Bram van den Dungen

5v2
21/04/2023
Onderzoeksvraag & Hypothese

Als onderzoeksvraag heb ik gekozen voor

de vraag “Wat is het verschil in de
tijdsbesteding tussen jonge en volwassen
dieren van de apensoort: Slingeraap”. Dit
is een interessante vraag omdat je met
deze vraag potentieel een inzicht kan
bieden in het gedrag van slingerapen en
hoe dit kan veranderen naarmate ze
ouder worden. Ook biedt de vraag de
mogelijkheid om onderzoek te doen naar
de ontwikkeling van het gedrag van de
apen en hoe verschillende factoren zoals
het weer, sociale interacties en de
voeding(tijdstippen) het gedrag van de
apen beïnvloed.

Aangezien ik op voorhand weinig af wist

van de slingeraap-soort heb ik mijn
hypothese gebaseerd op het gedrag wat
mensen ook vaak vertonen, jonge mensen
zijn vaak drukker en actiever dan
volwassen mensen, over het algemeen hebben ze dus hogere energieniveaus. Daarom had ik
als verwachting dat de jongere slingerapen actiever zouden zijn dan de volwassen
slingerapen. Toen ik nog wat extra achtergrondinformatie ging opzoeken over de
slingerapen kon ik de woorden “actiever en drukker” uitbreiden, jonge apen zijn namelijk
niet alleen actiever maar nemen denk ik ook meer risico’s dan volwassen apen dit komt dus
door hun hogere energieniveaus maar ook doordat jongere apen een gebrek aan ervaring
hebben en daarom sommige gevaren, zoals te snel slingeren in hoge bomen, niet
herkennen. Ook is het mogelijk dat de volwassen slingerapen meer bedreven zijn in hun
slingerbewegingen en daarom veel efficiënter van plek naar plek kunnen, met als gevolg dat
de volwassenen meer tijd kunnen besteden aan andere activiteiten zoals het verzorgen en
vlooien van elkaar. Ook verwachtte ik dat zowel de jonge als volwassene apen actiever
zouden zijn rond de voedingstijdstippen, wanneer er meer voedsel beschikbaar is worden de
energieniveaus hoger van zowel jonge als volwassenen. Ze kunnen dan bijvoorbeeld meer
tijd besteden aan het verkennen van de bezoekers en het socialiseren met andere
slingerapen. Volgens mijn verwachting gaan de jongere apen dus actievere en meer
energieverbruikende handelingen dan de volwassen slingerapen die volgens mijn
verwachting minder actieve en minder energieverbruikende handelingen gaan vertonen.
Handelingen verwerkt in een Ethogram

Alle handelingen die voorgekomen zijn of de handelingen die ik dacht dat zouden kunnen
voorkomen staan hier onder in het plaatje.

Omdat ik in mijn onderzoeks(vraag) de tijdsbesteding

van slingerapen onderzoek zijn bijna alle handelingen
van belang en is het dus moeilijk om de belangrijkste
handelingen er uit te kiezen als je alleen naar het
begrip tijdsbesteding kijkt, maar als je echt kijkt naar
het verschil in de tijdsbesteding tussen jonge en
volwassen apen kun je op basis daarvan handelingen
die tussen jonge apen en volwassen apen kiezen als
belangrijkste handelingen. Om te kijken welke
handelingen het meest verschillen tussen de volwassen
slingerapen en de jonge slingerapen ga je het
ingevulde ethogram bekijken en daaruit blijkt dat
handelingen zoals zitten en hangen meer uitgevoerd
worden door volwassen, ze gebruiken hun energie efficiënter door pauzes te nemen tijdens
het klimmen en slingeren door te gaan zitten of even te blijven hangen ook nemen zij meer
tijd voor het eten door rustiger te eten waardoor deze handeling bij de volwassen
slingerapen ook meer voorkomt. Bij de jonge aapjes zien we juist handelingen die meer
energie kosten meer voorkomen, handelingen zoals klimmen en stoeien komen er vaker
voor.
Alle onderzoeken en metingen zijn tussen 11:27 en 12:30 gemeten, het was
bewolkt en het weer veranderde niet tot weinig en de temperatuur bleef rond
de 6 graden. De apen worden 4x per dag gevoerd, de voertijden hangen af van
het weer. Tijdens mijn metingen werden de apen rond 12:10 gevoerd met sla
en appels. De apen delen een verblijf met capibara’s

