1.

ÜNİTE GİRİŞ

ÖLÇME DEĞERLENDİRME
1. Toplumsallaşma süreci tarihin en eski dönemlerinden beri süregelmektedir. Söz geli-
mi Türkler İslamiyet’ten önce, yazının olmadığı devirde, kopuz eşliğinde çalıp söyle-
yen âşıklarıyla, Türk milletine ait destanları, manzumeleri dile getirerek bunları Türk
insanının ruhunda dalga dalga hissettirmişlerdir. Bir millî marş veya toplumun ortak
malı olmuş bir edebî eser, toplumda ortak hisler uyandırır; o toplumda yaşayan her-
kesin ruhunda aynı his ve heyecanı oluşturur. Bu his ve heyecanı oluşturan edebiyat-
çılar ve onların eserleridir. Bu nedenle sanatçıların halkın sesine kulak vermeden ken-
di âlemlerine dalmaları hâlinde topluma ve kendilerine yararlı olmaları beklenemez.
Bu parçadan hareketle aşağıdaki sonuçların hangisine ulaşılamaz?
A) Toplumsallaşma bir süreçtir ve kökü çok eskilere dayanmaktadır.
B) Âşıklar, Türk kültürünü gelecek kuşaklara aktarmada önemli rol oynamıştır.
C) Sanatçılar, içinden çıktıkları toplumun ortak duygu ve düşüncelerini yansıtır.
D) Sanatçının kendi ruh dünyasını anlattığı eserler daha kalıcı ve faydalı eserlerdir.

2. Aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Bazı edebî eserler, toplumsal sorunları dile getirir.
B) Edebiyat, toplumsal değişime etkide bulunur.
C) Her edebî eserde birden çok edebî akımın etkisi görülür.
D) Edebî eserler belli bir sanat anlayışı doğrultusunda yazılır.

3. Aşağıdakilerden hangisi edebî akımların oluşmasında etkili olan unsurlardan biri

değildir?
A) Toplumsal yapıdaki gelişme ve değişmeler
B) Sanatçıların ekonomik durumları
C) Siyasal yönetimin özellikleri
D) Dönemin felsefi anlayışları

27
1. ÜNİTE GİRİŞ
4. Aşağıdakilerden hangisi edebî akımlarla ilgili yanlış bir bilgi içermektedir?
A) Edebî akımların ortaya çıktıkları dönemleri kesin tarihlerle bölmek mümkündür.
B) Edebî akımlar, ortaya çıktıkları bölgelerdeki sosyal, siyasal ve kültürel hayatın bir
sonucudur.
C) Edebî akımlar, farklılaşma ve değişme ihtiyacından doğar.
D) Her edebiyat akımı, bir felsefeye, bir dünya görüşüne veya bir ideolojiye dayanır.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı yapılmıştır?

A) Kardeşim Nehir, 15. yaş gününü haftaya kutluyor.
B) Romanın son baskısı için 80.000 adet düşünülüyor.
C) Binanın 12’inci katındaki yangın alarmı çalıyor.
D) Karşılaşmada son üçlük atışı Gökçe yapıyor.

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?

A) Haberleşmeler TÜRKSAT üzerinden güvenle yapılmaktadır.
B) UNESCO dünya miras listesine Türkiye’den iki esere daha yer verdi.
C) UEFA bu sene Şampiyonlar Ligi ile ilgili değişiklikler yapacakmış.
D) YURTKUR’un binaları yeni eğitim-öğretim yılına hazırlanıyor.

7. “virgül ---- konur.” cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi

getirilemez?
A) saatlerin yazılışında dakika ve saniyeyi gösteren sayıları birbirinden ayırmak için
B) seslenme belirten kelimelerden sonra
C) uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan ögeleri belirtmek için
D) birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime grupları arasına

28
1. ÜNİTE GİRİŞ
8. (I) Mektep değilse bile, mektebin çevresi benim için yeniydi. (II) Büyük cami bu, te-
peyi kaplayan binaların merkezindeydi. (III) Önünde taş döşeli büyük bir avlu vardı
ki, ortasında bir şadırvan bulunuyordu. (IV) Sıra sıra kavakları, gösterişli binaları ve
bakımlı türbeleriyle büyüleyici bir yerdi burası.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde virgül doğru kullanıl-
mıştır?
A) I B) II C) III D) IV

9. Aşağıdakilerden hangisi mahallileşme akımıyla ilgili değildir?

A) Biçimde yenilik yapılmıştır.
B) Yabancı kelimelere yer verilmiştir.
C) Atasözleri ve deyimler kullanılmıştır.
D) Enderunlu Vasıf önemli temsilcilerindendir.

10. Aşağıdakilerden hangisi klasisizm akımına uygun eserler vermiştir?

A) Moliere B) Schiller C) Dante D) Puşkin

11. Bekle, birlikte gidelim ( ) Gideceğimiz yer uzak mı ( ) Hey, sana diyorum ( )
Bu parçada yay ayraçla ( ) gösterilen yerlere sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde
verilen noktalama işaretleri getirilmelidir?
A) (...) ( . ) ( ? ) B) ( . ) ( ! ) ( ? ) C) ( . ) ( ? ) ( ! ) D) (...) ( ? ) ( ! )

12. “........ gibi garip akımı şairleri; ölçü, uyak ve şairane söyleyişe karşı çıkmışlardır.”
Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakielrden hangisi getirilemez?
A) Orhan Veli Kanık
B) Melih Cevdet Anday
C) Oktay Rifat Horozcu
D) Cahit Sıtkı Tarancı

29
 1. ÜNİTE GİRİŞ

CEVAP ANAHTARI

1. Uygulama

Romantizm akımının etkisi görülen “Sefiller” romanı, “Sanat, toplum içindir.” gö-
rüşüne göre yazılmıştır. Romantikler toplumsal sorunları, günlük yaşamdan konuları iş-
lemişler; hayale, duyguya önem vermişler ve eserlerinde kişiliklerini gizlememişlerdir.
İnsanı çevreleri içinde incelemiş, doğa görünümlerini, uzak ülkelerin yerli ve yabancı tö-
relerin betimlemelerini yapmışlardır. Geniş halk yığınlarının hayatını, acılarını, sevinçle-
rini anlatmışlardır. Dilde ve anlatım biçimlerinde oldukça serbest davranırlar, bunun için
dil savruk ve kuralsızdır. İyiyi aşırı iyi, kötüyü de aşırı kötü olarak göstermişlerdir. Hayale,
kişisel duyguların ve maceraların anlatımına büyük değer vermişlerdir.

2. Uygulama

Sürrealizm akımının etkisi görülmektedir. Aklın kontrolünden kaçan şuur akışı, tesa-
düfe bağlı ruh durumları, düzensiz hayalleri ve rüyaları sanata aktarılmıştır.

3. Uygulama

a. yüklemden uzak kalmış özneyi göstermek

b. cümle içerisinde eserlerin adlarını belirtmek
c. seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek
ç. dizelerin yan yana yazıldığını
d. özel adlara getirilen durum ekini ayırmak
e. cümledeki anlamı tamamlayan ve cümlenin dışında kalan ek bilgileri
f. anlam karışıklığını önlemek

1. Ünite Ölçme ve Değerlendirme

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
D C B A C B A D B A C D

30
2. ÜNİTE HİKÂYE

ÖLÇME DEĞERLENDİRME
1. I. Durum hikâyelerinde serim, düğüm ve çözüm planına uyma zorunluluğu yok-
tur, olay hikâyelerinde ise bu plana uyulur.
II Durum hikâyelerinde olay kahramanları hikâye türünün el verdiği ölçüde tanıtı-
lır, olay hikâyelerinde ise kahramanlar tam olarak tanıtılmaz.
III Durum hikâyelerinde belirli bir düşünceyi verme amacı güdülmez, olay hikâye-
lerinde ise genel olarak bir düşünce veya görüş doğrudan değil de bir olay aracı-
lığı ile okura aktarılır.
IV Durum hikâyeleri genelde insan yaşamından kısa kesitler sunar, olayları ve kişi-
leri belirsiz ve tek yönlü ele alır; olay hikâyeleri ise daha uzun bir zaman dilimi
içinde bir olay ve bununla ilgili kişi ve kişileri belirli bir çevreye bağlayarak anla-
tır.
Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV

2. Ya hasta iseniz!... Sanki hasta idiniz. Koşup yatağınızın başucuna gelmiştim. Gözleri-
nizi açtınız. Alnınız terli idi. İki açık sarı tel terli alnınızın üstüne yapışmıştı. "Ateşim
düşmüyor." demiştiniz. Şehre küsmüştüm. Karaborsalardan ilaçlar getirmiştim. İyileş-
miştiniz. Rıhtım boyunca yürümüştük. Alnınız terli idi. Gülüyordunuz. Alay ediyor-
dunuz. Koşuyordunuz, yakalayamıyordum. Allah esirgesin! Hasta olmayın!
Bu parçada aşağıdaki anlatım tekniklerinde hangisi kullanılmıştır?
A) İç çözümleme
B) Gösterme
C) İç konuşma
D) Bilinç akışı

3. Tiyatro eserindeki olaylar ( ) eyleme dönüşmüş tutkular ( ) özlemler ( ) düşler ve is-

teklerdir ( )
Bu parçada yay ayraçla gösterilen yerlere aşağıdaki noktalama işaretlerinden
hangisi getirilmelidir?
A) (,) (;) (;) (.) B) (;) (,) (,) (.) C) (,) (,) (;) (!) D) (;) (,) (,) (...)

