73129,4 HK Mimari Uygulamalarpdf

HALK KÜTÜPHANELERİNDE
MİMARİ UYGULAMALAR ÇALIŞTAYI

7-9 Aralık 2017
Kızılcahamam / ANKARA
Her hakkı saklıdır.
©T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü
3624
Halk Kütüphaneleri Dizisi

2
GRAFİK TASARIM VE UYGULAMA

KÜTÜPHANELER VE YAYIMLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Yayına Hazırlayanlar
Doç. Dr. Alpaslan H. KUZUCUOĞLU
Yrd. Doç. Dr. Berrin BALKAŞ YILMAZ
Merve YAVUZDEMİR
Birinci Baskı
3.000 adet
Ankara, 2018
ISBN: 978-975-17-4084-7
Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü

Adres: Anafartalar Mah. Cumhuriyet Bulvarı
No: 4 B Blok Ulus / ANKARA
Telefon: 0(312) 309 90 50
Genel ağ: www.kygm.gov.tr
E-posta: kygm@kultur.gov.tr
Baskı
Berikan Basım Yayım-Matbaa Sertifika No:13642 / Gazi Mustafa Kemal Bulvarı 80-1 Maltepe Ankara
Halk Kütüphanelerinde Mimari Uygulamalar Çalıştayı ( 2018 : Ankara )

Halk Kütüphanelerinde Mimari Uygulamalar Çalıştayı, 7-9 Aralık 2017, Ankara / yayına hazırlayanlar: Alpaslan
Hamdi Kuzucuoğlu, Berrin Balkaş Yılmaz, Merve Yavuzdemir -- Ankara : Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2017
120 s.: rnk., res., tbl. ; 24 cm. -- (Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları; 3624. )
ISBN: 978-975-17-4084-7
HALK KÜTÜPHANELERİ-MİMARİ-ÇALIŞTAY
I. Kuzucuoğlu, Alpaslan Hamdi, yay. haz.
II. Yılmaz, Berrin Balkaş, yay. haz.
III. Yavuzdemir, Merve, yay. haz.
727.8
Z679.2. T8 2018
7-9 Aralık 2017, Kızılcahamam / ANKARA
Danışma ve Bilim Kurulu

Prof. Dr. Hamza KANDUR Prof. Dr. Sare SAHİL
Prof. Dr. Mehmet Emin TUNA Prof. Dr. Pınar DİNÇ KALAYCI Prof. Dr. Cüneyt KURTAY
Prof. Dr. Coşkun POLAT Prof. Dr. Hüseyin ODABAŞ Prof. Dr. Tuba KARATEPE
Doç. Dr. Erol YILMAZ Doç. Dr. Alpaslan H. KUZUCUOĞLU Doç. Dr. Mehmet Ali AKKAYA
Doç. Dr. Asiye KAKIRMAN YILDIZ
Düzenleme Kurulu
Ali ODABAŞ – KYGM Genel Müdür Yardımcısı
Ahmet ALDEMİR – KYGM Daire Başkanı
Özlem AKAT - KYGM Şube Müdürü
Yıldız YAYMAN – KYGM Şube Müdürü
Merve YAVUZDEMİR – KYGM Şehir Plancısı
Fatma ARSLAN BÜLBÜL – KYGM Kütüphaneci
Öznur ÖZER – KYGM Kütüphaneci
Yayına Hazırlayanlar
Doç. Dr. Alpaslan H. KUZUCUOĞLU
Merve YAVUZDEMİR – KYGM Şehir Plancısı
SUNUŞ
Teknolojik gelişmeler kütüphaneleri de Kütüphanelerinde Mimari Uygulamalar

etkilemiş, bu değişim; mekân ve materyal Çalıştayı” konunun uzmanlarının katılımı ile
odaklı kütüphane anlayışından, kullanıcı odaklı gerçekleştirilmiştir. Bu çalıştay ile ülkemizdeki
kütüphane anlayışına doğru bir gelişime yol halk kütüphanelerinin hizmet verdiği binaların
açmıştır. Bununla birlikte, son yıllarda başta sorunlarının daha bütüncül bir yaklaşımla
kitap ve kitap dışı materyaller olmak üzere değerlendirilmesi; kamu kaynaklarının etkin
bilgi kaynaklarının elektronik ortamlarda ve verimli kullanılması, halk kütüphanelerinin
üretilmesi ve bu kaynakların internet hizmet niteliğinin yükseltilmesi ve toplumdaki
üzerinden erişilebilir olması; kullanıcıların kütüphane algısının arzu edilen seviyeye
fiziksel olarak kütüphaneye gelme ihtiyacını getirilmesi hedeflenmiştir.
azaltacağı görüşünün aksine, internet Çalıştaya katkı sağlayan akademisyenler,
üzerinden erişilen bilgi kaynaklarının yeterli, kütüphaneciler, mimarlar, şehir ve bölge
doğru ve tarafsız olması konusunda duyulan plancıları, peyzaj mimarları; ayrıca, kamu
endişe, halk kütüphanelerine olan ihtiyacın ve özel sektör kurumları ile sivil toplum
artarak devam edeceğini göstermektedir. kuruluşlarını temsil eden uzmanlara teşekkür
ediyoruz.
Toplumun lokomotifi olan halk kütüphaneleri; Halk Kütüphanelerinde Mimari Uygulamalar
kullanıcılarının istek, ihtiyaç ve beklentileri Çalıştayı ile elde edilecek çıktıların, yalnızca
doğrultusunda kavramsal, düşünsel ve Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı Halk, Çocuk
mekânsal olarak yeniden tanımlanmaktadır. ve Edebiyat Müze Kütüphaneleri açısından
Halk kütüphaneleri; bilgi kaynaklarının değil; Türk Kütüphaneciliği açısından da son
korunduğu mekânlar olmaktan öte, kentlerin derece büyük bir önem taşıdığına ve verimli
kültürel bir simgesi olan, toplumsal işlevi sonuçlar doğuracağına inanıyoruz.
bulunan, insanların bir araya geldiği, Çalıştayın, ülkemize ve mesleğimize hayırlı
sosyalleştiği, kullanıcı üzerinde iz bırakan olmasını dileriz.
mekânlar, bir başka deyişle “yaşayan
kütüphaneler” olarak değerlendirilmektedir.
KÜTÜPHANELER VE YAYIMLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
En önemli kamusal mekânlardan biri olan
kütüphanelerin, şehirde konumlandırılacağı
yer seçiminden, geçmiş ile gelecek arasında
bir köprü niteliğinde olan bir mimari eser
olarak projelendirilmesine; vatandaşların
toplumsal ihtiyaçlarına cevap verecek
ve potansiyel kütüphane kullanıcılarını
çekebilecek iç mekân ve mobilya tasarımına
kadar, kütüphane kültürünü toplumumuza
bir yaşam tarzı olarak sunabilmek amacıyla
7-9 Aralık 2017 tarihleri arasında Ankara
Kızılcahamam’da düzenlediğimiz “Halk
IV
ÖNSÖZ
Bilgi okuryazarlığı ve sosyal sermaye
alanlarındaki gelişmeler, kütüphanelerin Bakanlığımıza bağlı olarak hizmet veren
yalnızca kitaplar ve kitap dışı materyallerin kütüphane binalarımızın; kullanıcılarımız
bulunduğu mekânlar olmaktan öte bilgi ve fikir ve potansiyel kullanıcılarımız için “cazibe
paylaşımları yoluyla hayat boyu öğrenmeye merkezi”, “buluşma noktası” ve “YAŞAYAN
katkı sağlanan sosyal mekânlar ve öğrenme KÜTÜPHANE” niteliği kazanması odağında
merkezleri olarak yeniden yapılandırılma bu denli kapsamlı bir çalışmanın gelecek
ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. yıllara taşınması, büyüyen Türkiye’nin gelecek
nesillerine teknoloji donanımlı, ferah ve güçlü
Kütüphanecilik diğer bilim dalları ve disiplinler mimari çalışmalarının bırakılması açısından
ile sürekli bir etkileşim büyük önem teşkil etmektedir.
halindedir. Kütüphaneciliği; mimarlıktan,
sosyolojiden, istatistikten, psikolojiden Üç gün süren “Kütüphanelerde Mimari
ayrı, bağımsız düşünmemiz imkânsızdır. Bu Uygulamalar” adlı Çalıştayımızda; bir
açıdan, disiplinler arası bir niteliği bulunan kütüphaneyi kurma sürecinde direkt,
kütüphaneciliğin, diğer disiplinler ile bir araya indrekt rol alan akademisyenler, yöneticiler,
getiren çalıştayların çok önemli bir fırsat ve mimarlar, kütüphaneciler, iç mimarlar, şehir
sinerjiyi ortaya çıkarttığı kanaatindeyim. planlamacıları, mühendisler, restoratörler
ve birçok alandan uzman kişilerden oluşan
Bir kütüphane binası, çalışanların, 68 katılımcıların katkılarıyla, kütüphanelerin
kullanıcıların ve kütüphane koleksiyonunun fiziksel özellikler açısından sorunları ve çözüm
dış şartlardan korunması için yapılmaktadır. önerileri 5 ana bölüm, 25 alt başlık,174 konu
Ancak bunun ötesinde bina, iç mimari maddesi kapsamında, 21 oturumda detaylıca
sanatının bileşenleri ışığında işlevsel olmalı, ele alındı.
kullanıcılarda ve içinde çalışanlarda görsel
bir etki bırakmalı, yani estetik görünmelidir. Çalıştay’dan elde edilen sonuçlarla
Kullanılan renkler, bina malzemesi ile donatı ülkemizin güçlü mimarisi ve donanımlı
elemanları birbiriyle uyumlu, kullanım yapısıyla yeni kütüphanelerin bırakılmasında
ergonomik olmalıdır. Bu unsurlar ışığında da alt yapı oluşturacak bu çalışmanın,
ortamda mekân kurgusu ve mekân bütünlüğü Bakanlığımıza bağlı Halk, Çocuk, Edebiyat
bulunmalıdır. Bu kapsamda; Ülkemizdeki ve Müze kütüphanelerinin yanında tüm
halk kütüphanelerinin hizmet verdiği binaların Türk Kütüphaneciliğine ve mimarisine katkı
sorunlarına daha bütüncül bir yaklaşımla sunmasını ümit ediyorum.
değerlendirilmesi; kamu kaynaklarının etkin
ve verimli kullanılması, halk kütüphanelerinin
hizmet niteliğinin yükseltilmesi ve toplumdaki HAMDİ TURŞUCU
kütüphane algısının arzu edilen seviyeye Genel Müdür
getirilmesi amacıyla Genel Müdürlüğümüz ev
sahipliğinde 7-9 Aralık 2017 tarihleri arasında
Kızılcahamam’da “Halk Kütüphanelerinde
Mimari Uygulamalar Çalıştayı” düzenlenmiştir.
V
İÇİNDEKİLER
Bölüm 1 Şehir Planlamada Kütüphanelerin Yeri 1

Bölüm 2 Halk Kütüphane Binalarının Mimari Özellikleri 7
Bölüm 3 Halk Kütüphanelerinde İç Mekan Tasarımı 15
Bölüm 4 Halk Kütüphanelerinde Değişim ve Mimari Çözümler
“Yaşayan Kütüphaneler” 21
Bölüm 5 Türk Kütüphane Mimarisi Kültürü ve Dünya Örnekleri 27
Bölüm 6 Türk Kütüphanelerinde Acil Durum ve Risk Yönetimi 33
Bölüm 7 İhtiyaç Programı Kullanma Kılavuzu 41
Bölüm 8 Fonksiyon Şemaları 45
Bölüm 9 Şartname 63
Grup Raporları ve Görüşler
BÖLÜM 1
ŞEHİR PLANLAMADA KÜTÜPHANELERİN YERİ
ÇALIŞMA GRUBU-1
Doç. Dr. Hatice AYATAÇ - İstanbul Teknik Üniversitesi (Moderatör)
Prof. Dr. Sibel ECEMİŞ KILIÇ - Dokuz Eylül Üniversitesi
Prof. Dr. Coşkun POLAT - Çankırı Karatekin Üniversitesi
İsmail ÇETİNKAYA - Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Dr. Deniz ÇAĞLAYAN GÜMÜŞ - Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
Şehnaz TAŞ - Kırşehir İl Halk Kütüphanesi Müdürü
Seda ÖZEN - Mimar/ Restoratör
Sefa ŞAHİN - Marmara Belediyeler Birliği
Kerem Caner SARICA - TOKİ Kentsel Yenileme Daire Başkanlığı
Serhat AKÇAN - Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü
Merve YAVUZDEMİR - KYGM Şehir Plancısı
Mehmet BAŞARAN - KYGM-Bilgisayar İşletmeni
Tuğba KIZILÖZ - Kütüphaneci (Raportör)
Halk Kütüphanelerinde Mimari Uygulamalar Çalıştayı
ŞEHİR PLANLAMADA KÜTÜPHANELERİN YERİ

1. Antik kentlerde, şehrin merkezinde demokrasinin geliştiği mekanlar olarak planlanan kütüphaneler;
süreç içerisinde saray, kilise, medrese gibi idari birimlerin arşivlerini tutan mekanlar haline
dönüşmüş, sonrasında bilginin toplumun her kesimine ulaşmasının önemini sağlayan reform
hareketi ile şehirlerde erişilebilir ve toplumun her kesimine hizmet sunan halk kütüphaneleri, yani
kamusal mekanlar haline gelmiştir.
2. Kütüphaneler, özellikle de halk kütüphaneleri, toplumun her kesiminin bir araya geldiği ve
sosyalleştiği kurumlar haline gelmelidir.
3. Şehir planlama; toplumun her ihtiyacına çözüm bulmakla yükümlüdür. Kütüphaneler toplumun
temel ihtiyacıdır. Bu kapsamda, kütüphaneler kent planlarında topluma hizmet veren sosyal altyapı
ağı içerisinde yer alması mecburi olan kamusal mekânlardır.
4. Geleneksel açıdan kütüphanelerin -tarihimizde de olduğu gibi- toplanma yeri ve kültürel buluşma
noktası olma özeliğinin koruması gerekmektedir. Sahip olunan zengin kültürün; teknolojik imkânlar
ile harmanlanarak, aidiyet duygusu ile kütüphaneler planlanmalıdır. Tarihsel varlık, toplumsal güç
ve kültürel zenginlik kütüphaneler aracılığı ile yaşatılmalıdır.
5. Mevcut kültürümüzde kütüphaneler, bilgiye erişilen yerler olarak tanımlanır. Geçmişi bilmeden
geleceği şekillendiremeyiz. Kütüphanelerin bu anlamda bağlayıcı rolü olmalıdır. Kültürel sürekliliği
sağlamalıdır.
6. Kültürel bağların kurulması kent kitaplıkları ile sağlanabilir.
7. Kütüphaneler kentin temel hafızası olmalıdır. Çünkü içlerinde kent arşivlerini de barındırırlar.
8. Kütüphaneler kurulurken yörenin ihtiyaçları iyi analiz edilmelidir. Halk kütüphaneleri planlanırken,
çeşitli hizmetlerin sağlanmasına olanak veren estetik ve çevre ile bütünleşen projeler geliştirmek
gerekmektedir. Kütüphane tasarımında tüm yörelerde uygulanabilecek tek bir tip proje yaklaşımının
terk edilerek, ulusal bir strateji ve yerel talepler doğrultusunda karar alınması ve uygulamaya
geçilmesi önemlidir.
9. Ülkesel, bölgesel ve yerel ölçekte kütüphane stratejisi belirlenmelidir. Ülkesel ölçekte mevzuat
düzenlemeleri ve ulusal politikalar; bölgesel ölçekte kişi başına kütüphane hizmetleri ve kent
ölçeğinde ise komşuluk birimi vb. konular gündeme gelmelidir.
10. Kütüphane hizmet sunumunun ülkenin her yerinde eşit olması için hizmet standartları
belirlenmelidir.
11. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) veri tabanı üzerinden ulusal kütüphaneler bilgi sistemi oluşturulması
gerekmektedir. Bölgesel ölçekte kütüphane işlevlerinin ve temalarına ilişkin yatırımlar ve
planlamalar bu sistem ile daha doğru yapılabilecektir; örn. Osmanlı arşivi, araştırma kütüphanesi,
üniversite kütüphanesi vb.
12. Stratejik mekânsal planlamada kütüphanelerin “sosyal kalkınma alt birimi” olarak tanımlanması ve
yer seçiminin bu doğrultuda yapılması daha doğru olacaktır.
13. Amerika ve Avrupa örneklerinde halk kütüphaneleri eğitim sistemi içerisinde okulların tamamlayıcısı
rolündedir. Bu nedenle, kentsel alt birimler okul bölgeleri kapsamında oluşturulmakta ve her okul
bölgesinde hizmet veren halk kütüphaneleri planlanmaktadır. Bu doğrultuda kütüphanelerin yer
3
seçimi kriterleri belirlenirken bunun gibi üst stratejiler oluşturulmalı ve kent içi alt birimlerde bu
hizmetler sağlanmalıdır.
14. Şehrin yaşamasını sağlayan temel sosyo-kültürel mekânların tüm işlevlerinin kütüphanelere
yüklenmesi yerine toplumun bilgiye erişme ve bilgiyi üretme mekânı olarak kütüphanelerin diğer
sosyo-kültürel mekan ağının bir parçası ve destekleyici bir öğesi olarak planlanması daha doğru
olacaktır. Ancak, yerel talepler ve kültürel algılar göz önüne alındığında kütüphanelerin içeriğinin
toplumsal ihtiyaçlara paralel olarak çeşitlenmesi gerekmektedir. Kütüphane planlaması yerel öğeler
ile değişebilecek esnek bir yapıda olmalıdır. Çünkü kütüphaneler kamusal mekanlardır ve kapsayıcı
bir özelliği vardır.
15. Kütüphanelerin yer seçimine karar verirken öncelikli olarak kütüphanelerin misyonunu açıkça
belirlemek gerekmektedir. Kütüphaneleri sadece kitap okuma yeri olarak değerlendirmek yerine
kültürel etkinlikler (bilgisayar, bağlama, İngilizce vb. kurslar), kent arşivi özelliği, kafeteryaları ya
da sunduğu diğer (fitness salonları) toplumsal hizmetler ile bir bütün olarak değerlendirmek daha
doğru olacaktır.
16. Kırsal yerleşmelerde çocukların kitaba ve kütüphaneye ilgisi çok daha fazladır. Şehir planlamada
kırsal alanlarda kütüphane fonksiyonuna daha çok önem verilmelidir. Kütüphaneler çocuklar
açısından buluşma, farkındalık yaratma mekânları olmalıdır.
17. Kütüphane Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında yeni kütüphanelerin açılmasına ilişkin çerçeve
belirlenmiştir. Ancak bu mevzuatın uygulamaya yönelik diğer kurumlara karşı bir bağlayıcılığı
bulunmamaktadır. Bu nedenle, imar mevzuatında kütüphanelerin kurulması, yerleşim alanlarının
belirlenmesi vb. uygulamaya yönelik konular açık olarak yer almalıdır.
18. Şehir planlarında kütüphanelerin yerine ilişkin siyasi bir farkındalığın sağlanması ve uygulamaya
yönelik kolaylaştırıcı mevzuat düzenlemelerinin yapılması gerekmektedir.
19. Şehir planları, plan notları ve açıklama raporları ile bir bütündür. Mekansal Planlar Yönetmeliği’nde
kütüphaneler, “Kültürel ve Sosyal Alan” plan kararı kapsamında yer almaktadır. Bütüncül planlama
yaklaşımında kütüphanelerin oranı, Kültürel ve Sosyal Alanlar kapsamında, plan notlarında net
bir şekilde tanımlanmalı ve doğrudan kütüphaneye ayrılmış olan mekanlar planlarda açıkça
belirlenmelidir. Kütüphaneler, kültürel tesis kapsamında tanımlanmış olmasına rağmen güncel
rolleri nedeni ile sosyo-kültürel mekan özelliği taşımaktadırlar. İlgili mevzuatta bu hususun açıkça
belirtilmesi gerekmektedir.
20. Şehir planlama süreci içerisinde kütüphaneler kültürel altyapı ağının bir parçası olarak
düşünülmelidir.
21. Kütüphaneler sosyal ve kültürel alanlardır. İmar planlarında eğitim alanları, sağlık alanları ya da
ibadethaneler gibi kütüphanelerin de (1/1000 ölçekte) kendine özgü lejant düzenlemesi olması
gerekmektedir.
22. Kütüphaneler tasarlanırken ve planlanırken hizmet vereceği halkın paydaş olarak sürece katılımı
çok önemlidir.
23. Halk kütüphanelerinin kurulması üzerinde etkili olan unsurlar arasında nüfus büyüklüğü ve
demografik yapı bulunmaktadır. Kütüphaneler; ulaşım ağlarının kesişim noktasında, şehrin
merkezinde, okullara yakın, toplu taşıma durak noktaları, park ve bahçeler gibi diğer kamusal
alanlarla devamlılığı olan kent kurgusu içerisinde ulaşılabilir ve güvenli alanlarda yer almalıdır.
4
24. Mahalli idareler ile yapılacak işbirliği ile kütüphaneye özel yapılacak trafik bilgilendirme levhası ile
kütüphanelere yönlendirme yapılabilir.
25. Kültürel ve Sosyal Alanlar içerisinde tanımlanan sosyal donatı alanlarının kent içerisinde dengeli
dağıtılması önem arz etmektedir. Kütüphaneler kentte algılanabilir ve görünür olmalı; meydanlar
gibi diğer kamusal alanlarla da ilişkisi düşünülmelidir.
26. Kütüphane binaları küçük şehirlerde buluşma alanı, dağlık alanlarda eşitliğe götüren yapı,
büyükşehirlerde de kentin bir öğesi olarak yer alır.
27. Kütüphaneler kent meydanlarının temel öğesi olarak planlanmalıdır.
28. Kütüphaneler kentte algılanabilir ve görünür olmalı; meydanlar gibi diğer kamusal alanlarla ilişkisi
düşünülmelidir.
29. Şehrin içinde olduğu gibi dışında, doğa ile iç içe huzurlu mekanlarda da kütüphaneler düşünülmelidir.
30. Kütüphaneler mimari bir kimliğe kavuşmalıdır. Şehrin imgesi olarak tasarlanarak ziyaret değeri
oluşturulmalıdır. Bu bağlamda; kütüphanenin farklı bir değeri olmalıdır. Tematik kütüphaneler
şehirlerde, kentlilerin yoğun kullanımının olduğu mekanlarda oluşturulmalıdır.
31. Kent kültürü, kentin kimliğine katkı sağlamalıdır. Yerel kültürün öğelerini bir araya getiren ve bu
kültürel mirası gelecek kuşaklara taşıyacak bir birim olarak o yere özgün olmalıdır.
32. Kütüphanelerin mimari tasarımları dikkat çekici, davetkar ve cazibeli olmalıdır. Böylece hizmet
verdiği toplumun kütüphanenin kullanımı artacaktır.
33. Yeni nesil kütüphaneler tasarlanırken okumayı sevmek, keşfetmek, çalışmak, eğitmek, öğretmek,
sosyal iletişimi sağlamak, tek başına zaman geçirmek gibi rolleri göz önüne alınmalıdır.
34. Kütüphaneler salt “kitap-hane” olarak düşünülmemeli; sinema, tiyatro, müze ve sergi alanları gibi
topluma çok yönlü hizmet sağlayan kültürel mekanlar ile bir bütün olarak tasarlanmalıdır.
35. Kütüphaneler bilginin giriş kapısıdır. Toplumun ihtiyaçlarını giderebilecek bir mekan olarak
üretilmesi ve bu mekanın kent içinde bütüncül bir planlama ile kurgulanması önemlidir.
36. Arz yönlü projeler yürüterek, toplumsal farkındalık sağlamak ve toplumsal talep oluşturmak lazım.
Böylece yapılan uygulamalar sürdürülebilir olacaktır.
37. Kütüphanelerin yapımında TSE 9111’e göre iş yapmak zorundayız. Binaların standartlara uygun bir
şekilde üretilmesi, bizim ilkemiz olmalıdır.
38. Halk Kütüphaneleri, toplumun demokrasi kültürünün gelişmesi ve tüm bireylerin karar alma
süreçlerine yapıcı katılımın sağlanabilmesi için bilgiye, düşünceye, kültüre özgür ve sınırsız erişim
sağlayan bir araç olarak önemlidir. Kentsel dönüşüm salt fiziki olamaz, sosyal dönüşüm
kütüphane hizmetleri ile sağlanmalıdır. Kütüphaneler tasarlanırken ve planlanırken hizmet
vereceği halkın paydaş olarak sürece katılımı çok önemlidir. Kentsel dönüşüm projeleri kentsel
donatılarla birlikte düşünülmelidir. Toplu konut projelerinde mahalle kültürünü oluşturabilecek
mekanlar, kütüphanelerdir. Mahalle kültürü ve siteler kullanıcılarının sosyal ilişkilerini düzenlemeyi
hedeflemede kütüphaneleri araç olarak kullanmalıdır.
39. Halk Kütüphaneleri, toplumun demokrasi kültürünün gelişmesi ve tüm bireylerin karar alma
süreçlerine yapıcı katılımın sağlanabilmesi için bilgiye, düşünceye, kültüre özgür ve sınırsız erişim
sağlayan bir araç olarak önemlidir.
5
40. Toplu konut projelerinde sağlık, okul ve yeşil alan gibi kütüphanelerin gerekliliği de mevzuatta
tanımlanmalıdır.
41. Kentsel dönüşüm salt fiziki olamaz, sosyal dönüşüm için kütüphane hizmetleri ile sağlanmalıdır.
Kentsel dönüşüm projeleri kentsel donatılarla birlikte düşünülmelidir. Toplu konut projelerinde
mahalle kültürünü sağlayabilecek mekanlar kütüphanelerdir.
42. Kentleşme olgusunun “Huzurlu kamusal yaşam” alanları olarak yeniden düşünülmesi ve “bir
mahalle şehir veya bölgeyi yaşanabilir yapmak için vicdani, insani, akli, felsefi, bilimsel düşünerek
inşa etme” biçiminde tanımlamalıyız.
43. Toplumun bireyselleşmesini önlemek ve toplumsal sorumluluk ve bilinç sağlamak için kütüphane
hizmetleri kullanılmalıdır. Kütüphaneler toplumla iletişim kurulan yerlerdir.
44. Kütüphaneler, engelliler ve hareket kısıtlılığı bulunan grupların bilgiye erişiminde büyük önem
taşıyan mekanlardır. Kütüphaneler; çocuklar, dezavantajlı gruplar gibi toplumun her kesiminin bir
araya geldiği ve sosyalleştiği kurumlar haline gelmelidir.
45. Türkiye Belediyeler Birliği ile iş birliği yapılarak belediyelerin bu konuda farkındalığının sağlanması
gerekmektedir. Böylece mekan sağlanması hususunda kolaylık sağlanabilecektir.
46. Afet durumunda ya da göçmenlere rehabilitasyon hizmeti vermede kütüphaneler aracı kurumlar
olabilmelidir.
47. Ulusal kütüphanecilik strateji belgesi ve eylem planı ile kurumsal işbirlikleri sağlanmalı ve
koordineli çalışma yürütülmelidir.
48. Üniversitelerin Bilgi ve Belge Yönetimi bölümlerinde şehir planlama, kentsel dönüşüm, bina yapımı
hususlarında giriş derslerinin eklenmesi yararlı olacaktır. Bu konuların yüksek lisans ve doktora
seviyesinde de ele alınması teşvik edilmelidir. Ayrıca, Şehir ve Bölge Planlama bölümünün derslerine
de “kütüphane” konusuna değinilmeli, buna yönelik yüksek lisans ve doktora tezleri yaptırılmalıdır.
49. Okullarda adrese dayalı sistemde her çocuğa bir okul tanınıyorsa aynı şekilde her çocuğa bir
kütüphane de atanabilir. Bu kütüphanelerin mahalle ölçeğine taşınması konusunu destekleyici
olacaktır.
6
BÖLÜM 2
HALK KÜTÜPHANE BİNALARININ MİMARİ
ÖZELLİKLERİ
ÇALIŞMA GRUBU-2
Yrd. Doç. Dr. Berrin B. YILMAZ - Ataşehir Adıgüzel MYO (Moderatör)
Prof. Dr. Mehmet Emin TUNA - Gazi Üniversitesi
Prof. Dr. Pınar DİNÇ KALAYCI - Gazi Üniversitesi
Arş. Gör. Varol SAYDAM - Marmara Üniversitesi
Hasan ÖZBAY - İdil Mimarlık
Gamze FEYZİOĞLU - Aile ve Sos. Pol.Bkn.-Peyzaj Mimarı
Ramazan MİNDER - İstanbul Büyükşehir Belediyesi
Gazi ORHAN - Mimar
Erim SERTDEMİR - Konya İl Halk Kütüphanesi Müdürü
Çiğdem ÖZBAĞ ÖREN - Ankaref
Ayla VASFİ - KYGM Mimar
Sevinç CANBOLAT - KYGM Kütüphaneci
Özlem ÇELİKBAŞ KILIÇ - KYGM Kütüphaneci (Raportör)
8
HALK KÜTÜPHANE BİNALARININ MİMARİ ÖZELLİKLERİ

1. Bina, kullanıcılarının gereksinimlerini gidermek üzere oluşturulmuş yapma bir çevredir. Dış ve
iç çevreleri vardır. Kütüphane binaları da içerdikleri materyalleri gereksinim duyan kullanıcılar
ile buluşturur. Aynı zamanda birçok kişi tarafından kullanılan kamu binalarıdır.
2. Günümüzde artık ev ve işyerinden sonra insanların “üçüncü mekanı” olarak nitelendirilen

halk kütüphaneleri; çocukların, gençlerin, yetişkin ve yaşlıların kütüphane içerisinde dinlenme,
öğrenme, eğlenme ihtiyaçlarını giderebilecekleri bir iletişim merkezi olarak tasarlanmalıdır.
3. Halk kütüphanelerine ev, iş yeri/okuldan sonra insanların gitmek isteyebilecekleri “üçüncü

mekan” olma özelliği kazandırılması ve sosyal mekanlar olarak kullanılması, kütüphane
binalarının fiziksel kullanımını artırıcı bir unsurdur. Farklı sosyal grupların, çeşitli amaçlarla
(sanat, spor, müzik, edebiyat vs.) bir araya geldiği sosyal mekânlar olmalıdır.
4. Yeni bir kütüphane tasarımı ve üretimi için gereksinimleri belirlemek konusunda Türkiye’de
hiçbir uluslararası standart kullanılmamaktadır. Yeni bina gereksinimi için Bakanlığın neye göre
karar verdiği tam olarak saptanamamıştır. Yeni kütüphane açılması için gelen taleplere göre karar
verildiği söylenmiştir. Ancak talepte bulunmayan yerlerin gereksinimlerini belirleme yönünde
bir çalışma yoktur.
5. Yeni bir halk kütüphanesi açılıp açılmaması, açılacak ise nasıl bir kütüphane olması gerektiği
konusunda birincil olarak değerlendirilmesi gereken şey, yani önkoşul, nüfus yoğunluğudur.
Bu konuda o yerleşim bölgesindeki demografik veriler kullanılmalıdır. Yapılacak kütüphanenin
boyutlarını belirleyen unsur, o bölgede yaşayan kişi sayısıdır. Bakanlık’ta mevzuat olarak bu yer
almaktadır. Ancak uygulamaya sokulmamaktadır.
6. Kütüphanelerde gereksinim duyulan alanlarının belirlenmesinde kütüphanenin kurulacağı

yerin, bölgenin, iklim ve arazi koşullarının, yani tüm çevresel etmenlerin dikkate alınması
kaçınılmazdır. Ancak bu planlamada, şehrin/bölgenin gelecek planlarının da bilinmesi, nüfus
hareketlerine bağlı sosyal çevrenin, büyüme yönünün ve çöküntü alanlarının dikkate alınması ve
ona göre yapılması gerekir.
7. Yeni yapılacak olan halk kütüphaneleri için tip projeler üretmek ve uygulamak yanlıştır.
8. Halk kütüphanesi binası tasarımının temel çıkış noktası, kullanıcılarının hangi tür gereksinimlerini
karşılayacağı olmalıdır. Kütüphane tasarım standartları bilimsel yöntemlerle yenilenmeli, halk
kütüphanesi için özel standartlar geliştirilmelidir.
9. Yeni tasarlanacak olan binanın nasıl bir bina olması isteniyor? Yani hangi gereksinimleri
karşılayacak? Bunlar binanın kullanıcısı olacak olan kütüphanecilere ve halka sorulmalı,
gereksinimler ona göre saptanmalıdır. Yeni kütüphane binaları için gelişmiş ülkelerde olduğu
9
gibi yarışmalar düzenlenmeli, jüride de mimarlık hocalarının yanı sıra kütüphane binasının
kullanıcıları olacak kişilere de (kütüphaneciler, halktan temsilciler gibi) yer verilmelidir.
10. Halk kütüphanelerinin planlanması aşamasında, kütüphaneciler, kullanıcılar ve mimarların farklı

tekniklerle (çalıştaylar, çalışma grupları, anketler vb.) beklentileri ve gereksinimleri belirlenmeli;
analiz edilerek, uygulama aşamasında dikkate alınmalıdır. Tasarımda mimar- Kütüphaneci-
kullanıcı bakış açıları birbiriyle uyumlu hale getirilmelidir.
11. Kütüphanenin hangi ilde, nasıl yapılacağı iklimsel koşulların değerlendirilmesi ile ortaya
çıkarılmalıdır. Örneğin: Kars’ta yapılacak kütüphane ile Antalya’da yapılacak kütüphanenin
tasarımı ve üretiminde kullanılacak malzeme farklı olmalıdır. Yani gereksinimler çok yönlü
değerlendirilmelidir.
12. Halk kütüphaneleri için mimari tasarım ilkelerini içeren el kitabı niteliğinde kaynağın
bulunmaması, ihalelerde sorun yaratmaktadır. Bunun uzmanlar tarafından acilen hazırlanması
ve ihaleye giren mimarlar ile paylaşılması, aynı zamanda bir ölçüde standartlaşmayı da sağlar.
13. Kamu İhale Kanunu’na göre en düşük teklifi verenin tercih edilmesi ve kütüphane binasının
çevresel etmenlerini ayrıntılı bir şekilde araştıracak sürenin verilmemesi nedeniyle kalitesiz ve
acele yapılan yeni bina, kullanım aşamasında istenilen performansı verememektedir.
14. İhale Kanunu’nu değiştirmek zordur, ama ihaleye giren firmalardaki mimarların bu işi yapabilecek
yetkinlikte olması için şartnameye maddeler eklenmelidir.
15. Binaların ihalesi daha sağlıklı bir yöntemle yapılmalı ve bu ihale bir üst denetim ile denetlenmelidir.
Bu konuda denetimi özel sektörün yapması, denetimcilerin denetimini de Bakanlık yapmalıdır.
16. İhale sonrasında bazen Valilikler işe karışarak mimarın istediği binanın yapılmasına engel
olmaktadır. İşverenin mimarla çalışmayı bilmemesi de pek çok sıkıntı yaratmaktadır.
17. Kütüphaneler, Kamu İhale Kanunu’ndaki A grubu, B grubu diye yapılan sınıflamada 4C grubuna
girer. Bu da önemli bina statüsü anlamına gelmektedir. Çünkü kütüphaneler aynı zamanda birçok
kişi tarafından kullanılan kamu binalarıdır.
18. Depreme daha dayanıklı yapılar yapmak birinci öncelik kabul edilmeli, daha sonra diğer
fonksiyonlar sıralanmalıdır. Bir başka deyişle tasarımda depreme dayanıklılık şartı, estetik-
fonksiyon-maliyet üçgeninin önüne konulmalıdır. Kitap ağır bir materyaldir. Deprem
yönetmeliğinde kütüphane-müze gibi yapılar yüzde elli daha sağlam olmalıdır diye geçiyor.
19. Yönetmeliğe göre binalar C20 beton standardına göre yapılmalıdır. Ancak uygulamada bazen
bu kurala bile uyulmamaktadır. Doğrusu, taşıyıcı sistemin C30 beton kalite standardına göre
yapılmasıdır. Ayrıca tek açıklıklı, tek kirişli değil, birkaç kolonla da desteklenmelidir. Aksi
takdirde yangında hasar görme, göçük vs. kolaylaşır.
10
20. Avrupa Birliği C30 beton standardını uygulamaktadır. Bizimkinin de en azından C25’e
yükseltilmesi, deprem kuşağındaki ülkemiz için önemlidir. Ayrıca 20’den 25’e çıkartmanın
maliyeti ise yalnızca %2’dir. Ama karşılığında insan hayatı ve çöken/hasar gören binanın maliyeti
vardır.
21. Binanın temelinin tekil temel değil, radye temel olması, rutubet de dahil olmak üzere pek çok
soruna çözüm getirdiği için tercih edilmelidir.
22. Binanın yapım (üretim) aşamasında da kontroller ve denetim iyi yapmamaktadır. Denetimde
görevlendirilen Bakanlık müfettişleri hukuk, siyasal vs. mezunu olabilmektedir. Denetimde
onlarla birlikte mutlaka teknik personel de olmalıdır. Çünkü çoğu kez proje ile üretilen bina aynı
olmamaktadır.
23. Halk kütüphanelerine gelen her kullanıcı binanın her yerine ulaşma olanağına sahip olması,
anayasal bir haktır.
24. Binalarda engelli erişilebilirlik gereklilikleri için TS9111 “Özürlüler ve Hareket Kısıtlılığı Bulunan
Kişiler için binalarda ulaşılabilirlik gerekleri” standardı, açık alanlar için de TS12576 standardı
çıkartılmıştır. Yeni yapılacak kütüphane binaların bu standartlara uyması koşulu vardır. Ancak
bu standartlara uyulup uyulmadığı iyi denetlenmemektedir.
25. Bakanlık tarafından Engelliler Kanunu çerçevesinde hazırlanan Erişilebilirlik İzleme ve denetleme
formu mevcuttur. Bu denetleme de eğitim ve sağlık yapıları, noterler, belediyeler ve adliyelerden
sonra kütüphaneler 3. sıradadır. Ancak şikayet durumunda bu sıralama değişmektedir.
26. Bilim ve Sanayii, Ulaştırma, İçişleri, Aile ve Sosyal Politikalar ve Çevre ve Şehircilik Bakanlıkları
temsilcileri, teknik personeller, engelliler ve sakatlar derneklerinden temsilcilerinden oluşan 11
kişilik komisyon bulunmaktadır. Bu komisyon erişilebilirlik izleme ve denetleme kapsamında bir
program hazırlayıp denetime çıkmaktadır. Duruma göre eğer bina erişilebilir özelliklere sahipse,
belge verilmekte, yoksa para cezası uygulanmaktadır. Bu denetimde özel ve kamu sektörü ayırımı
yapılmamaktadır.
27. Mevcut kütüphane binalarının da tamamının erişilebilir olup olmadığı erişilebilirlik izleme ve
denetleme genelgesi ekindeki formlara göre tespit edilmeli, erişilebilir olmayan binalar erişilebilir
hale getirilmelidir.
28. Özellikle son yıllarda kitapdışı materyaller açısından halk kütüphaneleri zenginleşmiştir. Halk
kütüphanelerin fiziksel alanlarının güncel gereksinimlere göre şekillenmesi gerekmektedir.
Örneğin kütüphaneler artık çok farklı şey (tablo, biblo, şemsiye vs.) ödünç verilmektedir,
materyaller çok çeşitlenmiştir.
29. Kütüphane binası içerisinde toplantı, kongre, konferans vb. amaçlar için ayrılan mekanlar artık
11
konser, hatta diskotek gibi farklı sosyal etkinlikler için de kullanılmaktadır. Bu durumda bu tür
mekanların tasarımında akustik, ses yalıtımı gibi özelliklere daha da fazla dikkat edilmelidir.
30. Yeşil kütüphane çevreye minimum düzeyde zarar veren ve enerji tasarrufu yapabilen
kütüphanedir. Örneğin atık suların (gri su) ve yağmur sularının değerlendirilmesi yarar sağlar. İç
mekan bitkilerinin dikkatle seçilmesi gerekir, aksi takdirde canlı bitki örtüsü kütüphanenin yapı
içi hava kalitesini bozabilir.
31. Aydınlatmada gün ışığından azami yararlanılmalıdır.
32. Kütüphane binasının bir iç avlusunun olması kullanıcılar açısından bir rekreasyon alanı olarak
değerlendirilmesini sağlaması açısından tasarımda yer alması önerilen bir alandır.
33. Otopark alanında arabaların haricinde bisiklet ve motosiklet alanlarının düşünülerek

