NEBOSH Kitap Açık Yapılan Sınavlar:

Oğrenci Geri Bildirimi

Yanıtlara Örnekler

Aşağıdaki bilgiler, puan kazandırabilecek ve kazandırmayacak cevap türlerine dair bir gösterge ve
tavsiye niteliğindedir. Aynı zamanda öğrencilere, sınavlarda görmeyi bekleyebilecekleri benzer
görevler ve sorulara dair yaklaşımlarında da yol gösterici olması amaçlanmaktadır.

Bu sorular belli bir senaryo üzerine yapılan Ağustos 2020 OBE sınavından alınmıştır. Yani siz
öğrenciler bunları kendi gireceğiniz sınavda cevaplamanız istenecek gerçek sorular olarak
görmemelisiniz.

Öğrencinin vereceği her doğru cevap için 1 puan verilecek olup, alınabilecek puan her zaman her
sorunun altında gösterilecektir. Bu da öğrenciye bu değerlendirmeden “Geçer” not alma şansı elde
edebilmesi için her soruda en az kaç cevap vermesi gerektiğini gösterecektir.

Senaryo

Yeni bir işe geçiş yapmış bulunuyorsunuz. Artık, güzel yollarla donatılmış büyük bir şehrin hemen
dışında yer alan büyük, kalabalık bir perakende mağazada sağlık ve güvenlikten sorumlusunuz.
Mağazada alet, edevat ve zararlı kimyasallar gibi kendin yap (DIY) ürünler ve nalburiye malzemeleri
yerel işletmelere ve umuma açık olarak herkese satmaktadır. Mağazanın sahibi olan kuruluşun yurt
genelinde 100 ve sizin bölgenizde de 10 mağazası bulunmaktadır.

Mağazanın ana kısmı mallara bakmaları ve satın almaları için müşterilere açıktır. Mağazanın arka
tarafında, otomatik açılır bir kapıdan geçildiğinde büyük bir depo bulunmakta, orada mal stokları
raflar üzerinde düzenlenmiş şekilde bulunmaktadır. Depo işçileri malları teslimat kamyonlarından
depoya taşımak için forklift kamyon (FLT) kullanmaktadır. Mağaza müşteriler için kapandığı vakit
rafların yeniden doldurulması için mallar mağazanın ana kısmına taşınırlar.

Mağaza ve Depo Genel Müdürüne rapor veriyorsunuz. Depodaki işgücü şu şekildedir:

- 20 işçi (2 vardiya gözetmeni de dahildir) 4 gün çalışılan ve 4 gün dinlenilen bir rotasyon
temelinde iki 12 saatlik vardiyalar (08:00 – 20:00 ve 20:00 – 08:00) arasında eşit şekilde
dağılmıştır.

Yeni işinize başladığınızdan bu yana depoda çok sayıda kural çiğneme örneği gördünüz. Örneğin;
koridorlara istiflenmiş ve ayrılmış yaya yollarını tıkayan mallar gördünüz. İşçiler depo içinde yürürken
pek çok engelden kaçınmak zorunda kalıyor; bu da araç yollarına adım atmalarına sebep oluyor.
İşçiler forklift kamyonlar ile işçiler arasında sıklıkla ramak kalalar ve hasara ve dökülmelere sebep olan
ürünlere çarpma olayları olduğunu size söylüyorlar. Bunlardan hiçbirine ait yazılı kayıt bulunmuyor.

Yıllar içinde kaydedilmiş pek çok yaralanma olmuş. En son, genç bir forklift kamyon sürücüsünün
karıştığı çok ciddi bir çarpışma tekrar meydana gelmiş. Sürücünün dikkati cep telefonuyla
dağıldığından frenlere çok geç basmış, forklift kamyon dökülmüş yağdan dolayı kaymış ve mallara
çarparak geçmekte olan bir işçinin üzerine malları devirmiştir.

1 www.donusenadam.com.tr
Bu olayda işçinin bacağı kırılmış ve acilen hastanede tedavi görmesi gerekmiştir. Hastane mağazadan 5
mil (yaklaşık 8 km) mesafededir. İşçinin yaralarının iyileşmesi için altı hafta işten uzak kalması
beklenmektedir. Yaralanan işçi tazminat talebinde bulunmak için avukat görüşü alma arayışı içindedir.

