Burgerschaps opdracht 2: Vitaal burgerschap

1. Alcohol:

Ontstaan: Alcohol wordt al duizenden jaren door mensen geconsumeerd. Het wordt vaak
sociaal geaccepteerd en is gemakkelijk verkrijgbaar, wat bijdraagt aan het ontstaan van
alcoholgebruik.

Gevaren: Overmatig alcoholgebruik kan leiden tot leverziekte, hartaandoeningen, pancreatitis,

hersenschade en verslaving.

Verslaving: Alcoholverslaving kan leiden

tot fysieke en geestelijke afhankelijkheid.
Ontwenningssymptomen kunnen
variëren van milde angst tot ernstige
delirium tremens.

Hulpmethoden: Behandeling van

alcoholverslaving omvat vaak
detoxificatie, counseling, medicijnen om
ontwenningsverschijnselen te
beheersen, en langdurige ondersteuning
in de vorm van zelfhulpgroepen zoals de
Anonieme Alcoholisten.

2. Nicotine (in tabak):

Ontstaan: Het gebruik van tabak dateert

ook van duizenden jaren geleden. Het
wordt vaak gebruikt vanwege de
stimulerende effecten van nicotine op
het centrale zenuwstelsel.

Gevaren: Roken is een belangrijke

oorzaak van verschillende ziekten,
waaronder longkanker, hart- en
vaatziekten en chronische
longaandoeningen zoals COPD.

Verslaving: Nicotine is zeer verslavend, zowel fysiek als psychologisch. Stoppen met roken kan
leiden tot ontwenningsverschijnselen zoals prikkelbaarheid, angst en concentratieproblemen.

Hulpmethoden: Stoppen met rokenprogramma's, nicotinevervangende therapieën (zoals

pleisters en kauwgom), medicijnen zoals bupropion en varenicline, en gedragstherapie kunnen
allemaal nuttig zijn bij het overwinnen van nicotineverslaving.
3. Cafeïne (in koffie, thee, en energiedrankjes):

Ontstaan: Cafeïne wordt al eeuwenlang gebruikt, voornamelijk vanwege de stimulerende

effecten op het centrale zenuwstelsel.

Gevaren: Hoewel matige consumptie over het algemeen als veilig wordt beschouwd, kan
overmatig gebruik leiden tot slapeloosheid, nervositeit,
hartkloppingen en maagklachten.

Verslaving: Cafeïne kan zowel lichamelijk als geestelijk

verslavend zijn. Mensen kunnen afhankelijk worden van
cafeïne om zich wakker en alert te voelen.

Hulpmethoden: Het verminderen van cafeïneconsumptie

kan helpen bij het verminderen van afhankelijkheid. Het
geleidelijk verminderen van de inname en het vermijden van
cafeïnehoudende dranken en voedingsmiddelen in de late
namiddag en avond kan helpen bij het bevorderen van een
goede slaap.

4. Cannabis:

Ontstaan: Cannabis wordt al duizenden

jaren gebruikt voor medicinale,
recreatieve en spirituele doeleinden. Het
is in sommige delen van de wereld
gelegaliseerd of gedecriminaliseerd.

Gevaren: Hoewel cannabis als minder

schadelijk wordt beschouwd dan
sommige andere drugs, kan langdurig en
zwaar gebruik leiden tot cognitieve
stoornissen, ademhalingsproblemen en
verslaving.

Verslaving: Cannabis kan psychologisch verslavend zijn, waarbij gebruikers een sterk verlangen
naar de drug ontwikkelen en moeite hebben om ermee te stoppen, zelfs als er negatieve
consequenties zijn.

Hulpmethoden: Counseling, gedragsinterventies, en ondersteuning van vrienden en familie

kunnen helpen bij het verminderen van cannabisgebruik. In sommige gevallen kunnen
medicijnen worden voorgeschreven om ontwenningsverschijnselen te beheersen.
Lichamelijke verslaving
Ook bekend als fysieke afhankelijkheid, dit verwijst naar de aanpassing van het lichaam aan de
aanwezigheid van een bepaalde stof.

