Przyczyny Wiosny Ludów:

- zła sytuacja najniższych grup społecznych (głód, złe warunki pracy)

- dążenie Włoch i Niemiec do zjednoczenia
- aspiracje niepodległościowe narodów
- niechęć ludności do panującego systemu politycznego

Rewolucja lutowa we Francji:

- kryzysy: niezadowolenie z króla- Ludwik Filip (oparł swe rządy na elicie bankierów), system
prawa pozbawiający głosu większości poddanych, kryzys gospodarczy (nadprodukcja i
nieurodzaj lat 46-47), bankructwa (wzrost bezrobocia) → król nie podjął żadnych działań, by
polepszyć
- opozycja = zwolennicy rozwiązań republikańskich i monarchicznych (bonapartyści) →
domagali się liberalizacji + demokratyzacji życia publicznego → rozpoczęli organizowanie
bankietów → podczas toastów wygłaszano polityczne przemówienia
1 bankiet = lipiec 1847 rok
władze nie pozwoliły na organizację bankietu w Paryżu (22.02.1848)→ rozpoczęto
manifestacje antyrządowe = rewolucja
● abdykacja króla + opuszczenie przez niego Paryża
● powołanie Rządu Tymczasowego – 25.02.1848 r. proklamował republikę (II
Republika Francuska) - ,,Bohaterstwo ludu Paryża obaliło oto rząd wsteczny..’’
● wprowadzono powszechne prawo wyborcze dla wszystkich mężczyzn
● zniesiono niewolnictwo w koloniach
● ogłoszono wolność prasy i zgromadzeń
● powołano Komisję Luksemburską (siedziba w Pałacu Luksemburskim) - sprawy
robotników = wprowadzenie 10-11 godzinnego dnia pracy, rodziny ubogie objęte
pomocą lekarską i żywnościową
● utworzono warsztaty narodowe = pomoc bezrobotnym
- 23.04.1848 r. -pierwsze demokratyczne wybory do franc. Zgromadzenia
Konstytucyjnego → wygrali republikanie = wprowadzili do Zgromadzenia 500
deputowanych
- 1 decyzje nowego rządu dot. rozwiązania Komisji Luksemburskiej
- 22.06.1848 r. - likwidacja warsztatów narodowych + ogłoszenie, że robotnicy w wieku 18-25
lat powinni wstąpić do wojska/ udać się na prowincję + zasilić szeregi budowniczych dróg,
mostów, osuszaniem bagien = oburzenie wśród robotników = 23.06.1848 r. wybuch walk w
Paryżu → POWSTANIE CZERWCOWE
- 4.11.1848 r. -uchwalenie we Francji nowej konstytucji
● głowa państwa = prezydent (wybór w wyniku plebiscytu 1 na 4 lata, bez możliwości
reelekcji)
● powołanie jednoizbowego parlamentu (z obawy o konflikty w razie funkcjonowania
2 izb- wybory do parlamentu 1 na 3 lata)
● utrzymano zasadę powszechnego prawa wyborczego obejmującego tylko mężczyzn
● wprowadzono pewne formy opieki społecznej i ochrony pracy (bez gwarancji
zatrudnienia)
Upadek II Republiki Francuskiej:
- 10.12.1848 r.- 1 wybory prezydenckie we Francji → Ludwik Napoleon Bonaparte (70%)
- wprowadzenie dodatkowego cenzusu stałego zamieszkania
- w Zgromadzeniu Narodowym większość zyskali zwolennicy monarchii i Kościoła
(zwiększenie wpływu duchowieństwa na szkolnictwo, zakazanie strajków, ograniczenie
wolności prasy)
- Ludwik Napoleon zażądał od Zgromadzenia Prawodawczego rewizji konstytucji
- z 2 na 3.12.1851 r. dokonał zamachu stanu i rozwiązał Zgromadzenie Prawodawcze
- styczeń 1852 r.- nowa konstytucja - dawała wybranemu prezydentowi 10 lat władzy
- 2.12.1852 r.- Ludwik Napoleon Bonaparte ogłosił się cesarzem Francuzów (Napoleon III) →
II Republika Francuska → II Cesarstwo

Wiosna Ludów w krajach niemieckich:

- marzec 1848 r. - rewolucja marcowa, żądano:
● ogłoszenia liberalnej konstytucji
● wprowadzenia wolności prasy i sumienia
● swobody wyboru zawodu
● prawa do organizacji zebrań
● utworzenia sądów przysięgłych i gwardii narodowej
● zwołania parlamentu ogólnoniemieckiego
- 5.03.1848 r.- zjazd liberałów z Badenii, Hesji, Wirtembergii, Nassau, Bawarii i Prus w
Heidelbergu → uznano za konieczne zwołanie ogólnoniemieckiego parlamentu (zwrócono
się do Rady Związku aby zgodziła się na to - zgodziła się) = Frankfurt nad Menem- miejsce
posiedzeń
- chłopi domagali się uwłaszczenia i zniesienia obciążeń feudalnych
- wprowadzono wolność prasy
- 18.03.1848 r.- Fryderyk Wilhelm IV (król Prus) ogłosił zniesienie cenzury + zapowiedział
zwołanie sejmu
- 19.03.1848 r. - odezwa ,,Do moich kochanych berlińczyków’’ = wyrażenie zgody na
uwolnienie więźniów politycznych (m.in. Mierosławski, Libelt)
- 21.03.1848 r.- manifest ,,Do narodu niemieckiego’’= zapowiedzenie nadania państwu
niemieckiemu konstytucji
- listopad 1848 r.- nowy rząd pruski kazał rozwiązać kluby i gwardię narodową + zawieszenie
wydawania prasy demokratycznej
- 5.12.1848 r. - Fryderyk Wilhelm IV rozwiązał pruski parlament
- styczeń 1850 r.- ogłoszono konstytucję, zapowiedzianą manifestem z 21.03.1848 r.
- Pruska ustawa zasadnicza:
● wprowadzenie dwuizbowego parlamentu składającego się z Izby Posłów i Izby
Panów (przed nim był odpowiedzialny rząd), zachował prawo veta dla władcy
● dawała królowi prawo do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy
● gwarantowała wolność prasy i stowarzyszeń
● obowiązywała nieprzerwanie do 1918 r.

