1. Rewolucja francuska 1789
Epoka Napoleona 1799-1804 (konsul) do 1814 (cesarz)
3 stany (duchowieństwo, szlachta, stan 3.)
przyczyny rewolucji
5.05.1789 – St. Gen. (głosowania wspólne, parlament) > król nie
chce się zgodzić,
Assemble Nationale > Constituante
14.07.1789 – Bastylia
26.08-1789 – Deklaracja Praw Czł i Obywatela (wolność zgromadzeń,
słowa, nienaruszalność m.)
Sprzeciw Kościołowi: własność Kościoła w rękach państwa,
zmuszanie duchownych do głosowania na konstytucję; Król chce db
stosunków z papą, ale nie może się nie zgodzić,
Październik 1789 – 100 tys. Paryżan idzie pod Wersal, odtąd
wszystko dzieje się a Paris,
Partie polit. : Jakobini (deputowani, M. Robespierre), fejanci
(umiarkowani), kordelierzy (najb. Radykalni G. Danton) Żyrondyści
(realiści, porządek rzymski, prawa dla kobiet)
3.09.1791 – Konstytucja, Monteskiusz – w. ustawodawcza, wykon.,
sądow.
20.04.1792 – Fr. II i wojna z Austrią
25.07.1792 – K. W. Ferdek i wojna z Prusami,
Sierpień – lud wychodzi na ulice, król spiskuje z rodziną, armia
rzucona na Francję, król schwytany,
Styczeń 1793 – Ludwik stracony przez ścięcie
WIELKI TERROR 3 LETNI
- zamordowana rodzina królewska, powstania;
- opozycja jakobini a żyrondyści,
-03/04 1793 Trybunał konstytucyjny (bezlitosny) Kom. Ocalenia Pub.
(władza nad rewolucją), Kom. Bezp. Powsz.
Żyrondyści schwytani = gilotyna.
Dyktatura Jakobinów (kalendarz, dn. Tyg.)
Areszt Dantona 1794, gilotyna. Lipiec – spisek vs Robespierre –
28.04.1794 areszt, gilotyna.
Konstytucja 3. Roku 22.08.1795 – Izba 500 i Starszych, dyrektoriat z
5 dyrektorów wymieniających się co rok (powstania stłumione przez
Napoleona).
3.Restauracja i legitywizm we Francji
Ludwik XVIII u władzy, syn Napoleona nie jest u władzy.
Monarchia konstytucyjna. 1814 Karta Konstytucyjna (Izba
Parów i Deputowanych). Ang towary niszczą spółki, weteranie
zwolnieni z armii, kryzys gospodarki. Talleyrand – regulamin o
rangach dyplomatycznych.
Listopad 1815 – pokój z koalicją.
26.09.1815 Święte Przymierze z Aleksandrem I. Legitywizm i
restauracja.
Druga Restauracja – biały terror, mordy bonapartystów,
republikanów, oddalono Talleyranda, Fouchego (premiera).
Kongres akwizgrański 1818 – Fr jako 5. Cesarstwo. Zasady
konkordatu. Słabnie cenzura na chwilę. Ograniczenie prasy po
zabójstwie bratanka króla.
1823 Trocadero – zwycięstwo z Hiszpanią.
1824 Karol X na tronie po śmierci brata. 1827 wybory. 1829
Karol X powierza kierownictwo Poligniacowi, spółka.
2.
3.03.1798 wojny włoskie z Legionami Polskimi. Napoleon wysłany do
Egiptu, bierze Maltę. Wraca do Francji – zamach stanu 9/10.11.1799
rep. Dyrektoriatu > konsulatu.
Zamachy na Napoleona, wigilia 1800 – bomba. 1800 – konsul
dożywotni.
Podpisanie konkordatu z papiestwem (ułatwia nałożenie korony).
1792-1802 wojny ciągłe
Podz. adm. Francji 12 dzielnic, cenzura (4 gazety z 70), licea, Bank Fr,
pieniądz papierowy, frank walutą.
1810-1818 kryzys permanentny przez armię
Burbonowie schodzą z tronu – rodzina Napoleona zasiada.
Kodeks Napoleona – równość wobec prawa, brak praw wyborczych
dla kobiet, kult Napoleona.
1805 – wojny z Anglią, koalicja antyfr.
2.12.1805 – Bitwa pod Austerlitz (Habsburgowie ustępują)
1806 Francja podporządkowuje sobie Prusy.
Wojny z Rosją - 1806 Pułtuskiem, 1807 Pruska Iława.
Konflikt z Rosją (Polska, łamanie blokady kontynentalnej przez
Rosjan, Fr nie chce pomóc Rosji w pokonaniu Turcji).
23-25.06.1812-1813 Francja vs Rosja.
7.09.1812 Bitwa pod Borodino. Napoleon w Moskwie. Zima, pułapka
pod Berezyną 11.1812.
16-19.10.1813 Bitwa Narodów pod Lipskiem przegrana
1814 – Napoleon abdykuje, wysłany na Elbie. 1815 Napoleon wraca
do Francji, ale 18.06.1815 pod Waterloo to klęska.
