historia

Święte przymierze – sojusz między Rosją, Prusami i Austrią.

Karbonariusze (węglarze) – dążyli do wyzwolenia Włoszech spod monarchistycznych rządów i obcego
panowania.
Dekabryści – wywodzący się ze szlachty ze środowiska oficerskiego, występowali przeciw
samowładztwu carskiemu i prawu pańszczyźnianemu w Rosji.
Filhellenizm – sympatia do Grecji i Greków.
Cenzus majątkowy – ograniczenie praw wyborczych do grupy osób o określonym majątku lub
płacących podatki w określonej wysokości.
Uwłaszczenie – nadanie na własność chłopom ziemi, którą uprawiali.
Proces grodzeń – proces, w wyniku którego bogaci właściciele ziemscy zajmowali pola uprawne, a
użytkujących je dotąd chłopów i dzierżawców przepędzali.
Proletariat – najemni robotnicy kapitalistów.
Urbanizacja – rozwój ośrodków przemysłowych, rozrastanie się miast.
Industrializacja – proces uprzemysłowienia gospodarki.
Czartyści – pierwsi robotnicy z masowego ruchu politycznego, zbierali podpisy pod petycjami do
parlamentu.
Luddyści – napadali na fabryki i niszczyli maszyny tkackie.
Kongres wiedeński (1814-1815 r.) – zwołany w celu uporządkowania mapy Europy po epoce
napoleońskiej.
Zasady kongresu wiedeńskiego:
 zasada restauracji – powrót na trony wcześniejszych dynastii
 zasada legitymizmu – władza monarchii jest nienaruszalna
 zasada równowagi sił – żadne państwo nie powinno dominować nad pozostałymi
Zmiany na mapie Europy ustanowione na kongresie wiedeńskim:
 Austria zajęła Lombardię, Wenecję i Dalmację
 Prusy otrzymały nowe terytoria (Westfalię, Nadrenię oraz część Saksonii, Pomorze Przednie i
Rugię)
 w miejsce Związku Reńskiego powstał Związek Niemiecki
Główni decydenci uczestniczący w kongresie wiedeńskim to: Wielka Brytania, Rosja, Prusy, Austria i
Francja.
Państwa, które osiągnęły swoje cele:
 Grecja – odzyskanie niepodległości
 Belgia – odzyskanie niepodległości
 Francja – wywalczenie przez społeczeństwo większej ilości praw obywatelskich
Państwa, które nie osiągnęły swoich celów:
 Włochy – dążono do obalenia absolutyzmu, ograniczenia wpływów Kościoła i walki o swobody
obywatelskie
 Państwa Niemieckie – głoszono hasła dotyczące zjednoczenia kraju i zniesienia rządów
absolutystycznych
 Rosja – bunt chłopów przeciwko ucisku pańszczyźnianemu, zsyłaniu na Syberię i tworzeniu
karnych specjalistycznych batalionów
Przyczyny rewolucji przemysłowej:
 gwałtowny wzrost liczby ludności (tzw. rewolucja demograficzna)
 mechanizacja rolnictwa
 chęć lepszego i wygodniejszego życia oraz większych zysków
 wynalezienie maszyny parowej, mechanicznego krosna i latającego czółenka
Liberalizm (ideologia głosząca wolność dla jednostki):
 społeczeństwo: wolność, swoboda sumienia i wyznania, nieskrępowany rozwój jednostki,
indywidualizm, postęp, utylitaryzm, świeckie państwo
 gospodarka: wolny rynek i konkurencja, własność prywatna
 państwo: równość wobec prawa, trójpodział władzy, ograniczona rola państwa –
bezpieczeństwo i porządek
 przedstawiciele: Adam Smith, Karol Monteskiusz, John Stuart Mill
Konserwatyzm (ideologia głosząca tradycje i hierarchiczność):
 społeczeństwo: tradycja, hierarchia społeczna, religia, naród, rodzina
 gospodarka: własność prywatna, wolny rynek, ale również wsparcie i kontrola gospodarki przez