46
2. ÜNİTE HİKÂYE

4. “Sazlık’ta yangın var!” diyorlardı. Köyün bir tek sazlığıydı. Geçimlerinin yarısı oraya
bağlıydı. Sele sepet için komşu köylerden gelip satın alıyorlardı. Sazlık olmasa gazın
tuzun parası, çayın şekerin parası, algılar vergiler nereden çıkacaktı? Sazlık önemliydi.
Muhtar fırladı kalktı ayağa:
“Aman komşular, davranın!..” dedi.
İçerde kim var kim yok, fırladı dışarı. Köy içindeki küçük alan kaynıyordu.
“Koş muhtar kooş, kaldır köylüyü, koooş!..”
Şaşkınlığından ne yapacağını bilemiyordu muhtar. Bu ara, “Yahu konuklar yalnız kal-
dı!” diye bağırdı. Dönüp odaya çıktı: “Sizden özür dilerim!” dedi konuklara. “Bizim
Sazlık yanıyor, gidip söndürelim. Siz oturun, burası kendi eviniz sayılır. Rica ederim
kusura bakmayın...” dedi.
Fakir Baykurt, Sazlık’taki Yangın
Bu parçada aşağıda verilen eğilimlerden hangisinin özellikleri ağır basmaktadır?
A) Bireyin iç dünyasını esas alan hikâye B) Millî-dinî duyarlılıkları yansıtan hikâye
C) Modernist hikâye D) Toplumcu gerçekçi hikâye

5. (I) Süleyman, tuğla ocaklarında çalışıyordu. (II) Yüzü gözü güneşten kavrulduğu için
esmerleşmişti. (III) Ara sıra gelir babama bağ sularken yardım ederdi. (IV) Güz gelin-
ce bahçede odun kırardı babamla.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde, gerçek özne açık olarak
verilmiştir?
A) I B) II C) III D) IV

6. I. Beni nasıl dinledin ki bu sonuca vardın?

II. Hediyeleri kabul etmiyeceğim diye söylendi.
III. Yer yüzü engebeliydi ve sürü yavaş ilerliyordu.
IV. Kitabı versemde okuyacak zamanın yok mu?
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı yoktur?
A) I B) II C) III D) IV

47
2. ÜNİTE HİKÂYE

CEVAP ANAHTARI

1. Uygulama

a. (D), b (Y), c (D), ç (Y), d (D), e (D), f (Y), g (D), h (D), i (D)

2. Uygulama

Dünya artık eski dünya değildir. Yenilikler ve gelişmeler birbirini takip etmektedir.
İlmî alanda büyük ilerlemeler oluyor. Özellikle teknolojide hızlı bir gelişme yaşanmak-
tadır. Âşık Veysel, dünyada yaşanan bu gelişmelere kayıtsız kalmaz. Bilhassa ulaşım ala-
nında kullanılan uçaklar hakkındaki duygu ve düşüncelerini şöyle dile getirir.
Avrupa, Asıya ayrı bir kıta
Bir yıllık yol idi deveye ata
Uçaklar sığdırdı beş, on saate
Daha neler çıkar dur belli değil

3. Uygulama

a. Klasikler / geçek-açık
b. O / geçek-gizli
c. fiziksel ve sosyal çevre
ç. Yakup Kadri Karaosmanoğlu
d. sözde

2. Ünite Ölçme ve Değerlendirme

1 2 3 4 5 6
B C B D A A

48
3. ÜNİTE ŞİİR

ÖLÇME DEĞERLENDİRME
1. Git vatan! Kabe'de siyaha bürün
Bir kolunu Ravza-i Nebi'ye uzat
Birini Kerbela'da Meşhed'e at
Kainatta o heyetinle görün!
Bu temaşaya Hak da âşık olur
Namık Kemal
Bu şiirden hareketle Tanzimat Dönemi hakkında hangi sonuca ulaşılamaz?
A) Arapça Farsça kelimelerin kullanıldığı
B) Nazım birimi olarak bent kullanıldığı
C) Divan edebiyatından etkilenmediği
D) Kafiye ve rediflere yer verildiği

2. Aşağıdakilerden hangisi Servetifünun Dönemi sanatçıları için söylenemez?

A) “Sanat için sanat” ilkesine bağlıdırlar.
B) Aruz ölçüsünü kullandılar.
C) Toplumsal temaları yöneldiler.
D) Eserlerinde sade bir dil kullandılar.

3. Artık demir almak günü gelmişse zamandan,

Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan.
Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol;
Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol
Yahya Kemal Beyatlı
Bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Saf şiir anlayışına göre yazılmıştır.
B) Kafiye örgüsü a b a b biçimindedir.
C) Nazım birimi beyittir.
D) Tam ve zengin kafiye kullanılmıştır.

77
3. ÜNİTE ŞİİR

4. Aşağıdakilerden hangisi Millî Edebiyat Dönemi için söylenemez?

A) Bireysel temalar ele alınmıştır.
B) Sade bir dil kullanılmıştır.
C) Hece ölçüsü tercih edilmiştir.
D) Ziya Gökalp bu dönem sanatçısıdır.

5. Aşağıdaki dizelerden hangisi Cumhuriyet Dönemi’nde yazılmış olabilir?

A) Şühedan oldu mevt ile handan
Sağ kalanlar durur mu hiçbir giryan?
B) Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek,
İncinir düz caddede dağda gezen ayaklar.
C) Fakat o zulmete mümkün müdür alıştırmak
Bütün güneşle, semâlarla beslenen rûhu,
D) Lisân-ı hâl ile amma rükûa niyyet eden
O sâlhurde, harâb evlerin saçaklarına,

6. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi Millî Edebiyat Dönemi’nde manzum hikâye tü-

ründe eser vermiştir?
A) Mehmet Âkif Ersoy
B) Cahit Sıtkı Tarancı
C) Tevfik Fikret
D) Sezai Karakoç

78
3. ÜNİTE ŞİİR

7. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde nesne kullanılmamıştır?

A) Bir fincan kahve içeceklerdi.
B) Evin bacası biraz eğri duruyordu.
C) Bülbül o ince sesiyle ötüyordu.
D) Sandalyenin bir ayağını çıkardı.

8. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?

A) Ömrünün en güzel yıllarının sevdikleriyle olmasını istemişti.
B) Son zamanlarda rahat rahat uyuyor, gelecek kaygısı yaşamıyordu.
C) İçindeki olumsuz duygulardan arınmak adına yalnız kalmayı ister.
D) Aradığı huzurlu ortamı sonunda yeni taşındığı yerde bulabilmişti.

9. Shakespeare ( ) Kral Lear adlı tiyatro eserinde okuyucuya şu düşünceyi iletmek iste-
miştir ( ) “Güzel ve parlak sözlere inanış ( ) körü körüne güven; en güçlü kişileri bile
yıkıma götürür ( )”
Bu parçada hangi kelimeden sonra iki nokta kullanılmalıdır?
A) Shakespeare
B) istemiştir
C) inanış
D) götürür

79
3. ÜNİTE ŞİİR

CEVAP ANAHTARI

1. Uygulama

Fecriati Dönemi sanatçıları Servetifünun sanatçılarını dil ve tema bakımından eleş-

tirdiler. Ancak onların bir devamı olabilecek eserler verdiler. Dil ve üslup bakımından
Servetifünun’un devamı olan bu dönemde de Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalarla
dolu, günlük dilden uzak ve kapalı bir şiir dili oluşturulmuştur. Şiirlerinde işledikleri
başlıca temalar tabiat ve aşktır.
Aşk teması, romantik ve duygusal özellik taşır. Doğa tasvirleri gerçekten uzaktır. Şiir-
de de bu özellikleri görmek mümkündür.

2. Uygulama

a, b, c, d, f, g maddelerinde manzum hikâyenin özellikleri verilmiştir.

3. Uygulama

Her iki şair de anne sevgisini yüceltmiş, onu sığınılacak güvenli bir varlık olarak gör-
müştür. Bahtiyar Vahapzade annesine olan minnettarlığını, Cahit Sıtkı ise annelerin her
sıkıntıya bir çare bulacağını, çocukların sıkıntılarına ortak olabileceği gerçeğini dile ge-
tirmiştir.

4. Uygulama

a. bugünün işini
c. sabırlı kulunu
ç. küçük balığı
e. komşusunu
g. bildiğini
h. kar

3. Ünite Ölçme ve Değerlendirme

1 2 3 4 5 6 7 8 9
C D B A B A C D B

80
4. ÜNİTE MAKALE

ÖLÇME DEĞERLENDİRME
1. Dünyada yaşamakta olan tüm müzik türleri, hayat bulduğu milletlerin, toplumların,
toplulukların yaşayış biçimleri, değer yargıları, inançları ve ihtiyaçları üzerine kurulmuş-
tur. Bu açıdan bakıldığında ülkemizde icra edilen müzik türlerinin, toplumsal yapımızla
direkt ya da dolaylı bir ilişkisi olduğu, kişisel ve toplumsal etkilere sahip olduğu açıktır.
Geleneksel müziklerimizin oluşumundan günümüze geçirdiği süreç içerisinde, toplum-
sal yapımızın önemli etkileri görülebilmektedir. Bu etkileşim sürecinde kimi zaman top-
lumsal yapımız, kimi zaman kültürel yapımız, kimi zaman da müzik türlerimiz belirleyici
rol üstlenmektedir. Türk toplum yapısı, sahip olduğu köklü özellikler ve zamanla gelişen
ve değişen değerleriyle sanatsal ve kültürel anlamda yaşanan gelişmelerin odak noktasını
oluşturmuştur.
Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Ülkemizde üretilen müzikler, toplumsal yapıyla doğrudan ilgilidir.
B) Dünyada yapılan müzikler, içinden çıktığı kültürü yansıtır.
C) Toplumların inanç ve hayat tarzları müzik türlerinde (eserlerinde) görülür.
D) Müzik alanında oluşturulan eserler kültürün en belirleyici ögesidir.