tasarlanmalıdır.
34. Engelli araçları için ayrı park alanları olmalı, giriş, çıkış, asansör ve merdiven alanları fiziksel ve
görme engelli kullanıcıların gereksinimlerine uygun olarak tasarlanmalıdır.
35. Çocuklar için yapılan tasarımlar gerçekten çocuklara hitap etmelidir. Gereksinimleri mimarların
kendilerinin saptanması yanlış bir yöntemdir. Çocuk kullanıcıların nasıl bir bina istediklerine
dair yapılan herhangi bir araştırma ise bulunmamaktadır.
36. Çocuk kütüphanelerinin mimarı tasarım aşamasında kullanılmak üzere “Çocuklar için yapılı
çevrenin erişilebilirliğine ilişkin rehber” başlıklı bir çalışma hazırlanmaktadır. Henüz taslak
aşamasında olan bu çalışma da, çocukların nasıl bir kütüphane istediğine dair herhangi
araştırma üzerine temellendirilmemiştir.
37. Çocuk kütüphanelerinde zeminde halı yerine granit seramik tercih edilmelidir.
38. Kütüphanenin iç ve dış mekânında çocuklar için oyun alanları bulunmalıdır.
39. Binanın tasarım ve üretim aşamasında yapılan yanlış uygulamalar ve standartlara uyulmaması,
işlev ve yaşayan kütüphane amacına hizmet etmesine engel olmaktadır. Bunun önüne geçmek
için, bina yapımının tüm aşamalarında yönetim/mimar/kontrolör ve kütüphanecilerin, süreci
kendi uzmanlık alanlarına bağlı olarak izlemesi, denetlemesi ve gerekiyorsa müdahalesi şarttır.
40. Halen kullanılmakta olan kütüphane binalarındaki eksiklerin giderilmesi, tadilat vb. çalışmalar
ancak o kütüphanelerden talep gelmesi durumunda değerlendirilmektedir. Bu konuda Bakanlığın
talep gelmesini beklemeden uzmanlar tarafından yapılacak olan yıllık denetimlerle saptanması
çok daha sağlıklı bir yoldur. Ancak kadroda yalnızca bir mimar oluşu, bu uygulamanın önündeki
en büyük engeldir.
12
41. Var olan 1145 halk kütüphanesinin acilen bina envanterlerinin çıkarılması (İhtiyaç ve Bina
Programlanması, deprem risk durumu vb.) gereklidir. Bu olumsuzluğun en önemli gerekçesi de
maddi olanaksızlık ve teknik personel yetersizliğidir. Bunun yapılması konusunda üniversiteler
ile Bakanlık işbirliği yapabilir. Bina envanterlerinin çıkartılması işi üniversitelerde yüksek lisans/
doktora tezi konusu olarak verilebilir.
42. Kütüphane tarihi bir binada ise, restorasyonun Kültür Varlıkları Koruma Kanunu’na göre
yapılması, binanın özünün kaybolmaması gerekir. Tarihi yapıların bulunduğu bir bölgeye yeni
bir bina yapılacak ise, diğer yapılar ile uyumlu olmalı, sırıtmamalıdır.
43. KGYM’de kadrolu olarak yalnızca bir mimar ve bir iç mimar bulunmaktadır. Bunların sayısının
en az 50 olması gerekir. Mimarlık çok disiplinli bir alandır. Lisans mezunu olmak yeterli değildir.
Restorasyon, bina bilgisi, yapı fiziği, yapı biyolojisi, şehir ve bölge planlama, peyzaj planlama,
imar hukuku, mimarlık tarihi gibi farklı alanlarda yüksek lisans/doktora çalışması yapmış olan
kişiler mutlaka Bakanlık kadrosuna alınmalıdır.
44. “Şehir Kütüphanesi” diye ayrı bir kütüphane türü yoktur. Doğru olanı, her şehrin il halk
kütüphanesinin o şehir ile ilgili bir şehir arşivi oluşturması ve bu yaşayan arşiv için bina içerisinde
uygun alanlar ayrılmış olmasıdır. İlçe kütüphaneler ise aynı şeyi o ilçe için yapmalıdır.
13
BÖLÜM 3
HALK KÜTÜPHANELERİNDE İÇ MEKÂN TASARIMI
ÇALIŞMA GRUBU-3
Prof. Dr. Tuba KARATEPE - Marmara Üniversitesi (Moderatör)
Prof. Dr. Cüneyt KURTAY - Gazi Üniversitesi
Ayhan TUĞLU - Cumhurbaşkanlığı Kütüphane Müdürü
Yrd. Doç. Dr. Murat SÖNMEZ - TOBB Üniversitesi
M. Pınar DENGİZ - Bilecik İl Halk Kütüphanesi Müdürü
Leyla Yücel - Alkor Mimarlık
A. Engin BİNOĞLU - Mimar
İsmail TATLIER - İç Tasarımcı
Onur ÜNAL - Onur Mobilya Tasarım
Neriman OKUMUŞ KABAR - KYGM İç Mimar
Fatma Arslan BÜLBÜL - KYGM Kütüphaneci
Hazal Betül YILMAZ - KYGM (Raportör)
16
HALK KÜTÜPHANELERİNDE İÇ MEKÂN TASARIMI

1. Halk kütüphanelerinin planlanması aşamasında, kütüphaneciler, kullanıcılar ve mimarların farklı
tekniklerle (çalıştaylar, çalışma grupları, anketler vb.) beklentileri ve ihtiyaçları belirlenmeli;
analiz edilerek, uygulama aşamasında dikkate alınmalıdır. Mimar- Kütüphaneci bakış açısı ile
terminoloji birbiriyle uyumlu hale getirilmelidir.
2. Binanın inşası aşamasında yapılan yanlış uygulamalar ile iç mekan tasarımı standartları,
fonksiyonel ve yaşayan kütüphane amacına hizmet etmesine engel olmaktadır. Bunun önüne
geçmek için, bina yapımının tüm aşamalarında yönetim/mimar/kontrolör ve kütüphanecilerin,
süreci kendi uzmanlık alanlarına bağlı olarak izlemesi, denetlemesi ve gerekiyorsa müdahalesi
şarttır.
3. KYGM, halk kütüphanelerinin bina ve iç mekan tasarımı konusunda isteyen kurumlara

danışmanlık yapmalı, kurumun personel ve hukuki yapısının güçlendirilmesinin ardından
‘yetkili kurum’ haline de gelebilmelidir. Kütüphane işletme belgesi düzenlenme yetkisi KYGM’ye
verilmelidir.
4. KYGM bünyesinde 30 kişilik teknik elemandan oluşan Yapı Denetim Başkanlığı’nın oluşturulması
sağlanmalıdır.
5. Kütüphane projeleri ihale aşamasında firmalara yönelik TÜRKAK’dan yeterlilik belgesi

zorunluluğu getirilmelidir.
6. Teknik denetleme için akademisyen ve diğer kamu çalışanlarından müteşekkil gönüllü bir ekip
oluşturulmalıdır.
7. Bütün BBY bölümleri öğrencileri, konu kapsamında KYGM ile yapılacak protokol çerçevesinde
halk kütüphanelerinde çalıştırılmalı, eğitilmeli ve kütüphanelere katkıda bulunması sağlanmalıdır.
8. Yaşayan Kütüphane hizmetlerinin örgütlenmesinde gönüllülerin ( Akademisyen, öğrenci, STK’lar

ve diğer tüm meslek grupları) katkısı sağlanmalıdır.
9. Kütüphane içi hizmet kalitesinin arttırılması için “gizli kullanıcı” uygulamalarının arttırılması
sağlanmalıdır.
10. Kütüphanelerdeki ihtiyaç alanlarının belirlenmesinde kütüphanenin kurulduğu yerin, bölgenin,

iklim koşullarının dikkate alınması kaçınılmazdır. Ancak, bu planlamada, şehrin/ bölgenin
gelecek planlarının da bilinmesi, nüfus hareketlerine bağlı sosyal çevrenin, büyüme yönünün,
çöküntü alanlarının dikkate alınması suretiyle halk kütüphanesi binaları tasarlanmalıdır.
11. Şehir planlamacılar, sosyolog ve kütüphanecilerin katılımı ile kentin gelişimiyle birlikte
değerlendirilerek, semt çocuk ve halk kütüphanelerini besleyen eko sistem oluşturulmalıdır.
17
12. Kütüphane otopark alanında arabaların haricinde bisiklet ve motosiklet alanları da düşünülerek
tasarlanmalıdır. Halk kütüphanelerinin ihtiyaç programına imkan dahilinde ise hem kapalı ve
hem de açık otopark alanı ilave edilmelidir.
13. Halk kütüphanelerinin iç mekan tasarımlarında IFLA ve UNESCO standartları dikkate

alınmalıdır. IESNA, Handbook/ Guıde, LEED, BREAM, SONTIFM Sistemi, IFLA Public Library
Service Guidelines gibi aydınlatma kriterlerine dikkat edilmeli, dünyada kabul edilen standartlar
baz alınmalıdır.
14. Mevcut tasarımlarda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın hazırladığı “İzleme ve Denetleme
Formalarının” kullanılması ve yeni kurulacak kütüphanelerde “Özürlüler ve hareket kısıtlığı
bulunan kişiler için binalarda ulaşılabilirlik TS 9111 standartlarının uygulanması zorunlu hale
gelmelidir.
15. Konu odaklı ve iyi planlanmış çalıştaylar, paydaşların verimli sonuçlara ulaşmasında etkin rol
oynamaktadır. Etkin kütüphane uygulamaları için sürdürülebilirlik önemlidir.
16. Standartlarla teknik şartnameler uyumlu olmalıdır.
17. Mevcut yapılarda (tarihi binalar, evrilmiş binalar) standartların uygulanması hususunda ciddi
sıkıntılar yaşanmaktadır.
18. Mevcut yapı, tarihi yapı ise kütüphane olmaya uygunluğu açısından ön incelemeye tabi
tutulmalıdır.
19. Binaların yapım aşamasında uzman görüşlerine başvurulması yararlı görülmekte/ tavsiye
edilmektedir. Mimar, mesleği gereği “kütüphaneci ve kullanıcı” ile işbirliğine gidip, veri
toplamalıdır.
20. Kütüphanelerde iç mekan tasarımında depremsellik riski olan bölgelerde hareketli tefriş
ürünlerinin sabitlenmesi, tüm kütüphanelerde sabit yerleşime tabi olan kütüphane raflarının
depremsellik yönünden yeniden gözden geçirilmesi, konu ile ilgili tüm kütüphanelere örnek
olacak ve standartlaşmayı sağlayacak “Özel Teknik Şartname”nin hazırlanması gereklidir.
21. Kütüphanelerde iç mekan kalitesinin arttırılarak okuyucu ve araştırmacılarda oluşan kütüphane

iç mekan algısının değiştirilmesi ve kütüphanelere olan ilginin daha da arttırılması sağlanmalıdır.
22. Mimari proje kontrolünde idarenin bünyesinde yeterli nitelikte eleman yok ise dışardan nitelikli
kontrol hizmeti alınmalıdır.
23. Bina projelerinin başarılı sonuçlanması için gerçekçi bütçe çalışmalarının tamamlanması şarttır.
24. Raf bölümleri ile okuma alanlarının ayrı yerlerde olması gereklidir.
18
25. Toplu çalışma alanları da ihtiyaç olup, bu alanlar da oluşturulmalıdır.
26. İbadethanelerin kütüphane katlarında yer alması ve periyodik temizliklerinin sağlanması tavsiye
edilmektedir.
27. Semt kütüphanelerinin de bir politika olarak benimsenmesi, teknik standartları ve işlevlerinin
belirlenmesi yararlı olarak değerlendirilmektedir.
28. Kütüphanelerin kamusal alan olarak kabul edilerek kafe, restoran vb. donatı mekanlarının
özellikle düşünülmesi gerekir.
29. Güvenlik konularında yapı giriş çıkış güvenliği, kütüphane, kitap güvenliği (yangın, hırsızlık vs.,
kullanıcı güvenliği (kaçış yolları, yönlendirmeler) konularına dikkat edilmelidir.
30. Aydınlanmada mümkün mertebe gün ışığının kullanılması, yapay aydınlatmalarda da ledli gün
ışığı (sarı ışık) kullanılmasının uygun olduğu değerlendirilmektedir. Okuma-yazma ile ilgili
aydınlık düzeyi 300-500 lüks aralığında olmalıdır.
31. Çocuk tuvaletlerinin ergonomik açıdan tasarımı yapılmalıdır.
32. Akustik uygulamalarda malzeme seçimi, koşullar, mimar/kütüphaneci/bütçe dengesi

sağlanmalıdır.
33. Engellilere yönelik malzeme kullanımında hissedilebilir alanlarda kare yerine yumuşak çubuk
ve noktalardan oluşan tabana yapışan malzemeler kullanılmalı, Asansörlerde sesli yönlendirme
kullanılmalıdır.
34. Konferans salonu, çok amaçlı salon gibi mekanlarda konuşma veya müziğin anlaşılabilmesi
amacıyla mekanın hacmine bağlı referans saptanıp, maddeleme ve simülasyon yolu ile hacim
akustiği sağlanmalıdır.
35. Komşu mekanlardan gelebilecek gürültüye karşı ana duvar malzemesinde yeterli ses geçiş kaybı
sağlanmalı, sessiz olunması gereken mekanlarda 30-40 db ses seviyesi sağlanmalıdır.
36. Geçici engelliler, kalıcı engelliler ve potansiyel kullanıcılar dikkate alınmalıdır.
37. Bina seçimi, binanın Halk Kütüphanesi, Edebiyat Müze Kütüphanesi veya Çocuk Kütüphanesi
olarak hizmet vermesine bağlı olarak yapılmalıdır. Edebiyat Müze Kütüphaneleri ve Tematik
Kütüphanelerin sayısı arttırılmalıdır.
38. Şartlı bina bağışlarında, bağışlanan binanın kütüphane olarak en iyi şekilde
fonksiyonlandırılması gerekmektedir.
39. Gezici araçların dönüşümünde engelliler için de alan oluşturulmalı, eğitici ve öğretici kiosklar
19
kullanılmalı ayrıca animasyonlar üzerinde uyuşturucu kullanımının zararları vb. toplumsal

sorunlarla mücadele eğitimleri de verilmelidir.
40. Kütüphaneler için “Teknik Tasarım Rehberi”nin oluşturulması önemlidir. Yeni göreve başlayacak
ve mevcut görevine devam eden personeller buna bağlı olarak çalışmalıdır.
41. Kütüphanelerin içerisinde etkileşim alanlarının yer aldığı alanlar tasarlanmalıdır.
42. Kütüphanelerde “Yeşil Bina Uygulamaları” dikkate alınmalıdır.
43. Aydınlatma ve iklimlendirme planlanması yapılması donatı malzemelerinde kompozisyonu

sağlamak için önemlidir.
44. Çocukları küçük yaşlarda kütüphanelere çekmek çok önemlidir. Bunun için de çocukları anlamak
ve tanımak onlar için uygun araç gereçlerle donatarak yeni neslin topluma kazandırılması ve
kütüphanelerin cazibe merkezi haline getirilmesi gereklidir.
45. Proje ve tefrişat ihalelerinde gerekli yeterlilik belgeleri istenmelidir.
46. Dar alanlar için genişleyebilen ve daralan masa mekanizmaları güvenlik kenarları için dar alan dar
tavan kameraları kullanılabilir. Engelli bölümlerinde yüksekliği ayarlanabilir masa kullanılabilir.
47. İhaleleri YİKOB - Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı yerine Kültür Bakanlığı yapmalıdır.
20
BÖLÜM 4
HALK KÜTÜPHANELERİNDE DEĞİŞİM VE MİMARİ
ÇÖZÜMLER “YAŞAYAN KÜTÜPHANELER”
ÇALIŞMA GRUBU-4:
Doç. Dr. Erol YILMAZ - TBMM (Moderatör)
Prof. Dr. Can Mehmet HERSEK - Başkent Üniversitesi
Doç. Dr. Asiye KAKIRMAN YILDIZ - Marmara Üniversitesi
Abdülkadir YALVAÇ - Kalkınma Bakanlığı-KOP
Yakup HAZAN - İstanbul 3. Havaalanı mimarı
Hayri ANAMUROĞLU - Mimar
Ahmet ÖZBEK - Diyarbakır İl Halk Kütüphanesi Müdürü
Özcan BÜYÜKGENÇ - Karabük Üniversitesi Daire Başkanı
Erkan ŞAMİLOĞLU - Gençlik ve Spor Bakanlığı
Serap AKOVA - Gemini
Hatice ALGIN HATİPOĞLU - Araştırmacı
Selda ÖZTÜRK - KYGM-Kütüphaneci
Öznur ÖZER - Kütüphaneci (Raportör)
22
HALK KÜTÜPHANELERİNDE DEĞİŞİM VE MİMARİ

ÇÖZÜMLER “YAŞAYAN KÜTÜPHANELER”
1. Irk, cinsiyet, yaş, sosyal statü, eğitim düzeyi, sosyo-ekonomik düzey vs. herhangi bir fark
gözetmeksizin bütün toplumsal kesimlere hizmet vermekle sorumlu olan ve yaşam boyu öğrenme
bağlamında toplumun bütün kesimlerindeki bireylere yaşamları süresince ihtiyaç duyacakları
kültür, sanat ve eğitim odaklı “bilgi” taşıyıcılarını ve bu bağlamda çok farklı bilgi hizmetlerini
sunan halk kütüphaneleri, bugün itibariyle sunduğu çok farklı hizmetlerle birlikte, bilgi ihtiyacını
karşılamanın da ötesinde geçerek, halkın birçok farklı amaçla içerisinde yer almaya başladığı
YAŞAYAN KÜTÜPHANE konumuna yükselmiştir.
2. Halk kütüphaneleri bizim bugün itibariyle YAŞAYAN KÜTÜPHANE adıyla bambaşka bir
çehreye kavuşmuş ve birey yaşamının ve dolayısıyla toplumsal yaşamın odağına yerleşerek,
“üçüncü mekân”lar haline gelmiştir.
3. Kütüphaneler artık sadece kitaplardan ibaret mekânlar değildir. Kütüphanelerin ruhu ve estetiği
olmalı, esnek yapılı, gelişime açık tasarlanmalıdır. Cazibe merkezi olarak tasarımlanması
gereklidir.
4. Halk kütüphaneleri; çocukların, gençlerin, yetişkin ve yaşlıların kütüphane içerisinde dinlenme,
öğrenme, eğlenme ihtiyaçlarını giderecek bir iletişim merkezi olarak planlanmalıdır.
5. Halk kütüphanelerinde etkin ve planlı halkla ilişkiler faaliyetleri yürütülmeli; bu sayede, hizmet
verilen hedef kitle ve gereksinimleri en ince ayrıntısına kadar analiz edilmelidir.
6. Planlı halkla ilişkiler çalışmaları yaparak hizmet bölgesini çok iyi tanıyan halk kütüphaneleri,
bütün toplumsal kesimlerin kütüphane hakkındaki farkındalık düzeyini artırarak bireyleri önce
potansiyel daha sonra aktif kullanıcı haline getirebilmelidir.
7. Yaşayan kütüphaneler konusunda farkındalık yaratmak için okullarla ve farklı toplumsal
kümelerle (ev hanımları, emekliler vs.) işbirliği kurulmalı; bu doğrultuda, kütüphane haftaları ile
sınırlı olmayan yıllık tanıtım planları yapılmalıdır.
8. Kütüphaneleri halkın yaşamı içerisine dahil edebilmek için kısa mesafeli ulaşım alanlarında
(Ankara, Eskişehir ve Konya tren garları; otobüs terminalleri ve havaalanları gibi), ödünç verme
hizmeti verilen albenili kitaplıklar oluşturulmalı; bir duraktan alınan kaynak bir başka şehirdeki
erişim noktasında iade edilebilmelidir.
9. Kültür merkezi, kütüphane ve gençlik merkezi gibi mekanların birbirine yakın olması, işbirliği
için gereklidir. Kültür ve Turizm Bakanlığı, kültür merkezi yapan belediyeler ve gençlik merkezleri
yapan Gençlik ve Spor Bakanlığı birbirleriyle işbirliği yapmalı; yaşayan kütüphaneler kültür
merkezi ve gençlik merkezi yapılarını da içerecek şekilde tasarlanmalıdır.
10. Kütüphane binalarının tasarımında şehrin karakteristiği dikkate alınmalıdır. Özellikle
tarihi yapılaşmanın olduğu şehirlerde görünüm bozulmamalıdır. Halk kütüphanesinin şehir
ziyaretlerinde uğrak noktalarından biri olması sağlanmalıdır.
11. Bir yöreye kütüphane oluşturulurken nüfus, okul ve kütüphane sayısı, bölgenin iklim özellikleri,
23
nüfus artış oranları gibi yöreye ait özellikler detaylı araştırılmalıdır.

12. Kentsel dönüşüme uğramış bölgelerde (TOKİ), inşa edilen cami, sağlık ocağı, emekli lokalleri
gibi kurumların yanı sıra halk kütüphaneleri de planlanmalıdır.
13. Kütüphane binaları, mimarlar ve uzman kütüphanecilerin işbirliği ile tasarlanmalıdır. Tip proje
kesinlikle yapılmamalıdır.
14. Halk kütüphanelerinde yenilikçilik (inovasyon) kültürü oluşturulmalıdır.
15. Bir proje kapsamında; Belediye, Sağlık Bakanlığı ve halk kütüphanesi işbirliği ile yeni doğan
bebekler kütüphaneye üye yapılabilir. Bu vesile ile ebeveyne düzenli olarak çocuk bakımı ile ilgili
kitaplar verilebilir.
16. Yaşayan kütüphaneler sessizlikten uzak, ancak sesli alanları da içeren yerler olmalıdır. Bina bunu
sağlayabilecek yalıtım ve akustiği içermelidir.
17. Kütüphaneler her yaştan farklı sosyal grupların, çeşitli amaçlarla (sanat, spor, müzik, edebiyat
vs.) bir araya geldiği sosyal mekânlar olmalıdır.
18. Halk kütüphaneleri, kütüphaneye herhangi bir amaçla gelen kullanıcıları çeşitli hizmetlere
yönlendirmeli; dolayısıyla, kullanıcı amaçlarında çeşitliliği sağlamalıdır. Diğer bir ifadeyle, 3.
mekân olarak yaşayan kütüphaneler, kullanıcı grubunu şekillendirmekle/ geliştirmekle ilgili
stratejiler geliştirmelidir.
19. Yaşam boyu öğrenme olgusu çerçevesinde halk kütüphaneleri aktif rol almalı; bu bağlamda
bilgi okuryazarlığı eğitimi de halk kütüphanelerinin işlevleri arasında düşünülmeli; atölye
çalışmalarına uygun alanlar oluşturulmalı, ayrıca kütüphane içerisinde çeşitli kurslar (yabancı
dil, teknoloji okuryazarlığı, ebru, hat, yaratıcı yazarlık vb.) düzenlenmelidir.
20. Kütüphaneler doğrudan düzenleyici olduğu etkinlikler (konferans, seminerler vb.) dışında, bazı
organizasyonlarda paydaş olmalı, kimi faaliyetlere de ev sahipliği yapmalıdır. Paydaşlıklarda ve
mekân tahsislerinde belirli ölçütler gözetilmelidir. Gerekirse bu yönde yönergeler düzenlenmelidir.
21. Yaşayan kütüphane ile akıllı kütüphane kavramı birlikte düşünülmelidir. İleri teknoloji ile
donatılmaları sağlanmalıdır.
22. Halk kütüphanesi mimari uygulamalarında, yaşayan kütüphaneler konseptine uygun standartlar
geliştirilmeli; bu anlamda, iç mekân tasarımında ve tefrişat konusunda engelliler, bütün
dezavantajlı gruplar ve tüm kullanıcı profilleri dikkate alınmalıdır.
23. Dezavantajlı grupların yoksunluklarını ortadan kaldıracak ve toplumla entegrasyonlarını
sağlayacak şekilde hizmetler tasarımlanmalı; böylelikle fırsat eşitsizliği ortadan kaldırılmalı; bu
çerçevede, “engelli-dostu kütüphane” kavramı üzerinde ayrıntılı olarak çalışılmalıdır.
24. Engellilerle ilgili olarak, kamusal alanlarda (kapalı veya açık) uygun merdiven ve rampa
bulunmalıdır.
25. İç ve dış mekanlarda eşyalar modüler olmalı, esnek tasarım ürünleri gerektiğinde mekanların
24
farklı işlevler için kullanılabilmesine izin vermelidir.

26. Yaşayan halk kütüphaneleri çok amaçlı salonlar içermelidir. Aynı mekânı birbirinden bağımsız
etkinliklerin gerçekleştirilmesine olanak sağlamalıdır. Aynı bina gerektiği zaman eklemeler
yapılarak büyütülmelidir. Ancak bunun en başta planlanması gereklidir.
27. Kütüphanenin mimari yapısı; kullanıcının daha önceden ayırmış olduğu bilgi kaynaklarını
aracından inmeden ödünç alabilmesine, iade etmek istediklerini verebilmesine olanak sağlayacak
şekilde tasarlanmalıdır.
28. Yeni halk kütüphanesi binaları sürdürülebilir mimarlık yaklaşımıyla, enerji etkin uygulamalar
(enerjiyi üreten, tekrar kullanabilen, dönüştüren binalar) içerecek şekilde, yani çevre dostu
olacak şekilde tasarlanmalı, buna uygun olmayanlar ise buna dönüştürülmelidir.
29. Doğal ve dönüşebilir malzemelerle üretilmelidir. Bu çerçevede yağmur suları, duşlardan ve
lavabolardan alınan sular, filtrelenip tekrar kullanılabilir duruma getirilmelidir. Toksik etkisi
olan malzemeler kullanılmamalıdır.
30. Kütüphanelerde kullanıcılara (gençler, yaşlılar vs..) yönelik basit yeme-içme alanları
oluşturulmalıdır. Bu doğrultuda kafeterya, spor salonu vs.. kapsayacak şekilde çok işlevli binalar
biçiminde tasarlanmalıdır.
31. Koleksiyon yönetim sistemlerinde kullanılan ürünlerin güvenilir, dayanıklı ve kullanılabilir
olması çok önemlidir. Güvenlik kapıları, otomatik ödünç ve iade sistemleri, RFID raf düzenleme
sistemleri ve kitap iade sistemleri bilgi teknolojileri bağlamında değerlendirilmelidir.
32. Akıllı bina; teknolojilerin kullanılmasını sağlayan binalardır. Yangın ya da panik anında
sürdürülebilir binalarda yanmaz ya da yangına dayanıklı malzemeler kullanılmalıdır. Binalarda
panik kaçışları düşünülmelidir.
33. Kütüphanelerde yangın anında toplanılacak güvenli alanlar oluşturulmalıdır.
34. Kitapları korumak için yangın anında azot gazı ile söndürme tercih edilmelidir.
35. Halk kütüphanesi binaların kendisi de “öğretici” olmalıdır. Enerji sağlamaya yönelik güneş
enerjisi sistemlerinin görülebilir olması, örnek teşkil etmesi açısından önemlidir.
36. Kütüphanelerin içerisinde çeşitli hobi alanları tasarımlanmalıdır.
37. Çocuk emzirme ve bakım odaları, ibadethane gibi kullanıcı gereksinimlerine yönelik alanlar
tasarlanmalıdır.
38. Çocuk bölümünde kullanılan mobilyalar seçilirken, çocukla birlikte ebeveynlerinin de kullanacağı
düşünülmelidir. İç mekanlar, hem çocuğun hem yetişkinin yan yana zaman geçirebileceği şekilde
tasarlanmalıdır.
39. Çocukların ve bebeklerin anne-baba, dede-nine gibi akrabaları ile bakıcıları ile birlikte vakit
geçirebilecekleri ortamlar oluşturulmalı ve etkinlikler planlanmalıdır.
40. Kütüphanenin iç ve dış mekânında çocuklar için oyun alanları bulunmalıdır.
25
41. Çocuk bölümlerinin girişleri bağımsız olmalı ve çocuk bölümünün başka bir kapıyla güvenli bir
bahçeye açılması sağlanmalıdır.
42. Çocuk doğduğu anda kütüphane kullanıcısı olmalıdır. Nüfus Müdürlüğü-Hastane-Belediye iş-
birliği ile bebek doğar doğmaz, ailesi ile birlikte kütüphane üyesi kabul edilmelidir. Çocuğun
ailesine çocuk bakımı ile ilgili kaynaklar gönderilmelidir.
43. Binanın dış çevresi de kullanım alanlarına dahildir ve yaşam alanıdır (kameriye, peyzaj planlama
vs..).
44. Halk kütüphanesi binası tasarlanırken iklim, yöresel özellikler, kültürel ögeler ve ihtiyaçlar göz
önünde bulundurulmalıdır.
45. Kodlama Atölyeleri oluşturulmalıdır. Maker hareketi vb.. çocukların ve gençlerin ilgi duyduğu
faaliyetler için imkan sağlanmalıdır.
46. Tefrişatın, mobilyaların kullanıcı dostu, ergonomik ilgi çekici tasarlanması gereklidir.
47. Dijital içerikler fiziki içeriklerin yerini alacak yaklaşımı yanlıştır. İkisinin de birlikte geliştirilme-
si hedeflenmelidir. Karma kullanım teşvik edilmelidir.
48. Yöresel düzeyde halk kütüphaneleri ile üniversite kütüphaneleri arasında protokoller yapmak su-
retiyle, üniversite kütüphanelerinin halka açık olması sağlanmalıdır. Halk kütüphanesi kullanıcı-
sı da üniversite kütüphanesinden hizmet alabilmelidir.
49. Gençler öğrenmek ve dinlenmek, eğlenmek için kütüphaneye gelirler. Binalar bu ihtiyaçlar kar-
şılanacak şekilde tasarlanmalıdır.
50. Orta yaş ve yaşlılar sosyalleşmek için kütüphaneyi kullanırlar. Kütüphane binaları sosyalleşme
alanları olarak tasarlanmalıdır.
51. Kütüphanelerde gönüllülük faaliyetlerinin artması yönünde teşvik edici çalışmalar yapılmalı,
halkla ilişkiler teknikleri uygulanmalıdır.
52. Göçmenlerin entegrasyonu için çeşitli kütüphane hizmetleri verilmeli, farklı dil ve kültürlere
(göçmenler, mülteciler.. vs) yönelik etkinlikler düzenlenmelidir.
53. Kütüphane binalarında aynı zamanda kitap satılması da sağlanmalıdır.
54. Her kütüphanenin sürekli güncellenen bir web sayfası bulunmalıdır.
55. Kütüphaneler için standartların belirlendiği kitapçık olmalıdır.
26
BÖLÜM 5
TÜRK KÜTÜPHANE MİMARİSİ KÜLTÜRÜ VE
DÜNYA ÖRNEKLERİ
ÇALIŞMA GRUBU-5:
Prof. Dr. Suphi SAATÇİ - Mimar Sinan Üniversitesi (Moderatör)
Prof. Dr. Gediz URAK - Gazi Üniversitesi
Prof. Dr. Hüseyin ODABAŞ - Çankırı Karatekin Üniversitesi
Yrd. Doç. Selman CAN - Marmara Üniversite
Kürşad ERİŞTİ - Muğla Üniversitesi
Burak PEKOĞLU - Mimar
Zeynep Güneş SAVRAN - Marmara Üniversitesi-İSAM
Ayşe ALTINTAŞ - Kalkınma Bakanlığı-KOP
Zeliha ATAY - Kırıkkale İl Halk Kütüphanesi Müdürü
İmren KALYONCU TURNER - Araştırmacı
Fatma DALDAL - Kütüphaneci (Raportör)
28
TÜRK KÜTÜPHANE MİMARİSİ KÜLTÜRÜ VE DÜNYA ÖRNEKLERİ

1. Kütüphane yatırımlarını iki şekilde düşünmek mümkündür: Yeni mimari projelerin yapılması ya
da kültürel yapı stoğunun dönüştürülmesi
2. Kentlerde kütüphane yatırımlarının var olan yapıların dönüştürülmesi ile yapılması, toplumda
koruma kültürünün gelişmesini destekleyici bir yöntemdir.
3. İnternet çağı ile birlikte bilgiye ulaşım ve bilginin yayılımı her geçen gün farklı kaynaklarla ve
daha da hızlanarak devam etmektedir. Değişen dünyada yeni nesil çocukların beklentileri de
değişmektedir. Kütüphane projeleri tasarlanırken teknolojik ilerlemeler ve değişen beklentiler de
göz önüne alınmalıdır.
4. Koruma-Kullanma dengesini gözeterek mevcut kültürel mirasın, kütüphane olarak
dönüştürülmesi önemlidir. Bu çalışmalar yapılmadan, uluslararası iyi örneklerin incelenmesi
önemlidir.
5. Kütüphaneler kurgulanırken tarihten referans almak gerekmektedir. Kütüphanenin en önemli
unsuru olan kitap konusunda çeşitli bilgilendirmeler (yazma eserlerin gelişim süreçleri,
matbaanın ve baskı tekniklerinin yıllar içerisindeki gelişimi) kütüphanede özel bölümlerde farklı
tekniklerle yapılabilir.
6. Kütüphanelere isim verirken tarihten referans almak ve tarihimizde yer almış kadim isimlere
öncelik vermek, kültürel farkındalık ve sürdürülebilirlik için faydalı olacaktır.
7. Geleneğimizde eğitim, kütüphanede evrilir. Örneğin, saray kütüphaneleri. Anadolu’nun daha
küçük kentlerinde kütüphaneye yüklenen anlam daha yoğundur. Öğrenciler evde kaynak ya
da mekan bulamadıklarından kütüphaneleri 3. Mekan olarak kullanmaktadır. Bu kapsamda,
kullanıcı ihtiyaçları ile ilişkili kütüphane hizmetlerini çeşitlendirmek kullanımı arttıracaktır.
Örneğin, çorba ikramı, kahve ve çay makinaları, akşam belirli bir saat sonrası merkeze servis
sağlanması vb.
8. Kütüphane salt mimari bir proje değildir. Mimari proje ile eş zamanlı olarak kütüphane
koleksiyonu, teknoloji ve yetişmiş kütüphaneci personelin de planlama içerisinde çözülmesi
gerekmektedir.
9. Kütüphaneler içinde bulunduğu bölgenin ve çağın gerektirdiği unsurları bir bütün olarak içinde
barındırmalıdır.
10. Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar
Bakanlığı, TRT vb. kurumlarla iş birliği yaparak halk kütüphanelerinin kapasitesini arttırmalı ve
kapsamını genişletmelidir.
11. Kütüphanelerde yöreye özgü el sanatlarının nesilden nesile aktarılmasını sağlayacak, geleneksel
ile modern arasında köprü olacak mekanlar ve etkinlikler de olmalıdır. Bu çalışmada Halk Eğitim
Müdürlükleri ile iş birliği yapılması uygun olacaktır.
12. Türk kültürünün sembolü olan hat, ebru, tezhip sanatları yeni yatırım kütüphane binalarında bir
unsur olarak tasarıma dahil olmalıdır.
29
13. İşlevini yitirmiş, ya da kullanılmayan yapılar kütüphaneye dönüştürülebilir.

