1.

Ludwik XVI

- urodził się – Wersal, zmarł – Paryż

- Był księciem de Berry, później hrabim Delfinatu (Delfinem) de Viennois. 
- Ostatecznie został królem Francji i Nawarry (1774-1791) do roku 1792 był władcą Francji.
- Burbonowie dążyli do przywrócenia prestiżu monarchii, która była przez długi czas źródłem
i symbolem narodowej tożsamości
- Monarchia absolutna to ustrój, w którym władca skupia całą władzę ustawodawczą,
wykonawczą i sądowniczą

- Fatalny wizerunek króla Ludwika XVI, jego żony oraz dworu, który wydawał niebotyczne
sumy na dekoracje pałacowe, biżuterię czy inne luksusowe towary, podczas gdy przeciętni
Francuzi cierpieli biedę.
Wiele uważa: chwiejna i niekonsekwentna polityka Ludwika XVI doprowadziła do osłabienia
pozycji monarchy na rzecz zradykalizowanego Zgromadzenia Narodowego.
Po próbie ucieczki Ludwika XVI z Francji co wyglądało jak zdrada i tchórzostwo wprowadzono
ograniczenie władzy królewskiej poprzez monarchię konstytucyjną.
- W 1792 r. uwięziony, sądzony za zdradę został skazany i ścięty na gilotynie w styczniu 1793
r. Przed śmiercią miał powiedzieć: "Umieram niewinny, przebaczam mym wrogom". Do
dzisiaj trwają wśród historyków spory co do faktycznej winy Ludwika XVI.

2. Maks Robespierre

- urodził się – Arras, zmarł – Paryż

- Jakobini – lewicowy klub polityczny działający w rewolucyjnej Francji. Został założony w
1789 w Paryżu jako Klub Bretoński. 

- Rewolucja:
Po wybuchu rewolucji Robespierre pozostał aktywnym działaczem klubu jakobinów. Po
obaleniu monarchii i ścięciu rodziny królewskiej został członkiem Konwentu Narodowego.
Przyczynił się do pokonania przez jakobinów umiarkowanych żyrondystów w czerwcu 1793
roku. W następnym miesiącu wszedł do Komitetu Ocalenia Publicznego i szybko stał się jego
faktycznym liderem.
- Przywódca Republiki
Za swoich rządów w Komitecie wprowadził wiele radykalnych reform w Republice
Francuskiej. Wprowadził on min. kalendarz rewolucyjny, co miało być ciosem dla Kościoła
Katolickiego we Francji. Wyciągnął on również republikę z kryzysu.
Był jednym z ludzi, którzy opracowywali nową konstytucję, która jednak nie weszła w życie.
Reformy Robespierra gruntownie przyczyniły się do wzmocnienia rewolucyjnej Francji na
arenie międzynarodowej.
- Śmierć: W 1794 roku Robespierre został obalony przez Konwent w wyniku przewrotu 9
themidora, czyli 27 lipca. Dzień później został zgilotynowany.
 3. Georges Danton

- urodził się – Arcis-sur-Aube, zmarł – Paryż

- członek Konwentu Narodowego i Komuny Paryskiej
- Później Danton został przywódcą klubu kordelierów. Porzucił jednak klubowy, radykalny
program i założył własną frakcę dantonistów.

Kordelierzy – klub polityczny z okresu rewolucji francuskiej. Jego pełna nazwa brzmiała
Stowarzyszenie Przyjaciół Praw Człowieka i Obywatela. Został założony 27 kwietnia 1790
roku w Paryżu. W początkowym okresie rewolucji stanowili najbardziej radykalny blok
lewicowy. Jako pierwsi zażądali ustanowienia republiki.

