จาก...ดร.

พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

ชาววัดพุทธปัญญาและชุมชนคนรักธรรมได้ร่วม
กันพิมพ์หนังสือเล่มนี้ เพื่อเป็นอาจาริยบูชา

แด่.....หลวงพ่อปัญญานันทะภิกขุ

3
Dhammaintrend ร่วมเผยแพร่และแบ่งปันเป็ นธรรมทาน
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี

คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะในวาระ 100 ปี
หากหลวงพ่อปัญญานันทะ
ยั ง มี ชี วิ ต อยู่ ท่ า นจะมี อ ายุ ค รบ
หนึ่งร้อยปี ในวันที่ 11 พฤษภาคม
พ.ศ. 2554 เพราะท่านเกิดเมื่อ
วันพฤหัสบดีที่ 11 พฤษภาคม
พ.ศ 2454 ในโอกาสนี้พระสงฆ์และพุทธศาสนิกชนที่
มีความเคารพนับถือในหลวงพ่อปัญญานันทะได้จัด
งานรำลึกถึงท่านในรูปแบบต่างๆ ตามที่ตนคิดว่าจะ
สะท้อนให้สาธารณะชนเห็นว่างานเผยแผ่พระพุทธ
ศาสนาของหลวงพ่อปัญญานันทะมีเอกลักษณ์อย่างไร
ท่านดำเนินชีวิตอย่างไรในฐานะที่เป็นพระมหาเถระที่
ประกาศอย่างชัดถ้อยชัดคำว่าจะมอบกายถวายชีวิต
แก่พระรัตนตรัยหรือพูดง่ายๆ ว่าจะบวชจนกว่าชีวิต
หาไม่ภายใต้ร่มผ้ากาสาวพัตร์
4
 จาก...ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

พุทธศาสนิกชนส่วนใหญ่ที่ติดตามอ่านหนังสือที่
หลวงพ่อปัญญานันทะเขียนและฟังปาฐกถาธรรมที่
หลวงพ่อปัญญานันทะพูดไว้ จะพูดเป็นเสียงเดียวกัน
ว่าท่านสอนธรรมะง่ายๆ เข้าใจง่าย นำไปใช้ ในชีวิต
ประจำได้เลย เช่น ท่านสอนว่า งานคือชีวิต ชีวิตคือ
งานบันดาลสุข ทำงานให้สนุก เป็นสุขเมื่อทำงาน
คำสอนสั้นๆ ง่ายๆ คล้องจองกันอย่างนี้ คน
ทุกเพศทุกวัยฟังแล้วเข้าใจได้ นำไปใช้ ได้เลย คำสอน
บางอย่างสั้นๆ แต่ทั้งเด็กทั้งผู้ ใหญ่นำไปใช้ ได้เลย
เช่น เวลาท่านพบเด็กเล็กๆ มากราบท่าน ท่านมักจะ
สอนว่าไม่ดื้ออย่างเดียวทุกอย่างดีหมด คำสอนง่ายๆ
สั้นๆ แบบนี้เด็กอนุบาลก็นำไปใช้ ได้ ถ้าเด็กๆ ไม่ดื้อ
เสียอย่างเดียว พ่อ แม่ ครูอาจารย์ที่ดูแลอบรมสั่ง
สอนก็สบายใจได้ หรือหากผู้ ใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นพ่อบ้าน
แม่บ้านหรือนักการเมืองนำไปใช้ก็จะทำให้ชีวิตครอบครัว
เรียบร้อย บ้านเมืองสงบสุขได้ สาเหตุหนึ่งของความ
5
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี
วุ่ น วายในบ้ า นเมื อ งที่ มี อ ยู่
ทุ ก วั น นี้ ก็ ม าจากต่ า งฝ่ า ย
ต่างดื้อรั้น ไม่ยอมหันหน้า
เข้าหากันและโอนอ่อนผ่อน
ตามกัน ไม่ยึดประโยชน์ส่วนรวมร่วมกัน เวลาที่หลวง
พ่ อ ปั ญ ญานั น ทะสอนนั ก เรี ย นที่ ก ำลั ง จะเป็ น วั ย รุ่ น
ท่านก็มีชุดคำสอนที่เด็กวัยรุ่นหรือแม้แต่ผู้ ใหญ่ก็นำไป
ใช้ ได้ เช่น คำสอนชุดห้าดี คือ ทำดี พูดดี คิดดี คบ
คนดี ไปสู่สถานที่ดีๆ หรือที่เรียกว่าคำสอนห้าดี
คำสอนนี้ ไม่ว่าเด็กหรือผู้ ใหญ่ที่ ไปทำบุญหรือฟังธรรม
ที่วัดชลประทานรังสฤษฎิ์ อำเภอปากเกร็ด จังหวัด
นนทบุรีจำกันได้ติดหูติดใจ ปฏิบัติได้ด้วยตนเองและ
นำไปถ่ายทอดให้ผู้อื่นฟังได้อีก
คราวหนึ่งสำนักงานข้าราชการพลเรือนขอให้
หลวงพ่อปัญญานันทะให้คำขวัญวันข้าราชการพลเรือน
หน่อย ท่านพูดให้เดี๋ยวนั้นเลยว่า “ข้าราชการคือคน
6
 จาก...ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

