ARALING PANLIPUNAN 9- IKATLONG MARKAHAN

Pangalan________________________________________________________________

Pangkat ________ Guro ___________________________________________________

Aralin

5 Patakarang Pananalapi
MELC/ Kasanayan
Naipapaliwanag ang layunin at pamamaraan ng patakarang pananalapi.

Matapos ang aralin inaasahan na:

1. Naipaliliwanag ang layunin at pamamaraan ng patakarang pananalapi;

2. Nasusuri ang mga paraan at patakaran ng Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP)
upang mapatatag ang kahalagahan ng salapi;
3. Nailalarawan ang bumubuo ng sektor ng pananalapi.

Panuto: Isulat ang salitang tinutukoy sa mga sumusunod na pangungusap.

1. Ito ang tinaguriang malalaking bangko dahil sa malaking kapital?

2. Isang instrumento bilang perang papel na ginagamit pamalit sa produkto o sebisyo?

3. Isang kapisanan na binubuo ng mga kasapi na may nagkakaisang panlipunan o

pangkabuhayang layunin?

4. Ahensiyang nagbibigayng seguro sa kawaning nagtatrabaho sa mga ahensiya ng

gobyerno?

5. Ito ay ahensiya ng gobyerno na itinatag upang matulungan ang mga kasapi nito sa
panahon
na kailangan ng pabahay?

AP 9- QRT3- Week 5
 ARALING PANLIPUNAN 9- IKATLONG MARKAHAN

A. Panuto: Tukuyin kung ang pahayag ay totoo o hindi. Sa sagutang papel, isulat
ang T kung tama ang pahayag at M kung mali..

______1. Ang buwis ang itinuturing na dugo ng buhay ng gobyerno (life-blood of

the government) upang makakilos at makapaglingkod.

______2. Ang Department of Budget and Management ang ahensya na

nangongolekta ng buwis mula sa mga mamamayan.

______3. Ang pamahalaan ang namamahala sa pagaayos ng budget ng bansa.

______4. Ang bawat ahensya ng gobyerno ay may karapatang magsumite ng

panukalang badyet sa pagbubukas ng pagdinig para sa taunang badyet .

______5. Nagkakaroon ng budget surplus kapag ang salaping pumapasok sa

kaban ng bayan ay kaparehong halaga sa ginagastos ng pamahalaan.

Ang Konsepto ng Patakarang Pananalapi

Ang pamahalaan sa pamamagitan ng Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP) ay
nagtatakda ng mga pamamaraan upang masigurong matatag ang ekonomiya, higit
ang pangkalahatang presyo. Ang Patakaran ng Pananalapi ai isang sistemang
pinaiiral ng BSP upang makontrol ang supply ng salapi sa sirkulasyon. Ang BSP ay
maaring magpatupad ng expansionary money policy at contractionary money policy.

Expansionary Money Policy

- Kapag ang layunin ng pamahalaan ay mahikayat ang mga negosyante na
palakihin pa o magbukas ng bagong negosyo. Ibababa ng pamahalaan ang
interes ng pagpapautang kaya mas maraming mamumuhunan ang
mahihikayat na humiram ng pera upang idagdag sa kanilang negosyo kaya
mas makalilikha ito ng maraming trabaho na magkakaroon ng kakayahang
bumili ng produkto at serbisyo.

Contractionary Money Policy

- Ito ay pinapatupad upang maiwasan ang kondisyong mabilis tumaas ang

demand kaysa sa produksiyon, tataas ang presyo, ang mga mangagawa at
empleyado ay hihingi ng karagdagang sahod. Magbubunga ito ng pagtaas ng

AP 9- QRT3- Week 5
 ARALING PANLIPUNAN 9- IKATLONG MARKAHAN
mga salik ng produksiyon. Ang BSp ay magbabawas ng puhunan at upang
mabawasan din ang produksiyon, kasabay nito magbabawas din ng sahod
ang mangagawa kaya naman ang paggasta o demand ay bumababa.

GAWAIN 1 : KOMPLETUHIN ANG DAYAGRAM

Gawing batayan ang sipi sa pagbuo ng dayagram. Tukuyin kung kalian isinasagawa
ang bawat patakaran.

PATAKARANG PANANALAPI

Expansionary money policy Contractionary money policy

1. 1.

2. 2.

3. 3.

