Professional Documents
Culture Documents
Student Hand Book: Somali
Student Hand Book: Somali
PHARMOCOLOGY
Organized by ; Sa’eed Xanjo Page 1
Pharmacology:
Asal ahaan ereyga pharmacoly waa eray afka Giriig ah waxaana loo aqoonjlray
(Pharmacon)
◇ Drug: macnihiisu waa daawo ereyga drug asal ahaan waxa uu kayimid dalka( france)
waxaana loo aqoonjiray geedkii qalalnay (Dry herb)
◇ Qofkii ugu horeyay ee furay goobo lagu barto cilmiga daawada waxa uu ahaa
(Ruodolf Buchheim) wuxuuna bilaabay sanadku marka uu ahaa 1847 waxa uuna u
dhashay dalka (Germany)
Types of pharmacology
Pharmacology waa 2 labo laamood oo waweyn oo kala ah
□ Pharmacokinetics
□ Pharmacodynamics
Pharmacokinetics
Waxay kahadashaa Daawada marka ay jirka soogasho sidee ayay ugu dhaqdhaqaaqdaa,
Ugu horeentii marka uu jirka nuugo daawada waxay marayaan 4 marxaladood oo kala ah
◇ Metabolism
◇ Absorbation
Metabolism
waa habka daawada loogu burburiyo jirka. kadibna looraaciyo dhiiga waana midka ugu
balaaran ee qabta shaqada daawada,
xubinta uqaabilsan burbrinta daawada waa berka.
Absorbation
waa habka nuugista daawada kuna gasho dhiiga,
Distribution
Waa habka ee daawada ugu baaheyso jirka iyadoo sii dhaxmareysa dheecaamada iyo
nuudayaasha jirka.
Excretion
waa habka looga soo qashin saaro daawada jirka,
xubinta ugu weyn ee qaabilsan qashin saarka waa kiliyaha.
Pharmacodynsmics
waxay kahadashaa dawada mala falgashaa ama mausaameysaa dawo ahaan qofka jirkiisa
Pharmacotherpeutics
Waa cilmigii pharmaclogy-ga oo lagudaray kan daweynta,
Qofka farmashiistaha ah waa in uu yaqaanaa cudurada taas waxay ka caawinkartaa in uu
ogaado xariirka kadhaxaaya daawada iyo xanuunka
Pharmacotherapeutics
W aa laf dhabarta daawda wuxuuna intabadan awooda saraa sadax qeebood oo kala ah
1: Saameynta daawada
2: waxyeelada dawada kadhalan karo
3: Isku haleenta iyo badbaadada daawada
main objectives
Chemotherapy
Waa dawoyin cayiman oo loo doortay in ay sumeyso waxyaabaha ilmo aragtada ah
(Organism) ayadoo aan waxba ugeysan qofkii isticmaalay dawadaas
PHARMACY
Waameel cilmiyeesan oo loo diyaariya maamulka daawda si loo helo waxyaabaha as aasiga
u ah cafimaadka dad weynaha.
