‫فص‬ ‫تن‬

‫ل ‪2‬ردس ‪4‬‬ ‫تهیه و ظیم‪ :‬افطمه بوربور‬ ‫ریاضی وآمار‪1‬‬

‫نم‬ ‫فص‬
‫ل ‪ 2‬ردس‪ :4‬ودار اتبع ردهج ‪2‬‬
‫رأسی به‬ ‫‪y  ax 2  bx  c‬‬ ‫‪ .5‬هر سهمی به صورت‬ ‫اهداف ردس‪:4‬‬
‫‪ b‬‬ ‫‪ b    b  ‬‬
‫‪ ‬و خط تقارنی‬ ‫‪  ,‬یا ‪, f   ‬‬ ‫مختصات ‪‬‬ ‫‪1‬تابع درجه ‪ 2‬را تشخیص دهند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬‫‪a‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬‫‪a‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬‫‪a‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬نمودار تابع درجه ‪ 2‬را به کمک نقطه یابی (با‬ ‫‪‬‬
‫‪b‬‬
‫‪ x  ‬دارد‪.‬‬ ‫به معادلة‬ ‫داشتن رأس و نقاط کمکی طرفین) رسم کنند‪.‬‬
‫‪2a‬‬
‫طرح وحل مسائل کاربردی از تابع درجه دوم‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫سهم‬

‫اتبع ردهج ‪ (2‬ی)‬
‫‪2‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪ y  a x  h‬که‬ ‫‪ .6‬هر سهمی به صورت ‪ k‬‬

‫‪ ‬‬
‫‪ h , k‬و خط تقارنی به معادلة‬ ‫است‪ ،‬رأسی به مختصات‬
‫‪ x  h‬دارد‪.‬‬ ‫‪y  ax 2  bx  c a  ‬‬ ‫‪ .1‬هرتابع به شکل‬

‫(کاردرکالس ص ‪)67‬‬ ‫را یک تابع درجه ‪ 2‬می نامیم که نمودار آن سهمی است و به‬
‫نقاط رأس سهمی هایی را که معادله های آنها داده شده‬ ‫یکی از دوصورت زیر است‪:‬‬
‫است‪ ،‬مشخص کنید‪.‬‬
‫‪max‬‬
‫‪‬حل‪:‬ابتدا مقدار ‪ a, b‬را مشخص می کنیم سپس از فرمول‬
‫‪ b‬‬ ‫‪ b  ‬‬
‫‪ ‬مختصات راس سهمی را می یابیم‪.‬‬ ‫‪, f  ‬‬
‫‪ 2a  2a  ‬‬

‫‪a  1‬‬
‫‪‬‬
‫‪( y‬الف‬ ‫‪ x2 ‬‬
‫‪‬‬‫‪b‬‬ ‫‪min‬‬
‫‪‬‬
‫‪ .2‬در شکلهای فوق‪ ،‬نقطة ‪ A‬یا ‪ S‬رأس سهمی میباشد‪.‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪‬‬
‫‪x ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2a‬‬ ‫‪2 1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪S ‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪ a ‬باشد دهانه سهمی رو به باال‬ ‫‪ .3‬اگر در معادله سهمی‬
‫است و ‪ A‬پائینترین نقطة سهمی است و سهمی مینیمم‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪x‬‬
‫‪y  x 2 ‬‬ ‫‪y ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫دارد‬ ‫‪ min ‬‬
‫‪‬‬
‫‪a  1‬‬ ‫‪ .4‬اگر در معادله سهمی ‪ a  ‬باشد ‪ A‬باالترین نقطة سهمی‬
‫‪( y‬ب‬ ‫‪ 4  x2 ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪b‬‬ ‫دارد ودهانه سهمی رو به‬ ‫است و سهمی مینیمم ‪ max ‬‬
‫پایین است ‪.‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪‬‬
‫‪x  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2a‬‬ ‫‪2 1‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪  S  ,4‬‬
‫‪ .5‬خطی که از رأس سهمی به موازات محور عرض ها رسم‬

‫‪‬‬ ‫‪ 4‬‬

‫می شود‪ ،‬محور تقارن سهمی است‪.‬و معادله آن با طول راس‬
‫‪2‬‬
‫‪x‬‬
‫‪y  4  x 2 ‬‬ ‫‪y  4 ‬‬
‫‪‬‬ ‫سهمی فرقی ندارد‬

