖÓ. ²ÖÛ»ú úÖ´Ö −ÖÖîú¸üß ÃÖê ¤ãüÖ−ÖÖ
ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü…
5) ´Öß Öæ¯Ö ¤ü´Öæ−Ö •ÖÖŸÖÖê. ´Öï ²ÖÆãüŸÖ £Öú •ÖÖŸÖÖ (ÆæÑü)…
6) ŸÖã´Æüß †ÖŸ´Ö“Ö×¸ü¡Ö ×»ÖÆæü−Ö ™üÖúÖ. †Ö´Ö †ÖŸ´Öú£ÖÖ ×»ÖÖ ›üÖ×»Ö‹…
7) •Ö−ÖÃÖÓ¯ÖÔú ‘Ö›æü−Ö •ÖÖŸÖÖê. •Ö−ÖÃÖÓ¯ÖÔú ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü…

8) ŸÖã´Æüß −ÖÖ™üúÖ“ÖÖ ”Óû¤ü ¯Öæ¸üÖ úºþ−Ö ‘ÖêÖÖ¸ü. †Ö¯Ö −ÖÖ™üú úß ¿ÖÖîú ¯Öæ¸üÖ
ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê ÆüÖêÓÖê…
¯ÖÖšü 21 265
‡−Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ¤üÖê ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ Æîü… ‹ú ×ÎúµÖÖ ¤æüÃÖ¸êü úÖ ÃÖÆüÖµÖú Æîü…
ÃÖÆüÖµÖú ×ÎúµÖÖ†Öë úÖê •ÖÖê›ü−Öê ÃÖê ¯ÖÏ¬ÖÖ−Ö ×ÎúµÖÖ êú †£ÖÔ ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ÃÖß †£ÖÔ”û×¾ÖµÖÖÑ •Öã›ü •ÖÖŸÖß
Æïü… ØÆü¤üß ´Öë ÃÖÆüÖµÖú ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ×ÎúµÖÖ êú ´Öæ»Ö ºþ¯Ö ´Öë •ÖÖê›üß •ÖÖŸÖß Æîü †Öî¸ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë ˆÃÖê
¯Öæ¾ÖÔ úÖ×»Öú éú¤ÓüŸÖ êú ÃÖÖ£Ö •ÖÖê›üŸÖê Æïü… "×»ÖÆæü−Ö ™üÖúÖ", ‡ÃÖ ×ÎúµÖÖºþ¯Ö ´Öë ×»ÖÆæü−Ö, µÖÆü
¯Öæ¾ÖÔúÖ×»Öú éú¤ÓüŸÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ "™üÖúÖ" µÖÆü ÃÖÆüÖµÖú ×ÎúµÖÖ úÖ ºþ¯Ö… "×»ÖÆüæ−Ö ™üÖúÖ" ‡−Ö
¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖæÆü úÖê ÃÖÓµÖãŒŸÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤ü úÆüŸÖê Æïü… ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹ ×ú ‡ÃÖ ¯Öæ¸êü ¿Ö²¤üÃÖ´ÖæÆü«üÖ¸üÖ
‹úÆüß ×ÎúµÖÖ úÖ ²ÖÖê¬Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ´ÖãµÖ ×ÎúµÖÖ úÖ ²ÖÖê¬Ö ¯Öæ¾ÖÔúÖ×»Öú éú¤ÓüŸÖ ÃÖê ÆüÖêŸÖÖ Æîü,
´ÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ úÖê ¯ÖæÖÔŸÖÖ ÃÖÆüÖµÖú ×ÎúµÖÖ¯Ö¤ü ÃÖê †ÖŸÖß Æîü… "µÖê‰ú−Ö ¯Ö›ü»ÖÖê" ´Öë ÃÖÆüÖµÖú
×ÎúµÖÖ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ úÖµÖÔ úß †×−Ö¾ÖÖµÖÔŸÖÖ úÖ ²ÖÖê¬Ö ú¸üÖŸÖÖ Æîü… ú³Öß ú³Öß ¾ÖŒŸÖÖ úß ¸üÖµÖ ´Öë
×ÎúµÖÖ úÖ ±ú»Ö ÃÖãÖ¤ü −ÖÆüß ÆüÖêŸÖÖ…
"úÖ´Ö −ÖÖêú¸üß“µÖÖ ¤ãü¯¯Ö™ü ÆüÖê‰ú−Ö •ÖÖŸÖÓ" "−ÖÖêú¸üß ÃÖÓ¯Öæ−Ö Öê»Öß" †Ö×¤ü ´Öë Ã¾Öê“”ûÖ êú
×²Ö−ÖÖ ×ú‹ Ö‹ úÖµÖÔ úÖ ²ÖÖê¬Ö ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… "´Öß ¯Öã¸üÖ¯ÖÖêôûß“Öß “Ö¾Ö ‘Öê‰ú−Ö “Öãú»Öê
†ÖÆêü" "‡ÃÖ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë úÖµÖÔ úÖ úŸÖÖÔ êú ×»Ö‹ ¯ÖæÖÔ ÆüÖê •ÖÖ−Öê úÖ ²ÖÖê¬Ö Æîü…
"´Öß ú×¾ÖŸÖÖ ×»ÖÆæü−Ö ™üÖú»Öß" ¯ÖÏµÖÖêÖ úÖµÖÔ úÖ úŸÖÖÔ êú ×»Ö‹ ¯ÖæÖÔ ÆüÖê •ÖÖ−Öê úÖ
ŸÖ£ÖÖ úŸÖÖÔ êú úÖµÖÔ úß ×•Ö´´Öê¤üÖ¸üß ÃÖê ´ÖãÛŒŸÖ ¯ÖÖ−ÖêúÖ †£ÖÔ ¾µÖŒŸÖ ú¸üŸÖÖ Æîü…
II −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏµÖÖêÖÖë úÖê ¤êü×Ö‹…

1) ‡£ÖÓ ú¸ü´ÖŸÖÓ úÖ úß ‡£Öê ãúšêü µÖê‰ú−Ö µÖÆüÖÑ •Öß »ÖÖŸÖÖ Æîü ŒµÖÖ? µÖÖ
¯Ö›ü»ÖÖê †ÃÖÓ ¾ÖÖ™üüŸÖÓ. »ÖÖŸÖÖ Æîü µÖÆüÖÑ úÆüÖÑ †Ö ±ÑúÃÖê?
2) ŸÖã´Æüß ú×¾ÖŸÖÖÆüß ×»Ö×ÆüÖÖ¸ü †ÖÆüÖŸÖ úß †Ö¯Ö ú×¾ÖŸÖÖ ³Öß ×»ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê Æïü
±úŒŸÖ Öª»ÖêÖ−Ö“Ö ú¸üÖÖ¸ü? µÖÖ êú¾Ö»Ö Öª»ÖêÖ−Ö Æüß ú¸ëüÖê?
‡−Ö ¯ÖÏµÖÖêÖÖë ´Öë "úß" ØÆü¤üß êú "µÖÖ" êú †£ÖÔ ´Öë ¯ÖÏµÖãŒŸÖ ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ‡ÃÖ úÖê
×¾Öú»¯Ö²ÖÖê¬Öú úÆüŸÖê Æïü… ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖÖë êú µÖÖ ¤üÖê ¿Ö²¤üÖë êú ²Öß“Ö ‡ÃÖúÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
III −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏµÖÖêÖÖêÓ úß †Öê¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…

1) ´ÖÖ—Öê úÖúÖ ´Ö»ÖÖ ÃÖÖÓÖŸÖ ÆüÖêŸÖê úß ´Öê¸êü “ÖÖ“ÖÖ ´Öã—Öê ²ÖŸÖÖ ¸üÆêü £Öê ×ú
×−Ö¾Öé¢Ö —ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ±úÖ¸ü •Ö›ü •ÖÖŸÖÓ. ×−Ö¾Öé¢Öß êú ²ÖÖ¤ü ´ÖãÂúß»Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
2) ²ÖÖ.³Ö.²ÖÖê¸üú¸üÖÓ−Öß ´Æü™ü»ÖÓ“Ö †ÖÆêü −ÖÓ úß †´ÖéŸÖ‘Ö™ü ³Ö¸ü»Öê ŸÖã—µÖÖ ‘Ö¸üß, ´ÖÖ ŸÖæ úÖ
¾ÖÖ¾ÖÖ ×±ú¸ü¿Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸üß.
‡−Ö ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë "úß" †¾µÖµÖ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ØÆü¤üß êú "×ú" êú †£ÖÔ ´Öë ×úµÖÖ Æîü… ‡ÃÖ
†¾µÖµÖ 'úß' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úÃÖß ¾µÖÛŒŸÖ úÖ ú£Ö−Ö, ÃÖÖê“Ö, ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ, †−Öã³Ö¾Ö †Ö×¤ü úÖê
ˆ¤Ëü¬ÖéŸÖ ú¸ü−ÖÖ Æîü… ˆÃÖ êú ¯ÖÆü»Öê/²ÖÖ¤ü ´Öë ¾ÖŒŸÖÖ úÖ ˆ»»ÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
IV "ŸÖÖê ‡ŸÖúÖ Öêôû»ÖÖ úß ŸµÖÖ“Öê ¯ÖÖµÖ ¤ãüÖæ »ÖÖ»Öê" ‡ÃÖ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë "úß" úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ¯Ö×¸üÖÖ´Ö
²ÖÖê¬Öú †£ÖÔ ´Öë ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
V "´ÖÖ—ÖÖ ¯Ö×Æü»ÖÖ −ÖÓ²Ö¸ü †Ö»ÖÖ úß ´Öß ¯Öêœüê ¾ÖÖ™üß−Ö" ‡ÃÖ ¾ÖÖŒµÖ ´Öë "úß" úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ¿ÖŸÖÔ ²ÖÖê¬Öú
†£ÖÔ ´Öë Æãü†Ö Æîü…
´Öê¸üÖ ¯Ö×Æü»ÖÖ −ÖÓ²Ö¸ü †Ö‹ÖÖ, ŸÖÖê ´Öï ¯Öê›êü ²ÖÖÑ™æÓüÖß…
VI ×−Ö´−Ö ¯ÖÏµÖÖêÖÖë úÖê ¤êü×Ö‹…

−ÖÖêú¸ü ÃÖÓ¯Öæ−Ö Öê»Öß ¯ÖÖ úÖ´Ö ´ÖÖ¡Ö ¤ãü¯¯Ö™ü −ÖÖîú¸üß ÖŸÖ´Ö ÆüÖê Ö‡Ô, »Öê×ú−Ö úÖ´Ö ¤ãüÖ−ÖÖ
ÆüÖê‰ú−Ö •ÖÖŸÖÓ ´ÖÖ—ÖÓ. ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü ´Öê¸üÖ…
"¯ÖÖ ¾Ö×Æü−Öß úÖµÖ ´ÆüÖŸÖÖÆêüŸÖ? ¯Ö¸ü ³ÖÖ³Öß (•Öß) îúÃÖß Æïü?
¯ÖÖ ¾Öêôû •ÖÖŸÖ −ÖÃÖê»Ö −ÖÓ? »Öê×ú−Ö ÃÖ´ÖµÖ úÖ™êü −ÖÆüß ú™üüŸÖÖ ÆüÖêÖÖ −Ö?
†Ö×Ö ŸÖã´Ö“µÖÖ −ÖÖ™üúÖ“ÖÖ ”Óû¤ü? †Öî¸ü †Ö¯Ö úÖ −ÖÖ™üú úÖ ¿ÖÖîú?
´Ö¸üÖšüß ´Öë '¯ÖÖ', '¾Ö' †Ö×Ö '×−Ö' µÖê ˆ³ÖµÖÖ−¾ÖµÖß †¾µÖµÖ ¿Ö²¤ü Æïü •ÖÖê ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê
µÖÖ ¤üÖê ¿Ö²¤üÖë úÖê •ÖÖê›üŸÖê Æïü… "†Ö×Ö" '¾Ö', †Öî¸ü '×−Ö' úÖ †£ÖÔ Æîü '†Öî¸ü'… '¯ÖÖ' úÖ †£ÖÔ Æîü
'´ÖÖ¸ü' - '»Öê×ú−Ö'…
VII 1. −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖ ¯ÖÏµÖÖêÖÖë úß †Öê¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
ŸÖã´Æüß/ŸÖÖê Æüß (−ÖÖ™üúÖ“ÖÖ ”Óû¤ü) †Ö¯Ö ¾ÖÆü ³Öß (−ÖÖ™üú úÖ ¿ÖÖîú)
¯Öæ¸üÖ úºþ−Ö ‘ÖêÖÖ¸ü †ÃÖÖ»Ö. ¯Öæ¸üÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê ÆüÖëÖê…
“ÖÖ¸ü ¾ÖÂÖÖÔ−Öß ŸÖßÆüß ×−Ö¾Öé¢Ö ÆüÖêÖÖ¸ü †ÖÆêü. “ÖÖ¸ü ÃÖÖ»ÖÖë êú ²ÖÖ¤ü ¾ÖÆü ³Öß ×−Ö¾Öé¢Ö
ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öß Æîü…
•ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ £ÖÖ, ÆüÖê−Öê úÖê £ÖÖ - ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü êú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ´Öë ×ÎúµÖÖ ´Öë
'ÖÖ¸' ¯ÖÏŸµÖµÖ »ÖÖÖú¸ü ˆÃÖ êú ²ÖÖ¤ü 'ÆüÖê' êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü. ‡ÃÖúß
³ÖæŸÖúÖ×»Öú ºþ¯ÖÖ¾Ö»Öß −Öß“Öê ¤üß Ö‡Ô Æîü…
•ÖÖ
ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß •ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê. †Ö´Æüß •ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê.
´Öï •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ £ÖÖ… Æü´Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê £Öê…
(Ã¡Öß.) ´Öß •ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖê. †Ö¯ÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê.
´Öï •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öß… Æü´Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öà…
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ •ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖÃÖ. ŸÖã´Æüß •ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ.
ŸÖã´Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê £Öê… †Ö¯Ö •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öê £Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖæ •ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖßÃÖ. †Ö¯ÖÖ
ŸÖã´Ö •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öà…
†.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê •ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖê •ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖê.
¾ÖÆü •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ £ÖÖ… ¾Öê •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öê £Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖß •ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖß. ŸµÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸµÖÖ.
¯ÖÖšü 21 267
¾ÖÆü •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öß… ¾Öê •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öß £Öà…

(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê •ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÓ. ŸÖß •ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖß.
2. ‡−Ö ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ ×−ÖÂÖê¬Ö ¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ 'ÖÖ¸ü' êú ²ÖÖ¤ü '−Ö¾ÆüŸÖÖ' (−ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ úÖ
×´Ö»ÖÖ Æãü†Ö ºþ¯Ö) êú ºþ¯Ö »ÖÖÖŸÖê Æïü…
‡ÃÖ úß ³Öß ¯Öæ¸üß ºþ¯ÖÖ¾Ö»Öß −Öß“Öê ¤üß Ö‡Ô Æîü…
−Ö¾ÆüŸÖÖ
ˆ.¯Öã. (¯Öã.) ´Öß •ÖÖÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖÖê. †Ö´Æüß •ÖÖÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖÖê.
´Öï −ÖÆüà •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»ÖÖ £ÖÖ… Æü´Ö −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê £Öê…
(Ã¡Öß.) ´Öß •ÖÖÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖê. †Ö¯ÖÖ Æü´Ö −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öà…
´Öï −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öß…
´Ö.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖæ •ÖÖÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖÖÃÖ. ŸÖã´Æüß •ÖÖÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖÖ.
ŸÖæ/ŸÖã´Ö −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê £Öê… †Ö¯Ö −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê £Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖæ •ÖÖÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖßÃÖ. †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öà…
ŸÖã´Ö −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öà…
†.¯Öã. (¯Öã.) ŸÖÖê •ÖÖÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖÖ. ŸÖê •ÖÖÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖê.
¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»ÖÖ £ÖÖ… ¾Öê −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê £Öê…
(Ã¡Öß.) ŸÖß •ÖÖÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖß. ŸµÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸµÖÖ.
¾ÖÆü −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öß… ¾Öê −ÖÆüà •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öß £Öß…
(−Ö¯ÖãÓ.) ŸÖê •ÖÖÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖÓ. ŸÖß •ÖÖÖÖ¸ü −Ö¾ÆüŸÖß.
¬Ö›üÖ
¯ÖÖš 22
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¤ü¿ÖÔ−Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¤ü¿ÖÔ−Ö
´ÖÖêÆü−Ö : úÖµÖ µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö ¯ÖÖÆãüÖê ãúšü»Öê? ´ÖÖêÆü−Ö : ŒµÖÖ µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö•Öß (µÖê) ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö
úÆüÖÑ êú (Æïü)?
µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : ˆ¢Ö¸ü¯ÖÏ¤êü¿ÖÖŸÖ»Öê. ¯ÖÖ ÖÖÃÖ µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : ˆ¢Ö¸ü ¯ÖÏ¤êü¿Ö êú (Æïü)… ¯Ö¸ü ¾Öê ×¾Ö¿ÖêÂÖ
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“ÖÖ ¤üÖî¸üÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ †Ö»Öêü †ÖÆêüŸÖ. ºþ¯Ö ÃÖê ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ‘Öæ´Ö−Öê †Ö‹ Æïü…
´ÖÖêÆü−Ö : úÖÆüß ×¾Ö¿ÖêÂÖ úÖ¸üÖ?
×ŸÖ¾ÖÖ¸üß : †ÆüÖê, ´Öß ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú»ÖÖê †Ö×Ö ´ÖÖêÆü−Ö : úÖê‡Ô ÖÖÃÖ úÖ¸üÖ?
ŸÖê¾ÆüÖ“Ö šü¸ü¾Ö»ÖÓ ÆüÖêŸÖÓ úß ´Ö¸üÖšüß ×ŸÖ¾ÖÖ¸üß : •Öß ÆüÖÑ… ´Öï ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖÖ †Öî¸ü ŸÖ³Öß
²ÖÖê»ÖÖÖ·µÖÖÓ“ÖÖ ¯ÖÏ¤êü¿Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¯ÖÆüÖµÖ“ÖÖ“Ö. ÃÖÖê“Ö ×»ÖµÖÖ £ÖÖ ×ú ´Ö¸üÖšüß ²ÖÖê»Ö−Öê¾ÖÖ»ÖÖë
†Ö•Ö ÃÖÓ¬Öß ×´ÖôûÖ»Öß †ÖÆêü. úÖ ¯ÖÏ¤êü¿Ö-´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¤êüÖ−ÖÖ Æüß Æîü… †Ö•Ö
´ÖÖêÆü−Ö : ¾ÖÖ! ŸÖã´Æüß ŸÖ¸ü ±úÖ¸ü ”ûÖ−Ö ´Ö¸üÖšüß ´ÖÖîúÖ ×´Ö»ÖÖ Æîü…
²ÖÖê»ÖŸÖÖ. ´ÖÖêÆü−Ö : ¾ÖÖÆü… †Ö¯Ö ŸÖÖê ²ÖÆãüŸÖ †“”ûß ´Ö¸üÖšß
×ŸÖ¾ÖÖ¸üß : ÆüÖê ´Öß úÖÆüß ´Ö×Æü−Öê ´ÖãÓ²Ö‡Ô»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖê, ²ÖÖê»ÖŸÖê Æïü…
´ÆüÖæ−Ö ²ÖÖê»ÖÖµÖ»ÖÖ ×¿Öú»ÖÖê ´Ö¸üÖšüß. ×ŸÖ¾ÖÖ¸üß : •Öß ÆüÖÑ… ´Öï ãú”û ´Ö×Æü−Öê ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´Öë £ÖÖ
´ÖÖêÆü−Ö : ÆüÖê úÖ? ²Ö¸Óü µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ, µÖÖÓ−ÖÖ ‹ÖÖ¤üÖ ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß ²ÖÖê»Ö−ÖÖ ÃÖßÖ ÖµÖÖ…
×ú»»ÖÖÆüß ¤üÖÖ¾ÖÖ. −ÖÖÆüßŸÖ¸ü †ÃÖÓ ú¸üÖ, ´ÖÖêÆü−Ö : †“”ûÖ! µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ ‡−Æëü ‹úÖ¬Ö ×ú»ÖÖ
´ÖÆüÖ²ÖôêûÀ¾Ö¸ü»ÖÖ“Ö ‘Öê‰ú−Ö •ÖÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ ³Öß ×¤üÖÖ‡‹… −ÖÆüà ŸÖÖê ‹êÃÖÖ úß×•Ö‹ ‡−Æëü
´ÆüÖ•Öê ‹úßú›êü †Ö¯Ö»ÖÓ £ÖÓ›ü Æü¾Öê“ÖÓ ´ÖÆüÖ²Ö»ÖêÀ¾Ö¸ü »Öê •ÖÖ‡Ô‹… ‡ÃÖÃÖê ‹ú †Öî¸ü
×šüúÖÖ ¯ÖÆüÖµÖ»ÖÖ ×´Öôêû»Ö †Ö×Ö †¯Ö−ÖÖ šÓü›üß Æü¾ÖÖ ¾ÖÖ»ÖÖ Ã£ÖÖ−Ö ¤êüÖ−Öê úÖê
¤ãüÃÖ¸üßú›êü ¯ÖÏŸÖÖ¯ÖÖ›üÆüß ¯ÖÖÆüŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö. ×´Ö»ÖêÖÖ †Öî¸ü ¤æüÃÖ¸üß †Öî¸ü ¯ÖÏŸÖÖ¯ÖÖœÍü úÖ
‹úÖ ¤üÖ›üÖŸÖ ¤üÖê−Ö ¯ÖÖß! ×ú»ÖÖ ³Öß ¤êüÖ ÃÖëúÖê… ‹ú ¯ÖŸ£Ö¸ü ÃÖê ¤üÖê
µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : ¤üÖÖ¾ÖÖµÖ»ÖÖ †Ö¾Ö›ü»ÖÓ †ÃÖŸÖÓ ÃÖÖôÓû ¯Ö×ÖµÖÖë úÖ ×¿ÖúÖ¸ü…
¯ÖÖ ´Ö»ÖÖ ‹¾ÖœüÖ ¾Öêôû −ÖÖÆüß. ¸üÖ¡Ö £ÖÖê›üß µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : ÃÖ³Öß ×¤üÖÖ−ÖÖ †“”û »ÖÖŸÖÖ £ÖÖ ´Öã—
ÃÖÖëÖÓ ±úÖ¸ü. ´ÆüÖæ−Ö ´Öß ŸµÖÖÓ−ÖÖ Öê… ¯Ö¸ü ´Öê¸êü ¯ÖÖÃÖ ‡ŸÖ−ÖÖ ÃÖ´ÖµÖ −ÖÆüà (Æîü)…
¯ÖãµÖÖ•Ö¾Öôû“ÖÖ ØÃÖÆüÖ›ü ¤üÖÖ¾ÖÖ¾ÖÖ ÃÖ´ÖµÖ ú´Ö Æîü †Öî¸ü ¤êüÖ−Öê êú ×»Ö‹ ²ÖÆãüŸÖ
´ÆüÖŸÖÖê. −ÖÖÆüßŸÖ¸ü ¿Öê¾Ö™üß úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü •Ö¾Öôû ãú”û (Æîü)… ‡ÃÖ×»Ö‹ ÃÖÖê“ÖŸÖÖ ÆæÑü ×ú ˆ−Æëü
¯Ö−ÆüÖôûÖ †ÖÆêü“Ö. µÖÖŸÖ»µÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖãÖê êú ¯ÖÖÃÖ¾ÖÖ»ÖÖ ØÃÖÆüÖœü ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ…
×ú»»µÖÖ“Öß †ÖÖôûß ¿ÖÖîµÖÔ ÖÖ£ÖÖ †ÖÆêü. −ÖÆüà ŸÖÖê †ÓŸÖ ´Öë úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü êú ¯ÖÖÃÖ
¯Ö−ÆüÖôûÖ ŸÖÖê Æîü Æüß… ‡−Ö ´Öë ÃÖê Æü¸ü ‹ú
×ú»Öê úß †¯Ö−Öß ‹ú †»ÖÖ
'¤êüÆü •ÖÖ¾ÖÖê †£Ö¾ÖÖ ¸üÖÆüÖê' µÖÖ“Ö ¾Öé¢Öß−Öê
×¿Ö¾ÖÖ•Öß“Öê ´ÖÖ¾Öôêû »Öœü»Öê. ¿ÖÖîµÖÔ úß ÖÖ£ÖÖ Æîü… “ÖÖÆêü ¿Ö¸üß¸ü •ÖÖ‹
(´ÖéŸµÖã †Ö‹) µÖÖ ¸üÆêü ´ÖÖ¸ü ¤êü¿ÖúÖµÖÔ
ú¸ü−ÖÖ Æüß Æîü ‡ÃÖß ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ ÃÖê ×¿Ö¾ÖÖ•Öß êú
¯ÖÖšü 22 269
´ÖÖêÆü−Ö : •µÖÖ ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖ •ÖÖµÖ“ÖÓ ŸµÖÖ ¯ÖÏÖÓŸÖÖ“Öß ³ÖÖÂÖÖ ×ÃÖ¯ÖÖÆüß »Ö›êü…
†Ö»Öß ŸÖ¸ü ±úÖ¸ü“Ö ´Ö•ÖÖ µÖê‡Ô»Ö −ÖÖÆüß? ´ÖÖêÆü−Ö : ×•ÖÃÖ ¯ÖÏ¤êü¿Ö •ÖÖ−ÖÖ Æîü ˆÃÖ ¯ÖÏ¤êü¿Ö úß
×ŸÖ¾ÖÖ¸üß : −ÖŒúß“Ö. ´Öß ÃÖÖÓÖê−Ö ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ³ÖÖÂÖÖ •ÖÖ−ÖŸÖß ÆüÖê ŸÖÖê ´Ö•ÖÖ †Ö‹ÖÖ, −ÖÆüà?
³Ö™üæú−Ö †Ö»µÖÖ¾Ö¸ü. ×ŸÖ¾ÖÖ¸üß : ×−Ö¿“ÖµÖ Æüß! ‘Öæ´Ö †Ö−Öê êú ²ÖÖ¤ü ´Öï
µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : ´Öß ´Öã§üÖ´Ö ¸ü•ÖÖ úÖœü»Öß †ÖÆêü †Öšü †Ö¯ÖúÖê ²ÖŸÖÖ‰ÑúÖÖ…
×¤ü¾ÖÃÖÖÓ“Öß. µÖÖÓ−ÖÖ ×•ÖŸÖúß ÆüÖêŸÖß»Ö ×ŸÖŸÖúß µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : ´Öï −Öê ÖÖÃÖ †Öš ü×¤ü−Ö úß ”ãû¼üß »Öß
×šüúÖÖÓ ¤üÖÖ¾ÖÖÖ¸ü †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“ÖÓ Æîü… ‡−Æëü ×•ÖŸÖ−Öß ÆüÖê ÃÖêúÖß ˆŸÖ−Öß •ÖÖÆü
ãú»Ö¤îü¾ÖŸÖ ¯ÖÓœü¸üß“ÖÖ ×¾ÖšüÖê²ÖÖ ¤üÖÖ¾Öß−Ö, ×¤üÖÖ‰ÑúüÖÖ… ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü êú ãú»Ö¤êü¾ÖŸÖÖ
úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü“Öß ´ÖÆüÖ»Ö´Öß ¤üÖÖ¾Öß−Ö. ×¿Ö¾ÖÖµÖ ¯ÖÓœü¸üß êú ×¾ÖšüÖê²ÖÖ ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ… úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öß ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ¸üÖ•Ö¬ÖÖ−Öß ¯ÖãÖÓ úß ´ÖÆüÖ»Ö´Öß ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ… ‡ÃÖêú †»ÖÖ¾ÖÖ
¤üÖÖ¾Öß−Ö. ´Æü™ü»ÖÓ †ÖÆêü −ÖÓ "¯ÖãÖÓ ×ŸÖ£ÖÓ úÖµÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü úß ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ¸üÖ•Ö¬ÖÖ−Öß ¯ÖãÖê
ˆÖÓ?" ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ… úÆüÖ Æüß Æîü −Ö ×ú "ü•ÖÆÖÑü ¯ÖãÖê
´ÖÖêÆü−Ö : ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü •Öê¾ÖœüÖ ×ú»»µÖÖÓÓÃÖÖšüß ¾ÖÆüÖÑ ú´Ö ŒµÖÖ (Æîü)?"
¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêü ŸÖê¾ÖœüÖ“Ö †Ø•ÖšüÖ- ´ÖÖêÆü−Ö : ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ×•ÖŸÖ−ÖÖ ×ú»ÖÖë êú ×»Ö‹
¾Öê¹ýôûÃÖÖšüßÆüß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêü. ŸÖêÆüß ¤üÖÖ¾ÖÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æîü ˆŸÖ−ÖÖ Æüß †•ÖÓŸÖÖ ‹»ÖÖê¸üÖ êú
µÖÖÓ−ÖÖ. ×»Ö‹ ³Öß Æîü… ‡−Æëü ¾ÖÆü ³Öß ×¤üÖÖ‡‹…
×ŸÖ¾ÖÖ¸üß : ŸÖê ´Öß †Ö¬Öß“Ö ¯ÖÖ×Æü»Öê †ÖÆêü.
×ŸÖ¾ÖÖ¸üß : ˆ−Æëü ŸÖÖê ´Öï ¯ÖÆü»Öê Æüß ¤êüÖ “ÖãúÖ ÆæÑü…
´ÖÖêÆü−Ö : †Ö×Ö µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ •Ö¸ü ¾Öêôû — ´ÖÖêÆü−Ö : †Öî¸ü, µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö µÖ×¤ü †Ö¯Öêú ¯ÖÖÃÖ
ÖÖ»ÖÖ ŸÖ¸ü ¯ÖÖÆãüµÖÖÓ−ÖÖ ‹ÖÖ¤Óü ´Ö¸üÖšüß −ÖÖ™üú ÃÖ´ÖµÖ ÆüÖê ŸÖÖê ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö úÖê ²ÖÖ»ÖÖÓ¬Ö¾ÖÔ
¤üÖÖ¾ÖÖ. ²ÖÖ»ÖÖÓ¬Ö¾ÖÔ´Ö¬Öê! (×£Ö‹™ü¸ü) ´Öë ‹úÖ¬Ö ´Ö¸üÖšüß −ÖÖ™üú ³Öß
†¾Ö¿µÖ ×¤üÖÖ‡‹…
×ŸÖ¾ÖÖ¸üß : ÆüÖê ÆüÖê ´Ö»ÖÖ −ÖÖ™üú ¯ÖÆüÖµÖ“ÖÓ“Ö †ÖÆêü. ×ŸÖ¾ÖÖ¸üß : ÆüÖÑ ÆüÖÑ! −ÖÖ™üú ŸÖÖê ´Öã—Öê ¤êüÖ−ÖÖ Æüß Æîü
†Ö×Ö •Ö¸üß ¾Öêôû −ÖÃÖ»ÖÖ ŸÖ¸üß úÖœüüÖµÖ»ÖÖ“Ö †Öî¸ü †Ö¸ü ÃÖ´ÖµÖ −ÖÆüà ³Öß Æîü ŸÖÖê
Æü¾ÖÖ. −ÖÖ™üúÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ úÃÖ»ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü? ×−ÖúÖ»Ö−ÖÖÆüß “ÖÖ×Æü‹… −ÖÖ™üú êú ×²Ö−ÖÖ
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü îúÃÖÖ?
´ÖÖêÆü−Ö : ²Ö¸Óü ŸÖ¸ü µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö, ŸÖã´Æüß ´ÖÖêÆü−Ö : šüßú Æîü µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ¸üÖ¾Ö, †Ö¯Ö ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö êú
¯ÖÖÆãüµÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü¤ü¿ÖÔ−Ö úºþ−Ö µÖÖ. ÃÖÖ£Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¤ü¿ÖÔ−Ö ú¸ü †Ö‡‹… ¯Ö¸ü
¯ÖÖ †Ö»µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †Ö´Ö“µÖÖú›êü •Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ †ÖŸÖê Æüß Æü´ÖÖ¸êü ‘Ö¸ü ÖÖ−ÖÖ ÖÖ−Öê †Ö‡‹ÖÖ
µÖÖµÖ“ÖÓ ÆÓü! ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¯ÖÖÆüÖÓ ×•ÖŸÖÓú ÆüÖÓ… ×•ÖŸÖ−ÖÖ ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ
´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÓ †ÖÆêü ×ŸÖŸÖÓú“Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüßµÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¤êüÖ−ÖÖ Æîü ˆŸÖ−ÖÖ Æüß ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ
•Öê¾ÖÖÖÆüß ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÓ †ÖÆêü. ”ûÖ−Ö¯Öîúß ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü úÖ ÖÖ−ÖÖ Æîü… ´Öï †¯Ö−Öß ‡−Æëü
¾Ö¸üÖ³ÖÖŸÖ †Ö×Ö ÁÖßÖÓ›ü¯Öã¸üß“ÖÖ ²ÖêŸÖ ²Ö×œüµÖÖ ÃÖÖ ¤üÖ»Ö³ÖÖŸÖ †Öî¸ü ÁÖßÖÓ›ü ¯Öæ¸üß
ú¸üÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖÓÖŸÖÖê ×Æü»ÖÖ. ²Ö¸Óü, ŸµÖÖÃÖÖê²ÖŸÖ úÖ †ÖµÖÖê•Ö−Ö ú¸ü−Öê úÖê úÆüŸÖÖ ÆæÑü…
²Ö™üÖ™êü ¾Ö›êü ú¸üÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖÓÖæ úß úÖÓªÖ“Öß †“”ûÖ! ˆÃÖ êú ÃÖÖ£Ö ²Ö™üÖ™êü¾Ö›êü ²Ö−ÖÖ−Öê úÖê
³Ö•Öß? †ÆüÖê, ŸÖã´Ö“Öê ¯ÖÖÆãüÖê ŸÖê †Ö´Ö“Öê úÆæÑü µÖÖ ¯µÖÖ•Ö êú ¯ÖúÖê›êü? †¸êü †Ö¯Öêú
¯ÖÖÆãüÖê! ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö Æü´ÖÖ¸êü ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö…
µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : šüßú †ÖÆêü. µÖêŸÖÖê ŸÖ¸ü! †Öšü µÖ¿Ö¾ÖÓŸÖ : šüßú Æîü… ŸÖÖê †ÖŸÖÖ ÆæÑü… †Öšü ×¤ü−Ö êú
×¤ü¾ÖÃÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü ¸ü×¾Ö¾ÖÖ¸üß †ÖÆüÖêŸÖ“Ö ŸÖã´Ö“µÖÖ ²ÖÖ¤ü †Ö¯Öêú ‘Ö¸ü Æïü Æüß ¤üÖ»Ö³ÖÖŸÖ †Öî¸ü
‘Ö¸üß ÁÖßÖÓ›üÖ¾Ö¸ü ŸÖÖ¾Ö ´ÖÖ¸üÖµÖ»ÖÖ! ÁÖßÖÓ›ü-¯Öæ›Íüß úÖ •Öß ³Ö¸ü ú¸ü Ã¾ÖÖ¤ü »Öê−Öê…
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
¯ÖÖÆãüÖê ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö
ãúšü»Öê úÆüÖÑ êú
¤üÖî¸üÖ ‘Öæ´Ö−ÖÖ, ¤üÖî¸üÖ
×¾Ö¿ÖêÂÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ
×¿Öú»ÖÖê ÃÖßÖÖ
¯ÖÖÆüÖê ¤êüÖ−ÖÖ
ÃÖÓ¬Öß ´ÖÖîúÖ
¤üÖÖ¾ÖÖê ×¤üÖÖ−ÖÖ
×¿Ö¾ÖÖµÖ †»ÖÖ¾ÖÖ
£ÖÓ›ü Æü¾Öê“Öê ×šüúÖÖ šÓü›üß Æü¾ÖÖ úÖ Ã£ÖÖ−Ö/¯ÖÆüÖ›Íüß Ã£ÖÖ−Ö
‹ú ¤üÖ›üÖŸÖ ¤üÖê−Ö ¯ÖÖß ‹ú ŸÖß¸ü ´Öë ¤üÖê ×−Ö¿ÖÖ−Öë (‹ú ¯ÖŸ£Ö¸ü ¤üÖê ¯Ö×ÖµÖÖë úÖ ×¿ÖúÖ¸ü)
¤êüÆü •ÖÖ¾ÖÖê †£Ö¾ÖÖ ¸üÖÆüÖê“ÖÖÆêü ¿Ö¸üß¸ü •ÖÖ‹ µÖÖ ¸üÆêü
³Ö™üæú−Ö µÖêÖê ‘Öæ´Ö †Ö−ÖÖ
†Ö¬Öß“Ö ¯ÖÆü»Öê Æüß
¾Öêôû úÖœüÖê ÃÖ´ÖµÖ ×−ÖúÖ»Ö−ÖÖ
•Öê¾ÖÖµÖ»ÖÖ µÖÖµÖ“ÖÓ ÖÖ−ÖÖ ÖÖ−Öê †Ö−ÖÖ
ŸÖÖ¾Ö ´ÖÖ¸üÖê Ã¾ÖÖ¤ü »Öê−ÖÖ
¾Ö¸üÖ ¯ÖúÖ‡Ô Æãü‡Ô ¤üÖ»Ö ×•ÖÃÖê “ÖÖ¾Ö»Ö êú ÃÖÖ£Ö ¯Ö¸üÖêÃÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü
ÁÖßÖÓ›ü ‹ú ×´ÖšüÖ‡Ô ×•ÖÃÖê ¤üÆüß †Öî¸ü “Öß−Öß ÃÖê ²Ö−ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ´Öë ˆÃÖê ¯Öæ¸üß êú ÃÖÖ£Ö ÖÖŸÖê Æîü…
²ÖêŸÖ †ÖµÖÖê•Ö−Ö, ÖÖ−Öê úÖ ¯ÖŒ¾ÖÖ®Ö
†³µÖÖÃÖ

1) ¯ÖÖÆãüÖê ãúšü»Öê †ÖÆêüŸÖ? ŸÖê ú¿ÖÖÃÖÖšüß †Ö»Öê †ÖÆêüŸÖ?
2) ¯ÖÖÆãüÖê “ÖÖÓÖ»ÖÓ ´Ö¸üÖšüß úÖ ²ÖÖê»Öæ ¿ÖúŸÖÖŸÖ?
3) ´ÖÆüÖ²ÖôêûÀ¾Ö¸ü ú¿ÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêü? ŸµÖÖ“µÖÖ•Ö¾Öôû ãúšü»ÖÖ ×ú»»ÖÖ †ÖÆêü?
4) ×¿Ö¾ÖÖ•Öß“Öê ´ÖÖ¾Öôêû ãúšü»µÖÖ ¾Öé¢Öß−Öê »Öœü»Öê?
5) ¯ÖÖÆãüµÖÖÓÃÖÖšüß •Öê¾ÖÖÖ“ÖÖ úÖµÖ ²ÖêŸÖ ú¸üÖµÖ“ÖÖ ´ÖÖêÆü−Ö“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü †ÖÆêü?
II ¬Ö›ü¶Ö“µÖÖ †Ö¬ÖÖ¸üÖ¾Ö¸ü ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ¤üÖê−Ö ÖÓ›üÖŸÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö •ÖÖê›æü−Ö ¾ÖÖŒµÖê ²Ö−Ö¾ÖÖ.
¯ÖÖÆãüÖê ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“ÖÖ ¯Ö−ÆüÖôûÖ †ÖÆêü“Ö.
¯ÖÖšü 22 271
‹úÖ“Ö ¤üÖ›üÖŸÖ ÃÖÖëÖÓ ±úÖ¸ü.
úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü •Ö¾Öôû †Öšü ×¤ü¾ÖÃÖÖÓ“Öß!
¸üÖ¡Ö £ÖÖê›üß ¸üÖ•Ö¬ÖÖ−Öß ¯ÖãÖÓ ¤üÖÖ¾Öß−Ö.
´Öß ¸ü•ÖÖ úÖœü»Öß †ÖÆêü ¤üÖê−Ö ¯ÖÖß.
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öß ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ¤üÖî¸üÖ ú¸üÖµÖ»ÖÖ †Ö»Öê †ÖÆêüŸÖ.
III ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»µÖÖ ¿Ö²¤üÖÓŸÖæ−Ö µÖÖêµÖ ŸÖÖê ¿Ö²¤ü ×−Ö¾Ö›æü−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.
(úß, ´ÆüÖæ−Ö, ŸÖê¾ÆüÖ, úÖ¸üÖ, ´ÆüÖ•Öê, ŸµÖÖ¾Öêôûß, ŸÖ¸ü, †Ö×Ö, ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ, ŸÖê¾Öœêü)
1) ×¤ü¾ÖÃÖ ......... ¸üÖ¡Ö ×´Öôæû−Ö ¾ÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê.
2) ¯ÖÏúÖ¿Ö ¯ÖÖÃÖ —ÖÖ»ÖÖ ......... ŸµÖÖÓ“µÖÖ †Ö‡Ô»ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü —ÖÖ»ÖÖ.
3) †Ö´Æüß ãÓú¤üÖú›êü Öê»ÖÖê ......... ãÓú¤üÖ ²ÖÖÆêü¸ü ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖß.
4) ´Öß ‡£Öê £ÖÖÓ²ÖŸÖÖê ......... ŸÖæ ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö µÖê.
5) •Öê¾Öœüß ¾ÖÃŸÖæ “ÖÖÓÖ»Öß ......... ¯ÖîÃÖê •ÖÖÃŸÖ.
6) ŸÖæ ´Ö»ÖÖ ÖÖ‰ú ×¤ü»ÖÖÃÖ ......... ´Öß ŸÖã»ÖÖ ¯ÖêÛ−ÃÖ»Ö ¤êü‡Ô−Ö.
7) ¤ÓüÖÖ —ÖÖ»ÖÖ ......... ŸÖê ‘Ö¸üß −Ö¾ÆüŸÖê.
8) ²ÖÖÖêŸÖ ±ãú»ÖÓ ×¤üÃÖ»Öß ......... †Ö¿ÖÖ −ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ »ÖÖÖŸÖê.
9) ÃÖã´Ö−Ö †Ö•Ö †Öò×±úÃÖÖŸÖ †Ö»Öß −ÖÖÆüß ......... ×ŸÖ“ÖÖ ¯ÖÖµÖ ¤ãüÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ.
10) ¤æü¬Ö¾ÖÖ»ÖÖ †Ö»ÖÖ ......... †Ö¯ÖÖ “ÖÆüÖ úºþ.
IV ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ¤üÖê−Ö ³ÖÖÖÖÓŸÖæ−Ö µÖÖêµÖ ŸÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ‘Öê‰ú−Ö ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−Ö¾ÖÖ.
1) ×¯ÖÏµÖÖ−Öê ÃÖÖ›üß ‘ÖêŸÖ»Öß ¯ÖÖ ´Öß ÃÖã¨üÖ •Öê¾Ö»Öê −ÖÖÆüß.
2) •ÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ ÃÖã¸êü¿Ö •Öê¾Ö»ÖÖ ŸµÖÖ“ÖÖ »ÖÆüÖ−Ö ³ÖÖ‰ú ¯ÖÖ Æãü¿ÖÖ¸ü †ÖÆêü.
−ÖÖÆüß ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ
3) ×•ÖŸÖúÖ ¸ü´Öê¿Ö Æãü¿ÖÖ¸ü †ÖÆêü ×ŸÖ−Öê ŸÖß †Ö•Ö −ÖêÃÖ»Öß −ÖÖÆüß.
×ŸÖŸÖúÖ“Ö
4) ´ÖÖ—Öê ÃÖÖôêû ¯ÖîÃÖê ÃÖÓ¯Ö»Öê úÖ¸üÖ ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖ‡Ô−Ö.
5) †Ö´Ö“µÖÖ ¿ÖÖôêû»ÖÖ ÃÖã™üß ´Öß ×ŸÖ“µÖÖÃÖÖšüß ÖÖ‰ú †ÖÖ»ÖÖ.
×´ÖôûÖ»Öß úß
6) ãÓú¤üÖ ¸üÖÖÖ¾Ö»Öß ´ÆüÖæ−Ö ú›üÖŒµÖÖ“Öê ˆ−Ö ¯Ö›æü »ÖÖÖ»Öê.
7) ˆ−ÆüÖôûÖ ÃÖãºþ —ÖÖ»ÖÖ †Ö×Ö ´Öß Öæ¯Ö Ö“ÖÔ êú»ÖÖ.
V ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖÖÓ´Ö¬µÖê ÓúÃÖÖŸÖ ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÖê ²Ö¤ü»Ö ú¸üÖ.

1) ŸµÖÖ−Öê Öæ¯Ö ¯ÖÏµÖŸ−Ö êú»ÖÖ, - ¯ÖÖ ŸµÖÖ»ÖÖ µÖ¿Ö ×´ÖôûÖ»Öê −ÖÖÆüß.
(•Ö¸üß-ŸÖ¸üß “ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖ ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ.)
2) ŸÖÖê ´ÖÖêšü¶Ö−Öê ²ÖÖê»Ö»ÖÖ - †Ö×Ö ŸµÖÖ“ÖÖ ‘ÖÃÖÖ ²ÖÃÖ»ÖÖ.
('úÖ¸üÖ' ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖ ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ.)
3) ¯ÖÖ‰úÃÖ †Ö»ÖÖ ¾Ö ×ŸÖ£Öê ×“ÖÖ»Ö —ÖÖ»ÖÖ.
('´Öãôêû' “ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖ ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ.)
4) úÖôûÖê Ö ¾ÖÖœüŸÖ Öê»ÖÖ ×−Ö ³ÖßŸÖß ¾ÖÖœüŸÖ Öê»Öß.
("•ÖÃÖ•ÖÃÖÖ-ŸÖÃÖŸÖÃÖÖ (¿Öß) “ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖ ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ.)
5) ŸÖÖê ´ÖæÖÔ −ÖÖÆüß ´ÆüÖæ−Ö ŸÖã—ÖÖ “Öãúß“ÖÖ ˆ¯Ö¤êü¿Ö ‹êúÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.

("‡ŸÖúÖ-úß" “ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö †£ÖÔ −Ö ²Ö¤ü»ÖŸÖÖ ¾ÖÖŒµÖ ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ.)
VI ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖÖÃÖ´ÖÖê¸ü ÓúÃÖÖŸÖ ŸÖß−Ö ŸÖß−Ö ¯ÖµÖÖÔµÖ ×¤ü»Öê †ÖÆêüŸÖ. µÖÖêµÖ ¯ÖµÖÖÔµÖ ×−Ö¾Ö›üÖ ¾Ö ¾ÖÖŒµÖê
¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.
1) ÖßŸÖÖ−Öê “ÖÆüÖ êú»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ, (´Öß ŸÖÖê ‘Öê‡Ô−Ö, ´Öß ŸÖÖê ‘ÖêŸÖ»ÖÖ,
¯ÖÖ ´Öß ŸÖÖê ‘ÖêŸÖ»ÖÖ −ÖÖÆüß)
2) †¸üØ¾Ö¤ü−Öê †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖ (ŸÖÖê ¯ÖÖÃÖ ÆüÖê‡Ô»Ö, ŸÖÖê ¯ÖÖÃÖ —ÖÖ»ÖÖ,
´ÆüÖ•Öê ŸÖÖê ¯ÖÖÃÖ ÆüÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß)
3) ÃÖÓ¬µÖÖúÖôûß ¿ÖÖôûÖ ÃÖã™üÖµÖ“µÖÖ (¿ÖÖôûÖ ²ÖÓ¤ü ÆüÖêŸÖê, ¿ÖÖôûÖ ÃÖãºþ ÆüÖê‡Ô»Ö,
¾Öêôûß ¿ÖÖôêû“Öß ‘ÖÓ™üÖ ¾ÖÖ•Ö»Öß úß ¿ÖÖôûÖ ÃÖãºþ —ÖÖ»Öß)
VII 'ŸÖ¸ü' ‹ê¾Ö•Öß '´ÆüÖæ−Ö' †Ö×Ö '´ÆüÖæ−Ö' ‹ê¾Ö•Öß 'ŸÖ¸ü' ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö †Ö¾Öü¿µÖú ŸÖÖê ²Ö¤ü»Ö
úºþ−Ö ¯Öãœüß»Ö ¾ÖÖŒµÖê ×»ÖÆüÖ.
1) ¯ÖÏúÖ¿Ö ´ÖÖ—µÖÖ ‘Ö¸üß †Ö»ÖÖ ŸÖ¸ü ´Öß “ÖÆüÖ ú¸üß−Ö.
2) ŸÖæ ¿ÖÖôêûŸÖ ¾Öêôêû¾Ö¸ü Öê»ÖÖÃÖ ´ÆüÖæ−Ö Öãºþ•Öß ŸÖã»ÖÖ ²ÖÖßÃÖ ¤êüŸÖß»Ö.
VIII •Öê¾ÆüÖ-ŸÖê¾ÆüÖ ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ¾Ö †Ö¾Ö¿µÖú ŸÖÖê ²Ö¤ü»Ö úºþ−Ö ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ.
1) †Ö‡Ô−Öß ´ÖÖÓ•Ö¸üÖ»ÖÖ ¤æü¬Ö ×¤ü»Öê −ÖÖÆüß ŸÖ¸ü ´ÖÖÓ•Ö¸ü †Öê¸ü›üŸÖÓ.
2) •µÖÖêŸÖß−Öß ×ú»»Öß Æü¸ü¾Ö»Öß ŸÖ¸ü ú¯ÖÖ™ü ˆ‘Ö›üŸÖÖ µÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.
IX 'ŸÖ¸ü' ²Ö§üü»Ö 'úß' ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ.

