Subiektywny wybór faktów z Wikipedii

Charles Baudelaire (1821-1967)

czytaliśmy/łyśmy: Kwiaty zła (pierwsza publikacja 1857)
 poeta i krytyk francuski, tłumacz m.in. E.A. Poego
 pisał po francusku i po łacinie, debiut 1855
 parnasista, „poeta przeklęty”
 prekursor symbolizmu i dekadentyzmu
 brał udział w rewolucji lutowej
 studiował prawo
 obracał się w towarzystwie bohemy Paryża, ale rodzina odseparowała go
od niej; brał narkotyki popularne wśród ówczesnej paryskiej cyganerii
 strój jako rodzaj autokreacji
 cechy twórczości: śmiała erotyka, brzydota, zło i profanacja, akcenty
mizoginiczne
 tematy: prostytucji i dewiacji, życia na marginesie społecznym, bunty
przeciwko tradycji i religii
UTWORY INNE: „Salon”, „Odpryski”, „Sztuka romantyczna”

T.S. Eliot (1888-1965)

czytaliśmy/łyśmy: Ziemia jałowa (1922)
 amerykańsko-brytyjski poeta, dramaturg,
eseista, debiut 1917
 modernista, związany z tzw. Nową Krytyką
 laureat Nagrody Nobla (1948)
 1927 został brytyjskim poddanym i przeszedł
na anglikanizm
 większość życia pracował w banku w
Londynie i w wydawnictwie Faber and Gwyer (później: Faber and Faber)
 1922 założył pismo krytyczne „The Critertion” – problematyka społeczna,
polityczna, kulturalna
 cechy twórczości: egzystencjalizm, awangarda +
 tradycja (europejska i orientalna), fascynacja brzydotą,
UTWORY INNE: „Cztery kwartety”, „Popielec”, „Próżni ludzie”
 Franza Kafka (1883-1924)
czytaliśmy/łyśmy: Proces (wydany pośmiertnie wbrew
jego woli w 1925; pisany od 1914)
 niemieckojęzyczny pisarz żydowskiego
pochodzenia, związany z Pragą
 studiował prawo, chodził też na wykłady z historii
kultury i germanistyki
 pracował w Zakładzie Ubezpieczeń Robotników od
Wypadków Królestwa Czeskiego w Pradze (zakład
ubezpieczeń społecznych + inspekcja pracy), wyższa
klasa średnia, podróżował po Europie
 cechy twórczości: „sytuacja kafkowska” (konflikt zniewolonej jednostki z
anonimową, nadrzędną wobec niej instancją), wyobcowani samotni
bohaterowie, groteska, niejednoznaczne paraboliczne obrazy, poczucie
zagrożenia i niepewności, liczne niedomówienia, maksymalna prostota,
nie do końca kwalifikowalny, ale odnajdujemy cechy: ekspresjanizmu,
egzystencjonalizmu (prekursor?)
UTWORY INNE: „Zamek”, „Doświadczenie psa”, „Ameryka”

James Joyce (1882-1941)

czytaliśmy/łyśmy: Portret artysty w wieku młodzieńczym
(1916)
 irlandzki pisarz tworzący po angielsku
 z biednej, katolickiej rodziny (szkoły jezuickie; w
wieku 16 lat porzucił wiarę)
 lęki: przed psami, burzami z piorunami, morzem,
wiarą
 studiował filozofię i filologię w Dublinie
(zainteresowany szczególnie pismami św. Tomasza z Akwinu) – uczył się
włoskiego, francuskiego i staroangielskiego; studia medyczne w Dublinie
 (s)tracił wzrok
 cechy twórczości: zagadnienie czasu, strumień świadomości,

UTWORY INNE: „Dublijczycy”, „Ulisses”, „Araby”

 Virginia Woolf (1882-1941; samobójstwo)
czytaliśmy/łyśmy: Pani Dalloway (1925)
 angielska pisarka, debiut 1905
 feministka, modernistka
 wychowywała się w środowisku nasyconym
wpływami wiktoriańskiego społeczeństwa
literackiego
 krótki czas spędziła w zakładzie psychiatrycznym,
wykorzystywana seksualnie przez przyrodnich
braci, współcześnie mówi się, że mogła mieć chorobę afektywną
dwubiegunową
 lesbijka
 zaznajomiona z filologią klasyczną i literaturą angielską
 cechy twórczości: oryginalne podejście do czasu i świadomości, strumień
świadomości, poetycki impresjonizm, subtelna gra perspektyw, zerwanie
z konwencjami realizmu