Depoda işçi eksiği ve iş hacmi yüksektir. İş sağlığı ve güvenliği işçi temsilcileri yoktur. Depo işçileri
çalışma koşulları hakkında çok defa yönetime şikayette bulunduklarını size söylemişlerdir. İşçiler
yöneticileri depoda nadiren görmektedir. Şikayetlere dair yazılı kayıtları ise bulamıyorsunuz.

Mağaza ve Depo Genel Müdürünü depodaki sağlık ve güvenliği iyileştirmek için bir şeyler yapılması
gerektiği konusunda ikna etmeye çalıştınız. ‘Böyle bir şey için’ para olmadığı hatta olmuş olsa bile
bunun işlerde çok fazla bozulmaya sebep olabileceği size söylendi.

Forklift kamyonun son çarpışma olayının sonucunda bir iyileştirme ihbarı vermiş olan iş güvenliği
müfettişi tarafından ziyaret edildiniz. Müfettiş işçilerin depoda çok daha ciddi şekilde yaralanmasının
hatta ölmesinin an meselesi olduğunu düşünmektedir. Müfettiş ayrıca yazılı risk değerlendirmelerinin
çok genel olduğu ve depodaki fiili riskleri yansıtmadığını da gözlemlemiştir. Müfettiş bir sonraki
ziyaretinde daha etkili bir sağlık ve güvenlik yönetimi sistemi görmek istemektedir.

Depoda yapılması mümkün olan sağlık ve güvenlik iyileştirmelerini Müfettişle görüştünüz. Önerilen
çözüm, forklift kamyonlar ile işçilerin bariyerlerle, yaya yollarıyla, belirlenmiş karşıya geçme noktaları
ve işçilerle forklift kamyonlar için ayrı girişlerle birbirlerinden ayrı tutulmasını kapsamaktadır. Ek olarak,
Müfettişe karşılaştırmalar yapabilmek için içeriden ve dışarıdan sağlık ve güvenlik performansını
değerlendireceğinizi söylüyorsunuz.

2 www.donusenadam.com.tr
Görev 1: Sağlık ve Güvenlik İyileştirmelerinin Gerekçelendirilmesi

Forklift kamyonlar ile işçileri birbirinden ayırmak için önerdiğiniz tavsiyeleri gerekçelendirmek için
hangi finansal argümanları kullanabilirsiniz? (10)

Not: Cevabınızı, uygun durumda, senaryodaki ilgili bilgileri de kullanarak desteklemelisiniz.

Bu soru, öğrencilerin değerlendirme kriterlerine ilişkin bilgi ve kavrayışını değerlendirmektedir

(Müfredattaki ilgili kısımlar: 1.1: işyerinde sağlık ve güvenlik yönetimi için etik, finansal ve hukuki
sebepleri tartışın; ve 1.2: kanunun nasıl işlediğini ve uymamanın sonuçlarını açıklayın.)

Bu soru bakımından cevaplar, önerilen tavsiyeleri gerekçelendirecek somut finansal argümanları

yansıtmalıdır. İyi cevaplar şunları içerecektir:

‘Ticari ilişkilerde bozulmalara yol açarak kuruluşun itibarını etkileyebilir. Sonuçta DIY – kendin yap
mağazasının yeni alanlarda ürünleri satışa sunması gerekebilir, bu da para ve zamana mal olmaktadır.’

Bu yanıt, bir şey yapmamanın negatif finansal argümanını ifade etmektedir.

Pozitif argüman ise şöyle olabilir:

‘Daha güvenli bir işyeri işçinin korunması için iyidir.’

Öğrencilerin bu soruya uygun yanıtları formüle etmesine yardımcı olacak bilgiler talimatta (Not)
açıklandığı gibi, senaryoda bulunabilir.

Yetersiz yanıtlar, kuruluşa ait maliyetlerle ilgili olarak özel maliyetlerden ziyade genel, belirsiz cevaplar
olacaktır.

Bu soru için 10 puan alınabilir. Daha az cevap da otomatikman daha düşük puan verilebileceği anlamına
gelecektir.

3 www.donusenadam.com.tr
Görev 2: Yönetim sisteminin etkililiğinin kontrolü

Güvenliğin iyileştirilmesinin gerekli olduğuna ikna etmek için başka bir girişiminizde Mağaza ve Depo
Genel Müdürüne bir raporu e-posta yoluyla gönderdiniz. Rapor, gözlemlediğiniz güvensiz davranışı,
geçmiş vakalara eşlik eden güvensiz davranışları ve diğer işçilerin size aktardığı güvensiz davranışları
içermektedir. Ayrıca raporda işçiler ve müdürler tarafından size verilen İSG hakkındaki gönüllü geri
bildirimler de bulunmaktadır.