2. Aşağıdaki parçalardan hangisi bir makaleden alınmış olabilir?

A) Sümerlere göre kurulan medeniyetin ve gelişimin tek kaynağı dinî inançlardır.
Bir Sümerli, ancak -dinî anlayışın tam merkezinde bulunan- tanrıların
ihtiyaçlarını giderip onlara hizmet ettiği ve tanrıların bundan memnun kaldığı
ölçüde değer bulur ve saygınlık kazanır.

B) Çocuk sayılabilecek kadar küçük yaştaki bir genç, değerli taşlara ilgi duyuyordu.
Bu yüzden mücevherler ustası olmaya karar verdi. Bu mesleği yapacaksam iyi bir
mücevher ustası olmalıyım, diye düşünerek ülkedeki en iyi mücevher ustasını ara-
maya başladı. Sonunda buldu; yanına vardı, bir süre bekledikten sonra usta tara-
fından kabul edildi.

C) Dünya, Moğolistan’dan gelen deprem haberiyle bir anda deprem hattında ol-
mayan Moğolistan’ı konuşmaya başladı. Moğolistan’ın güneyinde dün gece saat
04.00 sularında meydana gelen zelzelede ilk açıklanan veriler 16 kişinin yaşamını
yitirdiği yönünde.

D) Onu yakından tanıyan bütün bir nesil edebiyatçıları bir yere gelip duyduklarını ve
bildiklerini yazsalar ve bir yere toplasalar muhakkak ki kocaman bir kitap dolar.
Bu fıkraların dilden dile dolaşan pek meşhurları da vardır. Ben yalnız, Ömer’den
dinlediğim bir tanesini anlattım.

96
4. ÜNİTE MAKALE

3. Ülke ekonomilerinde uygulanan ekonomi politikaları yoluyla giderilemeyen işsizliğe

“doğal işsizlik” denilmektedir. M. Friedman tarafından 1986 yılında ortaya atılan bir
kavramdır. Ekonomiler bu tür işsizliği önlemeye çalışmaları durumunda enflasyon
olgusuyla mücadele etmek durumunda kalacaklardır. Bir başka deyişle, enflasyon
oranında yükselme yaratmadan sürdürülebilen en düşük işsizlik oranına “doğal işsiz-
lik” denilmektedir. Doğal işsizlik oranının hesaplanmasında belirli bir yöntem bulun-
mamaktadır.
Bu parçada aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangisi kullanılmıştır?
A) Tartışma

B) Betimleme

C) Açıklama

D) Öyküleme

4. Havada serbest bırakılan her cisim yere düşer. Bu düşmeye sebep olan da yer çekimi
kuvvetinden başka bir şey değildir. Cisimlerin ağırlığı ya da hafifliği, aslında yerin on-
ları daha büyük veya daha az bir kuvvetle çekmesiyle ilgilidir. Her cismin diğer cisim-
ler üzerinde belirli bir çekim kuvveti vardır. Bu çekim kuvveti, söz konusu cisimlerin
kitlesine ve birbirine olan mesafesine bağlıdır. Cisimler ağırlaştıkça ve aralarındaki
mesafe azaldıkça birbirleri üzerindeki çekim kuvveti büyür.
Bu parça için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Bu parça çok anlamlılığa kapalıdır.

B) Süslü ve kapalı bir dil kullanılmıştır.

C) Dilin göndergesel işlevi öne çıkarılmıştır.

D) Terimlere çokça yer verilmiştir.

5. “Bilimsel metinlerde dil, -------- işlevde kullanılır.” cümlesinde boş bırakılan yere
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) şiirsel B) alıcıyı harekete geçirme
C) Kanalı kontrol etme D) göndergesel

97
4. ÜNİTE MAKALE

6. Aşağıdakilerden hangisi bilimsel metinlerin özelliklerinden biridir?

A) Alanında uzman kişilerce kaleme alınır.
B) Öyküleyici anlatım biçimi kullanılır.
C) Okuyucunun yorumuna göre anlam kazanır.
D) Kişisel duygu ve düşünce ön plandadır.

7. Aşağıdaki ifadelerden hangisi bilimsel yazıları anlatmak için kullanılabilir?

A) Kişisel düşünce
B) Nesnellik
C) Yorum yapma
D) Duygusal yaklaşım

8. Aşağıdakilerden hangisi münazarada jürinin görevleri arasında yoktur?

A) Ekiplerin konuya yaklaşımlarını değerlendirmek
B) Değerlendirirken belirli kriterleri uygulamak
C) Konuşmacıların anlatım özelliklerine müdahale etmek
D) Konuşma yöntemlerini duyurmak

98
4. ÜNİTE MAKALE

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “okul” kelimesi dolaylı tümleç olarak kullanıl-

mıştır?
A) Bizim okul her gün temizlenir.
B) Bugün okulu aramam gerekiyor.
C) Okula öğleden sonra gidiyormuş.
D) Okul takımımız maçı kazandı.

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı yoktur?

A) Bu tepe, kenar mahallemize biraz yüksekden bakardı.
B) Mektep değilse bile mektebin çevresi benim için yeniydi.
C) Okulun önünde ki avlu taş döşeli ve demir kapılıydı.
D) Evlerin bacalarından tüten dumanları görüyormusun?

99
 4. ÜNİTE MAKALE

CEVAP ANAHTARI
1. Uygulama

a. Teknolojinin ilerlemesi, insan hayatını hem olumlu hem de olumsuz yönde etkilemiştir.
Yüklem: etkilemiştir
Özne: teknolojinin ilerlemesi
Belirtili nesne: insan hayatını
Zarf tümleci: hem olumlu hem de olumsuz yönde
b. Televizyon, bilgisayar ve internet bireyler arasındaki sıcak iletişime engel olmaktadır.
Yüklem: engel olmaktadır
Özne: Televizyon, bilgisayar ve internet
Dolaylı tümleci: bireyler arasındaki sıcak iletişime
c. Kendisini yalnız hisseden birçok kişi, internette bulunan arkadaşlık sitelerine yönel-
mektedir.
Yüklem: yönelmektedir
Özne: Kendisini yalnız hisseden birçok kişi
Dolaylı tümleci: internette bulunan arkadaşlık sitelerine
ç. Gelişen teknoloji, bayramları ve ziyaretleri teknolojik alana taşımıştır.
Yüklem: taşımıştır
Özne: Gelişen teknoloji
Belirtili nesne: bayramları ve ziyaretleri
Dolaylı tümleci: teknolojik alana

4. Ünite Ölçme ve Değerlendirme

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
D A C B D A B C C B

100
5. ÜNİTE SOHBET-FIKRA

ÖLÇME DEĞERLENDİRME
1. Ümit, hayatta vardığınız değil, varacağınızı zannettiğiniz en uzak hedeftir. Ona belki
de hatta ekseriya varamazsınız. Ama ümit sizi mütemadiyen o hedefe doğru çeker.
Daima onun peşinde gidersiniz. Yorulmazsınız çünkü cazibesi size hayatı sevdirir.
Gözünüzden silindiği, onu kaybettiğinizi sandığınız anlar, hayatınız en karanlık an-
larıdır. Fakat ruhu sıhhatli olan insan, onu tekrar bulmakta gecikmez. Açılmamış bir
kapının arkasında, yürünmemiş her yolun sonunda, kazılmamış her toprağın ve baş-
lamamış her çalışmanın altında pırıl pırıl ümit yatmaktadır. Biz hastamızdan istediği-
miz kadar ümidi keselim; hekimlik bütün kudretine rağmen çare bulamasın! Dedele-
rimiz ne demişler: çıkmamış canda ümit vardır, dememişler mi?
Şevket Rado, Ümit Dünyası

Bu parça aşağıdaki türlerin hangisinden alınmış olabilir?

A) Sohbet
B) Fıkra
C) Makale
D) Hatıra

2. Yazar, duygu ve düşüncelerini karşılıklı konuşuyormuş havası içinde verir. Zaman za-
man okura sorular ve bu soruları yine kendisi cevaplar. Kişisel görüşlerini samimi bir
şekilde ortaya koyar. Özdeyişlere, atasözlerine, fıkralara yer verir.
Yukarıda açıklana yazı türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Makale
B) Fıkra
C) Sohbet
D) Deneme

3. Sohbet yazı türü aşağıda verilen kelimelerden hangisiyle nitelendirilemez?

A) Nükteli
B) Samimi
C) Kişisel
D) Güncel

119
5. ÜNİTE SOHBET-FIKRA

4. Aşağıdaki yazarlardan hangisinin fıkra türünde eseri yoktur?

A) Peyami Safa
B) Cahit Sıtkı Tarancı
C) Ahmet Rasim
D) Refik Halit Karay

5. Aşağıdaki yargılardan hangisi fıkra (köşe yazısı) için söylenemez?

A) Konular tarafsız bir şekilde ele alınır.
B) Konular ayrıntılı olarak ele alınır ve kanıtlanır.
C) Fıkra yazıları düşünsel plana göre yazılır.
D) Güncel olayların kaleme alındığı kısa ömürlü yazılardır.

