ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΕΣ – ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

1. Ειδικές Προτάσεις ( συνδ. Ότι, πως, που)

Α: λέω, πιστεύω, νομίζω, ξέρω γνωρίζω, δείχνω αισθάνομαι, υποστηρίζω κ.α
Υ: απρόσωπα ρήματα(σελ. 156): φαίνεται, διαδίδεται, λέγεται ακούγεται κ.α
Απρόσωπες εκφράσεις: είναι κρίμα, είναι ψέμα, είναι βέβαιο κ.α.
Π.Χ. Πίστευα ότι τελικά θα άλλαζε γνώμη
2. Πλάγιες ερωτηματικές: εκφράζουν ερώτηση ή απορία
Συνδέσμους (σελ 171): αν, μήπως
Ερωτ. αντωνυμίες(σελ 120): τι, πόσος, ποιος κ.α.
Ερωτ. επιρρήματα: πότε, πού, πώς ,κ.α.
Α: ρωτώ, αναρωτιέμαι, απορώ, σκέφτομαι αμφιβάλλω, ξέρω, βλέπω κ.α
Υ: απρόσωπα ρήματα και απρόσωπες εκφράσεις με παρόμοια σημασία:
είναι ζήτημα, είναι παράξενο, δεν είναι βέβαιο, δεν έχω ιδέα κ.α
Π.Χ. Πες μου ποιος σε χτύπησε
3. Βουλητικές: εκφράζουν επιθυμία, σχεδιασμό ή ευχή. Εισάγονται με το «να» το
οποίο δε μπορούμε να το αντικαταστήσουμε με «για να» (τελικές)
Α: θέλω, μπορώ, προτρέπω, εμποδίζω, παρακαλώ, απαγορεύω, εύχομαι,
αναγκάζομαι, σκοπεύω κ.α.
Υ: απρ. ρήμ: πρέπει, χρειάζεται, απαγορεύεται, επιτρέπεται, συμβαίνει κ.α.
Απρ. εκφρ: είναι ανάγκη, είναι αδύνατον, είναι ώρα, είναι καιρός, είναι ντροπή,
είναι φυσικό, είναι δυνατό, είναι καλύτερα κ.α.
Π.Χ. Θέλω να μου κάνεις μια χάρη. Φαίνεται να ξεκαθαρίζουν τα πράγματα
4. Ενδοιαστικές: εκφράζουν φόβο, ανησυχία, δισταγμό για κάτι. [Μήπως και μη(ν)]
Α: φοβάμαι, ανησυχώ, υποπτεύομαι, τρέμω, τρομάζω, αγωνιώ, υποψιάζομαι,
προσέχω κ.α.
Π.Χ. Φοβάμαι μήπως αποτύχω στις εξετάσεις
5. Αναφορικές: Αναφέρονται σε μία λέξη ή φράση κάποιας άλλης πρότασης
Εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες ο οποίος, όποιος, όσος, ό,τι και το που
Π.Χ. Συνάντησα μια κοπέλα η οποία/που ήταν συμμαθήτρια μου
6. Υποθετικές: δηλώνουν ότι κάτι πρέπει να γίνει( εκπληρωθεί) για να
πραγματοποιηθεί στη συνέχεια το περιέχομενο της κύριας πρότασης.
Εισάγονται με τους υποθετικούς συνδέσμους: αν, εάν, άμα, εφόσον, είτε…είτε
Αν θέλεις, τηλεφώνησέ μου το απόγευμα Πήγαινε στο γιατρό αν δεν είσαι καλά
Πλάγια υποθετική (ΥΠΟΘΕΣΗ) + πρότ(ΑΠΟΔΟΣΗ) = ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ
7. Χρονικές: εκφράζουν χρόνο. Εισάγονται με τους χρονικούς συνδέσμους(σ171):
αφού, όταν, μόλις, πριν, όποτε, ώσπου, μέχρι που/να, καθώς, όσο κ.α.
Π.Χ. Όταν πεινάσεις, βάλε να φας. Γύρισε στο σπίτι πριν βραδιάσει
8. Αιτιολογικές: Τις χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να επιχειρηματολογήσουμε για
κάτι ή για να φανερώσουμε την αιτία για την οποία γίνεται αυτό που δηλώνει η κύρια
πρόταση. Εισάγονται με τους αιτιολογικούς συνδέσμους (σ171): γιατί επειδή, διότι,
αφού, μια και / που κ.α.
Π.Χ. Ο Τάκης ήρθε μόνος του, αφού η Χριστίνα έμεινε στο σπίτι
9. Α. Εναντιωματικές: φανερώνουν εναντίωση, δηλαδή ισχυρή αντίθεση σε αυτό που
δηλώνει η κύρια πρόταση. Εισάγονται με τους συνδέσμους: αν και, ενώ, μολονότι κι ας
Πήγαμε εκδρομή αν και έβρεχε
Β. Παραχωρητικές: εισάγονται με τους συνδέσμους: και αν, και να, κι ας.
Και να με παρακαλέσει, δεν πρόκειται να τον βοηθήσω
10. Τελικές: Τις χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να δείξουμε για ποιο σκοπό γίνεται
κάτι. Εισάγονται με το «για να» και μερικές φορές (κυρίως έπειτα από ρήματα που
δείχνουν κίνηση) με το «να»
Τρέχει να προλάβει το τρένο.
11. Αποτελεσματικές ή συμπερασματικές: Δείχνουν το αποτέλεσμα της πράξης
της κύριας πρότασης. Εισάγονται με τους αποτελεσματικούς συνδέσμους ώστε, που.
Περπατήσαμε τόσα χιλιόμετρα, ώστε στο τέλος κουραστήκαμε.