ทีท่ ำงานให้ชาวบ้านชืน่ ใจ“ คำขวัญของท่านสามารถ

นำไป ใช้ ได้ ทั้ ง ข้ า ราชการพลเรื อ นและข้ า ราชการ
การเมือง เพราะปัญหาของบ้านเมืองตอนนีล้ ว้ นมีสาเหตุ
มาจากการที่ ทั้ ง ข้ า ราชการประจำและข้ า ราชการ
การเมื อ งไม่ ได้ ท ำหน้ า ที่ ให้ ช าวบ้ า นชาวเมื อ งชื่ น ใจ
ส่ ว นใหญ่ พ อนึ ก ถึ ง ราชการไม่ ว่ า จะเป็ น ข้ า ราชการ
การเมืองหรือข้าราชการประจำ ชาวบ้านรู้สึกหนักใจ
เบื่อระอาที่จะเข้าไปคบ ไปหา ไปใช้บริการ การเรียก
ร้ อ งค่ า บริ ก ารที่ น อกเหนื อ ไปกว่ า ค่ า บริ ก ารที่ ท าง
ราชการกำหนดไว้ หรือการคอรัปชั่นก็เป็นพฤติกรรม
อย่ า งหนึ่ ง ที่ ป ระชาชนรู้ สึ ก ไม่ ป ลื้ ม ใจกั บ ข้ า ราชการ
ประจำและข้าราชการการเมือง
คำใดๆ ในธรรมะที่แปลหรือตีความออกมา
คลุมเครือ ไม่ชัด ปฏิบัติยาก หลวงพ่อปัญญานันทะ
นำมาถ่ายทอดให้รู้กันได้ง่ายๆ เช่น ท่านกล่าวว่า ทำ
ดี ได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว คนบางคนฟังแล้วไม่เข้าใจชัด
7
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี
เพราะมีคำว่าได้ เมือ่ ทำแล้วต้องรอผลทีจ่ ะได้อกี ท่านเลย
ปรับปรุงคำพูดเสียใหม่วา่ ทำดีๆ ทันที ทำชัว่ ๆ ทันที
หรือพูดกันสั้นๆ ว่า ทำดีๆ ทำชั่วๆ เมื่อทำเสร็จแล้ว
ดี ชั่ ว ทั น ที ไ ม่ ต้ อ งรอและผลของการกระทำจะเป็ น
อย่ า งอื่ น ไปไม่ ได้ ต้ อ งออกมาตรงกั บ เหตุ ที่ ท ำลงไป
เสมอ จะไปพูดว่าทำดี ได้ดีมีที่ ไหน ทำชั่วได้ดีมีถมไป
ไม่ถูกต้องแน่นอน
หลวงพ่ อ ปั ญ ญานั น ทะเป็ น ผู้ ติ ด ตามข่ า วสาร
ต่างๆ อย่างใกล้ชิด ท่านจะอ่านหนังสือพิมพ์ ฟังวิทยุ
ดูขา่ วเป็นประจำ ท่านจึงเป็นนักเผยแผ่ธรรมะทีท่ นั สมัย
ทันเหตุการณ์ ตัวอย่างที่ท่านยกมามักจะนำมาสดๆ
จากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริง เช่น เมื่อมีการพูดถึงเรื่อง
การพัฒนาประเทศกันมาก ท่านก็มีคำสอนประเภท
ปลุกใจออกมาเหมือนกัน เวลาท่านไปแสดงธรรมแก่
พวกวัยรุ่นทั้งหลายท่านมักจะพูดว่า ตื่นตัว ว่องไว
ก้าวหน้า พัฒนาตนเอง พัฒนาชาติ หรือ ตื่นนอน
8
 จาก...ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

แต่เช้า ก้าวไปข้างหน้า พัฒนาชาติไทย

หลวงพ่อปัญญานันทะสมัยท่านหนุ่มๆ เป็นนัก
เทศน์ขวัญใจวัยรุ่นร่วมสมัยเช่นกัน แต่มิใช่เทศน์เรื่อง
ไร้สาระสนุกสนานเพียงอย่างเดียว แต่ทา่ นเน้นให้วยั รุน่
ได้เห็นคุณค่าของตนเองและปลุกให้วัยรุ่นปลดปล่อย
ตนเองให้หลุดพ้นไปจากความลุ่มหลงมัวเมาในอบายมุข
แล้วมุ่งมั่นสร้างตนเอง สร้างฐานะให้มั่นคง เวลาที่
ท่านพบคนหนุ่มสาวหรือสอนคู่บ่าวสาว ท่านต้องสอน
เรื่องการจัดการทรัพย์สินว่าทุกครั้งที่ ได้ทรัพย์มาต้อง
แบ่งเป็นสี่ส่วนคือ ส่วนที่หนึ่งใช้จ่ายในการดำรงชีวิต
ประจำวันให้เพียงพอ ส่วนที่สองลงทุนในการทำงาน
หรือธุรกิจ ส่วนที่สามเก็บออมไว้เพื่อนาคตโดยไม่ ไป
แตะต้ อ งจนกว่ า จะเข้ า ตาจนถึ ง คราวจำเป็ น จริ ง ๆ
ส่วนที่สี่ทำบุญ เช่น เลี้ยงบิดา มารดา เสียภาษี
ให้แก่ประเทศชาติหรือสนับสนุนองค์กรศาสนาที่ตน
นับถือ
9
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี
หลวงพ่อปัญญานันทะไม่เพียงแต่สอนเรื่องการ
ประหยัดเท่านั้น แต่ท่านยังปรับปรุงพิธีกรรมต่างๆให้
ประหยัดด้วย แม้แต่พิธีแต่งงานที่เจ้าบ่าว เจ้าสาว
จะต้องจ่ายเงินเลี้ยงดูแขกเหรื่อที่ ไปร่วมงานกันมาก
บางรายมีลูกโตแล้วยังปลดหนี้ที่กู้มาแต่งานไม่หมด
ท่านเลยประกาศให้ทราบว่าใครจะแต่งงานแบบประหยัด
ให้มาทำที่วัดท่านจะจัดให้ โดยการทำพิธีง่ายๆ พระ
สงฆ์ให้พรและแสดงธรรมให้ฟัง หลวงพ่อมักจะสอน
คู่บ่าวสาวแล้วให้อัดเสียงคำสอนไว้ เมื่อเสร็จพิธีแล้ว
หลวงพ่ อ จะมอบเทปเสี ย งคำสอนนั้ น ให้ คู่ บ่ า วสาว
พร้อมกับกล่าวว่ามอบให้เธอทั้งสองไว้ฟังก่อนจะกัด
กัน การเลี้ยงดูแขกที่มาร่วมงานแต่งงานก็เลี้ยงแบบ
เรียบง่าย ทานอาหาร ขนมและผลไม้ตามที่มี ในแต่ละ
ฤดูกาล ห้ามนำ สุราหรือเครื่องดื่มมึนเมามาเลี้ยงใน
วัดเป็นอันขาด เพราะท่านให้คติว่าวันมงคลไม่ควรนำ
เครือ่ งดืม่ ทีเ่ ป็นอัปปมงคลมาดืม่ ในงาน เพราะวันมงคล
10
 จาก...ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