6. Aşağıda verilenlerden hangisi fıkra türüne ait bir özellik olamaz?

A) Samimi bir üslup
B) Gözleme dayalı olma
C) Yoğun ve sanatlı bir anlatım
D) Kişisel görüşler içerme

120
5. ÜNİTE SOHBET-FIKRA

7. Ara sözler, cümle içerisindeki bir ögenin açıklayıcısı konumunda bulunur. Kendinden
önceki öge hakkında ayrıntılı bir bilgi verilmek istenildiğinde kullanılan ara sözler,
hangi ögeyi açıklıyorlarsa o öge ile aynı görevi yüklenir. Ara cümleler ise içerisinde
başka bir yüklem barındırdıkları için cümle dışı unsur olarak kabul edilir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara cümle kullanılmıştır?
A) Aslı Hanım, yeni komşumuz, site girişinde bekliyordu.
B) Ömer Seyfettin, hikâyecimiz, eserlerinde yaşadığı toplumu anlatmıştır.
C) Egehan, en iyi dostum, bağlama kursuna gidiyormuş.
D) Kitap fuarı, geçen sene de katılamamıştım, bu yıl da İstanbul’da açıldı.

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) Olup bitenlerden haberiniz yok mu?
B) O kadar samimi, o kadar alçakgönüllü ki...
C) Gün batmadan önce evde olmalısın, dedi
D) Salına salına yürüyor, etrafı seyrediyordu.

9. Tiyatro eserlerinde olaylar bir savaşımdan (mücadeleden) doğar.

Bu cümlede yay ayraç hangi amaçla kullanılmıştır?
A) Cümledeki anlamı tamamlayan ve cümlenin dışında kalan ek bilgiler için kullanıl-
mıştır.
B) Konuşan kişinin hareketlerini, durumunu açıklamak için kullanılmıştır.
C) Kelimenin alıntı olduğunu belirtmek için kullanılmıştır.
D) Verilen bilginin şüpheyle karşılandığını göstermek için kullanılmıştır.

121
 5. ÜNİTE SOHBET-FIKRA

CEVAP ANAHTARI
1. Uygulama

a. Sucular / da / kâr edelim derken / rüya görmüşe döndüler.

özne CDU zarf tümleci yüklem
b. Kasaplar / da / şu serinlikten / hazzetmişlerdir.
özne CDU dolaylı tümleç yüklem
c. Onları seyrederken / içimde, / arabanın bir ucuna dayanarak onlara yardım etmek
zarf tümleci dolaylı t. özne
arzuları / uyanır.
yüklem
ç. Susuz bir bostan kuyusunun dolabını / bir at / ömür boyunca, / bir iş görüyor sanarak
belirtili nesne özne zarf tümleci zarf tümleci
/ çevirebilir.
yüklem
d. Allah / kimseyi / böyle bir teselliden / mahrum bırakmasın!
özne b.li.nesne dolaylı tümleç yüklem
e. Boş vaktim oldukça / sinemaya / giderim
zarf tümleci dolaylı t. yüklem
f. Sinema, / böyle yormayan masum bir göz eğlencesi kaldıkça / yorgun başın sevimli bir
Özne zarf tümleci yüklem
sığınağıdır.
g. Babası Adapazarlı bir tüccardı.
özne yüklem
h. Darüşşafaka Cemiyeti de yılın en önemli bir edebiyat yarışmasına önayak oldu.
özne CDU dolaylı tümleç yüklem
2. Uygulama
a. Hani ya b. mayıs c. yıllar yılı ç. Gerçekten de
d. herhâlde e. yeryüzündeki f. değil midir
3. Ünite Ölçme ve Değerlendirme
1 2 3 4 5 6 7 8 9
A C D B B C D B A

122
AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ / MESLEKİ AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ (545) TÜRK DİLİ VE
AÇIK ÖĞRETİM İMAM HATİP LİSESİ
ÇALIŞMA SORULARI
EDEBİYATI - 5

1. • Akıl ve sağduyuya dayanır. 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gizli

• Yazarlar, eserlerinde kendi kişiliklerini özne vardır?
gizler.
A) Birkaç dakika sıcakta bekledikten sonra
• Victor Hugo ve Namık Kemal önemli
mağazadan içeri girdi adam.
temsilcilerindendir.
B) Uyandığında bahçede oyun oynayan bü-
Bu cümleler “klasisizm” ile ilgili doğru (D)-
tün çocukların gittiğini fark etti.
yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde sı-
C) Melahat, otobüsün penceresinden el sal-
ralama aşağıdakilerden hangisi olur?
layarak veda etmişti arkadaşlarına.
A) Y-Y-D B) D-Y-D D) Gemi onu götürmüş, bütün gece okyanu-
C) Y-D-Y D) D-D-Y sun dingin sularında gezdirmişti.

5. • Eserlerde geleneksel anlatım ve yapı

reddedilmiştir.
• Kişinin bunalımlarına ve toplumla çatış-
malarına yer verilmiştir.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım
• İnsanın sade bir yapısının olduğu kabul
yanlışı vardır?
edilerek yalnızca duygu yönü ele alın-
A) Haftanın perşembe ve cuma günlerini mıştır.
çok seviyorum. Bu cümleler “modernist hikâye” ile ilgili
B) Ablamın bütün dünyası okuduğu kitaplardı. doğru (D)-yanlış (Y) olarak değerlendiril-
C) İlçedeki bütün törenler Cumhuriyet diğinde sıralama aşağıdakilerden hangisi
Meydanında yapılır. olur?
D) Ovacık köyü, ilkbahar aylarında çok gü- A) Y-Y-D B) Y-D-Y
zel olur.
C) D-D-Y D) D-Y-D

6. Türk edebiyatında bir yandan olay hikâyecili-

ği devam ederken diğer yandan - - - - ile ge-
lişen, “serim, düğüm ve çözüm” bölümleri
olmayan durum hikâyeleri de yaygınlaşmaya
3. Hey oğul ( ) Nasıl oldu bu ( ) Göklerde yalnız
başlar.
kuşlar ( ) bulutlar ( ) rüzgârlar uçar.
Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdaki-
Bu cümlede yay ayraçla gösterilen yerle-
lerden hangisi getirilmelidir?
re sırasıyla aşağıdaki noktalama işaretle-
rinden hangisi getirilmelidir? A) Ömer Seyfettin
A) (.) (.) (;) (…) B) (!) (?) (;) (;) B) Ziya Gökalp
C) (!) (?) (,) (,) D) (.) (?) (,) (…) C) Yaşar Nabi Nayır
D) Sait Faik Abasıyanık

Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme,
Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına
alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek
cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
1
 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - 5 ÇALIŞMA SORULARI

7. Bu topraklar ecdadımın ocağı; 9. Doğumdaki ağırlığı 500 gram olan plasenta-

Evim, köyüm hep bu yerin bucağı; nın iki bölümü vardır: Sünger görünümlü bö-
İşte vatan, işte Tanrı kucağı lüm ve bebeğe bağlı olan göbek bağını çev-
Ata yurdun, evlat bulmaz, giderim. releyen bölüm. Plasenta, bebeğin diğer or-
ganları gelişip işlevsel oluncaya kadar onla-
Bu dizeler ile ilgili aşağıdakilerden hangi- rın da işlevlerini yerine getirir. Tıpkı karaciğer
si söylenemez? gibi besin maddelerini metabolize eder, akci-
A) Nazım birimi beyittir. ğer gibi oksijen alışverişi yapar.
B) Kafiye düzeni “aaab” şeklindedir. Bu parça aşağıdaki metin türlerinden
C) 11´li hece ölçüsüyle yazılmıştır. hangisine örnektir?
D) Zengin kafiye kullanılmıştır. A) Makale B) Deneme
C) Fıkra D) Sohbet

8. Ne efsunkâr imişsin âh ey dîdâr-ı hürriyet
Esîr-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esâretten
Bu beyitte aşağıdaki edebî sanatlardan
hangisi kullanılmıştır?
A) İntak B) Tezat
C) Telmih D) Hüsnütalil
10. Bilmem size de öyle gelir mi? Evlerde, oda-
ların içinde beslenen, kucaklarda dolaşan
kedilerle köpeklerin suratlarında pek mahzun
bir hâl vardır. Ne yapacaklarını bilmedikleri
için yüzünüze âdeta ağlar gibi bakarlar.
Onların faydasız, lüzumsuz olduklarını his-
settiklerine, bir iş görmeden oturdukları için
kederlendiklerine hükmetmek herhâlde yan-
lış olmayacaktır.
Bu parça aşağıdaki metin türlerinden
hangisine örnektir?