Sadece senaryoya dayanarak:

a. Hangi güvensiz davranış rapora eklenmiş olabilir? (6)

b. Hangi gönüllü geri bildirim rapora eklenmiş olabilir? (4)

Bu soru ile öğrencilerin değerlendirme kriterlerine dair bilgi ve kavrayışları değerlendirilmek

istenmektedir (Müfredattaki ilgili kısım: 4.1: Yönetim sistemlerinin etkililiğinin izlenmesinde yaygın
olarak kullanılan yöntem ve göstergeleri tartışın.)

Bu soru, öğrencinin göreve bir tane geniş kapsamlı görevden ziyade daha küçük kesitler şeklinde
yaklaşmasına yardımcı olmak için (a) ve (b) şeklinde iki bölüme ayrılmıştır.

Görevin kökeni öğrenciye cevabın/cevapların sahip olabileceği yapı hakkında fikir vermektedir
(örneğin; öğrencinin bir raporu e-posta ile göndermesi gibi).

Kökende cevapların sadece senaryoya dayalı olması gerektiği ifade edildikten sonra talimat verilmiştir;
senaryo içindeki bu bilgiler istenen cevapları tetiklemelidir.

Sorunun iki parçalı oluşu öğrencinin senaryoda aradığı şeye işaret etmektedir.

(a) şıkkı için iyi bir yanıt şöyle olabilir:

‘Gözlemlenen güvensiz davranış:

- Malların koridorlara istiflenmesi bu sebeple de belirlenen yaya yollarını tıkaması;

- İşçilerin araç yollarına adım atmaları’

Madde imleri ile verilmiş olsalar da cevaplar açık, mantıklı ve senaryo noktasında ve kapsamı
dahilindedir.

Yetersiz yanıtlarda ‘fabrikada yüksek risklerin bulunduğu’ ve ‘kaza raporları açısından belgelendirme
yapılmadığı’ gibi ifadeler olacaktır ve bunlar davranış değildirler.

Bu kısım için alınabilecek altı puan bulunmaktadır dolayısıyla en az altı cevabın verilmesi gerektiği
beklenmektedir.

(b) şıkkı için ‘gönüllü geri bildirim’ çok bariz olmayan örneğin aşağıdaki gibi daha kültürel veya
yönetimle ilgili hususlardaki ekstra bilgiler olabilmektedir:

- ‘Depo işçileri yönetimi depoda nadiren görmekte,

- Mağaza ve Depo Müdürü sağlık ve güvenliği öncelikli hale getirmeye yönelik bir destek
sunmamakta. İyileştirici tedbirlerin işlerde çok fazla bozulmaya neden olabileceği ve ayrılmış
bir bütçenin bulunmadığından endişe duymaktalar.
- Risk değerlendirmeleri çok genel olup depodaki fiili riskleri yansıtmamakta.’

Burada da yine alınabilecek puan sayısı asgari olarak beklenilen cevapların sayısına eşittir.
4 www.donusenadam.com.tr
Görev 3: Yüklenicilerin idaresi

Şantiye yönetimi sizin önerdiğiniz forklift kamyonlar ile işçilerin birbirlerinden ayrılması yönündeki
sağlık ve güvenlik iyileştirmesi çözümünü kabul etmiş bulunmaktadır. Bütçeyi de hazırladılar.
Kuruluş iş için dışarıdan yükleniciler kullanmak niyetindedir.

Dışarıdan yükleniciler seçilirken, yetkinliklerini değerlendirmede neleri dikkate alırsınız? (10)

Bu soru, öğrencilerin şu değerlendirme kriterlerine dair bilgi ve kavrayışlarını değerlendirmektedir

(Müfredattaki ilgili kısım: 1.4: Yüklenici müteahhitlerin nasıl seçilmeleri, izlenmeleri ve idare
edilmeleri gerektiğini açıklayın.)

OBE (Kitap Açık yapılan Sınav) değerlendirmesindeki görevler ve soruların her biri esasen öğrenciye
değerlendirme boyunca ilerlemede yardımcı olmak için bir öncekinin devamı şeklinde gitmektedir.

