ICS 97.

060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

ÖNSÖZ
− Bu standard, IEC tarafõndan kabul edilen IEC 61121:1997 esas alõnarak TSE Elektrik Hazõrlõk
Grubu’nca hazõrlanmõş ve TSE Teknik Kurulunun 8 Aralõk 1998 tarihli toplantõsõnda Türk Standardõ
olarak kabul edilerek yayõmõna karar verilmiştir.
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

İÇİNDEKİLER
1- KAPSAM................................................................................................................ 1
2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR ......................................................................... 1
3 - TARİFLER VE SEMBOLLER ............................................................................... 1
3.1 - TAMBURLU KURUTUCU.......................................................................................... 1
3.2 - HAVA ÜFLEMELİ TAMBURLU KURUTUCULAR ...................................................... 1
3.3 - KONDANSERLİ TAMBURLU KURUTUCU ............................................................... 1
3.4 - OTOMATİK TAMBURLU KURUTUCU ...................................................................... 1
3.5 - OTOMATİK OLMAYAN TAMBURLU TİP KURUTUCU.............................................. 1
3.6 - PROGRAM................................................................................................................ 1
3.7 - ÇEVRİM .................................................................................................................... 2
3.8 - BEYAN KAPASİTESİ ................................................................................................ 2
3.9 - SEMBOLLERİN LİSTESİ........................................................................................... 2
4 - DIŞ BOYUTLAR ................................................................................................... 2
5 - BEYAN KAPASİTESİ ........................................................................................... 3
6 - ÖLÇMELER İÇİN GENEL ŞARTLAR................................................................... 3
6.1 - GENEL ...................................................................................................................... 3
6.2 - KAYNAKLAR VE ORTAM ŞARTLARI ....................................................................... 3
6.2.1 - Elektrik Beslemesi ............................................................................................................... 3
6.2.2 - Su Beslemesi....................................................................................................................... 4
6.2.3 - Ortam Sõcaklõğõ.................................................................................................................... 4
6.2.4 - Ortamõn Nemi ...................................................................................................................... 4
7 - BAZ YÜKLER ....................................................................................................... 4
7.1 - PAMUK BAZLI YÜKLER............................................................................................ 4
7.2 - NARİN ÇAMAŞIR BAZLI YÜK................................................................................... 5
7.3 - BAZ YÜKÜN HAZIRLANMASI................................................................................... 5
7.3.1 - Çamaşõrlarõn Hazõrlanmasõ.................................................................................................. 5
7.3.2 - Çamaşõrlarõn Normalize Edilmesi ........................................................................................ 6
7.3.3 - Çamaşõrlarõn Şartlandõrõlmasõ.............................................................................................. 6
8 - ÖLÇÜ ALETLERİ VE DOĞRULUK ...................................................................... 6
8.1 - KÜTLE....................................................................................................................... 6
8.2 - SU VE HAVA SõCAKLIĞI........................................................................................... 6
8.3 - SU HACMİ................................................................................................................. 6
8.4 - SU BASINCI .............................................................................................................. 6
8.5 - SU SERTLİĞİ ............................................................................................................ 6
8.6 - ELEKTRİK ENERJİSİ ................................................................................................ 6
8.7 - SÜRE ........................................................................................................................ 6
8.8 - ORTAM NEMİ ........................................................................................................... 6
9 -TAMBURLU KURUTUCUNUN ANA FONKSİYONLARININ PERFORMANSI ..... 6
9.1 - GENEL ...................................................................................................................... 6
9.2 - İŞLEM ....................................................................................................................... 7
9.3 - DEĞERLENDİRME ................................................................................................... 8
9.3.1 - Nihaî Nem İçeriği ................................................................................................................. 8
9.3.2 - Yoğuşma Verimi .................................................................................................................. 9
9.3.3 - Kurutma Düzenliliği.............................................................................................................. 9
9.3.4 - Süre ..................................................................................................................................... 9
10 - ENERJİ VE SU TÜKETİMİ VE EGZOZ HAVASININ HACMİ ............................. 9
10.1 - ÖLÇMELER............................................................................................................. 9
10.1.1 - Elektrik Enerji Tüketimi ...................................................................................................... 9
10.1.2 - Su Tüketimi...................................................................................................................... 10
10.1.3 - Egzoz Havasõnõn Hava Hacmi......................................................................................... 10
10.2 - DEĞERLENDİRME ................................................................................................10
10.2.1 - Genel ............................................................................................................................... 10
10.2.2 - Elektrik Enerji Tüketimi .................................................................................................... 10
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

10.2.3 - Su Tüketimi...................................................................................................................... 10
11 - DENEY SONUÇLARININ RAPORDA BELİRTİLMESİ..................................... 10
EK A......................................................................................................................... 11
EK B......................................................................................................................... 14
EK C......................................................................................................................... 15
EK MA...................................................................................................................... 16
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

TAMBURLU KURUTUCULAR - EV VE BENZERİ YERLERDE KULLANILAN -

PERFORMANS ÖLÇME METOTLARI

1- KAPSAM
Bu standard, evlerde kullanõlan otomatik ve otomatik olmayan, soğuk su beslemeli veya beslemesiz ve
õsõtma donanõmlõ elektrikli tamburlu kurutucularõ kapsar.

Amaç, evlerde kullanõlan elektrikli tamburlu kurutucularõn kullanõcõnõn ilgisini çeken ana performans
karakteristiklerini belirtmek ve tarif etmek ve bu karakteristiklerin ölçülmesi için standard metotlarõ
açõklamaktõr.

Bu standard, ne güvenlik ve ne de performans özellikleri ile ilgili değildir.