เป็นวันสุขสดชื่น ไม่ ใช่วันคืนแห่งความมึนเมา แม้

เมื่อก่อนสมัยท่านยังหนุ่มๆ มากท่านจะปฏิเสธการ
รดน้ำมนต์โดยเด็ดขาด เพราะท่านถือว่า เป็นเรื่อง
ของศาสนาพราหมณ์ การที่เกจิอาจารย์อาบน้ำมนต์
หรื อ รดน้ ำ มนต์ ให้ แ ก่ ผู้ ที่ ไปขอพรเป็ น การกระทำที่
งมงาย รดไปก็ ไม่มีอะไรดีขึ้นนอกจากได้หยดน้ำมาถูก
เย็นๆ ตอนหลังก็เห็นว่าท่านรดน้ำมนต์ ให้คบู่ า่ วสาวหรือ
เวลาไปสวดมนต์ เรื่องนี้ลูกศิษย์ชนิดแฟนพันธุ์แท้ ได้
เห็นแล้วไม่ค่อยสบายใจที่ท่านสอนว่าการรดน้ำมนต์
เป็นการกระทำที่งมงาย แต่ท่านมารดเสียเองอย่างนี้
จากการที่เคยติดตามไปร่วมงานกับท่านจึงพบว่าท่าน
มิ ใช่รดน้ำมนต์เพื่อให้ขลังและศักดิ์สิทธิ์แต่ท่านรดน้ำ
มนต์เพือ่ เป็นสือ่ แห่งการสอนธรรมะ
ก่ อ นที่ ท่ า นจะรดน้ ำ มนต์ ท่ า นจะ
สอนก่อนว่า น้ำประกอบขึ้นมาจาก
ไฮโรเย้นและออกซเย้น เมื่อธาตุ
11
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี
ทั้งสองมาทำปฏิกิริยากันกลายเป็นน้ำเหมือนคนสอง
คนมาร่วมกันจึงเป็นครอบครัว ถ้าต่างคนต่างอยู่จะไม่
เป็นครอบครัว การแต่งงานคือการนำใจสองดวงมาร่วม
กันเป็นดวงเดียว ถุงเงินสองถุงมารวมเป็นถุงเดียว น้ำ
มี คุ ณ ลั ก ษณะอ่ อ นโยนแต่ ท รงพลั ง ฉั น ใดชี วิ ต การ
แต่งงานก็ต้องอ่อนโยนซึ่งกันและกันแต่สมัครสมาน
สามัคคีกลมเกลียวอย่างเหนียวแน่น เป็นอันว่าท่านสอน
ว่าน้ำมนต์ไม่ ได้ศักดิ์สิทธิ์อะไรในตัวของมัน อาบหรือ
รดแล้วก็เย็นไม่ต่างอะไรไปจากน้ำธรรมดา แต่ธรรมะ
ที่ ได้จากน้ำมนต์นำไปใช้แล้วจะให้ผลกับการดำเนินชีวิต
อย่างดี ทำให้ครอบครัวเข้มแข็ง การรดน้ำมนต์ของ
หลวงพ่อปัญญานันทะจึงเป็นการประยุกต์พิธีกรรม
เข้ากับหลักธรรมอย่างเหมาะสม รดน้ำมนต์ทุกครั้งได้
ฟังธรรมทุกครั้งจึงได้ปัญญาทุกครั้ง แต่ถ้ารดน้ำมนต์
ทุกครั้งทั้งคนรดน้ำมนต์และคนรับน้ำมนต์ต่างขอให้
พลังน้ำมนต์จงดลบันดาลให้หมดโรคหมดภัย เสนียด
12
 จาก...ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

จัญไรหายไปหมดไป นำโชค นำชัย ทำมาค้าขึ้น หรือ

พระบางรูปเวลารดน้ำมนต์ ไม่ต้องท่องคาถาอะไรมาก
เพียงแต่พูดดังๆ ว่า ขอให้รวย ๆ ๆ สามครั้ง ผู้รับน้ำมนต์
ก็ชื่นใจไปขอให้รดบ่อยๆ หากวางใจไว้ ไม่ถูกน้ำมนต์
กลายเป็นเครื่องมืออันดับต้นๆ ที่เกจิอาจารย์หรือ
ผู้ที่เข้าใจว่าตนเองวิเศษนำมาใช้กล่อมใจให้คนหลับ
ใหลลุ่มหลงแบบไม่ต้องลืมตาหาเหตุผลแต่ประการใด
หลวงพ่อปัญญานันทะได้ปฏิรูปการทำงานศพ
ให้มีสาระมากขึ้นลดรายจ่ายน้อยลง ท่านได้เริ่มสอน
ให้พุทธศาสนิกชนทำงานศพอย่างประหยัด ได้สาระ
ประหยัดเงินและประหยัดเวลา งานศพโดยทั่วไปเจ้า
ภาพมักจะเก็บไว้หลายๆ คืน บางแห่งที่มีนักการพนัน
ชุกชุมก็มักจะเก็บศพไว้บังหน้าเพื่อเป็นข้ออ้างในการ
เล่นการพนัน แม้ว่าการเล่นการพนันไม่ว่าที่ ไหนจะผิด
กฎหมาย แต่เจ้าหน้าที่ตำรวจเกรงใจไม่ค่อยจะกล้า
จับกุมเพราะเจ้าภาพมักจะอ้างกับเจ้าหน้าที่ว่าพวก
13
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี
ที่มาเล่นการพนันก็ญาติๆ กันทั้งนั้น มาเล่นการพนัน
เป็นเพื่อนศพ แต่แท้ที่จริงแล้วก็คือการเปิดบ่อนให้เล่น
การพนัน มีการได้เสียเป็นเรือนหมื่นเรือนแสน แล้ว
เจ้าภาพก็เก็บค่าต๋งไป การเล่นการพนันในงานศพบาง
แห่งรุนแรงมากถึงขนาดเล่นบนศาลาวัดอย่างไม่ต้องมี
ความละอายองค์พระปฏิมา เจ้าอาวาสและพระสงฆ์
ภายในวัดก็ ไม่กล้าห้ามปรามกลัวว่าจะขัดใจชาวบ้านแล้ว
ชาวบ้านจะโกรธเอาไม่สนับสนุนวัด แต่ถ้าปล่อยให้เล่น
ชาวบ้านนักการพนันก็จะไม่ โกรธ เจ้าภาพก็จะถวาย
ค่าน้ำค่าไฟแก่วัดด้วย
เมื่อหลวงพ่อปัญญานันทะมาอยู่วัดชลประทาน
รังสฤษฎิ์ อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี ท่านประกาศ
ชัดเจนว่าใครจะตั้งศพภายในวัดได้ ไม่เกินสามคืน ไม่มี
ดนตรีปี่พาทย์มาบรรเลงกล่อมศพ ไม่อนุญาตให้จัด
อาหารเลี้ยงไม่ว่าอาหรคาวหวานหรือประเภทใดๆ จะ
มี บ้ า งก็ เ พี ย งแค่ น้ ำ ดื่ ม รั บ แขกที่ ม าร่ ว มงานเท่ า นั้ น
14
 จาก...ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