14. Anadolu topraklarında dünya tarihi açısından önemli bir bilgi merkezi olan Bergama
Kütüphanesini yeniden yaşatma girişiminin benzeri, Bergama şehri için de planlanmalıdır.
Bergama yeniden inşa edilmeli ve yaşatılmadır.
15. Türk Kütüphanecileri Derneği yeniden yapılandırılarak Amerikan Kütüphane Birliği (ALA) gibi
güçlü bir yapıya kavuşmalıdır.
16. Toplu konut ve kentsel dönüşüm projelerinde kütüphaneleri de sosyal altyapı alanı olarak
düşünmek gerekmektedir.
17. Yöresel el sanatlarına yönelik tanıtıcı ve eğitici programlara yönelik alanlar binalara dahil
edilebilir.
18. TRT arşivinde yer alan kültürel ve sanatsal eserlere halk kütüphanelerinden erişim imkanı
sağlanabilir.
19. Avrupa ülkelerinde halk kütüphanesi binaları ödüllü mimari yarışmalar ile seçiliyor. Seçilen
projeler sergilenerek halka tanıtılıyor. En çok beğenilen binanın projesi hayata geçiriliyor.
Türkiye’de de aynı yöntem uygulanmalıdır.
20. Halk kütüphanesi binası için hesaplama yapılırken Helsinki’de toplam kent nüfusu içerisindeki
her 1000 kişi için 50m2’lik alan ayrılırken, Galler’de 1000 kişi için 28m2 belirlenmiştir.
21. Halk kütüphanelerinin işletmesi Avrupa ülkelerinin birçoğunda olduğu gibi belediyelere verilmeli
ya da belediyelerden doğrudan destek alınmalıdır.
22. Kütüphane yatırımlarında her zaman planlananı karşılayan bütçe bulunmayabilmektedir.
Kütüphanelerde, bulunduğu yere göre mimari tasarım ve ihtiyaç değişebilir. Örneğin, Mardin
ilinin mimari dokusu ve inşaat kültürü, bina tasarımını etkileyebilir.
23. Halk kütüphanelerinin yapılacağı yerler kentin en iyi ve en prestijli yerleri olmalıdır. Halkın rahat
ulaşabileceği, gençlerin masrafsız gelebileceği uygun yerlerde bulunmalıdır. Böylece daha genç
kesime mensup okuyucu kuşağını kazanmak mümkün olacaktır.
24. Halk kütüphaneleri mimarisinde salt batı tarzının kullanılması yerine Türk kültürünü yansıtacak
detaylara yer vermek önemlidir.
25. Halk kütüphanelerinin mimari tasarımından işletilmesi sürecine kadar nitelik ve niceliksel
yönden iyileştirilmesinin sağlanmasında vergi sisteminin mali kaynak olarak kütüphanelere
destek olması yararlı olacaktır.
26. Ülkemizin her ilinde yayılmış olarak büyük ölçekli ya da küçük ölçekli kütüphane binası inşaa
edilmesi önemlidir.
27. Kütüphane binaları, Konya Bilim Merkezi örneğindeki gibi enerji verimliliği düşünülmüş yeşil
binalar olarak inşaat edilmelidir.
28. Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinesinde ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşların katılımı ile
30
bir Şura düzenlenmesi ve her tür kütüphanenin sorunları ile ilgilenebilecek ve koordinasyonu
sağlayabilecek bir Kütüphane Üst Kurulunun oluşturulması faydalı olacaktır.
29. Büyükşehirlerde şube yaygın laştırılmalıdır.
30. Yaz tatili için Gençlik ve Spor Bakanlığı ile iş birliği yaparak kütüphanelerde yaz okulları, yaz
kulüpleri ve eğitsel faaliyetler düzenlenmesi sağlanabilir.
31. Yeni yapılan kütüphane binalarının yapım aşamasında inşaat firmaları Bakanlık tarafından
sürekli denetlenmelidir.
32. Yeni kütüphane algısını geliştirmek için orta vadede çevresinde etki değeri olan bölgelere örnek
kütüphaneler yapılmalıdır. Ekonomik, sosyal ve kültürel özelliklere göre şehirler belirlenmeli ve
çevresine etki değeri olan şehirlerde örnek kütüphaneler yapılmalıdır.
33. Algının değişimi, büyük ölçekli donanımlı iyi örneklerin yapılması ile kütüphanelerin cazibe
merkezi olmasını destekleyecek ve yaygınlaştıracaktır.
34. Çocukları kütüphaneye alıştırmak için cazibe yaratılması önem taşımaktadır. Örneğin,
kütüphanelerde satranç turnuvaları düzenlemek gibi.
35. TRT ile Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü işbirliğinde dünya kütüphaneleri ve tarihten
bugüne kütüphaneler konularında belgesel çekimi yapılmalı, halk kütüphanelerini tanıtıcı kamu
spotları hazırlanmalıdır.
36. Halk Kütüphanelerinde IFLA standartları uygulanmalıdır.
37. Çok amaçlı salonların kütüphanelerde yer alması ve bina bölümlerinin esnek olarak kullanılabilir
şekilde planlanması gerekmektedir.
38. Kütüphane mobilyalarını çağdaş normlara göre yeniden dizayn edilmesi önemlidir.
39. Çocuğun geleceğini yapılandırmak için gayret gösteren annelere yönelik programlarla kadın
merkezli aktivitelerin oluşturulması ve binaların buna göre dizayn edilmesi gerekmektedir.
(Emzirme odaları, wc lerde bebek odaları, bebekler için oyun odaları.)
40. Kütüphane ihtiyaçları bölgenin ihtiyaçlarına göre planlanmalı ve binalar da bu vizyonla
tasarlanmalıdır.
41. Dijitalle azalabileceği varsayıldığında kütüphane binalarının planlanmasında yüksek hacimli kitap
depolarının olduğu binaların planlanmasından vazgeçilmeli; dijital ve geleneksel materyallerin
dengeli kullanımının olabileceği türden kütüphane binalarının tasarlanması sağlanmalıdır.
42. Dijitalleşmenin etkisiyle gelecek nesillerin basılı- geleneksel materyale olan talebinin geleceğin
perspektifini dikkate alarak yeni binaların daha az basılı kaynakların olduğu binaların elektronik-
dijital kaynakların sunumuna uygun hale getirilmesi gerekmektedir.
43. IFLA, ALA, UNESCO’nun yetişkin, çocuk, genç çalışmaları ilke ve standartları göz önüne
alındığında, halk kütüphaneleri sayısının 6000’lere kadar çıkarılması gereklidir. Şehirlere göre
dağılımları yapılırken nüfuslara göre adil dağılımla gözetilmelidir.
31
44. Yeni kütüphane algısını geliştirmek için orta vadede çevresinde etki değeri olan bölgelere örnek
kütüphaneler yapılmalıdır. Ekonomik, sosyal ve kültürel özelliklere göre şehirler belirlenmeli ve
çevresine etki değeri olan şehirlerde örnek kütüphaneler yapılmalıdır.
45. Halk kütüphanelerinin sayısı artarken personel istihdamının da orantılı olarak nitelikli artışı
sağlanmalıdır.
46. Bina fonksiyonları çok kültürlülüğe (örneğin göçmenlere) hizmet etmelidir.
47. Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü’nün bina planlaması, tasarımı ve dönüştürülmesi
konuları ile ilgili birimlerde mimar, iç mimar, mühendis, halkla ilişkiler uzmanı ve kütüphanecilerin
sayısı arttırılması sağlanmalıdır. Planlama, denetim, sorun giderme ve diğer süreçlerin başarılı
bir şekilde yürüyebilmesi için gerekli istihdamın yapılması şarttır.
48. Okul aile birliklerindeki örneklere benzer şekilde kütüphane gönüllülerinin halk kütüphanelerinde
gelir getirici faaliyetleri de dahil olmak üzere kütüphanelerin içerisinde yer ve yetki tahsisi
edilmelidir. Örneğin; ABD örneklerin de olduğu gibi kitap satışı. 2. el kitap satışı, bağışların
satılması vb.
49. Gelişen dünyanın gerektirdiği şartlardan dolayı sadece fiziki kütüphanelerden değil; internet
üzerinden ulaşılabilecek ve Türkiye’deki e-kitaplara ulaşılabilecek “Sanal Bir Mekan Kütüphane”
oluşturulması düşünülebilir.
50. İşlevi-programı halk kütüphanesi programına uygun yapıların halk kütüphanesi olarak
dönüştürülmesi tarihi yapıların korunmasına yardımcı olacaktır.
51. Halk kütüphanelerinin istatistik analizi yapılırken tarihi yapılar da nitelik ve nicelik acısından
dikkate alınmalıdır.
32
BÖLÜM 6
TÜRK KÜTÜPHANELERİNDE ACİL DURUM VE
RİSK YÖNETİMİ
ÇALIŞMA GRUBU-6:
Doç. Dr. Mehmet Ali AKKAYA - Çankırı Karatekin Üniversitesi (Moderatör)
Doç. Dr. Alpaslan H. KUZUCUOĞLU - İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi
Prof. Dr. Neslihan Türkün DOSTOĞLU - İstanbul Kültür Üniversitesi
Uzm. Özhan SAĞLIK - Uludağ Üniversitesi
Ali ŞEKERCİ - Samsun İl Halk Kütüphanesi Müdürü
Salih ÖZGÖNCÜ - Kayseri Büyükşehir Belediyesi
Hasan Basri SELÇUK - Yordam
Zahid ANDAÇ - Mimar
Tayfun TERZİOĞLU - KYGM Elektrik Mühendisi
Yıldız YAYMAN - KYGM-Planlama Şube Müdürü
Aysun A. BÜYÜKSAN - KYGM Kütüphaneci
Ayda PERÇİN - KYGM Şube Müdürü (Raportör)
34
TÜRK KÜTÜPHANELERİNDE ACİL DURUM VE RİSK YÖNETİMİ

1. Kütüphane binalarında acil müdahale ekiplerinin eğitimi ve seçimi konusunda seçici davranmalı,
bu ekiplere yönelik görev ve sorumluluk tanımları yapılmalıdır.
2. Halk kütüphanelerini doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren mevzuat hükümleri mevcuttur.
Pratikte bunların uygulanabilirliği noktasında acil durum / afet mevzuatlarının iyi anlaşılmasına
yönelik rehberler hazırlanmalıdır.
3. Mülkiyetleri farklı kuruluşlara ait olan binaların deprem ve yangına karşı dayanıklı hale getirilmesi
için ortak koordinasyon toplantıları yapılarak, aksiyon alınmalıdır.
4. Bilgiye erişim hizmeti almak isteyen kullanıcıların yoğun olarak bulunduğu mekanlar olan
kütüphanelerde gerekli tedbirler alınmazsa, olası bir acil durum sonucu toplu ölümlerin
yaşanması söz konusudur.
5. Acil durumlar sadece deprem, yangın, sel kaynaklı olmayıp elektrik kesintisi, internet
kullanımının olmaması , insan hatalarından kaynaklanan riskler, salgın hastalıklar, iş kazaları,
asansör kazaları gibi pek çok olumsuz durum da acil durumlara örnek teşkil eder.
6. Acil durumlarda hizmetin kesintisiz olarak devam edebilmesi için önemler alınmalı ve bu
önlemlere yönelik iyileştirme yapılmalıdır.
7. Acil durum yönetiminin iyileştirme döneminde kütüphaneler rehabilitasyon görevi üstlenmeli,
bu alanlarda toplumun rehabilitasyonuna yönelik aktiviteler yapmalıdır.
8. Kütüphaneler bir acil durum / afet sonrası kendilerini çabuk toparlayabilme özelliğine sahip
olmalıdır.
9. Kütüphaneciler aktif olarak acil durum yönetimin bir parçası olmalı, AFAD halka en doğru
bilginin ulaştırılması için AFAD, kütüphaneciler ile koordineli çalışmalıdır.
10. Olası bir afete yönelik depo kütüphane yerlerinin önceden planlanması, mevcut kütüphanelerde
hasar gören kitapların rehabilitasyonu için “sevk merkezleri” önceden planlanmalıdır.
11. Kütüphanelerin yer seçimi yapılırken bu alanların afet açısından hasar görebilir yerler olmamasına
dikkat edilmelidir.
12. Mimari özellikleri iç mekan tasarımları ile birlikte ele alınan kütüphane binası tasarımlarında
acil durum / afet kriterlerine dikkat edilmesi gereklidir.
13. Kütüphane binaları afetlerde bölge halkına hizmet vermesi bu alanların afet açısından hasar
görebilir yerler olarak tasarlanmalıdır. Mülkiyet bakanlığa ait olmayan kütüphanelerin durumu.
14. Kütüphanelerde tahliyeye yönelik “triyaj / önceliklendirme” çalışmaları yapılmalıdır.
35
15. Şahıslardan kiralanan kütüphane bina veya mekanlarının depreme ve yangına dayanıklılığı
araştırılmalı, mal sahibinden gerekli önlemlerini alması istenmeli, bunlar yerine getirilmiyorsa
şahıslardan kiralama yönteminden vazgeçilmelidir.
16. Afet tedbirlerinin şahıslardan kiralanan binalarda alınabilmesi için şahıs rızası gerekmektedir.
Örneğin çatı akıntısı, yangın söndürme ekipmanı, yangın ihbar sistemi, engelli donanımı tadilat
yapılması zorunlu olup, mülk sahibine bağımlı kılan gerekliliklerdir. Söz konusu sebeplerden
dolayı meydana gelecek hasarların mülk sahibine rücu ettirileceği kira sözleşmelerinde açıkca
belirtilmelidir.
17. Kütüphane iç tefrişatının, donanımının ve dolaplarının uygun olması gerekir. Sabitleme
çalışmalarının yapılması gereklidir.
18. Kütüphane binalarının deprem etütlerine yönelik “zemin etüt raporları” ile “deprem risk
raporları” nın alınması gereklidir.
19. Kütüphane binalarına yönelik yıldırım tehlikesi için paratoner olmalı ve bunlar periyodik olarak
kontrol edilmelidir.
20. Kütüphane binalarında bulundukları bölgenin özellikleri göz önüne alınarak afet ve acil durumlar
için önlem alınmalıdır.
21. Afet/ acil durum planlamasında, engelliler için önlemler alınmalıdır.
22. Acil durum servisleri (Sağlık kuruluşları, kolluk kuvvetleri, itfaiye, sivil savunma, doğal gaz,
su ve elektrik idareleri vb.) gibi birimlerle mutlaka iş birliği içinde olunmalı yeterlilik durumu
bilinmeli ve bunlara göre önlem alınmalıdır.
23. Kütüphaneler için “Felaket Kurtarma Merkezleri” kurulmalıdır.
24. Kütüphaneler ilk yardım ve afet okuryazarlığı, salgın hastalıklarla mücadele, toplumsal acil
yardım ve afet bilinci oluşturma konularında farkındalık çalışmalarının merkezi olmalıdır.
25. Yangın algılama, ihbar ve alarm sistemi her kütüphaneye kurulmalı ve müdahale yöntemleri
eğitimleri personele verilmelidir. Her yıl için hizmet satın almak yöntemi ile bakımları
yaptırılmalıdır.
26. Kütüphane içerisinde elektrik kablolarının durumu da önemli olup, bunların kablo kanallarına
alınması suretiyle insanların takılıp düşmesi engellenmelidir. Hareket alanları en iyi şekilde
kullanılmalıdır.
27. 7/24 hizmet çeşitliliğinin getireceği hırsızlık, vandalizm, sabotaj gibi acil durumlara
yönelik tedbirler üstünde durulmalıdır.
28. Kütüphanelerde çalışan personele deprem ve diğer acil durum/ afet durumlarıyla karşılaştıklarında
yapmaları gerekenlere ilişkin “El Kitabı” hazırlanmalıdır.
36
29. Kütüphanelerde İtfaiye, Polis, Jandarma gibi kurum ve kuruluşlarla hızlı iletişimi sağlamak adına
“Panik butonu” gibi önlemler alınabilir. Konu hakkında neler yapılabileceği koordineli olarak
görüşülmeli ve işbirliği içinde çalışmalıdır.
30. Halk kütüphanelerinin halka açık olması nedeniyle güvenlik tehdidine yönelik çalışlarının
güvenliğinin de sağlanması için önlem alınmalıdır.
31. Kütüphanelerde acil durum toplanma noktalarının olması bunlara yönelik planların hazırlanarak
işaretlemesinin yapılması gereklidir.
32. Kütüphane merdivenlerine kayma riskini minimize edecek kaydırmaz bant uygulamaları
yapılmalıdır.
33. Kütüphane personeline yönelik arama kurtarma tahliye, yangınla mücadele ve ilk yardım
eğitimleri verilerek destek ekipleri yedekleriyle birlikte oluşturulmalıdır.
34. Halka açık okuma salonlarında güvenlik kameraları tesis edilmeli, güvenlik için üst araması
yapılmalıdır. Okuma salonlarına çantayla giriş yasaklanmalı, kilitli çanta dolapları bina girişine
konulmalıdır.
35. Bina girişlerine şemsiyelikler konmalı, içeriye şemsiye girişine izin verilmemelidir.
36. 6331 İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hükümlerine göre gerekli tedbirler alınmalıdır.
37. Akıllı ev uygulamasının kütüphanelere transferi kütüphanelerin afete dayalı riskini azaltacaktır.
38. Kütüphane yapılarında otomasyon odası yapılarak, bu merkezin güvenlik kameraları, ses, ışık,
iklimlendirme ve data kontrol amaçlı kullanılması gerekmektedir.
39. Kütüphane Afet Planı (KAP) olmalı, Masa başı tatbikat eğitimleri de periyodik yapılmalıdır.
40. Acil durum iletişim numaraları kolay ulaşılabilecek ve görülebilecek yerde olmalı, acil durum
ekiplerinin listesinin güncel tutulması sağlanmalıdır.
41. Kazan dairesi, çay ocakları, elektrikli ekipmanlar, yangın söndürme sistemleri periyodik
bakımdan geçirilmelidir.
42. Çocuk kütüphanelerinde veya kütüphanelerinçocuk bölümlerinde acil durum eğitimleri eğlenceli
olarak oyunlarla verilmeli, prizlerin kapatılması, masa köşelerinin yuvarlak kesimli olması gibi
basit ancak etkili tedbirler alınmalıdır. . Sivil toplum kurumları ile protokol yapılarak çocuklara
güvenlik kültürü eğitimleri verilmelidir.
43. Kütüphanelerde risk durum analizi yapılmalıdır.(dış çevre, iç etkiler, iklimlendirme, klima vs.)
44. Risk yöntemi riskleri tolere edebilir seviyeye indirgemek için gereklidir. Tehlike ve riskin
ayırt edilebilmesi gerekir. Acil durum planları, bu belirlenen tehlike ve riskler baz alınarak
hazırlanmalıdır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan KYGM Kütüphaneleri için iş sağlığı
37
ve güvenliği için bir “İyi Uygulama Rehberi” hazırlanması istenmelidir.

45. Acil durumlarda kurtulması gerekenlerin (tahliye öncelik listesi) in personel tarafından bilinmesi
gerekir.
46. Halk kütüphanelerini ilgilendiren koruyucu güvenlik sabotaj ve yangın konulu mevzuat
hükümleri İSG kapsamında rehberize edilmek kaydıyla kitaplaştırılmalıdır.
47. Yürüttükleri mevzuat asgari standartları bildirmekte olup, kütüphanelerde mümkün mertebe
mevcut standartların üstünde acil durum tedbirleri alınmalıdır.
48. Bir yazılım vasıtasıyla kütüphanelerde risk değerlendirmesi ve acil durum planlaması yapılabilir
(YOS’a entegre edilebilir).
49. Periyodik kontrollerin layığı ile yapılması risk yönetimi ve afet planlaması açısından son derece
önemlidir.
50. SWOT (GZFT) Analizleri ile acil durumlara yönelik eksiklikler tespit edilmelidir.
51. Kütüphane binalarında biyolojik risk etmenlerine karşı nem ayarlarının yapılması gereklidir.
Mikroorganizmaların nemin yoğun olduğu bölgelerde üreme olasılığı çok yüksektir.
52. Kitapların sel, yangın, deprem, hırsızlık vs. gibi durumlarda korunmasını sağlayabilmek
amacıyla “Panjur Sistemli Raf ” önerilmekte olup, çalıştay oturumunda bir prototip çizimi de
gerçekleştirilmiştir.
53. Kütüphanelerin etrafında bulunan diğer riskleri ile birlikte ele alınması gerekmektedir. Ahşap
yapılar, imalathaneler, sanayi kuruluşları, fırınlar vb. risk faktörü olarak görülmelidir.
54. Yangın esnasında açığa çıkan ısı binanın taşıyıcı sistemi içerisinde bulunan demir-çelik gibi kolon
ve kiriş elemanlarının erimesini sağladığından, bunu engellemek adına ısı iletkenliğini geciktiren
malzemelerle taşıyıcıların kaplanması gerekmektedir.
55. Yangın söndürme sisteminde aktif ve pasif yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemler
kütüphanelerde mevcut mevzuat ve standartlar çerçevesinde ciddiyetle uygulanmalıdır.
56. Kütüphanelerde yangın söndürme ve yangın ihbar sistemleri bulunmasına rağmen bunları
kullanabilecek elemanlar yoktur. Teknisyen bulunmayan yerlerde memurlara bu konuda eğitimler
verilmelidir. Cihaz bakımlarının düzenli yapılması sağlanmalıdır.
57. Kütüphanelerin risk transferi açısından sigortalanması gündeme alınmalıdır.
58. Kütüphanelerde uygulanan kontrol tedbirlerinin “Öncesi Ve Sonrası” şeklinde fotoğraflanıp
belgelenmesi, kütüphane güvenlik ve acil durum bilincinin geliştirilmesi açısından çok büyük
önem taşımaktadır.
59. Acil çıkış yönlerini gösteren ve diğer uyarıcı bilgiler içeren “Sağlık ve Güvenlik İşaretleri”nin
38
konulması sağlanmalıdır.
60. Kütüphaneye ziyarete gelenlere (okulların kütüphaneyi inceleme amaçlı gezi yapması) yahut
geçici çalışmaya gelenlere (örneğin elektrik ile ilgili bir sorunu çözmeye çalışan işçi) iş sağlığı ve
güvenliği açısından sorumluluğun sorumluluğun iş güvenliği açısından kütüphane personelinde
olmadığı kendilerinde olduğu hususunu içeren bir formun da imzalatılması uygun olacaktır
(Taahhüt formu).
61. Türk Standartları Enstitüsü ile protokol yapılarak, kütüphanecileri ilgilendiren korumaya
yönelik standartlar temin edilmelidir. IFLA Kütüphane İlkeleri’nin tüm kütüphanecilere dağıtımı
sağlanmalıdır.
62. Acil durumlara yönelik kütüphane görevlilerinin kolaylıkla doldurabileceği şekilde kontrol
listeleri oluşturulmalıdır.
63. Kütüphanelerde yaşam alanlarından hizmet alanlarına kadar kullanımda olan tüm birimler farklı
düzeylerde risklere açıktır. Her birim için ayrı ayrı olmak üzere riskler ve olası acil durumlar
tanımlanmalıdır.
64. Hastalıklar, tozlar Küf, mantar vb. mikroorganizmalar, kimyasallar, haşereler, aydınlatma gibi
risk unsurları ayrı ayrı ele alınmalıdır.
65. Kütüphane çalışanları ilk yardım kitinin yerini bilmeli, içindeki malzemelerin tarihi kontrol
edilmelidir.
66. Kütüphanelerde “ergonomi” konusuna dikkat edilmeli, farklı şekilde mobilyalar; masa, sandalye,
etajer doğrudan doğruya iş sağlığı ile ilgili olduğundan kullanıcı ve çalışanlara yönelik risk
tedbirleri alınmalıdır.
67. Acil Durum Yönetimi hazırlık döneminde kütüphane çalışanlarının eğitimi, bilgisayar verilerinin
yedeklenmesi, tahliye planlarının oluşturulması, yangın dolaplarının, yangın merdivenlerinin ve
kapılarının yeterli kriterlerde bulunması sağlanmalıdır.
39
BÖLÜM 7
İHTİYAÇ PROGRAMI KULLANMA KILAVUZU
1. YEREL BİLGİLER
1.1. Kütüphanenin bulunduğu yerleşim merkezi
Halk kütüphanesinin bulunduğu yerleşim merkezinin yazıldığı alandır. İlçe halk kütüphanesi ise
“İl/İlçe” formatında yazılmalıdır.
1.2. Yerleşim yerindeki mevcut kültür kurumları (toplam sayılar)
Yerleşim yerinde mevcut bulunan kütüphane, konferans salonu ve sergi salonlarının sayılarının
girildiği alandır.
1.3. Yerleşim yerindeki mevcut eğitim kurumları (toplam sayılar)
Yerleşim yerinde mevcut bulunan ilköğretim, ortaokul, lise ve üniversite sayılarının ve bu eğitim
kurumlarındaki öğrenci sayılarının girildiği alandır.
1.4. Yerleşim yeri nüfus bilgileri (Yıllara göre son 5 yıl)
Yerleşim yerinin son 5 yılına ait nüfus bilgilerinin girildiği alandır. Nüfus bilgileri girildikten
sonra ortalama nüfus artış oranı ve 2023 yılı tahmini nüfus hesaplanır.
2023 yılı nüfus tahmini şu şekilde hesaplanır: İlkYıl * (1+ArtışOranı) ^ (2023-İlkYıl)
1.5. Yerleşim yeri iklim şartları (Yıllara göre son 5 yıl - en yüksek ve en düşük değerler)
Yerleşim yerinin son 5 yılına ait sıcaklık, nem, karlı gün ve yağmurlu gün sayısının girildiği
alandır.
2. KÜTÜPHANE BİLGİLERİ
2.1 Kütüphane Alanı (m2)
Kütüphanenin mevcut kapalı alanının ve arsasının boyutlarının m2 cinsinden girildiği alandır.
2.2 Derme Büyüklüğü (Yıllara göre son 5 yıl)
Kütüphanede bulunan son 5 yıla ait kitap, monografi, çocuk eserleri, nadir eserler, süreli yayınlar,
elektronik yayınlar, görsel ve işitsel malzeme sayılarının girildiği alandır. Derme sayıları girildikten
sonra ortalama artış oranı ve 2023 yılı tahmini derme sayıları hesaplanır.
2.3 Kullanıcı Sayısı (Yıllara göre son 5 yıl)
Kütüphanenin son 5 yılına ait yetişkin, genç, çocuk ve okul öncesi kullanıcı sayılarının girildiği
alandır. Kullanıcı sayıları girildikten sonra ortalama artış oranı ve 2023 yılı tahmini kullanıcı sayıları
hesaplanır.
42
2.4 Gezici Kütüphane (Yıllara göre son 5 yıl)
Son 5 yıla ait gezici kütüphane sayılarının girildiği alandır. Gezici kütüphane sayıları girildikten
sonra ortalama artış oranı ve 2023 yılı tahmini gezici kütüphane sayısı hesaplanır.
2.5 Ödünç Verme Sayıları (Yıllara göre son 5 yıl)
Kütüphanenin son 5 yılına ait ödünç verme sayılarının girildiği alandır. Ödünç verme sayıları
girildikten sonra ortalama artış oranı ve 2023 yılı tahmini ödünç verme sayısı hesaplanır.
2.6 Personel sayısı
Kütüphanede çalışan Müdür, Şube Müdürü, Kütüphaneci, Memur, Şoför ve Hizmetli sayılarının
3. İHTİYAÇ PROGRAMI
Bu tabloda yer alan “Mevcut” sütununun altındaki alanlar kullanıcı tarafından doldurulur.
“Hedeflenen” sütununun altındaki alanlar “Yerel Bilgiler” çalışma sayfasındaki nüfus bilgisi ve girilen
diğer bilgiler kullanılarak hesaplanır ve değiştirilmesine izin verilmez.
3.1 Okuma / Araştırma alanları
Kütüphanenin mevcut okuma/araştırma salonlarının, bireysel çalışma alanlarının, taşınabilir

bilgisayar kullanımına uygun çalışma alanlarının, görüntülü/sesli kaynaklardan yararlanma alanlarının
ve grup çalışma alanlarının bilgilerinin girildiği alandır.
3.2 Bilgisayar Erişim Alanları
Kütüphanenin mevcut halka açık internet bağlantılı bilgisayarlarının, online katalog

bilgisayarlarının ve dijital koleksiyon için bilgisayar alanlarının bilgilerinin girildiği alandır.
3.3 Hizmet Alma Alanları
Kütüphanenin mevcut tarayıcı, fotokopi ve kullanıcılar için yazıcı alanlarının bilgilerinin girildiği
alandır.
3.4 Kişisel İhtiyaç Alanları
Kütüphanenin mevcut tuvaletlerinin, çocuk tuvaletlerinin ve bakım odalarının, bay ve bayan

mescitlerinin, abdest alma yerlerinin, vestiyerlerin ve kullanıcı dolaplarının bilgilerinin girildiği alandır.
3.5 Çocuk Kütüphanesi
Kütüphanenin mevcut çocuk aktivite alanlarının, masal/hikâye dinleme alanlarının, oyuncak
43
kütüphanesinin, genç bölümünün ve oyun bölümünün (bilgisayar oyunları, satranç, vs.) bilgilerinin
3.6 Bina Donanımı
Kütüphanenin mevcut açık raf kapasitesinin, kapalı depo raf kapasitesinin, sistem odasının,
güvenlik kameraları izleme odasının, malzeme deposunun ve kurum arşivinin bilgilerinin girildiği
alandır.
3.7 İlave Hizmetler
Kütüphanenin mevcut kafe, eğitim sınıfları, konferans salonu, sergi alanları, çok amaçlı salonlar,
uzman çalışma alanları (hat, tezhip, ebru, yerel el sanatları vs.) bilgilerinin girildiği alandır.
3.8 Ofis Alanları
Kütüphanenin mevcut müdür, müdür yardımcısı, şube müdürü, yönetici, uzman ve çalışan
odaları, kütüphaneci, memur, şoför ve hizmetli bilgilerinin girildiği alandır.
3.9 Personel İhtiyaç Alanları
Kütüphanenin mevcut toplantı odası, revir, tuvalet duş, kilitli dolap, soyunma odaları, dinlenme
alanları, mutfak, çay odası ve yemekhane ile ilgili bilgilerin girildiği alandır.
44
BÖLÜM 8
FONKSİYON ŞEMALARI
Binanın kütüphane mimarisine uygun olması için

1. Kütüphane projelerin hazırlanması söz konusu fonksiyonlar için kullanılması
ve uygulanması için müracaat edecek düşünüldüğünde, bu fonksiyonlara
gerçek ve tüzel kişilerin daha önce benzer kütüphaneden bağımsız erişim sağlamak
kütüphane veya kültür projeleri yapmış için ilave merdiven, asansör ve acil çıkış
olması, sistemleri tasarlanması,
2. Bina tasarımları, söz konusu 8. Kütüphanenin idarî ve teknik birimlerine
kütüphaneye özel ve özgün olması, ait alanlar tek kata toplanmayarak
binanın katlarına yayılması,
3. Binaların, mümkün olduğu yerlerde,
hizmet verecekleri yerleşim merkezi için 9. İnternet erişiminin kablolu ve kablosuz
anıtsal veya simgesel özellik taşıması, olarak tek bir salonda değil kütüphanenin
bütün bölümlerine yayılması sağlanması,
4. Kütüphanelere kullanılacak tefriş
malzemelerinin esnek kullanılabilirliği 10. Döşemeler, kaygan veya yanıcı olmayan,
düşünülmeli ve mimari planlama buna dayanıklı, ses yalıtımı sağlayan,
göre tasarlanması, temizlenmesi ve yenilenmesi kolay
malzemelerden seçilmesi,
5. Binadaki camlar ve pencerelerin
erişilebilir olarak tasarlanması, açılabilir 11. Bina girişinde kullanılacak döşeme
tüm pencerelere sineklikler monte malzemesi çamur ve toz gibi unsurların
edilmesi, bina içine taşınmasını engelleyecek
nitelikte ve kolay temizlenebilir
6. Binalardaki iç hava kalitesi ve fiziki malzemelerden olması,
koşullar rahat bir çalışma ortamı
sağlaması,
12.
7. Sinema/konferans salonu, sergi alanı ve
fuaye gibi fonksiyonlar binaların giriş 13.
ve/veya bodrum katında planlanmalı
ve kütüphane ile görsel iç bütünlük
sağlamalıdır. Bu tür mekânlar, arsa
büyüklüğünün uygun olması durumunda
kütüphane binalarının yanında bağımsız
üniteler olarak da tasarlanabilir. Ayrıca
binanın çatı katının veya teras kısmının
46
İş akışının sağlıklı 4. Yaşlılar, engelliler ve çocuklar için gerekli

giriş, çıkış ve kullanım kolaylıkları
yürütülebilmesi için sağlanması;
1. İdari bölümün kullanıcılardan 5. Yaşlı ve engelli vatandaşlar için asansör,
soyutlanması, tırabzan, rampa vb. yapılması,
2. İlgili bölümlerin belli bir kısımda 6. Çocukların kullanacakları kapı, lavabo,
toplanması ve birbirine yakın olması, tuvalet yüksekliği ve boylarının uygun
nitelikte olması,
3. Kitap, kütüphane materyali, büro
malzemeleri giriş bölümlerinin kullanıcı 7. Acil durumlar için okuma ve toplantı
girişinden ayrı olması, salonlarına yangın çıkışı verilmesi.
Binanın verimli kullanılabilmesi için

1. Isı, ses ve nem izolasyonunun yapılmış 6. Bisiklet ve çocuk arabası park yeri
olması, ayrılması,
2. Farklı iklim bölgeleri özelliklerinin 7. Gezici Kütüphane aracı (Otobüs) park
dikkate alınması, yeri ayrılması.
3. Gün ışığından en üst düzeyde

yararlanılabilir olması,
4. Aydınlatma sisteminin bölümlerin
özelliklerine göre seçilmesi,
5. Okuma ışığı-Gün ışığı armatörlerden
kullanılması,
47
HEDEFLENEN
İHTİYAÇ ALANLARI Kapasite (kişi Toplam alan
Kişi başı m2 Kat planı
sayısı) (m2)
Okuma salonu (30 bilgisayar kullanımına uygun) 100 3 300 1-2

Bireysel çalışma alanları (30 bilgisayar kullanımına
60 3 180 1-2
Okuma / araştırma alanları
uygun)
Grup çalışma alanları (20 bilgisayar kullanımına
60 3 180 1-2
uygun)
Araştırma salonu (20 bilgisayar kullanımına uygun) 30 3 90 1-2
Görüntülü /sesli kaynaklardan yararlanma alanları
15 3 45 1-2
(bireysel)
Süreli yayınlar bölümü 20 3 60 ZEMİN
Kent kitaplığı 15 3 45 1-2
Engelli çalışma bölümü 15 3 45 ZEMİN
Ödünç verme kioksları 15 2 30 ZEMİN-1-2
Bilgisayar
alanları
erişim
Online katalog bilgisayarları 10 2 20 ZEMİN-1-2

Dijital koleksiyon için bilgisayar alanları 10 2 20 ZEMİN-1-2
Tarayıcı / fotokopi / yazıcı alanları (kullanıcılar için) 10 2 20 1-2
alanları
Hizmet
alma
Ödünç verme bankosu 20 2 40 ZEMİN-1-2