- W konflikcie między radykalnymi jakobinami i kordelierami a umiarkowanymi żyrondystami

odegrał dość dwuznaczną rolę. Mimo że jest uważany obok Robespierra i Marata za
czołowego przywódcę radykałów, to jednak do końca dążył do porozumienia między
obydwiema grupami.
- Śmierć: W czasach jakobińskiego terroru Danton został oskarżony o spisek przeciwko
rządowi i zdradę kraju. Aresztowano go w marcu 1794 roku. Następnie postawiono przed
Trybunałem Rewolucyjnym. Mimo dobrej obrony został skazany na śmierć i zgilotynowany.
Tuż przed śmiercią miał powiedzieć do kata Tylko nie zapomnij im pokazać mojej głowy.
Warta jest tego.

jakobini i kordelierzy — reprezentowały warstwę drobnomieszczaństwa (czyli ubogich

rzemieślników i kupców) oraz biedoty (sankiulotów).

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Skutki:

Społeczeństwo obywatelskie – społeczeństwo charakteryzujące się aktywnością i zdolnością

do samoorganizacji oraz określania i osiągania wyznaczonych celów bez impulsu ze strony
władzy państwowej. 

Feudalizm – nazwa określająca ustrój społeczno-gospodarczo-polityczny rozpowszechniony

w średniowiecznej Europie, trwający do rewolucji francuskiej, uznany za metodę rządzenia
opierającą się na systemie hierarchicznej zależności jednostek, z podziałem społeczeństwa
na trzy stany: duchowieństwo, rycerstwo i chłopstwo.

Demokracja – jeden z typów ustroju, zakładający udział obywateli w sprawowaniu władzy.

Zaczął się okres Napoleoński

 4. Przebieg

przebieg można podzielić na 4 etapy:

 początek powstania,
 rządy żyrondystów,
 rządy jakobinów,
 rządy termidorian.

Polityczne próby przeprowadzenia reform podatkowych mających na celu objęcie podatkami stan
szlachecki i duchowny spełzły na niczym, wobec czego Ludwik XVI zmuszony został zwołać Stany
Generalne (zgromadzenie reprezentujące przedstawicieli 3. stanów Francji).

- maj 1789 – zebranie się Stanów Generalnych

- 17 czerwca 1789 – przedstawiciele stanu trzeciego, będąc świadomymi ogromnej większości, jaką
stanowią w narodzie, zadecydowali, iż są od tego dnia jedynym przedstawicielstwem pod
nazwą Zgromadzenia Narodowego

- 9 lipca 1789 – Zgromadzenie Narodowe przekształcone zostaje w Konstytuantę, której podstawowym

zadaniem miało być uchwalenie konstytucji dla Francji

- 14 lipca 1789 – wściekły tłum zdobywa więzienie w Bastylii, początek rewolucji

- 26 sierpnia 1789 – uchwalono Deklarację Praw Człowieka i Obywatela, która wprowadziła m.in. wolność
słowa i prasy, wolność wyznania, nienaruszalność własności, zasadę suwerenności narodu, a przede
wszystkim zaś równość wszystkich obywateli wobec prawa

- grudzień 1789 – skonfiskowano dobra kościelne, zaś Kościół został podporządkowany władzy
państwowej

- czerwiec 1791 – przerażony wydarzeniami w Paryżu Ludwik XVI postanowił uciec, lecz został wykryty i
schwytany

- październik 1791 – Konstytuanta uchwaliła konstytucję, która wprowadzała m.in. zasadę trójpodziału

władzy (władzę wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą), wybory miały być dwustopniowe i cenzusowe
(kto nie płacił podatków, ten nie mógł głosować)

- sierpień 1792 – zapada decyzja o uwięzieniu Ludwika XVI

- październik 1792 – zgromadzenie konstytucyjne przeobraża się w Konwent Narodowy, w którym

zasiadali umiarkowani republikanie (żyrondyści), słabo zorganizowane centrum (tzw. bagno) oraz
radykalni jakobini zwani „górą”, którym przewodzili Georges Danton, Maximilian
Robespierre (najbardziej radykalny) oraz Jean Paul Marat.

