ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

ΕΛΛ 423: Γλωσσολογία
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑ: Δήμητρα Μελισσαροπούλου

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣ

Ασκήσεις αυτοαξιολόγησης

Συμπληρώστε τα κενά με τα ονόματα των φωνητικών οργάνων που

αντιστοιχούν στους αριθμούς στο ακόλουθο σχήμα:
1. Άνω χείλος

2. Άνω δόντια

3. Φατνία

4. Ουρανίσκος

5. Υπερώα

6. Σταφυλή

7. Επιγλωττίδα

8. Κάτω χείλος

9. Άκρη γλώσσας

10. Προράχη

11. Πρόσθιο τμήμα

12. Κέντρο

13. Ράχη

14. Ρίζα
11.

α. άηχα vs. ηχηρά

β.+χειλικά vs. - χειλικά (με βάση τα ΔΧΑ)

γ. χειλοδοντικά vs. φατνιακά

δ. άηχα vs. ηχηρά

ε. υπερωϊκά vs. ουρανικά

στ. ρινικά vs. στοματικά

12.

Δεν έχουν τον ίδιο τρόπο άρθρωσης τα

[k] [θ] // [r] [t] // [s] [g] // [ç] [c]

Βλ. τον πίνακα των συμφώνων στο IPA chart

i, Ɉ, ð, a, ɳ, ç,o
ð- i

d-γ

n-ʝ

e-k

k-c

ˈugros baˈbas

siˈγnomi ˈdiθiκa

ˈegrisi ˈedimos

ˈcirii ˈprozlipsi
ˈsporʝa pirozvestiˈci

4. Kυκλώστε:

Υ.Γ. Είναι οι υπογραμμισμένες

Θέλω να μου μάθεις το ο χάρος βγήκε παγανιά

Αυτή είναι που μου έμαθε μορφολογία της αρχαίας ελληνικής

Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι η μελέτη των φθόγγων είναι

εξαιρετικά ενδιαφέρουσα
Η ελληνική έκδοση αυτού του βιβλίου κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις
Πατάκη

Ακόμη χρωστάει φωνητική και φωνολογία αλλά και εισαγωγή στη

γλωσσολογία

Μήπως ξέρεις πόσες ήταν οι αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι

Τόσο στην ΚΝΕ όσο και στην κυπριακή το /i/ τείνει να μετατρέπεται
σε σύμφωνο όταν ακολουθεί άλλο φωνήεν. Ωστόσο, η μετατροπή
αυτή είναι μάλλον παράξενη από άποψη Διακριτικών
Χαρακτηριστικών του συμφώνου σε σχέση με τα χαρακτηριστικά του
φωνήεντος που ακολουθεί. Σχολιάστε:

ΚΝΕ κυπριακή

psari psarʝa (όχι *psarγa) psarin psarka (όχι *psarca)

xorafi xorafça (όχι *xorafxa) xorafin xorafca (όχι *xorafka)

Το ότι το /i/ συμφωνοποιείται είναι αναμενόμενο (αποφυγή

χασμωδίας). Στην ΚΝΕ το /i/ γίνεται πάντα διαρκές, και η ηχηρότητά
του φαίνεται να εξαρτάται από την ηχηρότητα του συμφώνου που
προηγείται ([rʝ] αλλά ç]).
[f Το παράξενο είναι ότι είναι πάντα
ουρανικό, ακόμα και όταν ακολουθεί [a], [o], [u], πχ. [ˈpsarʝa], [psarˈʝu],
[psarˈʝon], όπου θα αναμέναμε υπερωικό!!!

Στην κυπριακή το /i/ γίνεται πάντα κλειστό, το σύμφωνο που

προηγείται δεν έχει καμία επίδραση στην ηχηρότητα ([ˈpsarka], όχι
*[ˈpsarga]) και το πιο παράξενο είναι ότι το σύμφωνο είναι άλλοτε
ουρανικό και άλλοτε υπερωικό αν και ακολουθεί [a], [ο], [u]- [ˈpsarka],
[psaˈrkon], [ˈpsaˈrku] είναι αναμενόμενο, αλλά [xoˈrafca], [xoraˈfcon],
[xoraˈfcu] είναι πολύ περίεργο.

Άρα στην ΚΝΕ είναι απροσδόκητο το γεγονός ότι έχουμε

πάνταουρανικό σε αυτό το περιβάλλον, ενώ στην κυπριακή είναι
πολύ περίεργο το ότι έχουμε άλλοτε ουρανικό και άλλοτε υπερωικό
στο ίδιο περιβάλλον.
Στις βόρειες ελληνικές ποικιλίες, τα φωνήεντα παθαίνουν διάφορες
μετατροπές, ή εξαφανίζονται. Μπορείτε να εντοπίσετε τι ακριβώς
συμβαίνει; (Σκεφτείτε με βάση το χαρακτηριστικό [+/- υψηλό] και με
βάση τον τόνο):

ΚΝΕ Βόρειες ποικιλίες

kupa kupa

koma koma

kala kala

pera pera

pira pira

peði mu piði m

mulari mlar

fores fures

Απάντηση: έχουμε τροπή των άτονων μέσων φωνηέντων ([ο], [e]) στα
αντίστοιχα υψηλά ([i], [u]) και αποβολή των άτονων υψηλών
φωνηέντων ([i], [u]).