2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR

Bu standardda atõf yapõlan standardlarõn atõf yapõlan madde hükümleri, bu standardõn hükümleri
sayõlõr. Atõf yapõlan standardõn yayõmõ tarihinde yürürlükteki baskõsõ geçerlidir. Ancak bütün
standardlarõn zamanla tadil veya revizyona tâbi tutulmasõ söz konusu olduğundan, ilgililer aşağõda
verilen standardlarõn en yeni baskõlarõnõ kullanma olanaklarõnõ araştõrmaya özen göstermelidir. Bütün
standardlarõn en yeni baskõlarõ TSE’den temin edilebilir.

IEC 60456:1997 Elektric clothes washõng machõnes for household use - Methods for
measurings the performance

IEC 60734:1993 Hard water to be used for testing the performance of some household
electrical appliance

ISO 5167-1:1991 Measurement of fluid flow by means of pressure differential devices - Part 1:
Orifice plates, nozzles and venturi tubes inserted in circular cross - section
conduits running full

3 - TARİFLER VE SEMBOLLER
Bu standardõn amacõna uygun olarak aşağõdaki tarifler uygulanõr.

3.1 - TAMBURLU KURUTUCU

Dönen bir tambur içinde, çamaşõrlarõn döndürüldüğü ve içinden õsõtõlmõş hava geçirilerek kurutulduğu
cihazdõr.

3.2 - HAVA ÜFLEMELİ TAMBURLU KURUTUCULAR

Çamaşõrlarõn üzerine girişte õsõtõlan taze havanõn basõldõğõ veya üflendiği ve bunun sonucu olarak
nemli havanõn oda içine veya dõşarõya atõldõğõ tamburlu kurutucudur.

3.3 - KONDANSERLİ TAMBURLU KURUTUCU

Kurutma işlemi için kullanõlan havanõn soğutularak nemin alõndõğõ tamburlu kurutucudur.

NOT - Yukarõda anõlan tiplerin kombinasyonu mümkündür.

3.4 - OTOMATİK TAMBURLU KURUTUCU

Yükün içeriği olan nem, belli bir miktara eriştiğinde kurutma işlemi devre anahtarõnõ açan tamburlu tip
kurutucudur.

3.5 - OTOMATİK OLMAYAN TAMBURLU TİP KURUTUCU

Yükün içeriği olan nem, belli bir miktara eriştiğinde kurutma işlemi devre anahtarõnõ açmayan tamburlu
kurutucudur.

3.6 - PROGRAM
Çamaşõrlarõn belli tiplerinin kurutulmasõ için uygun olarak ön tarifi yapõlan ve açõklanan seri işlemlerdir.

1
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

3.7 - ÇEVRİM
Bir seri farklõ işlemlerden (õsõtma, soğutma vb.) meydana gelen, seçilen programla tarif edilen komple
kurutma işlemidir.

3.8 - BEYAN KAPASİTESİ

İmalâtçõ tarafõndan açõklanan özel bir programda, kurutucunun işlemden geçirebileceği kuru çamaşõrõn
maksimum kütlesidir.
i
3.9 - SEMBOLLERİN LİSTESİ
µf : Baz yükün içeriği olan gerçek nihaî nem (%)
µfo : Toleranssõz olarak Çizelge 3’de verilen nihaî anma nem içeriği (%)
µfi : i’yinci çevrimden sonra baz yükün içeriği olan gerçek nihaî nem (%)
µfj : Bir çevrimdeki çamaşõrõn j’yinci tek bir parçanõn içeriği olan gerçek nihaî nem (%)
µi : Gerçek başlangõç nem içeriği (%)
µio : Toleranssõz olarak, Çizelge 2’de verilen başlangõç anma nem içeriği (%)
µ : Bütün i çevrimleri için µf’in aritmetik ortalamasõ
C : Yoğuşma verimi (%)
Em : Ölçülen enerji tüketimi (kWh)
E : Anma enerji tüketimi (kWh) (ölçülen değerin düzeltilmiş olanõ)
Lm : Ölçülen su tüketimi (l)
L : Anma su tüketimi (l) (Ölçülen değerin düzeltilmiş olan)
Sb : Bir deney serisinde çevrimler arasõndaki güvenirliliğin bir ölçmesi olarak standard sapma
Swr : Bir yük içindeki kurutmanõn düzenliliği için standard sapma
W : Program için beyan kapasitesi (g)
Wo : Baz yükün şartlandõrõlmõş kütlesi g
Wf : Kurutmadan sonra baz yükün kütlesi, “nihaî kütle”
Wi : Islatmadan sonra (fakat kurutmadan önce) baz yükün kütlesi, “başlangõç kütle”
Ww : Yoğuşturulan suyun kütlesi
tm : Ölçülen program süresi
t : Anma program süresi (ölçülen değerin düzeltilmiş olanõ)

4 - DIŞ BOYUTLAR
YÜKSEKLİK a1 : Kapõ kapalõ olarak, tepenin alt kenarõndan (zemin üzerinde) üst kenarõna ölçülen
düşey boyuttur. Ayar edilebilir seviye ayar ayaklarõ varsa, bunlar minimum
ve maksimum olasõ yükseklikleri tayin etmek üzere aşağõ ve yukarõ hareket
ettirilmelidir.

YÜKSEKLİK a2 : Kapõ açõk olarak, tamburlu kurutucu maksimum yükseklikte iken alt kenardan
(zemin üzerinde) yatay bir düzleme kadar ölçülen maksimum düşey
mesafedir.

GENİŞLİK b : Bütün çõkõntõlar dahil, tamburlu kurutucunun yanlarõna dayalõ bulunan paralel iki
düşey düzlem arasõnda ölçülerek bulunan yanlar arasõndaki yatay
mesafedir.

DERİNLİK c1 : Kapõ kapalõ olarak, tamburlu kurutucuya dayalõ olan arka düşey bir düzlemden ve
düğmeler ve tutamaklar dikkate alõnmaksõzõn öndeki en büyük çõkõntõlõ bölümden
ölçülen yatay mesafedir.