Tuvaletler (Bay-Bayan-Engelli) 60 1 60 Z-1-2
Çocuk tuvaletleri 15 1 15 ZEMİN
Kişisel ihtiyaç alanları
Bay mescit 30 1 30 TERAS-1-2

Bayan mescit 20 1 20 TERAS-1-2
Abdest alma yerleri 20 1 20 TERAS-1-2
Vestiyer 30 1 30 ZEMİN
Kullanıcı dolapları (kilitli) 50 0,5 25 ZEMİN
Çocuk aktivite alanı 80 2 160 ZEMİN
Çocuk masal / hikâye dinleme alanları 40 2 80 ZEMİN
Çocuk bakım odası 20 1 20 ZEMİN
Çocuk kütüphanesi
Bebek Kütüphanesi (0-3 yaş) 30 2 60 ZEMİN

Çocuk sinema/tiyatro sahnesi 20 2 40 ZEMİN
Oyuncak kütüphanesi 30 2 60 ZEMİN
Genç bölümü (20 bilgisayar kullanımına uygun) 100 2 200 1
Çocuk Uygulanma atölyesi 20 3 60 ZEMİN
Oyun bölümü (bilgisayar oyunları, satranç, vs.) 20 2 40 ZEMİN
48
...devamı
HEDEFLENEN
İHTİYAÇ ALANLARI Kapasite (kişi Toplam alan
Kişi başı m2 Kat planı
sayısı) (m2)
Açık raf kapasitesi 500* 1 500* ZEMİN-1-2

Kapalı raf/depolama alanı 200 1 200 -1
Bina donanımı
Sistem odası 20 1 20 -1
Güvenlik kameraları izleme odası 10 1 10 ZEMİN
Malzeme deposu 20 1 20 ZEMİN
Derleme odası/Kurum arşivi 50 1 50 -1
ZEMİN/
Kafeterya 60 3 180
TERAS
Eğitim sınıfları/Maker atölyesi 25 3 75 1-2
İlave hizmetler
Cep sineması 40 1 40 -1
Konferans salonu 100 2 200 -1/TERAS
Sergi alanları / Fuaye 70 1 70 -1 TERAS
Uzman çalışma alanları (hat, tezhip, ebru, yerel el
15 3 45 1-2
sanatları vs.)
Mağaza (kitap, oyuncak, hediyelik eşya vs.) 20 1 20 ZEMİN
Müdür 1 24 24 1-2
Müdür yardımcısı 2 18 36 1-2
Ofis alanları
Kütüphaneci 5 15 75 1-2
Memur 1 12 12 1-2
Şoför 1 12 12 1
Toplantı odası 15 2 30 1-2
Hizmetli 1 12 12 ZEMİN
Revir 10 1 10 -1
Personel ihtiyaç alanları
Tuvalet 10 1 10 -1
Duş 4 2 8 -1
Kilitli dolap 4 2 8 -1
Soyunma odaları 4 2 8 -1
Dinlenme alanları 4 5 20 1-2
Yemekhane/Mutfak ve çay odası 20 2 40 2-TERAS
Toplam 1.647 3.170 m2
NOT: Bina alanlarına tahmini %30 dolaşım payı eklendiğinde brüt alan çıkacaktır.
49
Kullanıcı Dolaşım Alanları

Bilgisayar kullanım alanları
Okuma araştırma alanları
Hizmet alma alanları
Sosyal etkinlik alanları
Kişisel ihtiyaç alanları
50
Personel Dolaşım Alanları

Teknik Hizmetler
İdari Birimler
Kişisel İhtiyaç Alanları
51
KULLANICI / PERSONEL DOLAŞIM ALANLARI
52
1.Bölge-Park Alanları
Bu alanlardan 2 ve 3 numaralı alanlara giriş ve çıkış yapılabilir.
• Otopark (personel ve kullanıcı)
• Bisiklet park alanları
• Çocuk arabası park alanları
53
2.Bölge-Giriş
Bu alandan kullanıcılar 1, 3, 4, 5, 6 numaralı alanlara personel ise ilave olarak 7, 8 ve 9 numaralı alan-
lara giriş çıkış yapabilirler.
• Self servis alanı
• Danışma, ödünç alma ve iade alanı,
• Fotokopi, tarayıcı ve yazıcı hizmetleri
54
3. Bölge - Sosyal etkinlik alanları:
1 ve 2 numaralı alanlardan giriş – çıkış yapılabilir. Mümkün olduğu yerlerde kütüphane girişini kul-
lanmadan da erişilebilmelidir. Giriş, bodrum ve teras katlarında tasarlanabilir.
• Konferans salonu
• Sergi alanı
• Kafe
• Kitap / Hediyelik eşya satış mağazası
55
4. Kişisel ihtiyaç alanları:

Bu alandan kullanıcılar 2, 3, 5 ve 6 numaralı alanlardan giriş – çıkış yapabilirler. 7, 8 ve 9 numaralı alan-
lardan personel bu alana giriş – çıkış yapabilir.
• Tuvaletler, çocuk bakım odası (çocuk ve engelli tuvaletleri yetişkinlerinkinden ayrı ve ihtiyaca uy-
gun olmalıdır). Her katta bulunmalıdır.
• Mescit ve abdest alma alanlar (bay ve bayanlar için ayrı tasarlanmalıdır).
• Vestiyer, kullanıcı dolapları
• Fotokopi, tarayıcı ve yazıcı hizmetleri
56
5. Bilgisayar kullanım alanları:

2, 4 ve 6 numaralı alanlardan kullanıcılar giriş – çıkış yapabilirler. 7, 8 ve 9 numaralı alanlardan personel
giriş – çıkış yapabilir. Tüm binada kablosuz bağlantı hizmeti olmalıdır.
• Katalog araştırma bilgisayarları: Okuma salonlarında ve danışmaya yakın bölgelerde olmalıdır.
• Dijital kaynaklar ve e-kitap okuma terminalleri: Okuma salonlarında veya ayrı salonlarda
tasarlanabilir.
• Internet salonu: Ara katlarda tasarlanabilir.
57
6. Okuma / araştırma alanları:

2, 4 ve 5 numaralı alanlardan kullanıcılar, 7, 8 ve 9 numaralı alanlardan personel giriş – çıkış yapabilir.
Okuma alanları ara katlara dağıtılabilir. Çocuk ve engelliler için düşünülen alanlar giriş katında tasar-
lanmalıdır.
• Genel okuma salonları
• Bireysel çalışma alanları
• Grup çalışma alanları
• Gazete / dergi salonu
• Görsel, işitsel ve multimedya kullanım alanları
• Okul öncesi, anne – çocuk bölümü, genç bölümü
58
Personel Dolaşım Alanları
59
7. Teknik hizmetler bölümü:
Bu alana 2, 8 ve 9 numaralı alanlardan personel giriş yapabilir. Personel tüm kullanıcı alanlarına giriş
– çıkış yapabilir.
• Sağlama / Taşınır mal işlemleri
• Kataloglama / Sınıflama
• Güvenlik şeridi / RFID / Etiketleme
• Kullanıcı hizmetleri (Danışma bölümünde çözülebilir)
• Restorasyon / Ciltleme
• Depo alanları
60
8. İdari birimler:
Bu alana 2, 7 ve 9 numaralı alanlardan personel giriş yapabilir. Personel tüm kullanıcı alanlarına giriş
– çıkış yapabilir.
a. Ofis alanları (katlara dağıtılmalıdır).
b. Toplantı odası
c. Sistem odası
d. Güvenlik kameraları izleme alanı
e. Kurum arşivi
f. Malzeme / temizlik malzemeleri depo alanı
61
9. Personel Özel Alanları
Kişisel ihtiyaç alanları: Bu alana 2, 7 ve 8 numaralı alanlardan personel giriş yapabilir. Personel tüm
kullanıcı alanlarına giriş – çıkış yapabilir.
a. Mutfak
b. Yemekhane
c. Tuvalet, duş, soyunma odaları
d. Kilitli dolaplar
62
BÖLÜM 9
ŞARTNAME
TÜRKİYE GENELİ …………….İLİ ……………..İLÇE HALK

KÜTÜPHANESİ MİMARİ, İNŞAAT-MAKİNE-ELEKTRİK
MÜHENDİSLİĞİ İLE ÇEVRE DÜZENLEME PROJELERİNİN
HAZIRLANMASI İŞİNE AİT TEKNİK ŞARTNAMESİ
1. ŞARTNAMENİN KONUSU 1.4. Yapı ihtiyaç programının incelenerek

mekânsal ilişkilerin şematik olarak
1.1. Şartnamenin konusu, …………..ili ……….. kurulması,
ilçesi ……..Pafta,…… Ada ……. Parselde
yapılması planlanan "……………. Halk 1.5. Bina Ön Projelerinin (3 adet alternatif Ön
Kütüphanesi " binasının ihtiyaçlara Proje) hazırlanması,
uygun olarak ulusal ve uluslararası 1.6. Bina Kesin Projelerinin (Mimari, Statik,
güncel yönetmelikler doğrultusunda Mekanik Tesisat ve Elektrik Tesisat)
günün mimarlık, mühendislik, estetik hazırlanması,
sanat anlayışı, işletme ve tesis maliyetleri
1.7. Bina Uygulama Projelerinin (mimari,
yönünden ekonomik ve çağdaş
statik, mekanik tesisat ve elektrik tesisat)
hizmet verilmesini sağlayacak şekilde
hazırlanması,
projelendirilmesi ile birlikte imalat
teknik şartnameleri, özel birim fiyat 1.8. Mimari Detay ve Dekorasyon Projelerinin
tarifleri, yaklaşık maliyet hesap cetveli ve hazırlanması,
metrajların hazırlanması, 1.9. Binanın yapılacağı parsele ait altyapı
1.2. Parselde zemin etüt çalışmalarının çevre düzenleme ve peyzaj projelerinin
yapılması ve ilgili belediyeden temin (Elektrik, Sulama, Yapısal ve Bitkisel
edilecek belgeler doğrultusunda projelendirme, vb.) hazırlanması,
(koordinatlı aplikasyon krokisi, güncel 1.10. Okuma salonları, fuaye, kütüphane,
tarihli ve ıslak imzalı imar durumu konferans salonları, galeri boşlukları ve
belgesi, koordinatlı aplikasyon krokisi, hollerde idarenin talebi doğrultusunda
plankote) zemin etüt raporunun istenilen akustik kriterlere ve alanlann
hazırlanması, ihtiyacına uygun olarak en verimli
1.3. Binanın yapılacağı arsaya ait çevreyle ve sağlıklı şekilde kullanılmasının
ilişkisi, ulaşımı, hali hazır durumu, imar sağlanması amacıyla projelendirilmesi,
durumu, çevre ile ilişkileri, vb. hususlarda
analizlerin yapılması,
64
1.11. Her disipline ait proje, hesaplama, imalat tariflerini yürürlükteki İmar
yaklaşık maliyet ve diğer dokümanların Kanun ve Yönetmeliği ile kendi
birbiri ile koordineli şekilde, dallarıyla ilgili yürürlükteki ilgili
yürürlükteki kanun, yönetmelik ve mevzuata ve ayrıca İdare tarafından
standartlara uygun olarak (İmar Yükleniciye tebliğ edilecek esaslara
Kanunu, Deprem Bölgelerinde uygun olarak hazırlamaya mecburdur.
Yapılacak Binalar Hakkında Bu esaslara uyulmaması projelerin
Yönetmelik, Binaların Yangından kabul edilmemesi için yeterli sebep
Korunması Hakkında Yönetmelik, sayılacaktır.
Binalarda Enerji-Performansı
1.15. Söz konusu hazırlanan projeler ile yapı
Yönetmeliği, vb.) metrik sisteme göre
denetimi, belediye, itfaiye, kültür ve
hazırlanması,
tabiat varlıkları vb. resmi kurum ve
Giriş, olcuma salonlan, konferans kuruluşlarından izin/ruhsat alınması
salonları, ıslak hacimler, depolar, sırasında projeler (İdare tarafından
yemekhane, idari bürolar vb. idarenin onaylanmış olsa dahi) üzerinde
isteyeceği bütün mahallere ait, mimari yapılması istenecek bütün değişiklikler
uygulama, detay ve dekorasyon Yüklenici firma tarafından herhangi
projelerinin hazırlanması, kullanılacak bir bedel istenmeksizin yapılır ve
tefriş ve düzenleme işleri dışında özel projelerin son halleri aşamasındaki
mobilya ya da tefriş ve dekorasyon teslim şartlarına uygun olarak İdareye
elemanlarının tasarımının ve imalat teslim edilir.
projelerinin hazırlanması,
2. PROJE TESLİMLERİ
1.12. Binada kullanılması önerilecek bütün
2.1. YÜKLENİCİ TARAFINDAN
malzemelere ait renk-malzeme maliyet
İDAREYE VERİLECEK PROJE VE
estetik değerler çerçevesinde akustik
DÖKÜMANLAR
çalışmalar doğrultusunda alternatifli
araştırma seçim ve belirlemelerinin 1. Hazırlık Ve Etüt Çalışmaları (Ön Avan
yapılması, Projeler – Zemin Etüdü – Plan Kote
Hazırlanması)
1.13. İç mekânlarda kullanılacak olan
başkaları tarafından tasarlanmış, 2. Kesin Projeler:
imal edilmiş ve satışa sunulmuş olan 3. Uygulama Projeleri
mobilya ve aksesuarların seçiminde,
İdarenin uygun bulması ile İdare 4.İhale Dokümanlarının Hazırlanması
adına yapılacak seçimlerin projede 5. Proje Orijinalleri ve Bilgisayar Kayıtları
belirtilmesi.
2.2.1. ÖN PROJE
1.14. Yüklenici ihale konusu işe ait proje,
hesap, metraj, mahal listeleri ve
65
2.2.1.1. Mimari Ön Proje kesin ihtiyaç çözümlenmiş olacaktır, Aksi takdirde

programına, öngörülen maliyet İdare yeniden bir alternatif proje
tavanına, arsa verilerine göre yapı hazırlanmasını isteyebilecektir. Antette
sistemi ve biçim-mekan yorumunu pafta asılış şeması, işin ismi, öneri
gösterir nitelikte olmalıdır. Ön Projede numarası, vb. yer alacaktır.
vaziyet planı, kat planlan, çatı planı,
2.2.1.2. Ön Proje Aşamasinda Teslim Edilecek
kesitler ve görünüşler yer alacaktır.
Proje ve Dokümanlar
Planlar, pafta veya paftalar üzerinde
aynı bakış yönünde yer alır, her A. 3 alternatif Mimari Ön Proje (Her
paftada hakim rüzgar, manzara ve birinden Al boyutunda 2’şer takım)
kuzey yönü aynı yerde toplu olarak B. Statik Ön Raporu (Her bir öneri için 2’şer
gösterilecektir. Dış ölçüler, dıştan bina takım)
cephesine doğru birinci çizgide blok
ölçüsü, ikinci çizgide cephe hareketleri, C. Mekanik Tesisat Ön Raporu (Her bir öneri
üçüncü çizgide taşıyıcı akslar olmak için 2’şer takım)
üzere düzenlenecektir. İnşa aksları, D. Elektrik Tesisat Ön Raporu (Her bir öneri
inşa elemanları (kolon,kesit, perde, için 2’şer takım)
duvar,vb.), kesit çizgileri, ölçülendirme,
E. 2200x1100 çözünürlüğünde 3 boyutlu
dilatasyon (ayrım) derzi eri .rampa ve
görseller (Her bir öneri için en az 9
merdiven çıkış oklan, kotlar, mahal
farklı görselden 2 talanı)
numarası, ismi ve gerçekleştirilen
net metrekare alanı, kapılar ve açılış
yönleri, bacalar, asansör bilgileri,
asma tavan, uygun çizim tekniğiyle
gösterilecektir. Bütün mahal ve bina
ayrımı elemanları eksiksiz gösterilerek
gerekli açıklamalar yapılacaktır. Kontrol
Teşkilatının talebi doğrul tusun da
tefriş yapılacaktır. Ayrıca, binaya ait üç
boyutlu modelleme yapılarak binayı en
iyi anlatacak şekilde her cepheden ve
önemli iç mekanlardan yeterli sayıda
2200x1100 çözünürlüğünde görseller
hazırlanacaktır. Foto-blok halinde Al
altlıklara Vaziyet Planı, Plan, Kesit,
Görünüş basılarak birbirine eş değer
nitelikte çözümlenmiş 3 alternatif
tasarım yapılarak İdareye verilecektir.
Bu projeler eşdeğer nitelikte
66
2.2.2. KESİN PROJE alınır Renkli A3 baskı alınır, dosyalanır

İdarenin seçmiş olduğu Ön proje esas ve CD'ye kayıtlı olarak (en az
alınarak mahaller ihtiyaç doğrultusunda 2200x1100 çözünürlükte) olarak teslim
tefriş edilecek ve gerekli mahallerin 1/50 edilir. Hazırlanan görsel çalışmaların
ölçeğinde ve o ölçeğin çizim tekniği ile plan. uygulama projesine uygun ve gerçekçi
kesit ve görünüşleri çizilecektir. olması esastır. Uygulamaya esas nihai
hali 2 takım olarak teslim edilir.
2.2.2.1. Kesin Proje Aşamasında Teslim 2.2.3.2. Tüm projelerin (dwg formatında)
Edilecek Proje ve Dokümanlar ve dokümanların kopyalandığı 2 adet
A. 2 takım Mimari Kesin Proje kutulu ve üzeri printer baskı yazılı CD)
B. 2 takım Statik Kesin Proje ve Hesaplan teslim edilir.
C. 2 takım Mekanik Tesisat Kesin Projesi
2.2.3.3. Uygulama Projesi Aşamasında
ve Hesap Raporu
Teslim Edilecek Proje ve
D. 2 takım Elektrik Tesisat Kesin Projesi
ve Hesap Raporu Dokümanlar
E. 2 Takım Dekorasyon Konsept Projesi A. 2 takım Mimari Uygulama Proje ve
F. 1 adet CD'ye kayıtlı proje (DWG Mimari Detay projeleri ve gerekmesi
formatında) ve dokümanlar (fotoğraflar durumunda B.A ve/veya Çelik projeleri
JPEG formatında, raporlar vb.) (CD ve Statik Hesapları,
kutu içerisinde olacak ve kapağında B. 2 takım Statik Uygulama Projesi ve
basılı olarak işin ismi ve aşaması hesap raporları,
yazılacaktır) C. 2 Takım Makine Tesisat Uygulama
G. 2200x1100 çözünürlüğünde 3 boyutlu Projesi ve hesap raporları,
görseller (en az 9 farklı görsel) D. 2 Takım Elektrik Tesisat Uygulama
Projesi ve hesap raporları,
2.2.3. UYGULAMA PROJESİ
E. 2 takım Dekorasyon Uygulama ve
2.2.3.1. Cephelerde tasarımına ve cephede Detay Projeleri,
uygulanması düşünülen malzemelerin F. 2 takım Çevre Düzenleme ve Peyzaj
niteliklerine uygun, farklı cephelere, Uygulama Projeleri,
özelliği olan alanlara, farklı tipteki G. 2 takım İmalat teknik şartnameleri
odalara, ıslak hacimlere, giriş, lobi, ile Yaklaşık maliyet hesap cetveli ve
toplantı salonları, kat holleri, yemek metrajlar
salonları, yeni tasarlanacak ürünlere H. 2 Takım Akustik detay projeleri
ve İdare'ce istenilen iç mekânlara (Mimari Detay paftası içerisinde de
ait 3 boyutlu modelleme yapılır ve gösterilebilir.)
fotogerçekçi (İdarece uygun görülen İ. Takım 2200x1100 çözünürlüğünde 3
renkler ve projede belirtilen malzeme boyutlu görseller (En az 9 farklı görsel)
ve renk kodlarına uygun) görünüş
67
2.2.4. PROJE ÖLÇEKLERİ: alanların ve odaların verimli olarak

A. Ön Proje : 1/200 kullanılmasının sağlanması, binada
B. Kesin Proje : 1/100 kullanılması önerilecek bütün
C. Uygulama Projesi : 1/50 malzemelere ait renk- malzeme maliyet
D. Detaylar ve Dekorasyon Konsept estetik değerler çerçevesi de alternatifli
Projesi : 1/50, 1/20, 1/10, 1/5, 1/2, 1/1 araştırma seçim ve belirlemelerinin
E. Çevre Düzenleme ve Peyzaj Projesi yapılması aşamasıdır. Yerinde yapılan
: 1/ 100 çalışmalar neticesinde oluşan fikirleri
F. Çevre Düzenleme ve Peyzaj Projesi ve İdare tarafından istenecek plan, kesit,
Sistem ve Nokta Detayları : 1/50, 1/20, cephe, kitle ve ihtiyaç vb. değişiklikleri
1/10, 1/5, 1/2, 1/1 proje haline dönüştürerek İdare ile
görüşür. Görüşmeler neticesinde 1/200
ölçeğinde hazırlanan ilci farklı Ön proje
3. MİMARLIK İdare onayına sunulur. Paftalar, foto-
HİZMETLERİ blok şeklinde Al boyutlarında sunulur.
Mimari Proje Çalışmaları - Proje Hizmet- 3.1.2. KESİN PROJE

leri Tanımı ve Kapsamı Proje hizmetleri
aşağıdaki etapları içermektedir. 3.1.2.1. Vaziyet planı:
Bina çevresiyle birlikte, çevrede bahçede
yapılacak imalatlar gösterilir, tariflenir ve
3.1. HAZIRLIK VE PROJE ölçülendirilir.
ÇALIŞMALARI
3.1.1. ÖN PROJE 3.1.2.2 Planlar:
A. İhtiyaç programına göre benzer
3.1.1.1. Yüklenici, İdare tarafından verilen
katların biri ile diğer katların tümü
her türlü belge ve bilgileri inceler.
çizilecek, tekrar eden katlar için
On etüt çalışmaları ile hazırlanan
açıklama yapılacaktır.
tüm bilgilerden sonra yüklenici
B. Dilatasyonlar her katta gösterilir.
planlama esaslarına uygun olarak
C. Her mahallin içine mahal no’su, mahal
proje çalışmalarına başlar. İdarece
ismi ve net m2 alam ile birlikte teklif
verilen teknik dokümana, mahallinde
edilen malzeme isimleri yazılır.
yapılan incelemelere ve İdarece
D. İnşai akslar belirtilir.
önerilen ya da yüklenici tarafından
E. İnşai elemanlar, kolon, perde, duvar,
önerilerek İdarece uygun görülmüş
pano vb. ayn çizim tekniği veya tarama
kesin ihtiyaç programına göre projeler
ile gösterilir. Pano, camlı bölme gibi
hazırlanacaktır.
mahal ya da bina ayırım elemanları
İhtiyaçlar doğrultusunda kat planlan
üzerinde gerekli çalışmaların yapılarak
68
eksiksiz gösterilir, gerekli açıklamalar C. Doğal zemin nokta nokta, öneri zemin
yazılır. devamlı çizgi ile gösterilir ve her ikisine
F. Asansör ve monşarj ebatları ait gerekli kollandırma eksiksiz yapılır.
kapasitelerine uygun olarak belirlenir D. Çatı meyili ve dereler belirtilir. Dere,
ve projede gösterilir. Zemin kat mahya, saçak ve kuleler kotlandırılır.
planlarında çevre düzenlemesi, Kesit düzlemi arkasında kalan bina
(tretuvar, bağlantı yolları, giriş platoları görünüşleri çizilir. Binaya ait tüm kesit
vb.) karışıklık oluşturmayacak şekilde açılımları belirtilir. (Duvar, döşeme,
işlenir, kuranglez görünüşleri çizilir, çatı, cephe vb.)
çiçeklikler ve bordürler gösterilir.
G. Bacalar ait oldukları ve devam ettikleri 3.1.2.4. Görünüşler:
katlarda eksiksiz gösterilir. Kapılanıl A. Yapının tüm görünüşleri çizilir. Bitişik
açılış yönleri gösterilir. düzendeki yapıların görünen cepheleri
H. Dış ölçüler dıştan bina cephesine çizilir. Yapı bloklar halinde ise blok
doğru verilecektir. Taşıyıcı aksları, cepheleri için kesit ve görünüşler çizilir.
cephe hareketlerini ve bina dış toplam B. Zemin çizgisi altında kalan yapı
ölçülerini kapsayan 3 farklı ölçü kısmının dış hatları, nokta nokta
çizgisi üzerinde dış ölçüler ile enine ve çizgilerle belirtilir.
boyuna birer ölçü çizgisi üzerinde bina C. Kullanılan dış duvar kaplama
iç ölçüleri verilecektir. malzemeleri yazılır.
D. Çevre düzenleme unsurlarından
3.1.2.3. Kesitler: cepheleri etkileyenler görünüş olarak
A. Yapının konstrüktif özelliği olan gösterilir.
yerlerden en çok bilgi verecek şekilde
geçirilen en az 2 kesit 3.1.2.5. Ölçü ve Kotlar:
çizilir. Kesitler merdiven ve ıslak A. Ölçü Verilmesi: Bina dışında
hacimler hakkında da detaylı bilgi kollandırma yapılır. (Döşeme, saçak,
vermelidir. çatı mahya kotları yazılır.) Bina
B. Kesitin geçtiği yerdeki mahallerin içinde l. Ölçü çizgisi üzerinde döşeme
numaralan ve isimleri yazılır. Yapının üzerinden döşeme üzerine kaba
inşai ve dekoratif elemanları net ve inşaat kat yükseklikleri verilir. 2. ölçü
şematik çizgilerle belirtilir. Düşük çizgisinde döşeme, kiriş ve boşluklar.
döşemeler, asma tavan, alçak bölmeler (Parapet hizalan, pencere üstleri vs.)
ayrıca ölçülendirilir. Pencere altlan, ölçülendirilir.
parapetler belirtilir Giriş saçakları, B. Kot verilmesi: Bütün kat döşemelerinin
meyilli çatılar belirtilir. Kuranglezler kaba yapı kotlan verilir. Kotlar
çizilir. planlarda merdiven ve rampaların
başlangıç ve bitiş yerlerine, kesit ve
69
görünüşlerde de bina dışına yazılır. Çatı binanın mimari yapısını etkileyen

saçağı ve mahya üstlerine kotlan yazılır. kararlan doğrultusunda uygulama
projeleri neticelendirilir.
3.1.3. DEKORASYON KONSEPT
PROJESİ 3.1.4.3. Mimari Uygulama Projesi; aynı
zamanda, koordinasyon projesidir.
3.1.3.1. İç mekanlarda yapılacak olan
Yapıda yer alan tüm malzemeler,
düzenleme için gerekli tefriş elemanları,
imalatlar, bileşenler, donatımlarla ilgili
malzeme renk ve doku önerilerinin
bilgilerin referans ya da kodlarını içerir.
yapıldığı alternatifli konsept projedir.
Onaylı Çelik Konstrüksiyon ve/veya
1/50, 1/20, 1/10, 1/5, 1/2, 1/1
Betonarme projesi, Makine Tesisat
ölçeklerinde detaylarla hazırlanır.
projesi, Isı yalıtım projeleri, Elektrik
3.1.3.2. Teslimi: Tesisat projesinde yapıyı etkileyen
Gerekli mahallerden renkli görüntüleri, kısımların bilgileri (strüktür kolon,
renkli A3 baskı ve CD'ye kayıtlı olarak (en kiriş, döşeme vs. ebatları ve yerleri,
az 2200x1100 çözünürlükte) 3 takım teslim yalıtım malzemesi kalınlıkları, yangın
edilir. dolap yeri, kat panosu vs.) Mimari
Uygulama projesinde gösterilir.
3.1.4. MİMARİ UYGULAMA PROJESİ 3.1.4.4.Yapıda kullanılan tüm imalat ve
3.1.4.1. Mimari Uygulama Projesi; malzemelerin kullanıldığı yerleri,
yapının inşa edilebilmesi için, onaylı birleşme şekillerini, biçimlerini ve
Mimari, Betonarme ve/veya Çelik özelliklerini yansıtır, ilgili sistem ve
Konstrüksiyon Kesin projelerinin tüm montaj detaylarıyla, imalat detaylarının
yapım özelliklerini ve ölçülerini, yapıda referanslarını içerir, imalat pozlarını
yer alan tüm donatım sistemlerinin belirler.
yapıyı etkileyen bütün elemanlarını, 3.1.4.5. Uygulama Projesi, yapıda yer
sistem detaylarının ve imalatlarla alan değişik işçiliklerin birbirleri ile
ilgili tüm bilgileri ve referansları, sorumluluk sınırlarını belirleyen
montaj özelliklerini içeren, gerekli tüm belgedir.
ölçülerin ve malzemelerin yazıldığı,
büro ve şantiyede her türlü imalat 3.1.4.6. Uygulama Projesi, yapının maliyet
aşamasında kullanılabilecek nitelikte ve tavanının belirlenmesi amacıyla yapılan
yeterlilikte, kolayca anlaşılabilir çizim metraj ve keşiflerinin esasını teşkil eder.
tekniği ile hazırlanacak projelerdir. 3.1.4.7. Uygulama Projesi, Yüklenici-
3.1.4.2. Diğer ihtisas birimlerinin (Makine Yapımcıların hiç bir şekilde tereddüt
Tesisat, Elektrik Tesisat, Akustik, etmeden ve hataya düşmeden yapım
Peyzaj, vb.) Kesin Proje üzerinde (inşaat) tekliflerini hazırlayabilecekleri
yaptıkları çalışmalar neticesinde bilgileri, açıklamaları ve ayrıntıları
70
içerir. Kesin malzeme referans ve mahal ve mekanik tesisatları - anahtar, priz,

listeleri uygulama projesinin ekidir. menfez yerleri vs. işlenmiş)
3.1.4.8. Uygulama Projesi, sistem ve montaj 3.1.6.3. 1/50 cephe çizimleri (malzeme
detaylan ve imalat detaylan ile birlikte ayrımına göre tanımlı, tüm elektrik
yürütülür ve bir bütündür. ve mekanik tesisatları - anahtar, priz,
menfez yerleri vs. işlenmiş)
3.1.5. DEKORASYON UYGULAMA
PROJELERİ 3.1.6.4. 1/100 tavan planlan (malzeme
ayrımına göre tanımlı, tüm elektrik
3.1.5.1. Kesin projelerin onayından sonra
ve mekanik tesisatları - aydınlatma,
İdarece belirtilen özellikli mekânlarda
güvenlik, müzik yayın sistemleri,
(giriş, ortak alanlar, okuma salonları,
menfez yerleri vs. işlenmiş asma
toplantı salonları, yemek salonları,
tavanlar, havuzlar)
ıslak hacimler vb.) yapılacak olan
dekorasyon çalışmalarının ve sistem- 3.1.6.5. 1/50 döşeme planlan (malzeme
montaj detaylarının tamamım kapsayan ayrımına göre tanımlı)
mimari uygulama projesiyle uyumlu
3.1.6.6. 1/20 ıslak hacim yerleşim planlan
yürütülecek projelerdir.
(malzeme ayranına göre tanımlı, tüm
3.1.5.2. Binada kullanılacak tefriş ve elektrik, mekanik ve sıhhi tesisatları -
düzenleme işlerinin belirtilmesi ve anahtar, priz, menfez, batarya yerleri vs.
seçilmesi dışında özel mobilya ya da işlenmiş)
tefriş ve dekorasyon elemanlarının
3.1.6.7. 1/20 ıslak hacim cephe çizimleri
tasarımını, imalat projelerini kapsar.
(malzeme ayrımına göre tanımlı, tüm
Renk, malzemeler, pozları ve renk
elektrik, mekanik ve sıhhi tesisatları -
kodları ile de tanımlanır, imalat
anahtar, priz, menfez, batarya yerleri vs.
sırasında binada tanımsız inşaat
işlenmiş)
malzemesi kalmaz.
3.1.6.8. 1/20 ıslak hacim tavan planlan
3.1.6. MİMARİ DETAY PROJELERİ
(malzeme ayrımına göre tanımlı,
3.1.6.1. Mimari uygulama proje sonrasında tüm elektrik ve mekanik tesisatları
netleşmiş olan projelerin dekorasyon - aydınlatma, güvenlik, müzik yayın
projesi olarak geliştirilmesi, üretim sistemleri, menfez yerleri vs. işlenmiş
detaylarının ve malzemelerin asma tavanlar)
belirlenmesi için yapılan ayrıntılı
3.1.6.9. 1/20 binadaki ve arsadaki bütün
çizimlerdir.
merdiven sistem detaylan (Plan, kesit ve
3.1.6.2. 1/50 yerleşim planlan (malzeme görünüş çizimlerinde nokta detaylara
ayrımında göre tanımlı, tüm elektrik refere edilecektir.)
71
3.1.6.10. 1/20 cephe sistem detaylan (Plan, 3.3. MALZEME SEÇİMLERİ

kesit ve görünüş çizimlerinde nokta 3.3.1. Projede belirtilen tüm mahaller için
detaylara refere edilecektir.) kullanılacak olan malzemelerin listesinin
3.1.6.11. 1/100, 1/50 ve 1/20 Çatı planı ve hazırlanması aşamasıdır (Malzeme; marka,
sistem detaylan (Plan, kesit ve görünüş ürün kodu, nitelik renk ve doku tanımlan ile
çizimlerinde nokta detaylara refere birlikte alternatif örnekleme yapılacak, birim
edilecektir.) toplam maliyet bilgileri ayrıca listelenecektir).
3.1.6.12. 3.1.6.12.1/20-1/10 detay çizimleri 3.3.1.1. DUVAR: kâğıt, boya, lambri, seramik,
(hareketli ve sabit tüm özgün granit, traverten, doğal taş, mermer,
mobilyalar, bölücüler, aksesuarlar, vinyl, akustik kaplamalar vb.
aydınlatma elemanlarının üretim
detayları) 3.3.1.2. TAVAN: ahşap, metal, alçı, alçıpan,
taş yünü, boya, akustik kaplamalar vb.
3.1.6.13. 3.1.6.13.1/10-1/5-1/1 detay çizimleri
(imalat için gerekli asma tavan, 3.3.1.3. ZEMİN: granit, mermer, seramik,
kartonpiyer, perdelik, malzeme bitiş- traverten, hah, parke, PVC, linolyum
birleşim detayları), vb. detayları içerir. vb.
3.3.1.4. MEFRUŞAT: perdeler, döşemelik
3.2. FOTO-REALİSTİK PERSPEKTİF kumaşlar vb.
ÇİZİMLERİ
3.3.1.5. AYDINLATMA: aplikler, armatürler,
3.2.1.1. Uygulama projesini destekleyecek spotlar, avizeler, abajurlar vb.,
gerekli görülen mahallerden seçilen
mobilya, malzeme, renk ve dokuyu 3.3.1.6. AKSESUARLAR: ürün teşhir
gerçeğe yakın görüntülerle sunum üniteleri, tablolar, vazolar, süs eşyaları,
aşamasıdır. aynalar vb.
3.2.1.2. Binanın bütün cepheleri, okuma 3.4. HAREKETLİ MOBİLYA SEÇİMLERİ

alanları, giriş ve fuaye gibi ortak
Özel üretim gerektirmeyen piyasadaki yerli
alanlarını uygulama projesine uygun
ve yabancı firmaların ürünlerinden (koltuk,
olarak seçilen malzeme, renk. vb. detay
kanepe, sehpa, dresuar ...) projeye uygun
özelliklerine uygun şekilde ifade eden
seçimlerin yapıldığı aşamadır.
ve insan ölçeğinde anlatan en az 9 farklı
görsel A3 baskı ve CD'ye kayıtlı olarak
3.5. ARMATÜR, VİTRİFİYE VE
(en az 2200x1100 çözünürlükte) 3
AKSESUAR SEÇİMLERİ
takım halinde teslim edilir.
Özel üretim gerektirmeyen piyasadaki yerli
ve yabancı firmaların ürünlerinden (elektrik
aydınlatma armatür anahtarları, klozet,
lavabo, duş teknesi, küvet, batarya, havluluk,
72
sabunluk ...) projeye uygun seçimlerin 3.7.1.9. Zemin altındaki tesisler (fosseptik, ısı
yapıldığı aşamadır. kanalları)
3.7.1.10. Tretuvarlar,
3.6. SPESİFİKASYON DOSYASININ
HAZIRLANMASI 3.7.1.11. Arsa çevresindeki yollar gösterilir.
Kullanılacak olan malzeme ve ürünlere ait 3.7.1.12. Bina dışında yer alan tüm
renk, doku ve tip seçimine göre tanımlarının imalatların bitmiş üst kotlan ile
yapılması; adet ve metrajının çıkarılması; tesviye kotlan su basman cinsinden
marka ve kodlarının belirtilmesi ve verilecektir.
ölçülerinin verilmesiyle birlikte piyasa
3.7.1.13. İnşaat ruhsatı alınabilmesi için İmar
ortalamalarına göre metrekare, metretül ve
Yönetmeliğine uygun olarak Peyzaj
adet olarak birim fiyatlarının belirlenmesi
Projesi hazırlanır.
ve toplam iç mimari ve dekorasyonla
ilgili maliyetin çıkarılması aşamasıdır. 3.7.1.14. Parsel sınırlarının 5 metre dışına
Uygulamaya esas olacak bütün malzemeleri kadar iki kesit çizilir ve kotlandırılır.
içeren dosya ve örnek malzeme panoları/ 3.7.1.15. Fosseptik yapılacaksa yeri ve ölçüleri
dosyaları hazırlanarak 5 takım olarak teslim belirlenir.
edilecektir.
Ölçüleri verilmesi:
3.7. UYGULAMA PROJESİ ÇİZİM A. Vaziyet Planında; arsanın ölçüleri
STANDARTLARI verilir.
B. Binanın parsel içindeki yerleşimini
3.7.1. VAZİYET PLANI gösteren tüm ölçüler verilir.
3.7.1.1. Bina çatı planı şematik olarak C. Binanın dış ölçüleri verilir.
gösterilir. Vaziyet Planında bina D. Binanın korunacak binalara uzaklıkları
yerleşimi dışında; (İlgili Belediyesinin gerekiyorsa konum açılan, uygulamaya
istediği normlara uygun hazırlanır) esas, olacak şekilde verilir.
3.7.1.2. Arsa içi servis yollan (yaya, araç), E. Korunması istenen ve öneri yapıların,
yol, yeşil alan vb. bir röpere bağlanır ve
3.7.1.3. İstinat duvarları, uzaklıkları gösterilir.
3.7.1.4. Rampalar, F. Yol ve imar kotlan ile ilişkilendirilmesi
yapılır.
3.7.1.5. Merdivenler,
3.7.1.6. Bahçe duvarları, Şevler, 3.7.2. PLANLAR
3.7.2.1. Benzer katların biri ile diğer katların
3.7.1.7. Servis avluları, Otopark alanları,
tümü çizilecek, tekrar eden katlar için
3.7.1.8. Açık depolama alanları, açıklama yapılacaktır.
73
3.7.2.2. Taşıyıcı, aks sistemi, Çelik verilir. Donatımların, yapının