Aap 1
De eerste aap die ik heb onderzocht is een jonge, mannelijke slingeraap. Tijd: 11:27
Aap 1 Excel
Aap 1 Handelingen(17) %
Zitten 6 (6/17=) 35,29%
Hangen 1 (1/17=) 5,88%
Eten 3 (3/17=) 17,65%
Stoeien 7 (7/17=) 41,12%
Klimmen 0 (0/17=) 0%

De resultaten staan een beetje in contrast met de theorie en de

hypothese, er wordt wel veel gestoeid alleen heeft dit jong niet
geklimd durend deze 10 minuten. Hier is wel een simpele verklaring
voor, het jong was meer een beetje aan het ronddwalen rond wat
volwassen apen en een beetje aan het zonnen. Zoals je kan zien in
de excel had hij 2 minuscule opstootjes maar hij ging pas echt
stoeien nadat hij werd opgejaagd door andere jongeren waardoor
hij de laatste 50 seconden van de ethogram met ‘stoeien’ opvulde.
Ook zie je eten staan, dit is op zichzelf geen rare handeling alleen
omdat deze 10 minuten voor de voertijd plaatsvond kan het zijn
omdat hij honger dat hij maar wat van de grond ging eten, hij at
namelijk gras en blaadjes die hij van de grond raapte. Jonge, mannelijke slingeraap
Aap 2
De tweede aap die ik heb onderzocht is ook een jonge, mannelijke slingeraap. Tijd: 11:50
Aap 2 Excel
Aap 2 Handelingen(39) %
Zitten 8 (8/39=) 20,51%
Hangen 12 (12/39=) 30,77%
Eten 0 (0/39=) 0%
Stoeien 12 (12/39=) 30,77%
Klimmen 7 (7/39=) 18,05%

Deze resultaten komen redelijk over met mijn hypothese en de

theorie, het is een jonge aap dus stoeit en klimt hij veel. Hij
hangt tussen het klimmen door ook veel, dit komt waarschijnlijk
omdat hij 5 minuten na deze meting te eten kreeg dus
waarschijnlijk was hij daarvoor nog laag in zijn energieniveau.

Jonge, Mannelijke Slingeraap

Aap 3
De derde aap die ik heb onderzocht is een volwassen, vrouwelijke aap. Tijd: 12:06
Aap 3 Excel
Aap 3 Handelingen(37) %
Zitten 16 (16/37=) 43,24%
Hangen 3 (3/37=) 8,10%
Eten 17 (17/37=) 45,95%
Stoeien 1 (1/37=) 2,70%
Klimmen 0 (0/37=) 0%

Zoals verwacht in de hypothese zijn de volwassen apen

nauwelijks bezig met stoeien en klimmen maar meer met minder
energieverbruikende handelingen zoals zitten, hangen en eten.
De handeling eten komt het vaakst voor want rond 12:10
werden kroppen sla en appels in het hok gegooid dus daar waren
de apen een paar minuten zoet mee. De 4 minuten voordat er
werd gevoerd zaten de apen voornamelijk stil in de zon,
waarschijnlijk door de lage energieniveaus.

Volwassen, vrouwelijke slingeraap

Aap 4
Aap 4 Excel
Voor de vierde aap die is onderzocht heb ik de gegevens van de handelingen van de aap met
Tim en Koen uit een andere klas gedeeld. Het is een jonge, mannelijke aap. Tijd: 12:05
Aap 4 Handelingen(48) %
Zitten 5 (5/48=) 10,42%
Hangen 12 (12/48=) 25%
Eten 15 (15/48=) 31,25%
Stoeien 2 (2/48=) 4,17%
Klimmen 14 (14/48=) 29,17%

Zoals je aan de hoeveelheid ‘eten’ handelingen ziet werd tijdens

deze meting ook gevoerd. De jonge aap heeft, aan de hoeveelheid
verschillende handelingen die hij binnen de 10 minuten verricht te
zien, veel energie. Dit komt door in de hypothese beschreven
hogere energieniveaus.