1) †Ö´Æüß ²ÖÖÖêŸÖ Öê»ÖÖê ŸÖ¸ü ³Öêôû ÖÖ‰ú.
2) ŸµÖÖÓ−Öß †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖ ŸÖ¸ü †Ö´ÆüÖ»ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü ÆüÖê‡Ô»Ö.
3) ²ÖÖ²ÖÖÓ−Öß ÖÖêÂ™ü ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»Öß ŸÖ¸ü ÃÖã−ÖÓ¤üÖ —ÖÖê¯ÖŸÖê.
X ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖÖÓ´Ö¬µÖê 'ŸÖ¸ü' ²Ö§ü»Ö 'ŸÖ¸üß' ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ †Ö×Ö' µÖÖêµÖ ŸÖÖê ²Ö¤ü»Ö úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯Öã−ÆüÖ
×»ÖÆüÖ.
1) ŸÖæ †Ö»ÖßÃÖ ŸÖ¸ü ´Öß ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ •ÖÖ‡Ô−Ö.
2) ²ÖÖ²ÖÖÓ−Öß ÖÖêÂ™ü ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»Öß ŸÖ¸ü ÃÖã−ÖÓ¤üÖ —ÖÖê¯ÖŸÖê.
XI †¬ÖÖê¸êü×ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖ‹ê¾Ö•Öß ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»Öê ¿Ö²¤ü ‘ÖÖ»Öæ−Ö †Ö¾Ö¿µÖú ŸÖê ²Ö¤ü»Ö úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê
¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ.
´Öß ØÆü¤üß ×¿Öú»ÖÖê úß ˆ¢Ö¸ü¯ÖÏ¤êü¿Ö“ÖÖ ¤üÖî¸üÖ ú¸üß−Ö.
(ŸÖ¸ü, ´ÆüÖæ−Ö, úÖ¸üÖ, ¯ÖÖ, †Ö×Ö, ´ÆüÖ•Öê, •µÖÖ¾Öêôûß, •ÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ, ŸÖê¾ÆüÖ, ŸÖ¸üß)
XII ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»Öê ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö †Ö¾Ö¿µÖú ŸµÖÖ ²Ö¤ü»ÖÖÓÃÖÆü ¯Öãœüß»Ö ¾ÖÖŒµÖê •ÖÖê›æü−Ö ×»ÖÆüÖ.
¯ÖÖšü 22 273
1) ŸÖÖê Öæ¯Ö “ÖÖ»ÖŸÖÖê. ŸµÖÖ“Öê ¯ÖÖµÖ ¤ãüÖŸÖÖŸÖ. (ŸÖ¸ü)
2) ŸÖß “ÖÆüÖ ‘ÖêŸÖê. ×ŸÖ»ÖÖ ´Öôû´Öôû»ÖÓ (†Ö×Ö)
3) ŸÖß úÖê¯Ö·µÖÖŸÖ ²ÖÃÖ»Öß ÆüÖêŸÖß. ×ŸÖ»ÖÖ »ÖÖÖ»ÖÓ −ÖÖÆüß. (úÖ¸üÖ)
4) ÃÖæµÖÔ ²Öã›üŸÖÖê. †Ó¬ÖÖ¸ü ¤üÖ™æü »ÖÖÖŸÖÖê. (•ÖÃÖ•ÖÃÖÖ-ŸÖÃÖŸÖÃÖÖ)
5) ŸÖæ ÃÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖêÃÖ. ´Ö»ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü —ÖÖ»ÖÖ. (ŸµÖÖ¾Öêôûß)
6) ŸÖæ ×−Ö‘Öæ−Ö Öê»ÖßÃÖ. ´Ö»ÖÖ ŸÖã—Öß †Öšü¾ÖÖ µÖêŸÖê. (ŸÖ¸üß)
7) ŸÖã´Æüß ú®Ö›ü ×¿Öú»ÖÖŸÖ ú−ÖÖÔ™üúÖŸÖ ×±ú¸üÖÓ ÃÖÖê¯ÖÓ ÆüÖê‡Ô»Ö. (úß)
XIII ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ˆ¤üÖÆü¸üÖÖÓŸÖ ¤üÖÖ×¾Ö»µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÖê ¾ÖÖŒµÖê ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖ.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖôûÖ ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖ −ÖÖÆüß.
¿ÖêŸÖú¸üß †Ö×Ö ‡ŸÖ¸ü »ÖÖêúÆüß †Ã¾ÖÃ£Ö †ÃÖŸÖÖŸÖ.
•ÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ ¯ÖÖ¾ÖÃÖÖôûÖ ÃÖãºþ ÆüÖêŸÖ −ÖÖÆüß ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ ¿ÖêŸÖú¸üß †Ö×Ö ‡ŸÖ¸ü

»ÖÖêúÆüß †Ã¾ÖÃ£Ö †ÃÖŸÖÖŸÖ.
1) ²ÖÖ²ÖÖ ¤êü¾ÖôûÖŸÖ •ÖÖ‰ú−Ö µÖêŸÖÖŸÖ.

†Ö¯ÖÖ ‘Ö¸ü Ã¾Ö“”û úºþ µÖÖ.
2) ÃÖã´Ö−Ö †³µÖÖÃÖÖ»ÖÖ ²ÖÃÖŸÖ −ÖÖÆüß.
†Ö¯ÖÖ ¸êü×›ü†Öê¾Ö¸ü ÖÖÖß ‹êæú.
XIV ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öß»Ö ¤üÖê−Ö-¤üÖê−Ö ¾ÖÖŒµÖÖÓ“Öê ‹êúú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−Ö¾ÖÖ.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: †Ö‡Ô“ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú —ÖÖ»ÖÖ −ÖÖÆüß.
†Ö¯ÖÖ ¯ÖÖ™ü¯ÖÖÖß úºþµÖÖ.
†Ö‡Ô“ÖÖ Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú ÆüÖê‡Ô¯ÖµÖÕŸÖ †Ö¯ÖÖ ¯ÖÖ™ü¯ÖÖÖß úºþ µÖÖ.
1) †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖß»Ö ÃÖ¾ÖÔ•ÖÖ ÃÖã×¿Ö×ÖŸÖ ÆüÖêŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ.
†Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖ“Öß Ö·µÖÖ †£ÖÖÔ−Öê ¯ÖÏÖŸÖß ÆüÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.
2) “ÖÖÓÖ»ÖÖ ¯ÖÖ‰úÃÖ ¯Ö›üÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.
×¯ÖúÖÓ“ÖÓ ˆŸ¯ÖÖ¤ü−Ö ¾ÖÖœüÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.
XV ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»µÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ¯Öîúß µÖÖêµÖ ¿Ö²¤ü ‘Öê‰ú−Ö ¯Ö×¸ü“”êû¤ü ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.

(•ÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ, ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ, •Ö¸üß, ŸÖ¸üß, •Öê¾ÆüÖ-ŸÖê¾ÆüÖ, ŸÖê¾ÆüÖ-ŸÖê¾ÆüÖ, •ÖÃÖê, ŸÖÃÖê, •Öê£Öê-•Öê£Öê,
×ŸÖ£Ö»Öß)
´Öß ......... ......... ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“µÖÖ †ÖîªÖê×Öú ¯ÖÏÖŸÖß²Ö§ü»Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üŸÖê .........
......... ´Ö»ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“µÖÖ †ÖîªÖê×Öú ¯ÖÏÖŸÖß“Öê úÖîŸÖãú ¾ÖÖ™üŸÖê. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖß
»ÖÖêúÖÓ‡ŸÖêú“Ö ‡ŸÖ¸ü ³ÖÖ×ÂÖú †ÖÆêüŸÖ. ......... ØÃÖ¬Öß, ¯ÖÓ•ÖÖ²Öß, Öã•Ö¸üÖŸÖß ......... ¤ü×ÖÖ
³ÖÖ¸üŸÖßµÖ! ......... ŸÖê »ÖÖêú ‡ŸÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖß»Ö †ÃÖ»Öê ......... ŸÖê µÖê£Öê †Ö»Öê ¾Ö Ã£ÖÖ×µÖú —
ÖÖ»Öê. úÖ¸üÖ ´ÆüÖŸÖÖŸÖ −ÖÖ ......... ¸üÖÆæü ŸÖÖê †Ö¯Ö»ÖÖ ¯ÖÏÖÓŸÖ ......... ¸üÖÆæü ......... ³ÖÖÂÖÖ
†Ö¯Ö»Öß ³ÖÖÂÖÖ! Æüß ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ ......... µÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß ......... ³ÖÖ¸üŸÖ ‹ú ÆüÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öß ¯ÖÏÖŸÖß —ÖÖ»Öß úÖ¸üÖ ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖÖÓ−Öß ŸµÖÖŸÖ ³ÖÖÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ.
¯Ö×›Íü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹

¯ÖÏÖÖ´Ö ´ÖÖ—ÖÖ ‘µÖÖ¾ÖÖ ÆüÖ ÁÖß ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü¤êü¿ÖÖ!
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öê ¾ÖÖÔ−Ö ‹úÖ ú¾Öß−Öê "¸üÖú™ü ¤êü¿ÖÖ, úÖÖ¸ü ¤êü¿ÖÖ, ¤üÖ›üÖÓ“µÖÖ ¤êü¿ÖÖ"
†ÃÖê êú»Öê †ÖÆêü †Ö×Ö ŸÖê ÃÖÖ£ÖÔÆüß †ÖÆêü. ÃÖÊÖ¦üß“µÖÖ ¯ÖÛ¿“Ö´Öêú›ü“ÖÖ ÃÖ´Öã¦ü¯Ö¼üß“ÖÖ ¯ÖÏ¤êü¿Ö ŸÖÖê
úÖêúÖ ŸÖ¸ü ¯Öæ¾Öìú›ü“ÖÖ ¯ÖšüÖ¸üß ¯ÖÏ¤êü¿Ö ŸÖÖê ¤êü¿Ö. ÃÖÊÖ¦üß“µÖÖ ›üÖëÖ¸ü¤ü·µÖÖÓŸÖ †Ö×Ö ú›êü-
ú¯ÖÖ¸üßŸÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüßµÖ ÃÖÓÃéúŸÖß“ÖÖ ×•ÖŸÖúÖ ×¾ÖúÖÃÖ —ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü ×ŸÖŸÖúÖ“Ö ŸÖÖê ³Öß´ÖÖ, ÖÖê¤üÖ,
éúÂÖÖ µÖÖÓ“µÖÖ ÃÖã¯Ößú ÖÖê·µÖÖÓŸÖÆüß —ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü.
µÖÖ ›üÖëÖ¸ü¤ü·µÖÖÓ´Öãôêû“Ö ×¿Ö¾ÖÖ•ÖßÃÖÖ¸üµÖÖ ‹úÖ ´ÖÖ¾ÖôûµÖÖ»ÖÖ ´Öæšü³Ö¸ü ÃÖî×−ÖÓúÖ“µÖÖ
ÃÖÆüÖµµÖÖ−Öê ¿ÖŒŸÖß¿ÖÖ»Öß †ÖÎú´ÖÖÖ»ÖÖ ŸÖÖê›ü ¤êüŸÖÖ †Ö»Öêü. ×¿Ö¾ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•ÖÖÓ−Öß •Ö¸ü
›üÖêÖ¸ü¤ü·µÖÖÓŸÖß»Ö Ö×−Ö´ÖßúÖ¾µÖÖ“Öß úÖÃÖ ¬Ö¸ü»Öß −ÖÃÖŸÖß ŸÖ¸ü ¿Ö¡Öæ»ÖÖ •Öê¸üß»ÖÖ †ÖÖÖê
ŸµÖÖÓ−ÖÖÆüß úšüßÖ Öê»Öê †ÃÖŸÖê. ŸµÖÖ ÃÖã¾ÖÖÔµÖãÖÖ“Öß ÃÖÖÖ ¤êüŸÖ †−Öêú Ö›ü×ú»»Öê †•Öæ−ÖÆüß
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ ˆ³Öê †ÖÆêüŸÖ.
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“ÖÖ ´ÖÖ−ÖØ²Ö¤æü ”û¡Ö¯ÖŸÖß ×¿Ö¾ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö •ÖÃÖê ‡£Öê ÆüÖê‰ú−Ö Öê»Öê ŸÖ¿Öß“Ö
³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖÖŸÖ †Ö¯Ö»Öê úÖµÖ´Ö“Öê −ÖÖ¾Ö úÖêºþ−Ö šêü¾ÖÖÖ¸üß —ÖÖ¿Öß“Öß ¸üÖÖßÆüß ‡£Öê
•Ö−´Ö»Öß. —ÖÖ¿Öß“Öß ¸üÖÖß µÖã¨üÖŸÖ »ÖœüŸÖÖ »ÖœüŸÖÖ ´ÖÖ¸ü»Öß Öê»Öß Ö¸üß, ¯ÖÖ ŸÖß úßŸÖáºþ¯ÖÖ−Öê
†´Ö¸ü —ÖÖ»Öß. ¤êüÆü •ÖÖ¾ÖÖê †£Ö¾ÖÖ ¸üÖÆüÖê, úßŸÖá µÖãÖÖµÖãÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ×™üúÖÖ¸üß †ÃÖŸÖê.
‹úßú›êü ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü Æüß µÖÖê¬µÖÖ“Öß ³Öæ´Öß †ÖÆêü, ŸÖ¸ü ¤ãüÃÖ¸üßú›êü ŸÖß ÃÖÖ¬ÖãÃÖÓŸÖÖÓ“Öß
¯ÖÖ¾Ö−Ö ³Öæ´Öß †ÖÆêü. –ÖÖ−ÖêÀ¾Ö¸ü ŸÖãúÖ¸üÖ´Ö ¸üÖ´Ö¤üÖÃÖ µÖÖÓÃÖÖ¸üµÖÖ ÃÖÓŸÖÖÓ−Öß µÖÖ ³Öæ´Öß»ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü¬Ö−Ö
×¤ü»Öê ¾Ö µÖÖ´Öãôêû“Ö µÖÖ ³Öæ´Öß“Öê ¾Öî“ÖÖ×¸üú ÃÖÓŸÖã»Ö−Ö úÖµÖ´Ö ¸üÖ×Æü»Öê.
†Ö¬Öã×−Öú úÖôûÖŸÖ Ã¾Ö¸üÖ•µÖ´ÖÓ¡Ö •Ö¯ÖÖÖ¸êü ²ÖÖôû ÖÓÖÖ¬Ö¸ü ×™üôûú •ÖÃÖê ‡£Öê •Ö−´Ö»Öê
ŸÖÃÖê“Ö Ã¡Öß´ÖãŒŸÖßÃÖÖšüß †ÆüÙ−Ö¿Ö —Ö™üÖÖ¸êü ¬ÖÖë›üÖê êú¿Ö¾Ö ú¾Öì, ÃÖ´ÖÖ•ÖÃÖã¬ÖÖ¸üúÖÓ“Öê †ÖÏÖß
†ÖÖ¸üú¸ü, ÖÖêÖ»Öê †Ö×Ö ¤ü×»ÖŸÖÖÓ“Öê îú¾ÖÖ¸üß ±ãú»Öê †Ö×Ö ²ÖÖ²ÖÖÃÖÖÆêü²Ö †ÖÓ²Öê›üú¸ü Æêü Æüß ‡£Öê“Ö
•Ö−´Ö»Öê. †Ö•Ö †ÖîªÖê×Öú¥üÂ™ü¶Ö ‹ú †ÖÏêÃÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ ´ÆüÖæ−Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü •Öê¾ÖœüÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêü,
ŸÖê¾ÖœüÖ“Ö ŸÖÖê ¤êü¿ÖÖ»ÖÖ ÃÖÆüúÖ¸ü´ÖÓ¡Ö ¤êüÖÖ¸üÖ ´ÆüÖæ−Ö µÖÖŸÖ−ÖÖ´Ö †ÖÆêü. ×−ÖÖôû ÃÖÆüúÖ¸üß
ŸÖ¢¾ÖÖ¾Ö¸ü “ÖÖ»Ö»Öê»µÖÖ †ÃÖÓµÖ úÖ¸üÖÖ−µÖÖÓ“Öê •ÖÖôêû ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü³Ö¸ü ¯ÖÃÖ¸ü»Öê †ÖÆêü.
³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÓ ÆÖò×»Ö¾Öã›ü ÃÖ´Ö•Ö»Öß •ÖÖÖÖ¸üß ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öß ¿ÖÖ−Ö †ÖÆêü. µÖÖ
×“Ö¡Ö¯Ö™ü−ÖÖ¸üß´Öãôêû ³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ úÖ−ÖÖúÖê¯Ö·µÖÖŸÖæ−Ö »ÖÖêú úÖ´ÖÖÃÖÖšüß ‡£Öê µÖêŸÖÖŸÖ.
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ−Öê †Ö¯Ö»Öß ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ¾Öî×¿ÖÂ™ü¶ê ×•Ö¾ÖÖ¯ÖÖ›ü •Ö¯Ö»Öß †ÖÆêüŸÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü
−ÖÖ™ü¶¾Öê›üÖ ¤êü¿Ö †ÖÆêü. ´Ö¸üÖšüß ´ÖÖÖæÃÖ ×•ÖŸÖúÖ †Ö¬Öã×−Öú ¯ÖÏÖµÖÖê×Öú −ÖÖ™üúÖÓ“ÖÖ †Ö−ÖÓ¤ü ‘ÖêŸÖÖê
×ŸÖŸÖúÖ“Ö ŸÖÖê »ÖÖêú−ÖÖ™ü¶ÖŸÖ-ŸÖ´ÖÖ¿ÖÖŸÖÆüß ¸ÓüÖæ−Ö •ÖÖŸÖÖê. †ÃÖÖ ÆüÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü! ´ÆüÖæ−Ö“Ö ú¾Öß
´ÆüÖŸÖÖê,
¸üÖú™ü ¤êü¿ÖÖ, úÖÖ¸ü ¤êü¿ÖÖ
¤üÖ›üÖÓ“µÖÖ ¤êü¿ÖÖ
−ÖÖ•Öãú ¤êü¿ÖÖ, úÖê´Ö»Ö ¤êü¿ÖÖ
±ãú»ÖÖÓ“µÖÖÆüß ¤êü¿ÖÖ
¯ÖÏÖÖ´Ö ‘µÖÖ¾ÖÖ ´ÖÖ—ÖÖ ÆüÖ
ÁÖß ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü¤êü¿ÖÖ!
¯ÖÖšü 22 275
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
¾ÖÖÔ−Ö ×¾Ö¾Ö¸üÖ, ¾ÖÖÔ−Ö

ÃÖÖ£ÖÔ †£ÖÔ ÃÖ×ÆüŸÖ
ÃÖ´Öã¦ü¯Ö¼üß ÃÖ´Öã¦ü úÖ ×ú−ÖÖ¸üÖ
›üÖëÖ¸ü ¤ü·µÖÖ
ÖÖ‡Ô ¯ÖÆüÖ›Íü
ú›êüú¯ÖÖ¸üß ¯Ö¾ÖÔŸÖ-ÖÖ‡Ô
×¾ÖúÖÃÖ ¯ÖÏÖ×ŸÖ, ×¾ÖúÖÃÖ
´Öæšü³Ö¸ü ´Öã÷üß³Ö¸ü
¿ÖŒŸÖß¿ÖÖ»Öß ²Ö»Ö¾ÖÖ−Ö, ¿ÖÛŒŸÖ¿ÖÖ»Öß
ŸÖÖë›ü ¤êüÖê ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸ü−ÖÖ
Ö×−Ö´ÖßúÖ¾ÖÖ “ÖŸÖã¸üÖ‡Ô
úÖÃÖ ¬Ö¸üÖê ¯Öú›ü ú¸ü ¸üÖ−ÖÖ
ÃÖÖÖ Ö¾ÖÖÆüß
´ÖÖ−ÖØ²Ö¤æü ´ÖÖ−Ö ×“ÖÆËü−Ö
−ÖÖ¾Ö úÖê¸üÖê −ÖÖ´Ö Öã¤ü¾ÖÖ−ÖÖ
µÖãÖÖµÖãÖÖÓ¯ÖµÖÕŸÖ ×¸üúÖÖ¸üß µÖãÖµÖãÖÖ−ŸÖ¸üŸÖú ¸üÆü−Öê¾ÖÖ»Öß
µÖÖê¤Ëü¬µÖÖÓ“Öß ³Öæ´Öß ¿Öæ¸ü¾Öß¸üÖë úß ³Öæ×´Ö
ÃÖÖ¬ÖãÃÖÓŸÖÖÓ“Öß ÃÖÖ¬ÖãÃÖÓŸÖÖë úß
¯ÖÖ¾Ö−Ö ¯Ö×¾Ö¡Ö
¾Öî“ÖÖ×¸üú ÃÖÓŸÖã»Ö−Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üÖëúÖ ÃÖÓŸÖã»Ö−Ö
úÖôû •Ö´ÖÖ−ÖÖ
†ÆüÙ−Ö¿Ö ×¤ü−Ö¸üÖŸÖ
—Ö™üÖê úÖê×¿Ö¿Ö ú¸ü−ÖÖ
†ÖÏÖß †ÖÏ-ÖµÖ
îú¾ÖÖ¸üß ˆ¬¤üÖ¸üú
×−ÖÖôû ×ÃÖ±Ôú
•ÖÖôêû •ÖÖ»Ö
úÖ−ÖÖúÖê¯Ö¸üÖ úÖê−ÖÖ-úÖê−ÖÖ
•Öß¾ÖÖ¯ÖÖ›ü •ÖÖ−ÖÃÖê •ÖÖ¤üÖ
−ÖÖ™ü¶¾Öê›üÖ −ÖÖ™üú êú ¿ÖÖîúß−Ö
úÖÖ¸ü ú×šüÖ, ÃÖŸÖ
†³µÖÖÃÖ
I ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸ü ‘ÖÖ.

1) ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öê ¾ÖÖÔ−Ö ú¾Öß−Öê úÃÖê êú»Öê †ÖÆêü?
2) ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ úÖêÖúÖêÖŸµÖÖ −ÖªÖÓ“Öß ÃÖã¯Ößú ÖÖê¸üß †ÖÆêüŸÖ?
3) ×¿Ö¾ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•ÖÖÓ−Öß úÖêÖŸµÖÖ ¯ÖÏúÖ¸ü“µÖÖ µÖã¨üÖ“Öß úÖÃÖ ¬Ö¸ü»Öß?
4) ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖÖÓŸÖ †Ö¯Ö»Öê −ÖÖ¾Ö ãúÖß úÖêºþ−Ö šêü¾Ö»Öê †ÖÆêü?

5) µÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü³Öæ´Öß»ÖÖ úÖêÖß ×¾Ö“ÖÖ¸ü¬Ö−Ö ×¤ü»Öê?
II £ÖÖê›ü¶Ö¿µÖÖ ±ú¸üúÖ−Öê †£ÖÔ ×úŸÖß ²Ö¤ü»ÖŸÖÖê ŸÖê ¯ÖÆüÖ. µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ¿Ö²¤üÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖŒµÖÖÓŸÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ
ú¸üÖ.
¯ÖÖÆüÖê (¤êüÖ−ÖÖ) ¯ÖÖÆãüÖê (´ÖêÆü´ÖÖ−Ö)
¤üÖê¸üÖ (¬ÖÖÖÖ) ¤üÖî¸üÖ (¤üÖî¸üÖ)
´Ö•ÖÖ (´Ö•ÖÖ) ´ÖÖê•ÖÖ (´ÖÖê•ÖÖ)
×ú»»ÖÖ (×ú»ÖÖ) ×ú»»Öß (“ÖÖ²Öß)
¾Öêôû (ÃÖ´ÖµÖ) ¾Öê›ü (¯ÖÖÖ»Ö¯Ö−Ö)
IV ˆ¤üÖÆü¸üÖÖÃÖÖšüß ×¤ü»Öê»Öß ŸÖß−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¾ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖŒµÖÖŸÖ '²Ö¸üÖê²Ö¸ü' “ÖÖ †£ÖÔ ¾ÖêÖôûÖ †ÖÆêü.
ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÖê "²Ö¸üÖê²Ö¸ü“ÖÖ" µÖÖêµÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»Öß ŸÖß−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸Öü.
1) ¯ÖÖÆãüµÖÖÓ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †Ö´Ö“µÖÖú›êü µÖÖ.
2) †Ö»µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü ŸÖã´Ö“µÖÖú›êü †Ö»ÖÖê.
3) ŸÖã´Æüß ´ÆüÖŸÖÖ ŸÖê ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †ÖÆêü.
2. 1) −Öß»ÖÖ ......... ÃÖã¬ÖÖ ÖêôûŸÖ ÆüÖêŸÖß.
2) ¾ÖÖ“Ö»µÖÖ ......... ´Ö»ÖÖ ÃÖÖ¸Óü ÃÖ´Ö•Ö»ÖÓ.
3) ŸÖæ Ö×ÖŸÖ ......... ÃÖÖê›¾Ö»ÖÓ †ÖÆêüÃÖ.
V ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ŸÖ¿Öß“Ö †ÖÖÖß ¤üÖê−Ö-¤üÖê−Ö ¾ÖÖŒµÖê ×»ÖÆüÖ.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: −ÖÖ™üúÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ......... .........?
−ÖÖ™üúÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ úÃÖ»ÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü?
1) ÁÖßÖÓ›ü¯Öã¸üß×¿Ö¾ÖÖµÖ ......... .........?
2) ×´Ö¡ÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ......... ......... ?Ì
3) ¤êü¾ÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ......... ......... ?Ì
4) ÖêôûÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ......... .........?
VI ÓúÃÖÖŸÖ ×¤ü»Öê»µÖÖ ¾ÖÖËú¯ÖÏ“ÖÖ¸üÖÓ ¯Öîúß µÖÖêµÖ ŸÖÖê ¾ÖÖËú¯ÖÏ“ÖÖ¸ü µÖÖêµÖ ŸµÖÖ ²Ö¤ü»ÖÖ×−Ö¿Öß ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö
ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.
(‹úÖ ¤üÖ›üÖŸÖ ¤üÖê−Ö ¯ÖÖß (´ÖÖ¸üÖê), úÖÃÖ ¬Ö¸üÖê, ÃÖÖÖ ¤êüÖê, ŸÖÖë›ü ¤êüÖê, •Öê¸üßÃÖ †ÖÖÖê,
−ÖÖ¾Ö úÖê¸üÖê, ¸üÖ¡Ö £ÖÖê›üß ÃÖÖëÖê ±úÖ¸ü, ŸÖÖ¾Ö ´ÖÖ¸üÖê)
1) ‘Ö¸üß Öê»µÖÖ¾Ö¸ü ²ÖÖµÖúÖê“µÖÖ ¸üÖÖÖ»ÖÖ ......... »ÖÖÖ»Öê.
2) ¿ÖÖ×»Ö−Öß−Öê ×¾Öªê“Öß ......... ´ÆüÖæ−Ö ŸÖß ×¾Ö«üÖ−Ö —ÖÖ»Öß.
3) Æêü ¯ÖãÃŸÖú †Ö¯Ö»µÖÖ ´Öî¡Öß“Öß ......... .
4) ÃÖÖóµÖÖÓ−Öß“Ö •Öê¾ÖÖÖ¾Ö¸ü ......... .
5) †Ö×¤ü¾ÖÖÃÖß ²ÖÖµÖúÖÓ−Öß †Öê¸ü šêüêú¤üÖ¸üÖÓ−ÖÖ ......... .
6) ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ±ãú»µÖÖÓ−Öß ‡×ŸÖÆüÖÃÖÖŸÖ †Ö¯Ö»Öê ......... .
¯ÖÖšü 22 277
7) ¯ÖÖ‰úÃÖ ¯Ö›ü»µÖÖ´Öãôêû ²ÖÖÖê»ÖÖ ¯ÖÖÖßÆüß ×´ÖôûÖ»ÖÓ †Ö×Ö ´ÖÖ—Öê úÂ™üÆüß ¾ÖÖ“Ö»Öê,
´ÆüÖŸÖÖŸÖ −ÖÖ, ......... .
8) ‘Ö¸üÖŸÖ»ÖÖ ¯ÖÃÖÖ¸üÖ †Ö¾Ö¸üÖµÖ“ÖÖµÖ, Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú ú¸üÖµÖ“ÖÖµÖ †ÖÓ‘ÖÖêôû ¾ÆüÖµÖ“ÖßµÖ, †Ö×Ö
¯ÖÖÆãüÖê µÖÖµÖ»ÖÖ ŸÖß−Ö“Ö ŸÖÖÃÖ ˆ¸ü»ÖêŸÖ. úÖµÖ úºþ? ......... .
V ÖÖ»Öß»Ö ¿Ö²¤üÖÓ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ úºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ²Ö−Ö¾ÖÖ.
(ÖÖÃÖ, ´Öã§üÖ´Ö, ²ÖêŸÖ, Ö×−Ö´Öß úÖ¾ÖÖ, ¯ÖÖ¾Ö−Ö³Öæ´Öß, †ÖÏÖß, îú¾ÖÖ¸üß, †ÖÏêÃÖ¸ü)
VI ›üÖ¾Ößú›êü ×¤ü»Öê»µÖÖ ÃŸÖÓ³ÖÖŸÖß»Ö ¿Ö²¤üÖÓ“µÖÖ ˆ•Ö¾Ößú›êü ×¤ü»Öê»µÖÖ ÃŸÖÓ³ÖÖŸÖß»Ö ¿Ö²¤üÖÓ¿Öß µÖÖêµÖ
•ÖÖê›ü¶Ö »Ö¾ÖÖ.
µÖÖŸÖ−ÖÖ´Ö úÖÖ¸ü
¸üÖú™ü úÖê´Ö»Ö
−ÖÖ•Öæú ÃÖ¤îü¾Ö
úÖµÖ´Ö ¿Öã¨ü
×−ÖÖôû ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü
VII ØÆü¤üßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ †Ö×Ö ÃÖ´Ö¯ÖÔú ¿ÖßÂÖÔú ªÖ.

´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ÆüÖ ¾Öî×¾Ö¬µÖÖ−Öê −Ö™ü»Öê»ÖÖ ¯ÖÏ¤êü¿Ö †ÖÆêü. ‹úÖ ™üÖêúÖ»ÖÖ úÖêúÖ ŸÖ¸ü
¤ãüÃÖ·µÖÖ»ÖÖ ×¾Ö¤ü³ÖÔ. ×¿Ö¾ÖÖµÖ ´Ö¸üÖšü¾ÖÖ›üÖ, ÖÖ−¤êü¿Ö †Ö×Ö ¯ÖÛ¿“Ö´Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü. úÖêúÖÖ»ÖÖ
¯Ö¸ü´ÖêÀ¾Ö¸üÖ−Öê ×−ÖÃÖÖÔÃÖÖï¤üµÖÖÔ“Ößúêú¾Öœüß ´ÖÖêšüß ¤êüÖÖß ×¤ü»Öß †ÖÆêü! ‹úßú›êü ÃÖÊÖ¦üß“Ö ˆ¢ÖãÓÖ
†³Öêª ú›êü ŸÖ¸ü ¤ãüÃÖ¸üßú›êü †ŸµÖÓŸÖ ´Ö−ÖÖêÆü¸ü ÃÖ´Öã¦ü×ú−ÖÖ¸üÖ. ×ŸÖ£Öê ÃÖãÓ¤ü¸ü ¯Ö¾ÖÔŸÖ¸üÖ•ÖßÆüß †ÖÆêü
†Ö×Ö −ÖÖ¸üôûß¯ÖÖê±úôûß“µÖÖ ²ÖÖÖÖ ¯ÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ¯Ö¸üŸÖ, ÃÖÖôûßú›êü ×Æü¸ü¾Öôûß“Öê ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖ.
úÖêúÖ¸êü»¾Öê−Öê úÖêúÖ¾ÖÖ×ÃÖµÖÖÓ“µÖÖ •Öß¾Ö−ÖÖŸÖ ´ÖÖêšüß“Ö ÎúÖÓŸÖß êú»Öß †ÖÆêü. ¯ÖæÖÔ úÖêúÖ †ÖŸÖÖ
ÃÖã»Ö³Ö µÖÖ¡Öê“µÖÖ ™ü¯¯µÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. úÖêúÖ¸ê»¾Öê“ÖÖ ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ †ÖÆê üÆüß †ŸµÖÓŸÖ ¸ü´µÖ,
−ÖµÖ−ÖÖÓ−ÖÖ ÃÖãÖ¤ü. ŸÖÓ¡Ö–ÖÖ−ÖÖ“µÖÖ ¥üÛÂ™üúÖêÖÖŸÖæ−Ö¤êüÖß»Ö úÖêúÖ ¸êü»¾Öê Æêü ‹ú †Ö¿“ÖµÖÔ †ÖÆêü
úÖ¸üÖ †ŸµÖÓŸÖ ¯ÖÏÖŸÖ ×¾Ö–ÖÖ−ÖÖ“ÖÖ µÖÖ ¸êü»¾Öê“µÖÖ ˆ³ÖÖ¸üÖßŸÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü.
úÖêúÖ¯Ö¼üß−Öê êú¾Öôû ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ»ÖÖ“Ö −Ö¾Æêü ŸÖ¸ü ¯ÖæÖÔ ¤êü¿ÖÖ»ÖÖ †ŸµÖÓŸÖ ˆ““Ö úÖê™üß“Öê −ÖêŸÖê,
»ÖêÖú †Ö×Ö ú»ÖÖúÖ¸ü ×¤ü»Öê. ×™üôûú, †ÖÖ¸üú¸ü, ÖÖêÖ»Öê, ÖÖÓ›êüú¸ü, ¤üÖÓ›êüú¸ü Æüß
ÃÖÖôûß ´ÖÓ›üôûß ´Öæôû“Öß úÖêúÖÖŸÖ»Öß“Ö. ×¾Ö¤ü³ÖÖÔ²Ö§ü»Ö ²ÖÖê»ÖÖµÖ“Öê ŸÖ¸ü ŸÖÖêÆüß ãúšü»µÖÖÆüß
²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ú´Öß −ÖÖÆüß. ´ÖÖ, úÖêÖß Æêü ´ÖÖ−µÖ ú¸üÖê †£Ö¾ÖÖ −Ö ú¸üÖê. †ŸµÖÓŸÖ ÃÖã¯Ößú †Ö×Ö
ÃÖ¬Ö−Ö †ÃÖÖ ÆüÖ ¯ÖÏ¤êü¿Ö †ÖÆêü. †ÃÖê ´ÆüÖŸÖÖŸÖ úß, ×¾Ö¤ü³ÖÖÔŸÖ»Öê ¸üÖ´Ö™êüú ´ÆüÖ•Öê“Ö
úÖ×»Ö¤üÖÃÖÖ“µÖÖ ´Öê‘Ö¤æüŸÖÖÓŸÖ»ÖÖ ¸üŸ−Ö×Ö¸üß †ÖÆêü. ‡−¤ãü´ÖŸÖß, ¤ü´ÖµÖÓŸÖß †Ö×Ö ¹ýÛŒ´ÖÖß µÖÖ Ö¸êü
´ÆüÖ•Öê ×¾Ö¤ü³ÖÔú−µÖÖ“Ö. ÃÖÓŸÖ ‹ú−ÖÖ£ÖÖÓ“Öê ¯ÖîšüÖ †Ö×Ö ×¿Ö¾ÖÖ•Öß“Öê Öã¹ý †ÃÖ»Öê»µÖÖ
¸üÖ´Ö¤üÖÃÖÃ¾ÖÖ´Öà“Öê •ÖÖÓ²Ö ´Ö¸üÖšü¾ÖÖ›üµÖÖŸÖ †ÖÆêü, ŸÖÃÖÖ“Ö •ÖÖµÖú¾ÖÖ›üß“ÖÖ ¯ÖÏú»¯Ö¯ÖÖ ×ŸÖ£Ö»Öß
¯ÖÏú»¯ÖÖ“µÖÖ ¯ÖÖµÖÖ¾Ö¸ü»Öß ´ÆîüÃÖã¸ü“µÖÖ ¾ÖéÓ¤üÖ¾Ö−ÖÖÖ›Ôü−Ö“µÖÖ ¬ÖŸÖá¾Ö¸ü“Öß −ÖéŸµÖ ú¸üÖÖ¸üß úÖ¸Óü•Öß
¸ü´ÖÖßµÖ †ÖÆêüŸÖ. ¯ÖîšüÖ“µÖÖ ¯ÖîšüÖß ÃÖÖ›ü¶ÖÓ“Öê ´Ö−ÖÖêÆüÖ¸üß ¸ÓüÖ, ÃÖãÓ¤ü¸ü −ÖÖ•Öæú •Ö¸üúÖ´Ö †Ö×Ö
ú»ÖÖ²Ö−Öã“Öê úÖ´Ö µÖÖÓ−Öß ´ÖÖê×ÆüŸÖ −Ö —ÖÖ»Öê»Öß Ã¡Öß ×¾Ö¸üôûÖ.
ÖÖ−¤êü ¿ÖÖ²Ö§ü»Ö ²ÖÖê»ÖµÖ“ÖÓ ŸÖ¸ü •ÖôûÖÖ¾Ö-³ÖãÃÖÖ¾Öôû“µÖÖ êúóµÖÖÓÓ−Öß †Ö×Ö −ÖÖ×¿Öú“µÖÖ
¦üÖÖÖÓ−Öß •µÖÖ“µÖÖ ŸÖÖë›üÖ»ÖÖ ¯ÖÖÖß ÃÖã™üŸÖ −ÖÖÆüß †ÃÖÖ ´ÖÖÖæÃÖ ãúšêü ³Öê™üÖÖ¸ü −ÖÖÆüß.
ÖÖ−¤êü¿ÖÖŸÖß»Ö †´Öôû−Öê¸ü Æüß ÃÖÖ−ÖêÖã¹ý•Öà“Öß ú´ÖÔ³Öæ´Öß. ´Ö¸üÖšüß“µÖÖ ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú¾Ö×µÖ¡Öß
²Ö×ÆüÖÖ²ÖÖ‡Ô “ÖÖî¬Ö¸üß †Ö×Ö ²ÖÖ»Öú¾Öß Æêü ÖÖ−¤êü¿Ö“Öê“Ö.
¯ÖÛ¿“Ö´Ö´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ²Ö§ü»Ö ŸÖ¸ü ²ÖÖê»ÖÖµÖ»ÖÖ“Ö −ÖúÖê úÖ¸üÖ †−Öêú ´ÖÆüÖ−Ö ÃÖÓŸÖÖÓ“Öß,

¾Öß¸üÖÓ“Öß †Ö×Ö ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖúÖÓ“Öß ŸÖß •Ö−´Ö³Öæ´Öß ¾Ö ú´ÖÔ³Öæ´Öß ÆüÖêŸÖß.
³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ»µÖÖ ‹æúÖ ²ÖÖ¸üÖ •µÖÖê×ŸÖÚ»ÖÖÖÓ¯Öîúß ¯ÖÖ“Ö ‹ú™ü¶Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ
†ÖÆêüŸÖ-ŸÖß ´ÆüÖ•Öê ³Öß´ÖÖ¿ÖÓú¸ü, ¯Ö¸üôûß-¾Öî•Ö−ÖÖ£Ö, †ÖïœüµÖÖ-−ÖÖÖ−ÖÖ£Ö, ¾Öê¹ýôû“ÖÖ ‘ÖéÂÖêÀ¾Ö¸ü
†Ö×Ö ¡µÖÓ²ÖêúÀ¾Ö¸ü. †Öî¸ÓüÖÖ²ÖÖ¤ü“ÖÖ ×²Ö²ÖßúÖ ´Öú²Ö¸üÖ †Ö×Ö ¤üÖî»ÖŸÖÖ²ÖÖ¤ü“ÖÖ ×ú»»ÖÖ ÆêüÆüß
±úÖ¸ü ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêüŸÖ. ‹æúÖ úÖµÖ, ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ¾Ö¸ü ¯Ö¸ü´ÖêÀ¾ÖÖ¸üÖ“Öß ±úÖ¸ü éú¯ÖÖ †ÖÆêü Æêü“Ö Ö¸êü!
VIII ´Ö¸üÖšüßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ üú¸üÖ.
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü Æü´ÖÖ¸êü ¤êü¿Ö úÖ ‹ú †ÖîªÖê×Öú †Öî¸ü ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ¸üÖ•µÖ Æîü… Æü´Ö •Ö²Ö
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü úÖ −ÖÖ´Ö »ÖêŸÖê Æïü, ŸÖ²Ö Æü´ÖÖ¸êü ÃÖÖ´Ö−Öê ²ÖÖ»Ö ÖÓÖÖ¬Ö¸ü ×ŸÖ»Öú úÖ †Ö¤ü¿ÖÔ †ÖŸÖÖ Æîü…
¾Öê ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü êú Æüß −ÖÆüà ²ÖÛ»ú ¯Öæ¸êü ³ÖÖ¸üŸÖ êú ´ÖÆüÖ−Ö ¾µÖÛŒŸÖ £Öê…
ÃÖ´ÖÖ•ÖÃÖã¬ÖÖ¸ü êú Öê¡Ö ´Öë †ÖÖ¸üú¸ü ´ÖÆüÖê¤üµÖ úÖ −ÖÖ´Ö ÃÖ²ÖÃÖê ˆ¯Ö¸ü Æîü… ˆ−ÆüÖë−Öê
Ã¾ÖŸÖÓ¡ÖŸÖÖ †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö †Öî¸ü ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖã¬ÖÖ¸üÖë úÖ ÃÖæ¡Ö¯ÖÖŸÖ ×úµÖÖ… ÖÖÑ¬Öß •Öß, ÖÖê¯ÖÖ»Ö éúÂÖ
ÖÖêÖ»Öê •Öß úÖê †¯Ö−ÖÖ ¯ÖÏê¸üÖÖ ¯Öã¹ýÂÖ ‹¾ÖÓ †Ö¤ü¿ÖÔ ´ÖÖ−ÖŸÖê £Öê…
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü êú Æüß ‹ú †Öî¸ü ×¾Ö³Öæ×ŸÖ úÖ −ÖÖ´Ö Æü´Öë µÖÖ¤ü ¸üÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ¾ÖÆü Æîü
³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ−Ö êú ×¿Ö»¯ÖúÖ¸ü ›üÖò.²ÖÖ²ÖÖÃÖÖÆü²Ö †ÖÓ²Öê›üú¸ü, ×ŸÖ»Öú †Öî¸ü ›üÖò.³Öß´Ö¸üÖ¾Ö
†ÖÓ²Öê›üú¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü êú ´ÖÆüÖ−Ö ¯Öã¹ýÂÖ £Öê…
¤ü×»ÖŸÖÖë êú ˆ¨üÖ¸ü êú ×»Ö‹ ›üÖò.†ÖÓ²Öê›üú¸ü †Öî¸ü ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ÖÖÑ¬Öß úÖ ¯ÖÏµÖÖÃÖ
´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ Æîü… ›üÖò.†ÖÓ²Öê›üú¸ü êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß •µÖÖê×ŸÖ²ÖÖ ±ãú»Öê úÖ −ÖÖ´Ö ³Öß ¤ü×»ÖŸÖÖë êú ˆŸ£ÖÖ−Ö
êú ×»Ö‹ ²ÖÆãüŸÖ ¯ÖÏê¸üú Æîü… •µÖÖê×ŸÖ²ÖÖ ±ãú»Öê −Öê −ÖÖ¸üß×¿ÖÖÖ †Öî¸ü †”æû¢ÖÖê¨üÖ¸ü êú ×»Ö‹ ²ÖÆãüŸÖ
¯ÖÏµÖÖÃÖ ×ú‹ ×ú−ŸÖã ˆ−Æêü ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖ ¯Öæ¸üÖ-¯Öæ¸üÖ ÃÖÆüµÖÖêÖ −ÖÆüß ×´Ö»ÖÖ… †¯Ö−Öê ×¿ÖÖÖ
†ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö ´Öë ˆ−Æëü ²ÖÆãüŸÖ ú×šü−ÖÖ‡µÖÖë úÖ ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›ÍüÖ ×ú−ŸÖã ˆ−ÆüÖë−Öê ú³Öß ×Æü´´ÖŸÖ
−ÖÆüà ÆüÖ¸üß…
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ×•ÖÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ´ÖÆüÖ¯Öã¹ýÂÖÖë êú ×»Ö‹ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æîü ˆÃÖß ¯ÖÏúÖ¸ü ¯ÖÏÖéú×ŸÖú
ÃÖÖï¤üµÖÔ êú ×»Ö‹ ³Öß…
µÖÆü ¾Öß¸üÖë úÖ ¸üÖ•µÖ Æîü… ×¿Ö¾ÖÖ•Öß †Öî¸ü ŸÖÖ−ÖÖ•Öß ‡ÃÖ ´ÖÆüÖ−Ö ¾Öß¸ü³Öæ×´Ö êú Æüß ÃÖ¯ÖæŸÖ
£Öê…³ÖÖ¸üŸÖ ¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë úÖê †¯Ö−Öê ‡ÃÖ ´ÖÆüÖ−Ö ¸üÖ•µÖ¯Ö¸ü Ö¾ÖÔ Æîü…
IX ÓúÃÖÖÓŸÖ ×¤ü»Öê»µÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ´Ö¬Öæ−Ö µÖÖêµÖ ¿Ö²¤ü ¿ÖÖê¬Öæ−Ö ÖÖ»Öß»Ö ˆŸÖÖ¸üÖ ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.
(”ûÖ−Ö, ×¿ÖúŸÖ, ÃÖÓ¬Öß, ú¸üÖµÖ»ÖÖ, ¯ÖÏ¤êü¿Ö, •ÖÖ, ×šüúÖÖ, ¯ÖÖÆüŸÖÖ, ¤üÖ›üÖŸÖ, £ÖÖê›üß, −ÖÖÆüß)
´Öß ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖ»ÖÖ ¤üÖî¸üÖ ......... †Ö»ÖÖê †ÖÆêü. ´Öß •Öê¾ÆüÖ ´Ö¸üÖšüß ......... ÆüÖêŸÖÖê
ŸÖê¾ÆüÖ“Ö ¸ü¾Ö»Ö ÆüÖêŸÖÓ úß ´Ö¸üÖšüß ²ÖÖê»ÖÖÖ·µÖÖÓ“ÖÖ ......... ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¯ÖÆüÖµÖ“ÖÖ“Ö. †Ö•Ö .........
×´ÖôûÖ»Öß. úÖµÖ ÆüÖê ×ŸÖ¾ÖÖ¸üß, ŸÖã´Æüß ŸÖ¸ü ´Ö¸üÖšüß ......... ²ÖÖê»ÖŸÖÖ. ´ÖÖêÆü−Ö, ŸÖæ ¯ÖÖÆãüµÖÖÓ−ÖÖ
´ÖÆüÖ²ÖôêûÀ¾Ö¸ü»ÖÖ ‘Öê‰ú−Ö ......... . ‹úßú›êü £ÖÓ›ü Æü¾Öê“Öê ......... ¯ÖÆüÖµÖ»ÖÖ ×´Öôêû»Ö †Ö×Ö
¤ãüÃÖ¸üßú›êü ¯ÖÏŸÖÖ¯ÖÖ›ü Æüß ......... µÖê‡Ô»Ö. ‹úÖ“Ö ......... ¤üÖ−ê Ö ¯ÖÖß. ´Ö»ÖÖ ´ÖÖ¡Ö ‹¾ÖœüÖ ¾Öêôû
......... . ¸üÖ¡Ö ......... ÃÖÖëÖÓ ±úÖ¸ü.
X ³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ¤ãüÃÖ·µÖÖ ãúšü»µÖÖÆüß ¸üÖ•µÖÖ²Ö§ü»Ö ‹ú ”ûÖê™üÖ ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüÖ.