SHAQADA FARMASHIISTAHA
◇ Qeebinta dawooyinka
◇ Hubinta sax ahaansha dawooyinka
◇ Kormeerka hoolaha farmashiga
◇ Ilaalinta tayada dawooyinka
◇ Wacyi galinta iyo kor uqaadista aqoonta daawada
◇ Talobixinta daawada
☆ Daacadnimo
☆ Aqoon
☆ Holkarnimo
☆ Dabeecad
☆ Naxarius
☆ Aqlaaq
☆ Dulqaad
PLANT SOURCES
Dhirta waa wax yaabihii ugu horeeyay ee laga soo sameyay daawada
Waana midka ugu badan oo ilaa iyo hada laga sameeyo daawada
Daawada waxaa laga soo sameyaa qeebaha kala duwen ee geedka sida
● Leaves : Caleemaha
● Flowere : Ubaxyada
● Fruits : Miraha
● Seeds : Iniinta
● Roots : Xididdada
● Bark : Jilifta
● Stem : Jiridda
1. Leaves : caleenta inta badan waxaa laga soo saraa dawooyinka loo isticmaalo qufaca iyo
xabka feeraha ( Component of cough srup) iyo dawooyinkale oo badan
2. Folwers: ubaxa inta badan waxaa laga sameeyaa dawooyinka inta badan looga hortago
xanuunada sida daawada ( Morphine) iyo kuwakale oo xanuun baabiyaak ah
3. Fruts: miraha waxaa inta badan laga helaa daawooyinka loo isticmaalo caloosha iyo
fangay-ga
4. seeda: iniinta waxaa laga soo saaraa dawooyinka loo isticmaalo neerfayaasha
ANIMAL SOURCES
Daawada lagasoosaaro xoolaha
1. Pancreas: Beeryarah
2. Anterior pituitary: Qanjirka
3. Sheep tyroid: Qanjirka idaha
4. liver: Beerka
5. Blood animal: Dhiiga xayawaanka
◇ Pancreas. beeryaraha waxaalaga soosaaraa. daawada loo yaqaano (Insulin) kaasoo loo
isticmaalo xanuunka sokorta ama macaanka ( Diabetes )
◇ Sheep tyroid. waxaa laga soo saaraa daawada looyaqaano (Thyroxin) kaasoo loo
isticmaalo daawada dhiig karka (Hypertention)
◇ Liver . beerka waxaa laga soo saaraa dawooyinka ( Vitamin A iyo Vitamin D) kaasoo
loo isticmaalo dhiig yarida (Anamia)
◇ Blood animals. Dhiiga xayawaanada waxaa laga diyaariyaa daawada talaalka (Vacines)
kasoo loo isticmaalo talaalada kala duwan
◇ Stomach tissue. nuudaha caloosha waxaa kujira (Pepsin and trypsin) kuwaasoo
lagahelo daawada gaaska iyo shiidida dhiicaanada.
MINERAL SOURCES
Metallic:
○ Iron . waxaa loo isticmaala yaraanshaha birta ama dhiiga (Iron deficiency and
Anamia)
○ Mercurial salts: waxaa loo istimaalaa isfiilitada
○ Zinc oxide paste: waxaa loo istimaalaa dhaawaca iyo canbaarta ( eczema)
▪Synthetic: waa waxyaabaha sida tooska ah loga soosaaro ilaha ayadoo la adeegsanayo
warshadaha
▪Sem synthetic source: waa waxyaabo horey U haa daawo kadibna lagu daray waxyaabo
war shadeysan ama dib loo warshadeyay
MICROBIOLGICAL SOURCES
Waxyaabaha laga soo saaro ilma aragta sida bagtariyada. fungus-ka iyo wixii lamid ah
° Streptomycine
° Aminoglycosies
° Gentamycin
° Tobramycin
Disadvantages: faa ido daro waxay timaadaa marka ay dhacaan qodo badaan
soosoda
1. marka qalabka sheybaarka ladayoco
2. In ay shaqaalaha ay noqdaan kuba aan xirfad leheyn
Waxaa noo dhamaaday Sources of drugs oo ah ilaha daawada laga soo saaro
1. Interal route:
waa kanalka ugu badan ee laga qaato daawada
□ Oral Afka
□ Subligual: Carabka hoostiisa
□ Buccal: Ciridka iyi faruuryaha dhaxdooda
□ Oral. afka in si toos ah looga qaato daawada waa habka ugu caansan, sida kaniiga
iyo sharoopada ( tablets and syrup)
□ Sublingue
In laga qaato carabka hoostiisa. waa habka uguyar ee dawo laga qaato sababta looga
qadanayo daawada carabka hoostiisa. waxay tahay in si fudud daawada lagu gaarsiiyo
qanjirada.
□ Buccal .
Indawada laga isticmaalo ciridka iyo inta udhaxeeysa faruuryaha waana hab dhif iyo naadir
in laga isticmalo daawada wax dhibaato umalahan qofka.
PARENTARAL ROUTES
Waa duriimada kaladuwen ee jirka waxaa jira qeebo badan oo jirka laga duro lakiin waxaa
soo qadaneynaa qeebaha ugu caansan duriimada jirka, sida
Waa meesha ugu caansan ama ugubadan ee duriimada lagu sameeyo, ujeedada xididka loo
duro waxay tahay in dawada. si dagdag ah ey u gaarto jirka oo dhan, daawada ugubadan ee
laga qaato xididka waxaa kamid ah.