เมื่อสวดศพเสร็จแล้วต้องฟังธรรมต่อไป การสวดก็ ไม่

ต้ อ งสวดอภิ ธ รรมสามจบดั่ ง ที่ ส วดกั น อยู่ โดยทั่ ว ไป
สวดเพียงจบเดียวเหลือเวลาอีกสี่สิบห้านาทีก็แสดง
ธรรมต่อ รวมเวลาที่ ใช้ ในการบำเพ็ญกุศลศพไม่เกิน
หนึ่งชั่วโมง รวมเวลาเปิดศาลาศพและเวลาทำพิธีแล้ว
ไม่เกินสองขั่วโมง ทำพิธีเสร็จก็ปิดศาลา เจ้าภาพไม่
ต้องมาเสียเวลานอนเฝ้าศพ ไม่ต้องมีนักการพนันมา
เล่นการพนันเป็นเพื่อนศพ เจ้าภาพกลับบ้านแล้วไป
ทำงานตามปกติได้ ตอนเย็นเสร็จงานแล้วก็มาทำพิธี
ตามปกติ ในงานศพไม่ต้องมีพวงหรีดมาเคารพศ แต่
อย่างใด ดอกไม้ก็ ไม่ต้องจัดใหญ่ โต จัดเพียงเล็กๆ
น้อยก็พอ งานศพแบบประหยัดทีห่ ลวงพ่อปัญญานันทะ
ออกแบบนี้ นอกจากจะประหยัดไปในทุกทางแล้ว ยังเป็น
เวทีสร้างพระนักเผยแผ่ธรรมะด้วย เพราะเปิดโอกาส
ให้พระภิกษุได้ฝึกแสดงธรรมจริงๆ โดยไม่ต้องฝึกแบบ
สมมติอย่างชมรมนักพูดทั้งหลาย แต่น่าเสียดายว่า
15
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี
ระยะหลังเจ้าหน้าที่ที่ ให้บริการตามศาลาศพไม่เข้าใจ
เจตนารมณ์ดงั้ เดิมของหลวงพ่อปัญญานันทะทีต่ อ้ งการ
สร้างพระนักเทศน์ เจ้าหน้าที่เหล่านี้อยากทำงานให้จบ
เร็วๆ จึงมักจะมาบอกพระภิกษุองค์เทศน์ก่อนจะขึ้น
ธรรมาสน์เสมอๆว่าอย่าเทศน์นานผู้ฟังเบื่อ แต่แท้ที่จริง
แล้วเจ้าหน้าที่เองนั้นแหละเป็นฝ่ายเบื่อเพราะฟังทุก
คืนพอเป็นพิธี ไม่ ได้ ให้ความสนใจสารธรรมอย่างแท้จริง
หากปัจจุบันนี้ท่านไปงานศพวัดชลประทานรังสฤษฎิ์
ได้พบว่ามีสงิ่ แปลกปลอมเพิม่ เข้ามามากกว่าที่ ได้กล่าว
มานี้ก็ โปรดทราบด้วยว่า เจ้าหน้าที่ที่จัดเรื่องงานศพ
คงเห็นแก่เงินค่าบริการมากกว่าอุมดมการณ์ที่หลวง
พ่อปัญญานันทะท่านได้ออกแบบเอาไว้จนเป็นที่นิยม
และเป็นทางเลือกของคนที่ต้องการจัดงานศพแบบ
ประหยัดและได้สาระจริงๆ
นอกจากนีง้ านบวชนาคก็เป็นอีกงานหนึง่ ทีจ่ ดั กัน
อย่างสิน้ เปลืองมาก บางทีพระทีบ่ วชสึกแล้ว แต่งงาน
16
 จาก...ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

ไปแล้ว มีลูกสาวลูกชายโตแล้ว แต่ยังปลดหนี้ที่กู้ยืมมา

ตอนบวชพ่อยังไม่หมดเลย เพราะงานบวชจัดใหญ่ โต
มีดนตรีแตรวงและเลี้ยงดูปูเสื่อแขกเหรื่อหลายร้อย
หลายพันคน หลวงพ่อปัญญานันทะเห็นว่างานบวชนาค
ที่ทำกันอยู่นั้นไร้สาระและสิ้นเปลือง จึงได้ออกแบบ
การบวชนาคแบบประหยัดขึ้นมาอีกรายการหนึ่งเพื่อ
จะได้ ให้กุลบุตรหรือพ่อแม่ของกุลบุตรที่ต้องการบวช
ลูกชายจะได้บวชด้วยการจ่ายเงินเพื่อซื้ออัฐบริขาร
ทีจ่ ำเป็นเท่านัน้ คนทีจ่ ะไปบวชทีว่ ดั ชลประทานรังสฤษฎิ์
จึงต้องเตรียมตัวเตรียมใจมากกว่าการเตรียมเงิน นัน้ คือ
จะต้องท่องคำขานนาคให้ ได้อย่างคล่องแคล่ว จากนัน้
ก็ทอ่ งทำวัตรเช้าทำวัตรเย็นให้ ได้ แล้วจึงเตรียมตัวบวช
เพื่อให้ค่าใช้จ่ายประหยัดที่สุดในการซื้ออัฐบริขารทาง
วัดจึงให้เจ้าหน้าที่ ไปซื้อเฉพาะส่วนที่จำเป็นแล้วตัด
ส่วนที่ ไม่จำเป็นออกไป จึงสามารถซื้อผ้าไตรและอัฐ
บริขารได้ ในราคาถูก เมือ่ ทุกอย่างพร้อมแล้วก็บวชได้เลย
17
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี
ไม่ต้องดูฤกษ์ดูยาม แม้แต่การแห่นาคเวียนพระอุโบสถ
สามรอบท่านบอกว่าไม่ต้องให้ทำโดยท่านอธิบายว่า
จะเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าทั้งทีทำเหนียมอายอยู่ ทำไม
ไม่เดินตรงเข้าไปกราบเลย พิธีการต่างๆ ตามความ
เชื่อที่ทำกันมาเช่นการแห่นาคเวียนโบสถ์ โยนเงินกำ
พฤษ์ ให้คนที่ ไปร่วมชิงกันหรือก่อนจะเข้าโบสถ์ ให้คน
แบกเจ้านาคแขย่งเท้าให้สูงเพื่อให้เจ้านาคเอามือแตะ
ประตูโบสถ์ให้ ได้ ท่านก็บอกว่าไม่ต้องทำ หรือการ
ยิงปืนหรือจุดปะทัดก่อนเข้าโบสถ์ก็ ไม่ต้องทำ เจ้านาค
เดินตรงเข้าประตูโบสถ์แล้วกราบพระปฏิมา นั่งรอ
ความพร้อม เมื่อถึงเวลาก็หันมากราบพ่อแม่รับผ้าไตร
เข้าหาพระอุปัชฌาย์แล้วก็บวชเลย
เมือ่ บวชแล้วสมัยทีห่ ลวงพ่อยังมีกำลังดีจะอบรม
พระบวชใหม่ด้วยตัวของท่านเอง ตั้งแต่นำทำวัตรเช้า
เย็น อบรมทั้งเช้าทั้งเย็น ฉันอาหารเช้า เพลพร้อม
กันอย่างอบอุ่นและใกล้ชิด ระยะหลังที่ท่านชราภาพลง
18
 จาก...ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