¯ÖÖšü 22 279
I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úß †Öê¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…

1) ´Öß ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú»ÖÖê †Ö×Ö šü¸ü¾Ö»ÖÓ úß ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¯ÖÆüÖµÖ“ÖÖ“Ö. (´Öï ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖÖ
†Öî¸ü ŸÖµÖ ×úµÖÖ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¤êüÖ−ÖÖ Æüß Æîü…)
2) ´Öß ´ÖãÓ²Ö‡Ô»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖê ´ÆüÖæ−Ö ²ÖÖê»ÖÖµÖ»ÖÖ ×¿Öú»ÖÖê ´Ö¸üÖšüß (´Öï ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´Öë £ÖÖ, ‡ÃÖ×»Ö‹
ÃÖßÖÖ ´Ö¸üÖšüß…)
3) ´Ö»ÖÖ ¤üÖÖ¾ÖÖµÖ»ÖÖ †Ö¾Ö›ü»ÖÓ †ÃÖŸÖÓ ÃÖÖôÓû ¯ÖÖ ´Ö»ÖÖ ‹¾ÖœüÖ ¾Öêôû −ÖÖÆüß. (´Öã—Öê ÃÖ³Öß
×¤üÖÖ−ÖÖ †“”ûÖ »ÖÖŸÖÖ £ÖÖ ¯Ö¸ü ´Öê¸êü ¯ÖÖÃÖ ‡ŸÖ−ÖÖ ÃÖ´ÖµÖ −ÖÆüß…)
4) ´Ö»Ö ¾Öêôû −ÖÖÆüß ´ÆüÖæ−Ö ´Öß ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¯ÖãµÖÖ•Ö¾Öôû“ÖÖ ØÃÖÆüÖ›ü ¤üÖÖ¾Öß−Ö. (´Öê¸êü ¯ÖÖÃÖ
ÃÖ´Ö•Ö −ÖÆüß ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Öï ˆ−Ö úÖê ¯ÖãÖê êú ¯ÖÖÃÖ¾ÖÖ»ÖÖ ØÃÖÆüÖ›ü ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ…)
5) "¤êüÆü •ÖÖ¾ÖÖê †£Ö¾ÖÖ ¸üÆüÖê" - "¤êüÆü •ÖÖ‹, µÖÖ ¸üÆêü"
6) ´Öß ŸµÖÖÓ−ÖÖ úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü“Öß ´ÖÆüÖ»Ö´Öß ¤üÖÖ¾Öß−Ö. ×¿Ö¾ÖÖµÖ, ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öß ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú
¸üÖ•Ö¬ÖÖ−Öß ¯ÖãÖÓ ¤üÖÖ¾Öß−Ö. (´Öï ˆ−Æëü úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü úß ´ÖÆüÖ»Ö´Öß ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ, ‡ÃÖ êú
†»ÖÖ¾ÖÖ, ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü úß ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ¸üÖ•Ö¬ÖÖ−Öß ¯ÖãÖê ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ…)
•Ö²Ö ‡ÃÖ ŸÖ¸üÆü úß ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ ²Ö−ÖÖ‡Ô •ÖÖŸÖß Æîü ×•ÖÃÖ ´Öë ‹ú ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ¤æüÃÖ¸êü êú
†¬Öß−Ö −Ö ÆüÖê †Öî¸ü ¤üÖê−ÖÖê Æüß ´ÖãµÖ †£Ö¾ÖÖ ¯ÖÏ¬ÖÖ−Ö ÆüÖê ŸÖÖê, ˆÃÖê "ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖ úÆüŸÖê Æïü…
‡ÃÖ ´Öë ¤üÖê µÖÖ †×¬Öú ¾ÖÖŒµÖ ¯ÖÏ¬ÖÖ−ÖŸ¾Ö ²ÖÖê¬Öú ˆ³ÖµÖÖ−¾ÖµÖß †¾µÖµÖÖë «üÖ¸üÖ •ÖÖê›êü •ÖÖŸÖê Æïü…
´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖê ´ÖãµÖ †¾µÖµÖÖë úß ÃÖæ“Öß −Öß“Öê ¤üß Ö‡Ô Æîü…
†Ö×Ö (†Öî¸ü), ¾Ö (†Öî¸ü), ×−Ö (†Öî¸ü), †−ÖË (†Öî¸ü), −ÖË (†Öî¸ü), †ÖÖÖß (†Öî¸ü),
†Ö×Öú (†Öî¸ü) - µÖê ÃÖ²Ö ÃÖ´Öã““ÖµÖ²ÖÖê¬Öú †¾µÖµÖ Æïü… ¾Öê ¯ÖÏ£Ö´Ö ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö «üÖ¸üÖ ×ú‹ Æãü‹
ú£Ö−Ö ´Öë ãú”û †Öî¸ü •ÖÌÖ¤üÖ •ÖÖê›ü ¤êüŸÖê Æïü…
¯ÖÖ, ¯Ö¸ÓüŸÖã, ¯Ö¸üß, ²ÖÖúß - µÖê −µÖæ−ÖŸ¾Ö ²ÖÖê¬Öú †¾µÖµÖ Æïü •ÖÖê ×ú ¯Ö×Æü»Öê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ´Öë
×ú‹ Ö‹ ú£Ö−Ö ´Öë ãú”û ¡Öã×™üµÖÖë úÖ ²ÖÖê¬Ö ú¸üÖŸÖê Æïü…
¾ÖÖ, †£Ö¾ÖÖ, úß, Øú¾ÖÖ - ×¾Öú»¯Ö²ÖÖê¬Öú ˆ³ÖµÖÖ−¾ÖµÖß †¾µÖµÖ - ×•Ö−ÖúÖ ØÆü¤üß êú
'µÖÖ' êú †£ÖÔ ´Öë ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
´ÆüÖæ−Ö, ÃÖ²Ö²Ö, µÖÖú×¸üŸÖÖ, µÖÖÃŸÖ¾Ö - µÖê ¯Ö×¸üÖÖ´Ö²ÖÖê¬Öú †¾µÖµÖ ¯Ö×Æü»Öê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ´Öë
×¤ü‹ Ö‹ ×ÎúµÖÖ êú ¯Ö×¸üÖÖ´Ö úÖ ²ÖÖê¬Ö ú¸üÖŸÖê Æïü…
II −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê ¤êü×Ö‹…

1) •µÖÖ ¯ÖÏ¤êü¿ÖÖÓŸÖ •ÖÖµÖ“ÖÓ ŸµÖÖ ¯ÖÏ¤êü¿ÖÖ“Öß ³ÖÖÂÖÖ †Ö»Öß ŸÖ¸ü ±úÖ¸ü“Ö ´Ö•ÖÖ µÖê‡Ô»Ö. (×•ÖÃÖ
¯ÖÏ¤êü¿Ö ´Öë •ÖÖ−ÖÖ Æîü ˆÃÖ ¯ÖÏ¤êü¿Ö úß ³ÖÖÂÖÖ †ÖŸÖß ÆüÖê ŸÖÖê ´Ö•ÖÖ †Ö‹ÖÖ…)
2) µÖÖÓ−ÖÖ ×•ÖŸÖúß ÆüÖêŸÖß»Ö ×ŸÖŸÖúß ×šüúÖÖÓ ¤üÖÖ×¾ÖÖÖ¸ü †ÖÆêü. (‡−Æëü ×•ÖŸÖ−Öß •ÖÖÆü
ÃÖúŸÖß Æî, ˆŸÖ−Öß ×¤üÖÖ‰ÑúÖÖ…)
3) ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü •Öê¾ÖœüÖ ×ú»»µÖÖÓÃÖÖšüß ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêü, ŸÖê¾ÖœüÖ“Ö †Ø•ÖšüÖ - ¾Öêºþôû ÃÖÖšüß Æüß
¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †ÖÆêü. (´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ×•ÖŸÖ−ÖÖ ×ú»ÖÖê êú ×»Ö‹ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü Æîü ˆŸÖ−ÖÖ Æüß †•ÖÓŸÖÖ
‹»ÖÖê¸üÖ êú ×»Ö‹ ³Öß ´Ö¿ÖÆæü¸ü Æîü…)
4) ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¯ÖÖÆüÖ ×•ÖŸÖÓú ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÓ ×ŸÖŸÖÓú“Ö ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüßµÖ−Ö •Öê¾ÖÖÆüß ´ÖÆü¢¾ÖÖ“ÖÓ
†ÖÆêü. (´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¤êüÖ−ÖÖ ×•ÖŸÖ−ÖÖ ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ Æîü, ˆŸÖ−ÖÖ Æüß ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü
úÖ ÖÖ−ÖÖ ³Öß Æîü…)
5) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ •Ö¸ü ¾Öêôû —ÖÖ»ÖÖ, ŸÖ¸ü ¯ÖÖÆãüµÖÖÓ−ÖÖ ‹ÖÖ¤Óü ´Ö¸üÖšüß −ÖÖ™üú ¤üÖÖ¾ÖÖ (µÖ×¤ü
†Ö¯Ö êú ¯ÖÖÃÖ ÃÖ´ÖµÖ ÆüÖê, ŸÖÖê ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö úÖê ‹ú ´Ö¸üÖšüß −ÖÖ™üú ×¤üÖÖ‡‹…)
ˆ¯ÖÙ−Ö×¤üÂ™ü ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ³Öß ¤üÖê µÖÖ †×¬Öú ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê •ÖÖê›ü ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
»Öê×ú−Ö ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹ ×ú ‡−Ö •ÖÖê›ü ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ‹ú ¯ÖÏ¬ÖÖ−Ö ŸÖ£ÖÖ ¤æüÃÖ¸üÖ
ÖÖîÖ µÖÖ ¯ÖÏ¬ÖÖ−Ö¾ÖÖŒµÖ ¯Ö¸ü †Ö×ÁÖŸÖ Æïü… †¯Ö−Öê †Ö¯Ö ´Öë ‡−Ö úÖ ¯ÖæÖÔ †£ÖÔ −ÖÆüß
²Ö−ÖŸÖÖ… ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖê ²Ö−ÖÖ‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê ×´ÖÁÖ ¾ÖÖŒµÖ úÆüŸÖê Æïü… ‹êÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖë
´Öë •ÖÖê ¿Ö²¤ü •ÖÖê›ü−Öê úÖ úÖµÖÔ ú¸ü−Öê ÆîüÓ ¾Öê †ŒÃÖ¸ü •ÖÖê×›üµÖÖë ´Öë ¯ÖÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü… •ÖîÃÖê
×ú Ã£ÖÖ−Ö ÃÖæ“Öú "×•Ö£Öêê-×ŸÖ£Öê", ×¤ü¿ÖÖ - ÃÖæ“Öú - ×•Öú›êü - ×ŸÖú›êü, ÃÖ´ÖµÖ -
ÃÖæ“Öú -•Öê¾ÆüÖ-ŸÖê¾ÆüÖ, •µÖÖ¾Öêôûß-ŸµÖÖ¾Öêôûß, •ÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ-ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ, •µÖÖ-¯ÖÏ´ÖÖÖê-
ŸµÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÖê, ÃÖÓêúŸÖÃÖæ“Öú - •Ö¸ü-ŸÖ¸ü, •Ö¸üß-ŸÖ¸üß †Ö×¤ü. ‡−Ö ¿Ö²¤üÖë «üÖ¸üÖ •ÖÖê›êü Ö‹
ãú”û ¾ÖÖŒµÖ −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ Æïü…
1) ×•Ö£Öê ŸÖæ †ÃÖ¿Öß»Ö ×ŸÖ£Öê ´Öß †ÃÖê−Ö. •ÖÆüÖÑ ŸÖæ ÆüÖêÖß ¾ÖÆüÖÑ ´Öï ÆüÖê‰ÑúÖÖ…
2) ×•Öú›êü ¯ÖÆüÖ¾ÖÓ ×ŸÖú›êü ×Æü¸ü¾Öôû“Ö ×Æü¸ü¾Öôûü ×•Ö¬Ö¸ü ¤êüÖÖê ˆ¬Ö¸ü Æü×¸üµÖÖ»Öß Æüß
†ÖÆêü. Æü×¸üµÖÖ»Öß Æîü…
3) •Ö¸ü ŸÖæ †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖÃÖ ŸÖ¸ü ŸÖã»ÖÖ µÖ¿Ö µÖ×¤ü ŸÖã´Ö ¯ÖœüÖ‡Ô ú¸üÖêÖê ŸÖÖê
×´Öôêû»Ö. ŸÖã´Ö ÃÖ±ú»ÖŸÖÖ ¯ÖÖ†ÖêÖê…
4) •Ö¸üß ŸÖæ ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖÃÖ, ŸÖ¸üß »Ö¾Öú¸ü µÖª×¯Ö ŸÖã´Ö ÖÖÑ¾Ö •ÖÖ†Öê, ŸÖÖê ³Öß
¯Ö¸üŸÖ µÖê. ÃÖ´ÖµÖ¯Ö¸ü ¾ÖÖ¯ÖÃÖ †Ö†Öê…
5) •µÖÖ¾Öêôûß £ÖÓ›üß ¯Ö›üŸÖê ŸµÖÖ¾Öêôûß ŸÖê»Ö ÖÖêšüŸÖÓ. •Ö²Ö ÃÖ¤üá ¯Ö›üŸÖß Æîü, ŸÖ²Ö ŸÖê»Ö •Ö´Ö
6) •ÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ ŸÖæ ÃÖÖÓÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüßÃÖ, ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ •Ö²Ö ŸÖú ŸÖã´Ö ´Öã—Öê úÆüÖêÖê −ÖÆüß,
´Ö»ÖÖ úôûÖÖ¸ü úÃÖê? ŸÖ²ÖŸÖú ´Öã—Öê îúÃÖê ¯ÖŸÖÖ “Ö»ÖêÖÖ?
III −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë ³Öß ÖÖîÖŸ¾Ö¤ü¿ÖÔú ˆ³ÖµÖÖ−¾ÖµÖß †¾µÖµÖÖë −Öê ¤üÖê ¾ÖÖŒµÖÖë úÖê - ‹ú
¯ÖÏ¬ÖÖ−Ö †Öî¸ü ¤ãüÃÖ¸üÖ †Ö×ÁÖŸÖ •ÖÖê›ü−Öê úÖ úÖµÖÔ ×úµÖÖ Æîü…
1) ŸÖÖê ´ÆüÖÖ»ÖÖ ×ú ´Öß Æü¸ü»ÖÖê.
ˆÃÖ−Öê úÆüÖ úß ´Öï ÆüÖ¸ü ÖµÖÖ…
ˆ³ÖµÖÖ−¾ÖµÖß †¾µÖµÖ úß - Ã¾Öºþ¯Ö ²ÖÖê¬Öú
2) ŸµÖÖ»Ö ²Ö×ÖÃÖ ×´ÖôûÖ»ÖÓ úÖ¸üÖ ŸµÖÖ−Öê “ÖÖÖ»ÖÖ ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»Ö×Æü»ÖÖ.
ˆÃÖ úÖê ¯Öã¸üÃúÖ¸ü ×´Ö»ÖÖ ŒµÖÖë ×ú ˆÃÖ −Öê †“”ûÖ ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÖÖ…
ˆ³ÖµÖÖ−¾ÖµÖß †¾µÖµÖ - úÖ¸üÖ = úÖ¸üÖ ²ÖÖê¬Öú
¯ÖÖšü 22 281
3) “ÖÖÓÖ»ÖÓ ×¿ÖÖÖ ×´ÖôûÖ¾ÖÓ ´ÆüÖæ−Ö ŸÖÖê ¯ÖãµÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖ,
†“”ûß ×¿ÖÖÖ ¯ÖÖ−Öß £Öß, ‡ÃÖ×»Ö‹ ¾ÖÆü ¯ÖãÖê ÖµÖÖ…
4) •Ö¸ü-ŸÖ¸ü ŸÖ£ÖÖ •Ö¸üß-ŸÖ¸üß - ÃÖÓêúŸÖ ÃÖæ“Öú ˆ³ÖµÖÖ−¾ÖµÖß †¾µÖµÖ ÆîüÓ… ‡−ÖúÖ ˆ¯ÖµÖÖêÖ
¯ÖÆü»Öê Æüß ×¤üÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
¯ÖÖšü 23 283
¬Ö›üÖ
¯ÖÖšü 23
†Ö¯ÖÖ †Ö×Ö †Ö¯Ö»µÖÖ ³ÖÖÂÖÖ Æü´Ö †Öî¸ü Æü´ÖÖ¸üß ³ÖÖÂÖÖ‹Ñ
ÖÖê¯ÖÖôû : ´ÖÖ¬Ö¾Ö¸üÖ¾Ö, ŸÖã´Æüß Æüß ²ÖÖŸÖ´Öß ÖÖê¯ÖÖ»Ö : ´ÖÖ¬Ö¾Ö¸üÖ¾Ö, ŸÖã´Ö−Öê µÖÆü Ö²Ö¸ü ¯ÖœÍüß Æîü
¾ÖÖ“Ö»ÖßŸÖ úÖ? ŒµÖÖ?
´ÖÖ¬Ö¾Ö : úÖêÖŸÖß? ŸÖß ³ÖÖÂÖê²Ö§ü»Ö †Ö»Öê»Öß ´ÖÖ¬Ö¾Ö : úÖî−ÖÃÖß? ¾ÖÆü ³ÖÖÂÖÖ êú ²ÖÖ¸êü ´Öë †Ö‡Ô
²ÖÖŸÖ´Öß ? Æãü‡Ô Ö²Ö¸ü?
ÖÖê¯ÖÖôû : µÖÖ ²ÖÖŸÖ´µÖÖ ¸üÖê•Ö ¸üÖê•Ö ¾ÖÖ“ÖŸÖÖ−ÖÖ ÖÖê¯ÖÖ»Ö : ÆüÖÑ… Æü¸ü¸üÖê•Ö ‹êÃÖß Ö²Ö¸ëü ¯ÖœÍüú¸ü
¾ÖÖ™üŸÖÓ µÖÖ ³ÖÖÂÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖ¾Ö¸ü ¤êü¿ÖÖŸÖ »ÖÖŸÖÖ Æîü ×ú ³ÖÖÂÖÖ†Öë êú ‡ÃÖ ¯ÖÏ¿−Ö ¯Ö¸ü
ÃÖ´ÖÃµÖÖ ŸÖ¸ü ×−Ö´ÖÖÔÖ êú»µÖÖ •ÖÖÖÖ¸ü ¤êü¿Ö ´Öë ÃÖ´ÖÃµÖÖ‹Ñ ŸÖÖê −ÖÆüà Ö›üß úß
−ÖÖÆüßŸÖ −ÖÖ? •ÖÖ‹ÑÖß?
´ÖÖ¬Ö¾Ö : −ÖÖÆüß ÖÖê¯ÖÖôû¸üÖ¾Ö, ŸÖÃÖÓ ÆüÖê‰ú ×¤ü»ÖÓ ´ÖÖ¬Ö¾Ö : −ÖÆüà ÖÖê¯ÖÖ»Ö¸üÖ¾Ö ‹êÃÖÖ −ÖÆüà ÆüÖê−Öê ×¤üµÖÖ
•ÖÖÖÖ¸ü −ÖÖÆüß. †£ÖÖÔŸÖ ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ ŸÖê •ÖÖ‹ÖÖ… ÆüÖ»ÖÖÓ×ú ŸÖã´ÆüÖ¸êü ÃÖÖê“Ö−Öê ´Öë úÖê‡Ô
úÖÆüß “Öæú −ÖÆüß. ³Öæ»Ö −ÖÆüß Æîü…
ÖÖê¯ÖÖôû : ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öß ³ÖÖÂÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏÖÓ“Ö¸ü“Ö−ÖÖ −Ö ÖÖê¯ÖÖ»Ö : ³ÖÖÂÖÖ êú †Ö¬ÖÖ¸ü¯Ö¸ü ¸üÖ•µÖÖë úß
êú»Öß •ÖÖŸÖÖ ÃÖã™üÃÖã™üßŸÖ †¿ÖÖ “ÖÖ¸ü Øú¾ÖÖ ¸ü“Ö−ÖÖ −Ö ú¸üŸÖê Æãü‹ µÖ×¤ü ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ×−Öú
¯ÖÖ“Ö ¿ÖÖÃÖúßµÖ ×¾Ö³ÖÖÖÖŸÖ ×¾Ö³ÖÖÖÖß êú»Öß ¥üÛÂ™ü ÃÖê ¤êü¿Ö úÖê “ÖÖ¸ü µÖÖ ¯ÖÖÑ“Ö ×ÆüÃÃÖê ´Öë
Öê»Öß †ÃÖŸÖß ŸÖ¸ü Æêü ¯ÖÏ¿−Ö ŸÖ¸üß ˆ¤Ëü³Ö¾Ö»Öê ²ÖÖÑ™ü ×¤üµÖÖ •ÖÖŸÖÖ ŸÖÖê µÖê ¯ÖÏ¿−Ö ˆšüŸÖê Æüß
−ÖÃÖŸÖê! ŸµÖÖ ŸµÖÖ ³ÖÖÖÖÓŸÖß»Ö ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖÂÖÖÓ−ÖÖ −ÖÆüà… ŸÖ²Ö Æü¸ü ³ÖÖÖÖë úß ÃÖ³Öß ³ÖÖÂÖÖ†Öë
ÖãµÖÖÖÖêØ¾Ö¤üÖ−Öê −ÖÖÓ¤üÖê ³ÖÖÖ ¯Ö›ü»Öê †ÃÖŸÖê. úÖê ÃÖÖ£Ö ÃÖÖ£Ö ¯ÖÏê´Ö ÃÖê ¸üÆü−ÖÖ Æüß ¯Ö›ÍüŸÖÖ…
´ÖÖ¬Ö¾Ö : ´Ö»ÖÖ Æêü ŸÖã´Ö“Öê ´ÖŸÖ ¯Ö™üŸÖ −ÖÖÆüß. ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ´Öï †Ö¯ÖÃÖê ÃÖÆü´ÖŸÖ −ÖÆüà ÆæÑü… †¯Ö−ÖÖ
†Ö¯Ö»µÖÖ ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸üÖ“Öß ³ÖÖÂÖÖ ¸üÖ•Ö-úÖ•Ö ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ ´Öë ÆüÖê µÖÆüß ˆ×“ÖŸÖ
´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ“Ö Æü¾Öß Æêü ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö †ÖÆêü. ŸÖê“Ö Æîü… µÖÆüß Ã¾ÖÖ³ÖÖ×¾Öú ³Öß Æîü… ‡ÃÖÃÖê Æü¸ü-
−ÖîÃÖÙÖúÆüß †ÖÆêü. ŸµÖÖ´Öãôêû †Ö¯Ö»µÖÖú›æü−Ö ‹ú úÖê »ÖÖêÖÖ ×ú ÃÖÖ¸üÖ ¸üÖ•Ö-úÖ•Ö
ÆüÖ úÖ¸ü³ÖÖ¸ü “ÖÖ»Ö¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÖÆêü †ÃÖê ˆÃÖêú «üÖ¸üÖ Æüß “Ö»ÖÖµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü…
¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™êü»Ö! ŸÖÃÖê“Ö ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ³ÖÖÂÖÖ¾Ö¸ü ¸üÖ•µÖÖë úß ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ ÃÖê ÃÖ³Öß
¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−Öê−Öê ×−Ö¸ü×−Ö¸üÖóµÖÖ ¯ÖÏÖ¤êü×¿Öú ¯ÖÏÖ¤êü×¿Öú ³ÖÖÂÖÖ†Öë úÖ ÃÖÆü•Ö ×¾ÖúÖÃÖ ³Öß
³ÖÖÂÖÖÓ“Öß ÃÖ´Öé¨üßÆüß ÃÖÖ¬Ö»Öß •ÖÖŸÖ †ÖÆêü. ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü…
ÖÖê¯ÖÖôû : ¯ÖÖ ´ÖÖ ³ÖÖ×ÂÖú¾ÖÖ¤üÖÓ“Öê úÖµÖ? ÖÖê¯ÖÖ»Ö : »Öê×ú−Ö ³ÖÖÂÖÖ ×¾Ö¾ÖÖ¤üÖë úÖ ŒµÖÖ
³ÖÖÂÖÖ³ÖÖÂÖÖÓŸÖß»Ö ¾ÖÖœüŸµÖÖ ŸÖêœüß“Öê ¯Ö×¸üÖÖ´Ö ÆüÖêÖÖ? ³ÖÖÂÖÖ ³ÖÖÂÖÖ êú ²Öß“Ö ²ÖœÍüŸÖê ¾Öî´Ö−ÖÃµÖ
úÖµÖ ÆüÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ Æêü ŸÖ¸ü ¸üÖê•Ö“µÖÖ êú ¯Ö×¸üÖÖ´Ö ŸÖÖê Æü¸ü¸üÖê•Ö ×¤üÖÖ‡Ô ¤êü ¸üÆêü
¯ÖÖÆüµÖÖŸÖ µÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ. Æïü…
´ÖÖ¬Ö¾Ö : ÆüÖêµÖ, Ö¸Óü †ÖÆêü. ³ÖÖÂÖÖ †×³Ö´ÖÖ−ÖÖ»ÖÖ ´ÖÖ¬Ö¾Ö : µÖÆü ŸÖÖê ÃÖ“Ö Æîü… ³ÖÖÂÖÖÖŸÖ Ã¾ÖÖ×³Ö´ÖÖ−Ö
¤ãü¸ü×³Ö´ÖÖ−ÖÖ“Öê Ã¾Öºþ¯Ö µÖêŸÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ´Öãôêû Æêü ¬Öß¸êü ¬Öß¸êü ú™Ëü™ü¸üŸÖÖ ´Öë ²Ö¤ü»ÖŸÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ
¯ÖÏ¿−Ö ˆÖÏ Ã¾Öºþ¯Ö ¬ÖÖ¸üÖ ú¸üŸÖ †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ Æîü… ‡ÃÖ×»Ö‹ µÖÆü ÃÖ´ÖÃµÖÖ ˆÖÏ ºþ¯Ö ¬ÖÖ¸üÖ
¤ãüÂ™ü ¯ÖÏ¾Öé¢Öß¯ÖÖÃÖæ−Ö †Ö¯Ö»µÖÖ −ÖÖÖ×¸üúÖÓ−ÖÖ ú¸ü ¸üÆüß Æîü… †¯Ö−Öê ¤êü¿Ö¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë úÖê ‡ÃÖ
¤æü¸ü šêü¾ÖµÖÖ“Öê ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÏµÖŸ−Ö ¸üÖ•µÖ ¤ãüÂ¯ÖÏ¾Öé×¢Ö ÃÖê ¤æü¸ü ¸üÖ−Öê êú ×»Ö‹ ¸üÖ•µÖ
ÃÖ¸üúÖ¸üÖÓú›æü−Ö êú»Öê Öê»Öê ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ÃÖ¸üúÖ¸üÖë «üÖ¸üÖ Æü¸ü ŸÖ¸üÆü êú ¯ÖÏµÖŸ−Ö ×ú‹
†Ö¯Ö»µÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ ÃÖã×¿Ö×ÖŸÖ •ÖÖ−Öê “ÖÖ×Æü‹… Æü´Ö •ÖîÃÖê ÃÖã×¿Ö×ÖŸÖ
−ÖÖÖ×¸üúÖÓú›æü−ÖÆüß †ÃÖê ¯ÖÏµÖŸ−Ö ú¸üµÖÖŸÖ −ÖÖÖ×¸üúÖë êú «üÖ¸üÖ ³Öß ‡ÃÖ ŸÖ¸üÆü êú
†Ö»Öê ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ¯ÖÏµÖŸ−Ö ×ú‹ •ÖÖ−Öê “ÖÖ×Æü‹…
ÖÖê¯ÖÖôû : ´Ö»ÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ, ÃÖ×ÆüÂÖãŸÖÖ, ÃÖÆüúÖµÖÔ, ÖÖê¯ÖÖ»Ö : ´Öã—Öê »ÖÖŸÖÖ Æîü ×ú ÃÖ×ÆüÂÖãŸÖÖ,
²ÖÓ¬Öã³ÖÖ¾Ö ÊÖ ÖãÖÖÓ“ÖÖ »ÖÖê¯Ö ŸÖ¸ü ÆüÖêŸÖ −ÖÖÆüß ÃÖÆüúÖ×¸üŸÖÖ, ²ÖÓ¬ÖãŸ¾Ö †Ö×¤ü ÖãÖ »Öã¯ŸÖ ŸÖÖê
−ÖÖ? −ÖÆüß ÆüÖêŸÖê •ÖÖ ¸üÆêü Æïü…
´ÖÖ¬Ö¾Ö : ÆüÖêµÖ. †¿Öß ³ÖßŸÖß ´Ö»ÖÖ ¾ÖÖ™æü »ÖÖÖ»Öß ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ÆüÖÑ µÖÆü ³ÖµÖ ŸÖÖê ´Öã—Öê ³Öß »ÖÖ−Öê »ÖÖÖ
†ÖÆêü Ö¸üß ¯ÖÖ µÖÖ“Ö ÖãÖÖÓ“Öß Æîü… ¯Ö¸ü »ÖÖêúŸÖÓ¡Ö êú ¯ÖÖêÂÖÖ êú ×»Ö‹ ‹êÃÖê
»ÖÖêú¿ÖÖÆüß“µÖÖ ¯ÖÖêÂÖÖÖÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ ÖãÖÖêÓ úß †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ Æîü… †ŸÖ„ ‡−Ö ÖãÖÖë
†ÖÆêü. ŸÖê¾ÆüÖ µÖÖ ÖãÖÖÓ“ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ¡Ö †ÖÖÏÆüÖ−Öê úÖê †ÖÖÏÆü¯Öæ¾ÖÔú ²ÖœÍüÖ¾ÖÖ ×¤üµÖÖ •ÖÖ−ÖÖ
¯Öã¸üÃúÖ¸ü êú»ÖÖ Öê»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ„ “ÖÖ×Æü‹… ×¾Ö¿ÖêÂÖ ºþ¯Ö ÃÖê ²Ö““ÖÖë úÖê
´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ ÃÖÓÃúÖ¸üÖ´Ö ¾ÖµÖÖŸÖ“Ö µÖÖ ²ÖÖ»µÖúÖ»Ö ÃÖê Æüß †ÖµÖã ´Öë ‹êÃÖê ÖãÖÖë úß
ÖãÖÖÓ“ÖÓ ²ÖÖôûú›æü ¯ÖÖ•Ö»ÖÓ Öê»ÖÓ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ŸÖÃÖÓ ×¿ÖÖÖ ¤üß •ÖÖ−Öß “ÖÖ×Æü‹… ŸÖ³Öß ú»Ö êú
—ÖÖ»ÖÓ ŸÖ¸ü“Ö ˆªÖ“µÖÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ»ÖÖ µÖÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖê ‡−Ö ¯ÖÏ¿−ÖÖë ÃÖê ´ÖãŒŸÖ ×úµÖÖ
¯ÖÏ¿−ÖÖÓŸÖæ−Ö ´ÖãŒŸÖ êú»ÖÓ •ÖÖ‡Ô»Ö. •ÖÖ‹ÖÖ…
ÖÖê¯ÖÖôû : ´ÆüÖ•Öê ¿Öê¾Ö™üß ŸÖã´Æüß ×¿ÖÖÖÖ¾Ö¸ü ÖÖê¯ÖÖ»Ö : µÖÖ×−Ö úß, †Ö×Ö¸ü †Ö¯Ö ×¿ÖÖÖ ¯Ö¸ü
†Ö»ÖÖŸÖ ŸÖ¸ü! †Ö Æüß Ö‹…
´ÖÖ¬Ö¾Ö : ÆüÖêµÖ, ÃÖã−ÖÖÖ×¸üúŸ¾ÖÖ»ÖÖ ÃÖãÃÖÓÃúÖ¸üÖÓ“ÖÖ ´ÖÖ¬Ö¾Ö : ÆüÖÑ… †“”ûß −ÖÖÖ×¸üúŸÖÖ úÖê †“”êû
¯ÖÖµÖÖ Æü¾ÖÖ“Ö. µÖÖêµÖ ¯ÖÏúÖ¸ü“Öê ×¿ÖÖÖ Æêü“Ö ÃÖÓÃúÖ¸üÖë úß −Öà¾Ö ŸÖÖê “ÖÖ×Æü‹ Æüß… †“”ûß
ŸÖ¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öê ‹ú´Öê¾Ö ˆ¢Ö¸ü ×¿ÖÖÖ Æüß Æü´ÖÖ¸üß ÃÖÖ¸üß ÃÖ´ÖÃµÖÖ†Öë úÖ
†ÖÆêü. ‹ú´ÖÖ¡Ö ˆ¢Ö¸ü Æîü…
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
²ÖÖŸÖ´Öß Ö²Ö¸ü, ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü

†£ÖÖÔŸÖ ´ÖŸÖ»Ö²Ö, †£ÖÖÔŸÖ
“Öæú Ö»ÖŸÖß, “Öæú
×¾Ö³ÖÖÖÖß ×¾Ö³ÖÖ•Ö−Ö
(¯ÖÏ¿−Ö) ˆ¤Ëü³Ö¾ÖÖê (¯ÖÏ¿−Ö) ×−Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖê−ÖÖ, ˆšü−ÖÖ, Ö›ÍüÖ ÆüÖê−ÖÖ
ÖãµÖÖÖÖêØ¾Ö¤üÖ−Öê ¸üÖ•Öß Öã¿Öß ÃÖê, ÃÖãÖ ¯Öæ¾ÖÔú
¯ÖÖšü 23 285
−ÖÖÓ¤üÖê ÃÖãÖÃÖê ¸üÆü−ÖÖ (´Ö¸üÖšüß ´Öë −ÖÖÓ¤üÖê úÖ †£ÖÔ ‹ú ×¾Ö¿ÖêÂÖ ºþ¯Ö ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
»Ö›Íüúß •Ö²Ö ÃÖÃÖã¸üÖ»Ö ´Öë ¸üÖ•ÖßÖã¿Öß ÃÖê ¸üÆü ¸üÆüß ÆüÖêŸÖß Æîü ŸÖ²Ö úÆüÖ •ÖÖŸÖÖ
Æîü "´Öã»ÖÖß ÃÖãÖÖŸÖ −ÖÖÓ¤üŸÖ †ÖÆêü."
úÖ¸ü³ÖÖ¸ü úÖµÖÔ³ÖÖ¸ü, úÖ´ÖúÖ•Ö
ÃÖÖ¬ÖÖê ´Öã´Ö×ú−Ö ÆüÖê−ÖÖ
¾ÖÖ¤ü ¾ÖÖ¤ü, ¾ÖÖ¤ü-×¾Ö¾ÖÖ¤ü
ŸÖêœü ¤ãü¿´Ö−Öß
¬ÖÖ¸üÖ ú¸üÖê ¬ÖÖ¸üÖ ú¸ü−ÖÖ
»ÖÖê¯Ö ÆüÖêÖê −ÖÂ™ü ÆüÖê−ÖÖ, »Öã¯ŸÖ ÆüÖê−ÖÖ
³ÖßŸÖß ›ü¸ü, ³ÖµÖ
¿Öê¾Ö™üß †Ö×Ö¸ü ´Öë, †ÓŸÖ ´Öë
¯ÖÖµÖÖ −Öà¾Ö, ²Öã×−ÖµÖÖ¤ü
†³µÖÖÃÖ

1) ³ÖÖÂÖê“µÖÖ ¯ÖÏ¿−ÖÖ²Ö§ü»Ö“µÖÖ ²ÖÖŸÖ´µÖÖ ¸üÖê•Ö ¸üÖê•Ö ¾ÖÖ“ÖŸÖÖÓ−ÖÖ ÖÖê¯ÖÖôû¸üÖ¾ÖÖÓ−ÖÖ úÖµÖ
¾ÖÖ™üŸÖÓ?
2) ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öß ×¾Ö³ÖÖÖÖß ú¸üµÖÖ²Ö§ü»Ö ÖÖê¯ÖÖôû¸üÖ¾ÖÖÓ“Öê úÖµÖ ´ÖŸÖ †ÖÆêü?
3) ³ÖÖÂÖê²Ö§ü»Ö“Öê ¯ÖÏ¿−Ö ˆÖÏ Ã¾Öºþ¯Ö úÖ ¬ÖÖ¸üÖ ú¸üŸÖ †ÖÆêüŸÖ?
4) »ÖÖêú¿ÖÖÆüß»ÖÖ ¯ÖÖêÂÖú †ÃÖê úÖêÖŸÖê ÖãÖ †ÖÆêüŸÖ?
5) ÃÖã−ÖÖÖ×¸üúŸ¾ÖÖ“ÖÖ ¯ÖÖµÖÖ úÖêÖŸÖÖ †ÖÆêü?
II ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖÖÓ“Öê ¤üÖê−Ö ¯ÖÏúÖ¸êü ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ú¸üÖ.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ›ü²ÖÖ †ÖÖ»ÖÖ.
´ÖÖ—µÖÖú›æü−Ö ›ü²ÖÖ †ÖÖ»ÖÖ Öê»ÖÖ Øú¾ÖÖ.
´ÖÖ—µÖÖú›æü−Ö ›ü²ÖÖ †ÖÖµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ.
1) úÖ´ÖÖÖ¸üÖÓ−Öß ×•Ö−ÖÖ ¯ÖÖ›ü»ÖÖ. 2) ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê ¸üÃŸÖÖ ºÓþ¤ü êú»ÖÖ.
3) ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ−Öê ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Ö»ÖÖ.
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ²ÖÖŸÖ´Öß ¾ÖÖ“Ö»Öß.

´ÖÖ—µÖÖú›æü−Ö ²ÖÖŸÖ´Öß ¾ÖÖ“Ö»Öß Öê»Öß.
Øú¾ÖÖ ´ÖÖ—µÖÖú›æü−Ö ²ÖÖŸÖ´Öß ¾ÖÖ“ÖµÖÖŸÖ †Ö»Öß.
1) ¾Ö×Æü−Öß−Öê ´ÖÓÖôûÖÖÖî¸ü ÃÖÖ•Ö¸üß êú»Öß. 2) ¿ÖÖôêû−Öê ÖÓ›üÖóµÖÖ»ÖÖ ÃÖÆü»Ö úÖœü»Öß.
3) ´Ö•Öæ¸üÖÓ−Öß Ø³ÖŸÖ ²ÖÖÓ¬Ö»Öß.
3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸üÖ´Ö †ÖîÂÖ¬Ö ¯µÖÖµÖ»ÖÖ.

¸üÖ´Öú›æü−Ö †ÖîÂÖ¬Ö ¯µÖÖµÖ»ÖÓ Öê»ÖÓ.
Øú¾ÖÖ ¸üÖ´Öú›æü−Ö †ÖîÂÖ¬Ö ×¯ÖµÖÖŸÖ †Ö»ÖÓ.
1) ú»ÖÖúÖ¸üÖÓ−Öß −ÖÖ™üú ²ÖÃÖ¾Ö»ÖÓ. 2) ÃÖ×“Ö¾ÖÖÓ−Öß ¯Ö×¸ü¯Ö¡Öú ¯ÖÖšü×¾Ö»ÖÓ.
3) ¯ÖÖ»ÖúÖÓ−Öß »Ö−Ö •Öãôû¾Ö»ÖÓ.
III ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖÖÓ´Ö¬µÖê ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ú¸üÖ.
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÃÖ×´ÖŸÖßú›æü−Ö úÖµÖÔÎú´Ö êú»ÖÖ Öê»ÖÖ.
ÃÖ×´ÖŸÖßú›æü−Ö úÖµÖÔÎú´Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ.
1) »ÖêÖúÖú›æü−Ö úÖ¤Óü²Ö¸üß ×»Ö×Æü»Öß Öê»Öß.
2) ´ÖÖ—µÖÖú›æü−Ö ¯ÖãÃŸÖú ¾ÖÖ“Ö»ÖÓ Öê»ÖÓ.
3) ÃÖ¾ÖÖÕú›æü−Ö †ÖÓ²Öê ÖÖ»»Öê Öê»Öê.
4) ŸµÖÖÓ“µÖÖú›æü−Ö ×“Ö¡Ö¯Ö™ü ¯ÖÖ×Æü»ÖÖ Öê»ÖÖ.
IV ›üüÖ¾Ößú›êü ×¤ü»Öê»µÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ“µÖÖ ˆ•Ö¾Ößú›êü ×¤ü»Öê»µÖÖ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖÓ¿Öß µÖÖêµÖ •ÖÖê›ü¶Ö »ÖÖ¾Öæ−Ö
¾ÖÖŒµÖê ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖ.
“ÖÖ¤ü¸üß ›üÖòŒ™ü¸üú›æü−Ö ¤êüµÖÖŸÖ †Ö»ÖÓ.
ú×¾ÖŸÖÖ ŸµÖÖ“µÖÖú›æü−Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß.
±úÖ‡Ô»Öß ´Öã»ÖÖÓú›æü−Ö »ÖÖ¾ÖµÖÖŸÖ †Ö»Öß.
†ÖîÂÖ¬Ö †Ö‡Ôú›æü−Ö ×−Ö¾Ö›ü»Öê Öê»Öê.
—ÖÖ›êü ´ÖÖ—µÖÖú›æü−Ö ¬ÖãµÖÖŸÖ †Ö»µÖÖ.
ÖÆæü ×¿Ö¯ÖÖµÖÖú›æü−Ö †ÖÖ»µÖÖ Öê»µÖÖ.
V ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖÖŸÖ †¬ÖÖê¸üê×ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖ‹ê¾Ö•Öß ×¤ü»Öê»Öê ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö −Ö¾Öß−Ö ¾ÖÖŒµÖê ŸÖµÖÖ¸ü
ú¸üÖ.
¸üÖ´ÖÖú›æü−Ö †ÖÓ²ÖÖ ÖÖ»»ÖÖ Öê»ÖÖ.
²Ö™üÖ™üê¾Ö›êü
Ø“Ö“Ö
ÖÖêóµÖÖ
êúôÓû
²ÖÖê¸êü
VI ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖÖÓ“Öê ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ú¸üÖ.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: úÖúÖÓ−Öß ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Ö»ÖÖ.
úÖúÖÓú›æü−Ö ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Ö»ÖÖ Öê»ÖÖ.
1) úÖúÖÓ−Öß †Æü¾ÖÖ»Ö ×»Ö×Æü»ÖÖ. 2) úÖúÖÓ−Öß ú×¾ÖŸÖÖ êú»Öß.
3) úÖúÖÓ−Öß ²ÖÖŸÖ´Öß ‹êú»Öß. 4) úÖúÖÓ−Öß ¾Öé¢Ö¯Ö¡Ö ‘ÖêŸÖ»Öê.
5) úÖúÖÓ−Öß ¯Ö×¸ü¯Ö¡Öú ¾ÖÖ™ü»Öê.
¯ÖÖšü 23 287
VII ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ¾ÖÖŒµÖÖÓ“µÖÖ •ÖÖê›üß´Ö¬Öß»Ö ¤ãüÃÖ¸êü ¾ÖÖŒµÖ ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.
1. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß ¸üÖê•Ö †³µÖÖÃÖ ú¸üŸÖÖê.
´ÖÖ—µÖÖú›æü−Ö ¸üÖê•Ö †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.
1) ´Öã»Öß ¾ÖÖÖÔŸÖ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“ÖŸÖÖŸÖ.
´Öã»ÖßÓú›æü−Ö ¾ÖÖÖÔŸÖ ú×¾ÖŸÖÖ ........ ........ .
2) ×¿Ö¯ÖÖ‡Ô ŸÖÖÃÖÖŸÖÖÃÖÖ−Öê ‘ÖÓ™üÖ ¾ÖÖ•Ö¾ÖŸÖÖê.
×¿Ö¯ÖÖµÖÖú›æü−Ö ŸÖÖÃÖÖŸÖÖÃÖÖ−Öê ‘ÖÓ™üÖ ........ ........ .
3) †Ö‡Ô ¯ÖÖµÖÖ»ÖÖ ¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−ÖÖ“ÖÖ »Öê¯Ö »ÖÖ¾Öê»Ö.
†Ö‡Ôú›æü−Ö ¯ÖÖµÖÖ»ÖÖ ¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−ÖÖ“ÖÖ »Öê¯Ö ........ ........ .
4) ×¤ü¤ü¿ÖÔú ¤ãüÂúÖôûÖ¾Ö¸ü ´ÖÖ×ÆüŸÖß¯Ö™ü ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üŸÖß»Ö.
×¤ü¤ü¿ÖÔúÖú›æü−Ö ¤ãüÂúÖôûÖ¾Ö¸ü ´ÖÖ×ÆüŸÖß¯Ö™ü ŸÖµÖÖ¸ü ........ ........ .
2. ˆ¤üÖÆü¸üÖ : ´Öß ŸÖê úÖ´Ö êú»Öê.

´ÖÖ—µÖÖú›æü−Ö ŸÖê úÖ´Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê.
1) ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß —ÖÖ›êü »ÖÖ¾Ö»Öß.
ÃÖ¾ÖÖÕú›æü−Ö —ÖÖ›êü ........ ........ .
2) ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−Öß ›ü²Öê ÖÖ»»Öê.
×¾ÖªÖ£µÖÖÕú›æü−Ö ›ü²Öê ........ ........ .
3) †Ö´Æüß ŸÖê −ÖÖ™üú ¯ÖÖ×Æü»Öê.
†Ö´Ö“µÖÖú›æü−Ö ŸÖê −ÖÖ™üú ........ ........ .
4) ×ŸÖ−Öê ÃÖ¾ÖÔ ú×¾ÖŸÖÖ ¾ÖÖ“Ö»µÖÖ.
×ŸÖ“µÖÖú›æü−Ö ÃÖ¾ÖÔ ú×¾ÖŸÖÖ ........ ........ .
IIIV ÖÖ»Öß»Ö ÃÖÓ¾ÖÖ¤ü ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.

Öã¹ý•Öß, ÃÖ¾¾ÖßÃÖ •ÖÖ−Öê¾ÖÖ¸üß“µÖÖ úÖµÖÔÎú´ÖÖ“Öß †ÖÖÖß ŸÖã´Ö“µÖÖ¾Ö¸ü ÃÖÖê¯Ö¾ÖµÖÖŸÖ †Ö»Öß ÆüÖêŸÖß
ÃÖÖÓÖÖ ¯ÖÖÆæü, úÖµÖ úÖµÖ ŸÖµÖÖ¸üß ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß †ÖÆêü?
............................................................ .
—Öë›üÖ¾ÖÓ¤ü−Ö ãúÖÖ“µÖÖ ÆüÃŸÖê êú»Öê •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêü?
............................................................ .
²Ö×ÖÃÖê ²ÖÖ²Öæ¸üÖ¾ÖÖÓú›æü−Ö“Ö ×¤ü»Öß •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ −ÖÖ?
............................................................ .
−ÖÖÆüß, −ÖÖÆüß ¯Ö×Æü»ÖÖ úÖµÖÔÎú´Ö ¯Ö×Æü»Öß“µÖÖ ¾ÖÖÖÔŸÖ±ìú“Ö ÃÖÖ¤ü¸ü ú¸üµÖÖŸÖ µÖê‰ú ¤êü.
.................................................................................... .
Ã¾ÖÖÖŸÖÖßŸÖ ¤ãüÃÖ¸üß“µÖÖ ´Öã»Öàú›æü−Ö“Ö ²ÖÃÖ¾Ö»ÖÓ Öê»ÖÓ †ÖÆêü −ÖÖ?
............................................................ .
¯ÖÖ †Ö³ÖÖ¸ü ¤êü¿Ö¯ÖÖÓ›êü ²ÖÖ‡Õú›æü−Ö“Ö ´ÖÖ−Ö»Öê •ÖÖŸÖß»Ö −ÖÖ?
............................................................ .
IX ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÓúÃÖÖŸÖß»Ö ¿Ö²¤üÖÓ“Öß µÖÖêµÖ ºþ¯Öê úºþ−Ö ¾Ö µÖÖêµÖ Îú´ÖÖ−Öê ŸÖê ¿Ö²¤ü šêü¾Öæ−Ö
¾ÖÖŒµÖê ²Ö−Ö¾ÖÖ.
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: (´Öß) (×ÃÖ−Öê´ÖÖ) (¯ÖÖÆü) (ŸÖÖê) (µÖê)
ŸÖÖê ×ÃÖ−Öê´ÖÖ ´ÖÖ—µÖÖú›æü−Ö ¯ÖÖÆµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ.
1) (ŸÖê) (×“Ö¡Ö) (úÖœüÖê) (•ÖÖ) (‹ú) (¸ÓüÖßŸÖ)
2) (µÖê) (¯ÖÖÆüÖê) (†Ö´Æüß) (‹ú) (×“Ö¡Ö¯Ö™ü) (•Öã−ÖÖ) (úÖ»Ö) (¤êü¾Ö†Ö−ÖÓ¤ü“ÖÖ)
3) (ŸÖÖê) (Öæ¯Ö) (×“Ö¡Ö¯Ö™ü) (Æüß) (×¤ü¤ü¿ÖÔ−Ö) (ú¸üÖê) (µÖê) (¸üÆüÃµÖ´ÖµÖ)
4) (¿ÖÖôûÖ) (†ÖÖÖê) (•ÖÖ) (úÖµÖÔÎú´Ö) (‹ú)
X ˆ¤üÖÆü¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖÖÓ“Öê ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ú¸üÖ.

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸üÖ´Öú›æü−Ö ¿»ÖÖêú ´Æü™ü»ÖÖ Öê»ÖÖ.
¸üÖ´Ö−Öê ¿»ÖÖêú ´Æü™ü»ÖÖ.
1) ´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯ÖúÖÓú›æü−Ö ˆ¤Ëü‘ÖÖ™ü−Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê.
2) ´Öã»ÖÖÓú›æü−Ö úÖµÖÔÎú´Ö †ÖÖ»Öê Öê»Öê.
3) »ÖÖêúÖÓú›æü−Ö ×´Ö¸ü¾ÖÖæú úÖœü»Öß Öê»Öß.
4) •µÖÖêŸÖß²ÖÖÓú›æü−Ö Ã¡Öß×¿ÖÖÖÖ“ÖÖ ¯ÖÖµÖÖ ‘ÖÖ»ÖµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ.
5) ´Öã»Ößú›æü−Ö úÖ´ÖÓ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß.

³ÖÖÂÖÖ †Ö×Ö ¸üÖÂ™ÒËüßµÖ ‹úÖŸ´ÖŸÖÖ
Ã¾Ö¸üÖ•µÖ ×´ÖôûÖ»ÖÓ, Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖ ×´ÖôûÖ»ÖÓ ¯ÖÖ ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸ü ¯Ö¸üúßµÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ“Ö
“ÖÖ»Ö¾ÖµÖÖŸÖ µÖêŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖæ−Ö ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸üÖ“µÖÖ ´ÖÖÖµÖÖ ú¸üµÖÖŸÖ µÖêŸÖ
ÆüÖêŸµÖÖ. ³ÖÖÂÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−Öê“Öê ¾Ö“Ö−Ö ¤êüµÖÖŸÖ †Ö»Öê ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖ ¾Ö“Ö−Ö¯ÖæŸÖá“Öß ¾ÖÖ™ü ¯ÖÖÆüµÖÖŸÖ
µÖêŸÖ ÆüÖêŸÖß. †Öê¸ü ¯ÖÖê¼èü ÁÖß¸üÖ´Ö»Öæ µÖÖÓ“µÖÖ ˆ¯ÖÖêÂÖÖÖ−Öê ÆüÖ ¯ÖÏ¿−Ö ¬ÖÃÖÖÃÖ »ÖÖÖ»ÖÖ. ³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ
»ÖÖêú¿ÖÖÆüß ¿ÖÖÃÖ−ÖÖú›æü−Ö ³ÖÖÂÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß. ¯ÖÖ ŸµÖÖ´Öãôêû ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“ÖÖ
×−ÖúÖ»Ö »ÖÖ¾Ö»ÖÖ Öê»ÖÖ −ÖÖÆüß. ÃÖ¸üúÖ¸ü»ÖÖ −Ö¾Ö−Ö¾Öß−Ö ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“ÖÖ ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸üÖ¾ÖÖ »ÖÖÖ»ÖÖ.
´Ö¸üÖšüß ³ÖÖ×ÂÖú ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü, ú®Ö›ü ³ÖÖ×ÂÖú ú−ÖÖÔ™üú, ŸÖê»ÖãÖæ ³ÖÖ×ÂÖú †ÖÓ¬ÖÐ †ÃÖê ¯ÖÏÖÓŸÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ
ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê. ÃÖ¾ÖÔ ‹ú ³ÖÖ×ÂÖú »ÖÖêú ‹úÖ“Ö ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖ µÖêÖê ¿ÖŒµÖ“Ö −Ö¾ÆüŸÖê. ¯ÖÏŸµÖêú
¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖ ×−Öú™ü¾ÖŸÖá ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖß»Ö ³ÖÖ×ÂÖú £ÖÖê›ü¶Ö ÃÖÓµÖê−Öê ¸üÖÆüÖê †¯Ö×¸üÆüÖµÖÔ ÆüÖêŸÖê. µÖÖ ³ÖÖ×ÂÖú
†»¯ÖÃÖÓµÖÖÓúÖÓ“Öê −Ö¾Öß−Ö ¯ÖÏ¿−Ö ×−Ö´ÖÖÔÖ —ÖÖ»Öê. ÃÖ¸üúÖ¸ü¾Ö¸ü †−Öêú ¯ÖÏúÖ¸ü“Öê ¤ü²ÖÖ¾Ö †ÖÖ»Öê
•ÖÖ‰ú »ÖÖÖ»Öê. †ÖÓ¤üÖê»Ö−Öê ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß. ³ÖÖÂÖê´Öãôêû ú™ãüŸÖÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ —ÖÖ»Öß. ¯ÖÖ Æêü úÖÆüß
Ã¾ÖÖ£Öá »ÖÖêúÖÓ“Öê úÖ´Ö ÆüÖêŸÖê. Ö¸êü ŸÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ »ÖÖêú ú¬ÖßÆüß ÃÖÓãú×“ÖŸÖ ´Ö−ÖÖê¾Öé¢Öß“Öê −Ö¾ÆüŸÖê
†Ö×Ö −ÖÖÆüßŸÖ. †Ö¯ÖÖ −ÖêÆü´Öß“Ö ¤ãüÃÖ¸üß ³ÖÖÂÖÖ, ÃÖÖ×ÆüŸµÖ, ÃÖÓÃéúŸÖß, ¾Öê¿Ö³ÖæÂÖê“ÖÖ †Ö¤ü¸ü ú¸üßŸÖ
†ÃÖŸÖÖê. ³ÖÖÂÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−Öê´Öãôêû ŸµÖÖŸÖ úÖÆüßÆüß ±ú¸üú ¯Ö›ü»ÖÖ −ÖÖÆüß. †Ö•ÖÆüß †−Öêú »ÖÖêú
¤ãüÃÖ·µÖÖ ¯ÖÏÖÓŸÖÖ“Öß ³ÖÖÂÖÖ ×¿ÖúŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖß»Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖéúŸÖà“Öê ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖ
ú¸üŸÖÖŸÖ. ¸üÖ•µÖ †Ö×Ö ëú¦ü ÃÖ¸üúÖ¸üú›æü−ÖÆüß †¿ÖÖ ¯ÖÏúÖ¸ü“µÖÖ ³ÖÖ×ÂÖú ¤êü¾ÖÖÖ‘Öê¾ÖÖÖß»ÖÖ
¯ÖÏÖêŸÃÖÖÆü−Ö ¤êüµÖÖŸÖ µÖêŸÖê. †−Öêú ŸÖºþÖ µÖÖ“Ö ×¤ü¿Öê−Öê úÖ´Ö ú¸µÖÖÃÖ ˆŸÃÖãú †ÖÆêüŸÖ Æêü
¯ÖÖšü 23 289
†Ö¿ÖÖ¤üÖµÖú †ÖÆêü. úÖÆüß »ÖÖêú ³ÖÖÂÖê“µÖÖ −ÖÖ¾ÖÖ¾Ö¸ü ¾ÖÖ¤ü ×−Ö´ÖÖÔÖ ú¸üµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ−Ö ú¸üŸÖÖŸÖ.
¯Ö¸ÓüŸÖã ŸÖê µÖ¿ÖÃ¾Öß ÆüÖêŸÖ −ÖÖÆüßŸÖ. »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ Æêü ´ÖÖ×ÆüŸÖ †ÖÆêü úß, ³ÖÖÂÖÖ ¯Ö¸üÃ¯Ö¸üÖÓ−ÖÖ •ÖÖê›üÖÖ¸üß
†ÃÖŸÖê ŸÖÖê›üÖÖ¸üß −Ö¾Æêü.
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
´ÖÖÖµÖÖ ´ÖÖÑÖë
ú¸üµÖÖŸÖ ú¸ü−Öê ´Öë
¤êüµÖÖŸÖ †Ö»Öê ÆüÖêŸÖê ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ £ÖÖ
ˆ¯ÖÖêÂÖÖ †®Ö•Ö»Ö úÖ ŸµÖÖÖ
¬ÖÃÖÖÃÖ »ÖÖÖÖê ¯Öæ¸üÖ ú¸ü−ÖÖ
¿ÖÖÃÖ−ÖÖú›æü−Ö ¿ÖÖÃÖ−Ö «üÖ¸üÖ
×−ÖúÖ»Ö ±ú»Ö, ¯Ö×¸üÖÖ´Ö, −ÖŸÖß•ÖÖ
ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸üÖê ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸ü−ÖÖ
¿ÖŒµÖ“Ö −ÖÃÖÖê ²ÖÃÖ ´Öë −ÖÆüà ÆüÖê−ÖÖ
×−Öú™ü¾ÖŸÖá ¯ÖÖÃÖ¾ÖÖ»Öê
£ÖÖê›üÖ ú´Ö
ú™ãüŸÖÖ ú›Íü¾ÖÖÆü™ü
Ã¾ÖÖ£Öá Ã¾ÖÖ£Öá, Öã¤üÖ•ÖÔ
ÃÖÓãú×“ÖŸÖ ´Ö−ÖÖê¾Öé¢Öß ÃÖÓãú×“ÖŸÖ ´Ö−ÖÖê¾Öé×¢Ö, ŸÖÓÖ−Ö•ÖÌ¸üß
†Ö¤ü¸ü ú¸üÖê ÃÖ´´ÖÖ−Ö ú¸ü−ÖÖ, †Ö¤ü¸ü ú¸ü−ÖÖ
±ú¸üú ±úÔú, †ÓŸÖ¸ü, ×³Ö®ÖŸÖÖ
¤ãüÃÖ·µÖÖ ¤æüÃÖ¸êü
ÃÖÖ×ÆüŸµÖéúŸÖß ÃÖÖ×ÆüŸµÖéú×ŸÖ
³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü †−Öã¾ÖÖ¤ü
¤êü¾ÖÖÖ‘Öê¾ÖÖÖ †Ö¤üÖ−Ö¯ÖÏ¤üÖ−Ö, ²ÖœÍüÖ¾ÖÖ ¤êü−ÖÖ
¯ÖÏÖêŸÃÖÖÆü−Ö ¯ÖÏÖêŸÃÖÖÆü−Ö
ŸÖ¹ýÖ ŸÖ¹ýÖ, µÖã¾Öú, µÖã¾ÖÖ
µÖÖ“Ö ×¤ü¿Öê−Öê ‡ÃÖ ×¤ü¿ÖÖ ´Öê
ˆŸÃÖãú ˆŸÃÖãú, ‡“”ãûú
†Ö¿ÖÖ¤üÖµÖú †Ö¿ÖÖ•Ö−Öú
µÖ¿ÖÃ¾Öß µÖ¿ÖÃ¾Öß
¯Ö¸üÃ¯Ö¸üÖÓ−ÖÖ †Ö¯ÖÃÖ ´Öë, ‹ú ¤æüÃÖ¸êü úÖê
•ÖÖê›üÖÖ¸üß •ÖÖê›Íü−Öê¾ÖÖ»Öß
ŸÖÖê›üÖÖ¸üß ŸÖÖê›Íü−Öê ¾ÖÖ»Öß
†³µÖÖÃÖ
1) Ã¾Ö¸üÖ•µÖ ×´ÖôûÖ»µÖÖ−ÖÓŸÖ¸ü »ÖÖêúÖÓ“µÖÖ úÖµÖ ´ÖÖÖµÖÖ ÆüÖêŸµÖÖ?
2) ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ »ÖÖêú úÃÖê †ÖÆêüŸÖ?
3) †Ö•ÖÆüß †−Öêú »ÖÖêú úÖµÖ ú¸üŸÖÖŸÖ?
4) ëú¦ü ¾Ö ¸üÖ•µÖÃÖ¸üúÖ¸üú›æü−Ö ³ÖÖÂÖê“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ úÖµÖ ú¸üµÖÖŸÖ µÖêŸÖê?
5) ³ÖÖÂÖÖ ú¿Öß †ÃÖŸÖê?
II ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖê †³µÖÖÃÖÖ ¾Ö úÃÖÖÓŸÖß»Ö ¿Ö²¤üÖÓ“Öß µÖÖêµÖ ºþ¯Öê ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ¿Ö²¤üÖ‹ê¾Ö•Öß ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö
¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü ú¸üÖ.
(ÃÖÖôêû, ÖÖÃÖ, ¯ÖÏµÖŸ−Ö, ¾Öî¸üß, †Öê¸ü, •Ö¸üÖ, ³ÖßŸÖß)
1) ´Öæšü³Ö¸ü ´ÖÖ¾ÖóµÖÖÓ“µÖÖ ÃÖÖÆüÖµµÖ−Öê ×¿Ö¾ÖÖ•Öß−Öê ¿Ö¡Öæ»ÖÖ •Öê¸üßÃÖ †ÖÖ»Öê.
2) ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê ¿ÖÖÓŸÖŸÖêÃÖÖšüß ÖÖÃÖ ¯ÖÏµÖÖÃÖ êú»Öê ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ.
3) †Ö•Ö ¸üÖ¡Öß ×¾Ö¿ÖêÂÖ ¯ÖÖÆãüÖê µÖêÖÖ¸ü †ÖÆêüŸÖ.
4) ÃÖ¾ÖÔ¡Ö ³ÖµÖÖ“ÖÓ ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÖ †ÖÆêü.
5) ¿Öê¾Ö™üß ³ÖÖÂÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß.
6) ²ÖÖôûÖ»ÖÖ £ÖÖê›üÖ ŸÖÖ¯Ö †Ö»ÖÖ †ÖÆêü.
7) ÃÖ¾ÖÔ »ÖÖêú ³ÖµÖ³ÖßŸÖ —ÖÖ»Öê ÆüÖêŸÖê.
III µÖÖêµÖ ŸµÖÖ ¾ÖÖËú¯ÖÏ“ÖÖ¸üÖÓ“Öê µÖÖêµÖ ºþ¯Ö ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.
(¤ü²ÖÖ¾Ö †ÖÖÖê, ²ÖÖôûú›æü ¯ÖÖ•ÖÖê, ¯ÖÏ¿−Ö ¬ÖÃÖÖÃÖ »ÖÖÖÖê, ¯ÖÏ¿−ÖÖ“ÖÖ ×−ÖúÖ»Ö »ÖÖÖÖê,
ÖãµÖÖÖÖêØ¾Ö¤üÖ−Öê −ÖÖÓ¤üÖê, ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸üÖê)
1) ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ÃÖ¾ÖÔ ¬Ö´ÖÖÔ“Öê »ÖÖêú ........ ŸÖÖê“Ö ÃÖã×¤ü−Ö!
2) †Ö»Öê»µÖÖ ¯ÖÏÃÖÓÖÖ“ÖÖ ........ Æêü“Ö ¬Öß¸üÖ“ÖÓ »ÖÖÖ!
3) ¤êü¿Ö¯ÖÏê´ÖÖ“Öê ........ ŸÖ¸ü“Ö −Ö¾Öß ×¯Öœüß ¤êü¿Ö³ÖŒŸÖ ÆüÖê‡Ô»Ö.
4) †Öê¸ü •Ö−ÖŸÖê−Öê ÃÖ¸üúÖ¸ü¾Ö¸ü ........ .
5) ŸµÖÖ úÖ´ÖÖÖ¸ü −ÖêŸµÖÖ“µÖÖ ²Ö×»Ö¤üÖ−ÖÖ−Öê úÖ´ÖÖÖ¸üÖÓ“ÖÖ ........ .
6) ÃÖÖŸÖ ¾ÖÂÖì ¾ÖÖ™ü ¯ÖÖ×Æü»µÖÖ¾Ö¸ü †Öê¸ü ŸµÖÖ ........ .
IV ØÆü¤üßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ †Ö×Ö ÃÖ´Ö¯ÖÔú ¿ÖßÂÖÔú ªÖ.