◇ Ampcillin injection
◇ Gentamycine injection
◇ Pencillin injection
◇ Chloromphenicol injection
Waa xubinta labaad ee ugu isticmaalka badan daawada, marka loo fiiriyo xididka,
Duriinka sinta ama barida waa muhiim in labarto sababtoo ah waxaa jira, cirbado si gooni
ah looga qaato sinta/ama barida sida.
◇ Penzyl penicillin
◇ Artimedar injection
◇ Spectinomycin
Duriinka baruuta waa mid kamid ah duriimada lasmeeyo badanaana waxaa lasameeyaa
xiliga qofaka uu qadanayo daawada sokorta, daawooyinka loo isticmaalo baruurta
( Subcutaneus )waxaa kamid ah
□ Insulin
□ Adrenaline
□ Norplant
4. Maqaarka (Intradermal)
3. Inhalation route:
Waa dawooyinka hawo ama ogsajiin ahaan loo qaato, ( Inhalation route ) daawada in hawo
ahaan loo qaato waxaa sababo labo arimood oo kala ah .
♤ in uu qofka waayo hawo kufilan (Oxygen)
♤ in uu qabo cudurka neefta (Asthma)
Topical route:
Dawooyinka maqaarka laga qaato gaar oogada sare ee jirka nucyo kaladuwan oo cuduro ah
ayaa kudhaca maqaarka sare sida,
1. Minium therapeutic dose: waxaa loo Yaqaanaa qiyaata daawo uguyar ee la isticmaalo
4. The toxin and dheath dose: Waa qiyaasta daawo ee lagu sumowbo ama lagu dhinto.
Daawada waxay yeelan kartaa dhoor magaca lakiin waxay intabadan daawadu ay leydahay.
3 magac oo kala ah
1. Chemical Name.
2. Approved Name. or Generic Name
3. Trade Name or comarcial Name
2. Generic Name. Waamaga beesha caalamka iyo hay, ada WHO ay isku raaceen in lagu
aqoonsado daawadaas.
Tusaale shirkado badan ayaa haldaawo ubixiya magacyo kaladuwan lakiin shir kadahaas
kama taki karaan waxa ay daawadu tahay tusaale shirkad masaari ah ayaa adeegsata
magaca
E-mox lakiin daawada waa Amoxycillin
3. Trade Name.
2. Right dose: Qiyaas sax waxaa lasiin karaa marka lahubiyo bukaanka. miisaankiise . iyo
da,diise
3. Right patient: Bukaan sax ah si aad daawo usiiso hubi magaca bukaanka in uu yahay
magaca saxda ah
4. Right route: meel sax ah inlagasiiyo daawada bukaanka, Tusaale haddii daawo muruqa
ah lagasiiyo bukaanka xididka waxaa ka imaan kara dhibaatooyin, sida in uu udhinto, ama
uu unaafoobo, iyo in uu kusumowbo.
5. Right time: waqti sax ah waa in lasiiyo daawada bukaanka inta jeer ee uqoran Tusaale
hadii ay uqorantahay daawada 2 wati waa in lasiiyaa labadaas waqti.hadii laqilaafo habka
ay dawadu uqorantahay waxaa kadhalankaro in dawadu ay wax katari wayso bukaanka.
◇ Composation:
◇ Indication (Use)
◇ Side effect:
◇ Adverse and effect:
◇ Warning:
◇ Risk and precaution:
◇ Dose and Admin:
◇ Contra indication:
◇ Manufacture Date:
◇ Expire Date
□ Composation
Waa kiimikada ay dawada kakooban tahay, Tusaale Amoxicillin waxaa kujira wax loo
yaqaano, (magnesium stearare. iyo lactose monohydrate) waxeyna kujiraan
Amoxicillin kasta.
□ Indication (Use)
Isticmaalka iyo waxtarka daawada, daawo kastaaba waxey leedahay isticmaal iyo
waxtar ugooni ah Tusaale, meelo badan ayaa dawada laga isticmaalaa sida Afka.
Dabada. Xididka. Dhagaha. iyo meelo kaladuwan oo kale .
□ Side affect
Saameynta daawada ay ku yeelato qofka Tusaale. waxaa dhici karta in daawada qofka
ay saameyn ku yeelato sida, in uu kusuuxo ama ku wareero.