Bu soru öğrencinin dışarıdan tutulacak yüklenicilerin seçimini ve bilhassa da yüklenicilerin yetkinliğine

dair güven tesis etmek için ihtiyaç duyacakları bilgileri işaret etmekte. Bu ise geçmiş deneyimler,
sigorta, kalifikasyonlar gibi çok geniş bir konu yelpazesinin değerlendirilmesi anlamına gelmektedir.

İyi cevaplar şunları içerecektir:

Sigorta: Yüklenicinin, geçerli sigorta poliçe belgelerini ve kapsama dair detaylı bilgilerini isteyerek
yeterli düzeyde sigorta yaptırdığını kontrol etmek (Örneğin; işveren sorumluluk sigortası)

Kaza kayıtları: Geçmişteki kazalar, olaylar veya ramak kala durumlarına dair detaylı bilgiler (RIDDOR-
raporlanabilir kazalar dahil olmak üzere). Bu da benim raporlama tedbirlerinin ne derece sağlıklı
olduğunu ve bunun yanı sıra meydana gelen kazalar ve olayların sıklıklarını ve niteliklerini görmemi
sağlar.

Hukuk Davası: Yaralanma/ hastalık ve sağlık ile ilgili geçmiş soruşturmalar ve hukuk davalarına dair
kanıtlar

Sağlık Güvenlik Çevre (HSE) Bildirimleri: Geçmişte verilmiş iyileştirme veya yasaklama bildirimleri,
yazılı uyarılar, resmi ikazlar veya maddi ihlal bildirimi.

Bu başlıklar tek başına doğru cevaplar iken öğrenci bu şeylerin her birinin neden göz önünde
bulundurulması gerektiğini anladığını göstermiş böylelikle pekiyi, puanı hak eden cevaplar vermiş
olmaktadır.

Müşterilerin görevleri, sorumlu yükleniciler vs. veya sağlık ve güvenlik dosyası hükümleri
çerçevesindeki beyannameler veya inşaat aşama planlarına ilişkin cevaplar sözkonusu ise öğrenci
bunlardan puan alamaz.

10 puan alınabilmektedir dolayısıyla bu soruyu yanıtlarken daha fazla husus göz önünde
bulundurulmalıdır.

5 www.donusenadam.com.tr
Görev 4: Sağlık ve Güvenlik Yönetim Sistemi dahilinde Çalışma

Müfettişin beklentilerini karşılayabilmek için ISO 45001’e uygun resmi bir güvenlik yönetimi sistemi
kurmuş bulunuyorsunuz.

Sadece senaryoyu temel alarak cevap verin: Bu güvenlik yönetimi sistemine sahip olmanın kuruluşa
ne gibi faydalarının olma olasılığı bulunmaktadır? (10)

Bu soru, öğrencilerin değerlendirme kriterlerine dair bilgi ve kavrayışını değerlendirmektedir

(Müfredattaki ilgili kısımlar: 2.1: Bir sağlık ve güvenlik yönetimi sisteminin unsurlarına ve resmi/
onaylı bir sisteme sahip olmanın yararlarına dair genel bir değerlendirmede bulunun; 4.1: Yönetim
sistemlerinin etkililiğini izlemekte kullanılan yaygın yöntem ve göstergeleri tartışın; 4.3: Denetimin ne
olduğunu ve bir yönetim sistemini değerlendirmede nasıl kullanıldığını açıklayın ve 4.4: Düzenli sağlık
ve güvenlik performans değerlendirmelerinin neden ve nasıl gerekli olduğunu açıklayın.)

Bu soruya yanıt vermek için öğrencilerin ISO 45001 hakkında temel bilgi sahibi olması ve iyi bir sağlık
ve güvenlik yönetimi sisteminin nasıl görüneceğini bilmesi gerekmektedir. O zaman senaryodan
aldıkları bilgileri ISO’ya uygulayabilir ve nelerin kuruluş lehine olacağını belirleyebilirler.

İyi cevaplar şunları içerecektir:

Dış kabul: Eğer ISO 45001 akreditasyonu edinilmişse, şirketin itibarını artıran şirket dışından da kabul
edilmiş bir sağlık ve güvenlik standardı sağlanmış olur.

Çalışanların tutumu: Bir Sağlık ve Güvenlik Yönetimi Sistemi (HSMS) sağlık ve güvenliğin işletmenin
odağı olmasını sağlar. Bu sayede kazaların, olayların ve ramak kala durumlarının sıklığı ve şiddeti
azalmalıdır. Dolayısıyla eğer depo daha güvenli ise ve sağlık ve güvenlik kültürü gelişmişse o zaman
çalışanların genel tutumları da iyileşecektir.