¯ÖÏŸµÖêú ¸üÖ•µÖÖ“ÖÖ ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸ü ŸµÖÖ-ŸµÖÖ ¸üÖ•µÖÖ“µÖÖ ³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö“Ö “ÖÖ»Ö×¾Ö»ÖÖ Öê»ÖÖ
¯ÖÖ×Æü•Öê. ¸üÖ•µÖÃÖ¸üúÖ¸ü“Öß ÃÖ¾ÖÔ ¯Ö×¸ü¯Ö¡Öêú, ¬µÖêµÖ¬ÖÖê¸üÖê †Ö×Ö ×−ÖµÖ´Ö ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö“Ö ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü
êú»Öê Öê»Öê ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. úÖ¸üÖ ¸üÖ•µÖÖŸÖß»Ö ²ÖÆãüÃÖÓµÖ »ÖÖêúÖÓú›æü−Ö ŸÖß ³ÖÖÂÖÖ ²ÖÖê»Ö»Öß •ÖÖŸÖê.
†−ÖêúÖÓú›æü−Ö ŸÖß ¾ÖÖ¯Ö¸ü»Öß •ÖÖŸÖê. ŸµÖÖ´Öãôêû ÃÖ¸üúÖ¸ü“Öê ×−ÖµÖ´Ö ‡.ÃÖ¾ÖÔ »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ ÃÖ´Ö•ÖŸÖß»Ö.
¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™êü»Ö úß, †Ö¯Ö»µÖÖú›æü−Ö“Ö ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸ü “ÖÖ»Ö×¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÖÆêü.
†Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖÆüß ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸üÖŸÖ ÃÖÖ´Öß»Ö úºþ−Ö ‘ÖêŸÖ»Öê Öê»Öê †ÖÆêü †ÃÖê ÃÖ¾ÖÖÕ−ÖÖ ¾ÖÖ™êü»Ö.
¯ÖÖšü 23 291
ŸµÖÖ´Öãôêû »ÖÖêú¿ÖÖÆüß Ö·µÖÖ †£ÖÖÔ−Öê †ÛÃŸÖŸ¾ÖÖŸÖ µÖê‡Ô»Ö. »ÖÖêúÖÓ−ÖÖ ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸üÖ²Ö§ü»Ö

†ÖŸ´ÖßµÖŸÖÖ ¾ÖÖ™êü»Ö.
”û¡Ö¯ÖŸÖß ×¿Ö¾ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•ÖÖÓ−ÖßÆüß †Ö¯Ö»ÖÖ ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸ü ´Ö¸üÖšüßŸÖæ−Ö ú¸üµÖÖÃÖÖšüß
'¸üÖ•µÖ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸üúÖê¿Ö' ŸÖµÖÖ¸ü ú¸ü¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖ»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. »ÖÖêú´ÖÖ−µÖ ×™üôûúÖÓú›æü−ÖÆüß Ã¾Ö¸üÖ•µÖ,
Ã¾Ö¤êü¿Ö, Ã¾Ö¬Ö´ÖÔ †Ö×Ö Ã¾Ö³ÖÖÂÖÖ µÖÖ “ÖÖ¸ü ÃÖæ¡ÖÖÓ“ÖÖ ¯Öã¸üÃúÖ¸ü ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ŸÖÃÖê“Ö
Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖ¾Öß¸ü ×¾Ö.¤üÖ. ÃÖÖ¸üú¸üÖÓú›æü−ÖÆüß ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ¿Öã¨üß“Öê Öæ¯Ö ¯ÖÏµÖŸ−Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê.
†ÖŸÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú ¸üÖ•µÖÖ“Öß ‹ú ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖÖ †ÖÆêü. ÃÖ¾ÖÔ ¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸ü ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö ÆüÖêŸÖÖê
†ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖ“Öß ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖÖ ´Ö¸üÖšüß †ÖÆêü.
¸üÖ•µÖúÖ¸ü³ÖÖ¸üÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ×¿ÖÖÖÆüß ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö“Ö ×¤ü»Öê Öê»Öê ¯ÖÖ×Æü•Öê. úÖ¸üÖ
¯ÖÏŸµÖêú•ÖÖ †Ö¯Ö»Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ü, ´ÖŸÖê, ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ ‡.´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö ˆ¢Ö´Ö ¯ÖÏúÖ¸êü ¾µÖŒŸÖ úºþ ¿ÖúŸÖÖê.
³ÖÖ¾Ö−ÖÖ ¾Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üÖÓ“ÖÖ ÆüÖ †Ö×¾ÖÂúÖ¸ü ˆŸÃ±æúŸÖÔ¯ÖÖê ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö“Ö ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ´ÆüÖæ−Ö“Ö
´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ Æüß ´Ö−ÖÖ“Öß ³ÖÖÂÖÖ †ÃÖŸÖê. •Ö¸ü ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ»ÖÖ ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö ×¿ÖÖÖ ×¤ü»Öê ŸÖ¸ü ŸÖÖê ŸÖê
ˆ¢Ö´Ö ¯ÖÏúÖ¸üê ÖÏÆüÖ úºþ ¿ÖúŸÖÖê. ¯Ö¸ÓüŸÖã ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖê‹ê¾Ö•Öß ¯Ö¸ü³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö ×¿ÖÖÖ ×¤ü»Öê ŸÖ¸ü
ŸµÖÖ“Öß †¾ÖÃ£ÖÖ 'ÆêüÆüß −ÖÖÆüß †Ö×Ö ŸÖêÆüß −ÖÖÆüß' †¿Öß ÆüÖêŸÖê. ´ÆüÖ•Öê ŸÖÖê ¬Ö›ü ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖÆüß
×¿Öæú ¿ÖúŸÖ −ÖÖÆüß †Ö×Ö ¯Ö¸ü³ÖÖÂÖÖÆüß −Öß™ü ÃÖ´Ö•Öæ ¿ÖúŸÖ −ÖÖÆüß. ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖê“Öê ÃÖÓ¸üÖÖ ¾Ö
ÃÖÓ¾Ö¬ÖÔ−Ö ú¸üÖµÖ“Öê †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ¯ÖÏŸµÖêúÖú›æü−Ö ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ“Ö ²ÖÖê»Ö»Öß Öê»Öß ¯ÖÖ×Æü•Öê. ¯ÖÏŸµÖêú•ÖÖ
×−Ö¤üÖ−Ö ¤üÆüÖ¾Öß¯ÖµÖÕŸÖ ŸÖ¸üß ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖêŸÖæ−Ö“Ö ×¿Öú»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖêŸÖß»Ö ¯ÖãÃŸÖêú
ˆ¯Ö»Ö²¬Ö úºþ−Ö ×¤ü»Öß Öê»Öß ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ¯ÖÏŸµÖêúÖ−Öê ŸÖß ¾ÖÖ“Ö»Öß ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ. ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ ÃÖ´Öé¨ü
ÆüÖêµÖÖÃÖÖšüß ŸµÖÖŸÖ ˆ¢Ö´ÖÖê¢Ö´Ö ÖÏÓ£Ö¸ü“Ö−ÖÖ êú»Öß Öê»Öß ¯ÖÖ×Æü•Öê. ×¾Ö×¾Ö¬Ö ³ÖÖÂÖÖÓ´Ö¬Öß»Ö
ˆ¢Ö´ÖÖê¢Ö´Ö ÖÏÓ£ÖÃÖÓ¯Ö¤üÖ ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖêŸÖ ´ÆüÖ•Öê ´Ö¸üÖšüßŸÖ (´ÖÖ—Öß ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ ´Ö¸üÖšüß †ÖÆêü.) †ÖÖ»Öß
Öê»Öß ¯ÖÖ×Æü•Öê. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™ÒüÖŸÖß»Ö ¯ÖÖ»ÖúÖÓú›æü−Ö †Ö¯Ö»µÖÖ ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¸üÖšüßŸÖæ−Ö“Ö ×¿ÖúµÖÖ“ÖÖ
†ÖÖÏÆü —ÖÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê. ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ êú¾Öôû ÃÖÖ×ÆüŸµÖÖ“Öß ³ÖÖÂÖÖ −Ö ¸üÖÆüŸÖÖ –ÖÖ−Ö³ÖÖÂÖÖ —ÖÖ»Öß
¯ÖÖ×Æü•Öê. ×¾Ö×¾Ö¬Ö ³ÖÖÂÖÖÓ´Ö¬Öß»Ö –ÖÖ−Ö ŸÖ•–ÖÖÓú›æü−Ö ´Ö¸üÖšüßŸÖ †ÖÖµÖÖŸÖ †Ö»Öê ¯ÖÖ×Æü•Öê. ´Öß
´Ö¸üÖšüß“ÖÖ, ´ÖÖ—µÖÖ ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖê“ÖÖ ¯Öã¸üÃúÖ¸ü ú¸üŸÖÖê †ÖÆêü µÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ ´Ö»ÖÖ ‡ŸÖ¸ü ³ÖÖÂÖÖÓ²Ö§ü»Ö «êüÂÖ
†ÖÆêü †ÃÖê −ÖÖÆüß. úÖ¸üÖ ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖÂÖÖ ¯Ö¸üÃ¯Ö¸üÖÓ“µÖÖ ³Ö×Ö−Öß †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ ÃÖ¾ÖÔ¡Ö
ÖãµÖÖÖÖêØ¾Ö¤üÖ−Öê“Ö −ÖÖÓ¤üÖµÖ»ÖÖ Æü¾µÖÖŸÖ. ‹ú ´ÖÖ¡Ö Ö¸êü úß, ´ÖÖŸÖÖ, ´ÖÖŸÖé³Öæ´Öß, †Ö×Ö ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ
´ÖÆü¢¾ÖÖ“µÖÖ †ÖÆêüŸÖ, ¾ÖÓ¤ü−ÖßµÖ †ÖÆêüŸÖ.
V ´Ö¸üÖšüßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ.

³ÖÖ¸üŸÖ ‹ú ×¾Ö×¾Ö¬Ö¸ÓüÖß ¤êü¿Ö Æîü… µÖÆüÖÑ †−Öêú ¬Ö´ÖÖí êú »ÖÖêÖ ¸üÆüŸÖê Æïü… ÃÖ²Öêú ¸üÆü−Ö-
ÃÖÆü−Ö ¾Öê¿Ö³ÖæÂÖÖ ‹¾ÖÓ ÖÖ−ÖÖ¯ÖÖ−Ö ×³Ö®Ö-×³Ö®Ö Æïü… ÃÖ³Öß »ÖÖêÖÖë «üÖ¸üÖ †¯Ö−ÖÖ Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö •Öß¾Ö−Ö
×−Ö¾ÖÖÔÆü ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
×•ÖÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü Æü´ÖÖ¸üÖ ¤êü¿Ö ¬Ö´ÖÖí †Öî¸ü ¸üÆü−Ö-ÃÖÆü−Ö ´Öë ×¾Ö×¾Ö¬Ö ºþ¯Öß Æîü ˆÃÖß ¯ÖÏúÖ¸ü
³ÖÖÂÖÖ êú ºþ¯Ö ´Öë ³Öß ×¾Ö×¾Ö¬Ö ºþ¯Öß Æîü… ‡ÃÖß×»Ö‹ ³ÖÖ¸üŸÖ úÖê ²ÖÆãü³ÖÖÂÖß ¤êü¿Ö úÆüÖ ÖµÖÖ Æîü…
³ÖÖ¸üŸÖ êú Æü¸ü ¸üÖ•µÖ úß †¯Ö−Öß ³ÖÖÂÖÖ Æîü… Æü¸ü¸üÖ•µÖ êú ×−Ö¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë «üÖ¸üÖ †¯Ö−Öß ³ÖÖÂÖÖ ²ÖÖê»Öß
•ÖÖŸÖß Æîü…
ØÆü¤üß Æü´ÖÖ¸üß ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ Æîü… ŸÖ£ÖÖ×¯Ö ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ−Ö ´Öë †−µÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë úÖê ³Öß
ÃÖ´´ÖÖ−Ö•Ö−Öú ¤ü•ÖÖÔ ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ëú¦üßµÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü úÖ úÖ´Ö úÖ•Ö
ØÆü¤üß ´Öë ×úµÖÖ •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… •ÖÆüÖÑ-•ÖÆüÖÑ ³Öß ëú¦üßµÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü «üÖ¸üÖ ¯Ö¡Ö ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü ×úµÖÖ
•ÖÖŸÖÖ Æîü ¾ÖÆüÖÑ-¾ÖÆüÖÑ ØÆü¤üß úÖ Æüß ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü…
¸üÖ•µÖÖë úÖ úÖ´ÖúÖ•Ö ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ¸üÖ•µÖ úß ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ´Öë “Ö»ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
‡ÃÖ×»Ö‹ Æü¸ü‹ú ¸üÖ•µÖ úß Ã¾ÖßéúŸÖ ³ÖÖÂÖÖ úÖê ³Öß ×¾ÖúÖÃÖ êú ×»Ö‹ ¯ÖæÖÔ †¾ÖÃÖ¸ ×¤üµÖÖ •ÖÖ
¸üÆüÖ Æîü…
¸üÖ•µÖÖë ´Öë ¾ÖÆüÖÑ úß Æüß ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖê−Öê ÃÖê ¾ÖÆüÖÑ êú −ÖÖÖ×¸üúÖë úÖê ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ
ÆüÖê ¸üÆüß Æîü… ¸üÖ•µÖ úß ³ÖÖÂÖÖ êú ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖ ³Öß ×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü… Æü¸ü ¸üÖ•µÖ êú
ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸üÖë «üÖ¸üÖ †¯Ö−Öê-†¯Ö−Öê ¸üÖ•µÖ úß ³ÖÖÂÖÖ úÖ ×¾ÖúÖÃÖ ×úµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü… ˆÃÖ
¯ÖÏúÖ¸ü •ÖÆüÖÑ ¸üÖ•µÖÖë úß †»ÖÖ-†»ÖÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë úÖ ×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü ˆÃÖß ¯ÖÏúÖ¸ü †−µÖ
³ÖÖÂÖÖ†Öë êú ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö ØÆü¤üß úÖ ³Öß ÃÖ´ÖÖ−Ö ºþ¯Ö ÃÖê ×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü…
³ÖÖÂÖÖ êú ‡ÃÖ ÃÖÖ´ÖÓ•ÖÃµÖ «üÖ¸üÖ ³ÖÖ¸üŸÖ ‹ú ÃÖæ¡Ö ´Öë ²ÖÓ¬ÖÖ Æãü†Ö Æîü…
VI '´ÖÖ—Öß ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ' µÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÖ¾Ö¸ü ´Ö¸üÖšüàŸÖ ‹ú ×−Ö²ÖÓ¬Ö ×»ÖÆüÖ.
I ‡ÃÖ ¯ÖÖšü ´Öë ´Ö¸üÖšüß êú 'ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×ÃÖÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú
¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) †Ö¯Ö»µÖÖú›æü−Ö ÆüÖ úÖ¸ü³ÖÖ¸ü “ÖÖ»Ö¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÖÆêü †ÃÖê ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ¾ÖÖ™êü»Ö.
Æü¸ü ‹ú úÖê »ÖÖêÖÖ ×ú ÃÖÖ¸üÖ ¸üÖ•Ö-úÖ•Ö ˆÃÖêú «üÖ¸üÖ “Ö»ÖÖµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü…
2) µÖÖ ÖãÖÖÓ“ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ¡Ö †ÖÖÏÆüÖ−Öê ¯Öã¸üÃúÖ¸ü êú»ÖÖ Öê»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê.
‡−Ö ÖãÖÖë úÖê †ÖÖÏÆü ¯Öæ¾ÖÔú ²ÖœÍüÖ¾ÖÖ ×¤üµÖÖ •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…
3) ³ÖÖÂÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ êú»Öß Öê»Öß.
³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ úß Ö‡Ô… (³ÖæŸÖúÖôû)
4) ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ êú»Öß •ÖÖŸÖê.
³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ úß •ÖÖŸÖß Æîü… (¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖôû)
5) ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ êú»Öß •ÖÖ‡Ô»Ö.
³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ úß •ÖÖ‹Öß… (³Ö×¾ÖÂµÖúÖôû)
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖºþ¯ÖÖë ´Öë ´Ö¸üÖšüß êú 'ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ
×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖê ¯ÖÏµÖÖêÖÖë êú ×»Ö‹ ØÆü¤üß êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æüß ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ êú
'³ÖæŸÖúÖ×»Öú' ºþ¯Ö êú ²ÖÖ¤ü '•ÖÖ' ×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü…
¯ÖÖšü 23 293
2. −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ¯Ö¸ü ¬µÖÖ−Ö ¤üß×•Ö‹…
ˆ¤üÖÆü¸üÖ:
1) ³ÖÖÂÖÖ ³ÖÖÂÖÖÓ´Ö¬Öß»Ö ¾ÖÖœüŸµÖÖ ŸÖêœüß“Öê ¯Ö×¸üÖÖ´Ö úÖµÖ ÆüÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ
Æêü ŸÖ¸ü ¸üÖê•Ö“µÖÖ ¯ÖÖÆüµÖÖŸÖ µÖêŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
³ÖÖÂÖÖ ³ÖÖÂÖÖ êú ²Öß“Ö ²ÖœÍüŸÖê ¾Öî´Ö−ÖÃµÖ êú ¯Ö×¸üÖÖ´Ö ŸÖÖê Æü¸ü¸üÖê•Ö ×¤üÖÖ‡Ô ¤êü ¸üÆêü Æïü…
2) †Ö¯Ö»µÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ ÃÖã×¿Ö×ÖŸÖ −ÖÖÖ×¸üúÖÓú›æü−ÖÆüß †ÃÖê
¯ÖÏµÖŸ−Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê ¯ÖÖ×Æü•ÖêŸÖ.
Æü´Ö •ÖîÃÖê ÃÖã×¿Ö×ÖŸÖ −ÖÖÖ×¸üúÖë úÖê êú «üÖ¸üÖ ³Öß ‡ÃÖ ŸÖ¸üÆü êú ¯ÖÏµÖŸ−Ö
×ú‹ •ÖÖ−Öê “ÖÖ×Æü‹…
3) ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß.
³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ úß Ö‡Ô Æîü… (³ÖæŸÖúÖôû)
4) ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ ú¸üµÖÖŸÖ µÖêŸÖê.
³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ úß •ÖÖŸÖß Æîü… (¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖôû)
5) ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ ú¸üµÖÖŸÖ µÖê‡Ô»Ö.
³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÓŸÖ¸ü“Ö−ÖÖ úß •ÖÖ‹Öß… (³Ö×¾ÖÂµÖúÖôû)
ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖÖë êú ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ×ÎúµÖÖ ºþ¯ÖÖë ´Öë ³Öß ´Ö¸üÖšüß êú 'ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ' úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ
×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü… ´Ö¸üÖšüß ´Öë ‹êÃÖê ¾ÖîúÛ»¯Öú ¯ÖÏµÖÖêÖÖë êú ×»Ö‹ ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ ´Öë '-µÖÖŸÖ' •ÖÖê›Íüú¸ü
'µÖê' (†Ö−ÖÖ) ×ÎúµÖÖ êú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯ÖÖë úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸üŸÖê Æïü…
¬µÖÖ−Ö ¤êü ×ú, ´Ö¸üÖšüß ´Öë 'ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ' ¯ÖÏµÖÖêÖ ¤üÖê ¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖê ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ¤üÖê−ÖÖë
¯ÖÏúÖ¸ü úÖ ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ ÃÖ´ÖÖ−Ö ºþ¯ÖÃÖê ÃÖ¾ÖÔ¡Ö ¯ÖÏµÖãŒŸÖ ÆüÖê ÃÖúŸÖÖ Æîü…
´Ö¸üÖšüß ´Öë ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ´Öæ»Ö ¾ÖÖŒµÖ êú úŸÖÖÔ úÖê ú¸üÖ úÖ¸üú
úÖ ¯Ö¸üÃÖÖÔ '-ú›æü−Ö' •ÖÖê›Íüú¸ü ´Öæ»Ö ×ÎúµÖÖ êú ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ºþ¯Ö êú ÃÖÖ£Ö '•ÖÖ' ×ÎúµÖÖ êú
ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ºþ¯Ö úÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‹êÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖë ´Öë úŸÖÖÔ ú‡Ô ²ÖÖ¸ü †×³Ö¯ÖÏêŸÖ µÖÖ †Ã¯ÖÂ™ü
ÆüÖêŸÖÖ Æîü… •Ö²Ö ú´ÖÔ úÖê ¯ÖÏÖ¬ÖÖ−µÖ ¤êüú¸ü ×¾Ö¬ÖÖ−Ö ú¸ü−ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü µÖÖ úŸÖÖÔ Ã¯ÖÂ™ü −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ
Æîü, µÖÖ úŸÖÖÔ úÖ ˆ»»ÖêÖ ™üÖ»Ö−ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖ²Ö ‹êÃÖÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü…
¬Ö›üÖ
¯ÖÖš 24
´Ö¸üÖšüß ×¿ÖÖú ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖÖú
ÖÖêÖ»Öê : ÃÖ¸ü, ´Öß †ÖŸÖ µÖê‰ú úÖ? ÖÖêÖ»Öê : ÃÖ¸ü, ŒµÖÖ ´Öï †Ó¤ü¸ü †Ö‰Ñú?
´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú : µÖÖ ÖÖêÖ»Öê µÖÖ. ú¿Öß úÖµÖ ´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú : †Ö‡‹ ÖÖêÖ»Öê •Öß †Ö‡‹…
¾ÖÖ™ü»Öß †Ö´Ö“Öß ¿ÖÖôûÖ? †Ö¾Ö›ü»Öß úÖ? †Ö¯ÖúÖê Æü´ÖÖ¸üß ¯ÖÖšü¿ÖÖ»ÖÖ îúÃÖß »ÖÖß?
†Ö×Ö ŸÖã´Ö“ÖÓ úÖ´Ö úÖµÖ ´ÆüÖŸÖÓµÖ? †¸êü †“”ûß »ÖÖß ŒµÖÖ? †Öî¸ü †Ö¯ÖúÖ úÖ´Ö
¿ÖÓú¸ü, ¤üÖê−Ö ú¯Ö “ÖÆüÖ ¯ÖÖšü¾Öæ−Ö ¤êü »Ö¾Öú¸ü! îúÃÖê “Ö»Ö ¸üÆüÖ Æîü? †¸êü ¿ÖÓú¸ü, •Ö»¤üßÃÖê
¤üÖê ú¯Ö “ÖÖµÖ ×³Ö•Ö¾ÖÖ−ÖÖ…
ÖÖêÖ»Öê : ¿ÖÖôûÖ ŸÖ¸ü Öæ¯Ö †Ö¾Ö›ü»Öß †Ö×Ö ÃÖ¸ü
ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ”ûÖ−Ö ²ÖÖê»ÖŸÖÖ µÖêŸÖÓµÖ úß… ÖÖêÖ»Öê : ¯ÖÖšü¿ÖÖ»ÖÖ ŸÖÖê ²ÖÆãüŸÖ †“”ûß »ÖÖß
†Öî¸ü ÃÖ¸ü †Ö¯Ö úÖê ŸÖÖê ´Ö¸üÖšüß ²ÖÆãüŸÖ †“”ûß
´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú : †ÆüÖê, ÖÖêÖ»Öê, ´Öß ˆ¢Ö¸ü ²ÖÖê»Ö−Öß †ÖŸÖß Æîü…
ú−ÖÖÔ™üúÖŸÖ»ÖÖ. ×¿ÖÖÖÆüß ×ŸÖ£ÖÓ“Ö —ÖÖ»ÖÓ. ´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú : †¸êü ÖÖêÖ»Öê •Öß, ´Öï ´Öæ»ÖŸÖ„
†ÖŸÖÖ Öê»Öß ¯ÖÓ“Ö¾ÖßÃÖ ¾ÖÂÖÕ ´Öß ‡£ÖÓ ¯ÖãµÖÖŸÖ ˆ¢Ö¸ü ú−ÖÖÔ™üú úÖ… ×¿ÖÖÖ ³Öß ¾ÖÆüà Æãü‡Ô…
†ÖÆêü. ´ÆüÖæ−Ö ´Ö¸üÖšüß µÖêŸÖÓ. †£ÖÖÔŸÖ †²Ö Ö‹ ¯Ö““ÖßÃÖ ÃÖÖ»ÖÃÖê µÖÆüÖÑ ¯ÖãÖê ´Öë ÆæÑü…
ŸÖã´Ö“µÖÖ‡ŸÖÓú −ÖÖÆüß. †•Öæ−ÖÆüß †¬Öæ−Ö´Ö¬Öæ−Ö ‡ÃÖ×»Ö‹ ´Ö¸üÖšüß †ÖŸÖß Æîü… ¯Ö¸ü †Ö¯Ö úß
ú®Ö›ü ¿Ö²¤ü µÖêŸÖÖŸÖ. Öê»Öß ¤üÆüÖ ¾ÖÂÖì µÖÖ ŸÖ¸üÆü −ÖÆüß… †²Ö ³Öß µÖÆüÖÑ-¾ÖÆüÖÑ ú®Ö›Íü
ú−ÖÖÔ™üú ÆüÖµÖÃæú»Ö“ÖÖ Æêü›ü´ÖÖÃŸÖ¸ü †ÖÆêü. ¿Ö²¤ü †Ö •ÖÖŸÖê Æïü… ×¯Ö”û»Öê ¤üÃÖ ÃÖÖ»ÖÖëÃÖê
¯Öã−ÆüÖ ‹ú¤üÖ ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖê“µÖÖ ÃÖê¾Öê“Öß ÃÖÓ¬Öß ú−ÖÖÔ™üú ÆüÖ‡Ãæú»Ö úÖ Æîü›ü´ÖÖÃ™ü¸ü ÆæÑü…
×´ÖôûÖ»ÖßµÖ. ‹ú ²ÖÖ¸ü ×±ú¸ü ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ úß ÃÖê¾ÖÖ ú¸ü−Öê
ÖÖêÖ»Öê : ÃÖ¸ü, £ÖÖê›üß †›ü“ÖÖ †ÖÆêü. ´Ö»ÖÖ úÖ †¾ÖÃÖ¸ü ×´Ö»ÖÖ Æîü…
ú®Ö›ü µÖêŸÖÓ ŸÖê ²ÖÖê»ÖµÖÖ ÃÖ´Ö•ÖµÖÖ¯Öã¸üŸÖÓ! ÖÖêÖ»Öê : ÃÖ¸ü £ÖÖê›Íüß ú×šü−ÖÖ‡Ô Æîü… ´Öã—Öê ú®Ö›Íü
×»ÖÆüÖµÖ»ÖÖ ¾ÖÖ“ÖÖµÖ»ÖÖ µÖêŸÖ −ÖÖÆüß. ‡£ÖÓ ´Öß ŸÖÖê †ÖŸÖß Æîü »Öê×ú−Ö ×ÃÖ±Ôú ²ÖÖê»Ö−Öê ÃÖ´Ö—
´Ö¸üÖšüß“ÖÖ ×¿ÖÖú ´ÆüÖæ−Ö −Öê´Ö»ÖÖê Öê»ÖÖêµÖ. Ö−Öê ŸÖú… ×»ÖÖ−ÖÖ, ¯ÖœÍü−ÖÖ −ÖÆüà †ÖŸÖÖ…
¯ÖÖ ´Öã»ÖÓ ÃÖÖ¸üß ú®Ö›ü³ÖÖ×ÂÖú †ÖÆêüŸÖ. µÖÆüÖÑ ´Öï ´Ö¸üÖšüß úÖ ×¿ÖÖú ×−ÖµÖãŒŸÖ ×úµÖÖ
²ÖÖúß ÃÖÖ¸êü ×¾ÖÂÖµÖ ú®Ö›ü´Ö¬Öæ−Ö ×¿ÖúŸÖÖŸÖ. ÖµÖÖ ÆæÑü… ¯Ö¸ü ÃÖ³Öß ²Ö““Öê ú®Ö›Íü ³ÖÖÂÖß Æïü…
ŸµÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúŸÖÖ−ÖÖ ±úÖ¸ü †›ü“ÖÖß (¾Öê) ²ÖÖúß êú ÃÖ²Ö ×¾ÖÂÖµÖ ú®Ö›Íü ´ÖÖ¬µÖ´Ö
µÖêŸÖÖŸÖ. ÃÖê ¯ÖœÍüŸÖê Æïü… ˆ−Æëü ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖ−Öê ´Öë
úÖ±úß ×¤üŒúŸÖë †ÖŸÖß Æïü…
´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú : †ÆüÖê ÖÖêÖ»Öê, ÊÖ ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú : ÖÖêÖ»Öê, ‡−Ö ²Ö““ÖÖë úÖê ´Ö¸üÖšüß
¯ÖÖšü 24 295
´Ö¸üÖšüß †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ³ÖÖÂÖÖ ´ÆüÖæ−Ö ×¿ÖúÖµÖ“Öß †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ³ÖÖÂÖÖ êú ºþ¯Ö ´ÖêÓ ÃÖßÖ−Öß Æîü… ¾Öê
†ÖÆêü. ŸÖß µÖÖ ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖ ¸üÖÆüŸÖÖŸÖ ŸÖê¾ÆüÖ ŸµÖÖÓ−ÖÖ ‡ÃÖ ¸üÖ•µÖ ´Öë ¸üÆüŸÖê Æïü ‡ÃÖ×»Ö‹ ˆ−Æëü µÖÆüÖÑ
‡£Ö»Öß ³ÖÖÂÖÖ †Ö»Öß“Ö ¯ÖÖ×Æü•Öê. úß ³ÖÖÂÖÖ †Ö−Öß Æüß “ÖÖ×Æü‹…
ÖÖêÖ»Öê : µÖÆü ŸÖÖê ÃÖ“Ö Æîü… »Öê×ú−Ö ‡ÃÖêú ×»Ö‹
ÖÖêÖ»Öê : ŸÖê Ö¸Óü †ÖÆêü. ¯ÖÖ ŸµÖÖÃÖÖšüß ÖÖÃÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖºþ¯Ö ÃÖê ŸÖîµÖÖ¸ü úß Ö‡Ô ¯ÖãÃŸÖëú
ŸÖê¾Öœü¶ÖÃÖÖšüß ŸÖµÖÖ¸ü êú»Öê»Öß ¯ÖãÃŸÖÓúÆüß “ÖÖ×Æü‹… ´Öã—Öê ŸÖÖê ‹êÃÖß ¯ÖãÃŸÖëú −ÖÆüß ×´Ö»Öß
Æü¾ÖßŸÖ. ´Ö»ÖÖ †•Öæ−Ö ŸÖ¿Öß ¯ÖãÃŸÖÓú ×´ÖôûÖ»Öß Æïü… ‡ÃÖêú †»ÖÖ¾ÖÖ, ´Öã—Öê ú®Ö›ü ³ÖÖÂÖÖ
−ÖÖÆüßŸÖ. ×¿Ö¾ÖÖµÖ ´Ö»ÖÖ ú®Ö›ü ³ÖÖÂÖÖ −Öß™ü †“”ûß ŸÖ¸üÆü −ÖÆüà †ÖŸÖß… µÖ×¤ü ´Öã—Öê ú®Ö›ü
µÖêŸÖ −ÖÖÆüß. ´Ö»ÖÖ •Ö¸ü “ÖÖÓÖ»ÖÓ ú®Ö›ü µÖê‡Ô»Ö ³ÖÖÂÖÖ †“”ûß ŸÖ¸üÆü †ÖŸÖß Æîü ŸÖÖê ‡−Ö
ŸÖ¸ü µÖÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú¾ÖÖµÖ»Ö ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë úÖê ´Ö¸üÖšüß ÃÖßÖÖ−Öê ´Öë ´Ö¤ü¤ü
´Ö¤üŸÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. ÆüÖêÖß…
´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú : ¯Ö¸ü ÖÖêÖ»Öê •Öß, ´Öã—Öê »ÖÖŸÖÖ
´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú : ¯ÖÖ ´Ö»ÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖÓ ÖÖêÖ»Öê, Æîü ×ú '²ÖÖ»Ö ³ÖÖ¸üŸÖß' −Öê †´Ö¸üÖšüß ²Ö““ÖÖë
'²ÖÖ»Ö³ÖÖ¸üŸÖß−ÖÓ' †´Ö¸üÖšüß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¸üÖšüß úÖê ´Ö¸üÖšüß ×ÃÖÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ãú”û ¯ÖãÃŸÖëú
×¿Öú×¾ÖµÖÖú¸üßŸÖÖ ¯ÖãÃŸÖÓú ŸÖµÖÖ¸ü êú»Öê»Öß ŸÖîµÖÖ¸ü úß Æïü… ˆ−Öêú ²ÖÖ¸êü ´Öë ¯ÖŸÖÖ úß×•Ö‹
†ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ²Ö§ü»Ö “ÖÖîú¿Öß ú¸üÖ. †Ö×Ö †Öî¸ü µÖÆüÖÑ '›êüŒú−Ö úÖ»Öê•Ö' ´Öë ëú¦ü
‡£ÖÓ '›êüŒú−Ö úÖò»Öê•ÖÖŸÖ' ëú¦ü ÃÖ¸üúÖ¸ü“Öß ÃÖ¸üúÖ¸ü úß '¯ÖÛ¿“Ö´Ö ×¾Ö³ÖÖÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ
'¯ÖÛ¿“Ö´Ö ×¾Ö³ÖÖÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ëú¦ü' −ÖÖ¾ÖÖ“Öß ëú¦ü' −ÖÖ´Ö úß ‹ú ÃÖÓÃ£ÖÖ Æîü… ¾ÖÆüÖÑ ³Öß
‹ú ÃÖÓÃ£ÖÖ †ÖÆêü. ×ŸÖ£ÖÓÆüß “ÖÖîú¿Öß ú¸üÖ. ¯Öæ”ûŸÖÖ”û úß×•Ö‹… ‡ÃÖêú †»ÖÖ¾ÖÖ
×¿Ö¾ÖÖµÖ '´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖÖ '´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¸üÖ•µÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖ' ÃÖê
ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖÖ¿Öß' ÃÖÓ¯ÖÔú ÃÖÖ¬ÖÖ. †¸êü ÆüÖê, ³Öß ÃÖÓ¯ÖÔú úß×•Ö‹… †¸êü ÆüÖÑ, “ÖÖµÖ
“ÖÆüÖ ‘µÖÖ. »Öß×•Ö‹…
ÖÖêÖ»Öê : †Ö¯Ö−Öê ²ÖêúÖ¸ü Æüß úÂ™ü ×»ÖµÖÖ… ÆüÖÑ
ÖÖêÖ»Öê : ˆÖß“Ö“Ö ¡ÖÖÃÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖŸÖ. ÃÖ¸ü, ¯ÖÖ ÃÖ¸ü ¯Ö¸ü ´Öê¸üÖ ú®Ö›Íü ×¿ÖÖÖ?
´ÖÖ—ÖÓ ú®Ö›ü ×¿ÖÖÖ? ´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú : ¾ÖÆüß †Ö¯Ö ÃÖê úÆü−Öê •ÖÖ ¸üÆüÖ
´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú : †¸êü ŸÖê“Ö ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ †ÖŸÖÖ £ÖÖ… ´ÖîÃÖæ¸ü ´Öë ëú¦ü ÃÖ¸üúÖ¸ü êú '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ
ÃÖÖÓÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖê. ´ÆîüÃÖæ¸ü»ÖÖ ëú¦ü ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓÃ£ÖÖ−Ö' úÖ '¤ü×ÖÖ ×¾Ö³ÖÖÖßµÖ
ÃÖ¸üúÖ¸ü“µÖÖ '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓÃ£ÖÖ−Ö'“Öê ³ÖÖÂÖÖ ëú¦üü' Æîü… ¾ÖÆüÖÑ ¤ü×ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖ úß
'¤ü×ÖÖ ×¾Ö³ÖÖÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ëú¦ü' †ÖÆêü. ×ŸÖ£ÖÓ “ÖÖ¸üÖë ³ÖÖÂÖÖ‹Ñ •ÖîÃÖê ŸÖ×´Öôû, ŸÖê»ÖãÖæ, ú®Ö›Íü
“ÖÖ¸üÆüß ¤ü×ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ-ŸÖ×´Öôû, †Öî¸ü ´Ö»ÖµÖÖôû´Ö ×ÃÖÖÖ‡Ô •ÖÖŸÖß Æïü… µÖÆü
ŸÖê»ÖãÖæ, ú®Ö›ü, ´Ö»ÖµÖÖôû´Ö µÖÖ ×¿Öú¾Ö»µÖÖ ¤üÃÖ ´Ö×Æü−ÖÖë úÖ ¯ÖÖšü¶Îú´Ö Æîü… ¾ÖÆüÖÑ
•ÖÖŸÖÖŸÖ. ÆüÖ ¤üÆüÖ ´Ö×Æü−µÖÖÓ“ÖÖ úÖêÃÖÔ †ÖÆê.ü ÆüÖ‡ÔÃæú»ÖÖë êú ×¿ÖÖúÖë úÖê ×úÃÖß ‹ú
×ŸÖ£ÖÓ ÆüÖµÖÃæú»Ö-×¿ÖÖúÖÓ−ÖÖ ãúšü»µÖÖÆüß ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ¯ÖÏ×¿ÖÖÖ êú ×»Ö‹ ¯ÖÏ×ŸÖ ×−ÖµÖãŒŸÖ
‹úÖ ³ÖÖÂÖê“µÖÖ ¯ÖÏ×¿ÖÖÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÖšü¾ÖŸÖÖ
×úµÖÖ •ÖÖ ÃÖúŸÖÖ Æîü… µÖ×¤ü †Ö¯Öúß ‡“”ûÖ
µÖêŸÖÓ. ŸÖã´Ö“Öß ‡“”ûÖ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ÃÖÓÃ£ÖêŸÖ±ìú ÆüÖê ŸÖÖê ´Öï ÃÖÓÃ£ÖÖ úß †Öê¸ü ÃÖê †Ö¯ÖúÖê ¾ÖÆüÖÑ
ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ú®Ö›ü ×¿ÖúµÖÖÃÖÖšüß ú®Ö›ü ÃÖßÖ−Öê êú ×»Ö‹ ³Öê•Ö−Öê úß

¯ÖÖšü¾ÖµÖÖ“Öß ´Öß ×¿Ö±úÖ¸üÃÖ ú¸üß−Ö. ×ÃÖ±úÖ×¸ü¿Ö úºÑþÖÖ…
ÖÖêÖ»Öê : ¾ÖÖÆü ÃÖ¸ü! †Ö¯Ö−Öê ´Öê¸êü ¤üÖê−ÖÖëÆüß ¯ÖÏ¿−ÖÖë
ÖÖêÖ»Öê : ¾ÖÖ ÃÖ¸ü, ŸÖã´Æüß ´ÖÖ—Öê ¤üÖê−Æüß ¯ÖÏ¿−Ö úÖ ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö ú¸ü ×¤üµÖÖ… ´Öï ¸üÖ•µÖ-³ÖÖÂÖÖ
ÃÖÖê›ü¾Ö»ÖêŸÖ. ´Öß '´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖÖ ×−Ö¤êü¿ÖÖ»ÖµÖ, '²ÖÖ»Ö³ÖÖ¸üŸÖß' †Öî¸ü '›êüŒú−Ö
ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖ', '²ÖÖ»Ö³ÖÖ¸üŸÖß' ŸÖÃÖê“Ö úÖò»Öê•Ö' ´Öë ú®Ö›ü ³ÖÖ×ÂÖµÖÖë úÖê ´Ö¸üÖšüß
'›êüŒú−Ö úÖò»Öê•ÖÖ'ŸÖ ú®Ö› ü³ÖÖ×ÂÖúÖÓ−ÖÖ ×ÃÖÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ¯ÖãÃŸÖúÖë êú ²ÖÖ¸êü ´Öëê
´Ö¸üÖšüß ×¿Öú¾ÖµÖÖÃÖÓ²Ö¬Öß ¯ÖãÃŸÖúÖÓ“Öß ¯Öæ”æÑûÖÖ… ‡ÃÖêú ×ÃÖ¾ÖÖµÖ µÖ×¤ü †Ö¯Öúß éú¯ÖÖ
“ÖÖîú¿Öß ú¸üŸÖÖê. ×¿Ö¾ÖÖµÖ ŸÖã´Æüß éú¯ÖÖ ¸üÆüß ŸÖÖê ÃÖÖ»Ö³Ö¸ü ´Öë ´Öï ú®Ö›Íü †“”ûß ŸÖ¸üÆü
êú»ÖßŸÖ ŸÖ¸ü ¾ÖÂÖÔ³Ö¸üÖŸÖ ´Ö»ÖÖ ú®Ö›üÆüß ÃÖßÖ ÃÖæÑúÖÖ…
ˆ¢Ö´Ö ×¿ÖúŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö. ´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú : †•Öß ÖÖêÖ»Öê •Öß, ‡ÃÖ ´ÖêÓ ´Öê¸üß
´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú : †ÆüÖê ÖÖêÖ»Öê, µÖÖŸÖ ´ÖÖ—Öß éú¯ÖÖ îúÃÖß? †¯Ö−Öê Ãæú»Ö êú ×»Ö‹ µÖÆü
úÃÖ»Öß éú¯ÖÖ! †Ö¯Ö»µÖÖ ¿ÖÖôêûÃÖÖšüß ŸÖê †Ö¾Ö¿µÖú Æüß Æîü… †Öî¸ü †Ö¯Ö ³Öß ˆŸÃÖÖÆüß
†Ö¾Ö¿µÖú †ÖÆêü“Ö. †Ö×Ö ŸÖã´ÆüßÆüß Æïü… †Ö¯ÖúÖ ˆŸÃÖÖÆü ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü ²Ö−ÖÖ ¸üÆêü…
ˆŸÃÖÖÆüß †ÖÆüÖŸÖ. ŸÖã´Ö“ÖÖ ˆŸÃÖÖÆü †ÃÖÖ“Ö ´Öï ¤êüÖŸÖÖ ÆæÑü ×ú †Ö¯ÖúÖê †Öî¸ü ´Ö¤ü¤ü îúÃÖê
¸üÖÆüÖê. ´Öß ¯ÖÖÆüŸÖÖê †ÖÖÖß ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ úÖµÖ úºÑþÖÖ…
´Ö¤üŸÖ ú¸üŸÖÖÓ µÖêŸÖê ŸÖê.
ÖÖêÖ»Öê : ¬Ö−µÖ¾ÖÖ¤ü! “Ö»ÖŸÖÖ ÆæÑü… úÖÖ úÖ
ÖÖêÖ»Öê : ¬Ö−µÖ¾ÖÖ¤ü ÃÖ¸ü. µÖêŸÖÖê. ŸÖÖÃÖÖ“Öß ¾Öêôû ÃÖ´ÖµÖ ÆüÖê ÖµÖÖ Æîü…
—ÖÖ»Öß. ´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú : šüßú Æîü… †“”ûÖ ×±ú¸ü ×´Ö»ÖëÖê…
´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú : ²Ö¸Óü †ÖÆêü. ¯Öã−ÆüÖ ³Öê™æü ŸÖ¸ü…
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
´Öß †ÖŸÖ µÖê‰ú úÖ? ŒµÖÖ ´Öï †Ó¤ü¸ü †Ö ÃÖúŸÖÖ ÆæÑü?

ú¿Öß ¾ÖÖ™ü»Öß îúÃÖß »ÖÖß
¯ÖÖšü¾Öæ−Ö ¤êü ³Öê•Ö ¤üÖê
ŸÖã´Ö“µÖÖ‡ŸÖÓú ŸÖã´ÆüÖ¸êü ×•ÖŸÖ−ÖÖ
†›ü“ÖÖß ú×šü−ÖÖ‡µÖÖÑ, †›Íü“Ö−Öë
²ÖÖê»ÖÖê ²ÖÖê»Ö−ÖÖ
ÃÖ´Ö•ÖÖê ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ
ÃÖ´Ö•ÖµÖÖ¯Öã¸üŸÖÓ ÃÖ´Ö—Ö−Öê ŸÖú
×»Ö×ÆüÖê ×»ÖÖ−ÖÖ
¾ÖÖ“ÖÖÓ ¯ÖœÍü−ÖÖ
†Ö»Öß“Ö ¯ÖÖ×Æü•Öê †Ö−Öß Æüß “ÖÖ×Æü‹
ŸÖ¿Öß ¯ÖãÃŸÖêú ˆÃÖ ŸÖ¸üÆü úß ×úŸÖÖ²Öë
“ÖÖîú¿Öß ¯Öæ”ûŸÖÖ”û
¯ÖÖšü 24 297
ˆÖÖ“Ö ×²Ö−ÖÖ úÖ¸üÖ êú

ÃÖÖê›ü¾ÖÖê ÃÖã»Ö—ÖÖ−ÖÖ, ”ãû›ÍüÖ−ÖÖ
ˆ¢Ö´Ö †“”ûÖ
éú¯ÖÖ ´ÖêÆü¸ü²ÖÖ−Öß, éú¯ÖÖ
ˆŸÃÖÖÆüß ˆŸÃÖÖÆü ÃÖê ³Ö¸ü¯Öæ¸ü, ˆŸÃÖÖ×ÆüŸÖ
†³µÖÖÃÖ
I ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Öæ−Ö ÖÖ»Öß»Ö ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ˆ¢Ö¸êü ªÖ.