Konstrüksiyon ve/veya Betonarme mimarisini ilgilendiren ısıtıcı soğutucu,
projeye uygun harf ve sayılarla iklimlendirici aydınlatıcı, kanal ağzı
(koordinat sistemi esaslarına göre gibi cihazları donatım projelerindeki
X ekseni üzerinde harfler, Y ekseni gerçek boyutlarına uygun olarak ve
üzerinde sayılar olmak üzere) belirtilir. şematik olarak çizilir.
3.7.2.3. Katlardaki her mahal kodlandırılır 3.7.2.10. Varsa döşemelerdeki desenler,
ve mahal isimleri, metrekareleri ve eğimler, süzgeç yerleri, döşeme
döşeme, duvar, tavan kaplamaları kaplaması malzemelerinin derz yerleri
yazılır. belirtilir.
3.7.2.4. Kat planlarının kesit geçirilen 3.7.2.11. Bütün doğramalar detayına uygun
yerlerinde kesit çizgisinin tümü ve ve şematik olarak çizilir, açılan
bakış yönü gösterilir. kanatları belirtilir, aksları gösteren
çizgiler üzerinde en ve yükseklik (kaba
3.7.2.5. Dilatasyonlar ve bacalar her katta
yapı boşluğu K7.90/220 gibi) malzeme
gösterilir ve ölçülendirilir.
niteliğiyle belirtilerek gösterilir.
3.7.2.6. Taşıyıcı elemanların (kolon, perde,
3.7.2.12. Merdivenler konstrüksiyonlarına
duvar, pano vb.) ayrı çizim tekniği
uygun olarak çizilir, merdiven
ile gerçek boyutları gösterilir, içleri
numarası, basamak adedi, genişlik ve
koyulaştırılır.
rıht yüksekliği yazılır.
3.7.2.7. Pano camlı bölme, alçak duvar vb.
3.7.2.13. Merdiven ve sahanlık aksını
gibi mahal ve bina ayırım elemanları
gösteren çizginin basamakları kestiği
eksiksiz gösterilir şematik açıklamalar
noktalar çıkış yönünde numaralanır
yapılır, yükseklikleri yazılır.
ve bu çizgi en son basamakta ok ucu
3.7.2.8. Mutfak, ofis, kazan dairesi, teknik olarak bitirilir, korkuluklar çizilir,
hacimler, laboratuvar, çamaşırhane, merdiven genişliği ölçüleri verilir.
akü, jeneratör, banyo, WC vb. gibi
3.7.2.14. Başlangıç ve bitiş noktalarında ve
hacimlerde bütün tezgâhlar, lavabo,
sahanlıklarda kaba ve bitmiş döşeme
eviye, banyo ile duş tekneleri, pisuar,
kotları verilir.
WC taşlan, sağlık donatımı ile doğalgaz
kullanımına açık bölgelerde kombi 3.7.2.15. Rampaların çıkış yönü okları,
ve bacanın yeri projelerine ve imalat eğimleri, korkulukları, başlangıç ve bitiş
tariflerine uygun çizilir. noktalarının kaba ve bitmiş döşeme
kotları yazılır ve tüm ölçüleri verilir.
3.7.2.9. Düşey donatımla ilgili borular,
kanallar yerlerinde ve ölçülerinde ve 3.7.2.16. Zemin kat planlarında çevre
tam adetlerinde çizilir, şematik olarak tanzimi, (tretuvar, bağlantı yolları, giriş
kapladıktan alan ölçülendirilerek platoları, çiçeklikler vb.) gerektiği kadar
74
işlenir. Kaba ve bitmiş kotları verilir, C. İnşai elemanların (pencere, duvar vb.)
yapı ile ilişkili olarak ölçülendirilir. kalınlıkları, hareketleri ölçülendirilir.
D. Doluluk ve boşlukların (pencere, kapı
3.7.2.17. Planın geçtiği düzlem ile tavan
vb.) ölçüleri ile bunların duvarlardan
arasında kalan imalat nokta nokta
uzaklıkları verilir.
işlenir. (Saçak ara kat çıkma vb.)
E. İç ölçüler, her hacimde enine ve boyuna
3.7.2.18. Eğik, eğri imalatların gerçek ölçüleri birer ölçü çizgisi üzerinde gösterilir. 1.
hesaplanarak üzerlerine yazılır. çizgilerde,hacmin net en ve boyu kaba
3.7.2.19. Çatı planı çizilir. Meyiller su toplama yapıya göre verilir. 2. çizgi üzerinde
yerleri, dereler tesisat ve asansör kapı, pencere, kolon vb. elemanların
çıkıntıları, bacalar çatı çıkış delikleri, genişlikleri ile duvar üzerindeki
havalıkları, vb. gösterilir ve gerekli yerlerinin komşu duvara uzaklıkları
kotlar verilir. yazılır.
3.7.2.20. Yağmur iniş boruları hesaplan 3.7.3. KESİTLER

yapılarak gerçek boyutlarında çizilir ve 3.7.3.1. Binadan en az dört kesit çizilir. Biri
ölçüleri yazılır. merdivenden, diğeri yapıda konstrüktif
3.7.2.21. Zemin kat planlarında özelliği olan yerlerden en çok bilgi
kuranglezlerin görünüşleri verecek şekilde geçirilir. Gerektiği
konstrüksiyonlarına uygun çizilir, durumlarda kesit sayısı çoğaltılır.
ölçülendirilir. Binada anlatımı yapılmayan mahal ve
kesit düzlemleri kalmamalıdır.
3.7.2.22. Asma tavan ve döşeme kaplama
planı verilir. 3.7.3.2. Kesitin geçtiği yerdeki mahal
numaralan ve isimleri yazılır.
3.7.2.23. Çatı imalatlarına ait hesaplar ayrıca
verilir (Çatı hava boşluklarının ebatları, 3.7.3.3. Yapının strüktürü ve dekoratif
yağmur olukları iniş boruları vb.). elemanlarla ilgili detaylar şematik
olarak çizilir. Malzeme açılından yapılır.
Ölçü Verilmesi:
3.7.3.4. Asma tavan yapılan mahallerde, asma
A. Dış ölçüler, dıştan bina cephesine tavan içindeki tesisat gerçek boyutlan
doğru, 1. çizgide bina ölçüsü, 2. ile gösterilir.
çizgide taşıyıcı akslar, çizgide bina
hareketleri 4. çizgide doluluk ve 3.7.3.5. Asma tavan alt yüzü ile bitmiş
boşluklar (pencere, kapı vs.) olmak döşeme arasındaki net kat yüksekliği
üzere gösterilir. Bu ölçüler binanın tüm ayrı bir ölçü çizgisi ile verilir.
cephelerinde verilir. 3.7.3.6. Pencere altı dolu kısımlarının yapım
B. İç ölçüler tüm mahallerin alanlarının şekli açık olarak belirtilir. Kiriş bitişi,
kolayca hesaplanacağı şekilde 2 yönde duvar dolgusu ayrı ayrı kodlandırılır,
verilir. radyatör veya fan-coil yüksekliği
75
gösterilir. İhtiyaç olması durumunda 3.7.3.15. Çatı konstrüksiyonu gerçek şekil ve

fan-coil gizlemeleri gösterilir. Parapet ve ölçüleri ile detaylarına uygun olarak çizilir.
denizlikler detaylarının uygun çizilip su Kullanılan bütün malzemelerin isim ve
toplama şekli gösterilir. ölçüleri ile derelerin, mahyaların, asansör
ve diğer çıkıntıların, bacaların kotlan ile
3.7.3.7. Giriş saçakları ve balkonların eğimleri,
çatı eğimi yazılır.
örtü ve yalıtım malzeme açılından
yazılarak sistem ve imalat detaylarına 3.7.3.16. Kesit düzleminin arkasında kalan ve
uygun çizilir. görünen kısımlan, görünüşlerde istenen
hususlara uygun çizilir.
3.7.3.8. Bodrum döşeme ve duvarlarında yalıtım
gerekiyorsa, sistemi hakkında açıklama 3.7.3.17. Planlarda görülmeyen ölçüler verilir.
yapılır.
3.7.3.18. Binaya ait tüm kesit açılından belirtilir
3.7.3.9. Kuranglezler konstrüksiyonlarına (duvar, döşeme, çatı cephe vb.)
ve detaylarına uygun olarak çizilir. Su
Ölçül Verilmesi:
toplama şekli ve yatılım hususları ile diğer
malzeme açılından verilir, kot ve ölçüleri A. Bina dışında kotlandırma yapılır.(Bina
yazılır. zemin kat kotu, döşeme, pencere alt ve üst
kotlan, saçak kotu. çatı mahya kotlan, baca
3.7.3.10. Drenaj sistemi şematik olarak gösterilir.
kotu vs).
Yol ve tretuvarlar çizilir. Açılımları ve
B. Bina içinde 1. ölçü çizgisi üzerinde döşeme
kotları yazılır, ölçülendirilir.
üzerinden döşeme üzerine kaba inşaat
3.7.3.11. Doğal zemin nokta nokta, önerilen kat yükseklikleri verilir. 2. ölçü çizgisinde
zemin devamlı çizgi ile gösterilir ve her döşeme ve kiriş alt kısmı ölçülendirilir. 3.
ikisine ait gerekli kotlandırma eksiksiz ölçü çizgisinde boşluklarda ölçülendirilir.
yapılır. Parapet hizalan, pencere üstleri lento ve
hatıllar vs.
3.7.3.12. Bina zemin kat kotu ve çevre kotlan,
karşı geldiği plankote kotlan cinsinden de 3.7.4. GÖRÜNÜŞLER
yazılır. 3.7.4.1. Bütün görünüşler çizilir. Bulundukları
düşey düzlemlere göre farklı çizim tekniği
ile gösterilir.
3.7.3.13. Cephelerdeki elemanlar güneş
kıncılar detaylarına uygun olarak 3.7.4.2. Doğal zemin kesik çizgi, önerilen zemin
çizilir, malzemeleri ve kotlan yazılıp devamlı çizgi ile gösterilir ve kotlandırılır.
ölçülendirilir. 3.7.4.3. Zemin altında kalan yapı kısımlarının
3.7.3.14. Cephelerdeki hareketler işlenir, dış hatları nokta nokta belirtilir ve
gerekirse not yazılır. kotlandırılır.
76
3.7.4.4. Cepheye arkadan bağlanan bütün yazılır. Kesitlerde kaba yapı ve ince
kiriş ve döşemeler nokta nokta (ifade yapı kotları ayrı ayrı verilir. Tüm farklı
edecek kadar) işlenir. yüksekliklere (parapet, düşük döşeme,
basamak vb) kot yazılır. Kotlar Belediye
3.7.4.5. Cephe kaplama malzemesi ve
vb. kamu kurum kuruluşların istediği
renkler yazılır. Cephelerdeki hareketler
standartta yapılır.
belirtilir, gerekiyorsa not yazılır.
B. Çatı saçağı ve mahyası ile baca
3.7.4.6. Yağmur inişleri ve olukları, paratoner şapkalarının üstlerine kotlan yazılır.
inişleri gösterilir. Kotlar Arazi kotu ile ilişkilendirilir.
3.7.4.7. Kapı ve pencere görünüşleri,
korkuluklar detaylarına uygun olarak 3.8. MAHAL LİSTESİ:
çizilir, açılan kanatlar işaretlenir. 3.8.1.Mahallerin içerisinde katlara göre
Modüler bölmeler var ise, sistem tariflenmiş mahal numaralan ve
detaylan (plan, kesit ve görünüşler) mahal isimleri belirtilir ve aşağıdaki
tekniğine uygun çizilir. malzemelerin tanımlan standartlara
uygun olarak tanımlamaları yapılır.
3.7.4.8. Saçaklar, balkonlar, döşeme denizlik
altı, lento altı, kalkan duvarları, oluk, A. İç duvar kaplamaları
mahya, baca ve çıkıntılarına kot verilir. B. Döşeme kaplamaları
Plan ve kesitlerde gösterilemeyen C. Tavan kaplamaları
ölçüler yazılır. (Saçak kalınlığı, balkon D. Asma tavanlar
korkuluğu yükseldiği, konsollar vb.) E. Kapılar
F. Pencereler
3.7.4.9. Ön kısımda olan yerler daha koyu,
G. Kasalar
geri planda kalan yerler daha açık
H. Süpürgelikler
çizilir.
İ. Denizlikler, Harpuştalar
Ölçü Verilmesi: J. Camlar
A. Ölçü verilmez, bina yükseklikleri, kat K. Planlarda döşeme, duvar, tavan
yükseklikleri, pencere, kapı, parapet kaplama malzemeleri ile renkleri
yükseklikleri ile ilgili bütün kotlar nitelikleri yazılır.
yazılır. L. Bütün malzeme açılından lejant
yapılarak gösterilir.
M. Mahallerde m2 ve çevre uzunluğu
Kot Verilmesi:
(duvar boyu vb. gibi) bilgiler yer alır.
A. Binanın bütün kat döşemelerinin N. İdarenin isteğine uygun olarak
kaba yapı kotlan verilir. Kotlar; düzenlenen mahallerde döşeme, duvar
planlarda merdiven-rampa başlangıç ve tavan kaplama vb. malzemelerine
ve bitiş yerlerine, kesitlerde bina içine ait bilgiler yer alır. Bilgiler sistematik
ve dışına görünüşlerde bina dışına olarak kodlanarak lejantlanabilir.
77
3.9. SİSTEM VE NOKTA DETAY listesi hazırlanır. Sistem Detayının

PROJELERİ planı, kesiti ve görünüşü aynı
ölçekte, olanaklı ise aynı paftaya
3.9.1. SİSTEM VE MONTAJ çizilir. Değişik malzeme, imalat ya
DETAYLARI da yapı elemanlarının tüm birleşme
3.9.1.1. Uygulama projesi çalışmaları özellikleri şematik olarak gösterilir,
ile birlikte yürütülen, uygulama ayrıntı imalat detayında verilir. Tüm
projelerine uygun olarak hazırlanan, malzeme isimleri yazılır, malzeme
kolayca inşa edilebilmesi için yapının açılımları yapılır,
özellik gösteren ve özen gösterilerek b) Malzeme isimlerinin yanlarına,
yapılması istenen bölümlerinin gerekiyorsa poz numaralan ya da
(merdiven, ıslak hacim, cephe, çatı, referans numaralan yazılır. İmalat
kapı, pencere, camekân, temel) ve detaylarım referans numaralan ve
bu bölümlerde kullanılan malzeme bulundukları pafta numaralan yazılır.
ve imalatların açılından, özellikleri Sistem detayının yer aldığı mahal
ve birleşme detaylarını, ayrıntılı numaralan ve uygulama projesi pafta
ölçülerini, detaylarla ilgili tüm numaralan yazılır.
referanslarını içeren, büroda ve 3.9.2. İMALAT VE NOKTA
şantiyede kullanılabilecek nitelikte ve
DETAYLARI:
kolayca anlaşılabilir çizim tekniği ile
standartlara uygun olarak hazırlanmış 3.9.2.1. Uygulama projeleri ile birlikte
çizimlerdir. Sistem ve montaj detayları, yürütülen, uygulama projelerine ve
(Cephe, Çatı, Temel, Merdiven, Kapı, sistem ve montaj detaylarına uygun
Pencere, Islak hacimler vb) en az plan, olarak hazırlanan, yapının, şantiye
kesit ve görünüş olarak ifade edilir. dışında, atölyelerde, fabrikalarda
imal edilerek yerine montajı yapılan,
A. Sistem detaylarında ölçülendirme cephe kaplamaları, bölme paneller,
a) Sistem detaylarındaki ölçülerin korkuluklar, prefabrik yapı elemanları,
uygulama projelerindeki ölçülerle doğrama madeni aksamı, asma
aynı olması gerekir. Sistem detayında tavanlar, duvar kaplama ve lambri
gösterilen farklı imalatların her biri detaylan, yapının döşemesi (tefrişi
ayrı ayrı ölçülendirilir. ve mobilyaları) ile ilgili malzeme
b) Detayı verilen imalatların yerine ve imalatlar, sağlık döşemi (lavabo,
kolayca monte edilebilmesi için tüm duş teknesi, klozet vb. ) ya da
ölçüler bunlara benzer yapı elemanlarının,
eksiksiz verilir. imalatlarının yapılabilmesi için
B. Sistem Detayları Çizim Standartları hazırlanan ayrıntılı çizimleridir.
a) Uygulama Projesi iş aşamasına
geçildiği zaman ilgili sistem detayları
78
3.9.2.2. Kapı, pencere, camekân ve giydirme da yapı elemanlarının tüm birleşme

cephelere ait nokta detaylan yapım özellikleri şematik olarak gösterilir,
müteahhidi tarafından inşaat ihalesi ayrıntı İmalat Detayında verilir. Tüm
safhasında ayrıca hazırlanacaktır. malzeme isimleri renk ve kodlan ile
Yüklenici, kendi tasannu olan yapı yazılır, malzeme açılından yazılır.
elemanları ya da bileşenlerinin c) Malzeme isimlerinin yanlarına,
imalatlarının yapılabilmesi için imalata gerekiyorsa poz no' ları ya da
yönelik detaylarım kendisi hazırlar. referans no' ları yazılır. Özelliği olan
imalatlar için açıklama notlan yazılır.
3.9.2.3. İmalat detaylan standartlara uygun
d) İmalat detaylarının referans
olarak hazırlanır, imalatı ilgilendiren
numaralan ve bulundukları pafta
malzemelerin değişik noktalardaki
numaralan yazılır. Paftanın köşesine
şekilleri ve birleşme biçimleri ayrı ayrı
imalatta dikkat edilecek hususlar
gösterilir. Tüm imalat boyudan verilir,
yazılır.
malzemeleri yazılır, malzeme açılından
gösterir, kullanılan malzemelere ait
referans numaralan ya da poz no'ları 3.10. ÇEVRE DÜZENLEME PROJE
verilir. ÇALIŞMALARI:
A. İmalat ve nokta detaylarında 3.10.1. Vaziyet planı üzerinde gösterilen bilgi
ölçülendirme: Detayı verilen imalatın ve çizimlere ilave olarak;
kolayca imal edilebilmesi için tüm
3.10.2. Arsa sınırları dâhilinde bina veya
ölçüler eksiksiz verilir.
binaların çevresindeki yaya ve taşıt
B. İmalat ve nokta detayları çizim
yollan farklı çizimlerle projede
standartları:
gösterilir. Plan üzerinde referans
a) Bir imalat detayının
numaralan belirtilerek yollara ait nokta
hazırlanmasında, herhangi bir
detaylan proje ekinde çizilir.
yapıda ve herhangi bir sistem
içerisinde kullanılma olanağı göz 3.10.3. Otopark ve açık depolama alanları
önünde tutulur. Detayın ilgili olduğu projede gösterilir. Bunlara ait kesit
imalat dışında başka bir malzeme açılımları ve nokta detaylan proje
ya da imalat ile birleşme şekilleri ekinde çizilir.
gösterilmez ya da şematik olarak 3.10.4. Bina, saha betonu, otopark ve
gösterilir. yollar haricinde kalan doğal arazi
b) Sistem Detayları iş aşamasına parçalarında yapılması planlanan
geçildiği zaman ilgili İmalat Detaylan plantasyon proje üzerine işlenerek, bu
listesi hazırlanır. İmalat detayının kısımda yapılacak sulama alt yapısına
planı, kesiti ve görünüşü aynı ait imalatlar şematik olarak proje
ölçekte, olanaklı ise aynı paftaya üzerinde gösterilir.
çizilir. Değişik malzeme, imalat ya
79
3.10.5. Arsa çevresinde yapılacak olan istenen niteliklere uygun hale getirilir.
bahçe duvarı plan üzerine işlenerek Bitki listesi ve özellikleri verilir.
kademelenme yerleri, ölçüleri ve duvar
üst kotları duvar çizimi üzerinde 3.11. YÜKLENİCİNİN SORUMLULUĞU
belirtilir. 3.11.1. Yüklenici bu sözleşmeye göre
3.10.6. Arsaya yaya ve araç girişinin yapıldığı yapıya ait proje ve statik hesapların
kısımlar plan üzerinde gösterilerek sorumluluğunu yüklenmektedir.
kapı ölçüleri ve malzemeleri belirtilir. 3.11.2. İşin herhangi bir safhasında veya
Ayrıca arsanın dört bir tarafından arsa tümünde eksik ve hatalı olarak teslim
dışındaki doğal arazi ve yol kotlan esas edilen projelerin İdarece onaylanmış
alınarak bahçe duvarının görünüşleri olması, Yükleniciyi sorumluluktan
plan üzerinde ait oldukları cephe kurtarmaz.
kısımlarında bakış yönüne göre kesitleri
ile birlikte çizilir. 3.11.3. İşin her aşamasında projelerde
herhangi bir eksik veya hatalı hususun
3.10.7. Bahçe duvarına ve giriş kapılarına tespit edilmesi durumunda, projeler
ait detaylar plan üzerinde referans onaylanmış olsa dahi Yüklenici
numaralan gösterilerek proje ekinde İdarenin isteği doğrultusunda projeleri
çizilir. düzeltmek zorundadır.
3.10.8. Bahçe içerisinde yer alacak bekçi
kulübesi, sundurma, trafo vb. 4. STATİK PROJE ÇALIŞMALARI-
müştemilat çevre düzenleme projesinde PROJE HİZMETLERİ TANIMI VE
gösterilir ve belli referans noktalarına KAPSAMI
bağlanarak arazi içindeki aplikasyon
ölçüleri proje üzerinde gösterilir. 4.1. GENEL HUSUSLAR:
Sözleşme kapsamında yeni yapılacak 1) Betonarme ( temel sistemi ile beraber
olan bu tür imalatlara ait proje ve ) projelerinin hazırlanmasında zemin
detaylar uygulama projesi ekinde bina etüt raporundan alınacak veriler ile
ismi belirtilerek uygulama projesi yürürlükteki Deprem Bölgelerinde
hazırlama esaslarına uygun hale Yapılacak Binalar Hakkında
getirilir. Yönetmelik, TS 500-2000, TS 498, ilgili
diğer standart ve yönetmelikler esas
3.10.9. Izgaralar, kanallar, eğimleri, toplama alınacaktır.
hatları ve bağlantıları çizilir. 2) Statik hesaplarda kullanılan bilgisayar
3.10.10. Ağaç hesabına uygun yerleşim yazılımlarının yüklenici tarafından
yapılır, Peyzaj Mimarınca da proje lisanslı olarak kullanıldığı hesaplarda
imzalanarak tekniğine ve Belediyesince gösterilecektir.
80
3) Söz konusu projelerin İdarede 9) Statik projelerde kesitlere ölçü ve kot

bulunmayan bir yazılımla hazırlanması verilecek, temel kalıp planında ve
durumunda, yazılımın lisanslı bir kesitlerinde ise bina kotlan plankote
kopyası proje inceleme ve onay kotlan cinsinden de yazılacaktır.
aşamalarında idareye teslim edilecektir. 10) Tüm donatı detaylarını içeren statik
4) İdarenin talep etmesi durumunda, paftaların üzerinde demir ve çelik
bilgisayar yazılımına ait teorik açıklama imalat malzeme listeleri ve kesim
ve kullanma kılavuzu hesaplara cetvelleri bulunacaktır.
eklenecektir. 11) İhale dosyasının parçası olacak
5) Tüm proje ve statik hesaplatın ön betonarme ve çelik inşaat metrajları
kısmında kurama ait standart proje çıkartılacak ve yaklaşık maliyet
onay başlığı bulunacak, eksiksiz ve hesap dosyası oluşturulacaktır.
okunaklı olarak doldurulacaktır. Ayrıca Yaklaşık maliyet, Çevre ve Şehircilik
projede yer alan her paftada, paftaya ait Bakanlığı güncel Birim Fiyatları,
pafta adı, ölçeği, kotlar, malzeme özellik diğer resmi kurum birim fiyatları,
bilgileri (Beton kalitesi ile betonarme bunlarda bulunmaması halinde
çeliği kalitesi, çelik konstrüksiyon v.s.) hazırlanmış standartlarda tanımlanan
yer alacaktır. piyasa rayiçleri dikkate alınarak
6) Tasarımda göz önüne alman Etkin Yer hazırlanacaktır.
İvmesi Katsayısı, Bina Önem Katsayısı, 12) Yasal makamlardan alınması gerekli
Yerel Zemin Sınıfı, Zemin Emniyet tüm proje onay ve imzalan için gerekli
Gerilmesi ve Taşıyıcı Sistem Davranış belge ve evrakların hazırlanabilmesi
Katsayısı bütün kalıp planı paftalarında için İdare zamanında bilgilendirilecek
belirtilecektir. ve onayların takibi için İdare ile eş
7) Binada, betonarme dışında farklı zamanlı çalışılacaktır.
taşıyıcı sistemli bir yapı kısmı 13) Yukarıda belirtilmemiş olan ama
bulunması durumunda, bu taşıyıcı projenin uygulanma aşamalarının
sisteme ait statik hesap, tüm detaylar eksiksiz yürütülmesi, projenin açıkça
ve uygulama projeleri ilgili standart okunması ve yorumlanması için gerekli
ve yönetmeliklere uygun olarak olan her türlü çizim, detay, hesap vb.
hazırlanarak İdareye verilecektir. Yüklenici'nin sorumluluğundadır.
8) Statik projelerde tüm katlara ait 14) Inşai elemanlar (kolon, perde duvar,
kalıp planları çizilecek, her kalıp duvar, kiriş, pano, camlı bölme vs. )
planında betonarme kolon, kiriş ve ve bina ayırım elemanları ayrı çizim
döşeme isimleri, akslar ve aks ölçüleri tekniği ile gösterilecektir. Aks sistemi
belirtilecek, tesisat bacası v.b. boşluklar ifade edilecektir.
işlenerek, döşeme donatılan ile 15) Bacalar, şaftlar, kablo kanalları vb. ait
boşlukların çevre donatılan çizilecektir. oldukları ve devam ettikleri katlarda
eksiksiz gösterilecektir.
81
16) Bina imalat çalışmaları başladıktan 23) Bina dış cephe kaplaması, bina içinde
soma çözüme yönelik olarak standart dışı mimari uygulaması vb.
oluşabilecek betonarme-çelik durumlarda statik hesap ve uygulama
imalat veya söküm işlerine ait proje detaylan verilecektir.
ve hesaplar da proje kapsamında 24) İş kapsamında olabilecek bütün çelik
hazırlanacak ve ayrıca verilecektir. imalatlara ait hesap ve detaylar TS 648
Bunun için herhangi bir bedel Standart ve Tekniğine dayalı olarak
ödenmeyecektir. projelendirilecektir.
17) Çatı planı ve yağmur suyu 25) Çelik imalatlara ait her bir eleman
hesaplanırda ve oluk ve boruların ve düğüm noktası ayrı ayrı tüm
çaplan, eğim yönleri, eğim dereceleri, hesaplan ve uygun ölçeğinde
kaplama bitiş kotlan da dâhil olmak detaylan ile verilecek, tip detaylarla
üzere; plan, kesit 1/50 ve nokta detaylan yetinilmeyecektir.
(kesitlerde açılımlar yapılacak ve kotlar 26) Çelik imalatların malzeme kalite
verilecektir) çizilecektir. ve hesap değerleri detaylı olarak
18) Vaziyet planı, çevre düzenleme projesi, verilecektir.
kanalizasyon hattı, yağmursuyu- yeraltı 27) Çelik imalata ait her aşamada imalat
drenaj hatlarına ait projeler yerinde sırası ve yapılması gereken işlemler
kotlar alınmak suretiyle yapılacaktır. detaylı olarak tariflenecektir.
Kanalizasyon ve yağmur suyu hatları 28) Çelik imalatın montajına ait
için akış hesaplan, boy kesitler ve diğer seçilen yöntem ( kaynak, mekanik
detay çizimleri yapılacaktır. ) belirlendikten sonra bu işlem
19) Tüm kazı ve dolguların detaylı sırasında kullanılacak malzeme niteliği
metrajları hazırlanacaktır. Proje ( Kaynak kalınlığı, blon çap sayı ve
çalışmalarının tamamlandığı yıla kalitesi ) her bir düğüm noktası için
ait rayiçlerine göre metrajlı yapı ayrı ayrı irdelenecektir. Bul onlu
yaklaşık maliyet cetvelleri keşif özeti birleşim yapılacak düğüm noktalarının
düzenlenecektir. noktalandığı belirtilecektir.
20) Yüzeysel suların hesabına dayalı 29) Çelik imalat ve montaj aşamasında
drenaj projesi ile yalıtım projeleri tüm yapılacak test ve deneyler ayrıntılı
detaylan verilecektir. olarak tariflenecektir.
21) Olması halinde bütün çelik imalatlara 30) Çelik imalatların fabrika ortamında
(Sundurma vs. ) ait hesap ve detaylan hazırlanması aşamasında uyulması
verilecektir. gereken tüm aşamalar tariflenecektir.
22) Kullanılacak bütün malzemelerin 31) Ayrıca tüm imalatlara ait işin
cinsi, birim fiyat pozları projeler ve kullanılacak malzemenin
üzerine işlenecek ve varsa özel detaylı tariflendiği teklif şartname
imalatlara ait detaylı teknik şartname hazırlanacaktır.
ve/veya uygulama detaylan verilecektir.
82
4.2. ZEMİN ETÜT ÇALIŞMALARI: zemin hakim periyodu vb. gibi binanın
Temellerin oturduğu zemin yapısının üst yapı ve temel hesaplan için gerekli
tespiti için inşaatın yapılacağı arsada ihtiyaç olabilecek her türlü zemin parametresi tespit
programı ve öngörülen bodrum kat sayısı edilecektir. Bu değerlere ait hesaplamalar ve
gözönüne alındığında temel seviyesinden değerlendirmeler hazırlanacak geoteknik
daha düşük kotta olmak ve her biri arazinin zemin etüt raporunda yer alacaktır. Raporda
en düşük kotundan yirmi (20) metre ayrıca fotoğraflandırılmış olan zemin etüt
derinlikten az olmamak üzere en az 5 (beş) çalışmaları da yer alacaktır.
farklı noktadan sondaj yapılacaktır. Her bir Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
kuyudan 3 adet örselenmemiş numune (UD) Yapı İşleri Genel Müdürlüğünce
alınacaktır. Bu UD' lerin birisi öngörülen hazırlanarak 10/08/2005 tarih ve
temel seviyesinin üstünden, birisi temel B.09.0.Y.İ.G.0.13.00.09+13/815 sayılı yazı ile
seviyesinden ve birisi temel seviyesinin 3m onaylanıp yürürlüğe giren Zemin ve Temel
altından alınacaktır. Bu UD' ler için taşıma Etüt Raporu Genel Formatı'na göre Zemin ve
ve oturmaya yönelik deneyler yapılacaktır. Temel Etüt Raporu hazırlanacak olup jeoloji,
Açılan kuyularda her 1.5 m' de SPT deneyi jeofizik ve inşaat mühendisi tarafından
yapılmalıdır. Yapılan SPT deneylerinde imzalanarak TMMOB Jeoloji Mühendisleri
farklı birimler seçili yorsa numune alınarak Odası'na onaylattırılacaktır.
laboratuvara verilecektir.
İdarenin görevlendireceği bir İnşaat
Sondajda ana kayayla karşılaşıldığı takdirde Mühendisi ve/veya Jeoloji Mühendisi
bu tabakaya 5 m. inilecek, eğer ana kaya denetiminde yapılan zemin etüdüne ait
çatlaklı bir özellik gösteriyorsa en az 10 Geoteknik Zemin Etüt Raporu, arsa ile ilgili
m. ilerlenecektir. Kaya sondajlarında bilgilerin ve sondaj yerleri ile derinliklerinin,
kesinlikle sulu sistem inilip her l,5m için zemin yapısını gösteren zemin profilleri ve
karot alınacaktır. Sondaj esnasında yer altı sondaj esnasında yapılan deneylerin ve alman
suyuna rastlanılması durumunda her sondaj numunelerin, v.b. Geoteknik Zemin Etüt
deliğinde yer altı su seviyesi tespit edilecektir. Raporunda belirtildiği gibi olduğu hususunda
Ayrıca, jeofizik yöntemler kullanılarak 2 adet sondaj gözetim ve kontrollüğünde bulunan
sismik kırılma çalışması yapılacaktır. İdare elemanı ile yüklenicinin tanzim edeceği
Laboratuar çalışmaları sonucunda Deprem tutanakla birlikte İdareye teslim edilecektir.
Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Tüm çalışmalar komada ilgili yürürlükteki
Yönetmelik Hükümlerine göre zemin emniyet standart ve şartnameler doğrultusunda
gerilmesi, zemin yatak katsayısı, zemin sınıfı yapılacak ve sonuçlar ile değerlendirilmeleri
ve gurubu, zemin indeks özellikleri (doğal kapsayan bir rapor halinde sözleşme
birim hacim ağırlığı, içsel sürtünme açısı, tarihinden itibaren en geç 25 gün içerisinde
kohezyonu, sıkışma yüzdesi, porozitesi, İdareye sunulacaktır.
su muhtevası vb.), sıvılaşma potansiyeli,
83
4.3. PLAN KOTE ÇALIŞMALARI” ara ile geçirilecek eşyükselti (tesviye) eğrileri
gösterilecektir.
4.3.1. RÖPER:
Plan ve kesitlerde; 5’ er metre seçilen karolaj
Röper; inşaat ve imalat boyunca muhafaza
apsis ekseni a, b, c,z veya aa, ab.
edilecek, bozulmayacak bir yer olmalıdır.
Röper; ayrıca iki yardımcı röpere uzaklık cc, zz gibi harfle, ordinat ekseni 1, 2, 3 gibi
ve kot olarak bağlanmalıdır. Röperin kotu rakamla gösterilecektir. (Kotu okunan
yapılacak yapının yol kotu verilmişse yol bir nokta (C.l) gibi veya (ed, 27) gibi
kotu ±0.00 olmak üzere yol kotuna, bu belirlenecektir.)
durum sağlanamıyorsa 100 itibarı kotuna Plankotesi çıkarılan arsada, yapılacak yeni
bağlanmalıdır. düzenlemeye, kazı veya dolguya imkân
olup olmadığının ve alınması gerekecek
4.3.2. ARSA KÖŞE KAZIKLARININ önlemlerin tespit edilebilmesi için Plankote
KONTROLÜ üzerinde arsada bulunan mevcut tesisler,
Arsamızın köşe kazıklan; arsa aplikasyon yollar ile arsada yapılacak yapılar ve yollar,
krokisine göre kontrol edilecek, yoksa arsadan geçen altyapılar, arsamızla sınır
İdarece çaktırılarak, hakiki ölçüleri ile plana olan yollar, yapılar ve yapılacak yollar
işlenecektir. gösterilecektir. Arazi meyil ve şeklinin
yeterince anlatılabilmesi veya mimari
4.3.3. ÖLÇEK: görünüşlerin verilebilmesi için her iki yönde
Plankotel/100 veya 200 ölçeğinde sen az ikişer kesit verilecektir. Planda verilen
hazırlanacaktır. bilgiler kesitlerde de verilecektir.
4.3.4. KOTLARIN ALINMASI: 4.3.6. ANTET VE İMZA