Mga Uri ng Bangko

A. Mga institusyong Bangko:

1. Commercial banks

- Ito ang pinakamalaking bangko. Dala ng kanilang malaking kapital sila ay

pinapayagang magkapagbukas ng mga sangay saanmang panig ng kapuluan lalo
na sa mga lugar na wala pang bangko. Nangangalap sila ng deposito mula sa mga
tao, dahil ditto may kakayahan silang magpahiram ng malaking halaga sa mga
mangangalakal o negosyante. Sila rin ay maaari ding tumanggap ng letter of credit
at iba pang instrument ng kredito na malaki ang naitutulong sa patuloy ng pag-
unlad ng mga negosyo. Letter of credit isang dokumentong iniisyu ng bangko
na nagpapahintulot sa may-ari na tanggapin ang
salapi na mula sa kanilang bangko sa ibang bansa.
2. Thrift banks

- Mga di kalakihang bangko. Ang bahagi ng kanilang puhunan at depositing

tinatanggap ay ipinauutang nila sa mga maliliit na negosyante bilang pantustos

AP 9- QRT3- Week 5
 ARALING PANLIPUNAN 9- IKATLONG MARKAHAN
sa kanilang negosyo. Sila ay pinapayagang magpautang sa ating pamahalaan sa
pamamagitan ng pagbili ng mga ito ng mga government securities.

3. Rural banks

- Ang mga bangko ito ay karaniwan matatagpuan sa malalayong lalawigan na kung

saan tumutulong sa mga magsasaka, maliliit na negosyante, at iba pang
mamamayan sa kanayunan sa pamamagitan ng pagpapautang ng puhunan sa
kanilang kabuhayan.

4. Specialized Government Banks

- Mga bangkong pag-aari ng pamahalaan na itinatag upang tumugon sa mga tiyak

na layunin ng pamahalaan.

a. Land Bank of the Philippines (LBP)

Layunin ng bangkong ito ang magkaloob ng pondo sa mga programang

pansakahan. Tinutulungan din nito ang iba pang negosyante sa kanilang
puhunan. (Republic Act No. 3844 sinusugan ng Republic Act No. 7907).

b. Development Bank of the Phillipines (DBP)

Ang pinaka layunin ng bangkong ito ay upang tustusan ang mga

proyektong pangkaunlaran lalo na sa sector ng agrikultura at industriya.
Malaking bahagi ng pondo ng pamahalaan ang nakadeposito dito. Ang small
at medium scale industry ang prayoridad na tulungan ng DBP.

c. Al-Amanah Islamic Investment Bank of the Phillipines

Ang layunin ng bangkong ito ay upang tulungan ang mga Pilipinong Muslim
na magkaroon ng puhunan at mapaunlad ang kanilang kabuhayan. Lahat ng
kanilang 8 sangay ng Al-Amanah ay matatagpuan sa Mindanao. Itinatag sa
ilalim ng Republic Act No. 6848

Mga Uri ng Bangko

B. Mga institusyong Di - Bangko:

1. Kooperatiba
- Ito ay kapisanan na binubuo ng mga kasapi na may nagkakaisang panlipunan o
pangkabuhayang layunin. Ang mga kasapi ay nag-aambag ng puhunan at
nakikibahagi sa tubo, pananagutan at iba pang benepisyo. Ang puhunang
nakalap ay ipapautang sa mga kasapi at ang kinita ay paghahatian sa takdang

AP 9- QRT3- Week 5
 ARALING PANLIPUNAN 9- IKATLONG MARKAHAN
panahon ayon o base sa kanyang naiambag na puhunan sa kooperatiba. Ito ay
kontrolado ng mga kasapi. Ang perang naiambag ng kasapi ay tinatawag na
shares, bukod sa shares, ang salaping impok ng mga kasapi nito bilang deposito
na binabayaran naman ng kaukulang tubo o interes. Ang tubo ay maliit kumpara
sa mga bangko. May taunang dibidendo at ito ay pinaghahatian ng mga kasapi ng
kooperatiba.

2. Pawnshop o Bahay- Sanglaan

- Itinatag upang magpautang sa mga taong nangangailangan. Ang indibidwal ay
nakikipagpalitan ng mahahalagang ari-arian tulad ng alahas at kasangkapan.
(Kolateral) Sa sandaling hindi matubos ang isinanla sa takdang panahon ito ay
nireremata ng pawnshop o bahay-sanglaan.