1) ´ÖãµÖÖ¬µÖÖ¯Öú ´Ö¸üÖšüß “ÖÖÓÖ»Öß úÖ ²ÖÖê»Öæ ¿ÖúŸÖ ÆüÖêŸÖê?
2) ÁÖß. ÖÖêÖ»Öë“Öß úÖµÖ †›ü“ÖÖ ÆüÖêŸÖß?
3) †´Ö¸üÖšüß ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú×¾ÖµÖÖÃÖÖšüß úÖêÖß ¯ÖãÃŸÖêú ŸÖµÖÖ¸ü êú»Öß †ÖÆêüŸÖ?
4) ›êüŒú−Ö úÖò»Öê•ÖÖŸÖ úÖêÖŸÖß ÃÖÓÃ£ÖÖ †ÖÆêü?
5) ´ÆîüÃÖæ¸ü»ÖÖ ëú¦ü ÃÖ¸üúÖ¸ü“Öß ³ÖÖÂÖêÃÖÓ²ÖÓ¬Öß úÖêÖŸÖß ÃÖÓÃ£ÖÖ †ÖÆêü?
6) ¤ü×ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ×¿Öú×¾ÖµÖÖ“ÖÖ úÖêÃÖÔ ×úŸÖß ´Ö×Æü−µÖÖÓ“ÖÖ †ÖÆêü?
II ¬Ö›üÖ ¾ÖÖ“Öæ−Ö ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»Öß ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.

1) ´Öß Öê»Öß ¤üÆüÖ ¾ÖÂÖì µÖÖ ú−ÖÖÔ™üú ......... “ÖÖ ........ †ÖÆêü.
2) ¯Öã−ÆüÖ ‹ú¤üÖ ........ ÃÖê¾Öê“Öß ........ ×´ÖôûÖ»Öß.
3) ´Ö»ÖÖ ú®Ö›ü µÖêŸÖÓ ŸÖê ......... ........ ¯Öã¸üŸÖÓ!
4) ²ÖÖ»Ö³ÖÖ¸üŸÖß−Öê ......... ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ....... ×¿Öú¾ÖµÖÖú¸üßŸÖÖ ¯ÖãÃŸÖÓú ŸÖµÖÖ¸ü êú»Öê»Öß
†ÖÆêüŸÖ.
III ‹ÖÖªÖ ×¾Ö¬ÖÖ−ÖÖ»ÖÖ †−Öêú ¯ÖÏúÖ¸ü“Öê ¯ÖÏ×ŸÖÃÖÖ¤ü ×´ÖôûŸÖÖŸÖ. ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú
×¾Ö¬ÖÖ−ÖÖ»ÖÖ †ÖÖÖß ŸÖß−Ö ŸÖß−Ö ¯ÖÏ×ŸÖÃÖÖ¤ü ×»ÖÆüÖ.
1. úÖµÖ ú¿Öß úÖµÖ ¾ÖÖ™ü»Öß ¿ÖÖôûÖ?
ÆÓü. šüßú †ÖÆêü.
ˆ¢Ö´Ö! ±úÖ¸ü“Ö “ÖÖÓÖ»Öß †ÖÆêü ¿ÖÖôûÖ!
‡£Ö»Öß ×¿ÖÃŸÖ ±úÖ¸ü “ÖÖÓÖ»Öß †ÖÆêü.
‡£Öæ−Ö ×ŸÖ£Öæ−Ö ÃÖÖóµÖÖ ¿ÖÖôûÖ ÃÖÖ¸üµÖÖ“Ö!
‡ŸÖúß ³Ö¸ü´ÖÃÖÖšü ±úß ‘ÖêŸÖÖŸÖ!
2. ‡£Öê ´Ö¸üÖšüß †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ³ÖÖÂÖÖ ´ÆüÖæ−Ö ×¿Öú¾ÖŸÖÖŸÖ.

úÖ? †ÃÖ»Öê»µÖÖ ³ÖÖÂÖÖ ú´Öß ÆüÖêŸµÖÖ?
‡ÓÖÏ•Öß×¿Ö¾ÖÖµÖ ¤ãüÃÖ¸üß ³ÖÖÂÖÖ Æü¾Öß ú¿ÖÖ»ÖÖ?
´Ö¸üÖšüß †Ö»µÖÖ−ÖÓ úÖµÖ ×´ÖôûÖÖ¸ü †ÖÆêü?
´Ö¸üÖšüß ŸÖ¸ü µÖÖµÖ»ÖÖ“Ö Æü¾ÖÓ.
3. Æüß ¿ÖÖôûÖ ´ÖÖêšüß †ÖÆêü.

úÃÖ»Öß †Ö»ÖßµÖ ´ÖÖêšüß?
−ÖãÃÖŸÖß ¿ÖÖôûÖ“Ö ´ÖÖêšüß. ×¿ÖÃŸÖ †×•Ö²ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß.
−ÖÃÖÖµÖ»ÖÖ úÖµÖ —ÖÖ»ÖÓ? ´Öã»ÖÖÓú›æü−Ö ³Ö¸ü´ÖÃÖÖšü ±úß ‘ÖêêŸÖÖŸÖ.
−ÖãÃÖŸÖß ´ÖÖêšüß“Ö −ÖÖÆüß. ”Ö−ÖÆüß †ÖÆêü.
IV ÓúÃÖÖŸÖß»Ö ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖÓ“Öß µÖÖêµÖ ºþ¯Öê ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.

1) ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ−Öß ........ ......... ÖÖêÂ™ü ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»Öß. (¯Ö›ü)
2) ŸµÖÖ−ÖÓ ‘Ö¸üÖŸÖ ¯ÖÖ‰ú»Ö ........ ‘Ö¸ü ˆ•Öôû»ÖÓ. (™üÖú)
3) ˆªÖ ......... ´ÖÖ—µÖÖ ¾ÖÊÖ ‘Öê‰ú−Ö µÖê. (µÖê)
4) ŸÖÖê ¸üÖê•Ö ÃÖúÖôûß ³Öæ¯ÖÖôûß ........ †ÃÖŸÖÖê. (ÖÖ)
5) ŸÖß ¸üÖ¡Öß ....... ....... ×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸üÖŸÖ úÖµÖ úÖµÖ —ÖÖ»ÖÓ ŸÖê ŸµÖÖ»ÖÖ ÃÖÖÓÖŸÖê (•Öê¾Ö)
6) ŸÖÖê ....... ....... ´Ö»ÖÖ ´ÆüÖÖ»ÖÖ "×úŸÖß ÃÖãÓ¤ü¸ü ×¤üÃÖŸÖêÃÖ ŸÖæ!" (ÆüÃÖ)
7) ŸÖÖê ...... ....... ‹ú¤ü´Ö £ÖÖÓ²Ö»ÖÖ. (²ÖÖê»Ö)
8) ‘Ö¸üÖŸÖæ−Ö ²ÖÖÆêü¸ü ....... •ÖÖ úÃÖÓ ÃÖ´Ö•ÖÖÖ¸ü? (¯Ö›ü)
9) ŸÖê ¯ÖãÃŸÖú ......... ´ÖÖ—ÖÓ †ÖµÖãÂµÖ“Ö ²Ö¤ü»Ö»ÖÓ. (¾ÖÖ“Ö)
10) ŸÖß ......... ....... ‹¾Öœüß ´ÖÖêšüß —ÖÖ»Öß. (²Ö‘Ö)
V ˆ¤üÖÆü¸üÖÖŸÖ ¤üÖÖ×¾Ö»µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÖê '•ÖÖ' µÖÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖ“Öß µÖÖêµÖ ºþ¯Öê ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ
¾ÖÖŒµÖ¡ÖµÖà“Öê ÃÖÖôêû ÃÖÓ“Ö ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.
ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ŸÖÖê •ÖÖŸÖÖê. ŸÖß •ÖÖŸÖê. ŸÖê •ÖÖŸÖê.
1) ŸÖÖê Öê»ÖÖ. .......... ..........
2) ŸÖÖê •ÖÖ‡Ô»Ö. .......... ..........
3) ŸÖÖê •ÖÖÖÖ¸ü †ÖÆêü. .......... ..........
4) ŸÖÖê •ÖÖÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖÖ. .......... ..........
5) ŸÖÖê •ÖÖÖÖ¸ü †ÃÖê»Ö. .......... ..........
6) ŸÖÖê •ÖÖŸÖÖêµÖ. .......... ..........
7) ŸÖÖê •ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. .......... ..........
8) ŸÖÖê •ÖÖŸÖ †ÃÖê»Ö. .......... ..........
9) ŸÖÖê Öê»ÖÖµÖ. .......... ..........
10) ŸÖÖê Öê»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. .......... ..........
11) ŸÖÖê Öê»ÖÖ †ÃÖê»Ö. .......... ..........
12) ŸÖÖê •ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖê. .......... ..........
13) ŸÖÖê •ÖÖŸÖ †ÃÖê. .......... ..........
14) ŸÖÖê •ÖÖ‡Ô. .......... ..........
15) ŸÖÖê •ÖÖµÖ“ÖÖ. .......... ..........
¯ÖÖšü 24 299
16) ŸÖÖê •ÖÖŸÖ •ÖÖ‡Ô»Ö. .......... ..........
VI †¬ÖÖê¸êü×ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖ‹ê¾Ö•Öß ÓúÃÖÖŸÖß»Ö ¿Ö²¤üÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü úºþ−Ö ŸµÖÖÃÖÖšüß, µÖÖêµÖ ŸÖê ²Ö¤ü»Ö
úºþ−Ö −Ö¾Öß ¾ÖÖŒµÖê ²Ö−Ö¾ÖÖ.
1) ‘Ö¸ü ×´Öôêû»Ö ŸÖê¾ÆüÖ ´Öß ŸÖã»ÖÖ ÃÖÖÓÖß−Ö. (úß)
2) ´ÖÖêšüÖ ¯ÖÖ‰úÃÖ †Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ´ÖÖ—Öß ”û¡Öß ´ÖÖê›ü»Öß. (ŸÖê¾ÆüÖ)
3) ‹¾ÖœüÖ ´ÖÖêšüÖ †¯Ö‘ÖÖŸÖ —ÖÖ»ÖÖ ¯ÖÖ ´Ö»ÖÖ úÖÆüß —ÖÖ»ÖÓ −ÖÖÆüß. (ŸÖ¸üß)
4) ¯ÖÖ‰úÃÖ ¯Ö›êü»Ö ´ÆüÖæ−Ö ´Öß ²ÖÖÆêü¸ü Öê»Öê −ÖÖÆüß. (úÖ¸üÖ)
5) ŸÖã—ÖÓ ‹êú»µÖÖ´Öãôêû ´ÖÖ—Öê ¯ÖîÃÖê ¾ÖÖ“Ö»Öê. (´ÆüÖæ−Ö)
6) ¯ÖÖ‰úÃÖ ¯Ö›ü»ÖÖ úß £ÖÓ›üß ¾ÖÖ•ÖŸÖê. (ŸÖ¸ü)
7) —ÖÖ›Óü ŸÖÖê›ü»Öß ŸÖ¸ü ¯ÖÖ‰úÃÖ ú´Öß ÆüÖêŸÖÖê. (´ÆüÖ•Öê)
8) šêüêú¤üÖ¸ü †Ö»µÖÖ¾Ö¸ü ²ÖÖµÖúÖ ØÃÖÆüßÖß ÆüÖêŸÖÖŸÖ. (†Ö×Ö)
9) šêüêú¤üÖ¸ü †Ö»Öê ŸÖ¸üß —ÖÖ›Óü ŸÖÖê›æü ¿Öú»Öê −ÖÖÆüßŸÖ. (¯ÖÖ)
10) ´Öß —ÖÖê¯Ö›üßŸÖ ×¿Ö¸ü»µÖÖ¾Ö¸ü £ÖŒú —ÖÖ»Öê. (ŸÖê¾ÆüÖ)
VII ÓúÃÖÖÓŸÖ»Öê ¿Ö²¤ü ¾ÖÖ¯Öºþ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.

(•ÖôûŸµÖÖ, ‘ÖÖŸÖ»Öê»Öê, ¾ÖÖÆÖÖ·µÖÖ, —Öã»ÖŸÖê, ŸÖôû»Öê»µÖÖ, ÃÖÖ“Ö»Öê»Öê, ×»ÖÆüßÖÖ¸üß, ¯Öê™üŸÖß,
¸üÖÓÖŸÖß, ±úÖ›üÖÖ¸üß)
1) †Ö´Æüß ŸÖóµÖÖŸÖ .......... ¯ÖÖÖß ¯ÖÖ×Æü»Öê.
2) ÃÖÖôêû úÖÖ¤ü .......... ´Öã»ÖÖß ¿ÖÖôêûŸÖ Öê»Öß †ÖÆêü.
3) †Ö‡Ô−Öß .......... ¯Öã·µÖÖ Öæ¯Ö ±ãúÖ»Öê»µÖÖ ÆüÖêŸµÖÖ.
4) ŸÖæ .......... »ÖÖú›üÖ•Ö¾Öôû ˆ³ÖÖ ¸üÖÆæü −ÖúÖêÃÖ.
5) ŸÖÖê .......... ×ÃÖÖÖ¸êü™ü ŸÖÖë›üÖŸÖ šêü¾Öæ−Ö ØÆü›üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ.
6) ×¤ü¾ÖÖôûßŸÖ −Ö¾Öß−Ö ú¯Ö›êü .......... »ÖÖêú †Ö´Ö“µÖÖ ‘Ö¸üß †Ö»Öê.
7) ¸üÃŸµÖÖ¾Öºþ−Ö .......... ¯ÖÖµÖÖŸÖ ´Öã»ÖÖÓ−Öß ÆüÖê›ü¶Ö ÃÖÖê›ü»µÖÖ.
8) †ÖÁÖ´ÖÖŸÖ ×•Öú›êü ×ŸÖú›êü .......... ´Öã»ÖÓ ÆüÖêŸÖß.
9) ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−Öß ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖÖŸÖ .......... ´Ö−ÖÖê¸êü ¯ÖÖ×Æü»Öê.
10) ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ˆ¢Ö´Ö ú×¾ÖŸÖÖ .......... ´Öã»ÖÖß ¾ÖÖÖÔŸÖ ¯Ö×Æü»Öß †Ö»Öß.
VIII ¯Öãœüß»Ö †¯ÖæÖÔ ¾ÖÖŒµÖê µÖÖêµÖ ŸÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö •ÖÖê›æü−Ö ¯ÖæÖÔ ú¸üÖ.
1) •ÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ ú®Ö›ü µÖêÖÖ¸ü −ÖÖÆüß ŸÖÖê¯ÖµÖÕŸÖ .......... .
2) ´Ö»ÖÖ ú®Ö›ü †Ö»ÖÓ úß .......... .
3) ×¾ÖªÖ£ÖÖÔ−ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúÖµÖ»ÖÖ ¡ÖÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖê úÖ¸üÖ .......... .
4) Æêü›ü´ÖÖÃŸÖ¸üÖÓ−Öß ´Ö¤üŸÖ êú»Öß ´ÆüÖæ−Ö .......... .
5) ´Ö»ÖÖ ŸÖã´Æüß ¯Ö¸ü¾ÖÖ−ÖÖß ×¤ü»ÖßŸÖ ŸÖ¸ü .......... .
6) ´Ö»ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×•ÖŸÖÓú “ÖÖÓÖ»ÖÓ µÖêŸÖÓ ×ŸÖŸÖÓú“Ö .......... .
7) •µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÖê ¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ú®Ö›ü µÖÖµÖ»ÖÖ Æü¾Öß ŸµÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÖê .......... .
8) •Öê¾ÆüÖ ´Ö»ÖÖ ú®Ö›ü µÖê‡Ô»Ö ŸÖê¾ÆüÖ .......... .

9) •ÖÃÖ•ÖÃÖÖ ´Öß ú®Ö›ü ²ÖÖê»Öæ »ÖÖÖ»ÖÖê ŸÖÃÖŸÖÃÖÖ .......... .
10) ´Öß ¿ÖÖôêûŸÖ †Ö»ÖÖê †Ö×Ö .......... .
IX ÖÖ»Öß»Ö ¿Ö²¤ü µÖÖêµÖ Îú´ÖÖ−Öê »ÖÖ¾Öæ−Ö ¾ÖÖŒµÖê ŸÖµÖÖ¸ü ú¸Öü.

1) ×¿ÖÖúÖÓú›êü, †Ö´ÆüÖ»ÖÖ, ú¸ü´Ö»ÖÓ, †Ö´Ö“µÖÖ, ¯ÖÖÆãüµÖÖÓ−ÖÖ, ÖÖê¾µÖÖŸÖ, ×¿Öú¾ÖÖÖ·µÖÖ,
‡×ŸÖÆüÖÃÖ, †Ö»Öê»µÖÖ, ¾ÖÖÖÔŸÖ, Öæ¯Ö.
2) ¯ÖãµÖÖŸÖ»µÖÖ, ×´Ö¡ÖÖÓ−Öß, ¯Ö×Æü»µÖÖ, ×±ú¸ü»µÖÖ, ²ÖÖÖÖ, ¯ÖãµÖÖ»ÖÖ, ¯Ö¸ü¾ÖÖ, ´ÖÖêšü¶Ö,
−ÖÖ™üú, úÖ»Ö, ÃÖãÆüÖÃÖ“µÖÖ, ¯ÖÖ×Æü»ÖÓ, †Ö»Öê»µÖÖ, ´ÖãÓ²Ö‡ÔÆæü−Ö, ¸üÖ¡Öß.
3) —ÖÖ»Öê»µÖÖ, Ö¯¯ÖÖ, Öã“µÖÖÕ¾Ö¸ü, ™üß.¾Æüß. ÃÖ´ÖÖê¸ü, †Ö¯ÖÖ¯Ö»µÖÖ, šêü¾Ö»Öê»µÖÖ, ‘Ö¸üß, ŸµÖÖ,
−ÖÓŸÖ¸ü, †Ö×Ö, ×¯Ö‰ú−Ö, ²ÖÖµÖúÖÓ−Öß, úÖ»Ö, ™üß.¾Æüß ¾Ö¸ü, −ÖÖ™üúÖ²Ö§ü»Ö, “ÖÆüÖ,
´ÖÖ¸ü»µÖÖ, Öæ¯Ö, ²ÖÃÖæ−Ö, Öê»µÖÖ.
4) ˆ•Öê›üÖŸÖ, ÖÖ¯ÖŸÖß¯Öãœêü, —ÖÖ´ÖÖŸµÖÖ, ´ÆüÖŸÖÖê, ²ÖÖ²ÖÖÓ−Öß, †Ö‡Ô−Öß, šêü¾ÖŸÖÖê, êú»Öê»Öê,
ÃÖ•Ö¾Ö»Öê»µÖÖ, ´ÖÖêÆü−Ö, ×¤ü¾µÖÖÓ“µÖÖ, ´ÖÖê¤üú, †Ö¸üŸÖß, †Ö×Ö.
5) ‡ŸµÖÖ¤üß, ›üÖê»ÖÖÖ¸üß, ´ÆîüÃÖæ¸üÆæü−Ö, ÖÖê»Ö ÖÖê»Ö, ÖÖê»ÖßŸÖ, ÖêôûµÖÖÓ´Ö¬Öê, ˆ›ü¶Ö,
†ÖÖ»Öê»ÖÖ, ´ÖÖÓ›ü»Öê»µÖÖ, ´ÖÖêÆü−Ö“µÖÖ, ²ÖÖÆã»Öß, ´ÖÖ¸üÖÖ¸Óü, ™üÖÓÖÖ, »ÖÖú›üÖ“µÖÖ,
´ÖÖú›ü, ×±ú¸üÖÖ¸üß, ÆüÖêŸÖß, ÖêôûÖß, ×¾Ö´ÖÖ−Ö.
X ¯Öãœêü ×¤ü»Öê»µÖÖ ×ÎúµÖÖ¯Ö¤üÖÓ¯ÖÖÃÖæ−Ö ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖô,û ³Ö×¾ÖÂµÖúÖôû, ³ÖæŸÖúÖôû¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖê Ã¾ÖŸÖ„

ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖ.
1) ¾ÖÆüÖ 2) •Öôû 3) ¬ÖÖ¾Ö 4) ˆÖ¾Ö 5) ×±ú¸ü

¯Ö¡Ö I ´ÖÖ−Ö−ÖßµÖ ×−Ö¤ìü¿Öú,
³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖ,
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¸üÖ•µÖ,
ÃÖ×“Ö¾ÖÖ»ÖµÖ, ´ÖãÓ²Ö‡Ô.
´ÖÆüÖê¤üµÖ,
´Öß ÖÖ»Öß ÃÖÆüß ú¸üÖÖ¸ü ×¾Ö−ÖÖµÖú éúÂÖ ãúôûúÖá ¯ÖãÖê µÖê£Öß»Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü´ÖÖ−µÖ
ú−ÖÖÔ™üú ÆüÖµÖÃæú»Ö´Ö¬µÖê ×«üŸÖßµÖ †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ³ÖÖÂÖÖ ´Ö¸üÖšüß µÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÖ“ÖÖ ×¿ÖÖú †ÖÆêü.
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¸üÖ•µÖÖŸÖß»Ö ú®Ö›ü †»µÖÃÖÓµÖÖúÖÓ−Öß “ÖÖ»Ö×¾Ö»Öê»Öß ú®Ö›ü ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖæ−Ö
×¿ÖÖÖ ¤êüÖÖ¸üß Æüß ¿ÖÖôûÖ †ÖÆêü. µÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ ¸üÖ•µÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü“µÖÖ ¬ÖÖê¸üÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ´Ö¸üÖšüß ÆüÖ
×¾ÖÂÖµÖ †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ×«üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ´ÆüÖæ−Ö ×¿Öú¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê. µÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ †Ö¯ÖÖÖú›æü−Ö
´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔ−ÖÖ“Öß −Ö´ÖÏ †¯ÖêÖÖ ²ÖÖôûÖŸÖ †ÖÆêü.
¯ÖÖšü 24 301
1) ú®Ö›ü ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖê“µÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ ´Ö¸üÖšüß Æüß ×«üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ´ÆüÖæ−Ö ×¿ÖúµÖÖÃÖ µÖÖêµÖ
†¿Öß Îú×´Öú ¯ÖãÃŸÖêú ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ÃÖ¸üúÖ¸ü−Öê ¾ÖÖ ŸµÖÖ“µÖÖ ×¿ÖÖÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖÖ−Öê
ŸÖµÖÖ¸ü êú»Öß †ÖÆêüŸÖ úÖ? †ÃÖŸÖß»Ö ŸÖ¸ü ŸÖß úÖêšêü ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ÆüÖêŸÖß»Ö?
2) ´Öß ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖ×ÂÖú †ÃÖæ−Ö ´Ö»ÖÖ ú®Ö›ü ¯ÖæÖÔ Ã¾Öºþ¯ÖÖŸÖ ×¿ÖúÖ¾ÖµÖÖ“Öê †ÖÆêü µÖÖ
ÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ †¿ÖÖ ¯ÖÏúÖ¸ü“µÖÖ ¯ÖÏ×¿ÖÖÖÖÃÖÓ²ÖÓ¬Öß †Ö¯ÖÖ ´Ö»ÖÖ ´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö ú¸üÖ»Ö úÖµÖ?
†Ö¯Ö»µÖÖú›æü−Ö Ÿ¾Ö×¸üŸÖ ˆ¢Ö¸üÖ“Öß †¯ÖêÖÖ ²ÖÖôûÖÖÖ¸üÖ,
†Ö¯Ö»ÖÖ −Ö´ÖÏ,
×¾Ö−ÖÖµÖú éúÂÖ ãúôûúÖáê
23 ´ÖÖ“ÖÔ 2005
ú−ÖÖÔ™üú ÆüÖµÖÃæú»Ö
¯ÖãÖê-2
¯Ö¡Ö II ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¸üÖ•µÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖ ÃÖ×“Ö¾ÖÖ»ÖµÖ ´ÖãÓ²Ö‡Ô
×¯ÖÏµÖ ´ÖÆüÖê¤üµÖ,
†Ö¯Ö»Öê ×¤ü−ÖÖÓú 23 ´ÖÖ“ÖÔ 2005 “Öê ¯Ö¡Ö ×´ÖôûÖ»Öê. †Ö¯Ö»µÖÖ †›ü“ÖÖàÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ
†Ö¯ÖÖ ÖÖ»Öß»Ö ×šüúÖÖß ÃÖÓ¯ÖÔú ÃÖÖ¬Öæ ¿ÖúŸÖÖ.
1) ú®Ö›ü´Ö¬Öæ−Ö ´Ö¸üÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ×¿Öú¾ÖµÖÖÃÖÖšüß '²ÖÖ»Ö³ÖÖ¸üŸÖß' ¯ÖãÖê ¾Ö '¯ÖÛ¿“Ö´Ö
×¾Ö³ÖÖÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ëú¦ü' ›êüŒú−Ö úÖò»Öê•Ö, ¯ÖãÖê µÖÖÓ“µÖÖ¿Öß ÃÖÓ¯ÖÔú ÃÖÖ¬ÖÖ¾ÖÖ. ŸÖê ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ
ŸÖ¯Ö¿Öß»Ö¾ÖÖ¸ü ´ÖÖ×ÆüŸÖß ¤êüŸÖß»Ö.
2) ú®Ö›êüŸÖ¸ü ³ÖÖ×ÂÖúÖÓ−ÖÖ ú®Ö›ü ×¿Öú¾ÖµÖÖ“Öê 10 ´Ö×Æü−µÖÖÓ“Öê ¯ÖÏ×¿ÖÖÖ ëú¦ü
ÃÖ¸üúÖ¸ü“µÖÖ ´ÆîüÃÖæ¸üÛÃ£ÖŸÖ '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓÃ£ÖÖ−Ö'“µÖÖ '¤ü×ÖÖ ×¾Ö³ÖÖÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ëú¦üÖ'ŸÖ±ìú
×¤ü»Öê •ÖÖŸÖê. µÖÖ ¯ÖÏ×¿ÖÖÖÖÃÖÖšüß †−Öã¤üÖ×−ÖŸÖ ¿ÖÖôêûŸÖ úÖ´Ö ú¸üÖÖ·µÖÖ ×¿ÖÖúÖÓ−ÖÖ ¯ÖæÖÔ¯ÖÖÖ¸üß
¯ÖÖšü×¾ÖµÖÖ“Öß ŸÖ¸üŸÖæ¤ü †ÃÖæ−Ö ¯ÖÏ×¿ÖÖÖúÖôûÖŸÖ ëú¦ü ÃÖ¸üúÖ¸üŸÖ±ìú ×¿ÖÂµÖ¾Öé¢ÖßÆüß ×´ÖôûŸÖê.
µÖÖ“µÖÖ ŸÖ¯Ö¿Öß»ÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓÃ£ÖÖ−Ö, ´ÖÖ−ÖÃÖÖÓÖÖê¡Öß - ´ÆîüÃÖæ¸ü 570 006' “µÖÖ
ÃÖÓ“ÖÖ»ÖúÖÓ¿Öß †Ö¯ÖÖ ÃÖÓ¯ÖÔú ÃÖÖ¬Öæ ¿ÖúŸÖÖ.
úôûÖ¾Öê.
†Ö¯Ö»ÖÖ,
ÃÖ×“Ö¾ÖÖ»ÖµÖ, ×−Ö¤êü¿Öú ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖ,

´ÖãÓ²Ö‡Ô. ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¸üÖ•µÖ µÖÖÓ“µÖÖú¸üŸÖÖ
¿Ö²¤üÖ£ÖÔ
×¿Öú¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê ×ÃÖÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü

×¿ÖúµÖÖÃÖ µÖÖêµÖ ¯ÖœÍü−Öê»ÖÖµÖú
Ÿ¾Ö×¸üŸÖ •Ö»¤üß ÃÖê
†›ü“ÖÖß ÃÖ´ÖÃµÖÖ
ÖÖ»Öß»Ö ×šüúÖÖß −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü
ÃÖÓ¯ÖÔú ÃÖÖ¬ÖÖê ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö Ã£ÖÖ×¯ÖŸÖ ú¸ü−ÖÖ
ŸÖ±ìú úß †Öê¸ü ÃÖê
×¿ÖÂµÖ¾Öé¢Öß ”ûÖ¡Ö¾Öé×¢Ö
I ÖÖ»Öß»Ö ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ¯Ö¡Ö I “µÖÖ †Ö¬ÖÖ¸êü ˆ¢Ö¸êü ªÖ.

1) Æêü ¯Ö¡Ö úÖêÖÖ»ÖÖ ×»ÖÆüß»Öê †ÖÆêü?
2) µÖÖ ¯Ö¡ÖÖŸÖ úÖêÖŸµÖÖ ¿ÖÖôêû“ÖÖ ˆ»»ÖêÖ êú»Öê»ÖÖ †ÖÆêü?
3) ¸üÖ•µÖÃÖ¸üúÖ¸ü“Öê ¬ÖÖê¸üÖ úÖµÖ †ÖÆêü?
4) »ÖêÖúÖ−Öê úÖêÖŸµÖÖ ÖÖêÂ™üß“Öß ´ÖÖÖÖß êú»Öß †ÖÆêü?
5) »ÖêÖúÖ“Öß ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ úÖêÖŸÖß †ÖÆêü?
II ÖÖ»Öß»Ö ¯ÖÏ¿−ÖÖÓ“Öß ¯Ö¡Ö II “µÖÖ †Ö¬ÖÖ¸êü ˆ¢Ö¸ê ªÖ.

1) Æêü ¯Ö¡Ö úÖêÖÖú›æü−Ö ¯ÖÖšü×¾ÖµÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü?
2) µÖÖ ¯Ö¡ÖÖŸÖ ú®Ö›ü´Ö¬Öæ−Ö ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú×¾ÖµÖÖÃÖÖšüß ãúšêü ÃÖÓ¯ÖÔú ú¸üÖµÖ»ÖÖ ÃÖÖÓ×ÖŸÖ»Öê
†ÖÆêü?
3) ú®Ö›êüŸÖ¸ü ³ÖÖ×ÂÖúÖÓ−ÖÖ ú®Ö›ü ×¿Öú×¾ÖµÖÖ“ÖÖ úÖêÃÖÔ ãúšêü “ÖÖ»Ö×¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê?
4) µÖÖ úÖêÃÖÔÃÖÖšüß úÖêÖÖ»ÖÖ ¯ÖÖšü¾Ö»Öê •ÖÖŸÖê ¾Ö ŸµÖÓÖ−ÖÖ úÖµÖ ÃÖ¾Ö»ÖŸÖß †ÃÖŸÖÖŸÖ?
5) ú®Ö›êüŸÖ¸ü ³ÖÖ×ÂÖúÖÓ−ÖÖ ú®Ö›ü ×¿Öú×¾ÖµÖÖ“µÖÖ úÖêÃÖÔ´Ö¬µÖê ¯ÖÏ¾Öê¿Ö ‘ÖêµÖÖÃÖÖšüß
ãúÖÖ¿Öß ÃÖÓ¯ÖÔú ÃÖÖ¬Ö»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê?
III ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ¾ÖÖŒµÖÖ“µÖÖ “ÖÖ¸ü •ÖÖê›ü¶Ö −Öß™ü ¯ÖÆüÖ. µÖÖŸÖ †−ÖãÎú´Öê µÖêÖê, ¾ÖÖ™üÖê, “ÖÖ»ÖÖê
†Ö×Ö »ÖÖÖÖê µÖÖÓ“Öê ¤üÖê−Ö ¤üÖê−Ö †£ÖÔ †ÖÆêüŸÖ.
†ÖÖÖß “ÖÖ¸ü •ÖÖê›ü¶Ö ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖ.
1. 1) ´ÖÖÓ•Ö¸ü ‘Ö¸üÖŸÖ µÖêŸÖÓ. 2) ´Ö»ÖÖ ´Ö¸üÖšüß µÖêŸÖÓ.
2. 1) ¸êüÖÖ “Ö™üÖß ¾ÖÖ™üŸÖê. 2) úÖµÖ ú¿Öß úÖµÖ ¾ÖÖ™üŸÖê ¿ÖÖôûÖ?
3. 1) ÃÖã×−ÖŸÖÖ“ÖÖ ²ÖÖôû †ÖŸÖÖ “ÖÖ»ÖŸÖÖê. 2) ´Ö»ÖÖ “ÖÆüÖ “ÖÖ»ÖŸÖÖê.
4. 1) ¸ü´ÖÖ“µÖÖ ¯ÖÖµÖÖ»ÖÖ šêü“Ö »ÖÖÖŸÖê. 2) ´Ö»ÖÖ ÃÖúÖôûß úÖò±úß »ÖÖÖŸÖê.
IV ÖÖ»Öß»Ö ¾ÖÖŒµÖê −Öß™ü ¾ÖÖ“ÖÖ. †¬ÖÖê¸êü×ÖŸÖ ¿Ö²¤üÖ‹ê¾Ö•Öß ÓúÃÖÖŸÖß»Ö µÖÖêµÖ ŸÖÖê ¿Ö²¤ü ‘ÖÖ»Öæ−Ö
¾ÖÖŒµÖê ¯Öã−ÆüÖ ×»ÖÆüÖ.
(¯Ö¸üŸÖ, Ö¸Óü, −Öß™ü, ‡ŸÖ¸ü, ÃÖŒŸÖß“Öß, Öæ¯Ö, ÃÖÖôûß, †¾Ö‘Ö›ü, êú¾ÆüÖ, Öê¸üß•Ö)
¯ÖÖšü 24 303
1) ÃÖÖ¸üß ´Öã»ÖÓ ¾ÖÖÖÔŸÖ ú®Ö›ü ²ÖÖê»ÖŸÖÖŸÖ.

2) ´Ö¸üÖšüß ×¿ÖúŸÖÖ−ÖÖ ±úÖ¸ü †›ü“ÖÖß µÖêŸÖÖŸÖ.
3) ´Ö¸üÖšüß Æüß †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ³ÖÖÂÖÖ ´ÆüÖæ−Ö ×¿Öú¾Ö»Öß •ÖÖŸÖê.
4) ´Ö»ÖÖ ú®Ö›ü ¬Ö›ü ²ÖÖê»ÖŸÖÖÆüß µÖêŸÖ −ÖÖÆüß.
5) ú®Ö›ü ´Öã»ÖÖÓ−ÖÖ ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú¾ÖÖê úšüßÖ −ÖÖÆüß.
6) ŸÖã´Æüß ´ÆüÖŸÖÖ ŸÖê ²Ö¸üÖê²Ö¸üü †ÖÆêü.
7) µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ‡ŸÖ¸üÆüß ˆ¯ÖÖµÖ †ÖÆêüŸÖ.
8) ¯Öã−ÆüÖ ‹ú¤üÖ µÖÖ¾ÖÓ »ÖÖÖê»Ö ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ!
9) ú¬Öß µÖêÖÖ¸ü †ÖÆüÖŸÖ?
10) ²ÖÖúß ÃÖÖ¸êü ×¾ÖÂÖµÖ ú®Ö›ü´Ö¬Öæ−Ö ×¿Öú¾ÖŸÖÖŸÖ.
V 1) 'Îú´Ö' ¿Ö²¤üÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö "Îú×´Öú" ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖŸÖÖê. µÖÖ“Ö¯ÖÏúÖ¸êü ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ

¿Ö²¤üÖÓ¯ÖÖÃÖæ−Ö −Ö¾Öê ¿Ö²¤ü ²Ö−Ö¾ÖÖ.
³ÖÖÂÖÖ, ‡“”ûÖ, ÃÖÓÃéúŸÖß, ¯ÖÏÖÓŸÖ, ×¾Ö“ÖÖ¸ü, ÃÖ´ÖÖ•Ö, ¬Ö´ÖÔ, ÃÖ¯ŸÖÖÆü, ´ÖÖ−ÖÃÖ
2) '³ÖÖ¸üŸÖ' ¿Ö²¤üÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö '³ÖÖ¸üŸÖßµÖ' ¿Ö²¤ü ²Ö−ÖŸÖÖê, µÖÖ“Ö¯ÖÏúÖ¸êü ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ
¿Ö²¤üÖÓ¯ÖÖÃÖæ−Ö −Ö¾Öê ¿Ö²¤ü ²Ö−Ö¾ÖÖ.
×¾Ö³ÖÖÖ, •ÖÖŸÖ, ¯ÖÏÖÓŸÖ
VI ØÆü¤üß ¾Ö ´Ö¸üÖšüß´Ö¬µÖê ÃÖÖ¸üÖê †ÃÖ»Öê»Öê ¾Ö µÖÖ ¬Ö›ü¶ÖŸÖ †Ö»Öê»Öê ÃÖÖôêû ¿Ö²¤ü ¿ÖÖê¬Öæ−Ö ×»ÖÆüÖ…
VII ØÆü¤üßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ †Ö×Ö ÃÖ´Ö¯ÖÔú ¿ÖßÂÖÔú ªÖ.

"×¿ÖÖú Æêü ÃÖÓÃéúŸÖß“Öê ÃÖÓ¸üÖú ¾Ö ÃÖÓ¾Ö¬ÖÔú †ÃÖŸÖÖŸÖ" †ÃÖê •ÖÖÖ×ŸÖú ×úŸÖá“Öê
ŸÖ¢¾Ö–Ö ¾Ö †Ö¤ü¿ÖÔ ×¿ÖÖú ›üÖò.ÃÖ¾ÖÔ¯Ö»»Öß ¸üÖ¬ÖÖéúÂÖ−Ö µÖÖÓ−Öß ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. '×¿ÖÖú' µÖÖ
¿Ö²¤üÖ“ÖÖ †£ÖÔ úÖµÖ? ×¿Ö ´ÆüÖ•Öê ×¿Ö¾Ö, ¿Öã³Ö, ¯Ö×¾Ö¡Ö, Ö ´ÆüÖ•Öê Ö´ÖŸÖÖ, †Ö×Ö ú ´ÆüÖ•Öê
úŸÖÔ¾µÖ, ú´ÖÔ, ú»µÖÖÖ. ´ÆüÖ•Öê“Ö ‡ŸÖ¸üÖÓ“Öê, ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ“Öê ú»µÖÖÖ ú¸üµÖÖ“Öß Ö´ÖŸÖÖ
†ÃÖÖÖ¸Öü ×¿Ö¾Ö ´ÆüÖ•Öê ×¿ÖÖú. ´ÆüÖ•Öê“Ö ‡ŸÖ¸üÖÓ“Öê ú»µÖÖÖ ú¸üµÖÖ“Öß Ö´ÖŸÖÖ †ÃÖÖÖ¸üÖ
†Ö×Ö ŸÖê“Ö •µÖÖ“Öê úŸÖÔ¾µÖ †ÖÆêü, ú´ÖÔ †ÖÆêü ŸÖÖê ×¿ÖÖú. ×¿ÖÖú úÃÖÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ? ¾ÖÎŸÖß
†ÃÖÖ¾ÖÖ, ¾µÖÖÃÖÓÖß, ²ÖÆãüÁÖãŸÖ, †³µÖÖÃÖæ, úÂ™üÖôæû †ÃÖÖ¾ÖÖ. −Öß×ŸÖ´Öæ»µÖÖÓ“Öê ¯ÖÖ»Ö−Ö ú¸üÖÖ¸üÖ,
ÃÖê¾ÖÖ³ÖÖ¾Öß †ÃÖÖ¾ÖÖ. ×¿ÖÖúÖÓ²Ö§ü»Ö †Ö¤ü¸ü ¾µÖŒŸÖ ú¸üµÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÖ“Ö ÃÖ¯™êü²Ö¸ü
(›üÖò.¸üÖ¬ÖÖéúÂÖ−Ö µÖÖÓ“ÖÖ •Ö−´Ö×¤ü¾ÖÃÖ) ÆüÖ ×¤ü¾ÖÃÖ '×¿ÖÖú×¤ü−Ö' ´ÆüÖæ−Ö ÃÖÖ•Ö¸üÖ ú¸üŸÖÖŸÖ
†Ö×Ö ÖãºÓþ²Ö§ü»Ö †Ö¤ü¸ü ¾µÖŒŸÖ ú¸üµÖÖÃÖÖšüß †ÖÂÖÖœü ¿Öã¨ü ¯ÖÖîÙÖ´ÖÖ 'Öãºþ¯ÖÖîÙÖ´ÖÖ' ´ÆüÖæ−Ö
ÃÖÖ•Ö¸üß êú»Öß •ÖÖŸÖê.
†Ö¯Ö»µÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓÃéúŸÖßŸÖ Öãºþ“Öê ´ÖÆü¢¾Ö ×¾Ö¿Ö¤ü êú»Öê †ÖÆêü. Öãºþ»ÖÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê
Ã£ÖÖ−Ö ×¤ü»Öê Öê»Öê †ÖÆêü. †Ö‡Ô ÆüÖ ¯ÖÏŸµÖêúÖ“ÖÖ ¯Ö×Æü»ÖÖ Öãºþ †ÃÖŸÖÖê. ¾Ö›üß»Ö ¤ãüÃÖ¸êü Öãºþ †Ö×Ö
†Ö‡Ô¾Ö×›ü»ÖÖÓ−ÖÓŸÖ¸ü ×¿ÖÖú ÆüÖ ¯ÖÏŸµÖêúÖ“ÖÖ Öãºþ †ÃÖŸÖÖê. ¯ÖÏÖ“Öß−Ö úÖôûÖŸÖ ¬ÖÖî´µÖŠúÂÖß-†ÖºþÖß,
¦üÖêÖÖ“ÖÖµÖÔ-‹ú»Ö¾µÖ ÁÖßéúÂÖ-†•ÖãÔ−Ö, ÃÖ´Ö£ÖÔ ¸üÖ´Ö¤üÖÃÖÃ¾ÖÖ´Öß-×¿Ö¾ÖÖ•Öß ´ÖÆüÖ¸üÖ•Ö †ÃÖê †−Öêú
†Ö¤ü¿ÖÔ Öãºþ×¿ÖÂµÖ ÆüÖê‰ú−Ö Öê»Öê. µÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕ−Öß †Ö¤ü¿ÖÔ Öãºþ †Ö×Ö †Ö¤ü¿ÖÔ ×¿ÖÂµÖ úÃÖÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ
Æêü ¤üÖÖ¾Öæ−Ö ×¤ü»Öê †ÖÆêü. µÖÖÓŸÖß»Ö ¯ÖÏŸµÖêú •ÖÖ Öæ¯Ö úÂ™ü ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ, ÖãºÓþ“Öß ÃÖê¾ÖÖ ú¸üŸÖ
ÆüÖêŸÖÖ †Ö×Ö †ÃÖê ú¸üŸÖÖ ú¸üŸÖÖ ×¿ÖúŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. µÖÖŸÖæ−Ö“Ö Öãºþ×¿ÖÂµÖ ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ ×−Ö´ÖÖÔÖ —ÖÖ»Öß.
µÖÖÓŸÖß»Ö ¯ÖÏŸµÖêú Öãºþ−Öê †Ö¯Ö»µÖÖ ×¿ÖÂµÖÖ»ÖÖ ×¿Öú¾Öæ−Ö †¿ÖÖ µÖÖêµÖŸÖê“Öê ²Ö−Ö×¾Ö»Öê úß, ŸµÖÖ−Öê
†Ö¤ü¿ÖÔ ×−Ö´ÖÖÔÖ êú»ÖÖ. ¯Öæ¾Öá“µÖÖ úÖôûÖŸÖ ×¿ÖúµÖÖÃÖÖšüß ×¿ÖÂµÖ Öãºþú›êü“Ö ¸üÖÆüÖµÖ“ÖÖ. µÖÖ
†Ö¤ü¿ÖÖÔ¯ÖµÖÕŸÖ µÖêµÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÏŸµÖêúÖ−Öê ×úŸÖß úÂ™ü ‘ÖêŸÖ»Öê †ÃÖŸÖß»Ö, ×¿ÖúŸÖÖ−ÖÖ úÖµÖúÖµÖ
ÃÖÖêÃÖ»Öê †ÃÖê»Ö ŸµÖÖ“Öê ŸµÖÖ»ÖÖ“Ö šüÖ‰úú! úÖ¸üÖ úÂ™ü êú»µÖÖ×¿Ö¾ÖÖµÖ ×¾ÖªÖ ×´ÖôûŸÖ −ÖÖÆüß.
×¿ÖÖúÖ−Öê ×¾ÖªÖ£ÖÖÔ»ÖÖ †ÃÖê –ÖÖ−Ö ªÖµÖ»ÖÖ Æü¾Öê úß •µÖÖ´Öãôêû ŸÖÖê †–ÖÖ−Ö, †Ó¬ÖúÖ¸ü
†Ö×Ö ²ÖÓ¬Ö−Ö µÖÖŸÖæ−Ö ´ÖãŒŸÖ ÆüÖê‡Ô»Ö. †Ö¤ü¿ÖÔ ×¿ÖÖú “ÖÖ×¸ü¡µÖ, −Öß×ŸÖ´Ö¢ÖÖ, Ã¾ÖÖ¾Ö»ÖÓ²Ö−Ö, ¬ÖîµÖÔ,
‡.´Öæ»µÖê ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ¾Ö¸ü ×²ÖÓ²Ö×¾ÖŸÖÖê. ŸµÖÖ»ÖÖ Ã¾ÖŸÖ„“µÖÖ ¯ÖÖµÖÖ¾Ö¸ü ˆ³Öê ¸üÖÆüµÖÖÃÖÖšüß ÃÖ´Ö£ÖÔ
²Ö−Ö×¾ÖŸÖÖê. ŸµÖÖ»ÖÖ ‘Ö›ü×¾ÖŸÖÖê, †ÖúÖ¸ü ¤êüŸÖÖê. ŸµÖÖ“µÖÖŸÖß»Ö ÃÖã¯ŸÖ ú»ÖÖÖãÖÖÓ“µÖÖ ×¾ÖúÖÃÖÖ»ÖÖ
¾ÖÖ¾Ö ¤êüŸÖÖê. ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ»ÖÖ êú¾Öôû ¯Ö¸üßÖÖ£Öá −Ö ²Ö−Ö×¾ÖŸÖÖ Ö·µÖÖ †£ÖÖÔ−Öê ×¾ÖªÖ£Öá ²Ö−Ö×¾ÖŸÖÖê, –
ÖÖ−ÖÖ£Öá ²Ö−Ö×¾ÖŸÖÖê. êú¾Öôû †³µÖÖÃÖÎú´ÖÖŸÖß»Ö ×¾ÖÂÖµÖ ×¿Öú¾Öæ−Ö −Ö £ÖÖÓ²ÖŸÖÖ ŸÖÖê ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ»ÖÖ
•Öß¾Ö−ÖÖ¾Ö¿µÖú †ÃÖê ÃÖ¾ÖÔ –ÖÖ−Ö ¤êüŸÖ †ÃÖŸÖÖê. ×¾ÖªÖ£µÖÖÔú›æü−Ö †³µÖÖÃÖ ú¸ü¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖÖê. ×¿ÖÖÖ
Æüß ¤üãŸÖ±úá †Ö×Ö ×•Ö¾ÖÓŸÖ ¯ÖÏ×ÎúµÖÖ †ÖÆêü. ´ÆüÖæ−Ö“Ö †Ö¤ü¿ÖÔ ×¿ÖÖú ×¿Öú×¾ÖŸÖÖ−ÖÖ ×¿ÖÖÖ
¯ÖÏ×ÎúµÖêŸÖ ×¾ÖªÖ£µÖÖÕ−ÖÖÆüß ÃÖÖ´ÖÖ¾Öæ−Ö ‘ÖêŸÖÖê. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¯ÖÏ¿−Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üŸÖÖê. ˆ¢Ö¸êü ¤êüµÖÖÃÖ ¯ÖÏ¾Öé¢Ö
ú¸üŸÖÖê. ŸµÖÖÓ−ÖÖ ¾ÖÖ“Ö−Ö, »ÖêÖ−Ö, ´Ö−Ö−Ö, Ø“ÖŸÖ−Ö ú¸üÖµÖ»ÖÖ ³ÖÖÖ ¯ÖÖ›üŸÖÖê. ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ“µÖÖ
†›ü“ÖÖß, ¿ÖÓúÖ †Ö×Ö ¯ÖÏ¿−Ö µÖÖÓ“Öê ×−Ö¸üÃÖ−Ö ú¸üŸÖÖê. ×¾ÖªÖ£µÖÖÔŸÖ úÖêÖŸÖßÆüß ú´ÖŸÖ¸üŸÖÖ,
¤üÖêÂÖ, ¤ãüÖãÔÖ ¸üÖÆüÖÖ¸ü −ÖÖÆüß µÖÖ“Öß úÖôû•Öß ‘ÖêŸÖÖê. ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ»ÖÖ ¯Ö¸üúÖ ´ÖÖ−ÖŸÖ −ÖÖÆüß. ˆ»Ö™ü
ŸµÖÖ“µÖÖ¾Ö¸ü ¯Öã¡Ö¾ÖŸÖ ¯ÖÏê´Ö ú¸üŸÖÖê. ŸµÖÖ“Öê –ÖÖ−Ö“ÖÖæ ˆ‘Ö›æü−Ö ŸµÖÖ»ÖÖ •ÖÖÖú›êü ²Ö‘ÖÖµÖ“Öß †Ö×Ö
•ÖÖÖµÖ“Öß ¥üÂ™üß ¤êüŸÖÖê. ŸµÖÖ“µÖÖ¾Ö¸ü ÃÖÆüúÖµÖÔ, ÃÖê¾ÖÖ³ÖÖ¾Ö, ²ÖÓ¬Öã³ÖÖ¾Ö, ÃÖ×ÆüÂÖãŸÖÖ Æüß ´Öæ»µÖê
Ø²Ö²Ö×¾ÖŸÖÖê. †Ö¤ü¿ÖÔ ×¿ÖÖú ¯ÖÏŸµÖêúÖú›æü−Ö úÖÆüß−ÖÖ úÖÆüß ÖãÖ ‘ÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖê, ×¿ÖúŸÖ †ÃÖŸÖÖê.
´ÖÖ ÃÖ´ÖÖê¸ü“Öß ¾µÖŒŸÖß »ÖÆüÖ−Ö †ÃÖÖê †£Ö¾ÖÖ ´ÖÖêšüß. úÖ¸üÖ †Ö¤ü¿ÖÔ ×¿ÖÖú ÆüÖ †Ö¤ü¿ÖÔ
×¾ÖªÖ£Öá †ÃÖŸÖÖê. ŸÖÖê ×¾ÖªÖ£µÖÖÔ“µÖÖ ¾µÖÛŒŸÖ´Ö¢¾ÖÖ“ÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕÖßÖ ×¾ÖúÖÃÖ ú¸üŸÖÖê. ´ÆüÖæ−Ö“Ö
³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓÃéúŸÖßŸÖ ×¿ÖÖúÖ»ÖÖ (Öãºþ»ÖÖ) ²ÖÎÉÖ, ×¾ÖÂÖæ, ´ÖÆêü¿ÖÖ“Öß ˆ¯Ö´ÖÖ ×¤ü»Öß †ÖÆêü.
Öãºþ»ÖÖ '¯Ö¸ü²ÖÎÉ' ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. ´ÆüÖæ−Ö“Ö Öãºþ ¾ÖÓ¤ü−ÖßµÖ †ÖÆêü. ´Æü™ü»ÖÓ“Ö †ÖÆêü −ÖÖ úß,
"×¿ÖÖú ÆüÖ ×¾ÖªÖ£Öá ¯Ö¸üÖµÖÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ, ×¾ÖªÖ£Öá –ÖÖ−Ö¯Ö¸üÖµÖÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ †Ö×Ö –ÖÖ−Ö
ÃÖê¾ÖÖ¯Ö¸üÖµÖÖ †ÃÖÖ¾Öê."
IX ´Ö¸üÖšüßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü ú¸üÖ.