Kot alımında, yeterli hassasiyeti verebilecek Kot okumaları ve plankote çıkarılması işleri
alet ve aygıtlar kullanılacaktır. İdarenin görevlendireceği teknik eleman
denetiminde yapılacaktır.
Kot okumaları, arsa sınırının en az 5 m. dışım
da kapsayacak şekilde 5’ er metrelik karolajlar Plankote 5 takım olarak hazırlanacak
halinde yapılacaktır. olup; paftaların üzerinde tip onay başlığı
kullanılarak, işin adı, plankotenin
Kot okumalarında; meyil değişmesi, kademe
hazırlandığı tarih ve arazi çalışmalarına
duvarı dibi ve üstü gibi kot değişiklikleri
katılanlar (plankoteyi hazırlayan ve
ile yerleri ölçekli olarak plana geçirilerek
denetleyen) ile Yüklenicinin isim, unvan ve
fazladan kotları alınacaktır.
imzalan bulunacaktır.
4.3.5. PLAN VE KESİTLER: Plankotenin şartnameye uygun hazırlanıp
Plan ve kesitlerde; 5’ er metrelik karolajlar hazırlanmadığı ilgili idarenin görevlendirdiği
halinde yapılan kot okumaları ile birlikte 1 m. teknik eleman/elemanlar ile birlikte isim,
84
unvan ve inceleme tarihi belirtilerek ampuatmanları, kuranglez, drenaj,

imzalanacak ve Yüklenici tarafından İdareye kanalizasyon vs imalatların sınırları,
sunulacak ve İdarenin incelemesi sonrası yapılacak kazının sınırlan tereddüt meydana
onaylanacaktır. getirmeyecek şekilde belirtilecektir.
Plan ve kesitlerin ölçekleri mimari uygulama
4.4. KAZI PROJESİ HAZIRLANMASI
projesi ölçeğinde olacaktır.
HAKKINDA ŞARTNAME
4.4.1.GEREKEN ÖN BİLGİLER: Plan ve kesitlerde kullanılan kotlar, tasdikli
plankotede kullanılan röpere bağlı kotlar
Arsa plankotesi onaylanmış olmalıdır.
olacaktır. Kesitlerdeki kazı taban kotlan bina
Zemin etüdü yapılmış olmalıdır. kotlan cinsinden de verilecektir.
Mimari uygulama projesi onaylanmış Plan ve kesitlerde, yapılacak kazının taban
olmalıdır. ve üst sınırının mesafe ve kotlarından başka
Betonarme uygulama projesi İdareye verilmiş zeminin kendi kendisini tutabildiği şev açılan
olmalıdır. gösterilecektir.
Drenaj, kanalizasyon, iksa, tahkimat vs. gibi Gerekmesi durumunda iksa vb. imalatların
bina dışında zemin altı imalatların imalat yerleri belirtilecektir.
şekilleri belirlenmiş olmalıdır. Kazı projesi, sonuçta plan ve kesitlerde
Kazı sahasında, arsa içinde veya yakınında verilen bilgilerle, ayrıca bir bilgiye ihtiyaç
kazıdan etkilenebilecek, elektrik, su, havagazı, duyulmadan kazı hesabı yapmaya yeterli
telefon, kanalizasyon vs. şebekelerin ve bilgileri ihtiva edecektir.
korunması gerekli ağaç, tesis vs. varlıkların
yerleriyle muhafazası için önlemler 4.5. KALIP VE DONATI ÇİZİMLERİ
belirlenmiş olmalıdır. Yüklenici, yapacağı hesaplara ve çizimlere
ait elemanlara, aşağıdaki gibi harf ve numara
4.4.2.PROJEDE İSTENİLEN verecektir.
NİTELİKLER: • Döşemeler =D
Arsamızın köşe kazıklan; arsa aplikasyon • Kirişler =K
krokisine göre kontrol edilecek, yoksa • Kolonlar =S
İdarece çaktırılarak, hakiki ölçüleri ile plana • Lentolar =L
işlenecektir. • Hatıllar =H
• Temeller =T
Proje; bir plan, en az 3 (üç) kesitten meydana
• Bağ Kirişler =BIC
gelecektir.
• Düşük Döşemeler =DD
Plan ve kesitlerde; kazıyı etkileyebilecek • Ters Kirişler =TK
mevcut yapı ve tesisler, yapının • Radye Döşemeler =RD
aplikasyonunda kullanılan akslar, temel
85
• Mütemadi Temeller =MT olarak Yatay yük hesaplarım “Afet Bölgelerinde

adlandıracaktır. Yapılacak Yapılar Hakkında
Yönetmelik” esaslarına göre yapacaktır.
Bu harflerin yanma yazılacak üç basamaklı
Deprem itkisini her iki yönde de
sayının birinci rakamı o elemanın hangi
dikkate alacaktır.
katta olduğunu, diğer iki rakam ise, elemanın
• Her çeşit temel tipinde, yüklerin
numarasını belirleyecektir. Betonarme
bileşkesi ile temel tabam alanının
çizimlerinin, binaya bakış doğrultusunu ve
ağırlık merkezini, mümkün olduğu
ölçülerini, mimari proje ile uyum sağlayacak
kadar çakıştıracaktır.
şekilde seçecektir. Ayrıca aksların harf ve
numaralandırma bilgilerinin, mimari proje
ile uyumlu olmasına dikkat edecek ve bütün 4.7. KALIP PLANLARININ ÇİZİM
çizim paftalarına binada uygulanacak beton KRİTERLERİ
ve donatı çeliği sınıfını mutlaka yazacaktır.
İdare, kalıp planlanılın çiziminde aşağıda
belirtilen kriterlere uyacaktır.
4.6. YAPI ELEMANLARININ
• Her farklı kat için kotunu da belirterek
BOYUTLANDIRILMASI kalıp ve donatı planlarını ayrı ayrı
İdare, yapı elemanlarının boyutlandırmasında çizecektir. (1/50)
aşağıda belirtilen hususları göz önünde • e Kalıp planım, bütün ölçüleri (iç ve dış
bulunduracaktır; ölçülendirme, aks ölçüleri vb.) içerecek
• Döşemeleri, katlardaki kütlelere etkiyen şekilde hazırlayacak ve her doğrultuda
deprem yüklerini, düşey taşiyıcı sistem olmak üzere en az bir kesit kalıp dışına
elemanlarına güvenle dağıtılmasını çizecek ve üzerine döşeme kotlarının
sağlayacak rijitlikte ve dayanımında mutlaka yazacaktır.
seçecektir, • Kalıp planı üzerinde tün elemanların
• Yük ve açıklıkların farklı olan kirişleri poz numaralanın gösterecektir.
ayrı ayrı hesaplayacaktır. Kiriş yüklerini • Kalıp planı üzerinde gösterilmesi
açık ve net olarak belirtecektir. Donatı durumunda karışıklığa sebebiyet
hesaplarında, açıklıkları ve yükleri verebilecek elemanları veya bu
gösteren bir tablo hazırlayacaktır. Bu elemanlara ait detaylan, plan dışında
tabloda, moment dağıtım katsayılarını, ayrıca çizecektir.
momentleri, gerilmeleri, donatı alanını • Merdivenleri ayrı bir paftada her farklı
vb. bilgileri verecektir. Ayrıca demir kat ve konum için ayrı ayrı çizecektir.
çapını, sayısını, ağırlığını vb. gösteren (1/20)
bir donatı şemasını da çizecektir. • Tesisat boşluklarım ve baca deliklerini
• Kolonların yerini ve boyutlarını, kalıp planında belirtecektir,
yatay yükler altında binada burulma • Tüm kalıp planı paftalarında taşanında
yaratmayacak şekilde belirleyecektir. göz önüne alman etkin yer ivme
katsayısını, bina önem katsayısını, yerel
86
zemin sınıfım ve taşıyıcı sistem kat olarak yerleştirilmesine engel

sayısını mutlaka yazacaktır. olmayacak şekilde düzenlendiğini açık
• İnşaat yapımı sırasında uyulması olarak gösterecektir.
gereken hususları pafta üzerine
yazacaktır. • Boyuna ve enine donatılan tümü ile aynı
olan her bir kolon tipi için, boyuna
4.8. DONATI PLANLARININ VE
kesitleri alarak donatıların düşey
AÇILIMLARININ ÇİZİM KRİTERLERİ
açılımlarım çizecektir. Kolonlarda
İdare, donatı çizimlerinde aşağıda belirtilen boyuna kesit, donatı ek bölgelerini,
hususları dikkate alacaktır. bindirme boylanın ve kolon üst
• Donatı planında, döşeme donatılanımı ucundaki kolon-kiriş birleşim bölgesini
çapını, ağırlığım ve toplam boyunu de içerecektir. Buna göre kolon-kiriş
yazacaktır. Boşluklara ait kenar birleşim bölgelerineait detay çizimi
donatılarına çizecektir. yerine, her bir birleşim bölgesinin ayrı
• Kirişlerin boyuna ve enine kesitlerine ayrı detay çizimini verecektir.
çizdikten sonra her bir demir ayrı ayrı • Her bir kolon tipi için ayrı ayrı
çıkarılarak üzerine kıvrımlar arasındaki olmak üzere, sarılma bölgelerinin
boylan, toplam boyu, çapını ve adedini (kolon ve kiriş sarılma bölgelerinin)
yazacaktır. Kiriş detay çizimlerinde, uzunluklarını, kolon orta bölgesi ile
her bir kiriş için ayrı ayrı olmak üstteki kolon-kiriş birleşim bölgesine
üzere kiriş mesnetlerindeki sarılma konulan enine donatılanı çapını,
bölgelerinin uzunluklarını, bu bölgelere sayısını, aralıklarım ve en kesitteki
ve açılımlarını açık olarak gösterecektir. açılımlarını çizim üzerinde açık olarak
(Ölçek: 1/20) gösterecektir.
• Her bir değişik kat için eksenler üzerine • Perde yerleşim planlarında, düşey
kolon kesitlerini veren kolon aplikasyon donatıların perde gövdesindeki ve
planlarım çizecektir.( Ölçek: 1/20) perde uç bölgelerindeki konumlarım,
• Kolon yerleşim planlarında, düşey çaplarını, aralıklarını ve sayılanın
donatıların en kesit içindeki gösterecektir. Ayrıca her bir perde tipi
konumlarını, çaplarım ve sayılarım için boyuna kesitler alınarak donatıların
ayrıntılı olarak gösterecektir. Ayrıca düşey açılımlarını yapacaktır. Enine
her bir kolon-kiriş düğüm noktasında, donatıların düşey açılımlarını
alttaki kolondan yukarıya uzatılan yapacaktır. Enine donatıların da çapını
donatılan ve kolona bağlanan tüm sayısını ve aralıklarım çizim üzerinde
kirişlerin boyuna donatılarını planda açık olarak gösterecek ve donatı
gösteren yatay kesitleri alacak ve açılımlarını çizecektir.
böylece kolon ve kiriş donatılanımı, • Temel donatılarında, demirlerin
birleşim bölgesinde betonun uygun eleman içindeki konumlarını, parça ve
87
toplam boylanın, çaplanın ve sayılanın • Hangi paftanın hangi kata ait olduğu
açık olarak gösterecek ve donatı mimari kotuyla birlikte belirtilmeli.
açılımlarını çizecektir. Paftanın kenarında bu bilgiyi veren bir
anahtar çizim yerleştirilmeli.
4.9. TEMELLER • Akslar ve aks ölçüleri belirtilmeli.
Temel kalıp planı 1/50 veya yeterli • Kalıp planlarında kat yükseldikleri
ölçekte çizilmeli. gösterilmeli.
• Hava bacası ve benzeri boşluklar
Temel kalıp planında;
gösterilmeli. Yırtık çevresi donatı ile
• Gerekli tüm zemin bilgileri (zemin uygun bir şekilde detaylandırılmalı.
grubu, yerel zemin sınıfı, zemin • Yeterli iç ölçülendirme yapılmalı.
emniyet gerilmesi, zemin düşey/ Özellikle döşeme yırtıkları, tali kirişler,
yatay yatak katsayısı, içsel sürtünme merdiven, sahanlık ve boşlukları
açısı, kohezyon sabiti, zemin özgül ölçülendirilmiş, mimari kotlar
ağırlığı, vs) belirtilmeli. (Mevcut zemin belirtilmeli.
raporuna göre) • Her iki doğrultuda en az birer kesit
• Yeterli iç ölçülendirme yapılmalı ve alınmalı. Kesitler, özellikle kot
mimari katlar belirtilmeli, farkının olduğu yerlerden, merdiven
• Her iki doğrultuda en az birer kesit boşluğundan ve düşük döşemelerden
alınmalı. Kesitlerde mimari katlar ve geçirilmeli. Kesitlerde mimari kollar,
temel boyutları belirtilmeli. döşeme kalınlıkları ve kiriş derinlikleri
• Her farklı temel tipi için temel detayı belirtilmeli.
çizilmeli, • Özellik arz eden taşıyıcı sistem dışı
• Temel detaylarında görünüş, kesit ve elemanlara ait detaylar çizilmeli.
donatı açılından belirtilmeli. Gerekli açıklamalar yapılmalı. İnşaat
• Sürekli temel kirişi detayı ve boyuna sırasında uyulması gerekli hususlar ve
donatı açılından çizilmeli, özellikler kolayca görülecek şekilde
• Bağ kirişi detayı çizilmeli. belirtilmeli.
• Radye temellerde alt ve üst donatılar açık • Döşeme donatılan kalıp planından
bir şekilde belirtilmeli. ayrı olarak çizilmeli. Donatıların çapı,
• Plak temellerde üst donatı için sehpa aralığı ve boylan yazılmalı.
çizimli yapılmalı.
4.11. KOLON VE PERDELER
4.10. KAT PLANLARI Tüm katlar için (benzer katlar hariç) 1/50
Tüm katlar için (benzer katlar hariç) 1/50 veya 1/20 ölçekli kolon aplikasyon planı
veya İdarece kabul edilmesi şartıyla 1/100 çizilmeli.
ölçekli kalıp planı çizilmeli.
Kolon aplikasyon planlarında;
Kalıp planlarında;
88
• Hangi paftanın hangi kata ait (hangi olarak hakiki konstrüksiyonları ile çizilir.
mimari kollar arasında) olduğu Ölçü ve kotlar yazılır.
belirtilmeli. Paftanın kenarında bu bilgiyi • Çatı sistemini belirtecek sayıda gerekli
veren bir anahtar çizim yerleştirilmeli. kesitler verilir.
• Tüm kolonların aks ölçüleri, boyutlan • Detaylan verilecek noktalar işaretlenir ve
ve kolon/perde yüzlerinin akslara olan numaralandırılır.
mesafeleri belirtilmeli. • Çatı sistemine göre çatının inşa edilebilmesi
• Kolon aplikasyon planında 1/20 veya 1/50 için gerekli detaylar verilir. Mahya,
ölçekle çizildiğinde komşu akslara taşan baca dibi ve üstü, tesisat çıkıntıları, çatı
kolonların çizimlerinin düzgün bir şekilde birleşimleri, çıkış kapaklar, oluklar,
sunulmasına yönelik önlem alınmalı. dereler, su inişleri, ısı ve su yalıtımları,
• Her bir kolon tipi için düşey açılımları çatı havalandırması, dilatasyonlar, saçak,
çizilmeli. Düşey açılımlarında ek bölgeleri kalkan duvarı ve parapetler, çatı örtü
ve düğüm noktası detayı çizilmeli. malzemesinin bağlantı nokta detaylan
çizilir.
4.12. KİRİŞLER
Tüm katlar için (benzer katlar hariç) 1/20 ölçekli
kiriş detayları çizilmeli. 5. MAKİNA TESİSAT
Kiriş detaylarında;
PROJE ÇALIŞMALARI-
• Her bir kiriş için (benzer kirişler hariç)
çizim yapılmalı. PROJE HİZMETLERİ
• Düğüm noktası detayları 1/10 veya 1/5 TANIMI VE KAPSAMI
ölçekli çizilmeli.
5.1. GENEL HUSUSLAR
4.13. MERDİVENLER 5.1.1. Makine tesisat proje müellifi/
Merdiven kalıp planlan 1/50 ölçeğinde çizilmeli. müelliflerinin; yapmış olduğu uygulama
• Her bir farklı merdiven için 1/20 ölçekli projeleri, hesaplan ve yaptığı çalışmaları
merdiven detayı çizilmeli. mevcut standart ve yönetmeliklere uygun
• Merdiven detayında, merdivenin tipine hazırlama yetkisi bulunacaktır.
uygun kesitler alınmalı. 5.1.2. Kat planı ve kolon paftalarında makine
tesisat ile ilgili çizimlerle birlikte mimari,
4.14. ÇATI PLANI statik ve gerekmesi halinde elektrik tesisat
Ölçek 1/50' dir. Gerektiği hallerde, imalat elemanları ince çizgilerle anlaşılabilecek
kolaylığı sağlayacak şematik perspektifler ve şekilde çizilir.
1/20, 1/10 ve 1/5 detaylar ilave edilir.
5.1.3. Numaralamada aşağıdaki yöntem
• Meyiller, su toplama yeri en, dereler, tesisat uygulanır.
ve asansör çıkıntıları tam ölçülendirilmiş
Paftanın numarası / Toplam pafta sayısı
89
Sistemi uygulanır. Toplam pafta sayısı, 5.2. DİĞER PROJELER İLE İLİŞKİLER
proje konusu olan bina veya binalar grubunun
tamamına ait projelerin toplamım ifade eder. 5.2.1. Mimari projeler ile ilişkiler
5.2.1.1. Vaziyet plam ve kat planlan mimari
Örnek olarak;
projeye uygun olarak yapılır ve yerleştirilir.
ST : Sıhhi Tesisat İdare tarafından mimari projelerde yapılan
KT : Kalorifer Tesisatı değişiklikler doğrultusunda makine tesisat
projelerinde gerekli düzeltmeler yapılır.
HKT : Havalandırma Klima Tesisatı
5.2.1.2. Mimari uygulama, mimari detay,
5.1.4. Aşağıda belirtilen tesisatlar, yapılara dekorasyon ve akustik projelerinde
ait Makine Mühendisliği Proje yapım Makine Tesisat Projelerinde bulunan
hizmetlerinde kullanılacaktır. sistem ve malzemelerin uygulamaya esas
A. Sıhhi Tesisat, olacak şekilde yer alması sağlanacaktır.
B. Kalorifer Tesisatı, Projeler arası eşgüdüm sağlanacaktır.
C. Otomatik Kontrol Tesisatı, 5.2.1.3. Binalarda ısı yalıtım yönetmeliği
D. Havalandırma ve Klima Tesisatı, doğrultusunda; yapı bileşenleri bu
E. Yangın tesisatı ve bunun gibi bina kriterlere uygun olarak seçilmeli
mekanik tesisatındaki diğer tesisatlar. ve Mimari Projede kullanılması
sağlanmalıdır.
5.1.5. Makine tesisat proje kapsamındaki tüm
5.2.1.4. Mimari bakımdan gerekli görülen tesisat
projeler; konusu ve kapsamı ile ilgili
cihaz tipleri, cihazların yerleştirilmesi gibi
olarak Makine Mühendisleri odasının
hususlar ile hesaplamalar sonucu ortaya
ilgili yayın ve proje hazırlama esaslarına,
çıkabilecek ekonomik çözümler ön proje
Türk Standartlarına, Bayındırlık ve İskan
raporunda belirtilir ve bu konularda
Bakanlığı Genel Şartnamesine, ISO, DİN,
mimarın da mutabakatı alınır.
TUV, TSE, ASHRAE, NFPA, ve benzeri
standart ve normlarına, yürürlükteki yasa, 5.2.1.5. Gerek proje raporlarında ve gerekse
tüzük ve yönetmelik hükümlerine uygun plan ve kesitlerde mimar tarafından
olarak hazırlanacaktır. gerekli bulunacak ölçü, ağırlık, yerleştirme
detayı, ses, akustik v.b. hususlarda etüt ve
5.1.6. İdare, önerilecek veri ve hesap usullerinin,
çalışmalar yapılarak bu hususlar projelerde
kabul edilebilecek bir literatür veya
belirtilir.
standart ile belgelenmesini veya özel bir
çalışma ile saptanmasını isteyebilir. 5.2.1.6. Kat geçişleri ya da makine tesisat
cihazlan için projede ihtiyaç miktarı kadar
şaft, boşluk, kanal yerleri bırakılması
temin edilir. Sistemlerin projelendirilmesi
ve imalatın yapılması için uygulama
90
projesi dikkate alınarak gerekli Statik gerekçeleriyle birlikte olmak üzere,

proje ve hesaplar yapılır. proje dizayn kriterleri detaylı olarak
ifade edilecektir.
5.2.2. Statik projeler ile ilişkiler
5.2.2.1. Tesisat kat planlan, kolonlar, İçirişler, 5.3.2. UYGULAMA PROJESİ VE
perde betonları ile makine tesisat DETAYLAR
cihazlarının çalışma yükleri gibi 5.3.2.1. Uygulama projelerine, mimari proje
yönlerden Statik projelerine uygun doğrultusunda çalışmaya başlanır,
hazırlanır. Cihaz yüklerine ait bilgiler Mimari Kesin projelerine uygun olarak
statik mühendisi tarafından dikkate hazırlanır. Mimari uygulama projeleri
alınması sağlanır. Statik projelerinde ile eşgüdümlü olarak sonuçlandırılır. Bu
ortaya çıkabilecek herhangi bir projeler; yapılacak makine tesisatının
değişiklik makine tesisat projelerine de binaya uygulanması ile ilgili bütün
işlenerek planlar düzeltilir. hususları, yapılacak imalat ile ilgili
detay resimlerini ve işin tam ve çalışır
5.2.3. Elektrik tesisat projeleri ile ilişkiler. şekilde teslim edilebilmesi için gerekli
5.2.3.1. Elektrik tesisat projelerinde pano gibi bütün hususları kapsamalıdır.
hacim kaplayan cihazlar ile makine 5.3.2.2. Uygulama projesinde, uygulama
tesisat sistem ve cihazlarının kapasite projesi raporu, planlar ve detaylar
ve yükleri, çalışma şartlan projelere bulunur.
işlenerek düzenlenir.
5.3.2.3. Uygulama Projesi Raporu:
5.2.3.2. Uygulamaya esas sistemlerin ve
kullanılan cihazların vb. çakışmaması Bu rapor; makine tesisatı ile ilgili uygulaması
için gerekli önlemler proje üzerinde yapılacak bütün hususları kapsar.
alınır. Diğer bir deyimle yeni yapılacak tüm
makine tesisat sistem ve cihazlarının,
5.3. PROJELERİN HAZIRLAMA uygulamaya esas tüm kriter ve
ESASLARI dizaynını etraflıca açıklanmış, tüm
hesaplamaları yapılmış ve tespit edilmiş
5.3.1. MAKİNE TESİSAT PROJESİ olarak tanzim edildiği uygulama projesi
ÖNERİ RAPORU raporudur.
5.3.1.1. Makine tesisatı projesi öneri raporu, 5.3.2.4. Uygulama Projesi Planları:
mimari ön projesi doğrultusunda
Planlar mimari uygulama projelerine uygun
hazırlanacaktır.
olarak çizilir ve aşağıdaki hususları
5.3.1.2. Bu raporda, yapıya uygulanacak kapsar.
makine tesisatının, ihtiyaç ve konfor
A. Vaziyet planı
bakımından hangi sistemde olacağı
B. Kat planlan (çatı katı da dâhil)
91
C. Islak hacimler, sıhhi tesisat, kalorifer tip lavabo, gömme tip lavabo tesisatı
tesisatı, klima ve havalandırma tesisatı kristal ayna, alaturka wc kullanılması
D. Isı merkezi halinde tesisat duvar tipi gömme
E. Otomatik kontrol tesisatı rezervuarlı önden basmalı olacak,
F. Çamaşırhane, mutfak, soğuk depo alafranga hela tesisatları ise duvar tip
tesisatı gömme rezervuarlı önden basmalı tipte
G. Brülör ve doğalgaz tesisatı5.3.2.5. tüm armatürler ekstra / birinci sınıf
Havalandırma tesisatı gibi, proje gereği diğer ekipmanlar ise ekstra olacaktır.
yapılması gereken diğer tüm imalatlarla
5.4.1.3. Tüm ıslak hacimlerde sıcak su tesisatı
ilgili projeler (kolon şemaları da dahil
da projelendirilecektir.
olmak üzere) makine tesisat cihaz
özelliklerini ve detaylarını kapsayacak 5.4.1.4. Bina tesisat sistemleri, kullanma
şekilde hazırlanacaktır. suyu için su yumuşatma tesisatı ve
5.3.2.6. Kat planlarında projede kabul edilmiş filtreleme yapılacak tesisatın yangın
olan tüm makine tesisat cihazlarının hatları dışında kalan hatları bu tesisatla
işler durumda teslim edilmesini irtibatlandırılacaktır.
sağlayacak bütün bağlantıları gösterilir. 5.4.1.5. Binanı uygun yerine itfaiye bağlantı
5.3.2.7. Detaylar:Detay projeleri, uygulama ağzı bırakılarak yangın tesisatına
projesinde yapılması ön görülen her bağlantı sağlanacaktır.
türlü cihazın imalat için gerekli planları 5.4.1.6. Teshin (ısıtma) merkezinden gelen
ihtiva eder. Bu planlarla imalatçı cihazı temiz su hattının bina girişinden
kolayca imal edebilmelidir. İmalatlar bina dışı mevcut rögar pis su
için detay verilmesi gerektiği gibi, proje bağlantısına kadar olan tüm mevcut
müellifi tarafından gerekli görülen ve yeni oluşturulacak olan temiz
diğer detaylarda projelere eklenir. ve pis su tesisatlarını aynı şekilde
teshin merkezinden temin edilen
5.4. MAKİNA TESİSAT PROJELERİDE kullanım sıcak suyunun tüm ıslak
KULLANILACAK CİHAZ İÇERİKLERİ hacimlere dağıtımını, kullanma ve
yangın suyunun depolanması ile
5.4.1. SIHHI TESİSAT
basınçlandırılması;
5.4.1.1. Bina ıslak hacimleri tefrişleri
uygulama mimari projesine göre 5.4.2. KALORİFER TESİSATI
yapılacak mimarı projeye uygun 5.4.2.1. Proje kapasitelerine göre
armatür, vitrifiye malzemeleri, oluşturulacak teshin merkezinden
aksesuarları ve cihazları yer alacaktır. temin edilecek akışkan vasıtasıyla,
5.4.1.2. WC’ ler de engelli kullanımına binanın ve mahallerin kullanılabilme
uygun ve ayrıca idari ihtiyacına göre imkanları doğrultusunda fancoil,
standartlara uygun şekilde belirlenecek; radyatör ısı geri kazanımlı
92
kılıma santrali cihazlarında istifa amacı ile klima santrali /ısı geri
edilecek ısıtılması ihtiyaç projeleri kazanım cihazlan ile havalandırma
doğrultusunda gereken yerlerde yapılacak ve gereken mahallerin
dekoratif tipte radyatör, mahal değişken akışkan debili klima tesisatıyla
ihtiyaçlarına göre değişken akışkan klimatizesi sağlanacaktır.
debili klima tesisatı ile kullanılması
5.4.4.2. Soğutma gruplan, ozon tabakasına
sağlanacaktır.
zarar vermeyen soğutucu akışkana havi,
5.4.2.2 Mahallerin kullanım özellikleri vidalı ve akustik izoleli kompresörlü,
ve mevcut durum dikkate alınarak mikroproses kontrollü hava soğutmalı
mahallerin; ısıtılması, su soğutma grubu seçilecektir.
havalandırılması, soğutulması 5.4.4.3. Okuma Salonlan, Konferans
için gerekli konfor şartlan Salonu, vb. alanlarda kriterlere uygun
sağlanacaktır. havalandırma yapılacaktır.
5.4.2.3. Binadaki tüm radyatörlere termostatlı 5.4.4.4. Islak hacim (oda wc, genel wc, vb.)
radyatör musluğu konulacaktır. havalandırılmaları sağlanacaktır,
5.4.4.5. Klima ve havalandırma tesisatının
5.4.3 BRÜLÖR VE DOĞALGAZ
kanalla sağlandığı mahallerdeki hava
TESİSATI üfleme ve Emişleri (wc’ler hariç);
5.4.3.1. Isıtma, mutfak tesisatı ve ihtiyaç plenium box vasıtasıyla, anemostad
gösteren doğal gaz tesisattan ilgili menfezlerinden ya da lineer
kuruluş yönetmeliklerine uygun menfezlerden sağlanacak kanal ve
yapılacaktır. Konuyla ilgili doğalgaz plenium box’ larda gerekli ısı ve akustik
projeleri ilgili kuruluş(EGO, Başkent tecrit yapılacaktır.
Gaz Dağıtım A.Ş, vb.) kriterlerine göre
hazırlanacaktır. 5.4.5. YANGIN TESİSATI
5.4.3.2. Doğalgaz altyapısı olan yerde 5.4.5.1 “Binaların Yangından Korunması

mevcut doğal gaz alt yapısı da dikkate Hakkındaki Yönetmelik" ya da proje
alınarak ilave ihtiyaçlara uygun hazırlama safhasında yürürlükte olan
kullanılacak doğalgaz tesisatının yönetmelik kriterleri doğrultusunda,
yetkili kuruluş kriterlerine uygun mahal ihtiyaç ve fonksiyonlarına
olarak projelendirilerek ilgili kuruluşa uygun yangın algılama ve söndürene
onaylatılacaktır. tesisatı projeleri hazırlanmalı, bunun
dışında yangın dolapları bina temiz
5.4.4. HAVALANDIRMA VE KLİMA su hattından bağımsız olarak dizayn
edilmeli, gerekli depo konulmalı,
TESİSATI
yangın dolapları dekoratif tipte
5.4.4.1. Bina konfor şartlarım ve olmalıdır.
iklimlendirilmesini yaz ve kış sağlamak
93
5.4.5.2. Bina bazında yönetmelik kriterlerine 5.4.7.3. Bu şartname kapsamında, İdarece

uygun sprinkli yangın söndürme yaptırılacak olan binalara ait
tesisatı (elektrikli, dizel ve jokey hazırlanacak Makine Tesisat projeleri ve
pompa gruplan da göz önüne alınarak) hesaplan ile düzenlenmesini içerir.
yönetmelik kriterlerine uygun
5.4.7.4. Bahçe sulama tesisatı peyzaj projesi
projelendirilecektir.
ve bitki dokusuna uygun otomatik
kontrol edilebilen ve çalıştırılabilen
5.4.6. MUTFAK, SOĞUK DEPO
bahçe sulama tesisatı projelerinin
TESİSATLARI yapılması, bahçe sulama için bağımsız
5.4.6.1. Bina kullanım fonksiyonlarına uygun su aboneliği, su depolaması v. b. gibi
mutfak tesisatı ve soğuk depo tesisattan hususlar dikkate alınmalıdır.
(mutfak havalandırma tesisattan da
dikkate alınarak), yapılacak, soğuk 5.4.8. Bu şartname kapsamında;
depolar modüler paket tipte soğuk A. Alternatif iki Ön Proje İçin Mekanik
depo olacaktır. İdare ihtiyacına uygun Tesisat Ön Raporu
gerekli mutfak cihazlan ile Tefrişleri B. 1/100 Ölçekli Kesin Proje ve Hesap
yapılmış mutfak imalat projeleri ve Raporları
bağlantı detayları; bununla ilgili, temiz C. 1/50 Ölçekli Uygulama Projeleri ve
su, pissu, havalandırma, doğalgaz, Hesap Raporları
elektrik v.b. gibi altyapı tesisat projeleri D. Detay Projeleri (gerekmesi halinde),
yapılacaktır. E. Uygulama projesine ait metraj ve
yaklaşık maliyet cetvelleri yer alacaktır.
5.4.7. DİĞER TESİSAT İŞLERİ
5.4.7.1. Bina makine tesisatında tam geçişli
küresel vanalar kullanılacaktır.
6. ELEKTRİK TESİSATI
Projelerde yer alan cihaz ve elemanların PROJELERİNİN
gösteriliş şekilleri ve sembolleri
belirtilen yayınlardaki sembol ve
HESAPLAMA VE
şekillere uygun olarak çizilecektir. DÜZENLENMESİNE AİT
5.4.7.2. Hesaplar A-4 formatındaki kâğıtlara TEKNİK ŞARTNAME
yapılarak; ısı kazancı, ısı kaybı, soğutma
tesisatı hesaplan, pompa, radyatör, boru 6.1.1. Bu Şartname kapsamında;
hesaplan, kanal basınç kayıpları, yangın A. Alternatif iki Ön Proje İçin Elektrik
tesisatı hesaplan, su deposu, menfez Tesisat Ön Raporu
seçimleri gibi hususlar bu konularda B. 1/100 Kesin Proje ve hesap raporları,
hazırlanan standart tablolara göre C. 1/50 Ölçekli Uygulama Projesi ve hesap
düzenlenecektir. raporları,
D. Detay Projeleri (gerekmesi halinde)
94
E. Uygulama projelerine ait metraj Detaylar için : KAD. 001 /Toplam detay
cetvelleri, mahal listeleri ve yaklaşık pafta sayısı
maliyet etütleri v.b. işler yapılacaktır. KAD.002/Toplam detay pafta sayısı
Kullanılan harfler aşağıdaki şekilde
düzenlenir:
6.2. GENEL HUSUSLAR KA: Kuvvetli Akım Elektrik Tesisatı
6.2.1. Elektrik projelerinin düzenlenmesi ZA: Zayıf Akım Elektrik Tesisatı
proje raporu-uygulama projesi safhaları Yİ: Yangın Algılama ve İhbar Tesisatı,
olmak üzere iki aşamada yapılır. AS: Asansör Tesisi,
Her aşamada, o aşama için belirtilen TRP: E.N.Hattı ve Trafo tesisi, vb.
hususlar ile birlikte, aşağıda gösterilen DE: Dizel Elektrojen Grubu ve Tesisatı
genel esaslara da uyulur. K.UPS: Kompanzasyon ve UPS Tesisatı
6.2.2. Plan paftalarında dış ölçü çizgileri, yapı DH: Detaylar ve Hesaplamalar
ölçülerinin kolayca izlenebilmesini 6.3. ELEKTRİK TESİSATI PROJE
sağlayacak şekilde, yapı dış yüzüne İÇERİKLERİ
yalcın tertiplenir. İç ölçü çizgileri ise,
A. Kuvvetli Akım Tesisatı
çok sa)ada mahalden geçecek şekilde
Alçak Gerilim Tek Hat Şeması
kesintisiz bütün binayı keser. Bu
Alçak Gerilim Dağıtım Sistemleri
paftalarda mimari, statik ve gerekli
Kablo Kanalı Tesisatı ve Dağıtımları
makine tesisat elemanları ince çizgilerle
Dağıtım Tablolarına Ait Yükleme
anlaşılabilecek şekilde çizilir. Elektrik
Cetvelleri
tesisatı yönünden lüzumsuz çizgi ve
Ana Besleme Ve Malzeme Gruplan
ölçülere yer verilmez. İşaretler cetveli
Priz, Güç Panoları, Tali Tablo Ve Ana
(Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğine
Pano Planları
uygun olarak hazırlanır)
Elektrik Güç İhtiyaç Hesapları
6.2.3. Paftaların numaralanmasında Paftanın (Kurulu Güç-Talep Gücü)
numarası / Toplam pafta sayısı Aydınlatma Armatürleri Yerleşim Ve
Sistemi uygulanır. Toplam pafta sayısı, Tesisat Planları
proje konusu olan bina veya binalar Acil Durum Aydınlatma Çıkış/Bilgi/
grubunun tamamına ait projelerin Yönlendirme Yerleşimleri Çevre
toplamını ifade eder. Numaralamada Aydınlatma Planlan
aşağıdaki yöntem uygulanır.
B. Zayıf Aküm Tesisatı
6.2.4. Kuvvetli akım projeleri: Uygulama Data, Telefon İletişim Sistemleri
projesi aşamasında: Tesisat Ve Sistem Tek Hat Şeması
KA 50.001/Toplam pafta sayısı Güvenlik Sistemleri Ve Tesisatı
KA 50.002/Toplam pafta sayısı Salon Ve Galeri Bölümlerine İlişkin
Tasanın Aydınlatması
95
X-Ray Metal Dedektörü, CCTV Asansör Kurulumu, Çeşitlemesi ve

