HISTORIA ROZDZIAŁ 4

Hugenoci – francuscy protestanci, zwolennicy poglądów Jana Kalwina

Kardynał – najwyższa po papieżu godność w Kościele katolickim

Arystokracja – najwyższa warstwa szlachty, używająca tytułów arystokratycznych: książę, hrabia

Purytanizm – wyznanie protestanckie w Anglii, odwołujące się do nauk Jana Kalwina. Purytanie prowadzili
surowy tryb życia, skupiają się na pracy i modlitwie

Republika – przeciwieństwo monarchii. Państwo w którym władzę sprawuje osoba lub grupa osób wybrana
na określony czas przez obywateli w głosowaniu

Ateizm – pogląd głoszący, że Bóg nie istnieje

Konstytucja – najważniejszy akt prawny w państwie, który określa jego ustrój oraz prawa i obowiązki
obywateli

1598 r. – Edykt nantejski – To akt prawny. Pomógł zakończyć krwawe wojny religijne (trwały 30 lat) we
Francji. Wprowadził wolność religijną (wolność wyznania) oraz równouprawnienie protestantów i katolików.

1689 r. - Deklaracja Praw narodu angielskiego - - Została ona zaakceptowana przez parlament 16.12.1689 r.
Wyliczała podstawy nadużyć władzy. Sformułowano w niej nowe zasady prawne.
Przyczyna uchwalenia praw narodu angielskiego :
chęć uzyskania przez bogatych mieszczan i nową szlachtę wpływu na rządy
Skutki uchwalenia praw narodu angielskiego :
Anglia staje się monarchią parlamentarną
Ograniczenie władzy króla do funkcji reprezentacyjnych

1649 r. – ogłoszenie Anglii republiką

1661 r. – początek samodzielnych rządów Ludwika XIV

1660 r. – przywrócenie monarchii w Anglii

Jerzy Waszyngton – wybitny generał i polityk. Stał na czele wojsk amerykańskich w czasie wojny o
niepodległość Stanów Zjednoczonych. Przez dwie kadencje był prezydentem Stanów Zjednoczonych.

Kazimierz Pułaski – walczył w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych. W czasie jednej z bitew
uratował Jerzego Waszyngtona. (Tadeusz Kościuszko również walczył w tej wojnie )

Oliver Cromwell – zreformował armię parlamentu, w której żołnierzom stawiano wysokie wymagania
moralne. Musieli być wyznawcami purytanizmu. O nominacji na stopień oficerski decydowała odwaga,
inteligencja i zdolności przywódcze, a nie jak wcześniej – szlacheckie pochodzenie. Po obaleniu monarchii
objął rządy jako lord protektor

Jan Jakub Rousseau – filozof, głosił on hasła zbudowania nowego państwa, w którym wszyscy ludzie są wolni
i równi.

Monteskiusz – filozof oświecenia, uważał że skupienie pełni władzy w ręku króla prowadzi do
niesprawiedliwości. Był za zniesieniem absolutyzmu i wprowadzeniu trójpodziału władzy.
WŁADZE w trójpodziale :
władza ustawodawcza (Sejm i Senat): tworzenie ustaw
władza wykonawcza (Prezydent RP i Rada Ministrów): wprowadzanie ustaw
władza sądownicza (sądy i trybunały): wydawanie wyroków, rozstrzyganie sporów dotyczących
ustaw i Konstytucji  

1775 – 1783 WOJNA O NIEPODLEGŁOŚĆ STANÓW ZJEDNOCZONYCH

Przyczyny wybuchu wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych

– nakładanie przez władze brytyjskie podatków na kolonie amerykańskie bez zgody ich mieszkańców
– ograniczanie przez władze brytyjskie swobody handlu
– ograniczanie zakładania przez kolonistów farm na nowych terenach

Skutki wojny :
- Uznanie przez Brytyjczyków niepodległości Stanów Zjednoczonych Ameryki
- utrata przez Wielką Brytanię kolonii w Ameryce Północnej

1776 r - Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych - To akt prawny, którego autorem jest m.in. T.
Jefferson. Jej ogłoszenie odbyło się 04.07.1776 w Filadelfii.

Poglądy filozofów oświecenia :

• W swoim postępowaniu człowiek powinien kierować się rozumem.

• Prawdziwe są rzeczy, które można udowodnić za pomocą eksperymentu.
• Władza pochodzi od ludu, a rządzący działają w jego imieniu.
• Ludzie powinni dążyć do rozwoju nauki, aby lepiej zrozumieć świat.

W sztuce oświecenia dominował Klasycyzm :

Cechowały go : harmonia, oszczędność w zdobieniach i liczne nawiązania do antyku.

Kopuła – element architektoniczny popularny w starożytności.

Kolumny – ustawione przed wejściem do budynku, dawały wrażenie potęgi, powagi i spokoju

Tympanon – To trójkątne pole na szczycie ściany frontowej, często dekorowane rzeźbami. Element ten był
stosowany był już w starożytności.

Przykłady budowli w stylu klasycznym:

- Łazienki Królewskie w Warszawie.

- Pałac w Małej Wsi.
- Panteon w Paryżu.
Wynalazki epoki oświecenia

- Termometr
- Maszyna parowa
- Balon