³ÖÖ¸üŸÖ úß ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ØÆü¤üß Æîü… ¯ÖÏŸµÖêú ¸üÖ•µÖ úß †¯Ö−Öß ¸üÖ•µÖ³ÖÖÂÖÖ ³Öß Æîü •ÖÖê ˆÃÖ
¸üÖ•µÖ ´Öë ¯ÖÏ£Ö´Ö ³ÖÖÂÖÖ êú ºþ¯Ö ´Öë ¯ÖœÍüÖ‡Ô •ÖÖŸÖß Æîü †Öî¸ü ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ−Ö úÖ úÖµÖÔ ³Öß ˆÃÖß ´Öë
“Ö»ÖÖµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… “ÖæÑ×ú ÃÖ³Öß ¤êü¿Ö¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë úÖê ×úÃÖß ³Öß ¸üÖ“µÖ ´Öë ¸üÆü−Öê-ú´ÖÖ−Öê úÖ
†×¬ÖúÖ¸ü Æîü, ‡ÃÖ×»Ö‹ ³ÖÖ¸üŸÖ êú ×úÃÖß ³Öß Öê¡Ö úÖ ×−Ö¾ÖÖÃÖß †−µÖ Öê¡Ö ´Öë ¸üÖê•ÖÌß¸üÖê™üß êú
×»Ö‹ •ÖÖŸÖÖ Æüß Æîü… †¯Ö−Öê ´Öæ»Ö Öê¡Ö ÃÖê ¤æüÃÖ¸êü Öê¡Ö ´Öë •ÖÖ−ÖêÃÖê ¾ÖÆüÖÑúß ³ÖÖÂÖÖ −Ö ÃÖ´Ö—Ö−Öê êú
úÖ¸üÖ ˆÃÖê ú×šü−ÖÖ‡ÔµÖÖë úÖ ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›ü ÃÖúŸÖÖ Æîü… µÖ×¤ü ³ÖÖ¾Öß ×−Ö¾ÖÖÃÖ-Öê¡Ö úß
³ÖÖÂÖÖ úÖ ³Öß –ÖÖ−Ö ÆüÖê ŸÖÖê úÖ±úß †ÖÃÖÖ−Öß ÆüÖê ÃÖúŸÖß Æîü… ‡ÃÖ×»Ö‹ ÃÖ³Öß ³ÖÖ¸üŸÖ¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë êú
×»Ö‹ †¯Ö−Öß ¯ÖÏ£Ö´Ö ³ÖÖÂÖÖ êú †×ŸÖ×¸üŒŸÖ ¤êü¿Ö úß ×úÃÖß †−µÖ ³ÖÖÂÖÖ úÖ –ÖÖ−Ö µÖ×¤ü †×−Ö¾ÖÖµÖÔ
¯ÖÖšü 24 305
−ÖÆüà ŸÖÖê †Ö¾Ö¿µÖú ²Ö−Ö Æüß •ÖÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ØÆü¤üß Öê¡Ö êú ×−Ö¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë úÖê ØÆü¤üß ŸÖÖê ÃÖÆü•Ö ´Öë
Æüß ¯ÖÏ£Ö´Ö ³ÖÖÂÖÖ êú ºþ¯Ö´Öë ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖß Æîü, ˆ−Æëü †−µÖ Öê¡Ö úß ³ÖÖÂÖÖ úÖ ³Öß –ÖÖ−Ö †£ÖÖÔŸÖË,
×»ÖÖ−ÖÖ, ¯ÖœÍü−ÖÖ, ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ †Ö−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹…
•ÖîÃÖê-•ÖîÃÖê Æü´Ö ¤êü¿Ö êú ×¾Ö×¾Ö¬Ö ³ÖÖÂÖÖ†Öë úÖ ÃÖ´ÖÖ−Ö ú¸ëüÖê ¾ÖîÃÖê-¾ÖîÃÖê ¤êü¿Ö úß
¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ØÆü¤üß êú ×¾ÖúÖÃÖ úÖê ³Öß ²Ö»Ö ×´Ö»ÖêÖÖ… Æü´Öë µÖê ²ÖÖŸÖ ÃÖ¤üÖ µÖÖ¤ü ¸üÖ−Öß “ÖÖ×Æü‹
×ú, Æü´Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¯ÖÆü»Öê Æïü †Öî¸ü ´Ö¸üÖšüß, Öã•Ö¸üÖŸÖß †£Ö¾ÖÖ †−µÖ ³ÖÖÂÖÖ ³ÖÖÂÖß ²ÖÖ¤ü ´Öë… ÃÖ““Öê
³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÆüÖê−Öê êú ×»Ö‹ Æü´Öë ³ÖÖ¸üŸÖ úß ÃÖ´ÖÃŸÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë úÖ ÃÖ´ÖÖ−Ö ºþ¯Ö ÃÖê ÃÖ´´ÖÖ−Ö ú¸ü−ÖÖ
“ÖÖ×Æü‹… ‹êÃÖÖ ú¸üêú Æü´Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ‹úŸÖÖ úÖê ´Ö•ÖÌ²ÖæŸÖ ú¸ëüÖê…
³ÖÖÂÖÖ †Öî¸ü ÃÖÓÃéú×ŸÖ úÖ ¯Ö¸üÃ¯Ö¸ü ÖÆü¸üÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö Æîü… ³ÖÖÂÖÖ ÃÖê Æüß ÃÖÓÃéú×ŸÖ úÖ
×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… µÖ×¤ü Æü´Ö †−µÖ ¸üÖ•µÖ úß ³ÖÖÂÖÖ úÖê ÃÖßÖëÖê ŸÖÖê Æü´Öë ˆÃÖ ¸üÖ•µÖ úß
ÃÖÓÃéú×ŸÖ úÖ ³Öß –ÖÖ−Ö ÆüÖê •ÖÖ‹ÖÖ…
X ÖÖ»Öß ×¤ü»Öê»µÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü úºþ−Ö ´Ö¸üÖšüßŸÖ ‹ú-‹ú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−Ö¾ÖÖ.

¿ÖÖôûÖ, »Ö¾Öú¸ü, ×¿ÖÖÖ, Æêü›ü´ÖÖÃŸÖ¸ü, ´ÖÖŸÖé³ÖÖÂÖÖ, ÃÖÓ¬Öß, †›ü“ÖÖ, †×−Ö¾ÖÖµÖÔ, ¯ÖÏÖÓŸÖ, úšüßÖ
XI
1. †Ö¯ÖÖ ú®Ö›ü ³ÖÖÂÖß †ÖÆüÖŸÖ. ´Ö¸üÖšüß ×¿Öú»µÖÖ¾Ö¸ü †Ö¯ÖÖ ‹úÖ ÃÖã¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú®Ö›ü ¯ÖãÃŸÖúÖ“Öê
´Ö¸üÖšßŸÖ ³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü êú»Öê †ÖÆêü. ŸµÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏúÖ¿Ö−ÖÖ£ÖÔ †£ÖÔÃÖÖÆüÖµµÖÖÃÖÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−ÖÖ»ÖµÖ,
´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ¸üÖ•µÖ µÖÖÓ−ÖÖ ¯Ö¡Ö ×»ÖÆüÖ.
2. †Ö¯ÖÖ ¯ÖÏ×£ÖŸÖµÖ¿Ö ´Ö¸üÖšüß »ÖêÖú †ÖÆüÖŸÖ. ‹úÖ ú®Ö›ü³ÖÖÂÖß ˆ¤üµÖÖê−´ÖãÖ »ÖêÖúÖ−Öê

´Ö¸üÖšüßŸÖ »ÖêÖ−Ö êú»Öê †ÖÆêü. ŸµÖÖ»ÖÖ ŸµÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏµÖŸ−ÖÖÓ²Ö§ü»Ö ŸµÖÖ“Öê úÖîŸÖãú ú¸üÖÖ¸êü ¯Ö¡Ö
×»ÖÆüÖ.
¿Ö²¤üÃÖæ“Öß 306
¿Ö²¤üÃÖæ“Öß
ÃÖæ“Öß ´Öë †Ö‹ ÃÖÓÖê¯Ö †Öî¸ü ×¾Ö¿ÖêÂÖ •ÖÖ−Öú¸üß
1. ÃÖÓ. - ÃÖÓ–ÖÖ
2. ¯Öã. - ¯ÖãÜ»»ÖÖ
3. Ã¡Öß. - Ã¡ÖßØ»ÖÖ
4. −Ö¯ÖãÓ. - −Ö¯ÖãÓÃÖúØ»ÖÖ
5. ×¾Ö. - ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ
6. ×Îú.×¾Ö. - †£Ö¾ÖÖ ×Îú.×¾Ö.†. - ×ÎúµÖÖ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ †£Ö¾ÖÖ ×ÎúµÖÖ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ †¾µÖµÖ
7. ×Îú. - ×ÎúµÖÖ¯Ö¤ü
8. ¾ÖÖ.¯ÖÏ - ¾ÖÖŒ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü
9. ÃÖ¾ÖÔ. - ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö
10. ²Ö.¾Ö. - ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö
11. †. - †¾µÖµÖ
12. ÃÖÓ²ÖÖê. - ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö
ÃÖæ“Öß ú¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ 'ŸÖ' êú ²ÖÖ¤ü '¡Ö' úÖê ¸üÖÖ Æîü… … 'ŸÖ' êú ¿Ö²¤ü ÖŸ´Ö ÆüÖê−Öê êú ²ÖÖ¤ü '¡ÖÖÃÖ,
×¡Ö¾ÖêÖßÃÖÓÖ´Ö' †Ö×¤ü '¡Ö' êú ¿Ö²¤ü ×¤ü‹ Æïü… †−ÖãÃ¾ÖÖ¸ü¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤ü ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÖÔ (†Ö¸ü) êú ²ÖÖ¤ü
†£ÖÖÔŸÖ 'ú' êú ²ÖÖ¤ü 'Óú', 'úÖ' êú ²ÖÖ¤ü 'úÖÓ', '×ú' êú ²ÖÖ¤ü 'Øú' ¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤ü ‹êÃÖê Îú´Ö ´Öë ¸üÖê Æïü…
Ã¾Ö¸ü´ÖÖ×»ÖúÖ (†, †Ö, ‡ ,‡Ô ˆ, ‰ú, ‹, ‹ê, †Öê, †Öî, †Ó, †„) ‡ÃÖ Îú´ÖÃÖê ¤üß Ö‡Ô Æîü… Ã¾Ö¸üÖë ÃÖê
¿Öã¹ý ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤üÖë ´Öë †−ÖãÃ¾ÖÖ¸ü¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤ü †ÓŸÖ ´Öë ×¤ü‹ Æïü… µÖãŒŸÖÖÖ¸ü (•ÖÖê›ÖÖ¸ü) ¾ÖÖ»Öê ¿Ö²¤üÖë
úÖê ¾ÖÖÖÔ−ÖãÃÖÖ¸ü †ÓŸÖ ´Öë ×¤üµÖÖ Æîü… ˆ¤üÖ. '¯ÖÖêÆüÖê“ÖÖê-¯ÖÆãÑü“Ö−ÖÖ', êú ²ÖÖ¤ü '¯ÖÏúÖ¸ü, ¯ÖÏÖ×ŸÖ' †Ö×¤ü ¿Ö²¤ü
µÖÖ '¾Öî×¿ÖÂ™ü¶-×¾Ö×¿ÖÂ™üŸÖÖ' êú ²ÖÖ¤ü '¾µÖŸµÖµÖ, ¾µÖÖ¯Ö' †Ö×¤ü ¿Ö²¤ü… 'ÁÖ' úÖê '¿Ö' êú ²ÖÖ¤ü ¸üÖÖ (×¤üµÖÖ)
Æîü… 'Šú' Ã¾Ö¸ü êú ÃÖÖ£Ö ²Ö−Ö−Öê¾ÖÖ»Öê 'éú¯ÖÖ', 'ÖéÆü' †Ö×¤ü ¿Ö²¤üÖë úÖê ¤üß‘ÖÔ ‰ú-úÖ¸ü êú ²ÖÖ¤ü †£ÖÖÔŸÖ
'æú›ü', 'Öæôû' êú ²ÖÖ¤ü ¸üÖÖ Æîü… ¿Ö²¤üÖë êú †£ÖÔ ØÆü¤üß ´Öë ˆ−Öêú ÃÖÖ´Ö−Öê ×¤ü‹ Æîü… ' Ô ' (¸ü±úÖ¸ü) úÖê '¸ü'
êú ²ÖÖ¤ü ¸üÖÖ Æîü… ˆ¤üÖ. 'ÃÖÖ¸üÖÖ' êú ²ÖÖ¤ü 'ÃÖÖ£ÖÔ' µÖÖ '×−Ö¸üÖê¯Ö' êú ²ÖÖ¤ü '×−ÖÖÔµÖ', '×−Ö¬ÖÖÔÃŸÖ' †Ö×¤ü
¿Ö²¤ü… ¯ÖÖšü µÖÖ †−Öã“”êû¤ü ´Öë ú‡Ô ²ÖÖ¸ü ¿Ö²¤ü '´ÖæôûÖÖ¾Ö' 'šüßú †ÖÆêü', '‘Ö¸üÖ•Ö¾Öôû', '†Ö¯Ö»µÖÖ'
‡ÃÖ¯ÖÏúÖ¸ÃÖê †Ö‹ Æïü… ˆ−ÖúÖê ÃÖæ×“Ö²Ö¨ü ú¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ ÃÖæ“Öß ´Öë '´Öæôû' †Öî¸ü 'ÖÖ¾Ö', 'šüßú' †Öî¸ü
'†ÖÆêü', '‘Ö¸ü', '†Ö¯Ö»ÖÖ' ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖê ÃÖ´ÖÖ×¾ÖÂ™ü ×úµÖÖ Æîü… ˆ¾ÖÔ×¸üŸÖ ¿Ö²¤üÖë êú Îú´Ö †¯Ö−Öß ¯ÖãÃŸÖú
úß '³Öæ×´ÖúÖ' ´Öëü '×»Ö×¯Ö ŸÖ£ÖÖ ˆ““ÖÖ¸üÖ' êú †ÓŸÖÖÔŸÖ ¤üß Ö‡Ô ¾ÖÖÔ´ÖÖ»ÖÖ−ÖãÃÖÖ¸ü ¸üÖÖ Æîü…
¬µÖÖ−Ö ¤ëü ×ú †ÖêœüÖê = ‘ÖÃÖß™ü−ÖÖ, ¯Öß−ÖÖ (ÆãüŒúÖ †Ö×¤ü)' ‹êÃÖê ¤üÖê ×³Ö®Ö †£ÖÔ¾ÖÖ»Öê ãú”û ¿Ö²¤ü ÃÖæ“Öß
´Öë †Ö‹ Æïü ˆ−ÖúÖê ÃÖæ“Öß ´Öë ¤üÖê ²ÖÖ¸ü ÃÖ´ÖÖ×¾ÖÂ™ü ×úµÖÖ ÖµÖÖ Æîü…
†
†Öê¸ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)13(Ö) †Ö×Ö¸ü

†ÖÖ (×¾Ö.)14(ú) ¯Öæ¸üÖ
†ÖÓ (ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö/†¾µÖµÖ)1(ú) †¸êü (¯Ö×ŸÖ/¯ÖŸ−Öß úÖê ‡ÃÖ −ÖÖ´Ö ÃÖê ¯ÖãúÖ¸üŸÖÖ Æîü)
†Ö¤üß (×Îú.×¾Ö.)1(Ö) ×²Ö»ãú»Ö
†ÖÖê¤ü¸ü (×Îú.×¾Ö.)7(Ö) ¯ÖÆü»Öê
†ÖÏÖß (ÃÖÓ.¯Öã.)22(Ö) †ÖÏÖµÖ
†“ÖÖ−Öú (×Îú.×¾Ö.)21(Ö) †“ÖÖ−Öú
†“Öæú (×¾Ö.)14(Ö) †“Öæú
†×•Ö²ÖÖŸÖ (×Îú.×¾Ö.)2(ú) •Ö¸üÖ ³Öß
†•ÖÖê›ü (×¾Ö.)19(Ö) ²Öê•ÖÖê›ü
†÷üÖ¾Ö®Ö (×¾Ö.)21(Ö) †÷üÖ¾Ö−Ö
†›ü“ÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)4(ú)24(ú)24(Ö)†›Íü“Ö−Ö, ÃÖ´ÖÃµÖÖ, ú×šü−ÖÖ‡Ô
†›ü¾ÖÖê (×Îú.)12(ú) ×¾Ö¸üÖê¬Ö ú¸ü−ÖÖ
†›üÖÖß¯ÖÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)12(Ö) †−ÖÖ›Íüß¯Ö−Ö
†›üß“Ö (×¾Ö.)2(ú)13(ú) œÍüÖ‡Ô
†ŸµÖ¾ÖÃ£Ö (×¾Ö.)12(Ö) ÖÓ³Öß¸ü ºþ¯Ö ÃÖê ²Öß´ÖÖ¸ü
†ŸµÖÖ¾Ö¿µÖú (×¾Ö./×Îú.×¾Ö.)18(ú) ²ÖÆãüŸÖ •Öºþ¸üß
†£ÖÖÔŸÖ (†.)23(ú) †£ÖÖÔŸÖ, ´ÖŸÖ»Ö²Ö
†ªµÖÖ¾ÖŸÖ (×¾Ö.)8(Ö) †ªŸÖ−Ö
†−Öã³Ö¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)18(Ö) †−Öã³Ö¾Ö
†®Ö (ÃÖ.−Ö¯ÖãÓ.)17(Ö) ÖÖ−ÖÖ
†¯Ö‘ÖÖŸÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) ¤ãü‘ÖÔ™ü−ÖÖ
†¯ÖÓÖŸ¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)15(Ö) ¯ÖÓÖãŸÖÖ
†³µÖÖÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)3(ú)3(Ö)7(ú) ¯ÖœÍüÖ‡Ô, †¬µÖµÖ−Ö
†¬ÖÖÔ (×¾Ö.)2(ú) †Ö¬ÖÖ
†¾ÖÖÔ“µÖ (×¾Ö.)3(Ö) •ÖÖê ²ÖÖê»Ö−ÖÖ −ÖÆüà “ÖÖ×Æü‹
†¾Ö‘Ö›ü (×¾Ö.)7(ú) ú×šü−Ö
†¾Ö‘Ö›üÖê (×Îú.)16(ú) †ú›ü •ÖÖ−ÖÖ
†ÁÖæ (ÃÖÓ.¯Öã.)15(Ö) †ÖÑÃÖæ
†ÃÖÖê (×Îú.)18(ú) ÆüÖê−ÖÖ
†ÃÖÖ“Ö (×¾Ö.)3(ú) ‹êÃÖê Æüß
†Ã¾ÖÃ£ÖŸÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)16(ú) ²Öê“Öî−Öß
†ÆüÙ−Ö¿Ö (×Îú.×¾Ö.)22(Ö) ×¤ü−Ö¸üÖŸÖ
†Æü¾ÖÖ»Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)4(ú) ×¸ü¯ÖÖê™Ôü

†ÆüÖê (†¾µÖµÖ/ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö)1(ú) †•Öß (¯ÖŸ−Öß ¯Ö×ŸÖ úÖê ‹êÃÖê ¯ÖãúÖ¸üŸÖß Æîü)
†ÓÖšêü ²ÖÆüÖ§ü¸ü (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)15(ú) †ÓÖæšüÖ ”ûÖ¯Ö
†ÓÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(ú)20(Ö) †ÖÑÖ−Ö
†ÓÖ³Ö¸ü (×¾Ö.)17(Ö) ŸÖ−Ö³Ö¸ü
†ÓÖÖŸÖ µÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)8(ú) ³ÖæŸÖ »ÖÖ−ÖÖ
†ÓÖÖ¾Ö¸ü úÖ™üÖ ˆ³ÖÖ ¸üÖÆüÖê ²Ö¤ü−Ö¯Ö¸ü ¸üÖëÖ™êü Ö›êü ÆüÖê−ÖÖ
(¾ÖÖ.¯ÖÏ.)16(ú)
†Ö
†Ö‡Ô (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)1(ú)3(ú) ´ÖÖÑ

†ÖúÂÖÔÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)8(Ö)9(Ö) †ÖúÂÖÔÖ
†ÖÖÖê (×Îú.)12(ú) ²Ö−ÖÖ−ÖÖ
†ÖÖæ›ü (×¾Ö.)13(ú) »ÖÓ²ÖÖ‡Ô ´Öë ”ûÖê™üÖ
†Ö•Ö (×Îú.×¾Ö.)4(Ö) †Ö•Ö
†Ö•ÖúÖ»Ö (×Îú.×¾Ö.)2(Ö) †Ö•Öú»Ö
7(Ö)18(ú)18(Ö)
†Ö•ÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)12(Ö)14(Ö) ²Öß´ÖÖ¸üß
†Ö•Öæ²ÖÖ•Öæ»ÖÖ (×Îú.×¾Ö.)6(ú) †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ
†Ö•ÖÖê²ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)1(ú) ¤üÖ¤üÖ•Öß, −ÖÖ−ÖÖ•Öß
†Öšü¾ÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)15(Ö) µÖÖ¤ü, Ã´Öé×ŸÖ
†Öšü¾ÖÖê (×Îú.)20(Ö) µÖÖ¤ü †Ö−ÖÖ
†ÖÖÖß (×¾Ö.)18(ú) †Öî¸ü
†ÖÖÖê (×Îú.)5(ú)12(ú) »ÖÖ−ÖÖ
†Ö×Ö (†.)1(ú) †Öî¸ü
†ÖŸÖ (¯Ö¸üÃÖÖÔ)3(ú)10(ú)17(Ö) †Ó¤ü¸ü
†ÖŸÖÖ (×Îú.×¾Ö.)4(ú)14(ú) †²Ö, †³Öß, ŸÖã¸ÓüŸÖ
†ÖŸ´Ö“Ö×¸ü¡Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)21(ú) †ÖŸ´Öú£ÖÖ
†ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)15(Ö) †ÖŸ´Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ
†Ö¤ü¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)23(Ö) †Ö¤ü¸ü, ÃÖ´´ÖÖ−Ö
†Ö¤üôûÖê (×Îú.)16(ú) •ÖÖê¸ü ÃÖê ×Ö¸ü−ÖÖ
†Ö¬Öß (†.)2(ú)3(ú)22(ú) ¯ÖÆü»Öê
†Ö−ÖÓ¤üÖŸÖ ÃÖÖ´Öß»Ö ÆüÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)13(Ö) Öã¿Öß ´Öë ¿ÖÖ×´Ö»Ö ÆüÖê−ÖÖ
†Ö¯Ö»ÖÖ (×¾Ö.)1(Ö)17(Ö) †¯Ö−ÖÖ
†Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö (×Îú.×¾Ö.)7(ú) †¯Ö−Öê†Ö¯Ö

†Ö´Ö“ÖÖ (×¾Ö.)5(ú) Æü´ÖÖ¸üÖ
†Ö´ÖÓ¡ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)19(ú) ×−Ö´ÖÓ¡ÖÖ
†Ö´Æüß (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú) Æü´Ö
†ÖµÖãÂµÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)12(ú) •Öß¾Ö−Ö
†Ö¸ü›üÖ†Öê¸ü›üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)3(ú)3(Ö) Æü»»ÖÖÖã»»ÖÖ, ¿ÖÖê¸ü, ¿ÖÖê¸üÖã»Ö
†Ö¸üÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) †Ö¸üÖÖ
†Ö¸üÖ´Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)21(ú) †Ö¸üÖ´Ö, ×¾ÖÁÖÖ´Ö
†Ö¾Ö›ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)10(Ö) ¯ÖÃÖÓ¤ü
†Ö¾Ö›üÖê (×Îú.)10(ú)14(Ö) ¯ÖÃÖÓ¤ü †Ö−ÖÖ, †“”ûÖ »ÖÖ−ÖÖ
†Ö¾Ö›ü×−Ö¾Ö›ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)9(ú) †¯Ö−Öß ¯ÖÃÖÓ¤ü
†Ö¾Ö¸üÖê (×Îú.)3(ú)10(Ö) šüßú ú¸ü−ÖÖ, ÃÖ´Öê™ü−ÖÖ
†Ö¿ÖÖ¤üÖµÖú (×¾Ö.)23(Ö) †Ö¿ÖÖ•Ö−Öú
†ÖÆêü (×Îú.)1(ú)2(ú) Æîü
†Ö–ÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)12(ú) †Ö–ÖÖ
†ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(ú) †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö
†ÖÓ¬ÖôûÖ ´ÖÖÖŸÖÖê ‹ú ›üÖêôûÖ, †Ó¬ÖÖ ´ÖÖÑÖê ‹ú †ÖÑÖ,
¤êü¾Ö ¤êüŸÖê ¤üÖê−Ö (úÆüÖ¾ÖŸÖ)15(ú) ³ÖÖ¾ÖÖ−Ö ¤êü ¤üÖê…
†ÖÓ²ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)5(ú) †Ö´Ö
‡ú›êü (×Îú.×¾Ö.)1(ú) ‡¬Ö¸ü, µÖÆüÖÑ

‡“”ûÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)15(ú) ‡“”ûÖ
‡ŸÖúÖ (×¾Ö.)21(ú) ‡ŸÖ−ÖÖ
‡ŸÖ¸ü (×¾Ö.)5(ú) †−µÖ
‡£Öê (†.)1(Ö)12(Ö) µÖÆüÖÑ
ˆúôûÖê (×Îú.)17(Ö) ˆ²ÖÖ»Ö−ÖÖ

ˆÖôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(ú) †ÖêÖ»Öß
ˆÖ¾ÖŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß./×¾Ö.)12(Ö) ˆ³Ö¸üŸÖß
ˆÖÖ“Ö (×Îú.×¾Ö)24(ú) ×²Ö−ÖÖúÖ¸üÖ
ˆ‘Ö›üÖê (×Îú.)14(Ö) ÖÖê»Ö−ÖÖ

ˆ‘Ö›üÖ−ÖÖÖ›üÖ (×¾Ö.)17(Ö) −ÖÓÖ¬Ö’ËûÓÖ
ˆ‘Ö›üÖ²ÖÖê›üúÖ (×¾Ö.)5(Ö) −ÖÓÖÖ, šæÑüšüÖ
ˆ•Ö¾ÖÖ (×¾Ö.)16(ú) ¤üÖ×Æü−ÖÖ
ˆ•Ö¾ÖÖ ÆüÖŸÖ (×¾Ö.)6(Ö) ¤üÖ×Æü−ÖÖ ÆüÖ£Ö
ˆ›üß¤ü (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú) ˆ›Íü¤ü
ˆÖê (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(Ö) ú´Öß
ˆŸÖ¸üÖê (×Îú.)14(ú) ˆŸÖ¸ü−ÖÖ
ˆŸÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)20(Ö) ˆŸÖÖ¸ü, œü»ÖÖ−Ö
ˆ¢Ö´Ö (×¾Ö.)6(ú)24(ú) ˆ¢Ö´Ö, ²ÖÆãüŸÖ †“”ûÖ
ˆŸÃÖÖÆü (ÃÖÓ.¯Öã.)4(Ö) ˆŸÃÖÖÆü
ˆŸÃÖÖÆüß (×¾Ö.)24(ú) ˆŸÃÖÖ×ÆüŸÖ, ˆŸÃÖÖÆü ÃÖê ³Ö¸ü¯Öæ¸ü
ˆŸÃÖãú (×¾Ö.)23(Ö) ˆŸÃÖãú, ‡“”ãûú
ˆ¤Ëü³Ö¾ÖÖê (×Îú.)23(ú) ×−Ö´ÖÖÔÖ ÆüÖê−ÖÖ, ˆšü−ÖÖ, Ö›üÖ ÆüÖê−ÖÖ
ˆ¤üµÖÖ»ÖÖ µÖêÖê (×Îú.)8(Ö) ˆ×¤üŸÖ ÆüÖê−ÖÖ
ˆªÖ (×Îú.×¾Ö.)6(ú)11(ú) ú»Ö
ˆ−ÆüÖôûÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú)9(ú) Ö´Öá, Ö´Öá úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö
ˆ¯ÖÖµÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)14(Ö) ˆ¯ÖÖµÖ
ˆ¯ÖÖµÖ ÃÖã“Ö¾ÖÖê (×Îú.)12(ú) ˆ¯ÖÖµÖ ÃÖã—ÖÖ−ÖÖ
ˆ¯ÖÖ¿Öß (×¾Ö.)17(ú) ³ÖæÖÖ
ˆ¯ÖÖêÂÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)23(Ö) †®Ö•Ö»Ö úÖ ŸµÖÖÖ
ˆ³Öß ¸üÖÆüÖê (×Îú.)17(Ö) Ö›Íüß ¸üÆü−ÖÖ
ˆ×¿Ö¸üÖ (×Îú.×¾Ö.)16(ú) ¤êü¸ü ÃÖê
ˆ¿Öß¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú)3(ú) ¤êü¸ü
ˆÃÖôûŸµÖÖ (×¾Ö.)11(Ö) ˆ”û»ÖŸÖß
ˆÓ“Ö (×¾Ö.)5(Ö) ˆÑ“Öê
ˆÓ“ÖÖ¾ÖÖê (×Îú.)8(Ö) ˆšüÖ−ÖÖ
ˆÓ“Öß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)9(Ö) úß´ÖŸÖß, ´ÖÆÑüÖê
‰ú
‰ú−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ./×¾Ö.)20(Ö) ¬Öæ¯Ö
‹ú“Ö (×¾Ö.)4(Ö) ‹úÆüß

‹ú™üÖ (×¾Ö.)7(ú)8(ú)9(ú)10(ú) †êú»ÖÖ
‹ú™üÖ •Öß¾Ö ÃÖ¤üÖ×¿Ö¾Ö (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)15(ú) †êú»Öß •ÖÖ−Ö
‹ú¡Ö (×Îú.×¾Ö.)4(ú)9(ú) ‡ú÷üÖ
‹ú¡Ö †ÖÖÖê (×Îú.)9(ú) ×´Ö»ÖÖ−ÖÖ
‹ú¤ü´Ö (×Îú.×¾Ö.)13(Ö) ‹úÖ‹ú, †“ÖÖ−Öú
‹úºþ¯Ö ÆüÖêÖê (×Îú.)20(ú) ‹úºþ¯Ö ÆüÖê−ÖÖ
‹ú¾Öêôû (×Îú.×¾Ö.)17(ú) ‹ú ÃÖ´ÖµÖ, ‹ú •Öæ−Ö, ‹ú ™Óüú
‹úÖŸ´ÖŸÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)23(Ö) ‹úŸÖÖ, ‹êŒµÖ
‹úßú›êü (×Îú.×¾Ö.)8(Ö) ‹ú ŸÖ¸ü±ú, ‹ú †Öê¸ü
‹ãú»ÖŸÖÖ (×¾Ö.)1(Ö) ‡ú»ÖÖîŸÖÖ
‹êúú (×¾Ö.)2(ú) Æü¸ü‹ú, ‹ú-‹ú
‹úÖê¯ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)19(ú) ‹úß
‹ÖÖ¤üÖ (×¾Ö.)13(Ö) úÖê‡Ô ‹ú
‹¾ÖœüÖ (×¾Ö.)7(ú) ‹êÃÖÖ, ‹êÃÖÖ ³Öß
‹ê
‹êúÖê (×Îú.)20(ú) ÃÖã−Ö−ÖÖ

‹êŒµÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)23(Ö) ‹êŒµÖ, ‹úŸÖÖ
†Öê
†Öê—Öê (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)6(ú)7(Ö) ²ÖÖê—Ö

†ÖêœüÖê (Ë×Îúü.)8(ú) ‘ÖÃÖß™ü−ÖÖ
†ÖêœüÖê (×Îú.)20(Ö) ¯Öß−ÖÖ (ÆãüŒúÖ †Ö×¤ü)
†Öê¸ü›üÖê (×Îú.)3(ú) ×“Ö»»ÖÖ−ÖÖ
†Öê»ÖÖÓ›üÖê (×Îú.)16(ú) ¯ÖÖ¸ü ú¸ü−ÖÖ
†ÖêôûÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)1(ú) ¯Ö×¸ü“ÖµÖ
†Öî
†ÖîÂÖ¬Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)14(Ö) ¤ü¾ÖÖ
ú
ú›üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) Ö›üÖ ¯ÖÆüÖ›ü

ú›êüú¯ÖÖ¸üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)22(Ö) Ö›Íüß ¯ÖÆüÖ×›üµÖÖÑ †Öî¸ü ‘ÖÖ×™üµÖÖÑ
ú™ãüŸÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)23(Ö) ú›Íü¾ÖÖÆü™ü
úÖÖ¸ü (×¾Ö.)22(Ö) ÃÖŸÖ, ú›üÖ
ú¤üÖ×“ÖŸÖ (×Îú.×¾Ö.)13(Ö) ¿ÖÖµÖ¤ü
ú¯Ö›üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)17(Ö) ¾ÖÃ¡Ö
ú¬Öß (×Îú.×¾Ö)3(Ö)14(ú)16(ú) ú²Ö, ú³Öß
ú´Öß (×¾Ö.)2(ú)5(Ö) ú´Ö
ú´ÖßŸÖú´Öß (×¾Ö.)13(ú) ú´ÖÃÖê ú´Ö
ú¸üÖê (×Îú.)5(ú)23(Ö) ú¸ü−ÖÖ
ú¸ü´ÖÖæú (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)11(Ö) ´Ö−ÖÖê¸Óü•Ö−Ö
ú¸ü¾ÖÓ™üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(Ö) −ÖÖ×¸üµÖ»Ö êú ÖÖê»Ö úÖ †Ö¬ÖÖ ³ÖÖÖ,
−ÖÖ×¸üµÖ»Ö úÖ †Ö¬ÖÖ ú¾Ö“Ö
ú¸Óü•Öß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)19(ú) Öã×—ÖµÖÖ
ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß (ÃÖÓ.¯Öã.)4(ú) ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß
ú»Ö´Öß (×¾Ö.)5(Ö) ú»Ö´Öß
ú»¯Ö−ÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)15(ú) ú»¯Ö−ÖÖ
úÃÖÖ²ÖÃÖÖ (×Îú.×¾Ö)14(ú) ×úÃÖß ŸÖ¸üÆü
úôûÖê (×Îú.)7(ú)8(ú) ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ
ÓúÖÖê¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)7(ú)12(ú) ²ÖÖ¸üß×ú, Öã×²Ö
Óú™üÖôûÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)7(ú)12(ú) ‰ú²Ö
Óú²Ö¸ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(ú) ú´Ö¸ü
úÖœüÖê (×Îú.)12(ú) ÖÖê»Ö−ÖÖ
úÖœüŸÖÖ ¯ÖÖµÖ ‘ÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)16(Ö) ×ÖÃÖú •ÖÖ−ÖÖ
úÖŸÖ›üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)12(Ö) Ÿ¾Ö“ÖÖ
úÖ−ÖÖúÖê¯Ö¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)22(Ö) úÖê−ÖÖ úÖê−ÖÖ
úÖ´Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)7(ú)10(Ö) úÖ´Ö
12(ú)15(ú)
úÖ´ÖúÖ•Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)4(Ö) úÖ´ÖúÖ•Ö

úÖµÖ (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú)2(ú) ŒµÖÖ?
8(ú)12(ú)20(ú)
úÖµÖ¤üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)2(Ö) úÖµÖ¤üÖ, ×−ÖµÖ´Ö
úÖ¸ü³ÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)23(ú) úÖµÖÔ³ÖÖ¸ü, úÖ´ÖúÖ•Ö
úÖµÖÔÎú´Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)4(Ö) úÖµÖÔÎú´Ö
úÖµÖÖÔ»ÖµÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(Ö) ×¾Ö¾ÖÖÆü³Ö¾Ö−Ö, úÖµÖÖÔ»ÖµÖ
úÖ»Ö (×Îú.×¾Ö.)13(ú) ú»Ö
úÖ¾µÖÖŸ´ÖúŸÖÖ (×¾Ö.)19(Ö) ú×¾ÖŸÖÖ úÖ ³ÖÖ¾Ö
úÖÃÖ ¬Ö¸üÖê (×Îú.)22(Ö) †Ö¬ÖÖ¸ü »Öê−ÖÖ
úÖÆüß (×¾Ö.)8(ú)10(Ö)16(Ö) ãú”û
úÖÆæü¸ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(Ö) ŸÖæ±úÖ−Ö
úÖôû (ÃÖÓ.¯Öã.)22(Ö) •Ö´ÖÖ−ÖÖ
úÖôû•Öß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)6(ú) Ø“ÖŸÖÖ
úÖôûÖ²ÖÖ•ÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)2(Ö) úÖ»ÖÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸ü
úÖôûÖêÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)17(ú) †Ó¬ÖúÖ¸ü
úÖÓ×•ÖµÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)12(Ö) ²Ö›Íüß “Öê“Öú
úÖÓ›üÖê (ÃÖÓ.¯Öã.)17(Ö) æú™ü−ÖÖ
úÖÓ¤üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)17(Ö) ¯µÖÖ•Ö
×ú´ÖŸÖß (×¾Ö.)6(ú) úß´ÖŸÖß, ´ÖÆÑüÖÖ
×ú¸üÖÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú) ×ú¸üÖ−ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖ−Ö, ×ú¸üÖ−ÖÖ ´ÖÖ»Öü
ØúúÖôûß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)3(Ö) “ÖßÖ
ãú•Ö²Öã•Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)3(Ö) ±ãúÃÖ±ãúÃÖÖÆü™ü
ãúšêü (×Îú.×¾Ö.)9(ú)10(ú)16(ú) úÆüÖÑ
ãú¡ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã/ÃÖÓ–ÖÖ −Ö¯ÖãÓ.)1(Ö) ãú¢ÖÖ
ãú¾ÖŸÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)13(ú) Ö´ÖŸÖÖ
ãÓúæú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(ú) ØÃÖ¤æü¸ü, ãÓúãú´Ö
ãÓú›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)6(ú) ãÓú›ü, •Ö»ÖÖ¿ÖµÖ
æú›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(Ö) ™üÖ™üúß ÖÖê²Ö¸ü †Öî¸ü ×´Ö¼üßÃÖê ×»Ö¯Öß Æãü‡Ô ×¤ü¾ÖÖ¸ü
éú¯ÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)24(ú) éú¯ÖÖ, ´ÖêÆü¸ü²ÖÖ−Öß
êú¾ÖœüÖ (×¾Ö.)19(ú) ×úŸÖ−ÖÖ
êú¾Öôû (×¾Ö.)8(Ö) êú¾Ö»Ö
îú¾ÖÖ¸üß (ÃÖÓ.¯Öã.)22(Ö) ×Æü´ÖÖµÖŸÖß
úÖêÖ (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú),2(ú) úÖî−Ö
úÖêÃÖôûÖê (×Îú.)16(ú) ×Ö¸ü−ÖÖ

úÖî»Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(Ö) Ö¯Ö¸îü»Ö
Ö
Ö›üú (ÃÖÓ.¯Öã.)8(ú) “Ö¼üÖ−Ö

Ö¸ü“Ö™üÖê (×Îú.)16(ú) Ö¸üÖê“Öë †Ö−ÖÖ
Ö¸üÖ (×¾Ö.)20(ú)21(Ö) ÃÖ“Ö
Ö¸üÖêÖ¸ü (×Îú.×¾Ö)16(ú) ÃÖ“Ö´Öã“Ö
Ö“ÖÔû (ÃÖÓ.¯Öã.)7(Ö) Ö“ÖÔ
Öôûúôæû−Ö (×Îú.×¾Ö)3(Ö) ×Ö»Ö×Ö»ÖÖú¸ü
ÖÖ‡Ô (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)22(Ö) ¯ÖÆüÖ›ü
ÖÖ‰ú (ÃÖÓ.¯Öã.)1(ú) ×´ÖšüÖ‡Ô
ÖÖª¯Ö¤üÖ£ÖÔ (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) ÖÖ−Öê-¯Öß−Öêúß “Öß•Öë
ÖÖ»Öß»Ö (×¾Ö.)24(Ö) ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ
ÖÖÃÖ (×¾Ö.)8(Ö) ÖÖÃÖ
ÖÖÓ¤üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) Óú¬ÖÖ
×ÖÃÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)2(Ö) •Öê²Ö
Öã¿Ö (×Îú.×¾Ö.)21(ú) Öã¿Ö, ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Öß, †Ö−ÖÓ¤üß
Öæ¯Ö (×¾Ö.)1(ú)5(ú)6(Ö) ²ÖÆãüŸÖ, ³Ö¸ü¯Öæ¸ü, Öæ²Ö
8(Ö)17(ú)21(ú)
Öê›êü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)12(ú) ÖÖÑ¾Ö
Öêôû (ÃÖÓ.¯Öã.)3(ú) Öê»Ö
ÖêôûÖê (×Îú.)7(ú) Öê»Ö−ÖÖ
ÖÖêÖÖê (ÃÖÓ.¯Öã.)3(ú) ÖÖê ÖÖê úÖ Öê»Ö
ÖÖê¯Ö™üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(Ö) ”ûÖê™üßÃÖß —ÖÖê¯Ö›Íüß
ÖÖê¸êü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(Ö) ¾ÖÖ¤üß, ‘ÖÖ™üß
ÖÖê»Ö (×¾Ö.)6(ú) ÖÆü¸üß
Ö
Ö•Ö²Ö•Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)9(Ö) ³Öß›Íü, ¿ÖÖê¸üÖã»Ö

Ö•Ö¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)9(Ö) Ö•Ö¸üÖ
Ö›ü (ÃÖÓ.¯Öã.)6(Ö) ÖœÍü
ÖÖ¯ÖŸÖß (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) ÖÖê¿Ö•Öß
ÖÖ¾ÖêÂÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)7(Ö) ¾Ö¤üá
Ö¯¯Ö (×¾Ö.)8(ú) “Öã¯Ö
Ö¯¯ÖÖÖÖêÂ™üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.²Ö.¾Ö.)20(ú) ²ÖÖŸÖêÓ
Ö¯¯ÖÖ ´ÖÖ¸üÖê (×Îú.)10(ú) ²ÖÖŸÖë ú¸ü−ÖÖ
Ö¸ü´Ö (×¾Ö.)14(ú) Ö¸ü´Ö
Ö¤üá (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)9(Ö) ³Öß›Íü
ÖôûÖê (×Îú.)12(Ö) ×Ö¸ü−ÖÖ, ²ÖÆü−ÖÖ
ÖÓ´ÖŸÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)15(Ö)19(ú) ´Ö•ÖÌÖú, ´ÖÖî•Ö-´ÖÃŸÖß, ´Ö•ÖÌÖú¾ÖÖ»Öß ²ÖÖŸÖ
ÖÖÖê (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ./×Îú.)9(Ö)20(ú) ÖßŸÖ, ÖÖ−ÖÖ
ÖÖ»ÖÖãÓ›ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)12(Ö) Ö»ÖÃÖã†Ö
ÖÖ¾Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(Ö) ÖÖÑ¾Ö, ²ÖÃŸÖß
ÖÖ¾Öšüß (×¾Ö.)5(Ö) ¤êü¿Öß
×Ö»»ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)17(Ö) ¿ÖÖê¸ü
×ÖôûÖê (×Îú.)17(ú) ×−ÖÖ»Ö−ÖÖ
Öã›üÖã›üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)20(Ö) Öã›üÖã›üß (ÆãüŒúÖ)
Öãœüß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)19(ú) Öã›Íüß
Öãœüß¯ÖÖ›ü¾ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)19(ú) ¾ÖÂÖÔ¯ÖÏ×ŸÖ¯Ö¤üÖ-ØÆü¤ãü ¾ÖÂÖÔ úÖ ¯ÖÆü»ÖÖ ×¤ü−Ö
ÖãµÖÖÖÖêØ¾Ö¤üÖ−Öê (×Îú.×¾Ö.)23(ú) ¸üÖ•ÖßÖã¿ÖßÃÖê, ÃÖãÖ¯Öæ¾ÖÔú
Öã×¯ÖŸÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)15(ú) Öã¯ŸÖ²ÖÖŸÖ, ¸üÖ•ÖÌ
Öã¸üÖÖß (ÃÖÓ.¯Öã.)17(Ö) “Ö¸ü¾ÖÖÆüÖ
ÖãôûÖãôûßŸÖ (×¾Ö.)4(Ö) ÖÖê»Ö´ÖÖê»Ö, †Ã¯ÖÂ™ü
Öæôû (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú) Öã›Íü
ÖéÆü¯ÖÖšü (ÃÖÓ.¯Öã.)7(ú) ÖéÆüúÖµÖÔ
Öî¸üÃÖ´Ö•ÖæŸÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)12(Ö) ³Öæ»Ö
ÖÖê›ü (×¾Ö.)6(Ö)18(ú) ´ÖßšüÖ, ´Ö¬Öã¸ü
ÖÖê¾Ö¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)12(Ö) “Öê“Öú
ÖÖêÂ™ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)3(ú)14(Ö) ¾ÖÃŸÖã, ¯Ö¤üÖ£ÖÔ, ²ÖÖŸÖ, úÆüÖ−Öß
ÖÖêôûÖ ú¸üÖê (×Îú.)5(ú) ‡ú÷üÖ ú¸ü−ÖÖ
ÖÖë¬Öôû (ÃÖÓ.¯Öã.)3(ú) Æü›Íü²Ö›Íüß
ÖÖî¸ü¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)3(Ö) ÖÖî¸ü¾Ö
ÖÏÖÆüú (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú) ÖÏÖÆüú
‘Ö
‘Ö›üÖê (×Îú.)12(ú) ÆüÖê−ÖÖ, ‘Ö™üßŸÖ ÆüÖê−ÖÖ

‘Ö´Ö‘Ö´ÖÖ™ü (ÃÖÓ.¯Öã.)5(Ö) ´ÖÆüú
‘Ö¸ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(Ö)10(ú) ´ÖúÖ−Ö
13(ú)21(Ö)
‘Ö¸ü´ÖÖ»Öú (ÃÖÓ.¯Öã.)17(Ö) ´ÖúÖ−Ö ´ÖÖ×»Öú
‘Ö¸ü ÃÖÖê›üÖê (×Îú.)10(Ö) ‘Ö¸ü ÃÖê ×−Öú»Ö−ÖÖ
‘ÖÖ‡ÔÖ¤üá (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)9(ú) •Ö»¤ü²ÖÖ•Öß
‘ÖÖ™ü (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) ‘ÖÖ™üß
‘ÖÖ²Ö¸üÖê (×Îú.)14(ú)14(Ö) ‘Ö²Ö¸üÖ−ÖÖ
‘ÖêÖê (×Îú.)1(ú)5(Ö)8 »Öê−ÖÖ
(ú)11(ú)17(ú)
“Ö
“Öú“ÖúÖ™ü (ÃÖÓ.¯Öã.)9(Ö) “ÖúÖ“ÖÖï¬Ö

“Öú¸üÖ ´ÖÖ¸üÖê (×Îú.)7(Ö) “ÖŒú¸ü »ÖÖÖ−ÖÖ
“ÖœüÖê (×Îú.)17(Ö) “ÖœÍü−ÖÖ
“Ö“ÖÖÔ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)4(ú) “Ö“ÖÖÔ
“Ö»ÖÖê (×Îú.)5(ú) “Ö»Ö−ÖÖ
“Ö¾Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)19(ú) Ã¾ÖÖ¤ü
“Ö¾Ö ¯ÖÖÆüÖê (×Îú.)14(Ö) “ÖÖ−ÖÖ
“ÖÆüÖ¯ÖÖÖß (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)7(ú) “ÖÖµÖ¯ÖÖ−Öß
“ÖÆüÖ×²ÖÆüÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)1(ú) “ÖÖµÖ¾ÖÖµÖ
“Öôû¾Öôû (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(ú) †ÖÓ¤üÖê»Ö−Ö
“ÖÖ¤ü¸ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)19(ú) “ÖÖ¤ü¸ü
“ÖÖ¸ü (×¾Ö.)21(Ö) “ÖÖ¸ü
“ÖÖ¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)20(Ö) ‘ÖÖÃÖ, “ÖÖ¸üÖ
“ÖÖÆüŸÖÖ ¾ÖÖÔ (ÃÖÓ.¯Öã.)8(Ö)11(ú) ¯ÖÏ¿ÖÓÃÖú
“ÖÖÓÖ»ÖÖ (×¾Ö.)8(Ö) †“”ûÖ
×“ÖÖ»Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)20(Ö) ¤ü»Ö¤ü»Ö, úß“Ö›Íü
×“Ö›üÖê (×Îú.)19(Ö) “ÖßœÍü−ÖÖ

×“Ö¡Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(ú) ×“Ö¡Ö
×“Ö¡Öú»ÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)7(Ö) ×“Ö¡Öú»ÖÖ
×“Ö¡Ö¯Ö™ü (ÃÖÓ.¯Öã.)8(Ö) ×“Ö¡Ö¯Ö™ü, ×±ú»´Ö
×“Ö¯ÖÖ›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)12(Ö) †ÖÑÖ úÖ úß“Ö›Íü
×“Ö¾Ö›üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)1(ú)10(ú) ×“Ö¾Ö›üÖ
Ø“Ö“Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)5(ú) ‡´Ö»Öß
“Öß›ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(ú) ×“ÖœÍü
“Öß¯Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)20(Ö) ¯ÖŸ£Ö¸ü úÖ ™üãüú›üÖ
“ÖãúÖê (×Îú.)20(ú) ³Öæ»Ö ú¸ü−ÖÖ
“Öæú (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)23(ú) Ö»ÖŸÖß, “Öæú
“ÖÖêÆüßú›êü (×¾Ö.)6(Ö) “ÖÖ¸üÖë ŸÖ¸ü±ú
“ÖÖîú¿Öß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)24(ú) ¯Öæ”ûŸÖÖ”û
”û
”û™üÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)5(Ö) ”û™üÖ

”ûŸÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(Ö) ”ûŸÖ
”ûôû ú¸üÖê (×Îú.)19(Ö) ŸÖú»Öß±ú ¤êü−ÖÖ
”Óû¤ü (ÃÖÓ.¯Öã.)21(ú) ¿ÖÖîú
”ûÖŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(Ö) ”ûÖŸÖß
”ûÖ−Ö (×¾Ö.)1(ú)5(ú) Öã²ÖÃÖã¸üŸÖ, ÃÖãÓ¤ü¸ü, †“”ûÖ, ²Ö×œüµÖÖ
”êû (†.)20(ú) −ÖÆüà
”ûÖê™üÖ (×¾Ö.)3(Ö)13(ú) ”ûÖê™üÖ
”ûÖê™ãüú»Öß (×¾Ö.)1(ú) ”ãû™üúß
•Ö
•ÖÖ´Öß ÆüÖêÖê (×Îú.)16(ú) •Ö´Öß ÆüÖê−ÖÖ

•ÖÖ´Öê¾Ö¸ü ´Ößšü “ÖÖêôûÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)12(Ö) ‘ÖÖ¾Ö¯Ö¸ü −Ö´Öú ×”û›üú−ÖÖ
•ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)11(ú)11(Ö) ¤ãü×−ÖµÖÖ, ÃÖÓÃÖÖ¸ü
•ÖÖÖê (×Îú.)17(ú)21(Ö) •Öß−ÖÖ
•ÖÖ³Ö¸ü (×Îú.×¾Ö.)8(Ö) ¤ãü×−ÖµÖÖ ³Ö¸ü
•Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)21(ú) ×•Ö´´Öê¤üÖ¸üßü
•Ö´ÖÖê (×Îú.)7(ú)13(Ö) ú¸ü ¯ÖÖ−ÖÖ