3. Pension Funds
a. Government Service Insurance System (GSIS)
Ito ay ahensiyang nagbibigay ng seguro sa mga kawani o nagtatrabaho sa
gobyerno.
Ang buwanang kontibusyon ng mga kasapi ay pinagsasama-sama at ang
pondong nalikom ay inilalagay sa investment upang kumita. Ang paraan ng
pagbabayad ay salary deduction. Ang housing loan, salary loan, policy loan,
pension loan at iba pa ay ang mga uri ng pautang na ibinibigay ng ahensiyang
ito.

b. Social Security System (SSS)

Ito ay ahensiya ng gobyerno na nagbibigay ng seguro sa mga kawani naman
ng pribadong kumpanya at sa kanilang pamilya sa oras ng pagkakasakit,
pagkabalda, pagreretiro, pagkamatay at pagdadalang-tao. Kapag ang isang
kawani ay may amo o employer ay kailangan siyang irehistro, kaltasan, at
ipagbayad ng buwanang kontribusyon sa SSS. (Republic Act No. 8282).
Katulad din ng GSIS ang paglikom ng pondo upang mapautang sa mga kasapi
nito. Ang Salary loan, Calamity loan, Housing at Business loan ay mga uri din
ng pautang na ibinibigay ng ahensiyang ito.

c. Pagtutulungan sa Kinabukasan: Ikaw, Bangko, Industriya at Gobyerno

(Pag-IBIG Fund)
Itinatag upang matulungan ang mga kasapi lalo na sa pabahay. Amg mga
empleyado sa pamahalaan man o pribadong sector ay kinakailangan maging
kasapi nito. Ang mga taong may sariling negosyo at mga OFW ay maaaring
maging boluntaryong kasapi tulad ng SSS at GSIS ang Pag-IBIG Fund ay may
buwanan ng pagkaltas sa kasapi ng pamahalaan at pribadong sektor at
personal na kontribusyon. Ang pangunahing produkto ng ahensiyang ito ay
housing loan subalit may pautang din tulad ng calamity loan, short-term loan
at maging sa mga pribadong developers ng mga proyektong pabahay.

4. Registered Companies
- Ang mga rehistradong kompanya ay yaong mga kumpanya na nakarehistro sa
Security Exchange Commission o SEC matapos magsumite ng basic at additional

AP 9- QRT3- Week 5
 ARALING PANLIPUNAN 9- IKATLONG MARKAHAN
documentary requirements at magbayad ng filling fee. Magkaiba ang basic.
Additional requirements, at filling fee sa pagpaparehistronng stock at non-stock
corporation, at partnership.

5. Pre-Need
- Ang Pre-Needs Companies ay mga kompanya o establisimyento na rehistrado sa
SEC na pinagkalooban ng nararapat na lisensiya na mangalakal o mag-alok ng
kontrata ng preneed o pre-need plans. Ang Pre-Need Plan ay mga kontrata ng
pagkakaloob ng mga karampatang serbisyo sa takdang panahon o pagbibigay ng
naaayong halaga ng pera sa takdang panahon.

Paglilinaw at Paalala:
Ang mga pre-need pla ay hindi nagbebenta ng life, accident, health, fire at vehicle
INSURANCE at mga kahalintulad ng insurance.

6. Insurance Companies (Kompanya ng Seguro)

- Ang insurance companies ay mga rehistradong korporasyon sa SEC at binigyan ng
karapatan ng Komisyon ng Seguro na mangalakal ng negosyo ng insurance sa
Pilipinas.

Mga Uri ng Bangko

C. Mga Regulator:

1. Ang Bangko ng Sentral ng Pilipinas (BSP)

- Itinalaga bilang central monetary authority ng bansa (Republic Act No. 7653). Ito
ang pangunahing institusyong naglalayong mapanatili ang katatagan ng halaga
ng bilihin at ng ating pananalapi. Ang patakaran ng pamahalaan tungkol sa
pananalapi, pagbabangko, at pagpapautang ay mula sa BSP. Ang ahensiyang ito
ay may tanging kapangyarihang maglimbag ng pera sa bansa at nagsisilbing
opisyal na bangko ng pamahalaan.