Kapalı devre kamera tesisatı, Besleme Devreleri
Güvenlik ve Turnike Sistemleri Yük Asansörü,
Salon Genel Etkinliklerinin, İnsan Ve Özürlü Asansörü
Fuayelere Görsel Aktarımı Ses Işık Sofit Asansörü
Telsiz Uydu Çanak Anten TV Ve Özürlü Asansörü (Merdiven Tipi),
Haberleşme Sistemleri Orkestra Çukuru Platformu
Operatör Haberleşme ve Interkom Asansörü
Sistemleri
F. Çevre Aydınlatma Tesisatı:
Otomasyon(Aydınlatma, Enerji,
Mekanik v.b.) G. Aydınlatma, Gerilim Düşümü,
Kablosu İnternet (Wireless) Tesisatı Elektronik Akustik vb. Hesapları:
Otomasyon Projeleri (Aydınlatma, H. Tablo Yükleme Cetvelleri:
Mekanik Vb.)
Ses, Müzik, Interkom, Çağırma İ. Tek Hat Şemaları ( Kolon Şemaları) :
Sistemleri J. Trafo ve Müştemilatı Tesisatı:
Profesyonel Ses, Işık, Görüntü,
Güç Hesapları Mahal Planları Detay
Sinevizyon, Projeksiyon, Simültane
Planlan
Tercüme ve Sinema Gösterimi
Tesisatı Kesit Planları Eneıji Müsadesi
Zil - Çağırma, Interkom Tesisatı v.b.
K. Dizel Elektrojen Grubu ve Jeneratör
C. Yıldırımdan Korunma ve Temel Tesisatı
Topraklama Tesisatı: Jeneratör kurulumu ve besleme
Topraklama tesisatı devreleri
Temel topraklama ve koruma
L. Kompanzasyon ve UPS tesisatı
planları
Yedek güç kaynağı, dağıtım
Paratoner yerleşim planları
sistemi, yedek güç tek hat şeması
Yıldırımdan korunma sistemleri
Kompanzasyon panosu açılımı,
Aşın gerilim koruma sistemleri
yerleşim planları ve AT’ ye entegre
Parafudur sistemleri
planları
Yakalama sistemleri
D. Yangım Algılama ve İhbar Tesisatı M. Detaylar ve Hesaplamalar
Yangın Cihazları Açılımı Ve Tesisatı Tüm sistemlere ilişkin detay, açılım,
Santraller Ve Vana İzleme Modülleri örnekleme ve hesaplar
Tesisat Grupları ile Duyum
Elemanlarına Ait Planlar
Genel Anons ve Müzik Sistemi
E. Asansör Tesisi
96
6.4. PROJELERİN HAZIRLANMA 6.4.3. UYGULAMA PROJELERİ

ESASLARI 6.4.3.1. İdarece onaylanan Kesin Projeler
ve Hesap Raporlan esasına uygun
6.4.1. Genel Hususlar olarak yapılmalıdır. Bu projeler;
1/50 uygulama projesi aşamasında ilgili yapılacak elektrik tesisatına ait ilgili
Kurum ve Kuruluşlardan alınacak belge, bütün hususları, yapılacak imalat ile
tanımlama, izin ve ruhsatlar ile ödenecek ilgili detay resimlerini ve işin tam ve
harçlar ilgili firmaya ait olacaktır. çalışır şekilde teslim edilebilmesi için
gerekli bütün hususların belirlendiği
6.4.2. PROJE RAPORU projelerdir.
6.4.2.1. Raporda, yapının tanıtımı, yapıya
6.4.3.2. Uygulama projeleri, planlar ve
uygulanacak elektrik tesisatında
hesaplarından teşekkül eder.
ihtiyaç ve konfor bakımından hangi
sistemlerin uygulanacağı gerekçeleriyle 6.4.3.3. Kuvvetli Akım Tesisatı: Kuvvet, iç
birlikte ve ayrıca enerji alınacak nokta ve dış aydınlatma, priz tesisatı, UPS
belirlenecektir. Bu amaçla mevcut ve yapıya elektrik tesisatı temini vb.
şebeke; civardaki elektrik enerji nakil konularını içerir.
hatlarının durumu ve bu hatlardan 6.4.3.4. Zayıf Akını Tesisatı: Telefon, data, TV
enerji alınması olanakları kullanma tesisatı, CCTV, kartlı geçiş, wireless,
özelliğine göre transformatör postası, otomasyon, ses ve müzik yayın tesisatı,
asansör, yedek elektrik enerjisi tesisatı zil tesisatı, çağırma vb. kapsar.
v.b. konulmasına gerek olup-olmadığı
hakkında bilgi verilecektir. Ses ve Anons Sistemi, koridorlara,
dersliklerde, fuayede, salonlarda,
Gerekiyorsa izlenecek tutum ve sergi salonu ve kafeterya vb.
yararlanılacak literatür proje raporunda mahallerde uygulanacak şekilde
belirtilir. Söz konusu literatürün, projelendirilecektir.
aşağıda açıklanmış olanlardan seçilmesi
tercih edilir. 6.4.3.5. Yıldırımdan Korunma ve Topraklama
Tesisatı: Yapının özellik, yapı yüksekliği
Türk Standartları, EN, ISO, CE, ve tipine göre Aktif yakalama uçlu
CENELEC, IEC, VDE, USE, EDF, BSS, (aktif paratoner) veya madeni yakalama
ASA, NEMA uçlu koruma sisteminden birisi
6.4.2.2. İlave gelebilecek yükleri mevcut trafo seçilerek yıldırımdan korunma sistemi
karşılamayacak olması durumunda, tesis edilecektir. Temel topraklama,
tüm yükleri karşılayacak şekilde çevre topraklaması, direk topraklaması
mevcutta göz önüne alınarak planlanan vb. tesisat projeleri yapılacaktır.
yeni trafo tesisi hakkında izahatlı rapor 6.4.3.6. Yangın Algılama ve İhbar Tesisatı:
verilecektir. Kullanım ve mahal durumlarına göre
97
proje raporu doğrultusunda Adresli tip veya Muadili kuruluşça güç arttırımı
veya konvensiyonel tip yangın algılama veya aboneliğe yönelik ücretler İdarece
ve ihbar tesisatı tesis edilecektir. karşılanacaktır.
6.4.3.7. Asansör Tesisi: Yapılacak binanın 6.4.3.11. Proje onay merciince istenecek
durumuna göre, (Asansör tesis edilmesi bilgi ve belgeler yüklenici tarafından
gerekiyorsa) asansör trafik hesabı verilecektir.
yapılarak; hizmete cevap verecek tipte,
6.4.3.12. Kablo Kanalı Tesisatı: Besleme
sayı ve kapasitesinin belirlenmesine
kabloları ve sortilerin yoğun olduğu
dönük proje hazırlanacaktır. Kuvvetli
yerler ile döşeme altı tesisatlarda
akım projelerinde, asansörler ve
galvanizli saç kablo kanalı veya PVC
asansör makine daireleri ile ilgili
kablo kanalları tesis edilecektir.
aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir.
6.4.3.13. Aydınlatma, Gerilim Düşümü
6.4.3.8. Asansör tablosu detayı, besleme
vb. Hesaplar: Aydınlatma hesaplan;
hattı ve makine dairesi ile kuyu
kullanıma uygun lüks değerleri
aydınlatması kuvvetli alkım planlarında
esas alınarak, binalardaki bütün
gösterilecektir.
karakteristik mahaller için yapılır.
6.4.3.9. Makine dairesinde en az bir ışık (Kullanılacak armatür tipleri için
sortisi ve bir topraklı priz bulunacak. İdareden bilgi alınacaktır. Gerekli
Bu sortiler, müşterek tablodan görülürse otomasyon projeleri
bağımsız olarak çekilecek bir linyeden çizilecektir.)
beslenecektir. Asansör besleme hattı
6.4.3.14. Hesaplar bir cetvel halinde
kesiti asansörün güç ve kapasitesine
uygulama proje üzerine eklenir. Bu
göre hesaplanacaktır ve çıkışı
cetvelde mahallin boyutlan, aydınlık
müşterek tablodan uygun bir şalter ile
şiddeti değeri, kabul edilen mimari
yapılacaktır. Asansör dairesi tesisatı
duruma göre tavan ve duvar yansıtma
etanj olacaktır. Asansör topraklama
randımanları, oda endeksi, oda
hattı asansör kumanda panosuna kadar
randımanı, gerekli lümen, seçilen
bağımsız bir hat olarak çekilecektir.
armatür cinsi, adedi belirtilir.
6.4.3.10. E.N. Hattı ve Trafo Tesisi: Gerekli
6.4.3.15. Ana kolon hattı, kolon hattı ve
olması durumunda ayrı pafta halinde
tüm tablolarda ( ups tabloları dahil
Mahalli Elektrik Dağıtım A.Ş.'den
) kesiti aynı olan linyeler grubunun
enerji müsaadesinin alınmasından
en kötü şartlı (uzunluk ve/veya yük
sonra, ilgili yönetmelik ve şartnameler
yönünden) linyesi için gerilim düşümü
doğrultusunda hazırlanır. Hazırlanan
hesabı verilir. Gerilim düşümü hesabı
bu proje ilgili mahalli Elektrik Dağıtım
Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğine göre
A.Ş veya Muadili kuruluşa onaylatılır.
kontrol edilir. İletken kesitleri gerilim
Bu durumda Elektrik Dağıtım A.Ş
98
düşümüne göre tayin edildikten sonra, bu numaralar kolon veya linye boyunca
bulunduğu ortamın şartlan, dış sıcaklık, uygun uzaklıklarda tekrarlanmalıdır.
yanındaki kablo adedi gibi özellikler Kolon numaralan, kare, linye
göz önünde tutularak ısınma yönünden numaralan daire içine alınır.
de kontrol edilmelidir.
6.4.3.21. Kolon hatlarının ana tablodan
6.4.3.16. Asansör projelerinde, ilgili meslek çıkış ve tali tabloya girişlerinde gerekli
odaları ve Belediyelere onaylattırılması koruma elamanı konulur. Bunların
için gerekli olan tüm hesaplamalar açma güçlerinin tespitinde yük, iletken
belirtilir. kesiti gibi hususlar yanında seçici
(selektif) korunma da göz önünde
6.4.3.17. Tablo Yükleme Cetvelleri: Tüm
tutulmalıdır.
tablolar (varsa makine tesisat tabloları
için de ayrı olarak) için; tablo adı, 6.4.3.22. Tali tablolar, ışık, kuvvet, kat ve
tablo alam ve tipi, tablo gücü, tablo her bir katta bulunan tablo adedine
giriş sigorta ve/veya şalter değerleri göre özel harf ve sayı gruplan ile
ile kesme kapasiteleri ( kaçak akım işaretlenecektir.
şalteri dahil ), linye numaralan, Ünye
6.4.3.23. Yapıda yedek elektrik enerjisi
sigortalanılın cins ve akım değerleri,
(UPS) sistemine ait tali tablolar diğer
lamba ve priz sorti miktarları, linyelerin
tablolardan ayrı olmalı ve yedek
üç faz üzerinde dengeli durumda
tesisat ana tablosundan ayrı kolonlarla
olması için güç dağılımları ile yüklerin
beslenmelidir
özelliklerini belirten açıklamaları tablo
halinde belirtilecektir. 6.4.4. PLANLAR
6.4.3.18. Yükleme tabloları ait oldukları tevzi Planlar mimari uygulama projelerine uygun
tablosunun bulunduğu pafta üzerine olarak çizilir ve aşağıdaki hususlan kapsar.
çizilmelidir
6.4.4.1. Kat planlan kuvvetli akım tesisatı,
6.4.3.19. Tek Hat Şemaları ( Kolon Şemaları
) : Kolon şeması, mimari kat sa3'isma 6.4.4.2. Kuvvetli akım kolon şeması
uygun olarak çizilecek, tabloların 6.4.4.3. Kuvvetli akım yükleme cetvelleri,
isimleri, güçleri, sigorta ve şalter anma aydınlatma hesaplan, gerilim düşümü
değerleri, ana tablodan itibaren kolon hesaplan, pano ve tablo detaylan vb.
hattı uzunluğu, kesiti ve cinsi ile ana
6.4.4.4. Zayıf akım tesisatı,
tabloda hangi faza bağlı olduğu ve
anma akımları belirtilecektir. 6.4.4.5. Zayıf akım kolon şeması, tablo
detaylan v.b.
6.4.3.20. Ana tablodan çıkan kolonlar ve tali
tablolardan çıkan linyeler, tablodan 6.4.4.6. Yangın Algılama ve İhbar tesisatı,
çıkış sırasına göre numaralanmalı ve
99
6.4.4.7. Yangın Algılama ve İhbar kolon 6.4.4.15. Tali tablolar, ışık, kuvvet, kat ve
şeması her bir katta bulunan tablo adedine
göre özel harf ve sayı grupları ile
6.4.4.8. Asansör tesisi; Asansör trafik hesabı,
işaretlenecektir.
kuyu yerleşim planı, kuyu dikine
kesitleri, asansör makine dairesi planı, 6.4.4.16. Kat tabloları girişinde, idarenin
yaklaşık asansör motor gücü hesabı ile istediği derecede eşik korumalı kaçak
asansör tipi ve özellikleri verilecektir. akım koruma rölesi kullanılacaktır. Ana
tabloda ise yangın koruma eşildi kaçak
6.4.4.9. Enerji Nakil Hattı planı; İlgili
akım koruma düzeneği kullanılacaktır.
yönetmelik ve şartnameler
doğrultusunda hazırlanarak, mahalli 6.4.4.17. Her tali tablo (varsa tesisat tabloları
Elektrik Dağıtım A.Ş.'ne veya muadili için de ayrı olarak) için yükleme
kuruluşa onaylattırılacaktır. tablosu tanzim edilir. Bu tanzimde ışık
ve priz bilyelerinin kendi aralarında üç
6.4.4.l0. Kablo kanalı planı ve gerekmesi
faz üzerinde dengeli olarak dağılımı
halinde detaylan
sağlanır. Tabloların yükleme cetvelleri,
6.4.4.11. Kat planlarında, elektrik tesisatına yüklerin özelliklerim, sorti cins ve
ait bütün cihazlardan başka, elektrik sayılanın, linye güçlerini, sigorta
cihazlarının yerleştirilmesi bakımından cins ve kesme kapasitelerini ve gerekli
çok önemli olan kalorifer, sıhhi tesisat, diğer bilgileri kapsayacaktır. Yükleme
(lavabo, banyo, eviye, ocak, yangın tabloları ait oldukları tevzi tablosunun
dolabı, radyatör, klima kanalları v.b.), bulunduğu pafta üzerine çizilir.
kapı açılış yönleri gibi hususlar da
6.4.4.18. Her tali tablodaki kesiti aynı olan
gösterilir. Tüm elektrik cihazlarının
linyeler grubunun en kötü şartlı
işler dununda teslim edilmesini
(uzunluk veya yük yönünden) bir
sağlayacak bütün elektrik bağlantıları
adet ışık bir adet de priz linyesi için
gösterilir
gerilim düşümü hesabı verilir. Gerilim
6.4.4.12. Binada mevcut bütün hacimlerin düşümü hesabı Elektrik İç Tesisleri
isimleri yazılmalıdır. Aydınlatma Yönetmeliğine göre kontrol edilir.
hesaplarına uygun olarak seçilecek İletken kesitleri gerilim düşümüne
aydınlatma armatürlerinin tip ve göre tayin edildikten sonra, bulunduğu
güçleri de planlar üzerinde belirtilir. ortamın şartlan dış sıcaklık, birlikte
6.4.4.13. Anahtar ve priz yerlerinin seçiminde geçirilen kablo adedi gibi özellikler göz
bunların kullanılmalarında kolaylık önünde tutularak ısınma yönünden de
sağlanması düşünülmelidir. kontrol edilmelidir.
6.4.4.14. Ana besleme hatları ve kolonlar

planlarda gösterilir.
100
6.4.4.19. Kolon şeması, mimari kat sayısına Makine Tesisat projelerinden, tesisat ile
uygun olarak çizilecek, tabloların ilgili ana ve tali tablo yerlerinin seçiminde
isimleri, güçleri, sigorta ve şalter anma yardımcı olunur ve gerek bu tabloların
değerleri, ana tablodan itibaren kolon gerekse bunlarla ilgili cihazların elektrikli
hattı uzunluğu, kesiti ve cinsi ile ana kısımları arasındaki besleme hatları elektrik
tabloda hangi faza bağlı olduğu ve sayaç projelerinde gösterebilir.
anma akımları belirtilecektir.
6.4.4.20. Bir buata en çok 4 bağlantı ucu
gelebilecek, bu sayı aşıldığında kare 7. DİĞER HUSUSLAR
buat veya ek kutusu konulacaktır. 7.1. Zemin Etüt Rapora ve Plan Kote,
6.4.4.21. Projelere sembol listeleri sözleşme tarihinden soma en geç
eklenecektir. 25 gün içerisinde idareye teslim
edilecektir.
6.4.4.22. Projelerde her paftaya bir adet
malzeme tanımlama listesi eklenecektir. 7.2. İki adet alternatif Ön Proje, Statik,
Mekanik Tesisat ve Elektrik Tesisat ön
6.4.5. DİĞER PROJELER İLE İLİŞKİLER raporlan sözleşme tarihinden soma
40 (fark) gün içerisinde İdareye teslim
6.4.5.1. Mimari projeleri ile ilişkiler edilecektir.
Pano, Tablo, Telefon, Yangın ihbar alarm, 7.3. Ön Proje ve raporların onaylanmasından
HUB odası, Asansör (makine dairesi ve sonra 30 (otuz) gün içerisinde Mimari
kuyu), Trafo tesisi, kablo şaftı, vb. hususlarda Kesin Projeler, Statik Kesin Proje ve
gerekli bilgiler projelerde belirtilerek yeterli hesaplan ile Makine Tesisat ve Elektrik
ve uygun hacimler ile yerlerinin belirlenmesi Tesisat Kesin Projeleri ve hesap
sağlanır. raporlan İdareye teslim edilecektir.
Mimari On Projelerden sonra Elektrik 7.4. Kesin proje ve raporlarının
Tesisatı Kesin Projelerinin onaylanmasını onaylanmasından sonra, tüm uygulama
müteakip Uygulama projeleri çalışılır. projeleri (Mimari Uygulama, Mimari
Projeler arası eşgüdüm sağlanır. Mimari Detay-Dekorasyon projeleri, akustik
Uygulama, Detay ve Dekorasyon Projelerinde hesap ve raporlan, Statik Uygulama
Elektrik tesisat proje verileri ve cihazları Projeleri ve hesap raporları (gerekmesi
uygulamaya esas tariflenir. durumunda Betonarme ve/veya
Çelik Uygulama Projeleri), Makine
6.4.5.2. Makine tesisat projeleri ile ilişkiler Tesisat ve Elektrik Tesisat Uygulama
Elektrik projelerinde lavabo, eviye, tesisat Projeleri (şartnamelerdeki içerikleri ile
kolonu, radyatör, klima v.b. Makine Tesisat birlikte) için çalışmalara başlanacaktır.
elemanları yerleşimine uyum sağlanır. Mimari, Statik, Makine Tesisat ve
Elektrik Tesisat ile ilgili olan şaft,
101
kablo kanalı ve ihtiyaç duyulan alanlar 7.7. Projeler TMMOB Meslek Odaları çizim
kesinleştirilecek olup, bütün projeler eş ve sunuş standarttan ve şartnamelerine
zamanlı yürütülecektir. Kesin projelerin uygun olarak düzenlenecektir.
onaylanmasından soma 70 (yetmiş)
7.8. Bütün Projelerde (antetlerinde)
gün içerisinde tüm uygulama ve detay
Yüklenicinin ve taahhütte bulunarak
projeleri İdareye verilecektir.
İdarenin Kabul ettiği diğer meslek
7.5. Onaylanan proje çalışmalarının gruplarının mesleği, adres, telefon, fax,
yapıldığı yıla ait rayiçlere göre İdare e-mail bilgileri ve imzalan bulunacaktır.
ile görüşülerek düzenlenecek metrajlı
7.9. Yüklenici bütün Ön, Kesin ve Uygulama
yaklaşık maliyet cetvelleri, özel
Projeleri ile bütün hesap raporu vb.
imalatlara ait teknik şartname ve fiyat
dokümanları imzalayacaktır.
analizleri (özel imalatlara ait birim
fiyatların belirlenmesinde bayi fiyat 7.10. Bütün projeler A4 ebadında katlanmış
listeleri veya imalat miktarı üzerinden olarak, ilgili dokümanlar ile birlikte
nakliye ve montaj dahil kullanılabilir üzerinde işin tam adı ve bilgilerinin
hususları kapsayan proforma faturalar yazıldığı PVC esaslı kutu içerisinde
kullanılacaktır.); tüm uygulama yazılı olarak teslim edilecektir.
projelerinin onayından soma 10 (on) 7.11. İmalat aşamasında, projesinde
gün içerisinde İdareye verilecektir. bulunmayan ancak yapılması zorunlu
7.6. Bütün projeler ile metrajlı yaklaşık olan bir imalatın tespit edilmesi ve
maliyet cetvelleri, özel imalatlara ait bunun da proje revizyonu gerektirmesi
teknik şartname ve fiyat analizleri halinde Yüklenici gerekli revizyonları
İdarece kabul gördükten sonra bütün herhangi bir bedel talep etmeden
projeler ve dokümanlar (hesaplar, yapmayı kabul ve taahhüt eder.
fotoğraflar, arsa bilgileri, renk 7.12. İnşaatın yapılacağı arazide, varsa
çalışmalar vb.) İdare onay aşamasında mevcut altyapı tesislerini (elektrik,
yapılan düzeltmeler yapılarak orjinal su, doğalgaz, kanalizasyon, ısı kanalı
dosyalar ve pdf formatında İdareye vb.) araştırmak, incelemek ve inşaatın
en son aşamanın tamamlanmasından yapımı esnasında uygulanacak
soma 5 (beş) gün içerisinde CD demontaj/montaj/deplase işlemleri için
ortamında (kumlu, işin ismi basılı ve her türlü tatbikat projesini hazırlayarak
imzalı olarak) yazı ile teslim edilir. çözüm sunmak Yüklenicinin
Düzeltmelerin yapıldığı, orijinal (dwg, sorumluluğunda olup, bununla ilgili
pdf, vb. dosyalanıl bulunduğu CD herhangi bir bedel talep edilmeyecektir.
teslim edilmeden iş bitmiş sayılmaz ve
kabulü yapılmaz. 7.13. Hazırlanarak İdareye teslim edilecek
Mimari Ön Proje, Statik Ön Proje ve
Hesapları, Makine Tesisatı ve Elektrik
102
Tesisatı ön rapor, Mimari Kesin uğrayacağı zararları ödemekle

Proje, Mimari Uygulama ve Detay- mükelleftir.
Dekorasyon Projeleri (renk çalışmaları
7.16. Şartname kapsamında verilen ihtiyaç
3D modelleme çalışmaları, Akustik
programı, ihtiyacın belirlenmesinde
hesap raporları, özel mobilya ya da
katkı sağlamak için verilmiştir. Kontrol
tefriş ve dekorasyon elemanlarının
Teşkilatı, proje sürecinde ayrı bir ihtiyaç
tasarımı dâhil), gerekli olan betonarme
programı belirleme ve belirlenen
ve/veya çelik ön proje hesap ve
ihtiyaç programında da istediği ölçü
uygulama proje ve hesaplan, Makine
ve kapsamda (%10 oranında bedelsiz
Tesisat Proje ve hesaplan, Elektrik
metrekare artırımı da dahil) değişildik
Tesisatı Uygulama Proje ve hesaplan
yapma hakkına sahiptir. Yüklenici,
ile metrajlı yaklaşık maliyet cetvelleri,
yapılan bu değişikliklerle ilgili ek
özel imalatlara ait teknik şartname ve
süre talep etmeksizin proje sürecini
fiyat analizleri işinin hazırlanma süresi,
aksatmadan işi bitirmekle yükümlüdür.
sözleşmenin yürürlüğe girmesinden
sonra İDARENİN İNCELEME 7.17. Yapılması düşünülen işlerde tasfiye
SÜRELERİ DAHİL ……………… ve fesih olması halinde tasfiye ve
TAKVİM GÜNÜDÜR. fesih hesaplan ile ilgili dokümanların
idarenin isteği doğrultusunda
7.14. YÜKLENİCİ, ihale dosyası içerisine
hazırlanarak İdareye teslim edilmesi
ihale tarihinden önce yapacağı
zorunludur.
projeyi 5846 sayılı Fikir ve Sanat
Eserleri kanununun 14,15,16 ve 19. 7.18. YÜKLENİCİ, sunduğu danışmanlık
Maddesinde bahsi geçen müelliflik hizmeti için elde edindiği bilgileri
ve sahiplik haklarını T.C. Kültür ve gizli tutmakla, sadece İdare yaratına
Turizm Bakanlığına devredeceğine kullanmakla ve hiçbir şekilde ve
dair noterden muvafakatname verecek amaçla üçüncü kişilere aktarmamakla
olup proje uygulamasından dolayı telif mükelleftir.
hakkı talebinde bulunamayacaktır. 7.19. Mimari, statik, elektrik tesisat, makine
İdare dilediği sayıda, şekilde, yerde ve tesisat, akustik, dekorasyon ve peyzaj
zamanda gerektiğinde proje bütünlüğü projelerini hazırlayan mimar ve
dahil dilediği tüm değişiklikleri yapmak mühendisler, işin yapılması sırasında
veya yaptırmak suretiyle projeleri her safha için Kontrol Teşkilatının
uygulama yetkisine sahiptir. ihtiyaç gördüğü sıklıkla en az haftada
7.15. YÜKLENİCİ, sözleşme kapsamına giren bir defa olmak üzere Kontrol Teşkilatı
işlerde, tasdik sırasında farkedilmeyen ile istişare etmekle yükümlüdür.
hatalardan veya Kontrol Teşkilatı' nın 7.20. Projeler İdare tarafından onaylandıktan
ikazına rağmen düzeltmemekte ısrar ve YÜKLENİCİ' nin ilişiği kesildikten
ettiği hususlardan dolayı idarenin
103
sonra dahi sözleşme konusu proje ve 7.23. İhale konusu yapım işine ait proje ve
yapım işi ihalesi evrakları üzerinde mahal listelerindeki ölçü ve tariflere
Kontrol Teşkilatı tarafından talep göre yaptırılacak imalatların iş
edilecek her türlü değişiklikler kalemi ve/veya iş grubu olarak hangi
YÜKLENİCİ tarafından herhangi bir kısımda ve ne miktarda yapılacağının
ücret talep edilmeksizin değişikliğin belirlenmesi amacıyla metraj listeleri
resmi yazı ile YÜKLENİCİ' ye tebliğ hazırlanmalıdır.
edilmesinden sonra en geç 10 iş günü
7.24. Uygulama projeleri ve Mahal listelerine
içerisinde yerine getirilecektir. Ayrıca
göre imalat iş kalemleri veya iş
bu süreçler dahilinde proje üzerinde
gruplarının teknik tarifleri ve özellikleri
ve inşaat aşamasında Kontrol Teşkilatı
yapılacak işler listesinde belirtilmelidir.
tarafından tespit edilen proje hataları
ve eksiklikleri ile bu şartnamede 7.25. İhale konusu yapım işine ait yaklaşık
belirtilmemiş olsa dahi alınması maliyet, Proje çalışmalarının
gereken tüm resmi kurum onaylan, tamamlandığı yıla ait Çevre
inşaatın tamamlanıp kesin kabul ve Şehircilik Bakanlığı Birim
tarihine kadar olan süre içerisinde bile Fiyat tariflerinden, bu tariflerde
fark edilse Kontrol Teşkilatı' nın yazılı bulunmayanlar için, diğer Kamu
isteğinde belirtilen zaman zarfında Kurum ve Kuruluşlarının şartname ve
herhangi bir bedel talep etmeksizin birim fiyat tariflerinden, bu kurumların
YÜKLENİCİ tarafından yerine herhangi birinde de bulunmaması
getirilecektir. halinde piyasa araştırması yapılarak
3 adet proforma fatura alınması ve
7.21. Bilgisayar ortamında hazırlanacak
bu şekilde özel fiyat oluşturulması
olan yaklaşık maliyet ve diğer
yöntemlerinden bir veya birkaçı
hesaplamaların kopya sayısı
birlikte kullanılmak ve gerekli diğer
İDARENİN isteği doğrultusunda
fiyat araştırmaları yapılmak suretiyle
artırılabilir. YÜKLENİCİ, hazırlanan
belirlenir. Fiyat araştırması için yapılan
yaklaşık maliyet ve diğer dokümanların
çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve
program dosyalarını da CD ortamında
kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit
idareye teslim edecektir.
edilecek iş grubu veya iş kaleminin
7.22. Yaklaşık maliyetin hazırlanmasına ayrıntılı özelliklerine yer verilir. Fiyat
esas teşkil edecek mahal listesi; istenecek kişi ve kuruluşlara aynı
revize edilecek uygulama projelerine koşullan taşıyan İDARE tarafından
dayalı olarak, yapılacak imalat onaylanacak yazı şablonlarıyla
kalemlerinin adım ve 3’apılacağı yerleri başvurulur ve fiyatlar KDV hariç
göstermelidir. istenir. Bu şekilde alınacak Proforma
faturaların en az 3 adet olması gerekir.
İstenen özellikleri taşımayan veya
104
gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı boyutlandırma, modelleme ve hesaplan

düşünülen fiyat bildirimleri ve ise güvenilirliği ispatlanmış, lisanslı
proforma faturalar değerlendirmeye bilgisayar programlarıyla yapılacaktır.
alınmaz ve buna ilişkin gerekçeler Çizim ve hesapların İdarece kontrolü
yaklaşık maliyet hesap cetvelinde aşamasında İdarede gerekli lisanslı
gösterilir. Değerlendirmeye alman bilgisayar programının bulunmaması
proforma faturaların en düşük fiyatlı halinde, Yüklenici İdareye söz konusu
olanı ile Özel Fiyat Analizi düzenlenir. lisanslı programı temin etmekle
yükümlüdür.
7.26. Tüm Projeler TMMOB çizim ve sunuş
standartları ve şartnamelerine uygun 7.30. Projelerin gerekli tüm resmi onay,
olarak düzenlenecektir. imza ve izinleri için gerekli olacak
belgelerin İDARE "tarafından
7.27. Sahada yapılacak su depolan,
zamanında hazırlanabilmesi için gerekli
istinat duvarları, mekanik/elektrik
bilgilendirme yüklenici tarafından
odalarında ihtiyaç olabilecek çelik
yapılacaktır. Diğer kurumlardan
karkaslı platformlar, bina içi ve dışı
alınması gereken ruhsat, abonelik,
taşıyıcı evsaflı çelik ya da betonarme
izin v.b. işlemler yüklenici tarafından
merdivenler, yapı içi ve dışındaki
yürütülecektir. Ayrıca tüm bu yasal
ışıklık ve cephe sistemleri ile açık
süreçlerde yüklenici, İDAREYE
alanlarda İDARE tarafından projeye
yardımcı olacaktır.
dahil edilecek her türlü açık yapı ya
da tamamlayıcı sistemin projeleri 7.31. Projelerin şantiyede uygulanması
de Yüklenici' nin çalışmalarının bir aşamasında, projesinde bulunmayan
parçasıdır. Bu ve benzeri konularda ancak yapılması zorunlu olan bir
yüklenici, projelerin ve hesapların da imalatın tespit edilmesi ve bunun da
hazırlanmasıyla yükümlüdür. proje revizyonu gerektirmesi halinde
7.28. Yüklenici, işbu şartname Yüklenici gerekli revizyonları bila bedel
konusu sözleşme için yeterli yapmayı kabul ve taahhüt eder.
sayıda ve uzmanlıkta personeli
7.32. İşin (inşaat aşaması da dâhil) her
görevlendirecektir. Bu personel Kontrol
aşamasında eksik veya hatalı hususların
Teşkilatı ile sürekli koordineli olarak
tespit edilmesi durumunda projeler
çalışacak ve her aşamada gerektiğinde
onaylanmış olsa dahi Yüklenici
şantiyede fiili incelemeler yapılmak
İdarenin isteği doğrultusunda proje
suretiyle çalışmalar yürütülecektir.
ve dokümanları, İdarenin firmaya
7.29. Tüm uygulama projelerinin, lisanslı tebliğinden soma en geç 10 gün
çizim programı (AutoCAD veya içerisinde düzeltmekle yükümlü
muadili) ile çizilmesi yüklenicinin olacakta.
sorumluluğundadır. Statik analiz,
105
7.33. Yüklenici ile imzalanacak sözleşmeden 7.38. İhale konusu yapım işine ait proje ve
doğacak her türlü vergi (damga vergisi mahal listelerindeki ölçü ve tariflere
dahil), resim, tasdik gideri, noter göre yaptırılacak imalatların iş
giderleri yüklenici tarafından ilgili kalemi ve/veya iş grubu olarak hangi
yerlere ödenecektir. kısımda ve ne miktarda yapılacağının
belirlenmesi amacıyla metraj listeleri
7.34. Yüklenici, iş başlatıldıktan sonra
hazırlanmalıdır.
yapacağı işlere ait malzeme ve işçilik
ücretlerinin sonradan herhangi bir 7.39. Bu şartnamenin ait olduğu iş
sebeple (öngörülemez olanlar da dahil kapsamında hazırlanacak olan
olmak üzere) artması veya yeni vergi yaklaşık maliyet evrakı 4734 sayılı
ve resimler konması halinde ücretinin Kanun hükümleri çerçevesinde gizli
artırılmasını talep edemeyeceği gibi tutulacaktır.
herhangi bir sebeple bu sözleşmede
7.40. İnşaatın yapılacağı arsada, gerektiği
belirlenmiş ücretlerden başka hiçbir
durumda, halihazırda bulunan bazı
isim altında bir ücret isteyemez,
imalatlara ait demontaj - montaj ya da
proje bedelinin arttırılması talebinde
tamirat çalışmaları da yaklaşık maliyete
bulunamaz.
dahil edilecektir.
7.35. Yüklenici, imzalanacak sözleşmeden
7.41. İdare, önerilecek veri ve hesap
doğan hak ve yükümlülüklerini
usullerinin kabul edilebilecek
İdarenin yazılı izni olmaksızın 3.kişi]
bir literatür ve 5’a standart ile
ere devredemez.
belgelenmesini veya özel bir çalışma ile
7.36. İşbu teknik şartnamede yazılı hususlar saptanmasını isteyebilir.
teklif sahibi tarafından okunmuş olup
7.42. Genel olarak hazırlanacaklar aşağıda
belirtilen şartların işin yapımı süresince
özetlenmiştir:
geçerli olacağı kabul ve taahhüt
edilmiştir. Teknik şartname
Metraj
7.37. Bilgisayar programında hazırlanacak
Birim fiyat listeleri
olan yaklaşık maliyet ve diğer
Fiyat analizleri
hesaplamalar, 2 takım basılı olarak ve
Yaklaşık Maliyet
1 adet de CD ile elektronik ortamda
Mahal listesi
teslim edilecektir. BAKANLIĞIN isteği
Özel birim fiyat teklifleri
doğrultusunda, kopya sayısı artırılabilir.
Özel birim fiyat tarifleri
YÜKLENİCİ, bilgisayar programında
Pursantaj oranları
hazırlanan yaklaşık maliyet ve diğer
Fiyat analizleri
dökümanların program dosyalarım da
Keşif özeti
CD ortamında İdareye teslim edecektir.
106
İcmal sayfası7.42. Aşağıdaki liste, 2. Proje aşamasında, proje müellifi

bu şartnamenin ekleri olarak aşağıdaki teknik ve özel şartlara riayet
hazırlanmıştır: ederek projeyi sonlandıracaktır:
• Belirtilen kat yükseklikleri ve alan
EK-1A: KADIKÖY HALK KÜTÜPHANESİ miktarları yaklaşık olup projelerin
İHTİYAÇ PROGRAMI yapılması sırasında yüklenici,
EK-1B: KADIKÖY İLÇE HALK İdare ile birlikte tesislere ait brüt
KÜTÜPHANESİ İHTİYAÇ alanları ve kat yüksekliklerini
PROGRAMI AÇIKLAMASI belirleyecektir.
EK-2: İMAR DURUMU • Alan ölçüleri, yapının veya
yapıların dış ölçüleri esas alınarak
EK-3: APLİKASYON KROKİSİ
hesaplanacaktır. Balkon, üstü örtülü
EK-1A-B: KADIKÖY HALK teras ve yanları açık geçit alanları,
KÜTÜPHANESİ İHTİYAÇ toplam inşaat alanı hesabına dahil
PROGRAMI AÇIKLMASI: Her ilin edilmeyecektir.
veya her ilçenin veya yapılacak her
• Bina dışındaki açık teraslar
kütüphane binasının arsa m2 sine, imar
ile peyzaj elemanları alanları
durumuna ve imar durumuna bağlı
toplam inşaat alanı hesabına
olarak yaklaşık olarak toplam kapalı
dahil edilmeyecektir. Sözleşme
m2’sine göre şekillenecektir. Konferans
kapsamında projelendirilen
Salonu, Kafeterya, Sergi Salonu,
yapıların toplam inşaat alanı ±10
Depo.. gibi alanların olup olmayacağı
oranında değişiklik gösterebilir.
bunların takribi m2’leri o yerin imar
durumuna ve kapalı alan m2’sine göre • Yapılar mimari olarak modern
şekillenecektir. bir tarzda tasarlanacaktır.
Projelendirilecek yapının türüne
DİĞER HUSUSLAR; göre taşıyıcı sistemlerin betonarme,
1. İhale tarihinden önce yüklenici çelik konstrüksiyon ya da ahşap
firma aşağıdaki personeli firma olmasına karar verilecektir.
bünyesinde sigortalı olarak çalıştırıyor • Kütüphane projesinin yapılacağı
olacaktır. arazi ile inşaat projesine ait makro
Pozisyon Adet Asgari Tecrübe (yıl) düzey veriler söz konusu arazinin
tapu kaydına, imar planına ve
Mimar 1 5 yetkili idare tarafından tanımlanan
İnşaat Mühendisi 1 5 ihtiyaç programına uygun
Makine Mühendisi 1 5 olmalıdır. Bu bağlamda:
Elektrik Mühendisi 1 5
107
• Kütüphane yapılacak arazinin • Binada kullanılacak olan kablolama,