A) Günlük B) Sohbet
C) Hatıra D) Makale

1. D 2. C 3. C 4. B 5. C 6. D 7. A 8. B 9. A 10. B

Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme,
Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına
alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek
cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
2
AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ / MESLEKİ AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ
AÇIK ÖĞRETİM İMAM HATİP LİSESİ
ÇALIŞMA SORULARI
1. Dönemin kan ve barut kokan ortamından
olsa gerek hayata olumsuz bakan “Garip”
akımının öncüsü Orhan Veli, sadece belirli
çevrelerin, belirli nesnelerin değil; sokağın,
sokaktaki adamın da şiirinin yazılabileceğini
ve bu şiirin sıradan bir insanın ağzından çıkı-
yormuş gibi olabileceğini ortaya koymuştur.
Onu büyük yapan ve unutulmaz kılan işte şii-
rimize getirdiği bu yeni bakış açısıdır.
Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çı-
karılamaz?
A) Orhan Veli´nin günlük konuşma dilini şiire
yansıttığı
B) Orhan Veli´nin mecazlı anlatımı tercih ettiği
C) Garip akımının önceki şiir akımlarından
farklı oluşu
D) Garip akımının dönemin sosyal ve siyasi
ortamından etkilendiği
2. (I) Süleyman, köyde ki Tuğla Ocakları’nda
çalışıyordu. (II) Yüzü gözü güneşten kavrul-
duğu için esmerleşmişdi. (III) Arasıra gelir,
babama bağ sularken yardım ederdi. (IV)
Güz gelince de bahçede odun kırardı ba-
bamla.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
hangisinde yazım yanlışı yoktur?
A) I B) II C) III D) IV
3. Bırak beni haykırayım, susarsam sen matem
et;
Unutma ki şairleri haykırmayan bir millet,
Sevenleri toprak olmuş öksüz çocuk gibidir.
Bu dizeler ile ilgili aşağıdakilerden hangi-
si söylenebilir?
A) Öğretici bir içeriğinin bulunduğu
B) Çapraz uyak düzenine sahip olduğu
C) Dize sonlarında yarım kafiye kullanıldığı
D) Hece ölçüsünün 11´li kalıbıyla yazıldığı
Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme,
Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına
alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek
cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
(545) TÜRK DİLİ VE
EDEBİYATI - 5
4. Aşağıdaki parçaların hangisinde ilahi ba-
kış açısı kullanılmıştır?
A) Necdet, kendisinden bahsedildiği saatte
uykusuz gecenin bütün ıstıraplarıyla ya-
tağının içinde kıvranıp duruyordu. Boş
yere bir parça karanlık olsun diye perde-
leri kapadı, boş yere kalbinin üstüne so-
ğuk bezler koydu, sokağın uğultusundan
korunmak için kulaklarını tıkadı.
B) Akşamları sokağa bile çıkmıyorum.
Sobam yanıyor; gazetem, kitaplarım ya-
nımda... Belki saadet denilen şey budur,
diyorum. Öyle günlerim oluyor ki âdeta
düşünmeden düşünüyor gibiyim. Erken
yatıyor, erken kalkıyor; kimsesiz, insansız
yollarda dolaşıyorum.
C) Camiden çıktı. Avlunun arka tarafındaki
setlere doğru yürüdü. Orada bir ağacın
dibinde şafak sökünceye kadar oturdu.
Sabah ezanını okumaya gelen bir müez-
zin onu ağacın altında gördü. Ona bütün
gece burada mı bekledin, diye sordu.
D) Yerimden kalktım. Aynaya doğru ilerle-
dim. İki hanımın beni izlemelerine aldırış
etmeden baktım. Perişan hâldeydim.
Potinlerim çamur içindeydi. Şapkamın
kurdelesinde beyaz beyaz lekeler vardı.
5. Millî romantik duyuş tarzının ilk temsilcisidir.
Oldukça sade bir dil kullanmayı tercih eder.
Bütün şiirlerinde hece ölçüsünü kullanır.
Konularını halkın hayatından ve Türk tarihin-
den alır. Ey Türk Uyan, Ordunun Destanı,
Turana Doğru, Türk Sazı eserlerinden bazı-
larıdır.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıda-
kilerden hangisidir?
A) Ziya Gökalp
B) Yusuf Ziya Ortaç
C) Mehmet Emin Yurdakul
D) Halit Fahri Ozansoy
1
 (545) TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - 5 ÇALIŞMA SORULARI

6. Mahallemiz; sosyal alanları, küçük çarşısı, 8. Bir telgraf haberi ( ) uçak ile dünyanın çevre-
çeşmeleri, küçük imalathaneleriyle kendine sini dolaşmanın 64 saate indiğini söylüyor ( )
kendine yeterli olan bir yerdi. Yukarı mahal- Şimdi “Dünya ne kadar küçükmüş ( )” diyen
leden bir ana caddeyle, aşağı mahalleden eski Türk hakanına hak veriyorum ( )
ise ağaçlık bir alanla ayrılırdı. Mahallemizde Bu parçada yay ayraçla gösterilen yerlere
herkes birbirini tanır, yabancılar derhâl fark sırasıyla aşağıdaki noktalama işaretlerin-
edilir, böylece asayiş kolayca sağlanırdı. Bir den hangisi getirilmelidir?
temmuz ayının son günü, çoğu mahalle saki-
ni memleketine veya yazlığına gittiğinden A) (.) (.) (!) (.) B) (;) (,) (,) (.)
mahallemiz tenhaydı. Hava kararmaya baş- C) (,) (;) (,) (?) D) (,) (.) (!) (.)
lamıştı, arkadaşlarla maç yapmak üzere
Hikmet’le birlikte halı sahaya gidiyorduk.
Nuri Amcaların bahçesinde daha önce hiç
görmediğimiz iki adam vardı. Tavırlarından
kuşkulandık. Hikmet’e “Sen git karakola ha-
ber ver, ben onları gözümün önünden ayır-
mayayım. Telefonla haberleşiriz.” dedim.
Bir hikâyeden alınan bu parçayla ilgili 9. Aşağıdakilerden hangisi fıkra türünün
aşağıdakilerden hangisi söylenemez? özelliklerinden değildir?

A) Kahraman bakış açısı kullanılmıştır. A) Güncel ve toplumsal sorunlar ele alınır.

B) Olayın ne zaman gerçekleştiği belirtilmiştir. B) Ele alınan konunun kanıtlanma zorunlulu-
C) Kişiler fiziksel özellikleriyle verilmiştir. ğu vardır.
D) Olayın mekânı, betimlenerek aktarılmıştır. C) Gazete ve dergilerin belirli sütunlarında
yayımlanır.
7. Dünyadaki enerji rezervlerinin durumu dikka-
D) Günlük konuşma diliyle yazılır.
te alındığında, rüzgâr enerjisinden yararlan-
manın hem çevre hem de kaynak varlığı açı-
sından önemli olduğu anlaşılmaktadır.
Mevcut fosil kaynaklı enerji rezervlerinin ge-
lecekte tükenecek olması, şu anda büyük bir
bölümünü ithal eden bir ülke olarak
Türkiye’yi, artacak fiyatlardan ve teminindeki
güçlükten dolayı zora sokacaktır. Bu nedenle
10. Avcı Ahmet, yürüye yürüye dik bir kayalığın
elektrik enerjisi üretimini yenilenebilir kay-
dibine vardı.
naklara doğru yönlendirmemiz, mevcut hid-
rolik kaynaklarımız ile birlikte rüzgâr enerji- Bu cümlede aşağıdaki ögelerden hangisi
sinden faydalanmamız gerekmektedir. yoktur?
Bu parça aşağıdaki metin türlerinden A) Nesne
hangisine örnektir? B) Zarf tümleci
A) Gezi yazısı B) Fıkra C) Dolaylı tümleç
C) Sohbet D) Makale D) Özne
1. B 2. D 3. A 4. A 5. C 6. C 7. D 8. D 9. B 10. A

Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme,
Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına
alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek
cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
2
AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ / MESLEKİ AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ (545) TÜRK DİLİ VE
AÇIK ÖĞRETİM İMAM HATİP LİSESİ
ÇALIŞMA SORULARI
EDEBİYATI - 5

1. Safran süsengiller familyasından çiğdemin
akrabası olan bir bitkiden çıkarılıyor. Ağustos
ve ekim aylarında soğan olarak ekiliyor.
Sonbaharda ise çiçek açıyor. 20-30 santi-
metreye kadar boy atabiliyor. Safranın ana
maddesi olan, bitkinin tam ortasında uç ve-
ren kırmızımsı turuncu tepeciklerin güneş
doğmadan önce toplanması gerekiyor.
Rüzgâra karşı korunmuş güney yamaçlarda
yetişen safran nemli havayı sevmiyor ve
kuru, güneşli havalarda çiçek açıyor. Biraz
kireçli ve killi topraklarda safrandan daha iyi
verim alınıyor.
Bu parçada aşağıdaki anlatım biçimlerin-
den hangisi kullanılmıştır?
A) Tartışma B) Öyküleme
C) Betimleme D) Açıklama
3. Baba, ben gidip İzmir’de çalışayım. Bak, kö-
yün yarısı gitti; İzmir’de çok iş varmış.
Fabrikalarda adamına göre yarım lira yevmi-
ye bile veriyorlarmış. Kışın burada kalıp yük
olacağıma, gidip ekmeğimi ararım; harman
zamanında yine gelir, tarlada çalışırım, de-
mişti. İhtiyar babası aklı ermediği ve fakirlik-
ten söz söyleyemez, fikir ortaya atamaz hâle
geldiği için “Peki.” dedi ve on sekiz yaşındaki
delikanlı, bundan evvel İzmir’e gidip gelen-
lerden akıl danışmaya gitti.
Bu parça ağırlıklı olarak aşağıdakilerden
hangisinin özelliklerini taşımaktadır?
A) Millî-dinî duyarlıkları yansıtan hikâye
B) Modernist hikâye
C) Bireyin iç dünyasını esas alan hikâye
D) Toplumcu gerçekçi hikâye

4. — Adın nedir senin oğlum?