2
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

DERİNLİK c2 : Kapõ açõk olarak, tamburlu kurutmaya dayalõ olan arka düşey bir düzlemden ve
düğmeler ve tutamaklar dikkate alõnmaksõzõn öndeki en büyük çõkõntõlõ bölümden
ölçülen yatay mesafedir.

5 - BEYAN KAPASİTESİ
Beyan kapasitesi, imalâtçõ tarafõndan belirtilmemiş ise, beyan kapasitesi aşağõdaki oranlara göre
tambur hacminden bulunmalõdõr:
− Pamuklu çamaşõrlar için 1 kg/24 l,
− Narin çamaşõrlar için 1 kg/ 60 l

Beyan kapasitesi için imalâtçõnõn Örnek olarak 4,5 kg - 5 kg gibi bir aralõk vermesi durumunda,
maksimum değer kullanõlmalõdõr.

Tamburun hacmi, takviye çubuklarõnõn veya içeriye doğru çõkõntõlarõnõn hacmi vb. çõkarõldõktan sonra
içerisine çamaşõr konan tamburun iç hacmi litre olarak tespit edilir.

6 - ÖLÇMELER İÇİN GENEL ŞARTLAR

6.1 - GENEL
Yalnõzca imalâtçõnõn talimatlarõ ile aynõ yönde olan deneyler yapõlmalõdõr.

Ölçmeler, tamburlu tip kurutucular üzerinde yapõlmalõ ve kurutucu imalâtçõnõn talimatlarõna uygun
olarak tesis edilmeli ve kullanõlmalõdõr.

Tamburlu kurutucunun egzoz borusuz kullanõlmasõnõn amaçlanmasõ durumunda (yani tamburlu

kurutucunun, oda içine hava üflemesi amaçlanõr) tamburlu kurutucu egzoz borusuz olarak deneyden
geçirilmelidir.

Tamburlu kurutucunun egzoz borusu ile kullanõlmasõnõn amaçlanmasõ durumunda, tamburlu kurutucu
ile birlikte bir egzoz borusu verilir (yani ayrõ bir aksesuar olarak). Tamburlu kurutucu, bu egzoz borusu
ile birlikte imalâtçõ tarafõndan tesisine izin verilen en son şartta yerleştirilerek denenir.

Tamburlu kurutucunun egzoz borusu ile kullanõlmasõnõn amaçlanmasõ ve tamburlu kurutucunun egzoz
borusu olarak verilmesi durumunda, tamburlu kurutucu EK A’da belirtilen IEC egzoz borusu ile
denenmelidir.

İmalatçõnõn, tamburlu kurutucuya egzoz borusu ile ve egzoz borusuz olarak her iki durumda
kullanõlmasõ seçeneğini vermesi durumunda, deney tercih edilen seçenekte yapõlõr. Belirtilmiş tercihli
bir seçenek yoksa, tamburlu kurutucu egzoz borusuz olarak denenir.

Deney raporunda, varsa her bir deney için kullanõlan egzoz borusu konfigürasyonu açõkça
belirtilmelidir.

Bütün deneyler tamburlu kurutucuda (20 ± 5)°C sõcaklõkta başlatõlmalõ, ölçmeler tamburun içinde
yapõlmalõdõr. En az 2 saatlik bir periyot geçmiş ise müteakip alternatif deneylere başlanabilir.

6.2 - KAYNAKLAR VE ORTAM ŞARTLARI

6.2.1 - Elektrik Beslemesi

Besleme gerilimi, deney boyunca beyan gerilimi ± % 2’de tutulmalõdõr. Bir gerilim aralõğõ gösterilmiş ise
bundan sonra, besleme gerilimi, tamburlu tip kurutucunun kullanõlmasõnõn amaçlandõğõ ülkenin anma
gerilimi olmalõdõr.

Besleme frekansõ, deney boyunca beyan frekansõ ± % 1’de tutulmalõdõr.

3
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

6.2.2 - Su Beslemesi
Sertliği (2,5 ± 0,2) m mol/l’lik bir su, bütün programlarda kullanõlmalõdõr. Su sertliğinin ayarlanmasõna
gerek varsa, bu, IEC 60734 B Metoduna göre hazõrlanmalõdõr.

NOT 1- İletkenliğinin etkisi inceleme aşamasõndadõr.

NOT 2 - Bir ikinci su sertliğinin (0,5 ± 0,1) m mol/l’nin kullanõlmasõ inceleme aşamasõndadõr.

Besleme soğuk su sõcaklõğõ (15 ± 2) °C olmalõdõr:

Her bir çalõşma için ölçülen su sõcaklõğõ kaydedilmelidir. Her bir su girişinde su beslemesinin dinamik
basõncõ deney boyunca (240 ± 50) kPa’da tutulmalõdõr. Ölçülen su basõncõ kaydedilmelidir.

6.2.3 - Ortam Sõcaklõğõ

Odanõn ortam sõcaklõğõ, deney boyunca (20 ± 2) °C’da tutulmalõdõr. Ölçülen ortam sõcaklõğõ
kaydedilmelidir.

6.2.4 - Ortamõn Nemi

Odanõn ortam nemi, deney boyunca % (65 ± 5) de tutulmalõdõr. Ölçülen ortam nemi kaydedilmeliidr.

7 - BAZ YÜKLER
7.1 - PAMUK BAZLI YÜKLER
Pamuk bazlõ yük, aşağõdaki özelliklere uyan yatak çarşaflarõndan, yastõk yüzlerinden ve el
havlularõndan meydana gelmelidir. Aşağõdaki değerler yõkanmamõş yeni çamaşõrlar içindir.

