Η σύνδεση των προτάσεων

 Οι προτάσεις διακρίνονται σε κύριες και δευτερεύουσες. Ανάλογα με το νόημα που

θέλουμε να διατυπώσουμε μπορούν να συνδυαστούν ως:
 Κύριες + Κύριες
 Κύριες + Δευτερεύουσες κ.ο.κ.

Ένα σύνολο από προτάσεις, που είναι σχετικές μεταξύ τους ως προς το νόημα, μπορούν να:
 Παρατίθενται η μια κοντά στην άλλη χωρίς συνδετικές λέξεις  ασύνδετο σχήμα
(Με το σχήμα αυτό ο συγγραφέας επιχειρεί να προσδώσει στο λόγο του αμεσότητα,
ζωντάνια, παραστατικότητα, ενώ ενίοτε μεταφέρει την αγωνία του, αποκτώντας το
κείμενο ένταση και δραματικότητα, με σκοπό να φορτίσει συναισθηματικά τον
αναγνώστη και να τον κινητοποιήσει. Ταυτόχρονα μέσω του ασύνδετου σχήματος
κλιμακώνει τις ιδέες, ενώ αποτελεί τεχνική πύκνωσης του νοήματος).
 Παρατάσσονται η μια μετά την άλλη ως ισότιμα στοιχεία του λόγου και συνδέονται
με συνδέσμους παρατακτικούς  παρατακτική σύνδεση (Μέσω της παρατακτικής
σύνδεσης ο λόγος γίνεται λιτός, απλός, γοργός και κοφτός, ενώ διευκολύνεται η
διαδικασία της κατανόησης και της πρόσληψης των μηνυμάτων). Παρατακτικά
συνδέονται μεταξύ τους:
 Κύριες προτάσεις + Κύριες προτάσεις
 Δευτερεύουσες προτάσεις + Δευτερεύουσες προτάσεις του ίδιου είδους
 Κάποιες προτάσεις μεταβάλλονται σε μέρη μιας άλλης πρότασης και συνδέονται με
αυτήν με διάφορες συνδετικές λέξεις (π.χ. με υποτακτικούς συνδέσμους,
αναφορικές λέξεις, ερωτηματικές αντωνυμίες και μόρια)  υποτακτική σύνδεση
(Μέσω της υποτακτικής σύνδεσης ο λόγος γίνεται πυκνός, το ύφος σύνθετο και
πολύπλοκο, ενώ αποτελεί δείγμα υψηλού μορφωτικού επιπέδου. Η υποτακτική
σύνδεση και κυρίως η διαδοχική υπόταξη έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία
σύνθετων συλλογιστικών πορειών και κατά συνέπεια δυσχεραίνεται η διαδικασία
της κατανόησης και της πρόσληψης). Με υποτακτική σύνδεση μπορούν να
συνδέονται:
 Κύρια πρόταση + Δευτερεύουσα πρόταση (απλή υπόταξη)
 Κύρια πρόταση + Δευτερεύουσα πρόταση + Δευτερεύουσα πρόταση που
εξαρτάται από την πρώτη (διαδοχική υπόταξη).

Παρατακτικοί σύνδεσμοι

 Συμπλεκτικοί σύνδεσμοι: και, κι, ούτε, μήτε, ουδέ, μηδέ

 Διαχωριστικοί σύνδεσμοι: ή, είτε
 Αντιθετικοί σύνδεσμοι: αλλά, μα, όμως, παρά, μόνο, ωστόσο, εξάλλου, εντούτοις
 Συμπερασματικοί σύνδεσμοι: άρα, λοιπόν, ώστε, επομένως
 Επεξηγηματικός σύνδεσμος: δηλαδή

Δευτερεύουσες προτάσεις
Ανάλογα με τον τρόπο εισαγωγής και τη συντακτική τους θέση διακρίνονται σε:
 Ονοματικές
 Επιρρηματικές
 Ονοματικές προτάσεις

Είδος Εισαγωγή Ρόλος Ρήματα εξάρτησης

Ειδικές ότι, πως, που Υ, Α, Ε

Λεκτικά, δεικτικά, αισθητικά,
γνωστικά, δοξαστικά κ.ά.

Βουλητικές να
Υ, Α, Ε Βουλητικά, δυνητικά, αισθητικά,
γνωστικά, κελευστικά κ.ά.

μη, μήπως, μήπως και, να

Ενδοιαστικές ή Υ, Α, Ε Φόβου, προφύλαξης, φροντίδας
μη
διστακτικές κ.ά.

ερωτηματικές αντωνυμίες
Πλάγιες (ποιος, πόσος, τι), Ερωτηματικά, λεκτικά, δεικτικά,
Υ, Α, Ε
Ερωτηματικές ερωτηματικά επιρρήματα απορίας, θαυμασμού, σκέψης,
Προτάσεις (πού, πότε, πόσο, πώς), επιμέλειας, απόπειρας, προσοχής
σύνδεσμοι (αν, γιατί, μη, κ.ά.
μήπως, μην τυχόν) κ.λπ.

αναφορικές αντωνυμίες
Αναφορικές (ο οποίος,-α,-ο, που,
Υ, Κ, Α, ονοματικός
Ονοματικές όποιος,-α,-ο, όσος,-η,-ο,
προσδιορισμός
Προτάσεις ό,τι, οποιοσδήποτε,
οσοσδήποτε κ.λπ.)

Επιρρηματικές προτάσεις

Είδος Εισαγωγή Ρόλος

Τελικές για να, να σκοπός

Αιτιολογικές γιατί, διότι, επειδή, καθώς, εφόσον, αφού, μια και, μια που, που αιτία

Ταυτόχρονο: εκεί που, ενώ, ενόσω, καθώς, όσο, όποτε, όταν, σαν
Προτερόχρονο: άμα, αφού, αφότου, μόλις, μετά που
Χρονικές χρόνος
Υστερόχρονο: μέχρι να, όσο να, πριν, προτού, ωσότου, ώσπου,
όποτε

Υποθετικές αν, άμα, έτσι και, σε περίπτωση που προϋπόθεση

Αποτελεσματικές ώστε, που, ώστε να αποτέλεσμα

Εναντιωματικές ενώ, μολονότι, αν και, και ας, παρόλο που εναντίωση

τόπος, συμφωνία,
Αναφορικές
αναφορικά επιρρήματα (όπου, που, όπως, όσο, καθώς, σαν κ.ά.) ποσό, παρομοίωση,
επιρρηματικές
τρόπος