Jonge, mannelijke slingeraap

Aap 5
Aap 5 Excel
Voor de vijfde aap heb ik ook gegevens van de meting met Tim en Koen uitgewisseld. Het is
een volwassen, mannelijke aap. Tijd: 11:50

Aap 5 Handelingen(36) %
Zitten 7 (7/36=) 19,44%
Hangen 9 (9/36=) 25%
Eten 0 (0/36=) 0%
Stoeien 18 (18/36=) 50%
Klimmen 2 (2/36=) 5,56%

Het is een volwassen mannetje die tijdens de meting in een groot stoeigevecht zat met zijn
mede slingerapen. Het mannetje is gedurende de 10 minuten alleen maar aan het stoeien
geweest, tussen het stoeien door ging hij even zitten of even hangen aan bijvoorbeeld een
tak.
Gemiddelde per handeling
Mijn onderzoeksvraag gaat over het verschil in tijdsbesteding tussen jonge en volwassen
slingerapen, het gemiddelde per handeling bereken je dus door alle handelingen van
bijvoorbeeld zitten bij jonge apen bij elkaar op te tellen/aantal jonge apen. Dit doe je ook
voor de volwassen apen.

Jonge Apen:
Zitten: 5+8+6=19/3=6,33
Hangen: 12+12+1=24/3=8
Eten: 15+3+0=18/3=6
Stoeien: 2+12+7=21/3=7
Klimmen: 14+7+0=21/3=7

Volwassen Apen:
Zitten:7+16=23/2=11,5
Hangen: 9+3=12/2=6
Eten: 17+0=17/2=8,5
Stoeien: 18+1=19/2=9,5
Klimmen: 2+0=2/2=1

Door het verschil in de resultaten te bekijken kun je een redelijk goed antwoord geven op de
vraag: “Wat is het verschil in de tijdsbesteding tussen jonge en volwassen dieren van
Slingerapen?”, zie daarvoor conclusie. De resultaten komen wel met wat uitzonderingen,
uitzonderingen zoals bij de handeling stoeien. De volwassen, mannelijke aap heeft telt
namelijk 18 keer de handeling stoeien maar daarentegen telt de andere volwassen aap maar
1 keer de handeling stoeien. Dit komt, zoals eerder besproken, door een eenmalig groot
‘opstootje’ waardoor het gemiddelde daarvan misschien niet helemaal past bij wat er
‘normaal’ zou uitkomen.
Staafdiagram
Staafdiagrammen + Gegevens Excel
Ik heb 2 diagrammen gemaakt. De eerste diagram
verwerkt alle handelingen die van belang zijn bij Verschil tijdsbesteding tussen jonge en
mijn onderzoeksvraag, de tweede diagram volwassen slingerapen.
verwerkt de zelfde handelingen alleen nu zijn de 14
handelingen opgedeeld in wel actieve handelingen 12
en niet actieve handelingen(stoeien en 10

Frequentie
klimmen=actief en eten, hangen en zitten=niet 8
actief). Op de eerste diagram is te zien dat de 6
jongere slingerapen meer de energieverbruikende 4
handeling ‘klimmen’ ondergaan. Het is meer 2
opvallend dat stoeien vaker voorkomt bij de 0
volwassen apen, dit komt door het eerder Zitten Hangen Eten Stoeien Klimmen
besproken eenmalige opstootje. Minder Handeling
energieverbruikende handelingen zoals zitten en
Jong Volwassen
eten komen vaker voor bij de volwassen apen.