“Planla, Uygula, Kontrol Et, Önlem Al” gibi genel ifadeler ise bu 10 puanlık soru için puan vermeye
değer görülmeyecektir.

6 www.donusenadam.com.tr
Görev 5: Sağlık ve Güvenlik Kültürünü Etkileme

Kuruluştaki performansın iyileştirilmesi için sağlık ve güvenlik kültürünü pozitif yönde etkilemeniz
gerektiğini biliyorsunuz. Depodaki kültürün mevcut durumda olumsuz olduğunu hissediyorsunuz.

Depodaki güvenlik kültürüne ait olumsuz göstergeler nelerdir? (10)

Not: Uygun ise cevabınızı senaryodan ilgili bilgileri kullanarak desteklemeniz gerekmektedir.

Bu soru öğrencilerin şu değerlendirme kriterlerine dair bilgi ve kavrayışlarını değerlendirmektedir

(Müfredattaki ilgili kısım: 3.2: İşyerindeki sağlık ve güvenlik kültürünün nasıl iyileştirilebileceğini
özetleyin.)

Bu sorudaki anahtar kelimelerden bir tanesi “olumsuz”dur. Dolayısıyla öğrenciler cevaplarını bununla
ilişkilendirmek için dikkatli olmalıdır. Bir kez daha öğrencilere senaryodaki bilgileri kullanmaları
söylenmiştir ve burada vurgulanabilecek pek çok nokta vardır.

İyi cevaplar kuruluşun olumsuz kültürüne dair unsurlar üzerinden ilerlemektedir. Örneğin;

Kazalar/ olaylar: Ramak kalalar, kazalar ve olaylar sıkça meydana gelmektedir. Ramak kalalar ve
olaylar rapor edilmemektedir. Bu da demek oluyor ki bunların kök sebepleri belirlenememekte ve
riskler kontrol edilememektedir.

Yönetim depoda nadiren görülmektedir: Bu da görünür liderliğin eksik olduğunu göstermektedir.

Şikayetler: Sağlık ve güvenlik koşulları hakkında işçilerden çok sayıda şikayet olmuştur. Şikayetlerin
sıklığı, bunlarla ilgili yazılı kayıtların bulunmadığı gerçeğiyle birlikte kuruluşun işçileri dinlemediğini
göstermektedir.

Bu örnekte öğrenciler başlıkları vermiş ve sonrasında kendi bilgilerinin genişliği ve derinliğini ve

kendilerine verilen verileri iyi kullanabildiklerini göstererek, bu göstergelerin her birine dair bir anlayış
ortaya koymuşlardır. Bununla birlikte alınabilecek olan 10 puandan daha fazla alabilmek için daha
fazla konunun vurgulanması gerekmektedir.

7 www.donusenadam.com.tr
Görev 6: Güvenli Çalışma Sistemlerinin (SSOW) Geliştirilmesi

Son olaylardan dolayı, depodaki ilk yardım düzenlemelerini gözden geçirmeye karar vermiş
bulunuyorsunuz.

İlk yardım ihtiyaçlarının depo işçileri için gerçekçi ve orantılı olması için neleri göz önünde
bulundurmanız gerekmektedir? (10)

Not: Cevabınızı uygun durumlarda senaryodaki ilgili bilgileri kullanarak desteklemeniz gerekmektedir.
Spesifik ilk yardım ekipmanlarını dahil etmenize gerek yoktur.

Bu soru öğrencilerin şu değerlendirme kriterine dair bilgi ve kavrayışını değerlendirmektedir:

(Müfredattaki ilgili kısım: 3.8: Tipik acil durum prosedürlerini (eğitim ve test dahil) ve işyerinde hangi
seviyede ilk yardıma ihtiyaç olduğuna nasıl karar verileceğini tartışın.)

Bu soruda öğrencilerin; ilk yardım ihtiyaçlarının ne olduğunu, daha da önemlisi bunları bu spesifik
işçiler açısından neyin gerçekçi ve orantılı hale getirdiğini göz önünde bulundurmaları şarttır.
Dolayısıyla cevaplar jenerik (genel) cevaplar olamazlar fakat verilen senaryoya ilişkin olmaları gerekir.