2. Ang Phillipine Deposit Insurance Corporation (PDIC)

- nasa ilalim ng Department of Finance ang PDIC ang sangay ng pamahalaan na
naatasang magbigay-proteksiyon sa mga depositor at tumutulong mapanatiling
matatag ang sistemang pinansiyal sa bansa. Mga layunin ng PDIC:
a. Bilang tagaseguro ng deposito (Deposit Insurance)

1. Pagbabayad ng nakasegurong deposito

Sakaling magsara ang bangko, dagliang sinusuri ng PDIC ang mga record
sa mga deposito pati na rin sa mga record ng assets ng bangko upang
maihanda ang list insured deposits. Ang PDIC ay magbabayad ng Php.
500,000 bawat depositor.

AP 9- QRT3- Week 5
 ARALING PANLIPUNAN 9- IKATLONG MARKAHAN

2. Assessment at Collection
Ang Assessment ay ang halagang binabayaran ng mga bangko upang
maseguro ang kanilang deposit liabilities. Ibinibigay ng PDIC ang
assessment na dapat bayaran ng bangko. Ang PDIC din ay nangongolekta
ng assessment sa bangko. Ang halaga ng assessment na kinokolekta ng
PDIC ay katumbas sa 1/5 ng 1% ng kabuuang deposit liabilities ng bangko.

3. Risk Management
Ang PDIc ay may kapangyarihan na suriin ang mga bangko sa pahintulot
ng Monetary Board ng BSP. May dalawang paraan ang pagsusuri ng
bangko: Onsite examination kung saan pupunta ang mga kinatawan ng
bangko upang doon magsagawa ng pagsusuri. Offsite monitoring sinusuri
ng PDIC ang bangko ay sa kanilang isinumiteng financial reports.

b. Bilang receiver at Liquidator ng Nagsarang Bangko

1. Namamahala ang Nagsarang Bangko
Gawain ng PDIC ay receiver at liquidator ng nagsarang bangko. Bilang
receiver ang lahat ng transaksiyon at mga rekord ng bangko sa
pamamagitan ng pisikal na pag take over sa isinarang bangko sa bisa ng
Monetary Board ang PDIC. Bilang receiver ang PDIC ay magdedesisyon
isara ang bangko ng hindi hihigit sa 90 araw.

2. Pagbebenta ng Ari-arian ng Nagsarang Bangko

Ang pagbebenta ng mga natirang ari-arian ng nagsarang bangko ay
isinasagawa upang mabayaran ang mga pinagkakautangan nito ayon sa
pagkasunod-sunod na isinasaad sa Civil Code.

c. Bilang Imbestigador
Kapangyarihang ibinigay upang mag-imbestiga sa mga anomalya sa bangko
patungkol sa unsafe and unsound banking practices at magpataw ng
karampatang multa batay sa tuntuning nakasaad sa batas kasama ng
empleyado at opisyal ng bangko. (Republic Act No. 9302)

3. Securities and Exchange Commission (SEC)

Dito nagpapatala o nagpaparehistro ang mga kompanya sa bansa.
Nagbibigay impormasyon sa pagbili ng panagot at bono. Nag-aatas ito sa
mga kompanya na magsumite ng taunang ulat at nagbibigay din ng
impormasyon upang magbigay gabay sa matalinong desisyon sa
pamumuhunan.

4. Insurance Commisssion (IC)

Layunin na panatilihing matatag ang mga kompanyang nagseseguro ng
buhay ng tao, kalusugan, mga ari-arian, kalikasan at iba pa. Lumilikom
din ito ng malakiing pondo upang matustusan ang mga namumuhunan.
Nagpapautang din ito sa mga kasapi upang patuloy na makabili ng kalakal
at serbisyo. At sa bisa ng Presidential Decree No. 63 na ipinatupad noong

AP 9- QRT3- Week 5
 ARALING PANLIPUNAN 9- IKATLONG MARKAHAN
Nobyembre 20, 1972 ay itinatag bilang ahensiya na mangangasiwa at
papatnubay sa negosyo ng pagseseguro.

Gawain

GAWAIN 1: Magbigay ng mga halimbawa ng mga tig- 5 institusyong

bangko at Hindi Bangko.

BANGKO HINDI - BANGKO

GAWAIN 2: SAGUTIN MO ‘TO

Hanapin sa hanay B ang bangkong inilalarawan sa hanay A. Isulat sa sagutang
papel ang titik ng tamang sagot.

A B

1.Dahil sa malaking capital, ang mga a. Land Bank of the Philippines

bangkong ito ay nagpapautang para sa ibang
layunin tulad ng pabahay at iba pa.