państwo
 państwo: absolutystyczna monarchia, władza w rękach elity społecznej
 przedstawiciele: Edmund Burke, Joseph de Maistre, François Chateaubriand
Komunizm (ideologia głosząca równość, głównie skierowana do chłopów):
 program został zawarty w Manifeście komunistycznym z 1848 roku
 społeczeństwo: rewolucja robotnicza, bezklasowe społeczeństwo komunistyczne
 gospodarka: likwidacja kapitalizmu i prywatnej własności oraz upaństwowienie fabryk, ziemi i
banków
 państwo: równość wobec prawa, władza w rękach klasy robotniczej, reformy socjalne
 przedstawiciele: Karol Marks, Fryderyk Engels
Socjalizm utopijny (ideologia głosząca nierealne koncepcje przebudowy społeczeństwa):
 społeczeństwo: równość, sprawiedliwość społeczna, poprawa warunków życia robotników,
upowszechnienie oświaty
 gospodarka: krytyka kapitalizmu, wspólnoty produkcyjne
 państwo: ustawodawstwo socjalne, opieka państwa nad robotnikami, władza w rękach uczonych
i filozofów
 przedstawiciele: Henri de Saint-Simon, Charles Fourier, Robert Owen
Wiosna Ludów – wydarzenia rewolucyjne na masową skalę w latach 1848-1849.
Przyczyny Wiosny Ludów (1848-1849 r.):
 rosnące niezadowolenie grup społecznych i narodowych
 rozszerzenie praw obywatelskich
 chłopi chcieli zniesienia pańszczyzny, a robotnicy żądali poprawy warunków pracy i życia
 inspiracja rewolucją francuską
 niewłaściwe zarządzanie i autorytarne rządy
Skutki Wiosny Ludów:
 król Fryderyk Wilhelm IV wprowadził w Prusach podstawowe prawa obywatelskie
 podważenie ładu wiedeńskiego
 wzrost świadomości narodowej nacji
 wzrost popularności ruchów socjalistycznych
Wiosna Ludów we Francji:
 1830-1848 r. – sprawowanie władzy we Francji przez monarchię lipcową
 luty 1848 r. – bunt uboższej ludności miasta przeciw królowi
 oddalenie króla Ludwika Filipa, utworzenie Rządu Tymczasowego i zniesienie monarchii
(Francja staje się II Republiką)
 listopad 1848 r. – uchwalenie nowej konstytucji (najwyższą władzą w państwie było
Zgromadzenie Narodowe)
 1851 r. – władzę przejmuje Ludwik Napoleon Bonaparte, który ogłasza się cesarzem (na nowo
ograniczył prawa obywateli)
Wiosna Ludów na Węgrzech:
 marzec 1848 r. – wybuch powstania na Węgrzech (walka o konstytucję i szeroką autonomię w
ramach państwa austriackiego)
 powołanie rządu węgierskiego za zgodą cesarza (działania na zwłokę) oraz powstanie Komitetu
Obrony Narodowej
 ogłoszenie niepodległości Węgier
 wkroczenie wrogich wojsk rosyjskich do kraju (liczne represje i pacyfikacja kraju)
Wiosna Ludów w Prusach i Państwach Niemieckich:
 marzec 1848 r. – wybuch buntu w Berlinie (powołanie parlamentu i chęć doprowadzenia do
zjednoczenia Niemiec)
 marzec 1849 r. – uchwalenie konstytucji (Niemcy stają się państwem federacyjnym – w jego
skład wchodzą mniejsze jednostki obdarzone znaczną autonomią), wprowadzenie
podstawowych praw obywatelskich
 próba zjednoczenia zakończyła się niepowodzeniem przez odmowę przejęcia władzy przez
Fryderyka Wilhelma IV
Wiosna Ludów w Państwach Włoskich:
 chęć zjednoczenia kraju i utworzenia Królestwa Włoch (wyzwolenie części kraju spod
austriackiego panowania)
 marzec 1848 r. – wybuch antyaustriackiego powstania (klęska Włoch)
 upadek rewolucji i powstań w różnych regionach Włoch