•Ö¸üÖ (×Îú.×¾Ö)1(ú)10(ú) £ÖÖê›ÍüÖ, •Ö¸üÖ
•Öºþ¸üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)16(Ö) •Öºþ¸üß
•Ö¾Öôû“Ö (×Îú.×¾Ö.)13(ú) ¯ÖÖÃÖ Æüß
•Ö¾Öôû•Ö¾Öôû (×Îú.×¾Ö.)16(ú) ú¸üß²Ö ú¸üß²Ö
•Ö¾Öôû¯ÖÖÃÖ (×Îú.×¾Ö.)13(ú) −Ö•Ö¤üßú
•ÖÓÖ»Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)8(ú)17(Ö) •ÖÓÖ»Ö
•ÖÖÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)3(ú)6(ú) •ÖÖÆü
•ÖÖ›ü (×¾Ö.)17(Ö) ´ÖÖê™üÖ
•ÖÖÖß¾Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)12(Ö)17(ú) ²ÖÖê¬Ö, ³ÖÖ−Ö, ‹ÆüÃÖÖÃÖ, –ÖÖ−Ö
•ÖÖÖê (×Îú.)5(ú)8(ú)13(ú) •ÖÖ−ÖÖ, ×−Öú»Ö •ÖÖ−ÖÖ
•ÖÖ¤üÖŸÖ¸ü (×¾Ö.)12(Ö) •µÖÖ¤üÖŸÖ¸ü
•ÖÖÃŸÖ (×¾Ö.)20(Ö) •µÖÖ¤üÖ
•ÖÖôêû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)22(Ö) •ÖÖ»Ö
×•ÖÖê (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(ú) •Öß¾Ö−Ö
×•Ö−ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)14(ú) ÃÖß×œÍüµÖÖÑ
×•Ö¸êü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)2(ú) •Öß¸üÖ
×•Ö»ÆüÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)17(ú) ×•Ö»ÖÖ
×•Ö¾ÖÓŸÖ (×¾Ö.)8(Ö)18(ú) •ÖßŸÖÖ •ÖÖÖŸÖÖ, •Öß¾ÖÓŸÖ, •¾Ö»ÖÓŸÖ
•Öß³Ö úÖê¸ü›üß ¯Ö›üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)16(Ö) •Ö²ÖÖ−Ö ÃÖãÖ−ÖÖ
•Öß¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) •ÖÖ−Ö
•Öß¾Ö ³ÖÖÓ›ü¶ÖŸÖ ¯Ö›üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)14(ú) •ÖÖ−Ö ´Öë •ÖÖ−Ö †Ö−ÖÖ
•Öß¾Ö ´ÖãšüßŸÖ ¬Ö¸üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.) •Öß£Ö ´Öú¸ü ¸üÖ−ÖÖ, •Öß (×¤ü»Ö) £ÖÖ´Öú¸ü
16(ú)20(Ö)
•Öã‡Ô (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)5(ú) •ÖæÆüß
•Öã•Ö²Öß (×¾Ö.)12(Ö) ”ûÖê™üÖ ´ÖÖê™üÖ
•Öã−ÖÓ ¯Ö›üÓú (×¾Ö.)6(ú) •ÖßÖÔ¿ÖßÖÔ
•Öã−ÖÖ (×¾Ö.)8(Ö) ¯Öã¸üÖ−ÖÖ
•Öã−Öß (×¾Ö.)15(ú) ¯Öã¸üÖ−Öß
•Öã»ÖÖ²Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)14(ú) ¤üÃŸÖ
•Öãôû¾Öæ−Ö ‘ÖêÖê (×Îú.)12(ú) ×−Ö³ÖÖ−ÖÖ, ÃÖ´Ö—ÖÖîŸÖÖ ú¸ü−ÖÖ
•Öê¾ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(ú)22(ú) ÖÖ−ÖÖ, ³ÖÖê•Ö−Ö
•ÖÖê›üÖê (×Îú.)23(Ö) •ÖÖê›Íü−ÖÖ
•ÖÖê´Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)8(Ö) •ÖÖê¿Ö, ˆŸÃÖÖÆü
—Ö
—ÖÖ´ÖÖŸÖê (×¾Ö.)11(ú) •ÖÖ´ÖÖÖŸÖê

—Ö™üüÖê (×Îú.)22(Ö) •Öã™ü−ÖÖ, Öã²Ö ŸÖú»Öß±ú ˆšüÖ−ÖÖ
—Ö™ü¯Ö™ü (×Îú.×¾Ö.)7(ú) —Ö™ü¯Ö™ü, ±ú™üÖ±ú™ü
—Ö¯Ö—Ö¯Ö (×Îú.×¾Ö.)17(Ö) ŸÖß¾ÖÎ ÖŸÖßÃÖê
—Ö¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)11(Ö) —Ö¸ü−ÖÖ
—ÖÖ›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(ú) ¯Öê›ü
—ÖÖ›üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)6(ú) —ÖÖ×›üµÖÖÑ
—Öã›æü¯Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(Ö) —ÖÖ›üß
—Öãôæûú (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)6(ú) Æü¾ÖÖ úÖ —ÖÖëúÖ
—Öë›æü (ÃÖÓ.¯Öã.)5(ú) Öë¤üÖ
—ÖÖê¯Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)16(ú)20(ú) −Öà¤ü
™ü
™êüú›üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)6(Ö)11(ú) ¯ÖÆüÖ›üß

™êüúÖê (×Îú.)17(Ö) ×™üú−ÖÖ
™êüúÖ›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)6(Ö) ™üß»ÖÖ
™êü²Ö»Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(ú)8(ú) ™êü²Ö»Ö, ´Öê•ÖÌ
šü
šüÖúÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)14(ú) ŸÖßÖÖ¤ü¤Ôü

šüÖ´Ö (×¾Ö.)9(ú) ¥üœü
×šüúÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)22(ú) Ã£Öôû
×šüÖÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(ú) ×“ÖÖÖ¸üß
šüßú (×¾Ö.)1(ú) šüßú
šëüÖÖÖ (×¾Ö.)5(Ö)20(Ö) ×šüÖ−ÖÖ, −ÖÖ™üÖ
šëüÖÖÖšãüÃÖúÖ (×¾Ö.)5(Ö) ×šüÖ−ÖÖ, −ÖÖ™üÖ
›ü
›ü²ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)7(Ö) ×›ü²²ÖÖ

›ãü»Öúß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)16(ú) —Ö¯Öúß
›êü¸êü¤üÖ¸ü (×¾Ö.)5(Ö)6(ú) ‘Ö−Öß ”ûÖµÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ, ‘Ö−ÖÖ
›üÖê»ÖÖê (×Îú.)11(ú) ›üÖê»Ö−ÖÖ
›üÖêôûÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)3(Ö)17(ú) †ÖÑÖ
›üÖêôêû û³Ö¹ý−Ö µÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)15(Ö) †ÖÑÖ ³Ö¸ü †Ö−ÖÖ
›üÖëÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú)6(Ö)22(Ö) ¯ÖÆüÖ›ü, ¯Ö¾ÖÔŸÖ
œü
œêü¯Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)2(ú) ³Öê»Öß

œêü¸ü¯ÖÖê™ü (×¾Ö.)12(Ö) ²Ö›üÖ¯Öê™ü
ŸÖ
ŸÖÎúÖ¸ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)4(ú)4(Ö) ×¿ÖúÖµÖŸÖ

ŸÖ²µÖêŸÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)12(ú) ŸÖ²ÖßµÖŸÖ
ŸÖµÖÖ¸ü (×¾Ö.)8(Ö) ŸÖîµÖÖ¸ü
ŸÖ¸üßÆüß (×Îú.×¾Ö.)2(Ö)13(ú) ×±ú¸ü ³Öß
ŸÖ¹ýÖ (×¾Ö.)9(ú)11(ú)23(Ö) ŸÖ¹ýÖ, µÖã¾Öú, µÖã¾ÖÖ
ŸÖ±ìú (†.)24(Ö) úß †Öê¸ü ÃÖê
ŸÖ·ÆÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)5(Ö)10(Ö) ¯ÖÏúÖ¸ü, ¸üß×ŸÖ
ŸÖôû´Ö•Ö»ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)29(Ö) ×−Ö“Ö»Öß ´ÖÓ×•Ö»Ö
ŸÖÓ¡Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)8(Ö) ŸÖÓ¡Ö
ŸÖÖ‡Ô (ÃÖÓ.Ã¡Öß./ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö)2(ú) ²ÖÆü−Ö, ²ÖÆü−Ö êú ×»Ö‹ ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö
ŸÖÖ•ÖÖ (×¾Ö.)12(ú) ŸÖÖ•ÖÌÖ
ŸÖÖ¯Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)14(ú) ²ÖãÖÖ¸ü
ŸÖÖ¾Ö ´ÖÖ¸üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)22(ú) Ã¾ÖÖ¤ü »Öê−ÖÖ
ŸÖÖÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)13(ú)18(ú) ‘ÖÓ™üÖ
ŸÖÖÓ¤æüôû (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú) “ÖÖ¾Ö»Ö
ŸÖÖÓ²Ö›Óü ±ãú™üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ)17(ú) ÃÖæ¸ü•Ö ×−Öú»Ö−ÖÖ, ×¤ü−Ö ×−Öú»Ö−ÖÖ
×ŸÖÖ™ü (×¾Ö.)2(ú) ŸÖßÖÖ
ŸÖß (ÃÖ¾ÖÔ.)11(ú) ¾ÖÆü
ŸÖß£ÖÔÖê¡Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(ú) ŸÖß£ÖÔÃ£ÖÖ−Ö
ŸÖß−Ö (×¾Ö.)10(Ö) ŸÖß−Ö

ŸÖã´Æüß (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú)8(ú) †Ö¯Ö
ŸÖæ (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú) ŸÖæ
ŸÖæ¸ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)2(ú) †¸üÆü¸ü
ŸÖé¯ŸÖ (×¾Ö.)3(Ö)21(ú) ÃÖÓŸÖãÂ™ü, ŸÖé¯ŸÖ
ŸÖê (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú)20(ú) ¾ÖÆü
ŸÖêœü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)23(ú) ¤ãü¿´Ö−Öß
ŸÖê¸ü›üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)5(ú) Öã»Ö´ÖêÆÑü¤üß
ŸÖÖê (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(Ö) ¾ÖÆü
ŸÖÖê›üÖê (×Îú.)5(ú)23(Ö) ŸÖÖê›ü−ÖÖ
ŸÖÖë›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)14(Ö) ´ÖãÑÆü
¡ÖÖÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)10(ú)18(ú) †ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ, úÂ™ü, ŸÖú»Öß±ú
×¡Ö¾ÖêÖß ÃÖÓÖ´Ö (×¾Ö.)1(ú) ×¡Ö¾ÖêÖßÃÖÓÖ´Ö, ŸÖß−Ö −Ö×¤üµÖÖë úÖ ÃÖÓÖ´Ö
¡Öî´ÖÖ×ÃÖú (×¾Ö.)4(ú) ¡Öî´ÖÖ×ÃÖú
Ÿ¾Ö×¸üŸÖ (×Îú.×¾Ö.)24(Ö) •Ö»¤üß ÃÖê
£Ö
£ÖúÖê (×Îú.)10(ú)21(ú) £Öú−ÖÖ

£Ö¸üúÖ¯Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) úÖÑ¯Ö−ÖÖ
£ÖÓ›üÖÖ¸ü (×¾Ö.)5(Ö)6(ú) ²ÖÆãüŸÖ šÓü›üÖ, šÓü›üÖ-šÓü›üÖ
£ÖÖÓ²ÖÖê (×Îú.)10(ú) ¹ýú−ÖÖ
£Öë²Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)12(Ö) ²ÖæÑ¤ü
£ÖÖê›üÖ (×¾Ö.)23(Ö) ú´Ö
£ÖÖê›ü±úÖ¸ü (×¾Ö.)21(ú) £ÖÖê›üÖ²ÖÆãüŸÖ
£ÖÖê¸ü (×¾Ö.)19(Ö) ´ÖÆüÖ−Ö
¤ü
¤üÖ»Ö (×Îú.×¾Ö.)17(Ö) ¯Ö¸ü¾ÖÖÆü

¤üÖ›ü (ÃÖÓ.¯Öã.)20(Ö) ¯ÖŸ£Ö¸ü
¤üÖÖ¾ÖÖê (×Îú.)16(ú) “Ö»Ö ²ÖÃÖ−ÖÖ
¤ü•ÖÖÔ (ÃÖÓ.¯Öã.)8(Ö) ¤ü•ÖÖÔ, ÁÖêÖß
¤ü›ü¯ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)21(Ö) ²ÖÖê—Ö
¤üÖÖ¤üÖ (×¾Ö.)3(Ö) ¤ü−ÖÖ¤ü−Ö

¤ü´ÖÖê (×Îú.)7(Ö) £Öú−ÖÖ
¤üÖÖ×¾ÖÖê (×Îú.)3(ú)13(ú)22(ú) ×¤üÖÖ−ÖÖ
¤üÖ×Ö−ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)9(Ö) ÖÆü−ÖÖ, †Ö³ÖæÂÖÖ
¤üÖ™ü (×¾Ö.)6(ú)20(Ö) ‘Ö−ÖÖ
¤üÖ×¸ü¦ü¶ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(ú) Ö¸üß²Öß
¤üÖÓ›üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) ›Óü›üÖ
×¤ü¾ÖÃÖ-×¤ü¾ÖÃÖ (×Îú.×¾Ö.)12(ú) ú‡Ô ú‡Ô ×¤ü−Ö
×¤ü¾ÖÃÖ³Ö¸ü (×Îú.×¾Ö.)7(ú) ×¤ü−Ö³Ö¸ü
×¤üÃÖÖê (×Îú.)9(ú) ×¤üÖÖ‡Ô ¤êü−ÖÖ
¤üß›ü¯ÖÖ¾Ö (×¾Ö.)2(ú) ¤êüœÍü¯ÖÖ¾Ö
¤ãüúÖ−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)2(ú) ¤ãüúÖ−Ö
¤ãüÖÖ¾ÖÖê (×Îú.)14(ú) ¤ü¤Ôü ÆüÖê−ÖÖ
¤ãü¯¯Ö™ü (×¾Ö.)21(ú) ¤ãüÖ−ÖÖ
¤ãü»ÖÔÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)14(ú) †−Ö¤êüÖÖ
¤ãüÃÖ¸üÖ (×¾Ö.)23(Ö) ¤æüÃÖ¸üÖ
¤æü¬Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(ú)20(ú) ¤æü¬Ö
¤æü¸ü (×Îú.×¾Ö.)13(ú)14(ú) ¤æü¸ü
¥üÂ™üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)11(ú) ¥üÛÂ™ü
¤êü‰úôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)6(ú) ´ÖÓ×¤ü¸ü
¤êüÖÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)20(ú) ¤êü−Ö
¤êüÖê (×Îú)1(ú)2(ú)23(Ö) ¤êü−ÖÖ
¤êü¾ÖÖÖ‘Öê¾ÖÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)23(Ö) †Ö¤üÖ−Ö¯ÖÏ¤üÖ−Ö, ²ÖœÍüÖ¾ÖÖ ¤êü−ÖÖ
¤îü¾Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)21(Ö) ³ÖÖµÖ
¤üÖê−Ö (×¾Ö.)5(ú)8(ú)13(Ö) ¤üÖê
¤üÖî¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)15(ú)22(ú) ¤üÖî¸üÖ
¬Ö
¬ÖŒúÖ ²ÖÃÖÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)15(ú) ¤ÓüÖ ¸üÆü •ÖÖ−ÖÖ

¬Ö›ü (×¾Ö.)12(ú) šüßú ŸÖ¸üÆ üÃÖê
¬Ö−µÖ (×¾Ö.)3(Ö) ¬Ö−µÖ
¬Ö²Ö¬Ö²ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) •Ö»Ö ¯ÖÏ¯ÖÖŸÖ
¬ÖÃÖÖÃÖ »ÖÖÖÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ)23(Ö) ¯Öæ¸üÖ ú¸ü−ÖÖ
¬ÖÃÃÖ ÆüÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)17(Ö) ¬ÖËú ¸üÆü •ÖÖ−ÖÖ

¬ÖÖú¬Öæú (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)16(ú) ¬Öú ¬Öú
¬ÖÖ›üú−Ö (×Îú.×¾Ö.)14(ú) ¬Ö›ÍüÖ´Ö ÃÖê
¬ÖÖ−µÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(Ö) ¬ÖÖ−Ö
¬ÖÖ¸üÖ ú¸üÖê (×Îú.)23(ú) ¬ÖÖ¸üÖ ú¸ü−ÖÖ
¬ÖÖ¾ÖÖê (×Îú.)11(ú)16(Ö) ¤üÖî›Íü−ÖÖ
¬ÖÖÓ¤ü»Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)21(ú) Æü›Íü²Ö›Íüß
¬ÖãôûßŸÖ ÖêôûÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)12(Ö) ¬Öæ»Ö ´Öë Öê»Ö−ÖÖ
¬Öæôû —Ö™üúÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)17(ú) •ÖÖÖ¹ýú ú¸ü−ÖÖ
¬ÖÖêúÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú)23(Ö) ¬ÖÖêÖÖ
¬µÖêµÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)4(Ö) »ÖµÖ
¬µÖêµÖ¾ÖÖ¤üß (×¾Ö.)12(ú) †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤üß
−Ö
−ÖúÖê (×Îú.×¾Ö.)2(ú) −ÖÆüà

−ÖŒúß (×Îú.×¾Ö.)12(ú) †¾Ö¿µÖ, •Öºþ¸ü
−ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(Ö) −ÖÖÖæ−Ö
−Ö™üÖê (×Îú.)9(Ö) ÃÖ•Ö−ÖÖ
−Ö´ÖÃúÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)1(ú) −Ö´ÖÃúÖ¸ü, −Ö´ÖÃŸÖê
−Ö¾Ö−Ö¾Öß−Ö (×¾Ö.)8(Ö) −Ö‡Ô −Ö‡Ô
−Ö¾Ö»Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)18(ú) †Ö¿“ÖµÖÔ
−Ö¾ÖÖ (×¾Ö.)1(ú) −ÖµÖÖ
−Ö¾Öß−Ö (×¾Ö.)13(ú) −Ö‡Ô
−ÖÆüÖÖê (×Îú.)11(ú) −ÖÆüÖ−ÖÖ
−ÖÓŸÖ¸ü (×Îú.×¾Ö.)13(Ö) ²ÖÖ¤ü ´Öë
−ÖÖúß −Ö‰ú µÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)16(Ö) −ÖÖú ´Öë ¤ü´Ö ÆüÖê−ÖÖ
−ÖÖÖ´ÖÖê›üß (×¾Ö.)17(Ö)20(Ö) ²Ö»ÖÖÖŸÖß
−ÖÖ“Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)8(ú) −ÖÖ“Ö
−ÖÖ“ÖÖÖÖê (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)8(ú) −ÖÖ“ÖÖÖ−ÖÖ
−ÖÖ™üú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)21(ú) −ÖÖ™üú
−ÖÖŸÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)1(ú) ¯ÖÖêŸÖß, −ÖÖ×ŸÖ−Ö
−ÖÖŸÖ¾ÖÓ›Óü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(ú)17(Ö) −ÖÖŸÖß¯ÖÖêŸÖß
−ÖÖŸÖê¾ÖÖ‡Ôú (ÃÖÓ.¯Öã.)9(ú) ×¸ü¿ŸÖê¤üÖ¸ü
−ÖÖ¾Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(ú)22(Ö) −ÖÖ´Ö

−ÖÖÆüß (×Îú.×¾Ö.)1(ú)2(ú)13(Ö) −ÖÆüà
−ÖÖÓ¤üÖê (×Îú.)23(ú) ÃÖãÖÃÖê ¸üÆü−ÖÖ, (´Ö¸üÖšüß ´Öë '−ÖÖÓ¤üÖê' úÖ †£ÖÔ ‹ú
×¾Ö¿ÖêÂÖ ºþ¯Ö ´Öë ÆüÖêŸÖÖ Æïü… »Ö›Íüúß •Ö²Ö ÃÖÃÖã¸üÖ»Ö ´Öë
¸üÖ•ÖßÖã¿Öß ÃÖê ¸üÆü ¸üÆüß ÆüÖêŸÖß Æîü ŸÖ²Ö úÆüÖ •ÖÖŸÖÖ
Æîü"´Öã»ÖÖß ÃÖãÖÖŸÖ −ÖÖÓ¤üŸÖ †ÖÆüê")
×−Öú™ü¾ÖŸÖá (×¾Ö.)23(Ö) ¯ÖÖÃÖ¾ÖÖ»Öê
×−ÖúÖ»Ö (ÃÖ.¯ÖãÓ.)23(Ö) ±ú»Ö, ¯Ö×¸üÖÖ´Ö, −ÖŸÖß•ÖÖ
×−ÖÖôû (×¾Ö.)22(Ö) ×ÃÖ±Ôú
×−ÖÖ›üßŸÖ (×¾Ö.)6(Ö) •Öã›Íüß Æãü‡Ô
×−ÖŸÖôû (×¾Ö.)6(ú) ×−Ö´ÖÔ»Ö
×−Ö¤üÖ−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)8(ú) ú´Ö ÃÖê ú´Ö
×−Ö×´Ö¢Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(ú) ×−Ö×´Ö¢Ö
×−Ö´ÖãôûŸÖÖ (×¾Ö.)5(Ö) −Öãúß»ÖÖ
×−ÖµÖÓ¡ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)21(Ö) ¸üÖêú
×−Ö¸üÖôûÖ (×¾Ö.)4(Ö)10(Ö)12(ú)21(ú) ×−Ö¸üÖ»ÖÖ, †»ÖÖ, †−ÖÖêÖÖ
×−Ö¸üÖê¯Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)15(Ö) ×²Ö¤üÖ‡Ô ÃÖÓ¤êü¿Ö
×−ÖÖÔµÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)14(Ö) ×−ÖÖÔµÖ
×−Ö¬ÖÖÔÃŸÖ (×Îú.×¾Ö.)16(ú) ×−Ö¿“ÖàŸÖ
×−Ö„À¾ÖÖÃÖ (ÃÖ.¯Öã.)10(Ö)16(ú) “Öî−Ö úß ÃÖÖÓÃÖ
×−ÖÃÖÖÔ (ÃÖÓ.¯Öã.)8(ú) ¯ÖÏéú×ŸÖ
−Öß™ü (×¾Ö.)3(ú) šüßúÃÖê
−ÖãúŸÖÖ (×¾Ö.)14(Ö)16(ú)20(ú) †³Öß †³Öß, ÆüÖ»Ö Æüß ´Öë
−ÖãÃÖŸÖÖ (×¾Ö./×Îú.×¾Ö.)3(ú)6(Ö)12(Ö) ×ÃÖ±Ôú, êú¾Ö»Ö
−Öê´ÖúÖ (×¾Ö.)15(ú) šüßú
−ÖêÃÖÖê (×Îú.)9(Ö) ¯ÖÆü−Ö−ÖÖ
−ÖêÆü´Öß (×Îú.×¾Ö)2(ú)4(ú) ÃÖ¤îü¾Ö, Æü´Öê¿ÖÖ, ÃÖ¤üÖ
4(Ö)8(ú)9(Ö)16(Ö)
−ÖÖêú¸üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)18(ú)21(ú) −ÖÖîú¸üß
−ÆüÖÖß ‘Ö¸ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)13(ú) Ã−ÖÖ−Ö ‘Ö¸ü
¯Ö
¯Ö™üú−Ö (×Îú.×¾Ö.)14(Ö) —Ö™ü ÃÖê

¯Ö™üÖê (×Îú.)13(ú) ¯ÖÃÖÓ¤ü †Ö−ÖÖ, †“”ûÖ »ÖÖ−ÖÖ

¯Ö÷üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)8(ú) ¯Ö÷üÖ
¯Ö›üÖê (×Îú.)14(ú) ¯Ö›ü−ÖÖ, ×Ö¸ü−ÖÖ
¯Ö›ü»µÖÖ ¯Ö›ü»µÖÖ (×Îú.×¾Ö)15(ú) ¯Ö›Íêü ¯Ö›Íêü
¯ÖÖ (†.)4(Ö)21(ú) ¯Ö¸ü, »Öê×ú−Ö
¯Ö¡Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)10(ú) ¯Ö¡Ö, ×“Ö÷üß
¯Ö£Ö−ÖÖ™ü¶ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(ú) −ÖãŒú›ü −ÖÖ™üú
¯Ö¤ü¸üß ×−Ö¸üÖ¿ÖÖ µÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)12(Ö) —ÖÖê»Öß ´Öë ×−Ö¸üÖ¿ÖÖ †Ö−ÖÖ
¯Ö¸ü›üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)5(ú) ›ü×»ÖµÖÖ
¯Ö¸üŸÖ (×Îú.×¾Ö.)5(ú)20(ú) ¾ÖÖ¯ÖÃÖ
¯Ö¸ü¾ÖÖ (×Îú.×¾Ö.)18(ú) ¯Ö¸üÃÖÖë
¯Ö¸ü¾ÖÖ−ÖÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)21(ú) †−Öã´Ö×ŸÖ
¯Ö×¸üÖÖ´Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)18(Ö)20(ú) †ÃÖ¸ü
¯Ö×¸ü¯Ö¡Öú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)4(ú) ¯Ö×¸ü¯Ö¡Ö
¯ÖÃÖ¸ü™ü (×¾Ö.)20(Ö) ×“Ö¯Ö™üÖ (¯Ö¸îü»Ö)
¯ÖÃÖÖ¸üÖ ú¸üÖê (×Îú.)10(Ö) ¯ÖÃÖÖ¸üÖ ú¸ü−ÖÖ
¯ÖÆüÖ™ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)7(Ö) ˆÂÖÖúÖ»Ö
¯Öôû¾ÖÖê (×Îú.)17(ú) ˆšüÖ êú »Öê •ÖÖ−ÖÖ
¯ÖÓ“ÖÖ¾Ö®Ö (×¾Ö.)21(Ö) ¯Ö“Ö¯Ö−Ö
¯ÖÖ‰úÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) ²ÖÖ×¸ü¿Ö, ¾ÖÂÖÖÔ
¯ÖÖšü ú¸üÖê (×Îú.)18(Ö) µÖÖ¤ü ú¸ü−ÖÖ
¯ÖÖšüúÖê¸üÖ (×¾Ö.)15(ú) ‹úŸÖ¸ü±ú úÖê¸üÖ
¯ÖÖšü×¾ÖÖê (×Îú.)4(ú)24(ú) ³Öê•Ö−ÖÖ
¯ÖÖšüß´ÖÖÖê (×Îú.×¾Ö.)3(ú)11(ú) ¯Öß”êû úß ŸÖ¸ü±ú
¯ÖÖœüÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)3(Ö) ¯ÖÆüÖ›ÍüÖ
¯ÖÖÖß (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(ú) ¯ÖÖ−Öß
¯ÖÖ−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(ú) ¯Ö¢ÖÖ
¯ÖÖµÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)10(ú)14(ú) ¯Öî¸ü, ¯ÖÖÑ¾Ö
¯ÖÖµÖ¾ÖÖ™ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(Ö) ¯ÖÖ›Óü›üß
¯ÖÖµÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)23(ú) −Öà¾Ö, ²Öã×−ÖµÖÖ¤ü
¯ÖÖ×¸ü•ÖÖŸÖú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(ú) Æü¸üØÃÖÖÖ¸ü
¯ÖÖ»Öú (ÃÖÓ.¯Öã.)7(Ö) ¯ÖÖ»Öú, ´ÖÖŸÖÖ×¯ÖŸÖÖ
¯ÖÖ¾Ö (×¾Ö.)2(ú) ¯ÖÖ¾Ö
¯ÖÖ¾ÖÖê¤üÖê−Ö (×¾Ö.)2(ú) ¯ÖÖî−Öê ¤üÖê
¯ÖÖ¾Ö−Ö (×¾Ö.)22(Ö) ¯Ö×¾Ö¡Ö

¯ÖÖ¾ÖÃÖÖôûÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) ²ÖÖ×¸ü¿Ö úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö
¯ÖÖÆgÖê (×Îú.)1(ú)8(ú)9(Ö)22(ú) ¤êüÖ−ÖÖ
¯ÖÖÆüÖµÖ»ÖÖ ¯ÖÖ×Æü•Öê (×Îú.)5(Ö) ¤êüÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹
¯ÖÖÆüÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)22(ú) ´ÖêÆü´ÖÖ−Ö
¯ÖÖÓœü¸üÖ (×¾Ö.)5(ú) ÃÖ±êú¤ü
¯ÖÖÓœü¸üÖ¿Öã³ÖÏ (×¾Ö.)5(ú)14(Ö) ¿Öã³ÖÏÃÖ±êú¤ü
×¯Ö»»Öæ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(Ö) ×¯Ö»»ÖÖ
×¯Ö¾ÖôûÃÖ¸ü (×¾Ö.)5(ú) Æü»úÖ ¯Öß»ÖÖ
×¯Ö¾ÖôûÖ¬Ö´Öú (×¾Ö.)5(ú) ÖÆü¸üÖ ¯Öß»ÖÖ
Ø¯Ö¯Öôû (ÃÖÓ.¯Öã.)5(ú) ¯Öß¯Ö»Ö
¯Öãœêü (†.)4(Ö) †ÖÖê
¯Öã¸üÖê (×Îú.)8(ú) úÖ±úß ÆüÖê−ÖÖ
¯Öã¸üÃúÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)18(ú) ¯Öã¸üÃúÖ¸ü
¯Öã¸êü»Ö ‹¾ÖœüÖ (×¾Ö.)17(ú) úÖ±úß
¯Öã¸êüÃÖê (×¾Ö.)17(Ö) ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ
¯ÖãÃŸÖú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(ú) ¯ÖãÃŸÖú, ×ÌúŸÖÖ²Ö
¯ÖæÖÔ (×¾Ö.)1(ú) ¯Öæ¸üÖ
¯Öé£¾Öß ¯ÖÏ¤ü×ÖÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)8(ú) ¯Öé£¾Öß úß ¯Ö×¸üÎú´ÖÖ
¯Öê•Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(Ö) ´ÖÖÑ›ü
¯Öê™üÖê (×Îú.)17(Ö) •Ö»Ö−ÖÖ
¯Öê¹ý (ÃÖÓ.¯Öã.)5(ú) †´Ö¹ý¤ü
¯ÖëœüÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)20(Ö) ¯Öã†Ö»Ö, ¯ÖµÖÖ»Ö
¯ÖÖê™ü Ö¯ÖÖ™üß»ÖÖ •ÖÖÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)14(ú) ¯Öê™ü ¯Ößšü ÃÖê »ÖÖ−ÖÖ
¯ÖÖê™ü³Ö¸ü (×Îú.×¾Ö.)10(ú) ³Ö¸ü¯Öê™ü
¯ÖÖê™üÖÃÖÖšüß ¤üÖÆüß ×¤ü¿ÖÖ (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)9(ú) ¸üÖê•Öß ¸üÖê™üß êú ×»Ö‹ úÆüà ³Öß •ÖÖ−ÖÖ
¯ÖÖêŸÖÓ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)2(ú) ²ÖÖê¸üß
¯ÖÖê¸üúÖ (×¾Ö.)19(Ö) †−ÖÖ£Ö
¯ÖÖêÆüÖê“ÖÖê (×Îú.)16(Ö) ¯ÖÆãÑü“Ö−ÖÖ
¯ÖÏúÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)5(ú) ¯ÖÏúÖ¸ü
¯ÖÏÖŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)4(Ö) ¯ÖÏÖ×ŸÖ
¯ÖÏÖ×ŸÖ¯ÖãÃŸÖú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(ú) ¯ÖÏÖ×ŸÖ¯Ö¡Ö
¯ÖÏ“ÖÓ›ü (×¾Ö.)5(Ö)16(Ö) ¯ÖÏ“ÖÓ›ü, ×¾Ö¿ÖÖ»Ö
¯ÖÏ×ŸÖØ²Ö²Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)18(Ö) ¯Ö¸ü”ûÖÑ‡Ô
¯ÖÏŸµÖÖ (×¾Ö.)12(ú) ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö

¯ÖÏŸµÖêú (×¾Ö.)2(Ö) Æü¸ü ‹ú
¯ÖÏ³ÖÖ¾Öß (×¾Ö.)20(ú) ¯ÖÏ³ÖÖ¾ÖúÖ¸üß
¯ÖÏµÖŸ−Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)4(Ö) ¯ÖÏµÖŸ−Ö
¯ÖÏ¾ÖÖÆü (ÃÖÓ.¯Öã.)18(Ö) ¯ÖÏ¾ÖÖÆü
¯ÖÏÃÖÓÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) ‘Ö™ü−ÖÖ
¯ÖÏ×ÃÖ¨ü (×¾Ö.)6(Ö) ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü
¯ÖÏÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)6(Ö) ¯ÖÏÖÖ, •ÖÖ−Ö
¯ÖÏê´Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)18(ú) ¯ÖÏê´Ö, ¯µÖÖ¸ü
¯ÖÏêÖú (ÃÖÓ.¯Öã.)8(Ö) ¤ü¿ÖÔú
¯ÖÏÖêŸÃÖÖÆü−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)23(Ö) ¯ÖÏÖêŸÃÖÖÆü−Ö
±ú
±úŒŸÖ (×Îú.×¾Ö.)1(ú)2(Ö) ×ÃÖ±Ôú

±ú×•ÖŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)14(Ö)15(Ö) ±ú•ÖßÆüŸÖ
±ú¸üú (ÃÖÓ.¯Öã.)17(Ö)23(Ö) ±úÔú, †ÓŸÖ¸ü, ×³Ö®ÖŸÖÖ
±úôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(Ö) ±ú»Ö
±úÖ‡Ô»Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)4(ú) ±úÖ‡»Ö
±úÖµÖ¤üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)7(ú) ±úÖµÖ¤üÖ
±úÖ¸ü (×¾Ö.)2(ú)2(Ö)8(Ö)13(ú)14(ú)14(Ö) •µÖÖ¤üÖ, ²ÖÆãüŸÖ
×±ú¸üŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)19(ú) ¤üÖî¸üÖ
±úÖê›ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(Ö) ™ãüú›ÍüÖ
²Ö
²Ö‘ÖÖê (×Îú.)1(ú)2(ú)8(ú)19(ú) ¤êüÖ−ÖÖ

²Ö¤ü»Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)4(ú) ²Ö¤ü»ÖÖ¾Ö, ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö
²Ö¤ü»ÖÖê (×Îú.)21(Ö) ²Ö¤ü»Ö−ÖÖ
²ÖÆüßÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)1(Ö)9(ú) ²ÖÆü−Ö
²ÖÆãüÖãÖß (×¾Ö.)13(ú) ²ÖÆãüŸÖ ÖãÖÖë¾ÖÖ»Öß
²ÖÆãüŸÖêú (×¾Ö.)16(ú) ¿ÖÖµÖ¤ü
²ÖÆãü¬ÖÖ (×Îú.×¾Ö.)14(Ö)17(Ö) ²ÖÆãü¬ÖÖ, ¿ÖÖµÖ¤ü, •µÖÖ¤üÖŸÖ¸ü
²Ö±Ôú (ÃÖÓ.¯Öã.)11(Ö) ²Ö±ÌÔú
²Ö¸êü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(ú) †“”ûÖ

²Ö¸üÖê²Ö¸ü (×¾Ö.)5(ú)12(ú)18(ú) ÃÖÖ£Ö´Öë, šüßú, ÃÖÖ£Ö, ÃÖÖ£ÖÃÖÖ£Ö
²Ö»Ö¾Ö¢Ö¸ü (×¾Ö.)21(Ö) •ÖÖê¸ü¤üÖ¸ü
²ÖÃÖÖê (×Îú.)1(ú) ²Öîšü−ÖÖ
²ÖÓ›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(ú) ×¾Ö¦üÖêÆü
²ÖÓ¤üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)19(ú) ¯ÖÏ×ŸÖ²ÖÓ¬Ö
²ÖÓ¬Öã¯ÖÏê´Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(Ö) ³ÖÖ‡Ô úÖ ¯ÖÏê´Ö
²ÖÖ‡Ô (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)8(ú) ÁÖß´ÖŸÖß•Öß
²ÖÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)5(ú)8(ú) ²ÖÖß“ÖÖ
²ÖÖ•ÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)2(Ö)7(ú) ´ÖÓ›üß, ²Ö•ÖÖ¸ü
²ÖÖ•Öæ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)4(ú) ²ÖÖ•Öæ
²ÖÖ™ü»Öß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)14(Ö) ²ÖÖêŸÖ»Ö
²ÖÖŸÖ´Öß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)16(ú)23(ú) Ö²Ö¸ü, ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü
²ÖÖ²ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã./ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö)1(ú) ×¯ÖŸÖÖ•Öß, ×¯ÖŸÖÖ•Öß êú ×»Ö‹ ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö
²ÖÖµÖúÖê (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)1(ú) ¯ÖŸ−Öß
²ÖÖÆãü»Öß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)1(ú) Öã×›ÍüµÖÖ
²ÖÖÆêü¸ü (×Îú.×¾Ö./†.)13(ú) ²ÖÖÆü¸ü
²ÖÖôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ./ÃÖÓ.¯Öã./ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö)1(ú) ²Ö““ÖÖ, ²Öê™üÖ (²Öê™êü êú ×»Ö‹ ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö)
²ÖÖÓ¬ÖÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)20(Ö) ²Ö−ÖÖ¾Ö™ü
×²Ö“ÖÖ¸üÖ (×¾Ö.)8(ú) ²Öê“ÖÖ¸üÖ
²Öã›üÖê (×Îú.)17(Ö) ›ãü²Ö−ÖÖ
²Öê“ÖÖôûßÃÖ (×¾Ö.)2(ú) ²ÖµÖÖ»ÖßÃÖ
²ÖêŸÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)21(Ö)22(ú) µÖÖê•Ö−ÖÖ, ÖÖ−ÖêúÖ ¯ÖŒ¾ÖÖ®Ö
²Öê¬Ö›üú (×Îú.×¾Ö.)20(ú) ×²Ö−ÖÖ ×—Ö—Öú
²Öîšüú (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)13(ú) ²Öîšüú
²ÖÖê»ÖÖê (×Îú.)20(ú)24(ú) ²ÖÖê»Ö−ÖÖ
²ÖÖê»ÖÖ¾ÖÖê (×Îú.)21(Ö) ²Öã»ÖÖ−ÖÖ
³Ö
³Ö™üÓúŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)20(ú) ³Ö™üú−Ö

³ÖµÖÓú¸ü (×¾Ö.)9(ú)16(Ö) ³ÖµÖÓú¸ü, ³ÖßÂÖÖ
³Ö¸ü¬ÖÖ¾Ö (×Îú.×¾Ö.)16(ú) ŸÖê•Ö
³Ö¸ü¯Öæ¸ü (×¾Ö.)6(ú)7(ú) ³Ö¸ü¯Öæ¸ü, úÖ±úß
³Ö¸ü´ÖÃÖÖšü (×Îú.×¾Ö.)2(Ö)7(Ö) ³Ö¸ü´ÖÖ¸ü, ²ÖÆãüŸÖ

³Ö¸üÖ³Ö¸ü (×Îú.×¾Ö.)5(ú) •Ö»¤üß •Ö»¤üß
³Ö¹ý−Ö úÖœüÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)12(ú) ¾ÖÃÖæ»Ö−ÖÖ
³Ö¾µÖ (×¾Ö.)19(ú) ×¾Ö¿ÖÖ»Ö
³ÖÖ‰ú•Öß (ÃÖÓ.¯Öã./ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö)12(ú) ³ÖÖ‡ÔÃÖÖÆü²Ö, ¤êü¾Ö¸ü, ¤êü¾Ö¸ü êú ×»Ö‹ ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö
³ÖÖÖ ¯Ö›üÖê (×Îú.)21(ú) úÖê‡Ô ³Öß ²ÖÖŸÖ ÃÖŸÖß ÃÖê ú¸ü−Öß ¯Ö›ü−ÖÖ
³ÖÖÖ¾ÖÖê (×Îú.)21(Ö) ×−Ö³ÖÖ−ÖÖ, “Ö»ÖÖ−ÖÖ (Ö“ÖÔ)
³ÖÖ•Öß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)7(ú)12(ú) ÃÖ²•Öß
³ÖÖ›êü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)13(ú) ×ú¸üÖµÖÖ
³ÖÖŸÖ (ÃÖÓ.¯Öã./−Ö¯ÖãÓ.)17(ú) ¬ÖÖ−Ö, “ÖÖ¾Ö»Ö
³ÖÖ¸üÖ³Ö¸ü (×¾Ö.)7(Ö) ²ÖÆãüŸÖ †×¬Öú
³ÖÖ¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú)2(Ö) úß´ÖŸÖ, ³ÖÖ¾Ö
³ÖÖ¾Ö ÖÖÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)3(ú) •µÖÖ¤üÖ ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ
³ÖÖÂÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(ú) ³ÖÖÂÖÖ
³ÖÖÂÖÖÓŸÖ¸ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)18(ú)23(Ö) †−Öã¾ÖÖ¤ü
³ÖÖÓ›üÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(ú) —ÖÖ›ÍüÖ
³ÖÖÓ²ÖÖ¾ÖÖê (×Îú.)16(Ö) ³ÖÖï“ÖŒúÖ ¸üÆü •ÖÖ−ÖÖ
×³Ö•ÖÖê (×Îú.)6(ú) ³ÖßÖ−ÖÖ, Öß»ÖÖ ÆüÖê−ÖÖ
Ø³ÖŸÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)3(Ö) ¤üß¾ÖÖ¸ü
³ÖßŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)23(ú) ›ü¸ü, ³ÖµÖ
³Öê™üÖê (×Îú.)11(ú)12(ú) ×´Ö»Ö−ÖÖ
³ÖÖêúÖ›ü ¯ÖÃÖ¸üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)14(Ö) ¬ÖÖ›Íü ´ÖÖ¸ü ú¸ü ¸üÖê−ÖÖ
³ÖÏŸÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)18(ú) −Ö¾Ö¸üÖ, ¯Ö×ŸÖ, ³Ö¸üŸÖÖ¸ü
´Ö
´ÖÖ (×Îú.×¾Ö.)20(ú) ×±ú¸ü

´Ö−Ö (×¾Ö.)20(ú) ´ÖÖ−Ö, ¾µÖÃŸÖ
´Ö•Öæ¸üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(ú) ´Ö•Ö¤æü¸üß
´ÖŸÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(ú) ×¾Ö“ÖÖ¸ü
´Ö¤üŸÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)7(ú)13(Ö) ´Ö¤ü¤ü
´Ö¬Öã¸ü (×¾Ö.)6(ú) ´Ö¬Öã¸ü, ´ÖßšüÖ
´Ö−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)10(Ö) ´Ö−Ö
´Ö−ÖÖ¾Ö¸ü ‘ÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)15(ú) ú¸ü−Öê úß šüÖ−Ö »Öê−ÖÖ
´Ö−ÖÖÃÖÖ¸üÖê (×¾Ö.)13(Ö) ´Ö−Ö“ÖÖÆüÖ

´ÖÖ¸üôæû−Ö ¯Ö›üÖê (×Îú.)17(ú) ²Öê•ÖÖ−Ö ÆüÖê−ÖÖ
´ÖµÖÖÔ¤üÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)21(Ö) †¾Ö×¬Ö, ÃÖß´ÖÖ
´ÖµÖÖÔÔ×¤üŸÖ (×¾Ö.)17(ú) ÃÖß×´ÖŸÖ
´Ö»Ö´Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)14(ú) ´Ö¸üÆü´Ö
´Ö»Öæ»Ö ÆüÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)14(ú) ±úßúÖ ¯Ö›Íü •ÖÖ−ÖÖ
´ÖÃŸÖ (×¾Ö.)8(ú)13(Ö) ´Ö•Öê¤üÖ¸ü, †“”ûÖ
´ÖÆü¢¾Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)12(ú) ´ÖÆü¢¾Ö
´ÖÆüÖÖ (×¾Ö.)2(ú)7(Ö) ´ÖÆÑüÖÖ
´ÖÆüÖÖÖ‡Ô (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)2(Ö) ´ÖÑÆÓüÖÖ‡Ô
´Öôû´ÖôûÖê (×Îú.)10(ú) •Öß ×´Ö“Ö»ÖÖ−ÖÖ
´ÖÓÖ»Ö úÖµÖÖÔ»ÖµÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(Ö) ×¾Ö¾ÖÖÆü³Ö¾Ö−Ö
´ÖÓ›ü‡Ô (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)2(Ö) ²ÖÖ•ÖÖ¸ü
´ÖÓ›üôûß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)12(ú) ´ÖÓ›ü»Öß
´ÖÖÖÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)23(Ö) ´ÖÖÑÖ
´ÖÖÖ¾ÖÖê (×Îú.)4(ú) ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−ÖÖ, †Ö´ÖÓ×¡ÖŸÖ ú¸ü−ÖÖ, ´ÖÓÖ¾ÖÖ−ÖÖ
´ÖÖÖê (×Îú.×¾Ö.)7(ú) ¯Öß”êû, ú´Ö•ÖÖê¸ü
´ÖÖ—ÖÖ (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú)1(Ö)4(ú) ´Öê¸üÖ, ´Öê¸üß
´ÖÖ—Öê †Ö‡Ô (ÃÖÓ²ÖÖê¬Ö−Ö)8(ú) ´Öê¸üß ´ÖÖÑ
´ÖÖÖæÃÖúß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)2(Ö)20(ú) ´ÖÖ−Ö¾ÖŸÖÖ, ‡−ÃÖÖ×−ÖµÖŸÖ
´ÖÖ−ÖÖê (×Îú.)21(Ö) ´ÖÖ−Ö−ÖÖ
´ÖÖ−Ö ŸÖãú¾ÖÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)17(ú) ×ÃÖ¸ü —ÖãúÖ−ÖÖ
´ÖÖÖÔ (ÃÖÓ.¯Öã.)15(ú) ¸üÖÆü, ¸üÖÃŸÖÖ, ¯Ö£Ö
´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)15(ú) ´ÖÖÖÔ¤ü¿ÖÔ−Ö
´ÖÖ¸üÖ´ÖÖ¸üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)8(ú) ´ÖÖ¸ü¯Öß™ü
´ÖÖ»Öú (ÃÖÓ.¯Öã.)10(Ö) ´ÖÖ×»Öú
´ÖÖ»ÖúßÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(Ö) ´ÖÖ»Ö×ú−Ö
´ÖÖ¾Ö¿Öß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)1(ú) ´ÖÖîÃÖß
´ÖÖ¾ÖôûÖê (×Îú.)8(Ö)11(ú) †ÃŸÖ ÆüÖê−ÖÖ
´ÖÖ×ÆüŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)9(ú)20(ú)24(Ö) •ÖÖ−ÖúÖ¸üß
´ÖÖ×ÆüŸÖß¯Ö¡Öú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)14(Ö) ÃÖæ“Ö−ÖÖ¯Ö¡Öú
´ÖÖÆüßŸÖ †ÃÖÖê (×Îú.)3(ú) ´ÖÖ»Öæ´Ö ÆÖêü−ÖÖ
´ÖÖôûÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)15(ú) ‰ú¯Ö¸üß
´ÖÖÓ›üÖê (×Îú.)23(Ö) ¸üÖ−ÖÖ
×´Öšüß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)20(Ö) †Ø»ÖÖ−Ö

×´Ö¡Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)1(ú) ×´Ö¡Ö, ¤üÖêÃŸÖ
×´Ö¡Ö´ÖÓ›üôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)11(Ö) ×´Ö¡Ö ´ÖÓ›ü»Öß
×´ÖÃÖôûÖê (×Îú.)20(ú) ‘Öã»Ö×´Ö»Ö •ÖÖ−ÖÖ, ×Æü»Ö×´Ö»Ö •ÖÖ−ÖÖ
×´Öôû×¾ÖÖê (×Îú.)20(ú) ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−ÖÖ
´Öß (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú) ´Öï
´Ößšü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(Ö) −Ö´Öú
´ÖãúÖê (×Îú.)19(ú) ¾ÖÓ×“ÖŸÖ ¸üÆü−ÖÖ
´ÖãúÖ™ü¶Ö−Öê (×Îú.×¾Ö.)17(ú) “Öã¯Ö“ÖÖ¯Ö
´ÖãúÖ´ÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)14(ú) Öã´Ö “ÖÖê™ü, †Ó¤ü¹ý−Öß “ÖÖê™ü
´Öã¸üÖôûÖê (×Îú.)14(ú) ´ÖÖê“Ö †Ö−ÖÖ
´Öã»ÖÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)1(Ö) »Ö›ÍüúÖ, ²Öê™üÖ
´Öã»ÖÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)9(ú) »Ö›Íüúß, ²Öê™üß
´Öã»ÖÖÖŸÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)11(ú) ´Öã»ÖÖúÖŸÖ, ÃÖÖÖÖŸúÖ¸ü
´ÖãÃÖôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(Ö) ´ÖæÃÖ»Ö
´ÖãÃÖôû¬ÖÖ¸ü (×¾Ö.)6(ú) ´ÖæÃÖ»ÖÖ¬ÖÖ¸ü
´Öæšü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)5(Ö) ´Öã÷üß
´Öæšü³Ö¸ü (×¾Ö.)17(ú)22(Ö) ´Öã÷üß³Ö¸ü
´ÖæŸÖá (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)6(ú) ´ÖæÙŸÖ
´Öæôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)18(ú) ´Öæ»Ö
´Öæôû ÖÖ¾Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)1(ú) ´Öæ»ÖÖÖÑ¾Ö, •Ö−´Ö Ã£ÖÖ−Ö
´Öî»Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)12(ú) ´Öß»Ö
´ÖÖêšüÖ (×¾Ö.)12(Ö) ²Ö›ÍüÖ
´ÖÖê²Ö¤ü»ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)17(ú) ²Ö¤ü»Öê ´Öë
´ÖÖêÆü (ÃÖÓ.¯Öã.)20(Ö) ´ÖÖêÆü, †ÖúÂÖÔÖ
´ÖÖêÆü¸üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)2(ú) ÃÖ¸üÃÖÖë
´ÖÖêÆüß´Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)15(ú) †×³ÖµÖÖ−Ö
´ÆüÖ•Öê (†.)1(ú) ´ÖŸÖ»Ö²Ö, µÖÖ×−Ö
´ÆüÖæ−Ö (†.)2(Ö) ‡ÃÖ×»Ö‹
´ÆüÖŸÖÖ¸üÖ (×¾Ö.)20(Ö) ²ÖæœÍüÖ
µÖ
µÖ•Ö´ÖÖ−Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)15(ú) ¯Ö×ŸÖ

µÖ¿Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)17(ú) µÖ¿Ö

µÖ¿ÖÃ¾Öß (×¾Ö.)23(Ö) µÖ¿ÖÃ¾Öß
µÖÖ¤üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)2(ú)19(Ö) ¯Ö“Öá, ÃÖæ“Öß
µÖÖµÖ»ÖÖ »ÖÖÖÖµÖ“ÖÓ (×Îú.)21(ú) †Ö−ÖÖ ¯Ö›üŸÖÖ £ÖÖ
µÖãÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)2(Ö) µÖãÖ
µÖêÖê (×Îú.)1(ú)8(ú) †Ö−ÖÖ
µÖÖê•Ö−ÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)4(Ö) µÖÖê•Ö−ÖÖ
¸ü
¸üŒŸÖ“ÖÓ¤ü−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)14(ú) »ÖÖ»Ö“ÖÓ¤ü−Ö