2.Pangunahing layunin ng mga bangkong ito b. bangko ng pagtitipid

na hikayatin ang mga ito sa pagtitipid at mag-
impok.

3.Itinatag ito upang mapabuti ang kalagayang c. bangkong komersyal

pangkabuhayan sa kanayunan.

4.Pangunahing tungkulin nito na tustusan ng d. Development Bank of the

pondo ang programang pangsakahan ng Philippines
pamahalaan.

5.Layunin ng bangkong ito na mapaunlad ang e. bangkong rural

sector ng agrikultura at industriya, lalo na sa
mga programang makatulong sa pagunlad.

AP 9- QRT3- Week 5
 ARALING PANLIPUNAN 9- IKATLONG MARKAHAN

PAG-ALAM SA NATUTUHAN:

Panuto: Pag-isipan ang iyong natutuhan sa aralin na ito sa pamamagitan

ng pagtapos ng mga magungusap sa ibaba.

Nalaman ko ang patakarang Ang aking natutunan tungkol sa patakarang

pananalapi……
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
Panghuling Pagsusulit
pananalapi…….
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________

Panuto: Isulat ang titik ng tamang sagot sa patlang bago ang bawat bilang.

_______ 1. Tawag sa perang papel na ginagamit bilang pamalit sa produkto o serbisyo.

A. Ginto B. mickey mouse money C. peso D. salapi

_______ 2. Ito ay isa sa uri ng bangko na may malaking capital at maraming sangay sa
ibang lugar.
A. Commercial Banks B. Kooperatiba C. Rural Banks D. Thrift Banks

_______ 3. Itinatag ito upang magpautang at makipagpalitan ng ari-arian, alahas at

kasangkapan bilang kolateral?
A. Land Bank of the Philippines C. Pension Funds
B. GSIS D. Pawnshop o Bahay-Sanglaan
_______4. Ang ahensiya ng gobyerno na nagbibigay ng seguro sa mga kawani ng
pribadong kompanya.
A. Pag-IBIG Fund C. Social Security System
B. Bangko Sentral ng Pilipinas D. Pre-Need Companies

________5. Ang ahensiyan nagtatala o nagrerehistro sa mga kompanya sa bansa.

A.Gawain
Securities Exchange Commission C. Risk Management
B. Insurance Commission D. Dept. of Finance

Pagninilay

Sa naranasang pangyayari ng boung mundo at ito ay ang covid-19

pandemic, bilang mag-aaral papano mo masasabi na mahalaga ang
natutunan mo sa paksang “Patakarang Pananalapi”, Gaano kahalaga
ang katagang “ Pag may isinuksok…may madudukot”

AP 9- QRT3- Week 5
 ARALING PANLIPUNAN 9- IKATLONG MARKAHAN

SAGUTANG PAPEL- QRT.3- WEEK 5

PANGALAN:____________________________________________________________
Pangkat: __________ Guro: ______________________________________________
PAUNANG PAGSUSULIT
1.
2.
3.
4.
5.
BALIK-TANAW
KOMPLETUHIN ANG DAYAGRAM
Gawing batayan ang sipi sa pagbuo ng dayagram. Tukuyin kung kalian isinasagawa ang
bawat patakaran.
GAWAIN 1

Magbigay ng mga halimbawa ng kabilang sa BANGKO at HINDI - BANGKO.

GAWAIN 2: SAGUTIN MO ‘TO
Hanapin sa hanay B ang bangkong inilalarawan sa hanay A. Isulat sa sagutang papel
ang titik ng tamang sagot.
NATUTUHAN SA ARALIN
Pag-isipan ang iyong natutuhan sa aralin na ito sa pamamagitan
ng pagtapos ng mga magungusap sa ibaba.
PANGHULING PAGSUSULIT
1.
2.
3.
4.
5.
PAGNINILAY: Sundin ang pamatnubay na nasa modyul.
Sa naranasang pangyayari ng boung mundo at ito ay ang covid-19 pandemic,
bilang mag-aaral papano mo masasabi na mahalaga ang natutunan mo sa
paksang “Patakarang Pananalapi”, Gaano kahalaga ang katagang “ Pag may
isinuksok…may madudukot”

AP 9- QRT3- Week 5
ARALING PANLIPUNAN 9- IKATLONG MARKAHAN

AP 9- QRT3- Week 5
ARALING PANLIPUNAN 9- IKATLONG MARKAHAN