- 23.07.1849 r.- padła twierdza Rastatt w Badenii

- zniesienie sądownictwa szlacheckiego na wsi i likwidacja szlacheckich przywilejów
podatkowych i politycznych w 1850 r.
Rewolucja w Wiedniu:
- niezadowolenie chłopów dot. pańszczyzny (chcieli zniesienia i likwidacji obciążeń
feudalnych i uwłaszczenia)
kryzys gospodarczy + wydarzenia z Galicji z 1846 r. = masowe wystąpienia przeciw
feudałom
- mieszczanie chcieli udziału w rządach
- środowiska liberalne i demokratyczne żądały zmiany ustroju i wprowadzenia swobód
obywatelskich
- Węgrzy i Czesi domagali się wprowadzenia konstytucji, wolności słowa, druku i
stowarzyszeń, zniesienia pańszczyzny; Czesi dodatkowo: autonomii i zwołania czeskiego
sejmu
- 13.03.1848 r. - rozruchy uliczne w Wiedniu
● żądali od cesarza Ferdynanda I odwołania kanclerza Metternicha i wprowadzenia
liberalnych reform
● cesarz odwołał kanclerza + zapowiedział liberalizację ustroju + wprowadzenie praw
obywatelskich
● pod koniec kwietnia ogłosił konstytucję (konstytucja oktrojowana = narzucona przez
władcę)= wprowadziła wysoki cenzus majątkowy i wykształcenia = mało osób
miałoby prawa wyborcze
- 15.03.1848 r. - drugie powstanie węgierskie
● wyrażenie zgody rządu na zmiany w konstytucji
● Ferdynand I opuścił Wiedeń → władzę objął Komitet Bezpieczeństwa (liberałowie +
demokraci)
- 7.09.1848 r. - cesarz podpisał przyjętą przez parlament ustawę uwłaszczeniową (chłopi
otrzymali ziemię na własność za odszkodowaniem)
- grudzień 1848 r. - abdykacja Ferdynanda I → nowy cesarz = Franciszek Józef I
- marzec 1849 r.- Franciszek Józef I oktrojował konstytucję (zakładała scentralizowany
charakter państwa)

Powstanie węgierskie:
- 1 naród Cesarstwa Austriackiego, który wystąpił do cesarza z żądaniem nadania im
konstytucji, powołania osobnego rządu i przeprowadzenia reform
- opozycja: Lajos Kossuth + Sandor Petofi
- marzec 1848 r. - uchwalenie konstytucji (8.04.1848 r. zatwierdzona przez cesarza)
● trójpodział władzy
● dwuizbowy parlament
● wolność prasy
● zniesienie obciążeń feudalnych (pańszczyzna, dziesięcina)
● cenzus wykształcenia
- Węgrzy nie akceptowali żądań niepodległościowych mniejszości = konflikt
● konflikt rozpoczęli Chorwaci (poparcie Habsburgów + Rumunii + Niemców z
Siedmiogrodu) = interwencja zbrojna
● Węgrów wsparli ochotnicy z zagranicy m.in. Józef Bem, Henryk Dembiński (tracili
miasta np. Peszt, Buda)
● kwiecień 1849 r. - akt detronizacji Habsburgów + Deklaracja niepodległości →
głowa państwa = Lajos Kossuth
 ● Austria zwróciła się o pomoc do Rosji (Mikołaj I), armia rosyjska (Iwan Paskiewicz)
wkroczyła do kraju w maju 1849 r.
● kapitulacja wojsk węgierskich = sierpień 1849 r.
● 9.10.1849 r. - Rosjanie zdobyli ostatnią twierdzę (Komarno)

Wiosna Ludów we Włoszech:

- styczeń 1848 r. - powstanie w Palermo przeciwko Ferdynandowi II Burbonowi
- marzec 1848 r. - powstanie w Mediolanie (Lombardia) → opanowanie większości terytoriów
włoskich należących do Cesarstwa Austriackiego - Włosi liczyli, że do wyzwolenia północy
spod panowania austriackiego doprowadził Karol Albert (król Sardynii)
- marzec 1848 r. - wojna Sardynii z Austrią (,,święta wojna’’) → klęska- wojska Alberta
zostały rozbite w bitwie pod Custozzą (23-27.07.1848 r.) przez siły feldmarszałka Josepha
Radetzky’ego → Austriacy zajęli Mediolan i wkroczyli do Piemontu = zawieszenie broni
- 9.02.1848 r. - Zgromadzenie Konstytucyjne Państwa Kościelnego zebrało się w Rzymie i
pozbawiło papieża władzy + powołało do istnienia Republikę Rzymską
- marzec 1848 r. - Karol Albert rozpoczął walki z Austriakami → poniósł klęskę w bitwie pod
Novarą = abdykacja Alberta → nowy król = Wiktor Emanuel II → wojska austriackie
opanowały Parmę, Modernę i Toskanię
- 22.08.1849 r. - koniec obrony Wenecji = koniec Wiosny Ludów we Włoszech

Bilans Wiosny Ludów:

- porażka: Włosi + Niemcy → nie udało im się zjednoczyć, ale wzrosło poczucie wspólnoty
- liberalizacja ustroju w niektórych państwach
- wzrost świadomości narodowej