4. Rewolucja Belgijska 1830
Przyczyny: - dług północy spłacany przez południe,
- na północy więcej instytucji,
- 1823 holenderski językiem urzędowym,
- Nieudolny król Wilhelm I popiera protestantów,
- towary z Indii tańsze niż na południu,
- Cenzura i edukacja uzależniona od państwa.
Przebieg – 25/26.08.1830 wybuch w Brukseli. Hasła: swoboda
obywatelska, rozłam. Powstanie. Wojska w Brukseli. Rząd
tymczasowy 4.10.1830 deklaruje niepodległość w Brukseli. Orańska
dynastia wycofana. Niepodległość oficjalna w listopadzie.
Skutki: podział na 2 kraje, złagodzony spór Belgia-Anglia, entente
cordiale.
5. Monarchia lipcowa we Francji
25.07.1830 Karol X wydaje potajemnie dekrety (brak wolności
prasy), lud paryski wychodzi na ulice.
26.07.1830 Karol wydaje ordonanse (ograniczenie praw wyborczych,
mniejsza l. w I. Deputowanych, cenzura).
27-29.07.1830 Trzy Dni Chwały – Paryż zabiera głos. Bunt. Rewolucja
lipcowa, 2.08.1830 Karol X abdykuje i ucieka do Anglii po tym jak
republikanie podpisują manifest.
Ludwik Orleański, monarchia konstytucyjna 1830-48. Wolność prasy,
religijna, niższy wiek do głosowania. 1834 – cenzura, powstania
krwawe w Paryżu. Rewolucja przemysłu (zagł. węgla, maszyny
rolnicze, koniec feudalizmu).
Monarchia lipcowa chwiejna, niestabilna (monarcha zwolennikiem
absolutyzmu). 1831, 1834 – powstania robotników lyońskich.
(1832 Karolina de Berry). Ludwik Bonaparte chce władzy, wraca w
1846 do Fr.
22.02.1848 rewolucja lutowa. Zakaz bankietów, gdzie krytykowano
Guizota. Koniec rewolucji 25.02. 1852 – koniec republiki.
6. Wiosna ludów we Francji 1848
Nowy premier Tierre (zwolennik monarchii konstytucyjnej) po
Guizot. Zwołano Zgromadzenie Narodowe z Dupont na czele.
23.04.1848 wybory, republika wygrywa. Powstaje Komisja
Wykon. (podatki, budowane drogi, sadzone drzewa).
23-26.06.1848 krwawe powstanie. Cavaignac dyrektorem
republiki > nowy podział władzy – prezydent (Ludwik
Napoleon Bonaparte).
Napoleon III – szkolnictwo oddaje duchownym, 4 letnia
kadencja, zamach stanu w 1851, przebudowa Paryża.
1853-56 wojna krymska + 1850 Opieka nad grobem w
Palestynie = obydwie nic Francji nie dały.
AZJA 1856 – II wojna opiumowa w Chinach, 1859 zdobycie
Sajgonu (władanie w Wietnamie).
7. Cesarstwo Napoleona III (II Republika)
1848 wybory prezydencie, nowa konstytucja, 3 izbowy
parlament. Konflikt z prawicą, Napoleon chce ograniczyć
demokrację – 2.12.1851 zamach stanu, areszt posłów.
Dyktatura autorytarna, Napoleon ma niskie poparcie u
chłopów (faworyzuje kandydatów, więc plebiscyty są
oszukaństwem).
Kontrole nad instytucjami, deportacje niewygodnych, rodzina
Napoleona na stanowiskach.
Wojny z Rosją, sukcesy kolonialne, ale w 1866 kryzys
ekonomiczny.
1870 – wojna z Prusami, Leon Gambetta ogłasza III Republikę.
10. 20 lecie międzywojenne we FR
18.01.1919 – Konferencja w Paryżu. Francja oczekuje
osłabienia się Niemiec, po nowej rosji komunistycznej zawiera
„little entente” z wschodnimi państwami, Francja chce założyć
Ligę Narodów.
Traktat Wersalski: Francja odzyskuje Alzację i Lotaryngię,
powstaje L. Narodów, odszkodowanie od Niemiec.
Inflacja w kraju, uregulowano kontrybucje niemieckie dla FR,
relacje dyplomatyczne z USSR, rozpad rządu. Poincare pomaga
w stabilizacji franka, następuje wzrost produkcji.
Wielki Kryzys 1931-35 przez nadprodukcję.
Układy lokareńskie – granice z Belgią i Niemcami
nienaruszalne (w 1938 – „deklaracja o nietykalności”).
1926 Niemcy wstępują do Ligii N. 1932 – FR zgadza się na
rezygnację z reparacji za koniec ze 100 tys. armią i brak
lotnictwa w Niemczech.
Program frontu ludowego - wolność, pokój, praca.
4.06.1936 Rząd socjalistów i radykałów SFIO z Leonem
Blumem.
Kapitał ucieka za granicę, inflacja, robotnicy trzymają się 40h
21.06.1937 Premier Leon Blum oddaje się do dymisji > zmiana
na 6 dni pracy, nadgodziny, nowe podatki.