İyi cevaplar şunları içerecektir:

Çalışma düzenleri: Çalışma düzenlerinin (4 gün çalışma, 4 gün izinli) dinlenme günleri, yıllık izin ve
herhangi bir işe gelmeme iznini kapsayacak yeterli sayıda ilk yardımcının mevcut olmasını sağlayacak
şekilde değerlendirilmesi.

İşin doğası ve mevcut tehlikeler: İşin doğasının yüksek risk içermesinden dolayı depoda daha fazla ilk
yardımcıya ihtiyaç mevcuttur. Örneğin; raf düzeneklerinin ve forklift kamyonların varlığından dolayı
bir miktar yüksekte çalışma, makine ile çalışma ve manüel elleçlemenin de işin içinde mevcut olacağı
varsayılmıştır. Ayrıca ilk yardımın gerekli olması ihtimalini artıran tehlikeli kimyasallar da
bulunmaktadır.

Yine burada başlıklar vardır fakat her bir başlık konusu hakkında anlayışı ve bilginin genişliği ve
derinliğini gösterecek şekilde detay verilmiştir.

Sadece tesis tipi ve bulundurulması gereken ekipmanlar gibi gerekliliklerin neler olduğundan
bahseden cevaplar ise yetersiz sayılacaktır.

8 www.donusenadam.com.tr
Görev 7: Olayların Araştırılması

a- Bir işçinin bacağının kırılmasıyla sonuçlanan son kazanın araştırılması gerektiğine karar vermiş
bulunuyorsunuz.

Bu durumda hangi seviyede bir araştırmanın (minimal, düşük, orta, yüksek) yapılmasının münasip
olduğuna, sizi bu karara götüren atacağınız her bir adımı açık ve net bir şekilde gerekçelendirerek
karar verin. (10)

Not: HSG245’te açıklanan olasılık ve sonuç kriterlerini referans almalısınız. Cevabınızı uygun durumda
senaryodaki ilgili bilgileri kullanarak desteklemeniz gerekmektedir.

Bu soru öğrencilerin şu değerlendirme kriterine dair bilgi ve kavrayışını değerlendirmektedir:

(Müfredattaki ilgili kısım: 4.2: Olayların niçin ve nasıl araştırılması, kaydedilmesi ve raporlanması
gerektiğini açıklayın.)

Bu soruya yaklaşırken öğrencilere cevaplarını desteklemeleri için senaryodaki bilgileri kullanmanın

yanı sıra kendilerine sağlanmış olan spesifik bir belgeyi de (HSG245) referans almaları söylenmiştir.
Öğrencilerin açıklanan kazanın olasılık ve sonuçları ile gerekli olan araştırma seviyesine karar vermede
HSG245 kapsamındaki kriterleri nasıl kullandıklarını göstermeleri beklenmiştir.

Bu talimatları izleyerek puan alabilecek cevaplara örnekler şu şekilde olacaktır:

‘HSG245’in 4’üncü sayfasındaki tanım göz önünde bulundurulduğunda bu kaza yakın zamanda
gerçekleşmeyebilecek olsa da tedbirler alınmadığı takdirde gerçekleşebilecek olduğundan dolayı
‘muhtemel’ olarak sınıflandırılacaktır.’

‘HSG245’te detaylı olarak açıklandığı gibi bu durumun fiili sonucunun değil olası en kötü sonucunun
değerlendirmesi gerekmektedir. Bu olumsuz olayın olası en kötü sonucu ‘ölümcül’ kategori içinde yer
alabilir. Bir ürün yüksek bir raftan aşağı veya (testere gibi) tehlikeli bir ürün yere düştüğü takdirde
‘ölümcül’ olabilecek derecede ciddi yaralanmalara sebep olabilir.’

Yetersiz yanıtlar ise sadece bir araştırmanın her bir adımını açıklama şeklinde olabilir ve istenen bu
olmadığı için öğrenci puan alamayacaktır.

b- Bir işçinin bacağının kırıldığı son kazanın beşeri faktörlerinden kaynaklanan bazı sebeplerini
eldeki araştırma kanıtlarına bakarak belirlemeye çalışıyorsunuz.

Genç forklift kamyonu sürücüsünün davranışlarını hangi bireysel beşeri faktör olumsuz olarak
etkilemiş olabilir? (10)

Not: Cevabınızı uygun durumlarda senaryodaki ilgili bilgileri kullanarak desteklemeniz gerekmektedir.

