Διατροφή στην βυζαντινή εποχή

Υπάρχουν πολλές γραπτές πηγές που μας πληροφορούν για τη διατροφή των
Βυζαντινών. Η ποικιλία της διατροφής αλλά και η ποιότητά της εξαρτιόταν σε
μεγάλο βαθμό από τη γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή κάθε περιοχής, αλλά
και από την οικονομική κατάσταση κάθε οικογένειας, αφού οι εύποροι είχαν τη
δυνατότητα να ικανοποιούν τις επιθυμίες τους για σπανιότερα είδη, εισαγόμενα
από ξένες και, ορισμένες φορές, μακρινές περιοχές, ενώ οι φτωχοί έτρωγαν
κυρίως λαχανικά και φρούτα. Στο Βυζάντιο, οι ανισότητες στη διατροφή των
διαφορετικών κοινωνικών τάξεων ήταν τεράστιες. Τα κατώτερα στρώματα
αρκούνταν σε ξηρή τροφή ή χυλούς, ενώ οι αριστοκράτες κατανάλωναν μεγάλη
ποικιλία εδεσμάτων σε πολυτελή γεύματα και δείπνα, χωρίς αυτό να σημαίνει
ωστόσο ότι οι διάφορες ομάδες πληθυσμού δεν είχαν μικτή διατροφή.

Το λάδι αποτελούσε κύριο συστατικό του μαγειρέματος στην βυζαντινή εποχή και
παραγόταν σε ειδικά ελαιοτριβεία σύνθλιψης ελαιών.

Η ποιότητα του ψωμιού στους κατοπινούς αιώνες παρουσίαζε ποικιλία και ήταν
ανάλογη με τις οικονομικές δυνατότητες των καταναλωτών. Καλύτεροι και
ακριβότεροι ήταν ο καθαρός άρτος, από ψιλοκοσκινισμένο λευκό αλεύρι, και
ο σεμίδαλις, από σιμιγδάλι· και τα δύο αυτά είδη απολάμβαναν οι εύπορες ομάδες
του πληθυσμού. Αντίθετα, οι οικονομικά αδύναμοι κατανάλωναν έναν
υποδεέστερο τύπο ψωμιού, το μεσοκάθαρον ή ρυπαρόν ή κυβαρόν άρτον, που
ζυμώνονταν από άλλα, χαμηλής ποιότητας άλευρα. Το κατώτατο είδος ψωμιού
ήταν το πιτεράτον (από πίτουρα). Εκτός από το ψωμί, αγαπητό και ευρέως
διαδεδομένο ήταν και το παξιμάδι (δίπυρος άρτος ή παξιμάς) που διατηρούνταν
για πολύν καιρό, γι’ αυτό αποτελούσε την κύρια τροφή του στρατού κατά τις
εκστρατείες, και όλων όσων ταξίδευαν πολλές μέρες με πλοίο.

Οι Βυζαντινοί έτρωγαν απλά. Κατ’ εξοχήν μαγείρευαν ψητά θαλασσινά, ωμά και
βραστά λαχανικά, σούπες και, σπάνια, κρέατα. Η ντομάτα, η πατάτα και τα
εσπεριδοειδή, που σήμερα είναι τόσο συνηθισμένα στη Μεσογειακή διατροφή, ήταν
παντελώς άγνωστα. Παράλληλα, για να δώσουν γεύση στο φαγητό προσέθεταν
διάφορα καρυκεύματα, όπως αλάτι και πιπέρι, κανέλα, γαρίφαλο, διάφορους
τύπους κύμινου, λεβάντα, μέλι, ξίδι και σκόρδο, καθώς και αρωματικά (άνηθο,
μάραθο, δενδρολίβανο, ρίγανη, κάπαρη). Η πιο διαδεδομένη σάλτσα ήταν
το γάρον ή ο γάρος, που παρασκευαζόταν από μικρά ψάρια.

◼ Ψάχνω, γράφω και ζωγραφίζω, μια συνταγή φαγητού που έτρωγαν στην βυζαντινή
εποχή:
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________