Yatak çarşaflarõ ve yastõk yüzleri:

Beyazlatõlmõş pamuklu 1/1 düz dokuma

Birim alan başõna kütle : (185 ± 10) g/m² (son işlemi yapõlmõş kumaştan)
Çözgü : (36 ± 1) teks iplikten (23 ± 1) iplik/cm
Atkõ : (36 ± 1) teks iplikten (23 ± 1) iplik/cm
Yatak çarşafõ büyüklüğü : (1500 mm x 2600 mm) ± % 2
Yastõk yüzü büyüklüğü : (1600 mm x 800 mm) ± % 2’lik parçalardan katlanmõş ve üç açõk
kenarõ boyunca çift kalõnlõk teşkil edecek şekilde dikilmiş (bitmiş büyüklüğü
yaklaşõk olarak 800 mm x 800 mm)
El havlularõ :

Beyazlatõlmõş pamuklu havlu biçimi dokuma:

Birim alan başõna kütle : (230 ± 12) g/m² son işlemi yapõlmõş kumaştan)
Çözgü : (36 ± 1) teks iplikten (19 ± 1) iplik/cm
Atkõ : (90 ± 1) teks iplikten (13 ± 1) iplik/cm
Büyüklük : (1000 mm x 460 mm) ± % 2

Çeşitli beyan kapasiteleri için pamuk bazlõ yük olarak yatak çarşaflarõnõn, yastõk yüzlerinin ve el
havlularõnõn orantõlõ sayõsõ Çizelge 1’de verilmiştir.

ÇİZELGE 1 - Çeşitli Beyan Kapasiteleri İçin Pamuk Bazlõ Yüklerin Parça Sayõsõ

Beyan kapasitesi Yatak çarşaflarõnõn sayõsõ Yastõk kõlõflarõnõn sayõsõ El havlularõnõn sayõsõ
(kg)
2 1 2 Beyan kapasitesini
2,5 1 3 vermek üzere gereken
3 1 4 sayõda
3,5 2 3

4
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

4 2 4
4,5 2 6
5 2 6
5,5 2 8
6 2 8
6,5 2 10
7 2 12
7,5 3 12
8 3 14
8,5 3 16
9 3 18
9,5 3 20
10 3 22

Bir adet parça, 80 kurutma çevriminden daha çok kullanõlmamalõdõr. Çamaşõrlarõn yaşlanma etkisini
minimuma indirmek için baz yükün yarõsõ 40 defadan az kullanõlmõş ve geri kalanõ 40 defadan çok
kullanõlmõş parçalardan meydana gelmelidir.

7.2 - NARİN ÇAMAŞIR BAZLI YÜK

Narin çamaşõrlar, ütüleme ihtiyacõnõ azaltmaya yardõmcõ olan elyaflar ve işlemler kullanõlarak üretilir.

Narin çamaşõr bazlõ yük aşağõdaki özelliklere uygun olan erkek gömleklerinden ve yastõk kõlõflarõndan
meydana gelir. Aşağõdaki değerler, (Yõkanmamõş) yeni çamaşõrlar içindir.

Erkek gömlekleri, uzun kollu, beyaz;

% (65 ± 3) polyester ihtiva eden polyester/pamuk karõşõmlõ çamaşõr:

Kütle : (215 ± 35) g

Birim alan başõna kütle : 115 g/m² (yaklaşõk)

Yastõk kõlõflarõ:
Beyaz çapraz bağlõ % (65 ± 3) polyester ihtiva eden polyester/pamuk karõşõmlõ çamaşõr:
Birim alan başõna kütle : (125 ± 25) g/m²
Büyüklüğü : (1600 mm x 800 mm) ± % 2’lik parçalar yarõdan katlanmõş ve üç açõk
kenarõ boyunca çift kalõnlõk teşkil edecek biçimde dikilmiş olarak bitmiş
büyüklüğü yaklaşõk 800 mm x 800 mm .

Narin çamaşõr bazlõ yük, eşit sayõda gömleklerden ve yastõk yüzlerinden meydana gelir. Baz yükünün
nihaî ayarõ, hangisi beyan kapasitesine daha yakõn ise bir adet gömlek veya bir adet yastõk yüzü ilâve
edilerek yapõlõr.

İmalatçõ narin çamaşõr yükünü gömlek sayõsõ olarak açõklarsa, beyan kapasitesi (kg), 0,2 ile çarpõlan
gömlek sayõsõ kadar olmalõdõr.

Bir adet parça, 80 kurutma çevriminden daha fazla kullanõlmamalõdõr. Çamaşõrlarõn yaşlanma etkisini
minimuma indirmek için, baz yükünün yarõsõ, 40 defadan az ve geri kalanõ 40 defadan çok kullanõlan
parçalardan meydana gelmelidir.

7.3 - BAZ YÜKÜN HAZIRLANMASI

7.3.1 - Çamaşõrlarõn Hazõrlanmasõ

Yeni baz yüklü parçalara, bir deney serisi sõrasõnda, ağõrlõktaki hõzlõ değişmeden sakõnmak için ön
işlem yapõlmalõdõr. İlk kullanõmlarõndan önce, parçalar Madde 7.3.2’ye göre beş defa normalize
edilmeli bunu takiben Madde 7.3.3’e göre şartlandõrma yapõlmalõdõr.

5
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

Her 10 deney çevriminden sonra, baz yük Madde 7.3.2’ye göre bir defa normalize edilmeli, bunu
takiben Madde 7.3.3’e göre şartlandõrma yapõlmalõdõr.

7.3.2 - Çamaşõrlarõn Normalize Edilmesi

Çamaşõrlarõn, ev tipi çamaşõr makinasõnda IEC 60456’daki 30 g/kg’lõk referans deterjan A ile yõkanõr.

Pamuklu çamaşõrlar için, ön yõkamasõz ancak durulama ve döndürme dahil 60°C’luk pamuklu program
kullanõlõr ve bundan sonra tamburlu kurutucuda nem içeriği yaklaşõk olarak % 0’a kadar kurutulur.

Narin çamaşõrlar için, ön yõkamasõz ancak durulama ve döndürme dahil 60°C’luk narin çamaşõr
programõ kullanõlõr ve bundan sonra tamburlu bir kurutucuda kurutulur.