UTWORY INNE: „Fale”, „Noc i dzień”, „Własny pokój”

Ernest Hemingway (1899-1961; samobójstwo)

czytaliśmy/łyśmy: Słońce też wschodzi (1926)
 amerykański pisarz i dziennikarz
 jako dziecko uczył się grać na wiolonczeli
 doświadczenia wojenne (I WŚ, II WŚ) –
„stracone pokolenie” (pisarze dorastający
podczas I WŚ)
 „obywatel świata”, większą część życia spędził
poza USA
 laureat Nagrody Nobla (1954)
 cechy twórczości: ostra, oszczędna w środki stylistyczne proza, oparta na
życiu osobistym autora
UTWORY INNE: „Stary człowiek i morze”, Mieć i nie mieć”, „Komu bije
dzwon”

Agatha Christie (1890-1976)

czytaliśmy/łyśmy: Zabójstwo Rogera Ackroyda (1926)
 brytyjska autorka powieści kryminalnych i
obyczajowych oraz sztuk teatralnych
 najlepiej sprzedająca się autorka wszech czasów
 uczyła się w domu, podczas I WŚ pracowała w
szpitalu jako technik farmaceutyczny (->
znajomość trucizn)
 powracające postaci w jej powieściach: Herkules Poirot, panna Marple
 w Polsce w 1951 wszystkie jej dzieła zostały objęte cenzurą
 wprowadziła niespotykane wcześniej w kryminałach rozwiązania (jak
utożsamienie detektywa/narratora z mordercą)
UTWORY INNE: „Morderstwo w Orient Expressie”, „A.B.C”, „Dom
zbrodni”

Albert Camus (1913-1960)

czytaliśmy/łyśmy: Obcy (1942)
 francuski pisarz, dramaturg, eseista, reżyser
teatralny
 urodzony w Algierii Francuskiej, w biednej
rodzinie
(w 1940 wyjechał do Francji, w 1942
przeprowadził się tam na stałe)
 studiował filozofię i historię kultury na Uniwersytecie w Algierze
 czołowy reprezentant egzystencjonalizmu (choć on bronił się przeciw
przypisywaniu go do tego nurtu)
 laureat Nagrody Nobla (1957)
 pracował jako dziennikarz, zakładał teatry
  tematy w twórczości: samotność człowieka, niemożność zrozumienia jego
zamierzeń i intencji, ich niesłuszna (nad)interpretacja
UTWORY INNE: „Dżuma”, „Mit Syzyfa”, „Upadek”

Aldous Huxley (1894-1963)

czytaliśmy/łyśmy: Nowy wspaniały świat
(napisana w 1931, wydana w 1932)
 angielski powieściopisarz, nowelista, eseista, poeta
 studiował medycynę i filozofię w Oksfordzie
 z powodu postępującej ślepoty nie uczestniczył w I
WŚ (pracował w administracji państwowej)
 związany z pismem „Athenaeum”, potem krytyk
teatralny, dużo podróżował
 propagator użytkowania środków psychoaktywnych (niektórym poświęcił
badania)
 opozycja do Nowego wspaniałego świata to Wyspa (o świecie idealnym)

UTWORY INNE: „Wyspa”, „Drzwi percepcji”, „Filozofia wieczysta”

Vladimir Nabokov (1899-1977)

czytaliśmy/łyśmy: Lolita (1955)
 rosyjski i amerykański pisarz (do 1938 głównie po
rosyjsku, potem głównie po angielsku + kilka
tekstów po francusku), tłumacz
 ze szlacheckiej rodziny rosyjskiej
 z wykształcenia filolog – romanista, rusycysta;
studiował też zoologię (badał szczególnie motyle!),
wykładowca literatury na uczelniach
amerykańskich
  cechy twórczości: tematyka filozoficzna (estetyka, życie po śmierci,
rozważania nad charakterem rzeczywistości i świadomości

UTWORY INNE: „Blady ogień”, „Maszeńka”, „Dar”