— Hasan.
— Hasan, dinle. Zararlı sen çıkacaksın bü-
tün bu hiddetle.
Benim de yandı içim anlayınca derdini-
zi...
Fakat baban sana ısmarlayıp da gitti sizi.
O, bunca yıl çalışıp alnının teriyle seni
Nasıl büyüttü? Bugün, sen de kendi kar-
deşini,
Yetim bırakmayarak besleyip büyütmeli-
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım
sin.
yanlışı yoktur?
— Küfeyle, öyle mi?
A) Bir akşamüstü, ovayı güçlükle geçtikten Bu parça aşağıdaki metin türlerinden
sonra çorak bir tepeye çıktı. hangisine örnektir?
B) Demekki zavallı gemimiz bunlardan biri-
ne bindirmiş, parçalanmıştı. A) Manzum hikâye
C) 2012 haziranı onun hatırında silinmez B) Mensur şiir
izler bırakıp geçmişti. C) Tiyatro
D) Tahtaları birbirine sürtsekde ateşi yaka- D) Fabl
mayacağız.

Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme,
Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına
alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek
cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
1
 (545) TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - 5 ÇALIŞMA SORULARI

5. Geçer boş sokaktan, hayâlet gibi, 8. Bu kocaman yeryüzünde bulutları benden

Şitâbân u pûşîde-ser bir sabî. çok seven kişiyi gösterin hadi ( ) Bulutlardan
O dem leyl-i yâdımda, solgun, tebâh, daha güzel bir şey var mıdır ( ) Bulutlar gözü
Sürür bir kadın bir ridâ-yı siyâh. avutan oyunlardır ( ) çocukluk çağımdan bu
yana, benim sevgili dostlarımdır ( )
Öter gûş-ı ruhumda boş bir enîn,
Boğuk bir tezâd-ı sükûn u tanîn Bu parçada yay ayraçla gösterilen yerlere
sırasıyla aşağıdaki noktalama işaretlerin-
Bu dizeler dil ve üslup özellikleri göz
den hangisi getirilmelidir?
önünde bulundurulduğunda aşağıdaki
şairlerden hangisine ait olabilir? A) (;) (?) (,) (!) B) (!) (?) (,) (.)
C) (!) (,) (;) (.) D) (!) (,) (,) (.)
A) Faruk Nafiz Çamlıbel
B) Orhan Veli Kanık
C) Cahit Sıtkı Tarancı
D) Tevfik Fikret
9. Bir kelime deyip geçmeyiniz. Düşünüyorum:
Artık lügat kitaplarında beyaz kâğıdın kefen-
lediği bu ölü kelimeyi nasıl diriltsek? Acaba
6. Aşağıdaki eserlerden hangisi Namık belediye bu kelime için bir fiyat listesi yap-
Kemal’e ait değildir? maz mı? Hiç olmazsa çarşıda pazarda canı-
mız istediği zaman listeye bakar, parasını
A) Rübâb-ı Şikeste
verir ve içimizin özlediği bu üç heceli sözü
B) Vaveylâ
duyarız! Haaa! Affedersiniz, deminden beri,
C) Hilâl-i Osmanî yana yakıla hasretini çektiğim bu kelimenin
D) Hürriyet Kasidesi ne olduğunu söylemedim, değil mi?
Bu parça aşağıdaki metin türlerinden
hangisine örnektir?

7. Elektrik enerjisi üretiminde kullanılan fosil A) Makale B) Biyografi

yakıtların gelecekte tükenecek olması ve C) Sohbet D) Hatıra
çevreye etkileri nedeniyle tüm dünyada yeni-
lenebilir enerji kaynakları kullanılarak elektrik
enerjisi üretilmesi üzerine çalışmalar devam
etmektedir. Ülkemizde elektrik enerjisi üreti-
minde çoğunlukla hidrolik kaynaklar ile linyit,
doğal gaz, kömür gibi termik kaynaklar kulla- 10. Üzüntülerimiz, günlük hayattaki görevlerimizi
nılmaktadır. hakkıyla yerine getirmemizi engelliyor.
Bu parça aşağıdaki metin türlerinden Bu cümlede aşağıdaki ögelerden hangisi-
hangisine örnektir? ne yer verilmemiştir?

A) Hatıra B) Sohbet A) Özne B) Nesne

C) Makale D) Deneme C) Yüklem D) Dolaylı tümleç

1. D 2. A 3. D 4. A 5. D 6. A 7. C 8. B 9. C 10. D

Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme,
Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına
alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek
cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
2
AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ / MESLEKİ AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ (545) TÜRK DİLİ VE
AÇIK ÖĞRETİM İMAM HATİP LİSESİ
ÇALIŞMA SORULARI
EDEBİYATI - 5

1. İlk örnekleri 16. yüzyılda görülür. Bu akımın
ünlü şairlerinden birkaçı Aydınlı Visali,
Tatavlalı Mahremi ile Edirneli Nazmi’dir. Divan
şiirinde görülen bu akım, dilde Türkçe kelime-
ler kullanmayı, biçim ve özde yenileşmeyi
amaçlamıştır. Bu akımda atasözlerinin ve de-
yimlerin kullanılmasına önem verilmiştir.
Bu parçada sözü edilen edebî akım aşağı-
dakilerden hangisidir?
A) Türkî-i Basit B) II. Yeni
C) Garip D) Sebkihindi
3. (I) Yoğurt yapımında en önemli etken sütün
sıcaklığıdır. (II) Sonra da örtüye sarıp oda sı-
caklığında 5-6 saat bekletiniz. (III) Sütü on
dakika kaynatınız ve soğumaya bırakınız. (IV)
Serçe parmağınızı on saniye sütün içinde tu-
tabileceğiniz sıcaklık, sütünüzün mayalanma
sıcaklığıdır. (V) Maya olarak kullanacağınız
1-2 kaşık yoğurdu sütle ısıttıktan sonra kabın
dibine bırakıp çok az çırpınız. (VI) Çünkü ma-
yalanma sırasında süt sıcak veya soğuk olur-
sa yoğurt tutmaz.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden
hangi ikisinin yeri değiştirilirse anlam bü-
tünlüğü sağlanmış olur?

A) I ve III B) II ve VI
C) III ve V D) V ve VI

4. Emir Bey’e baktı, yüzü gergin ama solukları

düzgün. Çocukluğunun geçtiği evi hatırladı.
Aram Usta’nın oturduğu evi. Az yukarıda, üç
yol ağzındaydı. Şimdi bu evin bahçesinde
kuzukulağı, hindiba yetişiyor. Evin tahta per-
deyle sokaktan ayrılmış bahçesinden mimoza
ve nisan gülü dalları sarkıyor dışarı.
Küçükken, bu bahçede oyun oynamayı pek
2. Yahya Kemal Beyatlı; Milli Edebiyat Dönemi’nde severdi.
I Bu parçada aşağıdaki anlatım tekniklerin-
bağımsız bir çizgide ve saf şiir anlayışıyla şiir- den hangisi kullanılmıştır?
ler yazmış, bu çizgisini daha sonra da devam
ettirmiştir. Batı Şiirinden yararlanan, şiirinde A) Geriye dönüş B) Gösterme
II C) İç konuşma D) Diyalog
parnasizm ve sembolizm etkisi görülen şair,
III
yalın bir dille yazdığı Sessiz gemi adlı şiirde 5. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi
IV
Servetifünun anlayışıyla eserler vermiştir?
betimleyici bir anlatım sergilemiştir.
Bu parçadaki numaralanmış sözlerin han- A) İbrahim Şinasi
gisinde yazım yanlışı yoktur? B) Namık Kemal
C) Tevfik Fikret
A) I B) II
D) Ziya Paşa
C) III D) IV

Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme,
Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına
alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek
cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
1
 (545) TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - 5 ÇALIŞMA SORULARI

6. Leyla gelin oldu, Mecnun mezarda, 9. Mizah süpürge sopası değildir ki vurmak,
Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda, dövmek, kaba kaba güldürmek için kullanıl-
Ateşten kızaran bir gül arar da sın? Bu bir fırçadır, dimağımızın yorucu ilim
Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi ve hayat yolunda topladığı tozu alır; nazik,
ince bir iştir. Mizah; yutulmaz, hazmedilmez,
Bu dizeler şekil ve içerik bakımından de- kirletmez ki lekelemek için kullanılsın... Bu
ğerlendirildiğinde aşağıdaki sanatçılar- bir şuruptur, ağır yemeklerin üzerine nefis
dan hangisine ait olabilir? kokusuyla yudum yudum içilir, tadına kanıl-
A) Ahmet Hamdi Tanpınar maz.
B) Faruk Nafiz Çamlıbel Bu parça aşağıdaki metin türlerinden
C) Yahya Kemal Beyatlı hangisine örnektir?
D) Mehmet Âkif Ersoy A) Gezi yazısı B) Fıkra
C) Makale D) Anı

7. Teknolojik gelişmeler ve yaşanılan çevre do-

layısıyla, çocukların yaşam alanında birçok
video oyunu bulunmakta ve bu oyunların sa-
yısının gün geçtikçe arttığı görülmektedir.
Fakat yapılan araştırmalarda en iyiler arasın-
da gösterilen bazı oyunların, diğerlerine
oranla çocuklar tarafından daha çok oynan-
dığı tespit edilmiştir.
Bu parça aşağıdaki metin türlerinden
hangisine örnektir?