□ Warning
Digniin in looga digo qofka waxa yaabaha ka imaan kara daawada sida in uu uurka
waxyeeleeyo. iyo hadii uu si qaldan u isticmaalo waxyaabaha kadhalan karo.
Qataraha daawada waxey timaadaa marka si qaldan ama meel qaldan laga isticmaalo
daawada, Tusaale. daawo lagu talagalay in laga isticmaalo sinta hadii uu qofka ka
isticmaalo xididka waxaa ka imaan kara qatarta ugu weyn ee daawda kadhalata .
□ Dose an admin
Qiyaas iyo maamulid daawo, daawo kastaaba waxay leedahay qiyaas laga qaadan karo
qiyaastaas oo ah mida uu dhaqtarka qoray ama midka ( Leflet-ka ku qoran )
□ Contra indication
Lamasiin karo ama lama qaadankaro. Tusaakle lamaqaadan karo dawooyinka . uurka
baabiye. kuwa xasaasiyada kiciya iyo kuwa daraagiska ah.
□ Manufacture Date
Xiliga daawada lasoo saaray Tusaale dawo ayaa la soo saray 2019.
□ Expire Date
(1) MEMBENDIZOLE
□ Composition
daawada waxa ay ka samaysan tahay Benzoyl benzimidazole iyo carbamate
□ Trearaputic drug
daawooyinka uu ka mid yahay Wuxuu kamid yahay (Anti helmentic )
□ Available
maxaa la heli karaa daawadan Waxaa laga heli karaa kaniini iyo sharoobo
□ Side effect
dhibaatada ay keento
• Calool xanuun
• Matag lalabo iyo qandho
• Madax xanuun wareer iyo dawqaad ,
• Finan maqaarka ah iyo cuncun
□ Common
dhibaatada caamka uu ku yahay ma jiro waxdhibaato caam ah uu keeno marka la
isticmaalo daawadaan.
□ Dose
Daawada qiyaasta laga qaato daawadan waxaa la siinkaraa caruurta ka weyn 2 sanno iyo
dadka waaweyn 100mg mudo sadex maalmood ah daawadaan ku celi bukaanka 2 ilaa 3
usbuuc.
□ Onset of effect
Waxyeelo ay la bilaaban karto majiraan wax la ogyahay oo ay la bilaaban karto.
□ Duration of action
waqti ay soconkaraan lama garanaayo.
□ Dietary advice
La talinta cuntada iyo daawada cunto ku qaado si ay u soo nuugaan daawada
□ Storage
kaydinta daawadaaan waxaa lagu 30° c
□ Prolonged use
Hadii daawada isticmaalkeedu bato maxaa la sameeyaa u tag dhaqtarka si dib baaris
laguugu sameeyo.
□ Precaution
Maxaa daawadaan lid ku ah inta badan waxay arintaani ku dhacdaa dadka waaweyn oo aan
tixgalin badan siin daawadan.
daawadan ha la isticmaalin waxyaabaha aashitada leh ,ama daroogadaa sida qaadka iyo
sigaarka.
sidoo kale hooyada uurka leh looma isticmaali karo.
□ Over dose
hadii qiyaasta daawada laguugu talo galay aad ka badsato maxaa dhacaya hadii daawadan
ay badato waxaa dhici kara calool xanuun iyo hawamareenka oo dhib la kulma marmarka
qaar waxaa dhicikarta qalal.
□ Drug interactions
Ma jiraan dawooyin ay isdiidayaan ama aan lala isiticmaalikarin waxaana lala qaadan
Karin daawadan bamazepine-ta.
□ Disease intraction
Ma jiraan cuduro saamaynku leh daawadaan
hadii aad qabto cudurada ay ka midyihiin cudurka beerka ama crohn,s disease ama
ulcerative colitis.