Statistieken tonen aan dat opioïdenmisbruik een groeiende epidemie is, met een
verontrustend aantal sterfgevallen door overdosering. In de Verenigde Staten alleen al leidde
opioïdenmisbruik tot meer dan 70.000 sterfgevallen door overdosering in 2019.

Wanneer iemand lichamelijk verslaafd raakt aan een stof, ervaren ze ontwenningsverschijnselen
wanneer ze stoppen met het gebruik ervan.

- Deze ontwenningsverschijnselen kunnen variëren van mild tot ernstig en kunnen fysieke
ongemakken veroorzaken, zoals spierpijn, misselijkheid, en angst.

Geestelijke verslaving
Ook bekend als psychologische afhankelijkheid, dit verwijst naar het verlangen naar een
bepaalde stof om een gevoel van plezier of welzijn te ervaren.

Gokverslaving is een voorbeeld van een geestelijke verslaving die wereldwijd miljoenen mensen
treft, waarbij velen moeite hebben om te stoppen, zelfs als ze zich bewust zijn van de
schadelijke gevolgen. Het kan leiden tot ernstige financiële problemen, psychische stoornissen
en zelfs zelfmoord.

Bij geestelijke verslaving draait het meer om het verlangen naar de beloning die de stof biedt,
dan om het voorkomen van ontwenningsverschijnselen.

Mensen met een geestelijke verslaving kunnen moeite hebben met stoppen met het gebruik van
de stof, omdat ze zich aangetrokken voelen tot de belonende effecten ervan.

Verslavingen
Geestelijke verslavingen

Gokverslaving
Ontstaat door herhaaldelijk gokken en het ervaren van
een rush of opwinding tijdens het spel. Mensen kunnen
verslaafd raken aan de spanning en sensatie van het
gokken, wat kan leiden tot financiële problemen en
emotionele stress. Behandeling omvat therapieën zoals
cognitieve gedragstherapie (CGT), steungroepen en
medicatie in sommige gevallen.
Internetverslaving
Deze verslaving ontstaat door overmatig
gebruik van internet, sociale media,
gaming of online gokken. Mensen kunnen
geobsedeerd raken door online activiteiten
en hun dagelijkse leven verwaarlozen.
Behandeling omvat therapieën gericht op
het opbouwen van gezonde
internetgewoonten, het vinden van
alternatieve activiteiten en het verbeteren
van sociale vaardigheden.

Werkverslaving
Ook bekend als workaholisme, dit ontstaat
wanneer mensen een obsessie hebben met
werk en de drang voelen om constant te
werken, zelfs ten koste van hun gezondheid,
relaties en welzijn. Behandeling omvat het
leren van stressmanagementtechnieken, het
stellen van grenzen, en het vinden van een
evenwicht tussen werk en privéleven.

Verslaving aan sociale media

Deze verslaving ontstaat door een overmatig gebruik van sociale
mediaplatforms, wat kan leiden tot afhankelijkheid van likes,
volgers en online validatie. Behandeling omvat het beperken van
schermtijd, het stellen van grenzen aan het gebruik van sociale
media, en het ontwikkelen van gezonde copingmechanismen
voor stress en angst.

Lichamelijke verslavingen

Alcoholverslaving
Ontstaat door herhaaldelijk alcoholgebruik, wat leidt tot fysieke
afhankelijkheid van de stof. Mensen kunnen
ontwenningsverschijnselen ervaren wanneer ze stoppen met drinken,
zoals tremoren, angst, en zelfs levensbedreigende complicaties.
Behandeling omvat detoxificatie, counseling, medicatie en deelname
aan zelfhulpgroepen zoals de Anonieme Alcoholisten (AA).
Nicotineverslaving
Deze verslaving ontstaat door het gebruik van tabaksproducten,
zoals sigaretten, sigaren of kauwtabak, die nicotine bevatten.
Mensen kunnen fysiek en psychologisch afhankelijk worden van
nicotine, wat ontwenningsverschijnselen veroorzaakt bij
stoppen met roken. Behandeling omvat
nicotinevervangingstherapie (zoals pleisters of kauwgom),
medicatie (zoals bupropion of varenicline), counseling en
gedragsmatige interventies.