และมีอาพาธเบียดเบียนบ้างก็จัดให้พระภิกษุสามเณร
ช่วยกันให้การอบรมพระที่บวชใหม่อย่างเต็มที่ โดยไม่
ปล่อยให้บวชเล่นๆโดยไม่ ได้ศึกษาเล่าเรียนอะไร ท่าน
กล่าวว่าถ้าบวชแล้วไม่ ได้ศึกษาและปฏิบัติพระธรรวินัย
อย่างจริงจังแทนที่จะได้บุญก็กลับได้บาป ทำลาย
ศาสนาและทำลายศรัทธาในศาสนาของคนที่มาบวช
ด้วย เมื่อลาสิกขาไปแล้วจะไปคุยโอ่ว่าบวชสบายจริงๆ
ไม่ตอ้ งทำอะไรกินแล้วนอน อย่างนี้เท่ากับว่า ออกไป
ประนามศาสนาให้ดูเลวร้ายยิ่งขึ้น แต่ถ้าได้บวชจริง
เรียนจริง ปฏิบัติจริงๆ ก็จะได้รับประโยชน์จริงๆ เป็น
การสื บ ทอดอายุ พ ระพุ ท ธศาสนาให้ ยื น ยาวต่ อ ไป
เท่ากับเวลาที่บวชนั้น เมื่อลาสิกขาไปแล้วนำธรรมะไป
ใช้ ในชีวิตประจำวันอย่างมีความสุขเมื่อมี ใครถามว่า
ทำไมชีวิตมีความสุขจริง ก็ตอบว่าเพราะไปบวชมแล้ว
ก็ จ ะทำให้ เ ป็ น การประกาศความดี ข องพระศาสนา
ไปด้วย
19
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี
สำหรับพระสงฆ์ที่จะบวชอยู่ ในพระพุทศาสนา
อย่างยาวนาน หลวงพ่อปัญญานันทะจะส่งเสริมให้มี
การศึกษาทั้งทางโลกและทางธรรมให้สูงที่สุดเท่าที่จะ
สูงได้ ท่านอธิบายว่าพระภิกษุจะต้องมีความรู้สอนคน
ได้ แนะนำคนได้ทุกสาขาอาชีพ เพราะคนในทุกสาขา
อาชีพล้วนมีความทุกข์ หากมีการศึกษาดี รู้วิธีการ
ถ่ายทอดธรรมะดี ก็จะได้ช่วยคนให้เข้าใจวิธีการแก้
ปัญหาให้ตนเองได้มาก เวลาท่านได้มี โอกาสพูดธรรมะ
ในวาระสำคัญๆ ท่ามกลางพระภิกษุสามเณรจำนวน
มาก ท่านจะปลุกเร้าให้พระภิกษุสามเณรรักพระพุทธ
ศาสนา บวชอุทิศชีวิตเพื่อพระพุทธศาสนา เพราะ
การช่วยเหลือสังคมทางโลกมีคนช่วยมากแล้ว ควรจะ
ได้บวชเพื่อทำงานให้พระพุทธศาสนากันบ้าง หลวงพ่อ
เองได้ประกาศชัดถ้อยชัดคำในที่ทุกแห่งหนว่าท่านจะ
มอบกายถวายชีวิตแก่พระพุทธศาสนา มอบชีวิตให้
พระรัตนตรัยเสียชาติหนึ่ง ช่วงหลังๆ เมื่อท่านเห็นว่า
20
 จาก...ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

พระสงฆ์ที่มีความรู้สูงในทางพระพุทธศาสนาได้ลา
สิกขากันออกไปมาก ท่านมักจะปรารภว่าพระสงฆ์พอมี
ความรู้สึกก็สึกไปเป็นลูกเขยโยมกันหมด ท่านเพียง
ปรารภให้ฟังกันเท่านั้น แต่ท่านก็ยังมีเมตตาให้พระภิกษุ
สามเณรเรียนมหาวิทยาลัยสงฆ์และมีปริญญาสูงๆ
กันต่อไป เพราะท่านบอกว่าคนมีความรู้ คนดี จะทำให้
ประเทศชาติดีและมีความก้าวหน้า
ท่านได้เปิดโครงการสร้างพระภิกษุสามเณรใจ
สิ ง ห์ แ ละโครงการธรรมทายาทเพื่ อ สร้ า งพระภิ ก ษุ
สามเณรที่มี ใจรักพระพุทธศาสนาให้มีความพร้อมที่
จะเป็นนักเผยแผ่พระพุทธศาสนาการทำงานของท่าน
ไม่ต้องอาศัยงบประมาณจากทางราชการแต่ประการใด
แต่อาศัยศรัทธาจากประชาชนทีม่ ศี รัทธาบริจาคทรัพย์
มาในพระพุทธศาสนาและท่านก็นำไปพัฒนาพระภิกษุ
สามเณรอีกต่อหนึ่งให้ ได้บุญกุศลมากๆ ยิ่งขึ้น

21
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี
ขึ้ น ชื่ อ ว่ า การวาง
รากฐานในทางพระพุทธ
ศาสนาแล้วหลวงพ่อปัญญา
นันทะไม่ ได้มองข้าม แม้แต่
เยาวชนตัวน้อยๆ ก็ต้อง
ได้รับการศึกษาและใกล้ชิดกับพระพุทธศาสนา ทุกวัน
อาทิตย์เมื่อพุทธศาสนิกชนหลั่งไหลมาฟังธรรมะของ
ท่าน มักจะมีลูกหลานตัวเล็กๆ มาด้วยเสมอ ท่านจึง
มอบหน้าที่ ให้พระภิกษุหนุ่มๆ ภายในวัดที่กำลังฝึกหัด
สอนได้ช่วยกันสอนเด็กๆ เหล่านี้ จนกระทั่งเมื่อจำนวน
เด็กเพิ่มมากขึ้นท่านจึงได้ชักชวนพุทธศาสนิกชนสร้าง
โรงเรี ย นพุ ท ธศาสนาวั น อาทิ ต ย์ ร าคาถึ ง สิ บ สี่ ล้ า น
มีอาคารสถานที่เครื่องใช้ ไม้สอยครบครันเพื่อให้พระ
ภิกษุที่รักการสอนและพุทธศาสนิกชนคนหนุ่มสาวได้
มาช่ ว ยกั น อบรมเด็ ก ๆให้ มี ค วามรู้ ค วามเข้ า ใจใน
พระพุ ท ธศาสนาและสร้ า งชุ ม ชนที่ เ ข้ า ใจพระพุ ท ธ
22
 จาก...ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