Bu soru öğrencilerin şu değerlendirme kriterine dair bilgi ve kavrayışını değerlendirmektedir:

(Müfredattaki ilgili kısım: 3.3: İşteki davranışlara sağlık ve güvenliği etkileyebilecek şekilde olumlu
veya olumsuz olarak tesir eden beşeri faktörleri özetleyin.)

Bu sorudaki dikkate alınacak işaretler ‘eldeki araştırma kanıtlarına bakarak’, ‘olumsuz olarak etkilenen
davranış’ ve ‘…. Genç …’ ifadeleridir. Bu da öğrencilere cevaplarında hangi faktörler grubunu göz
önünde bulunduracakları hususunda yol göstermiş olmalıdır.

9 www.donusenadam.com.tr
İyi örnekler şunları içerecektir:

Yaş: Sürücünün yaşı gençtir bu da risk algısının ve toleransının düşük olduğu anlamına gelebilir.
Yaşları, daha yaygın bir olumsuz sağlık ve güvenlik kültürüne ‘razı olmalarının’ daha olası olduğu
anlamına gelmektedir.

Tecrübesizlik: Sürücü genç olduğu için forklift kamyonların sürüşü, depo faaliyetleri, sağlık ve güvenlik
riskleri ve genel olarak rolü ile ilgili büyük bir tecrübe eksikliği olduğu varsayılabilir.

Yine öğrencilere cevaplarını senaryodaki ilgili bilgilerle desteklemelerini söyleyen bir not
düşülmüştür.

Yetersiz yanıtlar ise bireysel etmenlerden ziyade veya bireysel etmenlerin yanı sıra ‘örgütsel’ veya ‘işe
ilişkin’ etmenleri içerecektir. Soruda sadece ‘bireysel’ şeklinde belirtilmektedir dolayısıyla öğrencilerin
soruyu dikkatli bir şekilde okumaya ve yeniden okumaya özen göstermeleri şarttır.

Öğrenciler ayrıca kısıtlı davranışa yol açan sorunlar yerine gerekli olan iyileştirmelerden bahsetmenin
çekiciliğine de karşı koymalıdırlar çünkü bu puan almalarını sağlamayacaktır.

c- Bir işçinin bacağının kırıldığı son kazanın araştırmasında artık yönetimin hatalarına odaklanılıyor.

Sadece senaryoya bakarak, bu kazaya hangi yönetim hataları katkı sağlamış olabilir? (10)

Bu soru öğrencilerin şu değerlendirme kriterine dair bilgi ve kavrayışını değerlendirmektedir:

(Müfredattaki ilgili kısım: 4.2: Olayların neden ve nasıl araştırılması, kaydedilmesi ve raporlanması
gerektiğini açıklayın.)

Öğrenciler, genel bir jenerik listeyi değil sadece senaryo açısından geçerli olabilecek yönetim hatası
türlerini değerlendirmelidir. Hataların senaryo üzerindeki etkisine dair kavrayışı göstermek adına
mesela ele alabileceği eylem türlerini sayarak bu hataları kapsamını iyice açarak açıklamalıdır.

Örnek olarak:

‘Yönetim güvensiz uygulamaların gözetimi için depoda görünür de değildir. Bir vardiya amirinin
varlığına rağmen güvensiz eylemler hala tehlikeli durumlara yol açmaktadır. Yönetimin rol model
olarak öncülük etmesi ve depoda bulunması yani güvensiz davranışlara karşı gelmesi ve uygun ve
yerinde disiplin prosedürlerini uygulamaya koyması gerekirdi.’

Yetersiz cevaplar ise örneğin ‘kontrol eksikliği’, ‘görevini yerine getirmeme’, ‘sorumluluk eksikliği’ ve
‘işbirliği eksikliği’ gibilerini içerir ki bunlar da son derece muğlak ve genelleştirilmiş yorumlardır.

10 www.donusenadam.com.tr
Görev 8: Performansı Değerlendirme

Bütün Mağaza ve Depolardan Sorumlu Müdürü bir sağlık ve güvenlik yönetimi değerlendirmesi
yapmaya davet ettiniz.