Heroïneverslaving
Deze verslaving ontstaat door het gebruik van opioïde drugs,
zoals heroïne, die een intense euforie veroorzaken maar ook
snel leiden tot fysieke afhankelijkheid. Mensen kunnen ernstige
ontwenningsverschijnselen ervaren wanneer ze stoppen met
het gebruik van heroïne. Behandeling omvat medicamenteuze
therapie (zoals methadon of buprenorfine), detoxificatie,
counseling en deelname aan programma's voor langdurige
rehabilitatie.

Cocaïneverslaving
Deze verslaving ontstaat door het gebruik van cocaïne, een stimulerend
middel dat een gevoel van euforie en verhoogde energie veroorzaakt.
Mensen kunnen snel tolerantie ontwikkelen en steeds grotere doses nodig
hebben om hetzelfde effect te bereiken, wat kan leiden tot afhankelijkheid
en ernstige gezondheidsproblemen. Behandeling omvat counseling,
medicamenteuze therapieën voor ontwenningsverschijnselen en
deelname aan herstelprogramma's.

welvaartziektes

Burn-out
Burn-out is een ernstige vorm van werkgerelateerde stress die wordt gekenmerkt door
uitputting, cynisme en verminderde prestaties op het werk. Het ontstaat vaak door langdurige
blootstelling aan stressfactoren op het werk, zoals hoge werkdruk, gebrek aan autonomie, en
een slechte werk-privébalans.
Obesitas
Obesitas is een aandoening waarbij er sprake is van overmatige ophoping van lichaamsvet, wat
kan leiden tot gezondheidsproblemen zoals diabetes, hartaandoeningen en
gewrichtsproblemen. Het ontstaat vaak door een combinatie van genetische factoren,
ongezonde voedingsgewoonten, gebrek aan lichaamsbeweging en omgevingsinvloeden zoals
reclame voor ongezonde voeding.

Depressie
Depressie is een stemmingsstoornis die wordt gekenmerkt door aanhoudende gevoelens van
verdriet, hopeloosheid en verlies van interesse in activiteiten die ooit plezierig waren. Het kan
ontstaan door een combinatie van genetische, biologische, psychologische en
omgevingsfactoren, waaronder trauma, stress, sociale isolatie en een gebrek aan sociale steun.

Diabetes type 2
Diabetes type 2 is een chronische aandoening waarbij het lichaam onvoldoende reageert op
insuline of niet genoeg insuline produceert, wat leidt tot hoge bloedsuikerspiegels. Het ontstaat
vaak door een combinatie van genetische aanleg, overgewicht, een ongezond voedingspatroon
met veel suiker en vet, gebrek aan lichaamsbeweging en een zittende levensstijl.

Preventieve maatregelen voor welvaartziektes

Stressmanagement
Om burn-out en stress te voorkomen, is het belangrijk om stressmanagementtechnieken toe te
passen, zoals regelmatige lichaamsbeweging, ontspanningsoefeningen, tijdmanagement, het
stellen van grenzen en het zoeken van sociale steun.

Gezonde voeding en lichaamsbeweging

Een gezond voedingspatroon met veel groenten, fruit, volle granen en magere eiwitten,
gecombineerd met regelmatige lichaamsbeweging, kan helpen bij het voorkomen van obesitas
en diabetes type 2.

Zelfzorg en sociale steun

Het cultiveren van zelfzorgpraktijken, zoals voldoende slaap, ontspanning en hobby's, en het
opbouwen van sterke sociale relaties kunnen beschermend zijn tegen depressie en andere
mentale gezondheidsproblemen.
Regelmatige gezondheidscontroles
Regelmatige gezondheidscontroles, inclusief bloedonderzoeken, bloeddrukmetingen en
screening op depressie, kunnen helpen bij het vroegtijdig opsporen en behandelen van
welvaartziektes voordat ze ernstige gevolgen hebben.