ศาสนาอย่างถูกต้องไปตั้งแต่ยังเป็นเยาวชน
ท่านได้ ให้ข้อคิดแก่พระหนุ่มที่เพิ่งเริ่มทำงาน
สอนว่าอย่ารำคาญความซุกซนของเด็กๆ เป็นธรรมดา
ของเด็กๆ ที่จะต้องซุกซน จงตั้งใจสอนเรื่อยไปเหมือน
การเพาะเมล็ดพืชลงไปในดิน อาจจะไม่งอกงามในวัน
นี้แต่วันหนึ่งในวันข้างหน้าจะต้องงอกงามแน่ๆ ระยะ
หลังมีคนศรัทธาหลวงพ่อปัญญานันทะมากหลั่งไหล
กันมาบริจาคทรัพย์ถวาย
ท่าน แต่ท่านไม่ ได้เก็บ
ทรัพย์ ไว้แต่เพียงผู้เดียว
ได้ทำโครงการต่างๆ เพื่อ
ประโยชน์ ข องมหาชน
อย่างมากมาย เช่น นำเงินเหล่านี้ ไปสร้างโรงพยาบาล
และก่อนท่านจะมรณภาพได้จัดโครงการ สร้างมหา-
วิทยาลัยสงฆ์ขึ้นที่วังน้อย ท่านได้ชักชวนญาติโยมที่มี
ศรัทธาในตัวท่านให้สร้างตึกที่พักสงฆ์จำนวนหกสิบ
23
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี
ห้ อ งและซื้ อ ที่ ดิ น สร้ า งอุ โ บสถกลางน้ ำ รวมเงิ น แล้ ว
หลายร้อยล้านบาท โครงการที่มหาวิทยาลัยสงฆ์ยัง
ไม่แล้วเสร็จทั้งหมดท่านมรณภาพเสียก่อน แต่เงินที่
ประชาชนบริ จ าคมากพอที จ ะสร้ า งให้ เ สร็ จ สิ้ น ไป
กล่าวได้ว่าหลวงพ่อปัญญานันทะเป็นผู้ ให้จนวันตาย
หรือหากจะทบทวนคำสอนของท่านที่ชอบพูดว่า งาน
คือชีวิต ชีวิตคืองาน บันดาลสุข ทำงานให้สนุก
เป็นสุขเมื่อทำงาน ท่านก็ทำงานจนวันตายอย่างไม่ ได้
มีเวลาเกษียณพักผ่อน
หลวงพ่อปัญญานันทะมุ่งหน้าสร้างปัญญาให้
แก่พุทธศาสนิกชนไม่ว่าจะเป็นเยาวชนหรือคนรุ่นไหน
ท่านจะเน้นด้านปัญญาเป็นหลัก หากใครชวนท่านไป
สร้างโรงเรียนหรือสร้างโรงพยาบาลไม่เคยผิดหวัง
แต่หากชวนท่านสร้างพระใหญ่ เจดีย์ใหญ่ นอกจาก
ไม่สำเร็จแล้วท่านจะต้องสอนให้ด้วยว่าการสร้างพระ
สร้างเจดีย์ก็มีประโยชน์อยู่แต่ ไม่มาก สร้างแล้วก็เป็น
24
 จาก...ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

ที่กราบไหว้บูชาอยู่กับที่ แต่ถ้าสร้างคนให้มีความรู้ดีมี
ความสามารถดี ประพฤติตนดีจะมีประโยชน์ตอ่ ประเทศ
ชาติและพระศาสนามากมาย การที่วัดต่างๆ ชวนกัน
สร้างพระพุทธรูป ใหญ่น้อย วางไว้ทั่วไปหมด ไม่ ได้มี
จุดประสงค์อันใดในทางการเผยแผ่ธรรมะมากไปกว่า
การสร้างพระมาขายเพื่อหาเงินเท่านั้น วัดวาอาราม
ควรจะรับเงินจากญาติ โยมที่ ได้มาด้วยความเฉลียว
ลาด ไม่ ใช่เป่ามนต์ให้ญาติโยมหลับตาแล้วฉกเงินจาก
ความหลับไหลลุ่มหลงนั้น
ในวงการผู้สนใจศึกษาพระพุทธศาสนาจึงทราบ
กันเป็นอย่างดีวา่ เอกลักษณ์ของหลวงพ่อปัญญานันทะ
นอกจากจะแสดงธรรมเพื่อนำไปใช้ชีวิตได้ง่ายๆแล้ว
ยังอุทิศเวลาส่วนมากในการอธิบายให้พุทธศาสนิกชน
ได้ทราบว่าอะไรคือแก่นของพระพุทธศาสนา อะไรคือ
หลักคำสอนของพระพุทธศาสนาที่แท้ อะไรคือหลัก
คำสอนเนื้องอกในพระพุทธศาสนา กิจกรรมหลายๆ
25
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี
อย่างที่พระภิกษุทำไปเพื่อให้ประชาชนลุ่มหลงงมงาย
และไร้สาระเพือ่ หาเงินเข้าวัดหรือหาเงินเข้าย่ามตนเอง
ล้วนเป็นการทำลายศาสนาที่ตัวคำสอนของพระพุทธเจ้า
ให้ผิดเพี้ยนไปทั้งนั้น ขณะที่ประชาชนผู้เข้าไปบูชาสิ่ง
ศักดิ์สิทธิ์จากพระสงฆ์ แม้ยากจนขาดแคลนก็ต้อง
เจียดเงินออกทำบุญหวังได้สงิ่ ศักดิส์ ทิ มิ์ าทำให้ตนร่ำรวย
ได้ทันตาเห็นอย่างที่พระโฆษณาไว้ แต่สุดท้ายทำกัน
จนหมดเนือ้ หมดตัวก็ ไม่มอี ะไรดีขนึ้ หลายคนเชือ่ ฟังคำ
โฆษณาของพระนักรีดไถ จ่ายเงินทำบุญจนต้องขายบ้าน
ไม่มีที่จะอยู่ ไปขออาศัยวัดที่ตนทุ่มทำบุญไปมากก็ ไม่
รับให้อยู่ พระบอกว่า ได้ทำบุญไปแล้วจะมาเรียกคืน
ไม่ ได้ ผลบุญก็จะเกิดขึ้นแน่ ในชาติหน้า ชาตินี้ ให้ทน
ทุกข์ทรมานไปก่อน ชาตินี้ขอให้พระสบายชาติหน้าผล
จะได้เป็นของญาติโยม เอ้า ทุ่มกันเข้าไป ทุ่มให้สุด
ฤทธิส์ ดุ เดช ช่างเป็นการสอนและการชักจูงให้ญาติโยม
ลุ่มหลงงมงายแล้วล้วงทรัพย์จากกระเป๋าญาติ โยม
26
 จาก...ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