(2)Chloroquine
◇ Duration of action
cuntada ku haboon Qaado cunto ama caano si loo yareeyo dhibaatada caloosha
◇ Precaution= :taxadarka
Waa in la qaataa talooyinka dhaqtarku ku siinaayo
◇ Disease intrection:
• Dhiig yaraan
• Dhiig bax
• Unugyada cadcad oo hoos u dhaca
• Beerka oo xanuuna
• Aragtida oo wax iska bedelo
(4)Albendazole tablet
Dawadaan waxay kutimaadaa
▪ Shoropo (Syrup)
▪ Kaniin (Tablet)
□ Less common :
Dhibaato yar ayaa lagu arki karaa sida
Lalabo, matag ,wareer, calool xanuun, madax xanuun ,iyo shuban iyo mararka qaar oo tintu
lunto
□ Dosage :
Daawada qiyaas ahaan la siin karo waa sidan
Caruurta ka weyn lixbilood iyo dadka waa weyn waxaa la siinayaa 1 xabo kaniin ah 400mg
halmar
Caruurta lixbilood ka weyn ee aanu miisaankoodu ka yaryahay 10kg waxaa la siinayaa
200mg halmar
□ Prolonged use:
Hadii daawada oo waqti dheer la qaato
Hadii aad daawada aad waqti dheer qaadato waxaad u baahan tahay in baaris laguugu
sameeyo si loo ogaado in cuduradii aad ka raysatay iyo inkale
Precaution= taxadarka
Waa in la qaataa talooyinka dhaqtarku ku siinaayo
□ Over dose:
daawada oo qiyaasteeda layska badiyo
Majiro ilaa hada wax dhibaato ah oo la ogyahay
□ Food intrection:
cuntada saamaynta ku leh
Ma jiraan cunto saameeyn ku leh
□ Disease intrection:
ma jiraan
Cirrhosis , cudurada beerka ku dhaca ayna keento isticmaalka aashitada sida cabitaanada
□ Contraindition:
lama siinkaro
Lama siin karo hooyada uurka leh sadexda bilood ee ugu horaysa ee,uurkeeda
(5)Metronidzole
Waa mid kamid ah dawooyinka loo isticmalo goryanada
Waxay kutimaadaa
• Kaniiniyaal : Tablets
• Shorobo: Syrup
• Faleembo Infusion
1. Amebic
2. Gairdia lambia
3. iyo kuwakale
◇ Stroge: keydinta
Dawadaan kukeydi meel heer kulkeedu udhaxeeyo 25oc ilaa iyo 30oc
◇ Prolonged use:
Hadii dawadaan waqti dheer laqaato waa in bariskale kasmeyaa
◇ Precution: Taxadarka
Dawadaan u isticmaal sida uu dhaqtarka ku amray
□ Treaputic drug:
Dawooyinka uu kamid yahay waa
(Anti helmentic)
□ Available:
Maxaa laga hali karaa dawadaan waxaa laga hali karaa
• Kaniini Tablets
• Sharopo Syrup
□ Side affect:
Dhibaatada ay keento
• Calol xanuun
• Matag. lalabo iyo qandho
• Madax xanuun . wareer
• Finan maqaarka ah iyo cucun
□ Common:
Dhibaato caam uu kuyahay majiro wax dhibaato caam ah uu keeno marka la isticmaalo
dawadaan
□ Less common:
Dhibaato caam keedu yaryahay
• lalabo iyo matag
• Calol xanuun iyo shuban
¤ Ascrias
¤ Trichuris
□ Dosage
Qiyaasta dawadaan laga qaadan karo Dawadaan waxaa lasiin karaa caruurta kaweyn 2
sano iyo dadka waawyn .
Caruurta waxaa lasiinkaraa 100mg labada waqti 1x2 sii mudo sadax maalmood ku cali
bukaanka dawadaan 2-3 isbuuc.
□ Onset of effect:
Waxyeelo ay labilaaban karto Majiraan wax la yaqaano oo ay labilaaban karto
□ Duraton of action
Waqtiga ay socon korto lama garanayo
□ Dietary advice:
Latalin cuntada iyo daawada Cuntada ku qaado si ay usoo nuugaan daawada
□ Storage:
250c heer kulka
□ Precaution:
Maxaa dawadaan lid ku ah dawadaan hala isticmaalin waxyaaba aashitada leh iyo
mandooriyaasha
□ Over dose: hadii daawada qiyaas teeda lagabadiyo waxaa dhicikara hawamareenka oo
dhib lakulma
□ Drug interaction:
Majiraan dawooyin ay isdiidayaan ama aan lala isticmaali karin waxaana lala qaadan karin
dawadaan (bamazepine)
□ Food interaction:
Majiraan cutooyin aan lala qaadan karin lama yaqaano cunto dhibta
□ Disease intraction:
Cuduro lid ku ah hadii aad qabto cudurada beerka waxaa suuro gal ah in ay dawadu sidii
loo bahnaa ay u falgali waayaan.