A) Sohbet B) Hatıra
C) Fıkra D) Makale
10. Birden çok yüklemin bağlandığı özneye or-
tak özne denir. Ortak özne, sıralı ve bağlı
8. Hani zenginliğini belli etmez ( ) mütevazı cümlelerde bulunur.
adamdı ( ) Konu komşusu da severdi hani ( )
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisin-
Hiçbir şeye ( ) hiçbir dedikoduya karışmazdı.
de böyle bir kullanım vardır?
Bu parçada yay ayraçla gösterilen yerlere
sırasıyla aşağıdaki noktalama işaretlerin- A) Mehmet, sessizce köşeye çekildi ve olan
den hangisi getirilmelidir? biteni izlemeye başladı.
B) Hava karardı, bu kadar elmayı kim topla-
A) (,) (…) (!) (.)
yacak bu saatten sonra?
B) (;) (.) (.) (;)
C) Elindeki mavi kalem ile yeşil defteri bana
C) (,) (.) (.) (,) verir misin?
D) (;) (...) (!) (;) D) Bahar gelince kasaba halkı kırlara, bah-
çelere doluşur.
1. A 2. C 3. B 4. A 5. C 6. B 7. D 8. C 9. B 10. A

Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme,
Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına
alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek
cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
2
AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ / MESLEKİ AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ
AÇIK ÖĞRETİM İMAM HATİP LİSESİ
ÇALIŞMA SORULARI
1. Napoli’de, içinde kırlangıç, iskorpit, zargana
ve mercanların yüzdüğü, kırmızı bakır çem-
berli meşeden mamul lengerlere yer yer gü-
neşli ellerini sokan, mavi ketenden pantolon-
larını diz kapaklarına kadar sıvamış, buğulu
yemiş gözlü, küçük satıcıları görmüştüm.
Fakat “Napolili balıkçı”ya vatanında rastla-
madım. Berrak ve sanki berrak olduğu için
soğuk bir kış günüydü.
Bu parçada ağır basan anlatım türü aşa-
ğıdakilerden hangisidir?
A) Açıklayıcı B) Betimleyici
C) Tartışmacı D) Öyküleyici
2. (I) Tanzimat dönemi şair ve yazarlarından
olan sanatçı, Balkanlar ve Anadolu’da öğret-
menlik ve gazetecilik yapmıştır. (II) Bu dö-
nemde yaşamasına rağmen medrese kültü-
rünün etkisiyle divan edebiyatını savunmuş-
tur. (III) Bu yüzden Abdülhak Hamit’le tartış-
malara girmiştir. (IV) Edebiyatımızın ilk köy
şiiri kabul edilen “Köylü Kızların Şarkısı”
onun eseridir.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde ya-
zım yanlışı vardır?
A) I B) II C) III D) IV
Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme,
Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına
alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek
cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
(545) TÜRK DİLİ VE
EDEBİYATI - 5
3. “Baba, ben gidip İzmir’de çalışayım. Bak,
köyün yarısı gitti; İzmir’de çok iş varmış.
Fabrikalarda adamına göre yarım lira yevmi-
ye bile veriyorlarmış. Kışın burada kalıp yük
olacağıma, gidip ekmeğimi ararım; harman
zamanında yine gelir, tarlada çalışırım.” de-
mişti. İhtiyar babası aklı ermediği ve fakirlik-
ten söz söyleyemez, fikir ortaya atamaz hâle
geldiği için “Peki.” dedi ve on sekiz yaşındaki
delikanlı, bundan evvel İzmir’e gidip gelen-
lerden akıl danışmaya gitti.
Bu parça ağırlıklı olarak aşağıdakilerden
hangisinin özelliklerini taşımaktadır?
A) Millî-dinî duyarlıkları yansıtan hikâye
B) Modernist hikâye
C) Bireyin iç dünyasını esas alan hikâye
D) Toplumcu gerçekçi hikâye
4. Hikâye ve oyunlarında bugünün toplumsal
sorunlarına yönelmiş, toplumda görülen tip-
lerin kalıbına girerek onları kendi ağızları ve
düşünüş tarzlarıyla konuşturmuştur. Canlı,
neşeli, nükteli, meddah konuşmalarına ka-
çan, işlediği tipleri şiveleriyle ele alan bir üs-
lubu vardır. Eserleri: Şişhaneye Yağmur
Yağıyordu, On İkiye Bir Var, Keşanlı Ali
Destanı, Gözlerimi Kaparım Vazifemi
Yaparım…
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıda-
kilerden hangisidir?
A) Sait Faik Abasıyanık
B) Peyami Safa
C) Haldun Taner
D) Abdülhak Şinasi Hisar
1
 (545) TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - 5 ÇALIŞMA SORULARI

5. Anadolu, koca Türklerin yurdu 8. Kan grupları, ebeveynlerimizden gelen gen-

Tuğrul Beyin konağıdır o eller lerle belirlenen, kalıtsal özelliklerdendir. En
Milletimiz orda doğdu, büyüdü yaygın kullanılan kan grubu sınıflandırma sis-
Bize ana kucağıdır o eller. teminde, kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde,
A ve B olarak adlandırılan iki antijenin bulu-
nup bulunmamasına bakılır. Kan grubu; A an-
Yiğit olan unutmasın soyunu,
tijenini taşıyorsa A, B antijenini taşıyorsa B,
Anadoldan aştık hudut boyunu, her iki antijeni de taşıyorsa AB, her ikisini de
Orda oldu zorlu ateşler oyunu taşımıyorsa 0 (sıfır) olarak belirlenir.
Ataların ocağıdır o eller.
Bu parça aşağıdaki metin türlerinden
Bu dizeler şekil ve içerik bakımından de- hangisine örnektir?
ğerlendirildiğinde aşağıdaki şiir anlayışla-
rından hangisine ait olabilir? A) Makale B) Fıkra
C) Hikâye D) Sohbet
A) Servetifünun B) Saf (Öz)
C) Millî Edebiyat D) Tanzimat

9. Ah ( ) ne güzel ( ) Bizimle bir öğle yemeği

yemek lütfunda bulunursunuz ( ) değil mi ( )
Bu parçada yay ayraçla gösterilen yerlere
6. Saf (öz) şiir anlayışıyla şiir yazanlar, sırasıyla aşağıdaki noktalama işaretlerin-
• realist şairlerin görüş ve şiirlerinden etki- den hangisi getirilmelidir?
lenmişlerdir.
• sadece estetik haz uyandıracak şiirler A) (!) (,) (…) (?)
yazmayı amaçlamışlardır. B) (,) (!) (,) (?)
• imge ve çağrışıma dayalı bir dil kullan- C) (,) (.) (.) (.)
mışlardır. D) (!) (.) (…) (.)
Bu cümleler doğru (D)-yanlış (Y) olarak
değerlendirildiğinde sıralama aşağıdaki-
lerden hangisi olur?

A) Y-D-D B) Y-D-Y 10. Yüksekliğin ve soğuğun etkisiyle geniş yap-

C) D-Y-D D) D-Y-Y raklı ağaçlar rengârenk bir görünüme bürü-
nüyor.
Bu cümlenin öge dizilişi aşağıdakilerden
hangisidir?
7. Kişisel görüş ve düşüncelerin bir söyleşi
A) Zarf tümleci - Özne - Dolaylı tümleç - Yüklem
havası içinde anlatıldığı yazılar aşağıdaki-
B) Özne - Dolaylı tümleç - Yüklem
lerden hangisidir?
C) Özne - Zarf tümleci - Nesne - Yüklem
A) Makale B) Anı D) Zarf tümleci - Dolaylı tümleç - Yüklem
C) Eleştiri D) Sohbet
1. B 2. A 3. D 4. C 5. C 6. A 7. D 8. A 9. B 10. A

Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme,
Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına
alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek
cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
2
AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ / MESLEKİ AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ
AÇIK ÖĞRETİM İMAM HATİP LİSESİ
(545) TÜRK DİLİ VE
ÇALIŞMA SORULARI EDEBİYATI - 5

1. Neş’e-yi şevk ile âyâtına tapmak dilerim 4. 1901 yılına kadar aralıksız devam eden
Anla var hâlikıme gayri ne yapmak dilerim Servet-i Fünûn dergisi, - - - - Fransızcadan
çevirdiği “- - - -” makalesi gerekçe gösterile-
Ey Şinâsî içimi havf-ı ilahî dağlar rek kapatılmıştır.
Sûretim gerçi güler kalb gözüm kan ağlar Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla,
Bu dizeler aşağıdaki anlayışlardan hangi- aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
sine ait olabilir?
A) Hüseyin Cahit Yalçın’ın - Edebiyat ve
A) Halk şiiri Hukuk
B) Tanzimat şiiri B) Namık Kemal’in - Vatan yahut Silistre
C) Millî Edebiyat şiiri C) Tevfik Fikret’in - Rübab-ı Şikeste
D) Cumhuriyet şiiri D) Ahmet Haşim’in - Bir Günün Sonunda
Arzu

5. Aşağıdakilerden hangisi II. Yeni akımının

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki”nin
temsilcilerinden biridir?
yazımı yanlıştır?
A) Necip Fazıl Kısakürek
A) Havadaki titreşimin kulakla duyulanına,
ses denir. B) Memduh Şevket Esendal
B) Dilde ses ile harf kaldıki aynı şeyler değildir. C) Turgut Uyar
C) Seslerin yazıdaki işaretlerine harf denir. D) Bahtiyar Vahapzade
D) Dildeki harflerin bütünü alfabeyi oluşturur.