7.3.3 - Çamaşõrlarõn Şartlandõrõlmasõ

Çamaşõrlar, Madde 6.2.3 ve Madde 6.2.4’de belirtildiği gibi ortam sõcaklõğõna ve neme 24 saat süre ile
açõk tutulur veya Ek B’deki mutlak kurutma metodu uygulanõr.

Mutlak kurutma metodu uygulanmõş ise, bu raporda belirtilmelidir.

8 - ÖLÇÜ ALETLERİ VE DOĞRULUK
Deneylerde, aşağõdaki özellikleri karşõlayan ölçü aletleri kullanõlmalõdõr.

8.1 - KÜTLE
Ölçmeler, ± % 0,1 doğrulukta olmalõdõr.

8.2 - SU VE HAVA SõCAKLIĞI

Ölçmeler ± 1 K doğrulukta olmalõdõr.

8.3 - SU HACMİ
Ölçme, ± % 1 doğrulukta olmalõdõr.

NOT - Kullanõlan viskozite tayin düzenlerinin gerçek anma sõcaklğõ ± 5 K’de ve anma akõş hõzõnda
kalibre edilmesi gereklidir.

8.4 - SU BASINCI
Ölçmeler, ± % 5 doğrulukta olmalõdõr.

8.5 - SU SERTLİĞİ
Ölçmeler, ± 0,1 m mol/l doğrulukta olmalõdõr.

8.6 - ELEKTRİK ENERJİSİ

Ölçmeler, sõfõr noktasõnda 10 W’den az ve imalâtçõ tarafõndan belirtilen beyan giriş gücü verisine göre
en yüksek anma değerinin % 2’sinden daha az hatalõ olan ölçme sistemi ile yapõlmalõdõr.

8.7 - SÜRE
Ölçmeler, ± 5 s doğrulukta olmalõdõr.

8.8 - ORTAM NEMİ

Bağõl nem ölçmeleri, (15 - 25)°C sõcaklõk aralõğõ boyunca ± % 3 içindeki bir doğrulukta olmalõdõr.

9 -TAMBURLU KURUTUCUNUN ANA FONKSİYONLARININ

PERFORMANSI
9.1 - GENEL
Bu madde, tamburlu kurutucunun ana fonksiyonlarõ için deney işlemlerindeki özelikleri ve performans
deney metotlarõnõ içerir. Deneyler, Madde 7’de belirtilen baz yüklerle yapõlõr.

Hava üflemeli tamburlu kurutucular, Madde 6.1’de belirtildiği gibi egzoz borulu veya egzoz borusuz
olarak düzenlenmelidir.

6
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

NOT - Buruşukluk ve egzoz havasõndaki parçacõk içeriği ile ilgili deneyler inceleme aşamasõndadõr.

9.2 - İŞLEM
9.2.1 - Kurutma Programlarõ
Deney üç farklõ programda yapõlõr.
− Pamuk bazlõ yükte pamuklu kurutma programõ (şartlandõrõlmõş kütleye kadar kurutma),
− Pamuk bazlõ yükte ütüleme pamuklu kurutma programõ (ütülemek üzere hazõr kurutulmuş),
− Narin çamaşõr bazlõ yükte narin çamaşõr kurutma programõ (şartrlandõrõlmõş kütleye kadar).

Her deneyden önce, baz yük Madde 7.3.3’e uygun olarak şartlandõrõlmalõdõr. Baz yük
şartlandõrõlmadan önce, gerektiği yerde Madde 7.3.1 ve Madde 7.3.2’ye uygun olarak da hazõrlanmalõ
veya normalize edilmelidir.

Olabildiğince W’ye yakõn olan bu kütle W o olarak kaydedilmeli ve baz yük şartlandõrõlmõş parçalardan
hazõrlanmalõdõr. İslatõldõktan ve döndürüldükten sonra baz yük dõşarõ alõnõr ve tartõlõr. Islak baz yükün
nem içeriği µI 100 x (W i - Wo)/Wo olarak hesaplanõr. Bundan, sonra gerektiği kadar su ilâve edilir (ince
bir püskürtme ile) veya çõkarõlõr (ilâve döndürme ile), böylece baz yükün başlangõç nem içeriği, Çizelge
2’de belirtilen izin verilebilen aralõkta kalõr. Bu başlangõç õslak kütle (W i) kütle olarak kaydedilir.

ÇİZELGE 2 - Baz Yükün Başlangõç Nem İçeriği İçin Özelikler

Program Anma başlangõç nem içeriği Başlangõç nem içeriği için izin
verilebilir aralõk
µio µio

Pamuklu çamaşõr kurutma 70 69-71

Pamuklu çamaşõrõ ütülemek için 70 69-71

kurutma

Narin çamaşõrõ kurutma 50 49-51

Bir kurutma deneyinden önce baz yükün hazõrlanmasõ için normal süre 30 dakikayõ geçmemelidir.

Baz yük, tamburlu kurutucunun içine konur. Otomatik tamburlu kurutucular için deneydeki program
seçilir ve tamburlu kurutucu çalõştõrõlõr. Otomatik olmayan tamburlu kurutucular için amaç, Çizelge 3’de
verilen aynõ nihaî nem değerlerini elde etmekdir. Bunun için gerekli süre kurutma işlemini izleyerek
tayin edilir.

Bu, bir terazi plâtformu üzerine yerleştirilen tamburlu kurutucu ya da ön deneme ile yapõlabilir.

ÇİZELGE 3 - Kurutma İşleminden Sonra Nihaî Nem İçeriği İçin Özellikler

Program Anma nihaî Nihaî nem içeriği için izin verilebilir

nem içeriği aralõk
µfo
Pamuklu çamaşõr kurutma 0 -3 ilâ +3 arasõ

Pamuklu çamaşõrõ ütülemek için +12 +8 ilâ +16 arasõ

kurutma

Narin çamaşõrõ kurutma +2 -1 ilâ +5 arasõ

7
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

Denenen programlarda buharlaşan suyun anma miktarõ, beyan kapasitesinden ve Çizelge 2 ve

Çizelge 3’e göre başlangõç ve nihaî anma nem içeriğinden toleransõz olarak elde edilir.