¸ü›üÖ¸ü›ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)8(ú) ¸üÖê−ÖÖ¬ÖÖê−ÖÖ
¸üŸ−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)10(Ö) ¸üŸ−Ö
¸ü´ÖÖê (×Îú.)12(ú) •Öß »ÖÖ−ÖÖ, ´Ö−Ö »ÖÖ−ÖÖ
¸üÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)4(Ö) ¹ý×“Ö
¸üÃÖ ‘ÖêÖê (×Îú.)15(ú) ¹ý×“Ö »Öê−ÖÖ
¸üÃÖÖôû¯ÖÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)19(Ö) ¸üÃÖß»ÖÖ¯Ö−Ö
¸üÃŸÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)9(Ö) ¸üÖÃŸÖÖ, ¸üÖÆü, ¯Ö£Ö
¸üÆüÖ™üÖÖ›üÖê (ÃÖÓ.−Ö¯ÖÓã.Ó)17(ú) ×¤ü−Ö“ÖÎú
¸ÓüÖ´ÖÓ“Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)3(Ö) ¸ÓüÖ´ÖÓ“Ö
¸ÓüÖÖ“ÖÖ ²Öê¸ÓüÖ (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)8(ú) ¸ÓüÖ´Öê ³ÖÓÖ, ´Ö•ÖÖ ×ú¸ü×ú¸üÖ
¸ÓüÖæ−Ö •ÖÖÖê (×Îú.)11(ú) ´Ö−Ö ÆüÖê •ÖÖ−ÖÖ
¸üÖÖÖ¾ÖÖê (×Îú.)7(ú) −ÖÖ¸üÖ•Ö ÆüÖê−ÖÖ, ²Öã¸üÖ ´ÖÖ−Ö−ÖÖ
¸üÖ•ÖúÖ¸üÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)8(ú) ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ
¸üÖ¡Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)9(Ö) ¸üÖŸÖ
¸üÖ¡Ö³Ö¸ü (×Îú.×¾Ö.)14(ú) ¸üÖŸÖ³Ö¸ü
¸üÖÆüÖê (×Îú.)15(ú)20(Ö) ¸üÆü−ÖÖ
×¸üúÖ´ÖÖ (×¾Ö.)11(ú) ÖÖ»Öß
¹ýÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)12(Ö) ¸üÖêÖß
¹Óý¤üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)20(Ö) “ÖÖî›ÍüÖ‡Ô
¹ýœüß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)19(Ö) ¹ýœÍüß
¹ý¯Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(Ö) ¹ý¯Ö, Ã¾Ö¹ý¯Ö
¸üÖê•Öß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)12(Ö) ¸üÖê•ÖÖÖ¸ü
»Ö
»Ö−ÖÃÖ¸üÖ‡Ô (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)9(Ö) ¿ÖÖ¤üß úÖ ´ÖÖîÃÖ´Ö

»ÖµÖ²Ö¨ü (×¾Ö.)20(Ö) »ÖµÖ²Ö¨ü
»Ö¾Öú¸ü (×Îú.×¾Ö.)2(ú)13(Ö)21(ú) •Ö»¤üß
»ÖÆüÖ−Ö (×¾Ö.)16(Ö) ”ûÖê™üÖ
»ÖôûÖ »ÖÖÖÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)15(ú) ÃÖê ×Æü»Ö •ÖÖ−ÖÖ
»ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)13(ú)17(ú) µÖÖ»Ö, ¬µÖÖ−Ö
»ÖÖ•ÖÖê (×Îú.)15(ú) ¿Ö´ÖÖÔ−ÖÖ
»ÖÖ•ÖÖôæû (×¾Ö.)15(Ö) ¿ÖÙ´Ö»Öß
»ÖÖ»Ö³Ö›üú (×¾Ö.)5(ú)17(Ö) ÃÖæÖÔ»ÖÖ»Ö
»ÖÖÓ²Ö (×¾Ö./×Îú.×¾Ö.)12(ú) ¤æü¸ü
×»Ö×ÆüÖê (×Îú.)24(ú) ×»ÖÖ−ÖÖ
Ø»Ö²Öæ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)5(ú) −Öß²Öæ
»Öêú (ÃÖÓ.¯Öã.)10(Ö) ²Öê™üÖ, »Ö›ÍüúÖ
»Öêú (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)10(Ö)16(Ö) »Ö›Íüúß, ²Öê™üß
»ÖÖêú (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(ú) »ÖÖêÖ
»ÖÖê¯Ö ÆüÖê Öê (×Îú.)23(ú) −ÖÂ™ü ÆüÖê−ÖÖ, »Öã¯ŸÖ ÆüÖê−ÖÖ
¾Ö
¾ÖŒŸÖéŸ¾Ö Ã¯Ö¬ÖÖÔ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)7(Ö) ³ÖÖÂÖÖ ¯ÖÏ×ŸÖµÖÖê×ÖŸÖÖ

¾Ö“Ö−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)23(Ö) ¾Ö“Ö−Ö, ¾ÖÖµÖ¤üÖ
¾Ö›ü (ÃÖÓ.¯Öã.)5(ú) ¾Ö™ü, ²Ö¸üÖ¤ü
¾Ö›üß»Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)1(Ö) ×¯ÖŸÖÖ
¾Ö¬Öæ¾Ö¸ü ÃÖæ“Öú ´ÖÓ›üôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(Ö) ¾Ö¬Öã¾Ö¸ü •ÖÖ−ÖúÖ¸üß ëú¦ü
¾ÖµÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(ú) ˆ´ÖÏ, †ÖµÖã
¾Ö¸üÖŸÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)9(Ö) ²ÖÖ¸üÖŸÖ
¾ÖÖÔ (ÃÖÓ.¯Öã.)1(Ö)12(ú) úÖêÃÖÔ
¾ÖŸÖÔÖæú (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)18(Ö) ²ÖŸÖÖÔ¾Ö
¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö¯Ö¡Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)15(Ö) †Ö²ÖÖ¸ü
¾ÖÂÖÔ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(Ö)17(ú) ¾ÖÂÖÔ, ÃÖÖ»Ö
¾ÖÃŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)13(ú)17(ú)20(ú) ²ÖÃŸÖß
¾ÖÃŸÖæ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)2(ú) “Öß•Ö
¾Ö×Æü−Öß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)1(ú)12(ú) ³ÖÖ³Öß

¾ÖÆüß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)3(ú)15(ú) úÖ¯Öß, ¯ÖãÛÃŸÖúÖ
¾ÖôûÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)16(ú) ´ÖÖê›Íü
¾ÖÖ (†.)1(ú) ¾ÖÖÆü
¾ÖÖúÖê (×Îú.)7(Ö)17(Ö) —Öãú •ÖÖ−ÖÖ
¾ÖÖÖÖê (×Îú.)21(ú) ²ÖŸÖÖÔ¾Ö ú¸ü−ÖÖ
¾ÖÖ“ÖÖê (×Îú.)2(ú)8(ú)13(ú) ¯ÖœÍü−ÖÖ, ²Ö“Ö−ÖÖ
15(ú)24(ú)
¾ÖÖ“Ö−ÖÖ»ÖµÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)11(Ö) ¯ÖãÃŸÖúÖ»ÖµÖ
¾ÖÖ“Ö¾ÖÖê (×Îú.)20(Ö) ²Ö“ÖÖ−ÖÖ
¾ÖÖ™ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(Ö)20(Ö) ¸üÖÆü, ¸üÖÃŸÖÖ, ¯Ö£Ö
¾ÖÖ™üÖê (×Îú.)10(ú)21(ú) »ÖÖ−ÖÖ, “ÖÖÆü−ÖÖ
¾ÖÖ™ü ²Ö‘ÖÖê (×Îú.)8(ú) ²ÖÖ™ü •ÖÖêÆü−ÖÖ
¾ÖÖœüÖê (×Îú.)8(Ö)21(Ö) ²ÖœÍü−ÖÖ, ²ÖœÍü •ÖÖ−ÖÖ
¾ÖÖ¤ü (ÃÖÓ.¯Öã.)23(ú) ¾ÖÖ¤ü, ¾ÖÖ¤ü×¾Ö¾ÖÖ¤ü
¾ÖÖ¯Ö¸üÖê (×Îú.)8(Ö) ¯ÖÏµÖÖêÖ ú¸ü−ÖÖü
¾ÖÖ¸Óü¾ÖÖ¸ü (×Îú.×¾Ö.)12(Ö) ²ÖÖ¸ü²ÖÖ¸ü
¾ÖÖ¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) Æü¾ÖÖ
¾ÖÖ¸üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)20(ú) ¯Ö×¸üÎú´ÖÖ
¾ÖÖŸÖÖÔÆü¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)11(ú) ¯Ö¡ÖúÖ¸ü
¾ÖÖ¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)12(ú) †¾ÖÃÖ¸ü
¾ÖÖÃŸÖ¾Ö (×¾Ö.)12(ú) ¾ÖÖÃŸÖ×¾ÖúŸÖÖ, µÖ£ÖÖ£ÖÔ
¾ÖÖÆüŸÖÖ (×¾Ö.)11(Ö) ²ÖÆüŸÖÖ
¾ÖÖÆü¾ÖÖ (†.)8(Ö) ¾ÖÖÆü ¾ÖÖÆü
¾ÖÖôûßŸÖ ™üÖúÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)19(Ö) ²Ö×ÆüÂéúŸÖ ú¸ü−ÖÖ
×¾Ö“ÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)4(ú)14(ú) ×¾Ö“ÖÖ¸ü, ÃÖÖê“Ö
×¾Ö“ÖÖ¸üÖê (×Îú.)17(ú) ¯Öæ”û−ÖÖ
×¾Ö•ÖêŸÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)8(Ö) ×¾Ö•ÖêŸÖÖ
×¾Ö›üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(ú) ²Öß›Íüß
×¾Ö−ÖÓŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß)12(ú) ×²Ö−ÖÓŸÖß
×¾Ö−ÖÖê¤üß (×¾Ö.)15(Ö) ×¾Ö−ÖÖê¤üß, ´Ö•ÖÌÖ×úµÖÖ
×¾Ö³ÖÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)4(ú) ×¾Ö³ÖÖÖ, ³ÖÖÖ
×¾Ö³ÖÖÖÖê (×Îú.)23(ú) ×¾Ö³ÖÖ•Ö−Ö
×¾Ö¿ÖêÂÖ (×¾Ö.)22(ú) ×¾Ö×¿ÖÂ™ü
×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ„ (×Îú.×¾Ö)12(ú) ×¾Ö¿ÖêÂÖú¸ü

×¾ÖÁÖÖÓŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)7(ú)14(ú) †Ö¸üÖ´Ö, ×¾ÖÁÖÖ´Ö
×¾ÖÂÖ²ÖÖ¬ÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)14(Ö) ×¾ÖÂÖ úÖ †ÃÖ¸ü
¾Öß•Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)12(ú) ×²Ö•Ö»Öß
¾ÖêÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) Ö×ŸÖ
¾ÖêÖôûÖ (×¾Ö.)12(Ö)19(ú) †»ÖÖ, ×−Ö¸üÖ»ÖÖ
¾Öê“Öú (×¾Ö.)8(Ö) “Öã−Öê Æãü‹
¾Öêšü×²ÖÖÖ¸üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(ú) ²ÖêÖÖ¸üß, ²ÖÓ¬Öã†Ö ´Ö•Ö¤æü¸ü
¾Öê›üÖ¾ÖÖú›üÖ (×¾Ö.)8(ú) †Ö›üÖ×ŸÖ¸ü”ûÖ
¾Öêôû (ÃÖÓ.¯Öã.)7(ú)16(Ö)21(ú)22(ú) ¾ÖŒŸÖ, ÃÖ´ÖµÖ
¾Öî¸üÖÖ (×¾Ö.)11(Ö) ¾Öß¸üÖ−Ö
¾Öî¸üß (ÃÖÓ.¯Öã.)23(Ö) ¤ãü¿´Ö−Ö
¾Öî×¿ÖÂ™ü¶ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)11(Ö) ×¾Ö×¿ÖÂ™üŸÖÖ
¾µÖŸµÖµÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)10(ú) ²ÖÖ¬ÖÖ
¾µÖÖ¯Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)12(ú) —Ö´Öê»ÖÖ, úÖ´ÖÖë úÖ œêü¸ü
¿Ö
¿ÖÛŒŸÖ¿ÖÖ»Öß (×¾Ö.)22(Ö) ²Ö»Ö¾ÖÖ−Ö, ¿ÖÛŒŸÖ¿ÖÖ»Öß

¿ÖŒµÖ (×¾Ö.)23(Ö) ÃÖÓ³Ö¾Ö
¿Ö¯Ö£Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)15(Ö) ¿Ö¯Ö£Ö, úÃÖ´Ö
¿ÖÖ²ÖÖÃÖúß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)3(Ö) ¿ÖÖ²ÖÖ¿Öß
¿ÖÖ²²ÖÖÃÖ (†.)1(ú) ¿ÖÖ²ÖÖ¿Ö
¿ÖÖÃÖ−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)23(Ö) ¿ÖÖÃÖ−Ö
¿ÖÖôûÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)1(Ö) Ãæú»Ö
¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)10(Ö) ¿ÖÖÓŸÖß
×¿ÖúÖê (×Îú.)12(ú)15(ú) ÃÖßÖ−ÖÖ
18(ú)22(ú)24(Ö)
×¿Öú¾ÖÖê (×Îú.)7(ú)12(ú)24(Ö) ×ÃÖÖÖ−ÖÖ
×¿Ö¸üÖê (×Îú.)17(Ö) ‘ÖãÃÖ−ÖÖ
×¿Ö¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)6(ú) ×¿Ö¾Ö•Öß
×¿Ö¾ÖÖúÖ´Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)12(ú) ×ÃÖ»ÖÖ‡Ô
×¿Ö¾ÖÖ×™ü¯ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)20(Ö) ×ÃÖ»ÖÖ‡Ô †Ö×¤ü
×¿Ö¾ÖÖµÖ (†.)6(ú)22(ú) †»ÖÖ¾ÖÖ, êú ×ÃÖ¾ÖÖµÖ, †×ŸÖ×¸üŒŸÖ
×¿ÖÂµÖ¾Öé¢Öß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)24(Ö) ”ûÖ¡Ö¾Öé×¢Ö

×¿ÖÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)4(ú)7(Ö) ×¿ÖÖÖ
×¿ÖÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)3(Ö) ÃÖ•ÖÌÖ
Ø¿ÖÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ)13(ú) ÃÖàÖ
¿Öêú›üÖê (×¾Ö.)9(Ö) ÃÖïú›ÍüÖê
¿ÖêúÖê™üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(Ö) †»ÖÖ¾Ö
¿Öê•ÖÖ¸üß (ÃÖÓ.¯Öã.)16(ú) ¯Ö›ÍüÖêÃÖß
¿ÖêŸÖú¸üß (ÃÖÓ.¯Öã.)17(ú) ×úÃÖÖ−Ö
¿Öê¾Ö™ü (ÃÖÓ.¯Öã.)23(ú) †Ö×Ö¸ü, †ÓŸÖ
¿Öê¾Ö™ü“ÖÖ (×¾Ö.)15(Ö) †ÖÖ¸üß
¿Öê¾ÖÓŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)5(Ö) ÃÖê¾ÖÓŸÖß
¿ÖëÖ¤üÖÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú) ´ÖæÓÖ±ú»Öß ¤üÖ−ÖÖ
¿ÖÖê¬Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)3(ú) ÖÖê•Ö
¿ÖÖê¬Öæ−Ö úÖœüÖê (×Îú.)15(ú) ÖÖê•Ö ×−ÖúÖ»Ö−ÖÖ
ÁÖßÖÓ›ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)22(ú) ‹ú ×´ÖšüÖ‡Ô ×•ÖÃÖê ¤üÆüß †Öî¸ü “Öß−Öß ÃÖê ²Ö−ÖÖµÖÖ
•ÖÖŸÖÖ Æîü… ´ÖÆüÖ¸üÖÂ™Òü ´Öë ˆÃÖê ¯Öã¸üß êú ÃÖÖ£Ö ÖÖŸÖê Æîü…
ÃÖ
ÃÖúÖôû (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)7(Ö) ¯ÖÏÖŸÖ„úÖ»Ö, ÃÖ¾Öê¸üÖ
ÃÖŒŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)14(ú) •Ö²Ö¸ü¤üÃŸÖß
ÃÖÖôûÖ (×¾Ö.)2(ú)3(ú)4(ú) ÃÖÖ¸üÖ, ÃÖ²Ö, ÃÖ³Öß
4(Ö)5(ú)10(ú)
ÃÖÖêÃÖÖêµÖ¸êü (ÃÖÓ.¯Öã.²Ö.¾Ö.)11(Ö) ÃÖÖêÃÖÓ²ÖÓ¬Öß
ÃÖ×“Ö¾Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)4(Ö) ÃÖ×“Ö¾Ö
ÃÖ••ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)11(ú) ”û••ÖÖ
ÃÖŸµÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)2(Ö) ÃÖŸµÖ, ÃÖ““ÖÖ‡Ô
ÃÖ¬µÖÖ (×Îú.×¾Ö.)2(ú)6(ú) ×±ú»ÖÆüÖ»Ö, †Ö•Öú»Ö, ÆüÖ»ÖÆüß ´Öë
ÃÖ³ÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)4(ú) ÃÖ³ÖÖ, ²Öîšüú
ÃÖ³ÖÖê¾ÖŸÖß (×Îú.×¾Ö.)6(Ö) †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ
ÃÖ´Ö•ÖÖê (×Îú.)16(Ö)24(ú) ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ
ÃÖ´Ö•ÖæŸÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)14(Ö) ¬ÖÖ¸üÖÖ, ÃÖ´Ö—Ö
ÃÖ´ÖÖ•ÖúÖµÖÔ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)7(Ö) ÃÖ´ÖÖ•ÖúÖµÖÔ
ÃÖ´ÖÖ•Ö¯ÖÏ²ÖÖê¬Ö−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)19(ú) ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú •ÖÖÖé×ŸÖ
ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)15(Ö) ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö
ÃÖ´ÖÖ¬Öß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)6(Ö) ÃÖ´ÖÖ×¬Ö

ÃÖ´ÖÖ¸Óü³Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)7(Ö) ÃÖ´ÖÖ¸üÖêÆü
ÃÖ´Öã¦üúÖšü (ÃÖÓ.¯Öã.)8(ú) ÃÖ´Öã¦ü úÖ ×ú−ÖÖ¸üÖ
ÃÖ´Öã¦ü¯Ö¼üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)22(Ö) ÃÖ´Öã¦ü úÖ ×ú−ÖÖ¸üÖ
ÃÖ´ÖÖê¸ü (×Îú.×¾Ö.)3(ú)16(ú) ÃÖÖ´Ö−Öê
ÃÖ¾ÖÔ (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)4(ú)5(ú)9(Ö) ÃÖ²Ö, ÃÖÖ¸êü
ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ−µÖ (×¾Ö.)8(Ö) •Ö−ÖÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ
ÃÖ»»ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)11(ú) ÃÖ»ÖÖÆü
ÃÖ¾Ö›ü (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)16(Ö) ±ãú¸üÃÖŸÖ
ÃÖ¾ÖµÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)12(ú) †Ö¤üŸÖ
ÃÖ¾¾ÖÖ (×¾Ö.)2(ú) ÃÖ¾ÖÖ
ÃÖÆü−Ö ú¸üÖê (×Îú.)14(ú) ÃÖÆü »Öê−ÖÖ
ÃÖÆü»Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)6(ú) ÃÖî¸ü, ×¯Öú×−Öú
ÃÖÆüß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)3(ú) ÆüÃŸÖÖÖ¸ü
ÃÖÓãú×“ÖŸÖ (×¾Ö.)23(Ö) ÃÖÓãú×“ÖŸÖ, ŸÖÓÖ−Ö•ÖÌ¸üß
ÃÖÓµÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)8(Ö) ÃÖÓµÖÖ, †Óú
ÃÖÓ›üÖÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)13(ú) ¿ÖÖî“ÖÖ»ÖµÖ
ÃÖÓ¬Öß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)22(ú) ´ÖÖîúÖ
ÃÖÓ¬µÖÖúÖôû (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)7(ú) ¿ÖÖ´Ö úÖ ¾ÖŒŸÖ, ÃÖÓ¬µÖÖ¾Öê»ÖÖ
ÃÖÓ¯ÖÔú (ÃÖÓ.¯Öã.)24(Ö) ÃÖÓ¯ÖÔú
ÃÖÓ´ÖŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)12(ú) ÃÖÆü´ÖŸÖß
ÃÖÓÃÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)9(ú) ‘Ö¸üÖéÆüÃ£Öß
ÃÖÖšü¾ÖÖê (×Îú.)20(Ö) ÃÖÓÖÏÆü ú¸ü−ÖÖ
ÃÖÖ¬ÖÖê (×Îú.)23(ú) ´Öã´Ö×ú−Ö ÆüÖê−ÖÖ
ÃÖÖ¬ÖÖ (×¾Ö.)6(ú) ÃÖÖ¤üÖ
ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)23(Ö) ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸ü−ÖÖ
ÃÖÖ¸üÖÖ (×¾Ö.)20(ú) êú ÃÖ´ÖÖ−Ö
ÃÖÖ£ÖÔ (×¾Ö.)22(Ö) †£ÖÔÃÖ×ÆüŸÖ
ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−Öú (×¾Ö.)19(ú) ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−Öú
ÃÖÖ¾Ö»Öß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)6(ú) ”ûÖÑ¾Ö
ÃÖÖÃÖæ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)5(ú) ÃÖÖÃÖ
ÃÖÖ×ÆüŸµÖéúŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)23(Ö) ÃÖÖ×ÆüŸµÖéú×ŸÖ
ÃÖÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)22(Ö) Ö¾ÖÖÆüß
ÃÖÖÖ¸ü (×¾Ö.)15(ú) ÃÖÖÖ¸ü
ÃÖÖÓÖÖê (×Îú.)1(ú)13(Ö) ²ÖŸÖÖ−ÖÖ, úÆü−ÖÖ

×ÃÖ¨ü ú¸üÖê (×Îú.)15(ú) ú¸ü ×¤üÖÖ−ÖÖ
ØÃÖÆüßÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)20(Ö) ØÃÖÆü−Öß
ÃÖãúÖê (×Îú.)14(ú) ÃÖæÖ−ÖÖ, ÃÖæÖ •ÖÖ−ÖÖ
ÃÖãÖÃÖÖêµÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)12(ú)13(Ö) ÃÖãÖ ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ‹Ñ
ÃÖã“ÖÖê (×Îú.)11(ú) ÃÖæ—Ö−ÖÖ
ÃÖã™üúÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)16(ú) ”ãû™üúÖ¸üÖ
ÃÖã¼üß/ÃÖã™üß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)8(ú) ”ãû¼üß
ÃÖã®Ö (×Îú.×¾Ö)16(ú) ÃÖ®Ö
ÃÖã³ÖÖ×ÂÖŸÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)3(Ö) ÃÖã³ÖÖ×ÂÖŸÖ, ×¿ÖÖÖ¯ÖÏ¤ üú£Ö−Ö
ÃÖã¸üôûßŸÖ (×¾Ö.)16(ú) ×²Ö−ÖÖ ×úÃÖß ²ÖÖ‘ÖÖ êú
ÃÖã¹ý¾ÖÖŸÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)21(ú) ¿Öã¹ý¾ÖÖŸÖ
ÃÖãºþ ú¸üÖê (×Îú.)20(ú) ¿Öã¹ý ú¸ü−ÖÖ
ÃÖã¹ý (×¾Ö.)20(ú) ¿Öã¹ý
ÃÖã»Ö³Ö (×¾Ö.)15(ú) †ÖÃÖÖ−Ö
ÃÖã¾ÖÖÃÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)5(Ö) Öã¿Ö²Öæ
ÃÖã¿ÖÖê×³ÖŸÖ (×¾Ö.)9(Ö) ÃÖã¿ÖÖê×³ÖŸÖ, ÃÖ•ÖÖ Æãü†Ö
ÃÖãôûÃÖãôûÖ™ü (ÃÖÓ.¯Öã.)7(Ö) ²Ö›üß ÃÖÓµÖÖ ´Öë
ÃÖæ“Ö−ÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)4(ú) ÃÖã—ÖÖ¾Ö
ÃÖæ•Ö (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)14(ú) ÃÖæ•Ö−Ö
ÃÖÖê›ü¾ÖÖê (×Îú.)24(ú) ÃÖã»Ö—ÖÖ−ÖÖ, ”ãû›üÖ−ÖÖ
ÃÖÖê−ÖÖ¸ü (ÃÖÓ.¯Öã.)2(Ö) ÃÖã−ÖÖ¸ü
ÃÖÖê−Öê¸üß (×¾Ö.)11(ú) ÃÖã−ÖÆü¸üÖ
ÃÖÖêµÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)6(ú) ‡ÓŸÖ•ÖÖ´Ö
ÃŸÖ²¬Ö (×¾Ö.)17(Ö) ÃŸÖ²¬Ö, “Öã¯Ö“ÖÖ¯Ö
Ã£Öôû (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)9(ú) ×¸ü¿ŸÖÖ
Ã£ÖÖ×µÖú ÆüÖêÖê (×Îú.)18(ú) ²ÖÃÖ •ÖÖ−ÖÖ
ÛÃ£ÖŸÖß (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)17(Ö) ÛÃ£ÖŸÖß
Ã¾Ö“”û (×¾Ö.)2(ú) ÃÖÖ±ú
Ã¾ÖŸÖ„ (×Îú.×¾Ö.)9(ú)21(ú) Öã¤ü
Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö (×¾Ö.)9(ú)13(ú) †»ÖÖ
Ã¾Ö¯−Öê ¸ÓüÖ¾ÖÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)11(ú)12(ú) ÃÖ¯Ö−Öê ÃÖÓ•ÖÖê−ÖÖ
Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú (ÃÖÓ.¯Öã.)12(ú) ¯ÖÖú ú»ÖÖ
Ã¾ÖµÖÓ¯ÖÖú‘Ö¸ü (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)13(ú) ¸üÃÖÖê‡Ô‘Ö¸ü
Ã¾Öºþ¯Ö (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)23(ú) ºþ¯Ö, Ã¾Öºþ¯Ö

Ã¾ÖÖÔ ¤üÖê−Ö ²ÖÖê™êü ˆ¸üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)13(Ö) Ã¾ÖÖÔ ¤üÖê ˆÓÖ×»ÖµÖÖë êú ¤ãü¸üß¯Ö¸ü ÆüÖê−ÖÖ, Ã¾ÖÙÖµÖ
†Ö−ÖÓ¤ü ÆüÖê−ÖÖ
Ã¾ÖÃŸÖ (×¾Ö.)2(Ö)13(Ö) ÃÖÃŸÖÖ
Ã¾ÖÖ£Öá (×¾Ö.)23(Ö) Ã¾ÖÖ£Öá, Öã¤üÖ•ÖÔ
Æü
ÆüÖ¾ÖÖ (ÃÖÓ.Ã¡Öß.)12(Ö) ¤üÃŸÖ
ÆüŸÖ²Ö»Ö ÆüÖêÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)20(Ö) »ÖÖ“ÖÖ¸ü Æü−ÖÖ
Æü´ÖÖÖÃÖ (×Îú.×¾Ö.)19(ú) •Öºþ¸ü, ×−Ö¿“ÖµÖ Æüß
Æü¸ü³Ö¸üÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)2(ú) “Ö−ÖÖ
Æü»»Öß (×Îú.×¾Ö)8(Ö) †Ö•Öú»Ö, †³Öß
Æü¾ÖÖ (×¾Ö.)2(ú)9(Ö) “ÖÖ×Æü‹
ÆüÃŸÖ×»Ö×ÖŸÖ (ÃÖÓ.−Ö¯ÖãÓ.)15(Ö) ÆüÃŸÖ×»Ö×ÖŸÖ
ÆüÃŸÖ¾µÖ¾ÖÃÖÖµÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)7(Ö) ÆüÃŸÖˆªÖêÖ
ÆüôæûÆüôæû (×Îú.×¾Ö)2(ú) ¬Öß¸êü ¬Öß¸êü
ÆüÖ (ÃÖ¾ÖÔ−ÖÖ´Ö)1(ú)2(ú) µÖÆü
ÆüÖŸÖ ×¯Ö¾Öôêû ú¸üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)9(ú) ÆüÖ£Ö ¯Öß»Öê ú¸ü−ÖÖ, ¿ÖÖ¤üß ú¸ü−ÖÖ
ÆüÖŸÖ³ÖÖ¸ü »ÖÖ¾ÖÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)7(Ö) ÆüÖ£Ö ²ÖÑ™üÖ−ÖÖ
ÆüÖŸÖÖ²ÖÖÆêü¸ü (×Îú.×¾Ö.)16(Ö) ÆüÖ£ÖÃÖê ×−Öú»Ö−ÖÖ, ¯ÖÆãÑü“Ö êú ²ÖÖÆü¸ü
ÆüÖŸÖÖôûÖê (×Îú.)8(Ö) ×−Ö²Ö™üÖ−ÖÖ
ÆüÖ»Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)12(ú) ŸÖú»Öß±ú
ÆüÖ»Ö ãú¡ÖÖ ÖÖŸÖ −ÖÖÆüß (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)12(Ö) ãú¢Öê ÃÖê ³Öß ²Ö¤üŸÖ¸ü
×Æü¸ü¾ÖÖÖÖ¸ü (×¾Ö.)6(ú) Æü¸üÖ³Ö¸üÖ
×Æü¿Öê²Ö (ÃÖÓ.¯Öã.)15(ú) ×ÆüÃÖÖ²Ö
Æüß (†.)1(ú) ³Öß
Çü¤üµÖÖ»ÖÖ ×³Ö›üÖê (¾ÖÖ.¯ÖÏ.)19(Ö) Çü¤üµÖ ”æû »Öê−ÖÖ
ÆüÖê ÆüÖê (×Îú.×¾Ö.)1(ú) ÆüÖÓ, ÆüÖÓ
Ö
ÖÖ (ÃÖÓ.¯Öã.)14(Ö)16(Ö) ¯Ö»Ö
´Ö¸üÖšüß ÃÖÓµÖÖ‹Ñ 340
´Ö¸üÖšüß ÃÖÓµÖÖ‹Ñ
1 ‹ú 36 ”û¢ÖßÃÖ 71 ‹úÖÆü¢Ö¸ü

2 ¤üÖê−Ö 37 ÃÖ¤üŸÖßÃÖ 72 ²ÖÆüÖ¢Ö¸ü
3 ŸÖß−Ö 38 †›üŸÖßÃÖ 73 ¡µÖÖÆü¢Ö¸ü
4 “ÖÖ¸ü 39 ‹úÖêÖ“ÖÖôûßÃÖ 74 “ÖÖî·µÖÖÆü¢Ö¸ü
5 ¯ÖÖ“Ö 40 “ÖÖôûßÃÖ 75 ¯ÖÓ“ÖÖÆü¢Ö¸ü
6 ÃÖÆüÖ 41 ‹êú“ÖÖôûßÃÖ 76 ¿ÖÖÆü¢Ö¸ü
7 ÃÖÖŸÖ 42 ²Öê“ÖÖôûßÃÖ 77 ÃÖ¢µÖÖÆü¢Ö¸ü
8 †Öšü 43 ¡Öê“ÖÖôûßÃÖ 78 †šËüšü¶ÖÆü¢Ö¸ü
9 −Ö‰ú 44 “Ö¾¾Öê“ÖÖôûßÃÖ 79 ‹úÖêÖ‹ë¿Öß
10 ¤üÆüÖ 45 ¯ÖÓ“Öê“ÖÖôûßÃÖ 80 ‹ë¿Öß
11 †ú¸üÖ 46 ¿ÖêÆêü“ÖÖôûßÃÖ 81 ‹ŒµÖÖ‹ë¿Öß
12 ²ÖÖ¸üÖ 47 ÃÖ¢Öê“ÖÖôûßÃÖ 82 ²µÖÖ‹ë¿Öß
13 ŸÖê¸üÖ 48 †÷êü“ÖÖôûßÃÖ 83 ¡µÖÖ‹ë¿Öß
14 “ÖÖî¤üÖ 49 ‹úÖêÖ¯Ö®ÖÖÃÖ 84 “ÖÖî·µÖÖ‹ë¿Öß
15 ¯ÖÓ¬Ö¸üÖ 50 ¯Ö®ÖÖÃÖ 85 ¯ÖÓ“ÖÖ‹ë¿Öß
16 ÃÖÖêôûÖ 51 ‹úÖ¾Ö®Ö 86 ¿ÖÆüÖ‹ë¿Öß
17 ÃÖŸÖ¸üÖ 52 ²ÖÖ¾Ö®Ö 87 ÃÖ¢µÖÖ‹ë¿Öß
18 †šü¸üÖ 53 ¡Öê¯Ö®Ö 88 †šËüšü¶Ö‹ë¿Öß
19 ‹úÖêÖßÃÖ 54 “ÖÖî¯Ö®Ö 89 ‹úÖêÖ−Ö¾¾Ö¤ü
20 ¾ÖßÃÖ 55 ¯ÖÓ“ÖÖ¾Ö®Ö 90 −Ö¾¾Ö¤ü
21 ‹ú¾ÖßÃÖ 56 ”û¯Ö®Ö 91 ‹ŒµÖÖÖ¾Ö
22 ²ÖÖ¾ÖßÃÖ 57 ÃÖ¢ÖÖ¾Ö®Ö 92 ²µÖÖÖ¾Ö
23 ŸÖê¾ÖßÃÖ 58 †÷üÖ¾Ö®Ö 93 ¡µÖÖÖ¾Ö
24 “ÖÖê¾ÖßÃÖ 59 ‹úÖêÖÃÖÖšü 94 “ÖÖî·µÖÖÖ¾Ö
25 ¯ÖÓ“Ö¾ÖßÃÖ 60 ÃÖÖšü 95 ¯ÖÓ“ÖÖÖ¾Ö
26 ÃÖ¾¾ÖßÃÖ 61 ‹úÃÖÂ™ü 96 ¿ÖÆüÖÖ¾Ö
27 ÃÖ¢ÖÖ¾ÖßÃÖ 62 ²ÖÖÃÖÂ™ü 97 ÃÖ¢µÖÖÖ¾Ö
28 †÷üÖ¾ÖßÃÖ 63 ¡ÖêÃÖÂ™ü 98 †šËüšü¶ÖÖ¾Ö
29 ‹úÖêÖŸÖßÃÖ 64 “ÖÖîÃÖÂ™ü 99 −Ö¾µÖÖÖ¾Ö
30 ŸÖßÃÖ 65 ¯ÖÖÃÖÂ™ü 100 ¿ÖÓ³Ö¸ü
31 ‹úŸÖßÃÖ 66 ÃÖÆüÖÃÖÂ™ü
32 ²Ö¢ÖßÃÖ 67 ÃÖ¤ãüÃÖÂ™ü
33 ŸÖêÆêüŸÖßÃÖ 68 †›ãüÃÖÂ™ü
34 “ÖÖîŸÖßÃÖ 69 ‹úÖêÖÃÖ¢Ö¸ü
35 ¯ÖÃŸÖßÃÖ 70 ÃÖ¢Ö¸ü
341 ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ •µÖÖê×ŸÖ- ´Ö¸üÖšüß
µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÖê ‹ú ¿Öæ−µÖ ¾ÖÖœü¾ÖŸÖ −Öê‰ú−Ö
100 ¿ÖÓ³Ö¸ü
200 ¤üÖê−Ö¿Öê
300 ŸÖß−Ö¿Öê
400 “ÖÖ¸ü¿Öê
500 ¯ÖÖ“Ö¿Öê
600 ÃÖÆüÖ¿Öê
700 ÃÖÖŸÖ¿Öê
800 †Öšü¿Öê
900 −Ö‰ú¿Öê
1,000 Æü•ÖÖ¸ü (ÃÖÆüÄÖ)
10,000 ¤üÆüÖ Æü•ÖÖ¸ü (¤ü¿ÖÃÖÆüÄÖ)
1,00,000 »ÖÖÖ (»ÖÖ)
10,00,000 ¤üÆüÖ »ÖÖÖ (¤ü¿Ö»ÖÖ)
1,00,00,000 úÖê™üß
10,00,00,000 ¤üÆüÖúÖê™üß (¤ü¿ÖúÖê™üß)
1,00,00,00,000 †²•Ö
10,00,00,00,000 Ö¾ÖÔ
1,00,00,00,00,000 ×−ÖÖ¾ÖÔ
10,00,00,00,00,000 ´ÖÆüÖ¯Ö©
1,00,00,00,00,00,000 ¿ÖÓæú
10,00,00,00,00,00,000 •Ö»Ö¬Öß
1,00,00,00,00,00,00,000 †ÓŸµÖ
10,00,00,00,00,00,00,000 ´Ö¬µÖ
1,00,00,00,00,00,00,00,000 ¯Ö¸üÖ¬ÖÔ

Dli Language 2265

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dli Language 2265

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

³Öæ×´ÖúÖ

×¿ÖÖÖ ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‡Ô Æãü‡Ô ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ‹Ñ

2. i) µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö

4. ‡“”ûÖ£ÖÔú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

ÃÖ¾ÖÖÕ“Öß ´ÖŸÖÓ ‘Öê‰úµÖÖ. ÃÖ²Ö úß ¸üÖµÖ »Öë…

5. ‡“”ûÖ/²ÖÖ¬µÖŸÖÖ/†×−Ö¾ÖÖµÖÔŸÖÖ ÃÖæ“Öú ¾ÖÖŒµÖ

7. ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

8. †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

9. '†ÃÖ' êú ¯ÖÏµÖÖêÖ, †³µÖÖ×ÃÖú ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ»Ö

ii) ¯ÖÏê¸üÖÖ£ÖÔú ×ÎúµÖÖ ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

13. i) ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖËúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

ii) ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ»Ö êú ×ÎúµÖÖ†Öë êú ¾ÖîúÛ»¯Öú ºþ¯Ö

14. i) ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú (†ú´ÖÔú) ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

ii) ¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

15. ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú (ÃÖú´ÖÔú) ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

16. i) ¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

ii) ¯ÖæÖÔ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖËúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

17. i) †¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

ii) †¯ÖæÖÔ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

19. i) ¿ÖŸÖÔ¾ÖÖ»Öê (ÆêüŸÖã´Ö¤Ëü) ¾ÖÖŒµÖ

ii) 'ÆüêŸÖãÆêüŸÖã´Ö¤üË ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

iii) ¿ÖŒµÖŸÖÖ ²ÖÖê¬Öú (¿ÖËú-'ÃÖú' ×ÎúµÖÖ ¾ÖÖ»Öê) ¾ÖÖŒµÖ

iv) “Öãú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

ii) ³ÖæŸÖ - †Ö´Æüß •ÖÓÖ»ÖÖŸÖ»µÖÖ ¾ÖÃŸÖß´Ö¬µÖê •ÖÖµÖ“ÖÖê.

iii) ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË - ´Öß Æüß µÖêŸÖ •ÖÖ‡Ô−Ö ŸÖã´Ö“µÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü.

21. ÃÖÆüÖµÖú ×ÎúµÖÖ†Öë êú ¯ÖÏµÖÖêÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

´Öß Öæ¯Ö ¤ü´Öæ−Ö •ÖÖŸÖÖê. ´Öï ²ÖÆãüŸÖ £Öú •ÖÖŸÖÖ ÆæÑü…

22. ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¾ÖÖŒµÖ

ii) ×´ÖÁÖ ¾ÖÖŒµÖ

23. ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

´ÖîÃÖæ¸ ²Öß. ¿µÖÖ´Ö»ÖÖ ãú´ÖÖ¸üß

¨ÉèºÉÚ®ú =nùªÉ xÉÉ®úÉªÉhÉ ËºÉ½þ

†ÖêôûÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ †Ö‡Ô ´ÖÖÑ

¯ÖÆüÖ ¤êü×Ö‹ ´ÖÖ—Öß ´Öê¸üß

II −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ †³µÖÖÃÖ úß×•Ö‹…

´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. ¯ÖÏúÖ¿Ö“Öê ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ.

3) ŸÖã—µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? 4) ŸÖã´Ö“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ?

5) †ÖÓ, ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ÃÖÖÓÖ.

[¯ÖæÖÔ, ´Öæôû, −Ö¾Öß]

VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

ÆüÖ ´ÖÖ—ÖÖ ²ÖÖ²ÖÖ †ÖÆêü.

1) Æüß ´ÖÖ—Öß ......... †ÖÆêü. 1) Æêü ´ÖÖ—Öê ......... †ÖÆêüŸÖ.

¯Ö×œÍü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹

´ÖÖ—µÖÖ ´Öê¸üÖ/´Öê¸üß ¾ÖÖÖÔŸÖ Œ»ÖÖÃÖ ´Öë

I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…

II ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †Ö¸ü •ÖÖê›Íüú¸ü ¿Ö²¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

V ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

VI ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

7) ÃÖÖôûßú›êü ±ãú»ÖÓ“Ö ±ãú»ÖÓ. ÃÖ²Ö ŸÖ¸ü±ú ±æú»Ö Æüß ±æú»Ö (Æïü)…

†−µÖ ¯ÖãºþÂÖ (¯Öã.) (¯Öã.) (Ã¡Öß.) (−Ö¯ÖãÓ.) (¯Öã.) (Ã¡Öß.) (−Ö¯ÖãÓ.)

10) ÊÖ ´ÖÖ¾Ö¿Öß †ÖÆêüŸÖ. - µÖê ´ÖÖîÃÖß Æïü…

×ú¸ÖüÖÖ´ÖÖ»ÖÖ“µÖÖ ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ×ú¸üÖ−Öê úß ¤ãüúÖ−Ö ´Öë

×ú¸ÖÖÖ ´ÖÖ»Ö (−Ö¯ÖãÓ.) ×ú¸üÖÖÖ-ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ´ÖÖ»Ö (−Ö¯ÖÓã.)

³ÖÖ¾Ö úß´ÖŸÖ, ³ÖÖ¾Ö

1) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß ˆ›üß¤ü Æü¾Öê? (¤üß›ü ×ú»ÖÖê)

V ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

2) ŸÖã»ÖÖ ÖÖ‰ú Æü¾ÖÖ †ÖÆêü úÖ?

3) ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô, ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ÃÖÖê−ÖÖ´ÖÃÖæ¸üß ŸÖÖÓ¤üæôû Æü¾ÖÖ †ÖÆêü úÖ?

IX šüßú ¯ÖÏúÖ¸ÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖêÓ úÖ ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

¯Ö×œü‹ †Öî¸ü ÃÖ´Ö×—Ö‹

I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…

II ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †Ö¸ü •ÖÖê›Íüú¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

V ×¤ü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£ÖÔú ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤ü ×»Ö×Ö‹…

³Öæ×´ÖúÖ

×¿ÖÖÖ ¯ÖÖšüÖë ´Öë †Ö‡Ô Æãü‡Ô ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ‹Ñ

2. i) µÖÖê•Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖÖë êú ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ºþ¯Ö

4. ‡“”ûÖ£ÖÔú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

ÃÖ¾ÖÖÕ“Öß ´ÖŸÖÓ ‘Öê‰úµÖÖ. ÃÖ²Ö úß ¸üÖµÖ »Öë…

5. ‡“”ûÖ/²ÖÖ¬µÖŸÖÖ/†×−Ö¾ÖÖµÖÔŸÖÖ ÃÖæ“Öú ¾ÖÖŒµÖ

7. ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

8. †¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

9. '†ÃÖ' êú ¯ÖÏµÖÖêÖ, †³µÖÖ×ÃÖú ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ»Ö

ii) ¯ÖÏê¸üÖÖ£ÖÔú ×ÎúµÖÖ ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

13. i) ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖËúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

ii) ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ»Ö êú ×ÎúµÖÖ†Öë êú ¾ÖîúÛ»¯Öú ºþ¯Ö

14. i) ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú (†ú´ÖÔú) ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

ii) ¯ÖæÖÔ ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

15. ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú (ÃÖú´ÖÔú) ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

16. i) ¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

ii) ¯ÖæÖÔ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖËúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

17. i) †¯ÖæÖÔ ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

ii) †¯ÖæÖÔ ³Ö×¾ÖÂµÖŸÖË úÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

ii) 'ÆüêŸÖãÆêüŸÖã´Ö¤üË ³ÖæŸÖúÖ×»Öú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

iii) ¿ÖŒµÖŸÖÖ ²ÖÖê¬Öú (¿ÖËú-'ÃÖú' ×ÎúµÖÖ ¾ÖÖ»Öê) ¾ÖÖŒµÖ

iv) “Öãú ×ÎúµÖÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

ii) ³ÖæŸÖ - †Ö´Æüß •ÖÓÖ»ÖÖŸÖ»µÖÖ ¾ÖÃŸÖß´Ö¬µÖê •ÖÖµÖ“ÖÖê.

21. ÃÖÆüÖµÖú ×ÎúµÖÖ†Öë êú ¯ÖÏµÖÖêÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

´Öß Öæ¯Ö ¤ü´Öæ−Ö •ÖÖŸÖÖê. ´Öï ²ÖÆãüŸÖ £Öú •ÖÖŸÖÖ ÆæÑü…

23. ú´ÖÔ¾ÖÖ“µÖ ¯ÖÏµÖÖêÖ¾ÖÖ»Öê ¾ÖÖŒµÖ

´ÖîÃÖæ¸ ²Öß. ¿µÖÖ´Ö»ÖÖ ãú´ÖÖ¸üß

†ÖêôûÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ †Ö‡Ô ´ÖÖÑ

¯ÖÆüÖ ¤êü×Ö‹ ´ÖÖ—Öß ´Öê¸üß

II −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖë úÖ †³µÖÖÃÖ úß×•Ö‹…

´ÖÖ—ÖÓ −ÖÖ¾Ö ˆ´Öê¿Ö †ÖÆêü. ¯ÖÏúÖ¿Ö“Öê ×´Ö¡Ö ˆ´Öê¿Ö ¿Ö´ÖÖÔ †ÖÆêüŸÖ.

3) ŸÖã—µÖÖ ²ÖÖÆãü»Öß“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? 4) ŸÖã´Ö“ÖÓ ´Öæôû ÖÖ¾Ö úÖêÖŸÖÓ?

5) †ÖÓ, ¯ÖæÖÔ −ÖÖ¾Ö ÃÖÖÓÖ.

[¯ÖæÖÔ, ´Öæôû, −Ö¾Öß]

VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖ ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

´ÖÖ—µÖÖ ´Öê¸üÖ/´Öê¸üß ¾ÖÖÖÔŸÖ Œ»ÖÖÃÖ ´Öë

I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…

II ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †Ö¸ü •ÖÖê›Íüú¸ü ¿Ö²¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

V ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

VI ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

7) ÃÖÖôûßú›êü ±ãú»ÖÓ“Ö ±ãú»ÖÓ. ÃÖ²Ö ŸÖ¸ü±ú ±æú»Ö Æüß ±æú»Ö (Æïü)…

×ú¸ÖüÖÖ´ÖÖ»ÖÖ“µÖÖ ¤ãüúÖ−ÖÖŸÖ ×ú¸üÖ−Öê úß ¤ãüúÖ−Ö ´Öë

×ú¸ÖÖÖ ´ÖÖ»Ö (−Ö¯ÖãÓ.) ×ú¸üÖÖÖ-ÃÖÖ´ÖÖ−Ö ´ÖÖ»Ö (−Ö¯ÖÓã.)

³ÖÖ¾Ö úß´ÖŸÖ, ³ÖÖ¾Ö

1) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ×úŸÖß ˆ›üß¤ü Æü¾Öê? (¤üß›ü ×ú»ÖÖê)

V ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿Ö ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

2) ŸÖã»ÖÖ ÖÖ‰ú Æü¾ÖÖ †ÖÆêü úÖ?

3) ÃÖã¬ÖÖŸÖÖ‡Ô, ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ ÃÖÖê−ÖÖ´ÖÃÖæ¸üß ŸÖÖÓ¤üæôû Æü¾ÖÖ †ÖÆêü úÖ?

IX šüßú ¯ÖÏúÖ¸ÃÖê ¾ÖÖŒµÖÖÓ¿ÖÖêÓ úÖ ×´Ö»ÖÖ−Ö ú¸ü ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…

II ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †Ö¸ü •ÖÖê›Íüú¸ü ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ü ¯Öæ¸êü úß×•Ö‹…

V ×¤ü‹ Ö‹ ØÆü¤üß ¿Ö²¤üÖë êú ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£ÖÔú ´Ö¸üÖšüß ¿Ö²¤ü ×»Ö×Ö‹…

VII ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹…

VIII ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ´Öß •ÖÖ‰ú úÖ? ´Öï •ÖÖ‰Ñú ŒµÖÖ?

V ²ÖÆãü¾Ö“Ö−Ö ´Öë ×ÎúµÖÖ¿Ö²¤ü ´Ö¸üÖšüß ´Öë µÖ£ÖÖ¾ÖŸÖ ¸üÆüŸÖÖ Æîü…

´Öæ»Ö ºþ¯Ö ×ŸÖµÖÔËú ºþ¯Ö

´Öæôû ºþ¯Ö ×ŸÖµÖÔËú ºþ¯Ö

¯Öê»µÖÖŸÖß»Ö ¾ÖÖ¤üôû ×²Ö−ÖÖ ²ÖÖŸÖúÖ —ÖÖ›ÍüÖ

I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…

6) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: µÖÖ •ÖÖÖê“ÖÓ −ÖÖ¾Ö úÖµÖ? (•ÖÖÖÖ + “Ö)

IV ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×−ÖÂÖê¬Ö¾ÖÖ“Öú ¾ÖÖŒµÖ ²Ö−ÖÖ‡‹…

3. ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú, “ÖÆüÖ ‘µÖÖ. ¸üÖ´Ö³ÖÖ‰ú, “ÖÆüÖ ‘Öê‰ú −ÖúÖ.

2) ˆ¤üÖÆü¸üÖ: ÆüÖ ¾Ö›üÖ †ÖÆêü. Æêü ¾Ö›êü †ÖÆêüŸÖ.

†³µÖÖÃÖÖ“Öß ÖÖê»Öß ¯ÖœÍü−Öê úÖ ú´Ö¸üÖ

I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…

II ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ †Ö¸ü •ÖÖê›Íüú¸ü −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¿Ö²¤ ¯Öæ¸ê úß×•Ö‹…

3) ¯ÖÏÖ×ŸÖ¯ÖãÃŸÖúÖ¾Ö¸ü ²ÖÖ²ÖÖÓ“Öß ........... Æü¾Öß †ÖÆêü. (ÆüÃŸÖÖÖ¸ü)

IX ØÆü¤üß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

X ´Ö¸üÖšüß ´Öë †−Öã¾ÖÖ¤ü úß×•Ö‹

6) ¯ÖãÃŸÖÓú ãúšêü †ÖÆêüŸÖ? - ¯ÖãÃŸÖëú úÆüÖÑ Æïü?

ãúšêü (úÆüÖÑ) ãúšüæü−Ö (úÆüÖÑ ÃÖê)

ÃÖ³Öê“Öß ŸÖµÖÖ¸üß ü ²Öîšüú úß ŸÖîµÖÖ¸üß

²ÖÖê¸üÖ›ê : −Ö´ÖÃúÖ¸ü ²ÖÖ‡ÔÃÖÖÆêü²Ö. ²ÖÖê¸üÖ›êü : −Ö´ÖÃúÖ¸ü ²ÖÆü−Ö•Öß.

Ø¿Ö¤êü : úÖµÖ ÃÖÖÆêü²Ö? Ø¿Ö¤êü : ŒµÖÖ Æîü ÃÖÖÆü²Ö?

I −Öß“Öê ×¤ü‹ Ö‹ ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…

II ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÏ¿−Ö êú ‹ú-‹ú ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹…

3) ŸÖã´ÆüÖ»ÖÖ Æêü“Ö ÖÆæü Æü¾Öê †ÖÆêüŸÖ úÖ?

VI ˆ¤üÖÆü¸üÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÖŒµÖÖêÓ úÖ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úß×•Ö‹…

1) ŸÖã´Æüß •Ö´Ö¾ÖÖ. 2) †Ö¯ÖÖ úºþµÖÖ.