อย่างเลือดเย็นอำมหิตที่สุด เดี๋ยวนี้ยังมีกระบวนเชือด
ที่เลือดเย็นกว่าก่อนเมื่อทายก ทายิกาเชื่อคำโฆษณา
แล้ว ไม่มีเงินสดหรือทรัพย์สินที่จะทำบุญเดี๋ยวนั้น ก็
ใช้วิธีผ่อนส่ง ญาติโยมบางคนทำงานมาทั้งชีวิตมีเงิน
ก้อนหนึ่งพอเข้าสู่วัยชราคิดว่าจะได้ ใช้จ่ายไปจนกว่า
จะตายได้อย่างสบายๆ แต่เจอมารศาสนาปากหวาน
ใจทรามไปชักจูงล่อลวงให้ซื้อสวรรค์ชั้นต่างๆ ไม่นาน
ไปหลงเชื่อคารมถูกต้มไปจนหมดเนื้อหมดตัว แทนที่
จะได้พักผ่อนยามชราก็ต้องกลับไปหาเงินงกๆ เงิ่นๆ
เพื่อผ่อนส่งบุญกันอย่างไม่มีที่สิ้นสุด
ทุกครั้งที่มีเรื่องราวของผู้วิเศษมาอวดคุณวิเศษ
ของตนเองเพื่ อ แลกกั บ เงิ น จากคนที่ ห ลงงมงาย
หลายๆคนก็คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะกันอยู่เสมอ
ว่า ตั้งแต่ท่านจากพวกเราไปแล้วพระพุทธศาสนา
ประเภทเนื้องอกเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว คำสอนที่
ผิ ด เพี้ ย นจากพระพุ ท ธศาสนาแบบสามร้ อ ยหกสิ บ
27
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี
องศา ไม่ว่าจะเป็นเรื่องตัดกรรม เรื่องสะแกนกรรม
และการทำของขลังแบบต่างๆออกมามากมาย แม้กระทัง่
ชูชกที่กลับชาติมาเกิดเป็นพระเทวทัตก็ยังอุตส่าห์ ไป
ทำมาเป็นของขลัง แถมยังมีคนซื้อกันมากมาย เมื่อ
พุทธศาสนิกชนยังพอระลึกถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ได้อยู่บ้าง ก็ขอให้ตั้งสติให้ดี หวนย้อนกลับมายึดถือ
พระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งอันประเสริฐและปลอดภัยดีกว่า
การเอาใจไปฝากไว้กับเรื่องราวต่างๆ ที่เสกสรรค์ปั้น
แต่งขึ้นจากนักฉวยโอกาสยามประชาชนโหยหาที่พึ่ง
การพึ่งพระรัตนตรัยคือการน้อมนำเอาพระพุทธคุณ
พระธรรมคุณและพระสังฆคุณมาสู่กาย วาจาและใจ
เพราะหลักคำสอนตามพระรัตนตรัยนั้นไม่มีคำสอนใด
ที่สอนให้คนลุ่มหลง มัวเมา แต่ล้วนสอนให้ทำจิตเป็น
อิสระจากการผูกพันของกิเลสมี โลภ โกรธและหลง
ทำไมคนถึงต้องเชื่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ว่าจะต้องช่วยให้รวย
ให้มีตำแหน่งหน้าที่สูงขึ้น ก็เพราะยึดมั่นในความโลภ
28
 จาก...ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

นั้นเอง แต่ถ้ายึดมั่นในหลักกรรมที่ถูกต้อง ทำอย่างไร

ได้อย่างนั้น ผลของกรรมไม่มีผิดเพี้ยน ไม่จำเป็นต้อง
อ้อนวอนบวงสรวงสิ่งใดให้ช่วย ทำดีก็ดี ในตัวอยู่แล้ว
ทำชั่วก็ชั่วในตัวอยู่แล้ว สิ่งศักดิ์สิทธิ์ภายนอกต่างๆ
ล้วนช่วยอะไรไม่ ได้เลย ต้องสร้างความมั่นใจช่วยตัว
เองเท่านั้น ก่อนที่พระพุทธเจ้าจะปรินิพพานพระองค์
สอนว่า จงมีตนเองเป็นที่พึ่ง นั่นก็หมายความว่า
เมื่อพึ่งพระรัตนตรัยอย่างถูกต้อง นำเอาพระพุทธคุณ
พระธรรมคุณมาวางไว้ที่กาย วาจาและใจอย่างถูกต้อง
แล้ว สุดท้ายจะต้องพึ่งตนเองได้
การที่หลวงพ่อปัญญานันทะแสดงธรรมโดยมุ่ง
ประกาศแก่นธรรมแก่พุทธศาสนิกชนทั้งหลายอย่าง
ตรงไปตรงมา ย่อมไปกระทบผลประโยชน์ของธุรกิจ
เครื่องราง ของขลังและธุรกิจที่ต้องอาศัยความงมงาย
มากมาย เมื่อเป็นเช่นนี้เจ้าของธุรกิจเหล่านี้จึงเป็นศัตรู
กับท่านโดยปริยาย คนจำนวนหนึ่งไม่น้อยทีเดียวต้อง
29
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี
ไม่พอใจในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาแท้ๆและชำแหละ
เนื้องอกออกมา คราวหนึ่งท่านเขียนบันทึกปลุกใจตัว
ท่านเองให้มนั่ คงไม่หวัน่ ไหวว่า งานทีเ่ ธอทำเพือ่ ศาสนา
นั้น เป็นงานหนักและใหญ่ โต การทำงานของเธอ
กระทบคนโน้นบ้าง คนนี้บ้าง เธอมีทั้งคนชอบและ
คนไม่ชอบ เธอไม่ต้องหวั่นไหว จงทำงานไปตาม
หน้าที่ ถือธรรมเป็นแนวทางไว้เถิด ธรรมะย่อม
คุ้มครองเธอเสมอ เมืองไทยยังต้องการพระที่ทำ
จริง พระใจเด็ด เสียสละ ไม่เห็นแก่ลาภสักการะ
และบูชาพระธรรมอยู่อีกมาก พระพุทธศาสนาใน
เมืองไทยยังไม่เจริญ คนไทยเป็นชาวพุทธกันเพียง
แต่ชื่อ หาได้ดำเนินชีวิตตามพุทธที่แท้ ไม่ เพราะ
เขาขาดการศึกษาอบรมในทางที่ถูกต้อง เธอจง
ช่วยให้เขาพบแสงสว่างบ้างเถิด แต่ถ้าหากเขาจะ
เป็นตัวหนอนในส้วมก็ ไม่เป็นไร เธอจงตั้งใจทำ
ปฏิญญาณกับตัวเธอเองว่า จะทำอะไรก็จงทำเสีย
30
 จาก...ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