Otomatik veya otomatik olmayan tamburlu kurutucuda gerçek çalõşma süresi olan program süresi
soğutma periyodu dahil deney raporunda gösterilmelidir.

Program tamamlandõğõnda ve tamburlu kurutucu durduğunda bundan sonra baz yük 5 dakika içinde
çõkarõlõr ve hemen tartõlõr. Baz yükün kütlesi (W f) olarak kaydedilir. Deneyde buharlaştõrõlan suyun
miktarõ
W i - W f dir.

Wf − Wo
Gerçek nem içeriği µf = x 100 olarak hesap edilir.
Wo

µf, Çizelge 3’de belirtilen izin verilebilir aralõk içinde ise, deney çevrimi geçerlidir ve bu veri ilâve
işlemler için kullanõlabilir. µf, sõnõrlar içinde değilse, bu veri değerlendirme için kullanõlmamalõdõr. Böyle
bir deney çevrimi, bir deneme veya ön deneme çevrimi gibi dikkate alõnabilir.

Geçerli çevrimlerin minimum sayõsõ beş olmalõdõr.

9.2.2 - Yoğuşma Verimi

Bir tamburlu kurutucu kondenseri için yoğuşma verimi pamuklu kurutma programõ kullanõlarak
ölçülmelidir.

Boş yoğuşma kutusunun kütlesi ve baz yük deney çevriminden hemen önce ve sonra ölçülür.
Yoğuşmanõn verimi, geçerli en az 10 çevrimin ortalama değeridir. İki çevrim arasõndaki sürede
tamburlu kurutucunun kapõsõ kapatõlmalõdõr.

Tamburlu kurutucu, terazi plâtformuna yerleştirilmiş ise toplam tamburlu kurutucuyu tartmak da
mümkündür. Tamburlu kurutucunun kütlesi baz yüksüz olarak çevrimden önce ve sonra hemen
ölçülür. Bu yoldaki deneme doğruluğu etkileyen muhtelif etkileri yok edeceğinden yoğuşma verimini
minimum beş geçerli çevrimin ortalama değeri olarak tayin etmek mümkündür.

9.2.3 - Kurutma Düzenliliği

Kurutma düzenliliği ütülemek için pamuklu kurutma programõ kullanõlarak denenmelidir.

Her bir tek parça, nem içeriğini tayin etmek için kurutmadan önce ve sonra tartõlõr.

9.3 - DEĞERLENDİRME

9.3.1 - Nihaî Nem İçeriği

Tekrarlanan çevrimlerden nihaî nem içeriğinin ortalamasõ alõnõr.

Bir deney serisinde çevrimler arasõndaki değişebilirliğin ölçülmesindeki standard sapma Sb aşağõdaki
formülle tayin edilmelidir.

n
1
∑ (µ - µ)
2
Sb = fi
n−1 i=1

Burada:

n
1
µ =
n ∑µ
i=1
fi dir.

8
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

9.3.2 - Yoğuşma Verimi

Yoğuşma verimi ölçülecek ise, boş yoğuşma kabõnõn kütelesi ve baz yük, deney çevriminden önce ve
sonra hemen ölçülür.

Yoğuşmuş suyun kütlesi W w, yoğuşma kabõnõn başlangõç ve nihaî kütlesinden tayin edilir. Yoğuşmanõn
verimi C, yoğuşma kabõnda veya bağõl olarak yüksüz tamburlu kurutucuda bulunan suyun baz yükten
buharlaştõrõlmõş suyun kütlesine oranõnõn yüzde değeridir.

Ww
C= x 100 ile hesap edilir.
Wi − Wf

Bütün deney çevrimleri için C değerleri, ortalama değerdir. Bununla beraber her bir gündeki birinci
çevrim dikkate alõnmamalõdõr. Deney çevrimleri arasõndaki periyot sõrasõnda tamburlu kurutucunun
kapõsõ kapalõ tutulmalõdõr.

9.3.3 - Kurutma Düzenliliği

Kurutma düzenliliği denenecek ise, baz yükün her bir parçasõ işaretlenir. Her bir parçanõn tek tek
kütlesi ölçülür ve kaydedilir.

Her bir tek parça için, (W f) ve (W o)’a karşõlõk gelen kütleler her bir tek parça için µf’nin tek bir değerini
hesaplamak üzere kullanõlõr. Bu değerler arasõndaki standard sapma (Swr), baz yükün kurutma
düzgünlüğünün bir ölçüsü olarak hesap edilir.

kn

∑ (µ )
1 2
Swr = fi - µ fy
k i=1

Burada:

k
1
µ fj =
k ∑µi=1
fi dir.

NOT - µf değeri, bütün temel yükünün nihaî nem içeriği tek tek parçalar için nihaî nem içeriği
okumalarõnõn ortalamasõ değildir.

Kurutma düzenliliği (Swr), yapõlan her bir çevrim için Swr değerlerinin ortalamasõ olarak tarif edilir.

9.3.4 - Süre
Madde 9.2’de ölçülen program süresi, anma nihaî nem içeriği (µfo)’a karşõlõk olan anma program
süresini vermek üzere aşağõdaki formülle düzeltilir.

t = tm
(µõo - µ fo ) W
(µ i - µ f ) Wo

NOT - Bu düzeltme metodunun bir revizyonu inceleme aşamasõndadõr.

10 - ENERJİ VE SU TÜKETİMİ VE EGZOZ HAVASININ HACMİ

10.1 - ÖLÇMELER

10.1.1 - Elektrik Enerji Tüketimi

Elektrik enerji tüketimi, Madde 9.3’deki deneyler sõrasõnda ölçülmeli ve rapora yazõlmalõdõr.