‫‪( y‬پ‬ ‫‪ 2x 2  4x  1‬‬

 ‫فص‬ ‫تن‬
‫ل ‪2‬ردس ‪4‬‬ ‫تهیه و ظیم‪ :‬افطمه بوربور‬ ‫ریاضی وآمار‪1‬‬

‫① نمودارتوابع ‪ y  2x 2  4x  1 , y  x 2  6x  10‬را‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫‪( y‬ت‬ ‫‪ 2 x 1 1‬‬
‫رسم کنید‪.‬‬

‫سهم‬ ‫نم‬
‫رسم وداراتبع ردهج دو( ی)‪:‬‬

‫برای رسم معادالت سهمی به صورت ‪y  ax 2  bx  c‬‬

‫کافیست پس از پیدا کردن مختصات رأس سهمی یک واحد‬
‫کمتر و یک واحد بیشتر از طول را دوطرف آن قرار داده و عرض‬
‫نقاط را بیابیم‬

‫(کاردرکالس ص ‪66‬و‪69‬و‪)67‬‬

‫‪ ‬‬
‫نمودار تابع با ضابطه ‪ f x  x 2‬را رسم کنید‪.‬‬
‫② نمودارتوابع ‪y  x 2  4x  2 , y  x 2  6x  10‬‬
‫‪‬‬
‫‪a  1‬‬
‫را رسم کنید‪.‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪f x x ‬‬
‫‪b‬‬
‫‪2‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪‬‬
‫‪x ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2a‬‬ ‫‪2 1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪S ‬‬ ‫‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪x‬‬
‫‪y  x 2 ‬‬ ‫‪y ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪x‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬

‫(کاردرکالس ص ‪)68‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪y‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫الف)نمودار تابع با ضابطه‪ y  2 x  1  1‬را رسم‬
‫کنید‪.‬‬
‫‪ ‬‬
‫نمودار تابع با ضابطه ‪ f x  4  x 2‬را رسم کنید‪.‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪   ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪y  2 x  1  1  S h , k  1,1‬‬

‫‪x‬‬ ‫‪1 2‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪y‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1 3‬‬

‫‪a k‬‬
 ‫فص‬ ‫تن‬
‫ل ‪2‬ردس ‪4‬‬ ‫تهیه و ظیم‪ :‬افطمه بوربور‬ ‫ریاضی وآمار‪1‬‬

‫سهم‬ ‫مینیم کم‬ ‫یم بیش‬

‫محاسبه مازک م( ترین) و م( ترین) ی‪:‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ y  ‬را رسم‬ ‫ب)نمودار تابع با ضابطه ‪x  2  5‬‬
‫‪2‬‬
‫کنید‪.‬‬
‫برای یافتن ماکزیمم(بیشترین) و مینیمم(کمترین) سهمی‬

‫کافیست عرض راس سهمی ( ‪) y‬را بیابیم که برای به دست‬

‫‪b‬‬
‫)رادرضابطه‬ ‫‪x ‬‬ ‫آوردن آن‪ ،‬باید طول راس سهمی (‬
‫‪2a‬‬
‫(تمرین ‪ 1‬ص‪Home work:)70‬‬
‫سهمی( ‪ ) y  ax  bx  c‬قرار‬
‫‪2‬‬
‫دهیم یا مقدار‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪  y ‬بیابیم‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫های‬ ‫معادله‬ ‫به‬ ‫های‬ ‫سهمی‬ ‫نمودار‬ ‫①‬
‫‪‬‬ ‫‪4a ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫‪y   x  1  1, y  x 2  4x  1 , y  x 2  2x‬‬
‫‪ ‬نکته‪ :‬ماکزیمم(کمترین) و مینیمم(بیشترین) سهمی‬
‫را رسم کنید‪.‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫می باشد‪.‬‬ ‫‪k‬‬ ‫‪ y  a x  h‬برابر‬ ‫به شکل ‪ k‬‬

‫(تمرین ‪3‬و‪ 4‬ص ‪)70‬‬

‫③ محیط مستطیلی ‪ 26‬متر است ‪.‬اگر اندازه یکی از اضالع‬
‫آن را با ‪ x‬و مساحت آن را با ‪ s‬نشان دهیم‪ ،‬ابتدانمودار تابع‬
‫مساحت را بر حسب ‪ x‬رسم کنید ‪.‬سپس به کمک نمودار‬
‫مشخص کنید به ازای چه مقداری از ‪ x‬مساحت مستطیل‬
‫ماکسیمم می شود‪.‬‬
‫‪‬حل‪:‬‬