3. Türk edebiyatında bir yandan olay hikâyeciliği 6. Cümle yâran sana uşşak olduğun bilmez misin
devam ederken diğer yandan - - - - ile geli- Cümlenin tâkatların tâk olduğun bilmez misin
şen, “serim, düğüm ve çözüm” bölümleri ol- Şimdi âlem sana müştak olduğun bilmez
mayan durum hikâyeleri de yaygınlaşmaya misin
başlar. İyddir çık nâz ile seyrâna kurbân olduğum
Bu parçada boş bırakılan yere, aşağıdaki- Bu dizeler şekil ve içerik bakımından in-
lerden hangisi getirilmelidir? celediğinde aşağıdaki şiir akımlarından
hangisine ait olduğu söylenebilir?
A) Ömer Seyfettin
B) Ziya Gökalp A) Mahallîleşme B) Sebkihindi
C) Yaşar Nabi Nayır C) Garip D) II. Yeni
D) Sait Faik Abasıyanık

Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme,
Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına
alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek
cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
1
 (545) TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - 5 ÇALIŞMA SORULARI

7. Türk edebiyatının ilk makale örneği aşağı- 9. Yağmurlara bereket versin! Sağanak sağa-
daki dönemlerden hangisinde verilmiştir? nak, şiddetli şiddetli dökülen yağmur damla-
ları yokuş olan yerlerde iki taraflı birer sel
A) Cumhuriyet meydana getirdi de köşede bucakta, ortada
B) Millî Edebiyat top top veya perakende duran çer çöp ve
C) Servetifûnun pisliği silip süpürdü. Bu semavî bağış hem
D) Tanzimat temizlik memurlarının hem de terkos kum-
panyasının yüzünü güldürdü.
Bu parça aşağıdaki metin türlerinden
hangisine örnektir?

A) Makale B) Sohbet
C) Mülakat D) Hatıra

8. O gün gökyüzü müydü öyle küsmüş çocuk
gibi iç çeke çeke ağlayan sen miydin ( ) bil-
miyorum. Tek bildiğim Ankara’nın tüm griliği-
ne rağmen çağla yeşili renkteki bir apart-
manda ( ) okulun tam karşısında yaşadığın-
dı. Eve doğru dik bir yokuş, aradan geçen bir
yol, küme küme kooperatif evleri ( ) Okulun
girişindeki telefon kulübesinden baktığımda
görebildiğim sadece evinizin balkonuydu ( )
Bu parçada yay ayraçla gösterilen yerlere
sırasıyla aşağıdaki noktalama işaretlerin-
den hangisi getirilmelidir?
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ara söz”
kullanılmıştır?
A) Meydan havuzlarla, biri oldukça büyük,
bir de abide ile süslüdür.
B) Zaman geçtikçe, düzeltilmesi gereken
şeyler de oluyor.
C) Fen gazetesi, bu yarışa açılmış bir alandı.
D) Fakat bu muhteşem sokak dekoru içinde
ikimiz yokuz.

A) (?) (;) (,) (.)

B) (?) (,) (.) (.)
C) (,) (,) (…) (.)
D) (,) (;) (,) (.)

1. B 2. B 3. D 4. A 5. C 6. A 7. D 8. C 9. B 10. A

Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme,
Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına
alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek
cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
2
AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ / MESLEKİ AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ
AÇIK ÖĞRETİM İMAM HATİP LİSESİ
(545) TÜRK DİLİ VE
ÇALIŞMA SORULARI EDEBİYATI - 5

1. Aşağıdakilerden hangisi Türk edebiyatı 4. Aşağıdaki parçalardan hangisi kahraman

kaynaklı edebî akımlardan biridir? bakış açısıyla yazılmıştır?

A) Klasisizm B) Romantizm A) Koşar adımlarla pencereye yöneldi. Bir

C) Sembolizm D) Garip sıçrayışta bahçeye atladı. Gümüş takım-
ları heybesine boşalttıktan sonra sepeti
bahçeye, çiçeklerin arasına fırlattı ve hız-
lıca oradan uzaklaştı.
B) Sokakta sendeleyerek çamurun içine da-
lan Necip’in, yağmur altında yürürken ak-
lına başka bir yağmurlu gün geldi. Kalbi o
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım kadar ezildi ki fedakârlığın derecesini bü-
tün acısıyla hissetti.
yanlışı vardır?
C) Onlar içeride dururken ilk telaşın heyeca-
A) Duvardaki gölgeler karşımda dans ediyor. nıyla sersem, çılgın bir şekilde dışarı fır-
B) Oysa ki onunla tanışmayı ne de çok iste- lamışlardı. Henüz dumanlarla kıvrılan
miştim. ateşin iyice aydınlatamadığı kış gecesin-
C) Elindeki kutuları zorlanarak taşıdığı bel- de birbirlerini arıyorlardı.
liydi. D) Artık tamamen aklım başımda... Haşmet
D) Yaramazlıkları o kadar çok ki anlatmakla Bey’in yüzüne bakıyorum. Onun da ru-
bitmez. hundaki örtü sıyrıldı gitti. Hepsinin mak-
sadını anlıyorum.

3. Eserlerindeki konuları, yergi ve güldürü un-

surlarını ustaca kullanarak etkileyici bir bi-
çimde işler. Hikâye ve oyunlarında günün
toplumsal sorunlarına yönelmiş, sosyal çev-
rede karşılaşabileceğimiz tiplerin kalıbına
girerek onları kendi ağızları ve düşünüş tarz- 5. Aşağıdakilerden hangisi mahallîleşme
larıyla konuşturmuştur. Canlı, neşeli, nükteli, akımıyla ilgili değildir?
meddah konuşmalarına kaçan bir üslubu
vardır. Keşanlı Ali Destanı ünlü eseridir. A) Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday ve
Oktay Rifat Horozcu önemli temsilcileridir.
Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdaki-
B) Atasözleri ve deyimlerin kullanılmasına
lerden hangisidir?
ağırlık verilmiştir.
A) Yusuf Atılgan C) Âşık tarzı söyleyişle divan tarzı söyleyişin
B) Oğuz Atay birleşmesiyle oluşmuştur.
C) Haldun Taner D) Biçimde yerlilik, Türkçeye yönelmek ana
D) Adalet Ağaoğlu ilkeleridir.

Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme,
Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına
alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek
cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
1
 (545) TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - 5 ÇALIŞMA SORULARI

6. Çoğaltan ellerini seviyorum kaç kişi 9. Görüyorum ki matbuat münakaşaları gittikçe

Dokundukça dokundukça aslanlara bir şakalaşma hâlini alıyor. Muharrirler şimdi
Parklarda yakışıklı aslan heykelleri münakaşa meydanına atılırken mizahı en
Birdenbire önümüze çıkıyorlar buysa çok keskin, en şaşmaz silah olarak seçiyorlar.
güzel Oysa mizah süpürge sopası değildir ki vur-
Bizim bu aşkımızın aslan heykelleri Şahane mak, dövmek, kaba kaba güldürmek için kul-
değişik hüzün heykelleri yani lanılsın… Bu bir fırçadır, dimağımızın yorucu
ilim ve hayat yollarında topladığı tozları alır;
Bu dizeler aşağıdaki dönemlerden hangi-
nazik, ince bir iştir.
sine ait olabilir?
Bu parça aşağıdaki metin türlerinin han-
A) Tanzimat gisine örnektir?
B) Cumhuriyet
C) Millî Edebiyat A) Günlük B) Fıkra
D) Servetifünun C) Hatıra D) Makale

7. Türk edebiyatındaki ilk makale, aşağıdaki 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtisiz
dönemlerin hangisinde yazılmıştır? nesne kullanılmıştır?

A) Cumhuriyet B) Millî Edebiyat A) Tüm gece boyunca süren kovalamaca-

dan sonra polisler zanlıyı yakalamıştı.
C) Tanzimat D) Servetifünun
B) Semaverin başında bekleyen Ali, tüm ıs-
rarlara rağmen çay içmedi.
C) Komşular ekranın karşısına geçip filmi
sonuna kadar seyrettiler.
8. Aynaya bakarken beğenmediğiniz taraflarınızı D) Öğrenciler, sınıfın penceresini bizden ha-
araştırırsınız ( ) yüzünüzdeki sivilceleri, saç- bersiz açmışlar.
larınıza düşen akları, yüzünüzdeki kırışıklıkları
görürsünüz ( ) Ne kadar güzel olduğunuzu
veya çirkinliğinizi düşünür, yansımanızla ko-
nuşup ona kaş göz işareti yaparsınız ( )
Peki, edebiyat yapıtının insana dair yansıt-
tıkları da size bir şeyleri düşündürür mü ( )
Bu parçada yay ayraçla gösterilen yerlere
sırasıyla aşağıdaki noktalama işaretlerin-
den hangisi getirilmelidir?

A) (;) (;) (.) (?) B) (.) (;) (,) (…)

C) (,) (.) (:) (.) D) (;) (.) (.) (?)

1. D 2. B 3. C 4. D 5. A 6. B 7. C 8. D 9. B 10. B

Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme,
Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına
alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek
cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
2