Systemy religijne współczesnego świata NS

Program zajęć 2023_24

I 16.12 X2
1. Zajęcia organizacyjne
a. obecność na zajęciach (100% +2 p., 1 nieob. - +1p.)
b. prezentacje (dla chętnych) max. 5 p.
c. aktywność (+1p.)
d. test – ustalenie terminu

2. Definicje, geneza i typologia religii

a. Problemy definicyjne
b. Hipotezy dotyczące powstania religii
c. Typologia religii
d. Struktura religii

II 4.02 X2
1. Hinduizm- pluralistyczne ujęcie problemu

a. Etapy rozwoju hinduizmu

b. Księgi hinduizmu

c. Bogowie hinduizmu

d. Człowiek w religiach hinduistycznych ( karman, dharma, warna)

e. Rytuały hinduizmu

f. Główne nurty hinduizmu

1. Prezentacja: Śaktyzm- nurt ludowy i tantryczny

Satyabrata Das, U. N. Sahoo, Shiaktism:Tantra and Mantra in Sarala Mahabharata, w: Orissa Review,
oct. 2010.

Balabhadra Ghadai, DURGA: The Mother of the Universe, ibidem.

R. Czyżykowski, W poszukiwaniu genezy i specyfiki ekstazy w religiach Bengalu, w: Zeszyty Naukowe

Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011 (44)

2. Prezentacja: Prawda o Kali- Strażniczka Bramy czy inspiratorka thugów? (Stangreciak, Włodarzczyk)

Simon Montefiore, Potwory, Warszawa 2010.

Tom Lloyd, Acting in the „Theater of Anarchy”: The Anti-Thug Compaigne’and Elaborations of Colonial
Rules in early Nineteenth-century India, Edinburg Papers In South Asian Studies, 2006 (19).

2. Reformacja hinduizmu:

a. Buddyzm: trzy klejnoty buddyzmu, cztery szlachetne prawdy, ośmioraka ścieżka buddyzmu

b. Podstawowe elementy doktryny dźinizmu

c. Dżinizm: szkoły dżinizmu

3. Prezentacja: Ostatnie kuszenie…Buddy, czyli kiedy Budda został buddą. (Ptasznik)

K. Kosior, Budda, Kraków 2007.

Buddyzm, red. J. Sieradzan, W. Jaworski, M. Dziwisz, Kraków 1987.

Sherab Chodzin Kohn, Życie Buddy, Gdańsk 2015.

4. Prezentacja: Zagadnienie cierpienia w buddyzmie (Paluszak, Birula)

D. Schlingloff, Buddyzm, Warszawa 2004.

W. Wilkowski, Metafizyka cierpienia. Od Arystotelesa, przez myśl indyjską, do myśli chrześcijańskiej,

Poznań 2010.e kuszenie…Buddy, czyli kiedy Budda został buddą

5. Prezentacja: Dźinijska sallekhana- zbawienie przez głód?

P. Balcerowicz, Dżinizm. Starożytna religia Indii, Warszawa 2003.

K. Bajka, Sallekhana jako przykład śmierci wolitywnej, Studia Religiologia, 2012 (45).

K. H. Shah, The Jain Koncept of Sallekhana: a Loss or a Gain, National Seminar on Bio Ethics, 2007.

III 18.02 X2
1. Religie Chin

a. Taoizm- rodzima religia Chin

b. Pojęcie dao

c. Panteon taoistyczny

d. Rytuały i alchemia taoistyczna

e. Konfucjanizm- religia czy system moralny

f. Dao człowieka szlachetnego

g. Nurty konfucjanizmu

h. Buddyzm w Chinach

6. Prezentacja: Bodhidharma – pierwszy patriarcha buddyzmu chińskiego?

B. Szymańska, Rola mistrza w buddyzmie zen, w: The Polish Journal of the Arts and CultureNr 12
(4/2014).
Bodhidharma, Hui-ko, Hung-jen, Seng-tsan, Tao-hsinTwarzą do ściany. Nauczanie Bodhidharmy i
pierwszych patrairchów zen, Wydawnictwo Miska Ryżu, 2013.

Introduction of Red Pine, in: The Zen teaching of Bodhidharma, NY 1989.

2. Judaizm

a. etapy rozwoju doktryny żydowskiej

b. święte księgi judaizmu

c. judaizm biblijny i rabiniczny

d. nurty i sekty w judaizmie

e. teologia i rytuały judaizmu

7. Prezentacja: Szabat – najważniejszy akt wiary żydów (Kozłowski, Nowak)

W. Tylach, Judaizm, Warszawa 1987.

J. Łapaj-Kucharska, Szabat i koszerność źródłem uświęcenia w żydowskim życiu religijnym, w: Pisma

Humanistyczne, z. VIII, 2011

J. Łapaj-Kucharska, Kultura czasu, kultura życia, czyli czym jest Szabat?, 2013Pisma Humanistyczne, z.
XIII, 2015.

L. D. Marks, T. G. Hatch, D. C. Dolahite, Sacred Practices and Family Processes in a Jewish Context:
Shabbat as the Weekly Family Ritual, in: Family Process, Vol. 57, June, 2018.