Społ. FR: burżuazja mniej zamożna, ludzie niepewni, mało
ludzi się rodzi, niegotowi na wojnę, ale info z całego świata,
tańsze samochody, lepsza jakość życia.
8. Narodziny III Republiki
31.08.1871 Adolf Thiers prezydentem, Francja republiką.
1873 Adolf poddaje się do dymisji.
Konstytucja – prezydent wyborem Z. Narodowego,
- nowa funkcja prezydenta = rozwiązanie parlamentu,
- 2 izby, 4 letnia kadencja,
- senat opiniuje prawo.
Mac Mahon > Jules Grevy prezydentem. Nastroje antyniemieckie we
Francji – 1892 sojusz antyniem. z Rosją.
Walka z Kościołem – odebranie wpływu na edukację, zerwano
stosunki z Watykanem.
1899 – układ z Anglią, porozumienie stron (konflikt o Sudan).
9. Pierwsza wojna światowa.
Trójprzymierze – Niemcy, Austro-Węgry, Włochy
Sojusznicy – Turcja, Bułgaria, Rumunia
Ententa – Anglia, Rosja, Francja, od 1917 USA
Przyczyna wybuchu: zamordowanie 28.06.1914 Franciszka
Ferdynanda Habsburga w Sarajewie.
Plan Fr: uderzyć od Alzacji i L. żeby potem wejść do Niemiec
Plan Niem: uderzyć na Fr od północy przez Belgię
Przebieg: Francja wycofka, Niemcy zajmują Belgię, rozstrzeliwują
antyniemców (ale nielegalna prasa i konspiracja). Rosja pomaga
08.1914 pod Biskupcem. 6-13.09.1914 Taksówki pod Marną
(taksówkarze dają swoje auta Francji), Cud nad Marną (zatrzymanie
wojsk niemieckich), do 1918 wojna okopowa.
1916 – wojna na wykończenie pod Verdun. Front rosyjski się
rozsypuje przez rewolucję lutową.
11.11.1918 – zawieszenie broni w wagonie w Compiegne
3.03.1919 pokój w Brześciu – źle przyjęty w Londynie i Paryżu, USA
pomaga.
Skutki: rola kobiet, uczą w szkołach, 2 mln strat ludzkich, zadłużenie
FR na 35 mld franków (uzależnienie od USA i GB).
Prezydentem FR – Raymond Poincare’ (antyniemiec)
Premierem – Georges Clemenceau
Marszałkiem – Ferdinand Foch.
11. II Wojna Światowa
Rządy Vichy z Petainem – upadek, kolaboracja z Hitlerem,
faszyzacja stosunków wewn. Kult państwa, dyktatura szefa,
praca, rodzina, ojczyzna.
Tragedia w Mers-el-Kebir 1940 – Anglia niszczy flotę FR, bo FR
bała się przejść na ich stronę. W 1941 FR udostępnia porty
lotnicze Niemcom, ale ci nie chcą iść wcale na ugodę.
Burżuazja kolaboruje ekonomicznie, korpo łączą kapitalistów i
robotników > Vichy ma poparcie oligarchii kapitalistycznej.
Anglofobia i antysemityzm! Paryż ośrodkiem faszyzmu, ale
brakuje rąk do pracy a Niemcy i tak zabierają 40% dochodów.
Terror wszechobecny a Vichy to państwo policyjne.
11.11.1942 Niemcy okupują wolną cz. Francji – premier Laval nie
reaguje. Ustępstwo Niemcom. Pomagano w eksterminacji Żydów.
Etapy wojny. 1: dziwna wojna 1939/40 spokój przez niechęć do
wojny; atak na FR BEL i HOL, powstaje Vichy
2: Vichy i Petain; 2/3 FR pod okupacją, antysemityzm, kolaboracja
z III Rzeszą,
3: Wolna FR – walka z hitlerowcami (de Gaulle). 1944 Rząd
Tymcz. Wybuch powstania paryskiego, wygrana.
12. Rządy Charlesa de Gaulle
Pacyfizm po IIWŚ. De Gaulle chciał być sojusznikiem III Rzeszy,
był konserwatystą, wykonuje niem. rozkazy, robiąc dobrze dla
Francji. Legion Kombatantów – org wspierająca reżim Vichy.
Tworzy się Tymczasowy Rząd Republiki Francji, a po walkach w
Anglii Charles tworzy Komitet Wolnej Francji (Rząd
Tymczasowy).
Ruch Oporu dołącza do De Gaulle. Pakt między FR a ZSRR, a
stosunki z USA coraz gorsze. De Gaulle chce odejść, bo wie, że
będzie nazywany bonapartystą ze względu na idee. Francja
podnosi się, ale to dzięki całemu ludowi.
13. IV Republika Francuska 1946-58
Francja splamiona zdradą i kolaboracją z Niemcami.
15. Narodziny V Republiki FR (1958-69)
Liczne wojny, które psują skarb państwa, fala manifestacji
ludowych.