แต่เดี๋ยวนี้
เพือ่ ให้การทำงานของท่านแน่วแน่ จึงได้ปฏิญญาณ
กับตัวท่านเองว่า
• ร่างกายชีวิตเป็นของพระรัตนตรัย ข้าพเจ้า
เป็นทาสของพระรัตนตรัยโดยสมบูรณ์
• ความมุ่งหมายของข้าพเจ้าอยู่ที่การประกาศ
หลักคำสอนที่แท้ของพระพุทธเจ้า
• ข้าพเจ้าต้องเป็นคนกล้าพูดจริงทุกกาละเทศะ
• ข้าพเจ้าต้องสูท้ กุ วิถที าง เพือ่ ทำลายสิง่ เหลวไหล
ในพระพุทธศาสนา นำความเข้าใจถูกมาให้แก่
ชาวพุทธ
• ข้าพเจ้าไม่ตอ้ งการอะไรเป็นการส่วนตัว นอกจาก
ปัจจัยสี่พอเลี้ยงอัตภาพเท่านั้น ผลประโยชน์
อันใดทีเ่ กิดจากงานของข้าพเจ้า สิง่ นัน้ เป็นงาน
ที่เป็นส่วนรวมต่อไป
• ข้าพเจ้าถือว่า คนประพฤติชอบตามหลักธรรม
31
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี
เป็นผู้ร่วมงานของข้าพเจ้า นอกนั้นไม่ ใช่
นี้คือ ความตั้งใจและแผนงานของข้าพเจ้า
หลวงพ่ อ ปั ญ ญานั น ทะได้ ใช้ ชี วิ ต ของท่ า นใน
สมณเพศเพื่อประโยชน์เพื่อความสุขของมหาชนอย่าง
แท้จริง ท่านได้ ใช้ความพยายามของท่านทีจ่ ะขจัดความ
งมงายไร้สาระให้หมดไปจากจิตใจของพุทธศาสนิกชน
ต้องการนำพุทธศาสนิกชนเข้าสู่หลักธรรมแท้ๆ ที่ ไม่มี
สิ่งใดปนเปื้อน ทั้งๆ ที่ท่านรู้ว่างานดังกล่าวจะหนักหนา
สาหัสสักแค่ ไหน แต่ทา่ นเดินไปข้างหน้าอย่างมุง่ มัน่ มีทงั้
ผูย้ อมรับเดินตามและปฏิเสธหันหลังให้ แต่สงิ่ เหล่านัน้
ไม่ ได้ทำให้ทา่ นหวัน่ ไหว กลับเป็นพลังให้ทา่ นต้องทำงาน
อย่างหนักจนไม่มีเวลาได้พักเลย ระยะหลังแม้ต้องไป
ไหนมาไหนด้วยรถเข็น ท่านก็ยังรับกิจนิมนต์ ไม่เคย
ปฏิเสธใคร ไม่วา่ สถานทีน่ นั้ จะไกล้หรือไกล เมือ่ รับนิมนต์
แล้วต้องไป จุดประสงค์ของการไปเพือ่ จะได้ทำให้บคุ คล
เหล่านั้นได้รับแสงสว่างไสวทางปัญญา
32
 จาก...ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

หากจะประมวลงานที่ ได้ทำไว้อย่างมากมายตั้ง
แต้นจนตลอดชีวิตเป็นเงานเพื่อส่งเสริมปัญญาทั้งสิ้น
เป็นการดำเนินชีวิตที่สอคล้องกับสมญานามของท่าน
ที่ว่า ปัญญานันทะ คือ ผู้พอใจในปัญญา เป็นผู้ ใช้
ชีวิตทั้งชีวิตเพื่อแสวงหาปัญญาจนมีปัญญา แบ่งปัน
ปัญญาแก่มหาชนและเป็นผู้สร้างพลังแห่งปัญญาให้
แก่พระพุทธศาสนาและแผ่นดินจนวันสุดท้ายของชีวิต
หลวงพ่อจากไปในวัยเก้าสิบหกจากไปด้วยความสมหวัง
ดั่งที่ตั้งไว้ว่า ชาตินี้จะบวชไม่สึกสักชาติหนึ่ง หลวงพ่อ
ทำได้จริงๆ
หลวงพ่อปัญญานันทะจากไปแล้ว แต่อดุ มการณ์
เพื่อการเข้าถึงพระรัตนตรัยอย่างถูกต้องและการนำ
เอาพระพุ ท ธศาสนาที่ แ ท้ ม าใช้ ในชี วิ ต ประจำวั น ให้
บังเกิดผล ที่หลวงพ่อได้ปลูกฝังไว้ยังคงฝังแน่นในใจ
ของผู้ ใฝ่หาพระพุทธศาสนาแท้ๆ อยู่เสมอ กำลัง
เติบโต ผลิดอกออกผลเพื่อส่งผ่านอุดมการณ์นี้ต่อไป
33
คิดถึงหลวงพ่อปัญญานันทะ
ในวาระ 100 ปี
ยังชนรุ่นหลังได้เข้าใจ ได้เข้าถึงและพึ่งพระรัตนตรัย
อย่างถูกต้องต่อไป

8 พฤษภาคม 2554
วัดพุทธธรรม เมืองวิลโลบรูค มลรัฐอิลินอยส์
เวลา 7.15 นาที
ดร.พระมหาจรรยา สุทธิญาโณ

34