(a) Sadece senaryodaki kanıtlara dayanarak, kuruluşun aşağıdaki alanlarda nasıl bir performans
gösterdiği hakkında yorumda bulunun.
Her alan için ilişkili iki madde ile cevap veriniz.
(i) Aktif ve reaktif izleme (2)
(ii) Mevcut risk değerlendirmelerinin yeterliliği (2)
(iii) Operasyonel prosedürler ve kurallar (2)
(iv) Yasal şartlara uygunluk

(b) Sadece senaryodaki kanıtlara dayanarak, hangi karşılaştırmalı değerlendirme bilgi kaynakları
kullanılabilir? (2)

Bu soru öğrencilerin şu değerlendirme kriterine dair bilgi ve kavrayışını değerlendirmektedir;

(Müfredattaki ilgili kısım: 4.4: Düzenli sağlık ve güvenlik performans değerlendirmelerine neden ve
nasıl ihtiyaç olduğunu açıklayınız.)

Bu soru, öğrencilerin cevaplarını formüle etmelerine yardımcı olmak amacıyla iki kısım ve dört alt
bölüm şeklinde oluşturulmuş olup her biri için alınabilecek puan ikidir. Her bölüm, NEBOSH kursunda
edinilmiş olan farklı bir bilgiyi ve o bilginin bu senaryo özelinde tatbikini hedef almaktadır.

İyi yorumların senaryodan alınacak bilgilerle desteklenmesi ve şunları içermesi gerekmektedir:

Kısım (a) (i)

Aktif izleme: Kuruluşun uyguladığı birkaç risk değerlendirmesi bulunmaktadır ve yıllar içerisinde
meydana gelen yaralanmaların kaydı tutulmuştur ki bunlar artılardır. Kaç tane risk değerlendirmesinin
gözden geçirildiğine veya risk değerlendirmesinden dolayı kaç tane kontrol tedbirinin hayata geçirilmiş
olduğuna dair bir kanıt ise yok gibi görünmektedir.

Reaktif izleme: Detaylı olay veya ramak kala kayıtları bulunmadığı için reaktif izleme yapmanın bir yolu
yoktur. Yaralanmalar kaydedilmiş olsa bile trendleri analiz etmek, olay araştırmalarını tamamlamak
veya gelecekte meydana gelebilecekleri önleyecek tedbirleri uygulamak güçtür.

Kısım (a) (ii)

Mevcut risk değerlendirmeleri uygun veya yeterli değildir çünkü çok genel bir yapıdadırlar ve depodaki
fiili riskleri yansıtmamaktadırlar. Yeterli kontrol tedbirleri alınmamakta, bu da devamlı ramak kala
durumlarının, olayların ve kazaların yaşanmasına yol açmaktadır.

Kısım (a) (iii)

Saha kuralları varsa da bunlar devamlı surette çiğnenmekte ve kuralların çiğnenmemesini sağlayacak
yeterli gözetim veya disiplin prosedürü bulunmamaktadır.

11 www.donusenadam.com.tr
Kısım (a) (iv)

İşverenin 1974 İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 2. Bölümü gereği yasal sorumlulukları bulunmaktadır.
Yeterli eğitim vermeyerek örneğin kuruluş kanunu çiğnemektedir ve hakkında yasal işlem yapılabilir.

Kısım (b)

Sağlık ve güvenlik süreçleri ile performansının diğer 9 yerel mağaza ve 100 ulusal çaptaki
mağazanınkilerle karşılaştırılması.

Bütün yerel ve ulusal çaptaki mağazalarda iyi uygulama girişimlerinin karşılaştırılması

Her doğru yanıt bir puan değerinde olacaktır. 10. Sorunun bütün kısımları için, öğrencilerin müfredatta
sıklıkla zorlandıkları tipik bir alan olduğundan dolayı “aktif” ve “reaktif” izleme arasındaki farkı
kavradıklarını göstermeleri gerekmektedir.

Öğrencilerin aynı cevapları farklı kelimelerle tekrarlamamaya dikkat etmeleri gerekmektedir çünkü
aynı madde için iki kez puan verilememektedir.

Sonuç

Genel itibariyle öğrencilerin bütün müfredatı baştan sona gözden geçirdiklerini ve sınava hazırlanmış
olduklarını gösterme sorumlulukları bulunmaktadır. Mümkün olan en iyi sonucu alabilmek için bilgi
edinmek üzere araştırma yapma ve ders notları ile diğer referans kaynakları kullanma pratiği yapmaları
gerekmektedir.

Bu doküman “NEBOSH Open Book Examinations: Learner Feedback” isimli dokümanın (Version 2 (04/Nov/20))
tercümesidir.

12 www.donusenadam.com.tr
13 www.donusenadam.com.tr