- 22 września 1792 – zniesienie monarchii oraz ogłoszenie Republiki

- styczeń 1793 – Ludwik XVI został ścięty na gilotynie

- luty 1793 – powstanie zwolenników króla w Wandei, wybuchły wielkie zamieszki w Paryżu. Władzę we
Francji przejął Komitet Ocalenia Publicznego z Dantonem, a następnie z Robespierrem na czele – początek
wielkich prześladowań i licznych egzekucji wrogów rewolucji (tzw. terror jakobiński)

- 1793-1794 – rządy Jakobinów, uchwalono nową konstytucję (Konstytucja Roku I), władza została
przekazana ludowi, zezwolono chłopom na kupno ziemi na własność, wprowadzono nowy kalendarz
republikański, rozpoczęto radykalną walkę z Kościołem, zgilotynowano tysiące osób

- lipiec 1794 – tzw. przewrót thermidoriański, który odsunął jakobinów od władzy oraz doprowadził do
ścięcia Robespierra na gilotynie
- 1794-1795 – rządy thermidorianów - przejęcie władzy przez Konwent, który w sierpniu 1795 r. uchwalił
nową, mniej radykalną konstytucję (najbardziej wpływową postacią spośród thermidorianów był Paul
Barras). Thermidorianie zdecydowali, że władzę wykonawczą sprawować będzie pięciu dyrektorów, którzy
wybierani byli przez Radę Pięciuset i Radę Starszych (obie wybierane w wyborach cenzusowych i
dwustopniowych). Pomimo korzystnych zmian administracyjnych, kryzys we Francji nieustannie się
pogłębiał, trwała wojna domowa ze zwolennikami monarchii.

- 9 listopada 1799 – Napoleon Bonaparte przeprowadza zamach stanu.

Przebieg nr. 2

Próby reform i wybuch rewolucji - 1789 - 1791

Przed wybuchem rewolucji próbowano przeprowadzić reformy poprawiające sytuację finansowa

królestwa. Ponieważ reformy miały polegać głównie na opodatkowaniu szlachty, dostojnicy wywierali
nacisk na króla, żeby zdymisjonował proreformatorskich ministrów.

W monarchii absolutnej, jaką była ówczesna Francja, próbowano stworzyć system demokratyczny poprzez
zwołanie Stanów Generalnych, które miały uchwalić konstytucję. Jednak doszło wówczas do kłótni między
przedstawicielami stanu trzeciego a przedstawicielami szlachty i duchowieństwa. Ostatecznie stan trzeci
powołał własne Zgromadzenie Narodowe. Szlachta pod wodzą księcia Orleańskiego i duchowieństwo
dołączyło do zgromadzenia. Lud Paryża odnosił się entuzjastycznie do księcia Orleańskiego, którego
nazwano “Egalite” oraz do popularnego polityka Jacquesa Neckera. Działali wówczas mówcy i agitatorzy,
którzy wzywali lud do zbrojenia się w obawie, że król przywróci porządek przy pomocy wojska.

Lud zdobył broń w arsenale, zaś amunicji szukał w Bastylii. Załoga usiłowała bronić twierdzy, jednak
została pokonana. W Paryżu zabito mera, zaś w miastach całej Francji zaczęto przejmować władzę. Już
wtedy rojaliści zaczęli emigrować. W Paryżu władzę przejęła Komuna Paryża, ustanowiono Gwardię
Narodową pod wodzą La Fayette i wybrano symbol rewolucji: kolory niebieski, czerwony i biały.

Na wsi doszło do licznych powstań chłopskich, w celu zniesienia ciężarów feudalnych. W sierpniu 1789
uchwalono Deklarację Praw Człowieka i Obywatela. Król został zmuszony do jej podpisania dopiero po
marszu kobiet na Wersal, kiedy to uzbrojony tłum wygłodniałych ludzi wkroczył do siedziby króla. Kilka
miesięcy później król usiłował uciec z Francji, jednak został schwytany. W 1971 roku uchwalono nową
konstytucję.

Wojna z Prusami i rządy żyrondystów - lata 1792 - 1793

W początkowym okresie spokoju zaczęły powstawać liczne partie polityczne. Umiarkowani republikanie,
żyrondyści, zaczęli nawoływać do wojny z Prusami i Austrią. Początkowo Francja ponosiła klęski. Wojska
pruskie zbliżały się do Paryża, jednak z niewiadomych przyczyn (prawdopodobnie epidemia) wycofały się.
Natomiast wojska francuskie ruszyły do ataku i zajęły Niderlandy, Sabaudię i Nadrenię.