IV 3.03 X2
1. Narodziny chrześcijaństwa

a. Źródła kanoniczne i pozakanoniczne

b. Paweł z Tarsu- apostoł pogan

c. 313 r.- znaczenie edyktu mediolańskiego

d. Heterodoksje chrześcijańskie

8. Prezentacja: Maria Magdalena – jawnogrzesznica czy twórczyni Kościoła chrześcijańskiego (Bogus)

H. Mynarek, Jezus i kobiety. Miłosne życie Nazarejczyka, Gdynia 1995.

B. D. Herman, Prawda i fikcja w kodzie Leonarda da Vinci, Rebis 2005.

J. Petry-Mroczkowska, Jezus i Maria Magdalena, w: LIST, lipiec 2006.

2. Wielonurtowość chrześcijaństwa - schizma wschodnia i narodziny prawosławia

a. Kościół Rzymski a Kościół Bizantyjski

b. Zasada siedmiu soborów

c. Schizma wschodnia
d. Kościoły wschodnie

9. Prezentacja: Koptyjski Kościół Ortodoksyjny- dlaczego św. Marek? (Wachowiak,Lipińska)

I. E. Smolińska, Kościół koptyjski, w: Wiedza i Życie, 2000

Kościoły wschodnie, w: red. J. Drabina, Studia Religiologia 1999.

Wielonurtowość chrześcijaństwa - fale reformacji

a. Protestantyzm
b. 95 tez Lutra
c. Ulrich Zwingli i Jan Kalwin
d. II fala reformacji (mormoni, adwentyści, zielonoświątkowcy, badacze Pisma Świętego,
baptyści, kongregacjonaliści, kwakrzy, prezbiterianie, metodyści, Armia Zbawienia itd.)

10. Prezentacja: Mormoni – od wykluczenia do polityki

W. Jakubowski, Kult i organizacja Kościoła mormonów, w: Studia Prawa Wyznaniowe, tom 8, 2005.

S . Beźnic, Mormoni – kontrowersje wokół poligamii i Księgi Mormona, „NOMOS. Kwartalnik

Religioznawczy” 1996, nr 14

A . Leśniak, Mormoni. Amerykański wynalazek religijny, Tychy 2001.

V 16.03 X2
1. Kościół rzymskokatolicki po II soborze watykańskim

11. Prezentacja: Sedewakantyści – konklawiści – lefebryści. Przeciw ustaleniom II soboru

watykańskiego

P. Pawelec, Sedewakantyzm: wybrane problemy Resovia Sacra. Studia Teologiczno-Filozoficzne

Diecezji Rzeszowskiej, nr 16, 2009.

2. Islam

a. Źródła islamu

b. Księgi islamu

c. Dogmatyki islamu

d. Nurty islamu

12. Prezentacja: Szahada- jak stać się i być muzułmaninem?

Z. Sardar, M. W. Davis, Islam, Warszawa 2005.

J. Danecki, Podstawowe wiadomości o islamie, Warszawa 2002.

14. Prezentacja: Wahhabizm contra sufizm- Mahomet, święci, władza.

Omar Ali-Shahan, Sufizm na dzisiaj, 1998

H. J. Witteveen, Sufizm religia uniwersalna.

B. Tibi, Fundamentalizm religijny, Warszawa1997.

Z. Landowski, Islam-nurty, odłamy, sekty, Warszawa 2008.

LITERATURA:
K. Farrington, Religie i wierzenia świata, Poznań 2008 (Podręcznik).

Smith H., Religie świata. Śladami mądrości pokoleń, Warszawa 1995.

Occhiogrosso P., Sekty, religie, wyznania, wyd. Muza, Warszawa 1999.

Eliade M., Historia wierzeń i idei religijnych, Warszawa 1988.

Bohdanowicz J., Religie w dziejach cywilizacji, Gdańsk 1995.

M. Jordan, Tajemnice kultur i religii wschodu, Warszawa 2000.

R. Piekarowicz, Zrozumieć Indie, Warszawa 1977.

J. G. Frazer, Złota gałąź, Warszawa 2012.

J. Danecki, Arabowie, Warszawa 2002.

P. Huntington, Zderzenie cywilizacji, Warszawa 2001.

H. Küng, Krótka historia Kościoła katolickiego, Wrocław 2004.

Pace E., Stefani, Współczesny fundamentalizm religijny, Warszawa 2004.

P. Johnson, Historia chrześcijaństwa, Gdańsk 1993.

P. Johnson, Historia Żydów, Warszawa 2000.

J. Kieniewicz, Historia Indii, Wrocław 1985.

J. Klemens, Konfucjusz, Warszawa 2007.

W. Zaborski, Religie Aryów Wschodnich, Kraków 1994.

W. Tylach, Judaizm, Warszawa 1987.

H. Chadwick, Kościół w epoce wczesnego chrześcijaństwa, Kraków 1993.

A.Tokarczyk, Hinduizm, KAW 1986.

E. E. Cairns Z chrześcijaństwem przez wieki. Historia Kościoła powszechnego, 2003.