Stanisław August Poniatowski (1764 - 1795)

1765 - utworzenie szkoły rycerskiej, teatru narodowego

1767-1768 - uchwalenie praw kardynalnych

prawa kardynalne - przepisy prawa ustalające podstawowe zasady ustroju państwa.

Należały do nich: wolna elekcja, liberum veto, artykuły henrykowskie, pacta conventa,
władza dominialna nad chłopami, przywileje szlacheckie, akt unii polsko-litewskiej i
przywileje stanowe Prus Królewskich.

Konfederacja barska (1768)

Przyczyny:
- Działania podejmowane przez opozycję antykrólewską
- Żądania innowierców do uzyskania takich samych praw jakie ma szlachta katolicka
- zatwierdzenie praw kardynalnych po ingerencji Rosji
Skutki:
- I rozbiór polski w 1772 r
- Klęska wojsk konfederackich, które nie miały szans w starciu z dobrze wyszkolonymi
i licznymi oddziałami rosyjskimi
- Liczne zesłania na Sybir walczących przeciwko Rosji konfederatów

5 sierpnia 1772 - traktat rozbiorowy pomiędzy rosją, austrią i prusami

14 października 1773 r. - Utworzenie Komisji Edukacji Narodowej

Sejm wielki (6 paź 1788 – 29 maj 1792)

- stronnictwa
- patriotyczne
- hetmańskie
- dworskie
Reformy:
- zwiększenie liczby wojska
- zlikwidowanie rady nieustającej
- wprowadzenie nietykalności osobistej mieszczan

Rada nieustająca - najwyższy organ władzy rządowo-administracyjnej w I Rzeczypospolitej

powołany pod wpływem Katarzyny II przez Sejm Rozbiorowy w 1775.
3 maja 1791 r - uchwalenie Konstytucji 3 Maja
- wprowadzenie monarchii konstytucyjnej
- zniesienie elekcyjności tronu
- wprowadzenie trójpodziału władzy
- zniesienie liberum veto i wolnej elekcji
- religia panująca religią katolicką
- wzięcie chłopów pod opiekę prawa
Władza wykonawcza: Król i Straż Praw
Władza ustawodawcza: Sejm

1792 r - Konfederacja Targowicka

Skutki:
- Obalenie ustaw sejmu Czteroletniego i Konstytucji 3 maja
- Szerzenie się terroru i bezprawia
- utrata królewskiego autorytetu przez dołączenie Króla do konfederacji
Przyczyny wybuchu powstania Kościuszkowskiego:
- uniezależnienie się od imperium rosyjskiego
- wzrastające niezadowolenie ludności
- przedwczesne zakończenie wojny w obronie konstytucji 3 maja

24.03.1794 - ogłoszenie powstania (akt insurekcji)

4.04.1794 - bitwa pod Racławicami
6.06.1794 - bitwa pod Szczekocinami
7.05.1794 - Uniwersał Połaniecki
10.10.1794 - bitwa pod Maciejowicami
4.11.1794 - zdobycie dzielnicy Pragi
3.01.1795 - III rozbiór Polski

Ziemie utracone podczas rozbiorów:

- I rozbiór polski (1772)
- Prusy - Pomorze gdańskie, Warmia, Kujawy i ziemia chełmińska
- Austria - część Małopolski i Wołynia oraz Podole
- Rosja - Inflanty polskie, obszar wschodniej Białorusi do Dniepru:

- II rozbiór polski (1793)

- Prusy - Wielkopolskę, Gdańsk, Toruń oraz ziemię sieradzką
- Rosja - szerokie tereny kijowszczyzny i mińszczyzny
- Austria - nie brała udziału bo była zajęta wojną z Francją

- III rozbiór polski (1795)

- Prusy - Warszawa z Mazowszem, część Podlasia, Litwy i Śląsk
- Rosja - ziemie na wschód od Bugu i Niemna
- Austria - lubelszczyznę, Małopolskę z Krakowem, część Mazowsza i Podlasia