‫④ اگر ‪ 2x  a  100‬باشد ‪ x , a‬را طوری بیابید که‬

‫‪ y  xa‬ماکسیمم شود‬
‫‪ ‬حل‪:‬‬
 ‫فص‬ ‫تن‬
‫ل ‪2‬ردس ‪4‬‬ ‫تهیه و ظیم‪ :‬افطمه بوربور‬ ‫ریاضی وآمار‪1‬‬

‫ئ‬ ‫ح‬
‫رطح و ل مسا ل کارربدی از اتبع ردهج دوم ‪:‬‬
‫ب) این شرکت حداقل چه تعداد از این کاال را باید بفروشد‬
‫تا سود دهی آغاز شود؟‬
‫رابطه مهم در حل مسائل بازار یابی‪:‬‬

‫(تمرین ‪2‬و‪5‬ص‪)70‬‬ ‫‪.1‬نقطه سر به سر یعنی میزان هزینه بامیزان درآمد برابر‬

‫‪1‬‬ ‫میشود و بنگاه دراین سطح ازتولید نه سود می کند و نه ضرر‪.‬‬
‫② اگر تابع درآمد به صورت ‪y   x 2  30x‬‬
‫و‬
‫‪2‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪.2‬برای آغاز سود دهی (نقطه سر به سر)باید ‪ P x ‬یا‬
‫تابع هزینه به صورت ‪ y  18x  40‬باشد‪ ،‬ماکسیمم‬
‫‪ ‬‬
‫‪ R x  C x‬را به دست آوریم‬ ‫‪ ‬‬
‫سود را مشخص کنید‪.‬‬ ‫‪ .3‬اگر تولید بیشتر از نقطه سر به سر شود ‪ ،‬بنگاه سود می کند‬
‫و اگر کمتر باشد ‪ ،‬بنگاه ضررمی کند‪.‬‬

‫(مسئله ص ‪)31‬‬
‫در یک کارگاه تولیدچتر‪ ،‬سود حاصل از فروش 𝒙 چتراز‬
‫رابطه ‪ p  x   0 / 00405x2  8 / 15x 100‬به دست می‬
‫آید‬
‫⑤ یک کارخانه تولیدی ‪،‬هرالمپ را‪ 200‬تومان می فروشد‪.‬اگر‬
‫در هر روز ‪ x‬واحد المپ تولید کند و بفروشد‪ .‬وتابع هزینه آن‬ ‫الف) اگر این کارگاه چتری نفروشد‪ ،‬چقدر از دست می دهد؟‬

‫‪ C  x   x  40x  100‬باشد‪:‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪‬حل‪ :‬چتری نفروشد یعنی ‪x  ‬‬
‫الف) تابع سود روزانه این تولیدی را بنویسید‪.‬‬
‫‪p  x   0 / 00405x2  8 / 15x  100‬‬
‫‪x‬‬
‫‪p‬‬
‫‪‬‬ ‫‪  0 / 00405  2  8 / 15    100‬‬
‫‪ p‬‬ ‫‪  100‬‬
‫‪ 100‬واحد از دست می دهد‪.‬‬
‫ب) به ازای چه تعداد فروش چتر‪ ،‬کارگاه به نقطه سر به سر‬
‫ب) این کارخانه چند المپ در روز تولید کند تا بیشترین سود‬ ‫خود می رسد؟‬
‫را به دست آورد؟‬
‫‪ ‬‬
‫‪P x ‬‬ ‫‪‬حل‪ :‬نقطه سربه سر یعنی‬

‫‪p  x   0 / 00405x2  8 / 15x  100 ‬‬

‫‪64/ 8025  x  2000‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫پ) بیشترین سود روزانه این کارگاه چقدر است؟‬ ‫‪ x  12 / 3‬‬
‫(تمرین ‪ 7‬ص‪)62‬‬
‫⑦ یک شرکت برای تولید ‪ x‬کاال ‪C(x) = 3000+ 50x ،‬‬
‫تومان هزینه می کند و هر کاال را ‪ 70‬تومان می فروشد‪.‬‬
‫الف)تابع سود را تعیین کنید‪.‬‬