W czasie wojny powstanie plebsu miejskiego doprowadziło do detronizacji króla, a następnie do jego
procesu. Ludwika XVI skazano na śmierć i zgilotynowano 21 stycznia 1793 roku.

W tym okresie wybuchło powstanie w Wandei, kiedy to chłopi bronili się przed poborem do wojska oraz
bronili chrześcijaństwa i księży nie zaprzysiężonych przez rewolucję. Powstanie to zostało krwawo
stłumione i mówi się, że było to pierwsze ludobójstwo w czasach nowożytnych. Ludzi mordowano na
różne sposoby, głównie spędzając ich na barki, które następnie topiono w rzece. Nie szczędzono kobiet i
dzieci. Ciał było tak wiele, że wykorzystywano je ekonomicznie, na przykład do szycia spodni z ludzkiej
skóry. Liczbę ofiar trudno jest oszacować z powodu zniszczenia dokumentów. Jednak większość
historyków zgadza się, że zginęło wówczas około 300 tysięcy ludzi.
Terror jakobinów - 1793 - 1974

Żyrondyści zostali siłą usunięci z urzędu przez tłum, zaś rządy przejęli jakobini. Próbowali oni działać na
rzecz biedoty, na przykład ustanawiając ceny maksymalne. Nakazali zniszczenie dokumentów feudalnych i
uchwalili przekazanie chłopom uprawianej przez nich ziemi. Zniesiono niewolnictwo w koloniach.

Jakobini wprowadzili terror, w wyniku którego ogromne rzesze ludzi zginęły na gilotynie. Najpierw
aresztowano i stracono żyrondystów. Następnie jakobini zdelegalizowali organizacje kobiece i
feministryczne, zaś ich przywódczynie zostały skazane na śmierć. Ścięta została również Maria Antonina.

Po skazaniu na śmierć i zgilotynowaniu członków innych partii politycznych, Jakobini i ich przywódca
Maksymilian Robespierre rozpoczęli samodzielne rządy. Ustanowili oni prawo, w wyniku, którego
Trybunał Rewolucyjny mógł skazywać bez przesłuchania oskarżonego i świadków, a nawet skazywać
grupowo. Skazywano przeciwników politycznych jakobinów, dawne elity, ludzi związanych z rodziną
królewską czy oficerów armii. Szacuje się, że w czasie rządów jakobinów zginęło około 18 tysięcy ludzi.

Rządy Termidorianów i koniec rewolucji - 1794 - 1799

W lipcu 1794 roku przywódca Jakobinów, Robespierre zapowiedział ogłoszenie kolejnej listy
proskrypcyjnej. Wywołało to walki zarówno w Konwencie jak i na ulicach Paryża. W wyniku zamachu stanu
9 thermidora (data według kalendarza rewolucyjnego), władzę przejęło nowo ugrupowanie zwane
thermidorianami.

Termidorianie również stosowali terror, lecz był on łagodniejszy, tak zwany “biały terror”. Prześladowano
jakobinów, których wielu aresztowano i skazano na śmierć. Termidorianie musieli borykać się z
narastającym kryzysem ekonomicznym i trwającą cały czas wojną z Prusami.

W sierpniu 1795 uchwalono nową konstytucję i powierzono rządy Dyrektoriatowi złożonemu z 5

dyrektorów. Władza dyrektoriatu była słaba. Kilkakrotnie zawiązywały się spiski, aby ją obalić.
Sprzysiężenie Równych czy zamach stanu rojalistów zostały udaremnione. Ostatecznie kres rządom
Dyrektoriatu położył zamach Napoleona Bonaparte, który mianował siebie pierwszym konsulem Francji.

5. Sztuka

Rokoko: Odznaczało się lekkością i dekoracyjnością form, swobodną kompozycją, asymetrią i

płynnością linii oraz motywami egzotycznymi (np. chińskimi). Styl rokokowy najsilniej
rozwinął się we Francji i związany był głównie z życiem dworskim.

Neoklasycyzm oparty jest na ideale czystej poezji, czyli niezależnej od treści życiowej; liryka
intelektualna, pełna aluzji filozoficznych w formie nawiązywania do klasycznych wzorców.