9
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

10.1.2 - Su Tüketimi
Tamburlu kurutucu, su besleme şebekesine bağlanmak üzere donatõlmõş ise, varsa, su tüketimi,
Madde 9.2’deki deneyler sõrasõnda ölçülmeli ve rapora yazõlmalõdõr.

10.1.3 - Egzoz Havasõnõn Hava Hacmi

Hava üflemeli tamburlu kurutuculara uygulanabilir.

Belli iklimsel şartlarda hava üflemeli tamburlu kurutucu, dõş hava sõcaklõğõndan düşük veya daha
yüksek olan giriş hava sõcaklõğõ ile ilâve bir enerji tüketebilir. Bundan sonra egzoz havasõnõn dõşarõ
üflendiği ve dõş hava girişi boyunca yer değiştiği kabul edilir.

Ayrõ bir ölçmede, egzoz havasõnõn akõş hõzõ, ISO 5167-1’e göre õsõtma yapõlmaksõzõn tamburlu
kurutucu boş olarak çalõştõrõrken ölçülür.

Yukarõda açõklanan durumlarda, enerji kayõplarõ, akõş hõzõ ve süresi ile orantõlõdõr.

10.2 - DEĞERLENDİRME

10.2.1 - Genel
Sembollerin bir listesi Madde 3.9’da verilmiştir.

10.2.2 - Elektrik Enerji Tüketimi

Madde 9.2’de ölçülen enerji tüketimi, anma nihaî nem içeriği (µfo)’a karşõlõklõ olan anma enerji
tüketimini vermek için aşağõdaki formülle düzeltilir.

(µ io - µ fo ) W
E = Em
(µ i - µ f ) Wo

NOT - Bu düzeltme metodunun revizyonu inceleme aşamasõndadõr.

Nihaî nem içeriğinin ölçülen değerleri, Çizelge 3’de tayin edilen izin verilebilir değerlerin alt sõnõrõnõn
altõnda ise, hiçbir düzeltme yapõlmaz.
10.2.3 - Su Tüketimi
Madde 9.2’de ölçülen su tüketimi, anma nihaî nem içeriği (µfo)’a karşõlõk olan anma su tüketimini
vermesi için aşağõdaki formülle düzeltilir.

(µ io - µ fo ) W
L = Lm
(µ i - µ f ) Wo

NOT - Bu düzeltme metodunun revizyonu inceleme aşamasõndadõr.

11 - DENEY SONUÇLARININ RAPORDA BELİRTİLMESİ

Tamburlu kurutucu için aşağõdaki veri ölçmeleri ve denenen programlar aşağõdaki gibi yuvarlatõlmalõ
ve deney raporunda belirtilmelidir:

− Madde 5’e göre yapõlan ölçmeler en yakõn 0,1 kg’a yuvarlatõlõr,

− Gerçek nihaî nem içeriği en yakõn %’ye yuvarlatõlõr,
− Gerektiğinde, Madde 9.3.2’deki yoğuşma verimi en yakõn % 5’e yuvarlatõlõr.
− Gerektiğinde, Madde 9.3.3’deki kurutma düzenliliği en yakõn % ye yuvarlatõlõr.
− Beyan kapasitesi için anma program süresi en yakõn 5 dakika ve kg beyan kapasitesi başõna
dakika olarak ve buharlaştõrõlan suyun anma litresi başõna dakika olarak,
− Madde 10.2.2’deki anma elektrik enerji tüketimi (kWh), kilogram beyan kapasitesi başõna (kWh) ve
buharlaştõrõlan suyun anma litresi başõna (kWh) olarak iki ondalõkla verilir,
− Madde 10.2.3’deki anma su tüketimi, beyan kapasitesi için en yakõn litre ve kilogram beyan
kapasitesi başõna ve buharlaştõrõlan su anma litre başõna litre olarak yuvarlatõlõr.

10
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

EK A

TAMBURLU KURUTUCU DENEYİ İÇİN STANDARD

IEC EGZOZ BORUSU

Standard IEC egzoz borusu Şekil A1’e göre biçimlendirilimelidir. Bu boru iki düz doğru boru
parçasõndan ve üç adet dirsekten meydana gelir. Boru çelikten olup spiro borusu diye adlandõrõlõr.

Tamburlu kurutucunun bir terazi üzerine yerleştirilmesi durumunda, standard egzoz borusu yerine, bir
dirsekten ve plâstik şeritten imal edilmiş bükülgen bir borudan meydana gelen standard egzoz
simülâtörünün Şekil A2’ye göre yerleştirilmesi çok daha pratik olabilir.

Bu durumda, evvelâ standard egzoz tesis edilmelidir. Bundan sonra, tamburlu kurutucu çalõştõrõlõr ve
Şekil A1’e göre tamburlu kurutucu çõkõşõnda borudaki basõnç ölçülür. Bükülgen boru, bundan sonra
standard egzoz gibi aynõ basõncõ verecek tarzda biçimlendirilir. Bu basõnç elde edildiğinde, bükülgen
boru, bir dokuma şerit vasõtasõyla sarõlarak tespit edilmelidir.

Boyutlar
mm’dir.

11
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

ŞEKİL A1 - Standard Egzoz Borusu

Boyutlar
mm’dir.

12
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

ŞEKİL A2 - Standard Egzoz Borusu Simülâtörü

13
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

EK B
MUTLAK KURUTMA METODU

Çamaşõrlarõn mutlak kurutma kütlesi aşağõdaki gibi tayin edilir.

a) Mutlak kurutma kütlesinin tayininde kullanõlan tamburlu kurutucu aşağõdaki özelliklere uygun
olmalõdõr:

Tek bir yük olarak kurutulan parçalarõn anma mutlak kütlesi, ölçülen beyan tambur hacminin her bir
20 litresi için 1 kg’dan çok olmamalõ ve bu, kg olarak ifade edildiğinde, tamburlu kurutucunun õsõtma
elemanõ beyan değerinin (kW olarak ifade edilen) 3,3 katõndan az olmalõdõr.