(6)Piperazine:
Magacaga kiimigeed ee loo yaqaano waa (Piprerzine) Dawadaan waxay kutimaadaa
kaniini ( Tablets)
◇ Dosage:
◇ Side effect:
◇ Dietary advice:
◇ Storge:
◇ Drug intrection:
◇ Food intrection:
◇ Disease intrection:
Majraa cudur lid ku ah haa hadii ad qabto cudurka qalalka waxay kuu kaani kartaa dhibaato
• S mansonia
• S japonicum
• S hematobium
goryanakala waa lagu daweyaa
◇ Dose:
Dawada qiyaas ahaan lasiin karo waa Dawadaan waxaa lasiiyaa dadka waaweyn iyo
caruurta
◇ Side effect:
◇ Dietary advice:
cunto ku haboon dawadaan waxaa qaadan kartaa cuntada kahor lamana ruugikaro
dawadaan
◇ Drug intrection:
◇ Food intrection:
◇ Disease intrection:
◇ Stroge:
Dawadaan kukeydi meel heer kulkeydu udhaxeeyo 25°oc ilaa iyo 30°oc.
waxaa loo isticmalaa jeermiska bactariya ay sababto waxayna ka hor tagtaa in ay fido
bactriyada waxaan loo istcmaali karaa xanuunada kala ah sida
▪Dhago xanuun
▪ Cunaha iyo sanka
▪ Xubinta taranka
▪ Hawo mareenka
▪ Jabtada
▪ Caabuqa kudhaca wadnaha
▪ Gaaska boog calooleedka
▪ Dhaawaca xabada iyo kuwakale
◇ Dosage:
Dawada qiyaas ahaan laga qaadankaro dawadaan waxaa lasiinkaraa caruurta iyo dadka
waaweyn
◇ Side effect:
◇ Duration of action
◇ Dietary advice:
Cuntada haboon waxaa fiican baahida in lagu qaato laagiin cunto kadib waa la qaadankaraa
◇ Over dose:
◇ Food intrection:
Lama yaqaano cunto lid ku ah
◇ Disease intrection:
Cudur lid ku ah majiraan haa cudurada sida
▪ Xasaasiyada
▪ Neefta
▪ Wadne xanuunka
◇ Stroge:
Keydinta daawada heerkulka dawadaa waa 25 ilaa iyo 30°c
• Kaniiniyaal
• Shoropoyin
• Cirbado
Dawadaan waxay ka hortagtaa unugyada bagtariyada ama jeermiska laga soo saaro
barootiinka
□ Dosage:
□ Side effect:
□ Dietary advice
Cunto haboon waxaa fiican in dawadaan baahida lagu qaato balse cunto kadib waa la
qaadan karaa cunto ka hor in laqaato waxay yareeneysaa cucunka caloosha
□ Precaution:
□ Food intrection
□ Dises intrection:
Cudur lid ku ah majiraan haa hadii aad qabto cudurka beerka dhibasto ayuu kuugu yahay
□ Storage:
■ Cephalaxine
Dawadaan waxaa lagu dilaa bactarial in fection
sida (gram posative and gram nagative bactaria)
¤ Dawadaan waxay ka hortagtaa unugyada bactariyada iyo doo sameysanaysa darbi difaaca
□ Drug intrection:
Majiro dawo aan lalaqadankarin
□ Food intrection:
Cunto saameyn kuleh lamayaqaano
□ Disease intrection:
Cudurlid ku ah dawadaan waxaa lid ku ah kilyo xanuunka
□ Precaution:
□ Dosage:
□ Over dose:
□ Side effect:
□ Stroge:
Dawadaan ku keydi meel heer kulkeydu udhaxeeyo 25oc ilaa iyo 30oc
Cefixim
Brand name: magaca kiimikeed waa (Suprax)
• Kaniini Tablets
• Sharoopo Syrup
• Cirbado Injection
□ Dosage:
• Neefsashada oo adkaata
• Qandho iyo cucun
• Cuncun iyo finan maqaarka ah
• Barar wajiga ah
□ Onset of effect:
□ Duration of action:
□ Dietary advice:
□ Drug intrection:
▪ Heparin
□ food intrection:
□ Disease intrection:
Cudur lid ku ah
▪ Kiliyo xanuunka
▪ Jeermiska colitis
□ Prelonged use:
Waxay kutimadaa
• Kaniini
• Sharoopo
• Faleembo
□ Dosage:
Dwadaan qiyaasta laga qaadankaro waa 250mg 500mg labo waqti mudo hal isbuuc ah
□ Disease intrection:
Majiraa cudur lid ku ah haa hadii aad qabto xasaasiyad waxaa laga yabaa in uu wadno
xanuun kugu keeno ama cun cun siyaado ah.