Voor de tweede diagram heb ik de handelingen Verschil tijdsbesteding tussen jonge en

zitten, hangen en eten als niet actief gestempeld en volwassen slingerapen.
stoeien en klimmen als actief. De getallen in de
grafiek zijn het gemiddelde van bijvoorbeeld de 3 10
niet actieve handelingen bij de jonge apen, dus 5
6,33+8+6=20,33/3=6,78. De diagram laat zien dat
de jongere apen ongeveer evenveel actief als niet 0
Jong Volwassen
actieve handelingen ondergaan. De volwassen
apen ondergaan met een duidelijk verschil meer Actief Niet actief
niet actieve handelingen.
Conclusie
Op basis van mijn eigen onderzoek is de conclusie en het antwoord op de vraag “Wat is het
verschil in de tijdsbesteding tussen jonge en volwassen dieren van de apensoort: Slingeraap”
als volgt. Volwassen slingerapen spenderen hun tijd efficiënter en spenderen hun tijd aan
handelingen die minder energie verbruiken, voorbeelden hiervan zijn de handelingen zitten,
hangen en eten. Jonge slingerapen zijn meer actief dan volwassen apen, de jongeren
spenderen zowel tijd aan actieve als niet actieve handelingen.

De conclusie komt deels over met mijn verwachting. Zoals mijn verwacht voorspelde zijn de
volwassen slingerapen meer bezig met minder energieverbruikende handelingen. Ik had
alleen in mijn hypothese gesteld dat de jonge slingerapen veel actiever zouden zijn en alleen
maar aan het spelen zouden zijn, in de praktijk spelen ze wel veel maar ze spenderen ook
veel tijd aan minder energieverbruikende handelingen.

Het is wel mogelijk dat de conclusie van dit onderzoek van toepassing is op de slingerapen in
het wild, maar de leefomstandigheden van slingerapen in apenheul kunnen anders zijn dan
die in het wild. In gevangenschap hebben slingerapen bijvoorbeeld mogelijk minder ruimte
om te bewegen en minder uitdagingen om te jagen op hun eigen voedsel, wat zou kunnen
leiden tot verschillen in hun tijdsbesteding. Bovendien kan de tijdsbesteding van slingerapen
in het wild variëren afhankelijk van verschillende factoren, zoals het seizoen en de
beschikbaarheid van voedselbronnen.

Discussie
Het onderzoek is redelijk betrouwbaar, maar alleen voor slingerapen die in gevangenschap
leven, de leefomstandigheden zijn in de apenheul zo verschillend van het wild. Ook is het
onderzoek voor de apen in gevangenschap niet helemaal betrouwbaar, je meet 5x10
minuten de handelingen van de apen alleen kun je niet weten wat/hoeveel de invloed van
de hoeveelheid mensen die toekijken, de voertijden enz is, de metingen zouden de volgende
dag anders kunnen zijn zou de volgende dag. Om dit op te lossen kun je bijvoorbeeld meer
metingen doen, je kan bijvoorbeeld een week lang elke dag 5x10 minuten meten op
verschillende tijdstippen dan zouden de uitzonderingen/speciale gevallen minder opvallen
en zo zouden er betrouwbaardere resultaten komen. In mijn onderzoek onderzocht ik de
tijdsbesteding van de slingerapen en het verschil daarin tussen volwassen en jongeren maar
heb ik bij de resultaten een beetje alleen op actief en niet actieve handelingen gelet, bij een
volgend onderzoek zou ik de resultaten meer algemeen verwerken. Ook zijn de gemiddeldes
van de handeling ‘eten’ onnauwkeurig, midden in de metingen werd er gevoerd waardoor
bijna alle apen gingen eten dus schommelt het gemiddelde van die handeling, bij een
volgend onderzoek zou ik de metingen niet meer tijdens voertijd uitvoeren.

De volwassen, mannelijke slingeraap vertoonde ander gedrag dan de andere volwassen aap,
dit kwam omdat hij in een eerder genoemd ‘opstootje’ terecht kwam. De beste
wetenschappelijke oplossing zou voor mij zijn om meer metingen te doen bij volwassen
apen, hierdoor zou die ene uitschieter minder opvallen waardoor het gemiddelde van de
handeling, in dit geval, stoeien meer naar het getal wat realistisch is toegaat.
Overige Discussie:
• Ik was ziek tijdens de lessen dus heb ik weinig tijd gehad om de hypothese in het gele
boekje in te vullen, ik zou nu “speels” vervangen met “actiever”.
• Ik heb geen foto kunnen maken van de vijfde aap want die hadden Tim en Koen
onderzocht maar zij hadden de foto die zij hadden gemaakt per ongeluk verwijderd,
volgende keer zou ik de foto zelf maken.