büyüklüğü, aydınlatma, ısıtma, soğutma, iletişim ve
benzeri sistemler güncel teknolojilere
• Kütüphane bina inşaatının oturma
uygun olmalı ve akıllı sistemlerden
alanı,
oluşmalıdır.
• Sirkülasyon alanları, koridorlar,
• Kütüphanelere kullanılacak tefriş
çatı altları, teras ve balkonlar hariç
malzemelerinin esnek kullanılabilirliği
tutulmak kaydı ile toplam inşaat
düşünülmeli ve mimari planlama buna
alanı,
göre tasarlanmalıdır.
• Bina giriş(ler)i ve peyzaj alanlarının
• Binadaki camlar ve pencereler erişilebilir
büyüklükleri belirlenmelidir.
olarak tasarlanmalı, açılabilir tüm
pencerelere sineklikler monte edilmelidir.
Mimari Özellikler
• Bina ve çevresi arasındaki ilişkinin • Bina, RFID sistemine uygun altyapı
uyumlu olması gerekir. Kütüphaneler çalışmaları (Kablolama, kapı girişleri vb.)
ortak faydanılacak alanlar olarak hazırlanmış biçimde tasarlanmalıdır.
algılanır. Bundan dolayı mekânı • Binalardaki iç hava kalitesi ve fiziki
kullanıcılar için cezbedici hale getirmek koşullar rahat bir çalışma ortamı
için kütüphane ve çevresi birlikte canlı ve sağlamalıdır.
davetkâr olmalıdır.
• Engelli çocuk ve yaşlılara yönelik
• Kütüphane binaları hizmet verecekleri fonksiyonlar giriş katında ve/veya
yerleşim merkezlerinin mimari dokusuna çocukların ve engellilerin erişimine
uygun olarak tasarlanmalıdır. uygun şekilde tasarlanmalıdır.
• Bina tasarımları, söz konusu • Engelli çocuk ve yaşlılar için tasarlanan
kütüphaneye özel ve özgün olmalıdır. mekânlar (okuma, çalışma, etkinlik ve
• Binalar, mümkün olduğu yerlerde, oyun alanları, tuvaletler vs.) onların
hizmet verecekleri yerleşim merkezi için yaşlarına ve fiziksel ihtiyaçlarına uygun
anıtsal veya simgesel özellik taşıyacak olarak tasarlanmalıdır. Tuvaletler
şekilde tasarlanmalıdır. sensörlü olarak tasarlanmalıdır.
• Binalar, çevreye duyarlı, enerji • Konferans salonu, sergi alanı ve fuaye

verimliliğini gözeten, mümkün olduğu gibi fonksiyonlar binaların giriş ve/
ölçüde yenilenebilir enerji kaynaklarını veya bodrum katında planlanmalı
kullanacak şekilde tasarlanmalıdır. ve kütüphane ile görsel iç bütünlük
sağlamalıdır. Bu tür mekânlar, arsa
• Binalar ısı, nem gibi çevresel faktörlere büyüklüğünün uygun olması durumunda
karşı yalıtılmalıdır. kütüphane binalarının yanında bağımsız
üniteler olarak da tasarlanabilir. Ayrıca
108
binanın çatı katının veya teras kısmının Taşıyıcı sistemler

söz konusu fonksiyonlar için kullanılması • Çok katlı tasarlanan binalarda asansör
düşünüldüğünde, bu fonksiyonlara sistemleri bulunmalıdır. Bu sistemler,
kütüphaneden bağımsız erişim sağlamak aynı zamanda, yaşlılar, çocuklar ve
• için ilave merdiven, asansör ve acil çıkış engellilerin kullanımına uygun olarak
sistemleri tasarlanmalıdır. tasarlanmalıdır.
• Kütüphanenin idarî ve teknik birimlerine • Asansörlerin kabin boyutları en az
ait alanlar tek kata toplanmayarak 110x140 cm olmalı, kapı genişliği ise en
binanın katlarına yayılmalıdır. az 90 cm. olmalıdır.
• İnternet erişiminin kablolu ve kablosuz • Asansörün önünde 150x150 cm
olarak tek bir salonda değil kütüphanenin boyutlarında bekleme alanı olmalıdır.
bütün bölümlerine yayılması • Asansörün içindeki ve dışındaki
sağlanmalıdır. paneller yerden 85 cm. yükseklikte
• Kütüphanede kullanıcılara açık konumlandırılmalıdır.
alanlardaki raf sistemleri açık ve sabit • Asansörlerde bulunduğu kat ile ilgili bilgi
raf sistemleri, depolardaki raf sistemleri veren ses sistemleri olmalıdır.
ise kompakt veya sabit raf olacak şekilde
tasarlanmalıdır. Güvenlik
• Kütüphane içi ve çevresi hırsızlık,
KÜTÜPHANE BINALARINDA
vandalizm ve diğer tehditlere karşı
KULLANILACAK SISTEMLER VE caydırıcı ve önleyici sistemlerle
ÖZELLIKLERI donatılmalıdır. Binanın içine ve
çevresine güvenlik kameraları ve
İklimlendirme
alarm sistemleri konulmalıdır.
• Binanın tüm bölümlerinde birbirinden Ancak, bu sistemlerin, mümkün
bağımsız olarak kontrol edilebilen olduğu ölçüde, kullanıcıları rahatsız
iklimlendirme sistemi olmalıdır. etmeyecek şekilde konumlandırılması,
• Farklı malzeme türlerinin korunması kullanıcılarda izlendiklerine ilişkin
hususunda optimum ısı ve nem endişeye yol açmaması gerekir. Kamera
değerleri için ISO 11799:2003 standardı kayıtlarının kaydı için güvenli bir alan
kullanılmalıdır. oluşturulmalıdır.
• Nem oranının yüksek olduğu bölgelerde • Vandalizm riski yüksek bölgelerde
ve rutubet ihtimali olan alanlarda nem yapılacak kütüphanelerde uygun yerlerde
düzenleyici cihazlar kullanılmalıdır. alarm butonu bulundurulmalıdır.
• Çalışanların kullandığı kilitli dolapların
olduğu bölgelere, kapalı raf sistemlerinin
109
olduğu alanlara ve depo alanlarına • Yangın söndürme sistemleri, insanlara

kullanıcılar girememelidir. ve kütüphane malzemesine zarar
vermeyecek nitelikte planlanmalıdır.
• Kütüphane çıkışında, izinsiz malzeme
Bu bağlamda, kullanıcı ve personel
çıkışını engelleyecek RFID sistemleri ile
alanlarında su veya buhar püskürtme
uyumlu alarm sistemi olmalıdır.
sistemleri, depolar, nadir eserlerin
• Kütüphanenin kapalı olduğu saatlerde bulunduğu alanlar ve bilgisayar ve
kapı girişleri ve pencereler kilit ve güvenlik sistem odalarının bulunduğu
alarm sistemleri ile korunaklı hale yerlerde gazlı söndürme sistemleri
getirilmelidir. kullanılmalıdır. Söndürme sistemlerinde
• Nadir eserlerin, sergi alanlarının ve kullanılacak gazlarla ilgili ulusal ve
değerli malzemelerin bulunduğu alanlara uluslararası standartlara uygunluk
kameralar konulmalıdır. sağlanmalıdır.
• Kütüphanelere giriş-çıkışlar kartlı • Yangın durumunda, kütüphane

sistemlerle yapılacak şekilde binasından en az iki adet çıkış rotası
tasarlanmalıdır. Kütüphane materyali tasarlanmalı ve belirgin şekilde
hırsızlığına karşı koruyucu sistemlerin işaretlenmeli ve yönlendirme
olduğu konusunda kullanıcılara yapılmalıdır.
bilgi verecek uyarılar uygun yerlere
konuşlandırılmalıdır. Deprem önlemleri
• Binalar, bu şartnamenin hukukî dayanak
Yangın önlemleri bölümünde belirtilen mevzuat hükümleri
• Kütüphane binalarında yangına çerçevesinde depreme dayanaklı olarak
karşı tedbir, tespit ve müdahale tasarlanmalıdır.
sistemleri standartlara uygun biçimde • Bina içerisinde deprem anında risk
tasarlanmalıdır. oluşturabilecek raf ve mobilyalar
• Bina tasarım ve inşa aşamasında yangın sabitlenmelidir.
riskine karşı yapısal tedbirler alınmalıdır. • Acil durum yönergeleri ve çıkış planları
Bu bağlamda elektrik sistemlerin tasarım aşamasında dikkate alınmalıdır.
topraklaması, bina içindeki bölmelerde
• Bina kat planları görünür şekilde
yangına karşı dayanıklı duvar ve kapı
asılmalıdır.
sistemlerinin kullanılması gibi önlemler
alınmalıdır. • Yer döşemeleri
• Yangın çıkması durumunda, mümkün • Girişte otomatik kapı olmalı ve giriş alanı
olan en erken zamanda tespit için kaygan olmayan zeminden yapılmalıdır.
duman ve/veya ısı detektörleri
bulundurulmalıdır.
110
• Döşemeler, kaygan veya yanıcı olmayan, • Nadir eserlerin ve özel dokümanlar

dayanıklı, ses yalıtımı sağlayan, gürültüyü sergilendiği ve saklandığı alanlar 20 – 50
önleyici, temizlenmesi ve yenilenmesi (Korunan malzemeye göre değişebilir)
kolay, sağlıklı malzemelerden
• Giriş bölümü 250 - 400
seçilmelidir.
• Çok amaçlı salon ortam ışığı olarak 300
• Bina girişinde kullanılacak döşeme
(Yapılan etkinliğe göre 0 – 400)
malzemesi çamur ve toz gibi unsurların
bina içine taşınmasını engelleyecek • Nadir eserler dışında sergi alanı 300 –
nitelikte ve kolay temizlenebilir 700
malzemelerden olmalıdır. • Toplantı odaları 100 – 300
• Dış ve iç döşemelerdeki yükseklik farkı 2 • Stajyer odaları/öğrenme odaları 500
cm yi aşmamalı, fark varsa yuvarlanmış
kenarlı veya 45 derecelik açıyla iyi • Dolaşım alanları 150 - 300
kesilmiş olmalıdır. • İdarî ofisler 500
• Yoğun kullanım ve ağır demirbaş • Açık idarî ofisler 750 - 1000
yüklerine karşı dirençli olmalıdır
• Kullanıcılar için sohbet alanı 200
(raflama, tekerlekli mobilyalar vb.).
• Depo 150 - 200
• Zemin altına yerleştirilmiş olan
donanıma kolay erişim imkânı • Tuvaletler 100 - 200
sağlamalıdır
• Okuma ve çalışma alanları doğal ışıktan
maksimum fayda sağlayacak şekilde
Işık ve aydınlatma
tasarlanmalıdır.
• Kütüphane binalarının aydınlatma
sistemleri, kullanıcılar ve çalışanlar için • Bu alanlarda (çalışma masaları gibi) lokal
konforlu ve kütüphane malzemesine aydınlatma sistemleri tercih edilmelidir.
zarar vermeyecek nitelikte olmalıdır. Bu • Aydınlatma sistemleri ısı yayma oranı
bağlamda, ISO/TR 11219 standardında ve enerji tüketimi düşük, homojen ışık
önerilen aydınlatma oranları lux yayan ürünlerden seçilmelidir.
cinsinden aşağıdaki gibidir.
• Depolarda lokal ve zaman ayarlı / hareket
• Kullanıcı alanları 500 sensörlü aydınlatma kullanılmalıdır.
• Bilgi teknolojileri – çalışma alanları 150 • Kütüphaneye ait mekânlar arası geçiş
- 300 alanları en az seviyede duvar ve kapı
• Açık ve kapalı raflar 200 – 400 (En konulmalıdır.
alttaki rafta en az 200) • Yerine göre saydam cam veya buzlu
camlarla mekânların birbirinden
ayrılmasına özen önem gösterilmelidir.
111
Akustik • Çalışma ve toplantı odaları < 40 0,8 – 1

• Kütüphane binaları dış çevreden • Okuma salonları, açık raflar ve ödünç
gelebilecek ve kütüphane içerisinde bölümleri < 40 0,8
oluşabilecek ses ve gürültüye karşı
yalıtılmalıdır. • Sessiz çalışma alanları < 35 0,7
• Gürültülü olma ihtimali yüksek olan • Çocuk kütüphanesi < 40 0,8 – 1

çocuk bölümü, ödünç servis ve danışma • Fotokopi bölümü < 45 1
bölümü, fotokopi bölümü, kafe ve
• İdarî ofisler < 40 0,8 – 1
yiyecek-içecek makinelerinin bulunduğu
bölümler gibi alanlar sessiz çalışma • Kablo sistemi
alanlarından izole edilmelidir. • Binanın elektrik ve veri kablo şebekesi
• Havalandırma ve asansör sistemi gibi kütüphanenin her noktasından erişilebilir
unsurların çalışma ve okuma alanlarını olmalıdır.
etkilememesi için uygun tasarım ve • Elektrik ve veri kablo şebekesi güncel
planlama yapılmalıdır. teknolojilere uygun olmalıdır. Estetik
• Merdivenler ve giriş zemini sesi azaltacak ve güvenlik açısından kablolar görünür
malzemelerden yapılmalıdır. olmayacak şekilde tasarlanmalıdır.
• Dış cephede ses yalıtımını sağlayacak • Elektrik ve veri dağıtım kutuları
malzemeler kullanılmalıdır. kullanıcıların erişebileceği yerlerden uzak
tutulmalıdır.
• Tavanlar gürültüyü azaltacak
malzemelerden yapılmalıdır. • Kablo sistemi, yükseltilmiş zeminlerde
veya asma tavanlarda olacak şekilde
• Kütüphanedeki diğer alt yapı üniteleri
tasarlanmalıdır.
de gürültüyü azaltacak malzemelerden
seçilmelidir. • Kabloların ısı ve nem gibi çevresel
faktörlerden etkilenmemesi için gerekli
• Kütüphane binalarında olması gereken
önlemler alınmalıdır.
akustik değerler ISO/TR 11219
standardına göre desibel cinsinden Yönlendirme sistemleri
aşağıdaki gibidir.
• Yönlendirme tabelaları kütüphanenin
• Alan Özelliği Ses Düzeyi (DBA) Yankı genel estetiği ile uyumlu olmalıdır.
Süresi (saniye)
• Acil durumlarda binanın tamamına yayın
• Giriş bölümü < 50 1 yapabilecek ses sistemi olmalıdır.
• Konferans salonu Yapılacak etkinliğe • Görme engelliler için yüzeysel
göre ses düzeyi belirlenmelidir. yönlendirme sistemi, işitme engelliler
• Kullanıcılar için sohbet alanı < 50 0,9
112
için elektronik yönlendirme sistemleri • Kütüphane binasının dışındaki tabelalar

kullanılmalıdır. vandalizme karşı gerekli önlemler
alınarak konumlandırılmalıdır.
• Kütüphane binasındaki tabelada
kütüphanenin adı, varsa simgesi • Kütüphane materyali hırsızlığına karşı
bulunmalıdır. güvenlik sistemlerinin olduğu konusunda
kullanıcılara bilgi verecek uyarıları uygun
• Kütüphanenin açık olduğu saatler, verdiği
yerlere konuşlandırılmalıdır.
hizmetler, resimlerle ya da başka araçlarla
belirtilmelidir. • Acil durum çıkışları belirgin şekilde
ve standartlara uygun olarak
• Kütüphanenin içinde hangi alanda
işaretlenmelidir.
ne yapılacağını gösteren, kuralları
anlatan resimler, (cep telefonu ile
Açık alanlar
konuşulabilecek alanlar, sessiz olunması
gereken alanlar vb.) nadir eserler, okuma • Açık alanların düzenlenmesi
salonları, tuvaletler, mescit gibi alanları kütüphanenin genel tasarımına uygun
gösteren kat planları ve yönlendirici olmalıdır.
levhalar bulunmalıdır. • Ambulans, itfaiye ve diğer acil durum
• Açık rafların bulunduğu alanlarda derme araçlarının geleceği yönler açık ve kesin
sınıflama ve yer numaralarını gösteren bir şekilde belirlenmelidir.
yönlendirici levhalar bulunmalıdır. • Mümkün olduğu sürece kütüphane
• Tabelalardaki yazılar ve simgeler binasına ek olarak binanın yüzde 15-
herkes tarafından kolayca anlaşılabilir, 25’lik kısmına tekabül edecek kadar açık
okunabilir ve görülebilir olmalıdır. alan ayrılmalıdır.
Tabelalar renk körü olan insanlar • Kütüphane girişi açık bir şekilde belirgin
düşünülerek renklendirilmelidir. olmalı, engelli kullanımı düşünülmelidir.
• Göremeyen insanlar için el hizası • Kütüphane yoğun trafiğin olduğu bir
seviyesinde dokunarak anlaşılabilecek noktada olması durumunda kütüphane
yönlendirme levhaları veya yine el hizası girişinde yol, mümkün olduğu ölçüde
seviyesinde Braille abecesiyle yazılmış genişletilmelidir.
yönlendirme levhaları oluşturulmalıdır.
• Merdivenlerin her iki yanında küpeşteler
• Tabelalar değiştirmeye uygun olacak olmalıdır.
şekilde tasarlanmalı, gerektiğinde
kaldırılabilir veya yeri değiştirilebilir • Işıklandırma ve yönlendirme kullanıcıya
olmalıdır. aradığını bulmasını sağlamalıdır.
• Kütüphanenin dışında tasarlanan kafe
alanı otopark ya da trafik ile kesişim
içinde olmamalıdır.
113
• Giriş, kafe masalarıyla ya da bisikletlerle Engelsiz bina

kapanmamalı, giriş alanının sadece • Kütüphaneler her türlü engeldeki
kütüphaneye gelenler tarafından insan düşünülerek tasarlanmalıdır.
kullanılacağı düşünülmemeli, bu Bu bağlamda; görme ve bedensel
alan kütüphane içinden görülebilir engelliler, spastik engelliler, tekerlekli
olmalı, bir rahatlama yeri olarak sandalye veya yürüme destek araçlı
tasarlanmalı ve burada internet erişimi kişiler, çok uzun, çok kısa veya şişman
olanaklı kılınmalı, kötü hava koşulları kişiler, yaşlılar, çocuklar ve çocuklu
düşünülerek buraya açılan kapılar kişilerin ihtiyaçlarına cevap verebilecek
kapanabilir olmalıdır. düzenlemeler yapılmalıdır.
• Eğer süs havuzları olacaksa özellikle • Dolaşım alanlarında basamaklar,
çocuklar için gerekli güvenlik önlemleri rampalar ve boşluklar olmamalıdır.
alınmalıdır.
• Ana koridorlar en az 150 santimetre,
• Açık alan, acil durum toplanma alanı tali koridorlar en az 120 santimetre
olarak da kullanılacaksa, kütüphane genişliğinde olmalıdır.
içi ve dışında açıkça anlaşılır şekilde
belirtilmelidir. • Her 18 metrede bir, tekerlekli
sandalyeli insanların dönebilmesi için
Araç park alanları 3,25 metrekare ölçülerinde alanlar
oluşturulmalıdır. Çöp kovaları, kitap
• Personel ve protokol araçları için
arabaları veya yangın söndürme
otopark bulunmalıdır. Ayrıca, kütüphane
tüpleri bu alanları daraltacak şekilde
binası yapılacak arsanın uygun olduğu
konulmamalıdır. Ayrıca manevra
durumlarda kullanıcı otoparkı da
alanlarının merdiven altlarına denk
düşünülmelidir.
gelmesi durumunda tavan yüksekliği 220
• Kullanıcılar için bisiklet, engelli aracı santimetreden az olmamalıdır.
ve çocuk arabası park etmek için uygun
• Otomatik kapılar 85 santimetre
alanlar oluşturulmalıdır.
mesafeden algılama yapabilmelidir.
• Engelli kullanıcılar için ayrılan park
• Kapılar en az 90 santimetre, sık
alanları girişin, personel için ayrılan park
kullanılan bölümlerde ise en az 120
alanı da personel girişinin yakınında
santimetre genişlikte ve 210 santimetre
olmalıdır.
yükseklikte olmalıdır. Döner kapıların
• Gezici kütüphane aracı için park alanı alternatif geçişleri olmalıdır.
planlanmalıdır.
• Cam kapılar herkesin görebileceği bir
yükseklikte renkli yapışkan işaretlerle
belirgin hale getirilmelidir.
114
• Silindir yapı şeklinde tasarlanan • Binalarda elektrik, doğalgaz ve diğer

merdivenlerin çapı en az 2 metre enerji kaynaklarından maksimum
olmalıdır. düzeyde tasarruf sağlayacak sistemler ve
metotlar kullanılmalıdır.
• Merdivenlerin ilk basamağı ve son
basamağı insanların düşme ihtimaline • Binalarda, mümkün olduğu ölçüde,
karşı belirginleştirilmelidir. yenilenebilir enerji kaynaklarının
kullanımı ön planda olmalıdır.
• Merdivenlerin her iki yanındaki
küpeşteler 85 santimetre yüksekliğinde
Kütüphane Binaları Fonksiyon Alanları
yapılmalıdır.
• Kullanıcı hizmetlerine yönelik alanlar
• Rampaların eğimi en fazla yüzde 6
santimetre, genişliği en az 120 santimetre • Okuma ve araştırma alanları
olmalıdır. • Kütüphane binalarında, kullanıcıların
• Uzun rampalarda her 6 metrede bir okuma ve araştırma ihtiyaçlarını
dinlenme alanı bulunmalıdır. • karşılayabilecekleri alanlar
• Danışma ve ödünç verme masaları tasarlanmalıdır.
kısa boylu ve tekerlekli sandalyeli • Binalarda, İhtiyaç Programında
insanların buralarda çalışabileceği belirtilen miktarda okuma ve araştırma
düşünülerek yapılmalıdır. Bu bağlamda alanı olmalıdır. Okuma ve araştırma
servis masasının yüksekliği, derinliği ve alanları, genel okuma alanları, gazete /
genişliği tekerlekli sandalyeler için uygun dergi okuma alanları, bireysel çalışma
olmalıdır. alanları, taşınabilir bilgisayar kullanımına
uygun çalışma alanları, görüntülü /
Enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik sesli kaynaklardan yararlanma
• Binaların tasarımda doğal ısı, ışık ve alanları (bireysel) ve grup çalışma
havalandırma imkânlarından maksimum alanları şeklinde farklı formatlarda
düzeyde faydalanma esas olmalıdır. düşünülmelidir. Kullanıcılar için
Cam önleri kitap rafı, dolap vb. doğal ayrılacak alan büyüklükleri aşağıdaki
ışığı kısıtlayıcı kütüphane malzemesi tablodaki gibi olmalıdır.
konmayacak şekilde tasarlanmalıdır. Cam
• Kullanıcı alanları m2
kenarları, kullanıcıların kütüphaneden
rahatça yararlandığı mekânlar olarak • Bireysel çalışma masaları 3
tasarlanmalıdır. • Bilgi teknolojileri kullanımı 3,7
• Bina tasarımları hizmet verilecek • Nadir eserlerle çalışma alanları 4
bölgelerin iklim şartları göz önünde
bulundurularak hazırlanmalıdır. • Çalışma kabini 7
• WG
115
• Tek kişilik okuma ya da dinleme yerleri tasarlanmalıdır. Tuvaletler çocuklar ve

2-2,5 engellilerin yaş ve fiziksel durumlarına
uygun tasarlanmalıdır.
• Danışma alanı 1,5-2
• Çocuk ve genç (yaş grupları 0 – 3; 4 – 7;
• Grup çalışması alanı (kişi başı) 3-3,5
8 – 13; 13 – 18) kullanıcıların yaşlarına
• 4 koltuklu masalar 4-6 uygun aktivite alanları, çocuk masal
• Çocuk okuma / çalışma alanı 2 / hikâye dinleme alanları, oyuncak
kütüphanesi, oyun bölümü (bilgisayar
• Oyun alanı (her çocuk için) 3-6 oyunları, satranç, vs.) gibi fonksiyonlar
• Konferans salonu koltuk alanı (kişi başı) 1 imkânlar dâhilinde kütüphane içerisinde
yer almalıdır.
Bilgisayar erişim alanları • Kullanıcılara danışma, ödünç alma /iade
• Binalarda, halka açık internet bağlantılı hizmetleri sunacak bir servis bankosu
bilgisayarların hizmete sunulacağı ve kütüphane girişinde konuşlandırılmalıdır.
bilgisayar okuryazarlığı eğitimi verileceği Bu bankonun bir bölümü çocuk
alanlar tasarlanmalıdır. kullanıcıların boyuna uygun olarak
• Kullanıcıların kütüphanedeki bilgi tasarlanmalıdır.
kaynakları üzerinde araştırma • Kütüphane girişine yakın bir alanda self
yapabilecekleri çevrimiçi katalog servis kütüphane hizmetleri için uygun
bilgisayarları için alanlar olmalıdır. alanlar oluşturulmalıdır.
• Kullanıcıların kütüphanedeki dijital
koleksiyon kullanabilecekleri bilgisayar Teknik hizmetlere yönelik alanlar
alanları oluşturulmalıdır. • Kütüphane binası farklı malzeme
türlerinden oluşan kütüphane dermesini
Diğer kullanıcı alanları depolayacak raf sistemlerini barındıracak
• Kullanıcıların kütüphane kaynaklarından, şekilde tasarlanmalıdır. Raf sistemleri
5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri bazı bölümlerde açık ve sabit raf
Kanunu çerçevesinde, çoğaltma sistemleri bazı bölümlerde kapalı ve
yapabilmeleri için tarayıcı, fotokopi, kompakt raf sistemlerinden oluşmalıdır.
yazıcı cihazlarının konuşlandırılacağı • Kütüphanelerde farklı raf ve depolama
alanlar oluşturulmalıdır. ihtiyacı olabilecek malzeme türleri
• Kullanıcıların kişisel ihtiyaçlarını referans kaynakları, edebiyat ve
karşılayacakları tuvaletler, çocuk bakım kurgusal eserler, bilimsel yayınlar, özel
odaları, bay / bayan mescitler, bay koleksiyonlar (yerel kaynaklar, yerel arşiv
/ bayan abdest alma yerleri, vestiyer malzemeleri, diller, etnografik malzeme),
ve kullanıcı dolapları için alanlar büyük boy eserler (harita, vs.), çocuk
eserleri, genç koleksiyonu, görsel-işitsel
116
koleksiyon (film, müzik, oyunlar, sesli • İlave hizmetler için alanlar

kitaplar, vs.) gibi çeşitlerden oluşur.
• Kütüphane bünyesinde varsa bahçe
• Kütüphane binaları bilgisayar sisteminin veya teras ile bütünleşik yoksa uygun
ana merkezi olarak hizmet verecek bir bir alanda kafe hizmeti verecek bir alan
sistem odasına sahip olmalıdır. Sistem tasarlanmalıdır.
odası ulusal ve uluslararası standartlara
• Kütüphane binalarının çatısı, her türlü
uygun olmalıdır.
yalıtımı yapılmış bir biçimde teras olarak
• Kütüphanecilik teknik hizmetlerine kullanılacak şekilde tasarlanmalıdır. Bu
ilişkin iş akışları için bu şartname alan kütüphane hizmetlerinin bir parçası
ekindeki (Ek-2) dokümana müracaat olarak düşünülmelidir. Teras, kütüphane
edilmelidir. hizmetlerini engellemeyecek şekilde kafe
vb. alan için kullanılabilir. Bu alanda
• İdari hizmetlere yönelik alanlar
kablolu ve kablosuz internet hizmeti
• Kütüphane personelinin kullanımı olmalıdır.
için en az 10 kişilik bir toplantı odası
• Binada sigara içenler için bir yer
bulunmalıdır.
bulunmalıdır.
• Binalarda idari hizmetler için yönetici,
• Kütüphane bina büyüklüklerinin uygun
uzman ve çalışan odaları, tuvalet,
olduğu yerlerde kütüphane kullanımı
duş, kilitli dolap ve soyunma odaları,
ve bilgi okur-yazarlığı gibi konularda
dinlenme alanları, mutfak ve çay odası,
kullanıcı eğitimi verilebilecek eğitim
toplantı odası, temizlik odası, yemekhane
sınıfları oluşturulmalıdır.
ve revir alanları oluşturulmalıdır.
Personel çalışma alanları ile ilgili önerilen • Hizmet verilen il, ilçe veya mahallenin
alan büyüklükleri aşağıdaki gibidir. yerel imkânlarına ve nüfus yoğunluğuna
göre kütüphane bünyesinde konferans
• Personel için önerilen alan ölçütleri (m2)
salonu, sergi alanları ve/veya çok amaçlı
• Personel çalışma alanı 12,5 alanlar tasarlanmalıdır. Toplantı ve
• Servis masası 9 seminer salonları uygun ses ve sunum
sistemleri ile donatılmalı; konferans
• Orta düzey yönetici 18 salonları ise ilaveten simultane çeviri
• Üst düzey yönetici 24 ekipmanlarına uygun tasarlanmalıdır.
• Personel toplantı odası (kişi başı) 2,5 • Kütüphane bina büyüklüklerinin uygun
olduğu yerlerde uzman çalışma alanları
• Sunum / konuşmacı alanı 5-7
(hat, tezhip, ebru, yerel el sanatları vs.)
• Çok amaçlı toplantı odası (kişi başı) 3-3,5 için mekânlar oluşturulmalıdır.
• Kısmı zamanlı/Stajyer öğrenci/Gönüllü 9
117
• Kütüphanenin giriş bölümünde yerel

bilgi panoları veya ekranlar için alan
oluşturulmalıdır.
• Kütüphane büyüklüğünün uygun olduğu
durumlarda, kütüphane içerisinde ya da
kütüphane ile bütünleşik bir kitap, oyuncak,
hediyelik vs. satışına uygun bir mağaza
düşünülmelidir.
KAYNAKÇA:
Halk Kütüphaneleri Yönetmeliği. T.C. Resmî
Gazete, 28170, 11 Ocak 2012ISO 11219:
2012. Information and documentation:
Qualitative conditions and basic statistics
for library buildings-space, function and
design.
ISO 11799: 2003. Information and
documentation —Document storage
requirements for archive and library
materials.
ISO 13790: 2008. Energy performance of
buildings —Calculation of energy use for
space heating and cooling.
ISO 15392:2008. Sustainability in building
construction --General principles.
TS 9111:2011. Özürlüler ve hareket kısıtlılığı
bulunan kişiler için binalarda
ulaşılabilirlik gerekleri.
TS ISO 23599/T1:2012. Görme özürlü veya
az görenler için yardımcı mamuller -
Hissedilebilir yürüme yüzeyi işaretleri.
118

73129,4 HK Mimari Uygulamalarpdf

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

73129,4 HK Mimari Uygulamalarpdf

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

HALK KÜTÜPHANELERİNDE

MİMARİ UYGULAMALAR ÇALIŞTAYI

Halk Kütüphaneleri Dizisi

GRAFİK TASARIM VE UYGULAMA

Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü

Halk Kütüphanelerinde Mimari Uygulamalar Çalıştayı ( 2018 : Ankara )

Danışma ve Bilim Kurulu

Yrd. Doç. Dr. Berrin BALKAŞ YILMAZ

Öznur ÖZER – KYGM Kütüphaneci

Teknolojik gelişmeler kütüphaneleri de Kütüphanelerinde Mimari Uygulamalar

Bölüm 1 Şehir Planlamada Kütüphanelerin Yeri 1

ŞEHİR PLANLAMADA KÜTÜPHANELERİN YERİ

Prof. Dr. Mehmet Emin TUNA - Gazi Üniversitesi

Prof. Dr. Pınar DİNÇ KALAYCI - Gazi Üniversitesi

Arş. Gör. Varol SAYDAM - Marmara Üniversitesi

Hasan ÖZBAY - İdil Mimarlık

Gamze FEYZİOĞLU - Aile ve Sos. Pol.Bkn.-Peyzaj Mimarı

Ramazan MİNDER - İstanbul Büyükşehir Belediyesi

Gazi ORHAN - Mimar

Erim SERTDEMİR - Konya İl Halk Kütüphanesi Müdürü

Çiğdem ÖZBAĞ ÖREN - Ankaref

Ayla VASFİ - KYGM Mimar

Sevinç CANBOLAT - KYGM Kütüphaneci

Özlem ÇELİKBAŞ KILIÇ - KYGM Kütüphaneci (Raportör)

HALK KÜTÜPHANE BİNALARININ MİMARİ ÖZELLİKLERİ

2. Günümüzde artık ev ve işyerinden sonra insanların “üçüncü mekanı” olarak nitelendirilen

3. Halk kütüphanelerine ev, iş yeri/okuldan sonra insanların gitmek isteyebilecekleri “üçüncü

6. Kütüphanelerde gereksinim duyulan alanlarının belirlenmesinde kütüphanenin kurulacağı

10. Halk kütüphanelerinin planlanması aşamasında, kütüphaneciler, kullanıcılar ve mimarların farklı

31. Aydınlatmada gün ışığından azami yararlanılmalıdır.

33. Otopark alanında arabaların haricinde bisiklet ve motosiklet alanlarının düşünülerek

38. Kütüphanenin iç ve dış mekânında çocuklar için oyun alanları bulunmalıdır.

Prof. Dr. Cüneyt KURTAY - Gazi Üniversitesi

Ayhan TUĞLU - Cumhurbaşkanlığı Kütüphane Müdürü

Yrd. Doç. Dr. Murat SÖNMEZ - TOBB Üniversitesi

M. Pınar DENGİZ - Bilecik İl Halk Kütüphanesi Müdürü

Leyla Yücel - Alkor Mimarlık

A. Engin BİNOĞLU - Mimar

İsmail TATLIER - İç Tasarımcı

Onur ÜNAL - Onur Mobilya Tasarım

Neriman OKUMUŞ KABAR - KYGM İç Mimar

Fatma Arslan BÜLBÜL - KYGM Kütüphaneci

Hazal Betül YILMAZ - KYGM (Raportör)

HALK KÜTÜPHANELERİNDE İÇ MEKÂN TASARIMI

3. KYGM, halk kütüphanelerinin bina ve iç mekan tasarımı konusunda isteyen kurumlara

5. Kütüphane projeleri ihale aşamasında firmalara yönelik TÜRKAK’dan yeterlilik belgesi

8. Yaşayan Kütüphane hizmetlerinin örgütlenmesinde gönüllülerin ( Akademisyen, öğrenci, STK’lar

10. Kütüphanelerdeki ihtiyaç alanlarının belirlenmesinde kütüphanenin kurulduğu yerin, bölgenin,

13. Halk kütüphanelerinin iç mekan tasarımlarında IFLA ve UNESCO standartları dikkate

16. Standartlarla teknik şartnameler uyumlu olmalıdır.

21. Kütüphanelerde iç mekan kalitesinin arttırılarak okuyucu ve araştırmacılarda oluşan kütüphane

25. Toplu çalışma alanları da ihtiyaç olup, bu alanlar da oluşturulmalıdır.

31. Çocuk tuvaletlerinin ergonomik açıdan tasarımı yapılmalıdır.

32. Akustik uygulamalarda malzeme seçimi, koşullar, mimar/kütüphaneci/bütçe dengesi

36. Geçici engelliler, kalıcı engelliler ve potansiyel kullanıcılar dikkate alınmalıdır.

kullanılmalı ayrıca animasyonlar üzerinde uyuşturucu kullanımının zararları vb. toplumsal

41. Kütüphanelerin içerisinde etkileşim alanlarının yer aldığı alanlar tasarlanmalıdır.

42. Kütüphanelerde “Yeşil Bina Uygulamaları” dikkate alınmalıdır.

43. Aydınlatma ve iklimlendirme planlanması yapılması donatı malzemelerinde kompozisyonu

45. Proje ve tefrişat ihalelerinde gerekli yeterlilik belgeleri istenmelidir.

Prof. Dr. Can Mehmet HERSEK - Başkent Üniversitesi

Doç. Dr. Asiye KAKIRMAN YILDIZ - Marmara Üniversitesi

Abdülkadir YALVAÇ - Kalkınma Bakanlığı-KOP