Doxycycline
Dawadaan waxay kutimadaa (Capsul)
Waxaa loo isticmalaa wax yaabaha ay sababto bactariyada iyo xanuuna kale sida,
◇ Side effect:
◇ Food intrecton:
Cunto saamey kuleh hadii aad cabto caano marka aad dawadaqaato
◇ Disease intrection:
▪ Beer xanuunka
▪ Kiliyo xanuunka
Erythromycine
125mg 250mg 500mg
Dawadaan waxaa loo isticmalaa wax yaabaha ay sababto bactrial infecton sida
infagshanada kudhaco:
▪ Cunaha iyo dhuunta
▪ Infactionka ku dhaca maqaarka
▪ kaadi heysta
▪ isfiilitada
Erythromycine waa dawada ugu xoogan antbiotic
□ Dosage:
□ Side effect
□ Over dose:
Dawadaan qiyaas kaban intii loogu talagalay hadii uu qaato qofka waxaa kadhalanayo
dhibaatooyin sida
• Lalabo iyo matag
• Shuban
• Wareer
• Maqalka oo yaraada
□ Disease intrection:
PenicillinG
• kaniini Tablet
• Shoroopo Syruo
• Cirbad Injection
Dawadaan waxaa loo isticmalaa jeermiska uu sababo bactriyada wxaana loo isticmaali
karaa
▪ Dhagaha
▪ Cunaha
▪ Sanka
▪ Maqaarka iyo xuubka jilicsan
▪ Caabuqa kudhaca kaadi heysta
▪ Maskax garaadka
▪ Isfiilitada
◇ Dosage:
◇ Side effect:
◇ Preaution: Taxadar
◇ Over dose:
◇ Drug intrection:
¤ Cholestyramine
◇ Diseases intrection:
Tetracycillin: hydrochloride
Brand name: achromycin, panmycin, tetrcyn
Dawadaan waxaa loo isticmalaa waxa yaabaha ay sababaan bactariyada iyo protozoa sida
¤ Caabuqa: infection
¤ Finanka: acne
¤ Qawadka: plague
¤ Duumada: malaria
¤ Isfiilitada: syphilis
¤ Buruseelaha brucelosis
Waxaa sidoo kale lagu daween karaa suska ilkaha kudhaca
□ Dosage:
Qiyaasta dawadaan laga qaadan karo waa 250mg 500mg iyadoo loo fiirinayo da,da iyo
miisaanka jirka tirada laga qaadankaro waa 20-30 1×2 labada waqti
□ Side afact:
¤ Daal badan
¤ Kaadi badan
¤ Matag vomiting
¤ Shuban: diarrhea
¤ Nabro: rash
¤ Cutada oo yaraata: los of appetite
□ Contara indication:
□ Disease intrection:
¤ Beer xanuunka
¤ Kiliya xanuunka
□ Bethametazone:
Dawadaan waxay kutimadaa bomaato
¤ Xasaasiyada: allergies
¤ Maqaarka: dermatitis
¤ Nabraha rash
¤ Cucunka Iteching
¤ Canbaarta Eczema
¤ Kaladuwanaashaha maqaar :( variety of skine
□ Dosage:
Qiyaasta dawadaan laga qaato 15mg 20mg 30mg iyadoo loo fiirinayo da,da iyo hadba inta
ay xaaladu tahay waxaan laga qaataa labo waqti ka hor inta aan la marsan waa la nadiifii
yaa meesha la marinayo dawada.