NOT 1- Yukarõda sõnõr durum açõklanmõştõr. Daha süratli kurutma süresi arzulanõrsa, õsõtma elemanõnõn
kütleye oranõn daha büyük olanõnõn kullanõlmasõ veya iki yönde dönen tamburlu kurutucular veya
her ikisinin birlikte kullanõlmasõ tavsiye edilir.

Gerekli ise baz yük iki kõsõmdan çok olmamak üzere bölünmeli ve her bir kõsõma b’den c’ye kadar
basamaklar uygulanmalõdõr.

NOT 2 - Mümkünse, baz yük bir kõsõm olarak ve bölünmeyerek mutlak kurutma durumuna
getirilmelidir.

b) Kuru parçalar, tamburlu kurutucuya yerleştirilir ve en sõcak olan sõcaklõk/programda 30 dakika süre
ile çalõştõrõlõr.

Her 10 dakikada bir parçalar elle karõştõrõlmalõ ve parçalarõn hiç birinin tomar haline gelmesini veya
birinin diğerinin içine girmesi, böylece nemin içerde kalmasõnõ önlemek için kontrol edilmelidir. Bu
işlem kapõnõn açõlmasõ ve kapanmasõ dahil maksimum 30 saniyede tamamlanmalõdõr.

c) Tamburlu kurutucu 30 dakika sonra durdurulur ve soğumadan önce parçalarõn kütlesi tayin edilir.
Kütleyi tayin etmek için parçalar tamburlu kurutucudan çõkarõlmasõ zorunlu ise, bu olabildiğince
çabuk yapõlmalõdõr.

d) Yukarõdaki b) ve c) basamaklarõ tekrarlanõr, ancak tamburlu kurutucu yalnõzca 20 dakika süreyle

çalõştõrõlõr.

e) Kütle daha önceki ölçmenin % 1’i içinde ise bu değer (mbd) olarak kaydedilir.

f) Değilse, d) ve c), % 1’in içine gelinceye kadar tekrar edilir.

g) Çamaşõrlarõn şartlandõrõlmõş kütlesi aşağõdaki gibi olmalõdõr:

− Pamuklu bir baz yük için şartlandõrõlmõş kütle, mutlak kuru kütlenin 1,08 katõna eşittir.
− Narin çamaşõr baz yükü için şartlandõrõlmõş yük, mutlak kuru kütlenin 1,025 katõna eşittir.

14
ICS 97.060 TÜRK STANDARDI TS IEC 61121/Aralõk 1998

EK C
(Bilgi İçin)

BİBLİYOGRAFYA
IEC 60704-1:1982, Test Code for Determination of Airborn Acoustical Noise Emitted by Houselhold
and Similar Electrical Appliances - Part 1: General Requirements

IEC 60704-2-6:1994, Test Code for the Determination of Airborn Acoustical Noise Emitted bu
Household and Similar Electrical appliances Part 2: Particular Requirements for Tumble
Dryers

ISO 3801:1977 TEXTİLES - Woven Fabrics - Determination of Mass per Unit Length and Mass
per Unit Area

ISO 5167-1:1991, Measurement of Fluid Flow by Means of Pressure Diffenential Devices - Part 1:
Orifice Plates Nozzles and Venturi Tubes Inserted in Circular Cross - Section
Running Full

15
 ICS 97.060 TÜRK STANDARDI
EK MA
(Bilgi İçin)
ULUSLARARASI VE/VEYA AVRUPA STANDARDLARININ
KARŞILIĞI OLAN TÜRK STANDARDLARI
EN, ISO, IEC vb. Adõ
No (İngilizce)
IEC 456:1997 Electrical clothes washing
machins for household use -
Methods for measuring the
performance
(EN 60704-1:1994) Test code for the determination of
airborne acoustical noise emited
by household and similar elektrical
appliances Part 1: General
requirements
EN 60704.2-6:1995 Test code for the determination of
airborne acoustical noise emited
by houselhold and similar
elektrical appliances Part 2.6:
Particular requirements for tumble
- Dryers
IEC 60734:1993 Hard water tobe used for testing
the performance of some
household electrical apliances
ISO 3801:1977 Textiles - Woven fabrics -
Determination of mass per unit
length and mass per unit area
ISO 5167-1:1991 Measurement of fluid flow by
means of pressure differantial
devices - Part 1: Orifièe plates
and venturi tubes incerted in
circular cross - Section running full
16
TS IEC 61121/Aralõk 1998
TS No Adõ
(Türkçe)
TS EN 60456:1996 Elektrikli Çamaşõr Yõkama
Makinalarõ - Performans
Ölçme Metotlarõ
TS EN 60704- Ev ve Benzeri Yerlerde
1:1998 Kullanõlan Elektrikli Cihazlar -
Havada Taşõnan Akustik
Gürültünün Tayini İçin Deney
Kodu Bölüm 1: Genel Kurallar
TS EN 60704-2- Ev ve Benzeri Yerlerde
6:1998 Kullanõlan Elektrikli Cihazlar -
Havada Taşõnan Akustik
Gürültünün Tayini İçin Deney
Kodu Bölüm 2-6: Tamburlu
Kurutucular İçin Özel Kurallar
TS EN 60734:1997 Sert Su - Bazõ Elektrikli Ev
Aletlerinin Performans
Deneylerinde Kullanõlan
TS 251:1991 Dokunmuş Kumaş - Birim
Uzunluk ve Birim Alan
Kütlesinin Tayİnİ
TS EN ISO 5167- Basõnç Farkõ Ölçerler ile
1:1996 Akõşkan Desinin Ölçülmesi
Bölüm 1: Tam Akõşlõ Dairesel
Kesitli Kanallar İçine Sokulan
Orifis Levhalarõ, Nozullar ve
Venturi Tüpleri