□ Side effect:
□ Common:
¤ Gubasho
□ Less common:
¤ Cuncu
¤ Barar sii kordha
¤ Guduudasho maqaarka ah
¤ Maqaarka oo qalala
¤ Is badal ku dhaca maqaarka
Fariin
TARAMADOL
WAXYEELADA DAAWADA TRAMADOL
YAA ISTICMAALA
MAXAY KARAADIYAAN?
MAXAY KU KACAAN?
□ Dil
□ Kufsi
□ Dhac
□ Waalidka oo lagu Afcaliyo
□ Waxbarasho la'aan
□ Xanuunada kudhaca maskaxda
□ Tabar darro
□ Salaad la'aan
□ Muqaal kooda oo isbadala
□ Inladilo
■ Griseofulvin
▪ kaniini Tablets
▪Sharopo Syrup
▪ bomato Gream
Dawadaan waxaa la hindisay sanadkii 1939
Dawadaan waxaa loo isticmalaa qaar kamid ah fungayga (Ant fungal) sida
□ Dosege:
□ Side effect:
¤ xasaasiyad allergic
¤ lalabo nausia
¤ Shuban diarrhea
¤ wareer confusion
¤ cucun itching
□ Food intrection:
Cunto saameen kuleh majiraan
□ Disease intrection:
Cuduro lid ku ah majiraan waxaa lid ku ah xanuunka beerka
◇ Ketoconazole
Dawadaan waxay kutimadaa
¤ kaniniyaal tablets
¤ Bomaato cream
¤ Shambo shampoo
▪ Qawadka tinea
▪ Canbaarta eczema
▪ Agoolka dandruf
▪ Cabeebka Candidiasis
◇ Dosege:
Qiyaasta dawadaan la gaqaadan karo waxay ku xirantahay Da,da qofka iyo nuuca daawada
◇ Side effect:
Dhibaatooyinka uu leeyaha waxaa kamid ah
¤ lalab: nousea
¤ Madax xanuun: headche
¤ Dhibaato beerka ah : liver problem
◇ prolonged use:
Hadii dawadaan waqti dheer laqaato waxaa ka imaan kara dhibaato dawadaan lagama
badinkaro 4 usbuuc
◇ precauton:
◇ Contra indication:
◇ Diseas intraction:
□ Nystatin
¤ kanyaal tablets
¤ dhibco drop
¤ Bomaato cream
¤ Subosto suppositories
□ Dosage:
Qiyaasya dawadaan waxay ku xiran tahay nuuca dawada iyo Da,da qofka
□ Side effect:
¤ Cuncun itching
¤ Nabro rash
□ Contra in dication
□ Over dose:
• Lalabo nousea
• Matag vomiting
• Shuban diarrhea
□ Food intrection
□ Disease intrection:
1. Opoid analgesics
2. Non-Opoid analgesics
1. morphine,
2. codeine
3.tremadol.
◇ Non-Opoid analgesics:-
1. Ibuprpfen
2. Diclofen
■ PARACETAMOL:
• Kanini Tablet
• Shoropo Syrup
• Cirbad Injection
• Suposto Suppositores
¤ Xanuunka Pain
¤ Qandhada Fever
Sidookale waxaa lagu daweenkaraa xanuunada sida
■ Dosege:
Qiyaasta dawadaan laga qaadan karo waxay kuxirantahay Da,da qofka iyo miisaankiisa
lakiin gramka laga isticmaalo dawadaan waxaa kamid ah 25mg 100mg 120mg 500mg
■ Side effect:
¤ Lalab Nausia
¤ Matag Vomitin
■ Precaution:
■ Food intrection:
□ ASPIRIN :
¤ Xanuunka pain
¤ Qandhada fever
¤ Bararka Inflammatory
¤ Caabuqa Inflammation
□ Dosage:
Qiyaasta dawadaan laga qaadankaro waxay ku xirantahay hadba xalada lagu daweeynayo
iyo Da,da iyo miisaanka qofka waxaana laga qaataa garaam kaladuwan sida
60mg
75mg
□ Side effect:
□ Contra ibdication: