ZAKON

O SREDNJEM OBRAZOVANJU I VASPITANJU - IZMENE

("Sl. glasnik RS", br. 92/2023)
CRVENO – BRIŠE SE PLAVO – DODAJE SE

I UVODNE ODREDBE
Predmet Zakona

Član 1

Ovim zakonom uređuje se srednje obrazovanje i vaspitanje, kao deo jedinstvenog sistema obrazovanja
i vaspitanja, i to: obavljanje delatnosti srednjeg obrazovanja i vaspitanja, upotreba jezika, programi i
ispiti, prava, obaveze i odgovornosti učenika, evidencija i javne isprave, štrajk zaposlenih, kao i druga
pitanja od značaja za srednje obrazovanje i vaspitanje.

Termini izraženi u ovom zakonu u gramatičkom muškom rodu podrazumevaju prirodni muški i ženski
rod lica na koje se odnose.

Ciljevi i opšti ishodi srednjeg obrazovanja i vaspitanja

Član 2

Srednje obrazovanje i vaspitanje ostvaruje se u skladu sa ciljevima koji su definisani zakonom kojim se
uređuju osnove sistema obrazovanja i vaspitanja (u daljem tekstu: Zakon) i ovim zakonom, a naročito:

- razvoj ključnih kompetencija neophodnih za dalje obrazovanje i aktivnu ulogu građanina za život u
savremenom društvu;

- razvoj stručnih kompetencija neophodnih za uspešno zapošljavanje;

- osposobljavanje za samostalno donošenje odluka o izboru zanimanja i daljeg obrazovanja;

- svest o važnosti zdravlja i bezbednosti, uključujući i bezbednost i zdravlje na radu;

- osposobljavanje za rešavanje problema, komunikaciju i timski rad;

- poštovanje rasne, nacionalne, kulturne, jezičke, verske, rodne, polne i uzrasne ravnopravnosti,
tolerancije i uvažavanja različitosti;

- razvoj motivacije za učenje, osposobljavanje za samostalno učenje, samoinicijative, sposobnost

samovrednovanja i izražavanja sopstvenog mišljenja.

Srednje obrazovanje i vaspitanje obezbeđuje uslove da učenici i odrasli postignu opšte ishode
obrazovanja i vaspitanja u skladu sa Zakonom.
 Međupredmetne kompetencije za kraj srednjeg obrazovanja

Član 2a

Međupredmetne kompetencije zasnivaju se na ključnim kompetencijama.

Međupredmetne kompetencije čije ishode je potrebno ostvariti na osnovnom nivou na kraju srednjeg
obrazovanja su:

- kompetencije za celoživotno učenje;

- komunikacije;

- rad s podacima i informacijama;

- digitalna kompetencija;

- rešavanje problema;

- saradnja;

- odgovorno učešće u demokratskom društvu;

- odgovoran odnos prema zdravlju;

- odgovoran odnos prema okolini;

- estetička kompetencija;

- preduzimljivost;

- orijentacija ka preduzetništvu.

Delatnost srednjeg obrazovanja i vaspitanja

Član 3

Delatnost srednjeg obrazovanja i vaspitanja je delatnost od neposrednog društvenog interesa i

ostvaruje se kao javna služba.

Način obavljanja delatnosti srednjeg obrazovanja i vaspitanja propisan je Zakonom i ovim zakonom.

Srednja škola

Član 4

Delatnost srednjeg obrazovanja i vaspitanja obavlja se u srednjoj školi (u daljem tekstu: škola), i to:

- gimnaziji;

- stručnoj školi;

- umetničkoj školi;
- mešovitoj školi (gimnaziji i stručnoj ili umetničkoj školi);

- školi za učenike sa smetnjama u razvoju i invaliditetom.

U gimnaziji se stiče opšte obrazovanje i vaspitanje u četvorogodišnjem trajanju kojim se obezbeđuje

priprema za nastavak obrazovanja u visokoškolskim ustanovama. U specijalizovanoj gimnaziji i
odeljenjima za učenike sa posebnim sposobnostima ostvaruju se posebni planovi i programi nastave i
učenja u četvorogodišnjem trajanju za učenike sa posebnim sposobnostima, kojima se obezbeđuje
priprema za nastavak obrazovanja u visokoškolskim ustanovama.

U stručnoj školi se stiču odgovarajuće opšte i stručno obrazovanje i vaspitanje u trogodišnjem i

četvorogodišnjem trajanju za obavljanje poslova odgovarajućeg zanimanja i za nastavak obrazovanja u
visokoškolskim ustanovama.

U stručnoj školi mogu da se stiču specijalističko i majstorsko obrazovanje u trajanju od godinu dana do
dve godine i drugi oblici stručnog obrazovanja: obrazovanje za rad u trajanju od dve godine, stručno
osposobljavanje i obuka do godinu dana.

U umetničkoj školi se stiče opšte i umetničko obrazovanje i vaspitanje u četvorogodišnjem trajanju za

obavljanje poslova odgovarajućeg zanimanja i za nastavak obrazovanja u visokoškolskim ustanovama.

Mešovita škola obezbeđuje obrazovanje i vaspitanje koje se stiče u gimnaziji i stručnoj školi, odnosno u
gimnaziji i umetničkoj školi.

U školi za učenike sa smetnjama u razvoju i invaliditetom ostvaruje se obrazovanje i vaspitanje za

odgovarajuća zanimanja učenika koji ovu školu pohađaju na osnovu mišljenja interresorne komisije za
procenu dodatne obrazovne, zdravstvene i socijalne podrške učeniku uz saglasnost roditelja, odnosno
drugog zakonskog zastupnika.

Škola za učenike sa smetnjama u razvoju i invaliditetom dužna je da, u skladu sa raspoloživim

kapacitetima, pruža dodatnu podršku u obrazovanju učenika i odraslih sa smetnjama u razvoju i
invaliditetom u drugoj školi i porodici, u skladu sa kriterijumima i standardima koje propisuje ministar.

U školi mogu da se sprovode programi obuka.

Škola sa domom obezbeđuje smeštaj i ishranu učenika u skladu sa zakonom kojim se uređuje učenički
standard.

Škola od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju u smislu Zakona i ovog zakona, je škola koja
ostvaruje izuzetne rezultate na međunarodnom nivou čime doprinosi unapređivanju i promovisanju
sistema obrazovanja i vaspitanja Republike Srbije.

Škole od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju su Matematička gimnazija u Beogradu i Gimnazija

"Jovan Jovanović Zmaj" u Novom Sadu.

Škola od posebnog interesa za Republiku Srbiju u smislu Zakona i ovog zakona, je škola koja ostvaruje
program obrazovanja i vaspitanja koji je od posebnog interesa za Republiku Srbiju, odnosno koja je od
posebnog kulturnog, prosvetnog ili istorijskog značaja za Republiku Srbiju.

Unikatna škola u smislu Zakona i ovog zakona, je škola koja jedina u Republici Srbiji ostvaruje određeni
program obrazovanja i vaspitanja.

Vlada određuje škole od posebnog interesa za Republiku Srbiju i unikatne škole.

 Upotreba jezika

Član 5

Obrazovno-vaspitni rad ostvaruje se na srpskom jeziku.

Za pripadnike nacionalne manjine obrazovno-vaspitni rad ostvaruje se i na jeziku i pismu nacionalne

manjine, odnosno dvojezično, ako se prilikom upisa u prvi razred za to opredeli najmanje 15 učenika.

Škola može da ostvaruje obrazovno-vaspitni rad na jeziku i pismu nacionalne manjine, odnosno
dvojezično i za manje od 15 učenika upisanih u prvi razred, uz saglasnost ministarstva nadležnog za
poslove obrazovanja (u daljem tekstu: Ministarstvo), u skladu sa zakonom. Saglasnost za ostvarivanje
školskog programa na jezicima nacionalnih manjina za manje od 15 učenika Ministarstvo daje po
pribavljenom mišljenju odgovarajućeg nacionalnog saveta nacionalne manjine u skladu sa zakonom
kojim se uređuje nadležnost nacionalnih saveta nacionalnih manjina. Ukoliko nacionalni savet
nacionalne manjine ne dostavi mišljenje u roku od 15 dana od dana prijema zahteva, smatra se da je
mišljenje dato.

Kada se obrazovno-vaspitni rad ostvaruje na jeziku i pismu nacionalne manjine, škola je u obavezi da
za učenika organizuje nastavu srpskog jezika.

Kada se obrazovno-vaspitni rad ostvaruje na srpskom jeziku, za učenika pripadnika nacionalne manjine
organizuje se nastava jezika nacionalne manjine sa elementima nacionalne kulture.

Obrazovno-vaspitni rad može da se izvodi na stranom jeziku, odnosno dvojezično, uz saglasnost

Ministarstva.

Kada se obrazovno-vaspitni rad ostvaruje na stranom jeziku, učeniku se organizuje nastava srpskog
jezika.

Bliže uslove za ostvarivanje programa obrazovno-vaspitnog rada na stranom jeziku, odnosno

dvojezično propisuje ministar nadležan za poslove obrazovanja (u daljem tekstu: ministar).

Kada se obrazovanje stiče na jeziku nacionalne manjine, stranom jeziku ili dvojezično, učenje srpskog
jezika je obavezno.

Obrazovno-vaspitni rad za lice koje koristi znakovni jezik, odnosno posebno pismo ili druga tehnička
rešenja, može da se izvodi na znakovnom jeziku i pomoću sredstava tog jezika.

II PROGRAMI SREDNJEG OBRAZOVANJA I VASPITANJA

Plan i program nastave i učenja

Član 6

Plan i program nastave i učenja donosi se u skladu sa utvrđenim principima, ciljevima i standardima
obrazovnih postignuća, odnosno standardima kvalifikacije.

Planovi i programi nastave i učenja donose se u skladu sa Zakonom i ovim zakonom.

Plan i program nastave i učenja sadrži i module, gde modul predstavlja skup teorijskih i praktičnih
programskih sadržaja i oblika rada funkcionalno i tematski povezanih u okviru jednog ili više predmeta.
Plan i program nastave i učenja trogodišnjeg srednjeg stručnog obrazovanja sadrži 30% opšteg i
najmanje 65% stručnog obrazovanja, a plan i program nastave i učenja četvorogodišnjeg stručnog i
umetničkog obrazovanja sadrži 40% opšteg i najmanje 55% stručnog, odnosno umetničkog
obrazovanja.

Ključne kompetencije i opšte međupredmetne kompetencije se u planu i programu nastave i učenja

ostvaruju u svim delovima programa nastave i učenja.

Plan i program nastave i učenja obuhvata izborne programe po nivoima i vrstama obrazovanja.

Čl. 7 i 8**

(Prestalo da važi)

2. Razvojni plan škole

Član 9

Škola donosi razvojni plan u skladu sa Zakonom i ovim zakonom.

Na osnovu izveštaja o samovrednovanju u celini, izveštaja o ostvarenosti standarda obrazovnih

postignuća i drugih indikatora kvaliteta rada, škola donosi razvojni plan.

Razvojni plan škole sadrži:

1) prioritete u ostvarivanju obrazovno-vaspitnog rada;

2) plan i nosioce aktivnosti;

3) kriterijume i merila za samovrednovanje planiranih aktivnosti;

4) mere unapređivanja obrazovno-vaspitnog rada na osnovu analize rezultata učenika na ispitima

kojima se završava srednje obrazovanje;

4a) mere unapređivanja saradnje sa poslodavcima u sektoru kome pripadaju obrazovni profili srednje
stručne škole;

5) mere za unapređivanje dostupnosti odgovarajućih oblika podrške i razumnih prilagođavanja i

kvaliteta obrazovanja i vaspitanja za učenike kojima je potrebna dodatna podrška;

6) plan rada sa učenicima sa izuzetnim, odnosno posebnim sposobnostima i talentovanim učenicima;

7) program zaštite od nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja, kao i jačanja saradnje među učenicima i
roditeljima, zaposlenima i učenicima, roditeljima i zaposlenima;

8) mere prevencije osipanja broja učenika;

9) druge mere usmerene na dostizanje ciljeva obrazovanja i vaspitanja koje prevazilaze sadržaj
pojedinih nastavnih predmeta;

10) plan pripreme za ispite kojima se završava srednje obrazovanje;

11) plan stručnog usavršavanja nastavnika, direktora, stručnih saradnika i sekretara;

12) plan napredovanja i sticanja zvanja nastavnika, stručnih saradnika i vaspitača;

13) plan uključivanja roditelja, odnosno drugog zakonskog zastupnika u rad škole;

14) plan saradnje sa drugim školama, privrednim društvima i drugim organima i organizacijama od
značaja za rad škole;

15) druga pitanja od značaja za razvoj škole.

3. Školski program

Član 10

Škola ostvaruje školski program.

Školskim programom bliže se određuje način na koji škola obrazuje i vaspitava učenike radi sticanja
znanja, veština i stavova neophodnih za dalje obrazovanje i zapošljavanje, uspostavlja organizacionu
strukturu zasnovanu na timskom radu i odgovornosti svakog zaposlenog za ostvarivanje utvrđenih
ciljeva, kao i povezivanje sa poslodavcima i udruženjima poslodavaca i preuzimanje svog dela
odgovornosti za razvoj društvene sredine.

Školski program obuhvata sve sadržaje, procese i aktivnosti usmerene na ostvarivanje principa, ciljeva
i standarda obrazovnih postignuća, i zadovoljenje opštih i specifičnih obrazovnih interesa i potreba
učenika, roditelja, odnosno drugog zakonskog zastupnika i lokalne samouprave, a u skladu sa
optimalnim mogućnostima škole.

Školski program se donosi na osnovu plana i programa nastave i učenja, odnosno programa određenih
oblika stručnog obrazovanja, a uzimajući u obzir razvojni plan škole, u skladu sa Zakonom i ovim
zakonom.

Nacionalni savet nacionalne manjine daje mišljenje na školski i vaspitni program ustanova za koje je
utvrđeno da su od posebnog značaja za nacionalne manjine.

Škola, u skladu sa Zakonom, donosi školski program, po pravilu, na četiri godine i objavljuje ga
najkasnije dva meseca pre početka školske godine u kojoj će početi njegova primena.

Pojedini delovi školskog programa inoviraju se i nadograđuju u toku njegovog ostvarivanja.

Školski program omogućava orijentaciju učenika i roditelja, odnosno drugog zakonskog zastupnika u
izboru škole, praćenje kvaliteta obrazovno-vaspitnog procesa i njegovih rezultata, kao i procenu
individualnog rada i napredovanja svakog učenika.

Školski program predstavlja osnovu na kojoj svaki nastavnik i stručni saradnik planira, programira i
realizuje svoj rad.

Sadržina školskog programa

Član 11

Školski program sadrži:

1) ciljeve školskog programa;

2) naziv, vrstu i trajanje svih programa obrazovanja i vaspitanja koje škola ostvaruje i jezik na kome se
ostvaruje program;

3) obavezne predmete, izborne programe i module po obrazovnim profilima i razredima;

4) način ostvarivanja principa, ciljeva i ishoda obrazovanja i standarda obrazovnih postignuća, način i
postupak ostvarivanja propisanih planova i programa nastave i učenja, programa drugih oblika stručnog
obrazovanja i vrste aktivnosti u obrazovno-vaspitnom radu;

5) program dopunske, dodatne i pripremne nastave;

6) programe i aktivnosti kojima se razvijaju sposobnosti za rešavanje problema, komunikacija, timski

rad, samoinicijativa i podsticanje preduzetničkog duha;

7) fakultativne nastavne predmete, njihove programske sadržaje i aktivnosti kojima se ostvaruju;

8) načine ostvarivanja i prilagođavanja programa muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja,

obrazovanja odraslih, učenika sa izuzetnim, odnosno posebnim sposobnostima i dvojezičnog
obrazovanja;

9) program kulturnih aktivnosti škole;

10) program slobodnih aktivnosti;

11) program karijernog vođenja i savetovanja;

12) program zaštite životne sredine;

13) programe zaštite od nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja i programe prevencije drugih oblika
rizičnog ponašanja i program zaštite od diskriminacije;

14) program školskog sporta;

15) program saradnje sa lokalnom samoupravom;

16) program saradnje sa porodicom;

17) program izleta i ekskurzija;

18) program bezbednosti i zdravlja na radu;

18a) smernice za prilagođavanje i pružanje dodatne podrške;

19) druge programe od značaja za školu.

Individualni obrazovni planovi svih učenika koji se obrazuju po individualnom obrazovnom planu čine
prilog školskog programa.

Dodatna podrška u obrazovanju i vaspitanju

Član 12
Za učenika i odraslog kome je zbog smetnji u razvoju i invaliditeta, specifičnih teškoća u učenju,
socijalne uskraćenosti, rizika od ranog napuštanja školovanja i drugih razloga potrebna dodatna
podrška u obrazovanju i vaspitanju, škola obezbeđuje otklanjanje fizičkih i komunikacijskih prepreka i
zavisno od potreba, donosi i individualni obrazovni plan, u skladu sa Zakonom.

Cilj dodatne podrške u obrazovanju i vaspitanju jeste postizanje optimalnog uključivanja učenika i
odraslih u redovan obrazovno-vaspitni rad, osamostaljivanje u vršnjačkom kolektivu i njegovo
napredovanje u obrazovanju i priprema za svet rada.

Učenik i odrasli iz stava 1. treba da ispunjava zdravstvene uslove koji odgovaraju zahtevima zanimanja.

Za ostvarivanje dodatne podrške u obrazovanju i vaspitanju, direktor, nastavnik, stručni saradnik,

vaspitač, pedagoški i andragoški asistent i roditelj, odnosno drugi zakonski zastupnik, može da dobije
posebnu stručnu pomoć u pogledu sprovođenja inkluzivnog obrazovanja i vaspitanja.

Radi ostvarivanja dodatne podrške u obrazovanju i vaspitanju, škola ostvaruje saradnju sa organima
jedinice lokalne samouprave, organizacijama, ustanovama i udruženjima.

Posebnu stručnu pomoć iz stava 4. ovog člana mogu da pružaju lica kompetentna u oblasti inkluzivnog
obrazovanja i vaspitanja i škole koje su svojim aktivnostima postale primeri dobre prakse u sprovođenju
inkluzivnog obrazovanja i vaspitanja.

„Dodatnu podršku iz stava 4. ovog člana mogu da pružaju i ustanove koje su, u skladu sa zakonom,
stekle status model ustanove u sprovođenju inkluzivnog obrazovanja i vaspitanja.”

Liste lica i škola iz stava 6. ovog člana utvrđuje ministar.

Bliže uslove za utvrđivanje lista iz stava 7. ovog člana, propisuje ministar.

Liste iz stava 7. ovog člana objavljuju se na zvaničnoj internet strani Ministarstva.

Program kulturnih aktivnosti škole

Član 13

Program kulturnih aktivnosti škole obuhvata: proslave dana škole, početka i završetka školske godine,
proslave školskih i državnih praznika, priredbe, predstave, izložbe, koncerte, sportska takmičenja,
naučno-istraživačke aktivnosti, i druge aktivnosti koje doprinose proširenju uticaja škole na vaspitanje
učenika i kulturni razvoj školskog okruženja, kao i zajedničke kulturne aktivnosti sa relevantnim
pojedincima, ustanovama i organizacijama radi obogaćivanja kulturnog života.

Program slobodnih aktivnosti

Član 14

Radi jačanja obrazovno-vaspitne delatnosti škole, podsticanja individualnih sklonosti i interesovanja i

pravilnog korišćenja slobodnog vremena, škola je dužna da realizuje slobodne aktivnosti, koje se
sprovode kroz rad u sekcijama i vannastavnim aktivnostima.

Program karijernog vođenja i savetovanja učenika

Član 15
Škola omogućava formiranje zrele i odgovorne ličnosti, sposobne da donosi dobro promišljene i
odgovorne odluke o vlastitoj profesionalnoj budućnosti i da ih sprovodi u delo.

Škola formira stručni tim za karijerno vođenje i savetovanje u čijem sastavu su stručni saradnici i
nastavnici. Tim u saradnji sa nastavnicima realizuje praćenje individualnih sklonosti učenika.
Savetodavni rad obavlja se tokom školovanja, i škola, po potrebi, sarađuje sa nadležnim ustanovama
koje se bave karijernim vođenjem i savetovanjem.

Škola pomaže učenicima i roditeljima u istraživanju mogućnosti za dalje učenje i zapošljavanje,

odnosno identifikovanje, izbor i korišćenje brojnih informacija o profesijama, karijeri, daljem učenju i
obrazovanju i formiranje sopstvenog stava o tome.

Program zaštite životne sredine

Član 16

Program zaštite životne sredine obuhvata aktivnosti usmerene na jačanje i razvoj svesti o značaju
zdrave životne sredine, održivog razvoja i očuvanju i unapređenju prirodnih resursa.

Škola doprinosi zaštiti životne sredine ostvarivanjem programa zaštite životne sredine, zajedničkim
istraživanjem i akcijama lokalne samouprave i škole, kao i na drugi način, u skladu sa zakonom.

Program zaštite od nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja i programi prevencije drugih

oblika rizičnog ponašanja

Član 17

Program zaštite od nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja i programi prevencije drugih oblika rizičnog
ponašanja, kao što su, naročito, upotreba alkohola, duvana, psihoaktivnih supstanci, maloletnička
delinkvencija, sastavni su deo školskog programa i ostvaruju se u skladu sa Zakonom.

„Program zaštite od nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja i programi prevencije drugih oblika rizičnog
ponašanja, kao što su, naročito, upotreba alkohola, duvana, psihoaktivnih supstanci, zavisnost od
interneta, video igrica i igara na sreću, maloletnička delinkvencija, sastavni su deo školskog programa i
ostvaruju se u skladu sa Zakonom.”

Programi iz stava 1. ovog člana ostvaruju se kroz različite nastavne i slobodne aktivnosti sa učenicima,
zaposlenima, roditeljima, odnosno drugim zakonskim zastupnicima, u saradnji sa jedinicom lokalne
samouprave, u skladu sa utvrđenim potrebama.

U ostvarivanje programa iz stava 1. ovog člana uključuju se i fizička i pravna lica sa teritorije jedinice
lokalne samouprave, ustanove u oblasti kulture i sporta, vršnjački posrednici, kao i lica obučena za
prevenciju i intervenciju u slučaju nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja i drugih oblika rizičnog
ponašanja.

Listu lica obučenih za prevenciju i intervenciju u slučaju nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja i drugih
oblika rizičnog ponašanja i listu škola koje su svojim aktivnostima postale primeri dobre prakse u
sprovođenju programa iz stava 1. ovog člana, utvrđuje ministar.

Bliže uslove za utvrđivanje lista iz stava 4. ovog člana, propisuje ministar.

Liste iz stava 4. ovog člana objavljuju se na zvaničnoj internet strani Ministarstva.

 Program školskog sporta

Član 18

Radi razvoja i praktikovanja zdravih životnih stilova, svesti o važnosti sopstvenog zdravlja i
bezbednosti, potrebe negovanja i razvoja fizičkih sposobnosti, škola u okviru školskog programa, pored
nastave realizuje i program školskog sporta.

Školskim sportom su obuhvaćeni svi učenici kroz odeljenjska takmičenja i pripreme za takmičenja.
Škola obavlja pripreme i takmičenja u skladu sa školskim programom.

Škola može da sarađuje i sa lokalnim sportskim organizacijama.

U toku školske godine škola može da organizuje nedelju školskog sporta.

Program saradnje sa lokalnom samoupravom

Član 19

Saradnja sa lokalnom samoupravom, koja uključuje i saradnju sa kancelarijama za mlade u jedinicama

lokalne samouprave, ostvaruje se na osnovu programa koji čini deo školskog programa i deo razvojnog
plana škole.

Škola prati, uključuje se u dešavanja u lokalnoj samoupravi, i zajedno sa njenim predstavnicima planira
sadržaj i način saradnje, naročito o pitanjima od kojih zavisi razvoj škole.

Program saradnje sa porodicom

Član 20

Škola podstiče i neguje partnerski odnos sa roditeljima, odnosno drugim zakonskim zastupnicima
učenika, zasnovan na principima međusobnog razumevanja, poštovanja i poverenja.

Programom saradnje sa porodicom škola definiše oblasti, sadržaj i oblike saradnje sa roditeljima,
odnosno drugim zakonskim zastupnicima učenika, koji obuhvataju detaljno informisanje i savetovanje
roditelja, uključivanje roditelja u aktivnosti škole, konsultovanje u donošenju odluka oko bezbednosnih,
nastavnih, vannastavnih, organizacionih i finansijskih pitanja i to radi unapređivanja kvaliteta
obrazovanja i vaspitanja, kao i obezbeđivanja sveobuhvatnosti i trajnosti obrazovno-vaspitnih uticaja.

Program iz stava 2. ovog člana obuhvata i načine saradnje sa opštinskim savetom roditelja.

Radi praćenja uspešnosti programa, škola može da na kraju svakog polugodišta organizuje anketiranje
roditelja u pogledu njihovog zadovoljstva programom i u pogledu njihovih sugestija za naredno
polugodište. Anketiranje se obavlja anonimno kako bi bilo objektivno.

Mišljenje roditelja, odnosno drugog zakonskog zastupnika, dobijeno kao rezultat anketiranja, uzima se
u obzir u postupku vrednovanja kvaliteta rada škole.

Program ekskurzija

Član 21

Škola planira izvođenje ekskurzija, na način i pod uslovima utvrđenim planom i programom nastave i
učenja.
Program ekskurzija sastavni je deo školskog programa i godišnjeg plana rada škole.

Prilikom izvođenja ekskurzije naročito se mora voditi računa o svim vidovima zaštite i bezbednosti
učenika.

Bliže uslove i druga pitanja od značaja za organizaciju i ostvarivanje ekskurzije u školi uređuje ministar.

Program studijske posete

Član 21a

Nastavnik može u toku školske godine da deo nastave provede u odgovarajućoj srednjoj školi u
inostranstvu, a na osnovu međunarodnog ugovora o razmeni i mobilnosti.

Program bezbednosti i zdravlja na radu

Član 22

Program bezbednosti i zdravlja na radu obuhvata zajedničke aktivnosti škole, roditelja i lokalne
samouprave, usmerene na razvoj svesti za sprovođenje i unapređivanje bezbednosti i zdravlja na radu.

Učeničke organizacije u školi

Član 23

Škola može da ima svoje učeničke organizacije, a može da se povezuje i sa organizacijama van škole
(Crveni krst, organizacija gorana, planinara, izviđača i slično), u skladu sa zakonom.

U svakoj školi se organizuje učenički parlament, u skladu sa Zakonom.

Učenički parlament predlaže svoj program rada, u skladu sa Zakonom.

Način rada učeničkog parlamenta određuje se aktom škole.

Učenički parlamenti škola mogu da se udruže u zajednicu učeničkih parlamenata.

Učenički parlament, uz saglasnost školskog odbora, može osnovati učenički klub. Plan rada učeničkog
kluba donosi školski odbor, na predlog učeničkog parlamenta, kao sastavni deo školskog programa.
Način rada učeničkog kluba određuje se aktom škole.

4. Model ustanova

Član 24

Ustanova može da stekne status model ustanove.

Model ustanova je ustanova koja ostvaruje izuzetne rezultate u obrazovnom i vaspitnom radu, naročito
doprinosi unapređivanju obrazovne i vaspitne prakse u skladu sa opštim principima i ciljevima
obrazovanja i vaspitanja.

Odluku o dodeli statusa model ustanove donosi ministar.

Bliže uslove za sticanje statusa model ustanove i prestanka važenja statusa, propisuje ministar.
 III OSTVARIVANJE OBRAZOVANJA I VASPITANJA
Obrazovno-vaspitni rad

Član 25

Obrazovno-vaspitni rad obuhvata nastavne i vannastavne aktivnosti škole kojima se ostvaruje školski
program i postižu propisani ciljevi, ishodi, standardi postignuća i kompetencije, u skladu sa Zakonom i
ovim zakonom.

Oblici obrazovno-vaspitnog rada

Član 26

Obavezni oblici obrazovno-vaspitnog rada za redovnog učenika su: nastava - teorijska, praktična i
vežbe, dodatna, dopunska nastava i praksa kada su određeni planom i programom nastave i učenja,
pripremna nastava i društveno-korisni rad ako se u toku školske godine ukaže potreba za njim.

Obavezni oblici obrazovno-vaspitnog rada za vanrednog učenika mogu biti: nastava, pripremni i
konsultativno-instruktivni rad.

Učenik obavezno bira sa liste izbornih programa versku nastavu ili građansko vaspitanje.

Fakultativni oblici obrazovno-vaspitnog rada su: nastava jezika nacionalne manjine sa elementima
nacionalne kulture, drugog, odnosno trećeg stranog jezika i predmeta potrebnih za dalje školovanje,
stručno osposobljavanje ili razvoj učenika i vannastavni oblici - hor, orkestar, pozorište, ekskurzija,
kulturno-umetničke, tehničke, pronalazačke, humanitarne, sportsko-rekreativne i druge aktivnosti.

Fakultativni oblici obrazovno-vaspitnog rada obavezni su za učenike koji se za njih opredele.

Dualno obrazovanje

Član 26a

Dualno obrazovanje je model realizacije u sistemu srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja u kome
se kroz teorijsku nastavu i vežbe u školi i učenje kroz rad kod poslodavca, stiču, usavršavaju i izgrađuju
znanja, veštine, sposobnosti i stavovi u skladu sa standardom kvalifikacije i planom i programom
nastave i učenja.

Ministarstvo u konkursu za upis učenika u srednju školu informiše učenike i roditelje o školama i
obrazovnim profilima koje ostvaruju obrazovanje po dualnom modelu.

Nastava za učenike na kućnom i bolničkom lečenju, nastava kod kuće i nastava na

daljinu

Član 27

Škola može da organizuje obrazovno-vaspitni rad kao poseban oblik rada za učenike na dužem
kućnom i bolničkom lečenju uz saglasnost Ministarstva.

Za učenike koji zbog većih zdravstvenih problema ili hroničnih bolesti ne mogu da pohađaju nastavu
duže od tri nedelje, nastava se organizuje u kućnim uslovima, odnosno u zdravstvenoj ustanovi.
Roditelj, odnosno drugi zakonski zastupnik dužan je da o potrebi organizovanja nastave za učenika na
dužem kućnom i bolničkom lečenju obavesti školu.

Roditelj, odnosno drugi zakonski zastupnik ima pravo da svom detetu omogući sticanje srednjeg
obrazovanja i vaspitanja kod kuće, uz obezbeđivanje stvarnih troškova obrazovanja i vaspitanja.

Roditelj, odnosno drugi zakonski zastupnik dužan je da do kraja nastavne godine pismeno obavesti
školu u koju je učenik upisan o nameri da za svoje dete od sledeće školske godine organizuje nastavu
kod kuće.

Škola iz stava 5. ovog člana dužna je da organizuje polaganje razrednih ispita iz svih predmeta u
skladu sa planom i programom nastave i učenja.

Srednje obrazovanje i vaspitanje kod kuće mora da obezbedi ostvarivanje propisanih ciljeva, ishoda i
standarda obrazovnih postignuća.

Za učenika sa smetnjama u razvoju i invaliditetom koji stiče srednje obrazovanje i vaspitanje kod kuće
ostvarivanjem IOP-a 2, obrazovanje i vaspitanje kod kuće obezbeđuje ostvarivanje prilagođenih ciljeva i
ishoda.

Roditelj, odnosno drugi zakonski zastupnik može da podnese pismeni obrazloženi zahtev za
organizovanje nastave na daljinu, za svaku školsku godinu.

O nastavi na daljinu škola odlučuje na osnovu svih uslova potrebnih za ovaj vid obrazovanja i
vaspitanja.

Za organizovanje nastave na daljinu škola podnosi zahtev Ministarstvu za dobijanje saglasnosti za

organizovanje nastave na daljinu.

Nastava na daljinu mora da obezbedi ostvarivanje propisanih ciljeva, ishoda i standarda obrazovnih
postignuća.

Za učenika sa smetnjama u razvoju i invaliditetom za koga je organizovana nastava na daljinu, a stiče

srednje obrazovanje i vaspitanje ostvarivanjem IOP-a 2, nastava na daljinu obezbeđuje ostvarivanje
prilagođenih ciljeva i ishoda.

Škola vodi evidenciju o obrazovanju i vaspitanju učenika na kućnom i bolničkom lečenju, koji stiču
srednje obrazovanje i vaspitanje kod kuće i koji stiču srednje obrazovanje i vaspitanje nastavom na
daljinu.

Evidencija iz stava 14. ovog člana čini sastavni deo evidencije o učeniku iz člana 70. ovog zakona.

Način organizovanja nastave za učenike na dužem kućnom i bolničkom lečenju propisuje ministar.

Bliže uslove za ostvarivanje i način osiguranja kvaliteta i vrednovanja nastave kod kuće i nastave na
daljinu, propisuje ministar.

„Srednja škola osnovana za potrebe unutrašnjih poslova ne organizuje nastavu za učenike na kućnom i
bolničkom lečenju, nastavu kod kuće i nastavu na daljinu.”.

Vreme koje učenik provodi u školi

 Član 28

Vreme koje učenik provodi u školi izraženo je u satima i obuhvata časove obaveznih predmeta i
izbornih programa i aktivnosti.

U gimnaziji učenik može da ima do 27 sati obaveznih predmeta i izbornih programa nastave nedeljno, u
stručnoj i umetničkoj školi do 28 sati, osim u školi koja ostvaruje programe baletskog obrazovanja, gde
učenik može da ima do 34 sata.

Kada je učenik škole iz stava 2. ovog člana pripadnik nacionalne manjine koji stiče obrazovanje na
jeziku nacionalne manjine, odnosno dvojezično ili na srpskom jeziku, ima do dva sata nastave nedeljno
više.

Učenik može da ima do tri časa izbornih aktivnosti nedeljno.

Čas teorijske nastave i vežbi traje 45 minuta, a praktične nastave 60 minuta.

Nastava može da bude organizovana u blokovima.

U školi za učenike sa smetnjama u razvoju i invaliditetom planom i programom nastave i učenja može
se propisati kraće trajanje časa uz saglasnost Ministarstva.

U nedeljni broj sati iz stava 2. ovog člana ne uračunava se trajanje dopunske i dodatne nastave i časa
odeljenskog starešine.

Broj učenika u odeljenju

Član 29

Nastava se izvodi u odeljenju do 30 učenika do 28 učenika, u grupi, odnosno pojedinačno, u skladu sa

školskim programom.

U jednom odeljenju mogu da budu najviše dva učenika sa smetnjama u razvoju i invaliditetom.

Broj učenika utvrđen u stavu 1. ovog člana umanjuje se za dva po učeniku koji srednje obrazovanje i
vaspitanje stiče ostvarivanjem individualnog obrazovnog plana, odnosno za tri po učeniku koji srednje
obrazovanje i vaspitanje stiče ostvarivanjem individualnog obrazovnog plana sa prilagođenim i
izmenjenim sadržajima i ishodima učenja.

U odeljenju, odnosno vaspitnoj grupi učenika u školama za učenike sa smetnjama u razvoju i

invaliditetom može biti od šest do 12 učenika, a za praktičnu nastavu do šest učenika.

Praktična nastava i profesionalna praksa

Član 30

Praktična nastava i profesionalna praksa ostvaruju se: u školi, kod poslodavca ili kombinovano delom u
školi, a delom kod poslodavca, u skladu sa planom i programom nastave i učenja.

Praktična nastava i profesionalna praksa koja se ostvaruje kombinovano delom u školi a delom kod
poslodavca, može se realizovati kod poslodavca najviše u obimu od 25% od ukupnog obima časova
praktične nastave i profesionalne prakse, o čemu škola i poslodavac zaključuju ugovor.
Praktična nastava i profesionalna praksa koja se ostvaruje kod poslodavca ostvaruje se kao učenje
kroz rad, u skladu sa zakonom kojim se uređuje dualno obrazovanje.

Poslodavcem u smislu stava 2. ovog člana ne smatra se zdravstvena ustanova i ustanova socijalne
zaštite čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina, odnosno jedinica lokalne samouprave,
kod koje se realizuje praktična nastava i profesionalna praksa za obrazovne profile u području rada
zdravstvo i socijalna zaštita, „kao ni ministarstvo nadležno za unutrašnje poslove kod kog se realizuje
praktična nastava (i profesionalna praksa) za učenike srednje škole osnovane za potrebe unutrašnjih
poslova.”

Za učenika sa smetnjama u razvoju i invaliditetom obezbeđuje se prilagođavanje radnog mesta u

odnosu na njegove mogućnosti i vrstu invaliditeta u okviru praktične nastave.

Ugovor iz stava 2. ovog člana poslodavac dostavlja Privrednoj komori Srbije, u roku od osam dana od
dana zaključenja ugovora.

Način sprovođenja praktične nastave i profesionalne prakse iz stava 1. ovog člana, sadržaj i elemente
ugovora iz stava 2. ovog člana i druga pitanja vezana za ostvarivanje praktične nastave i profesionalne
prakse uređuje ministar.

Drugi oblici neposrednog obrazovno-vaspitnog rada

Član 31

Dodatnu nastavu škola ostvaruje za učenika koji postiže izuzetne rezultate ili pokazuje interesovanje za
produbljivanje znanja iz određenog predmeta.

Dopunsku nastavu škola ostvaruje sa učenicima koji imaju teškoće u savladavanju programa iz
pojedinih predmeta ili sa učenicima koji žele da unaprede postignuća u određenoj nastavnoj oblasti.

Učenik je obavezan da ostvaruje dopunsku nastavu ako se proceni da je to potrebno.

Pripremnu nastavu škola ostvaruje za redovnog učenika koji se upućuje na polaganje razrednog ispita,
i za vanrednog učenika.

Pripremna nastava ostvaruje se i za učenika koji je upućen na polaganje popravnog ispita, u obimu od
najmanje 10% od ukupnog godišnjeg broja časova iz predmeta na koji je upućen na popravni ispit.

Škola je dužna da organizuje pripremu svih učenika za polaganje maturskih i završnih ispita, odnosno
opšte, stručne i umetničke mature i završnog ispita srednjeg stručnog obrazovanja, u obimu od
najmanje 5% od ukupnog godišnjeg broja časova iz predmeta iz kojih se polaže maturski, odnosno
završni ispit, odnosno opšta, stručna i umetnička matura i završni ispit srednjeg stručnog obrazovanja.

Za učenike sa smetnjama u razvoju i invaliditetom, koji su uključeni u redovan sistem obrazovanja i

vaspitanja, ostvaruje se dodatna podrška u skladu sa individualnim obrazovnim planom.

Učenička zadruga

Član 32

Škola može da osnuje učeničku zadrugu s ciljem podsticanja razvijanja pozitivnog odnosa učenika
prema radu i profesionalne orijentacije, povezivanja nastave sa svetom rada, razvijanja svesti o
odgovornosti za preuzete obaveze, kao i razvoja pozitivnog odnosa prema timskom radu i
preduzetništvu.
Rad učeničke zadruge uređuje se statutom škole i pravilima za rad zadruge, u skladu sa zakonom.

Škola može pružati usluge i prodavati proizvode nastale kao rezultat rada u učeničkoj zadruzi, kao i
udžbenike, pribor i opremu koja je potrebna za ostvarivanje obrazovno-vaspitnog rada.

Sredstva stečena radom učeničke zadruge koriste se za proširenje materijalne osnove rada učeničke
zadruge, ekskurzije, ishranu učenika, nagrade članovima učeničke zadruge i unapređivanje obrazovno-
vaspitnog rada u školi i u druge svrhe u skladu sa aktima kojima se uređuje rad učeničke zadruge.

Učenička zadruga se upisuje u registar zadruga shodnom primenom odredaba zakona kojim se uređuje
registracija zadruga.

Sadržinu osnivačkog akta, sticanje i prestanak statusa zadrugara, upravljanje i način rada učeničke
zadruge, bliže uređuje ministar.

IV UČENICI
1. Upis učenika i odraslih

Pravo na upis

Član 33

U školu može da se upiše lice koje je završilo osnovno obrazovanje i vaspitanje.

Lice koje je završilo u inostranstvu osnovno obrazovanje i vaspitanje ili jedan od poslednja dva razreda
osnovnog obrazovanja, odnosno koje je završilo u Republici Srbiji stranu školu ili jedan od poslednja
dva razreda osnovnog obrazovanja u stranoj školi u Republici Srbiji, posle priznavanja strane školske
isprave koje se vrši na osnovu zakona koji uređuje nacionalni okvir kvalifikacija Republike Srbije, može
da se upiše u školu, u skladu sa podzakonskim aktom kojim se uređuje postupak upisa u školu.

U prvi razred škole koja ostvaruje programe muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja može da se
upiše lice koje je završilo osnovno muzičko, odnosno baletsko obrazovanje i vaspitanje, a lice koje nije
završilo osnovno muzičko, odnosno baletsko obrazovanje i vaspitanje, ako prethodno položi ispit na
nivou programa tog obrazovanja.

Lice koje pohađa osnovno obrazovanje i vaspitanje, a nije ga završilo, a završilo je osnovno muzičko ili
baletsko obrazovanje i vaspitanje, može da se upiše u školu koja ostvaruje programe muzičkog i
baletskog obrazovanja i vaspitanja radi pohađanja nastave iz umetničkih i stručnih predmeta.

Posle završenog srednjeg obrazovanja i vaspitanja u školu može da se upiše lice radi prekvalifikacije,
dokvalifikacije, specijalističkog ili majstorskog obrazovanja. Lice koje se upisuje u školu radi sticanja
specijalističkog ili majstorskog obrazovanja mora da ima prethodno završeno odgovarajuće srednje
obrazovanje i vaspitanje i najmanje dve godine radnog iskustva.

Planom i programom nastave i učenja utvrđuju se uslovi za sticanje specijalističkog i majstorskog

obrazovanja.

Upis u školu za učenike sa smetnjama u razvoju i invaliditetom

Član 34

U školu za učenike sa smetnjama u razvoju i invaliditetom može da se upiše lice na osnovu mišljenja
interresorne komisije i uz saglasnost roditelja, odnosno drugog zakonskog zastupnika.
 Odlučivanje o broju učenika za upis

Član 35

Škola, čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina, odnosno jedinica lokalne samouprave, do
31. decembra, predlaže Ministarstvu, preko školskih uprava, broj i strukturu upisa učenika po
područjima rada i obrazovnim profilima za narednu školsku godinu.

Pri određivanju broja učenika škola u saradnji sa predstavnicima organizacije nadležne za poslove
zapošljavanja prema sedištu lokalne samouprave, poslodavcima i članovima nadležnih organa za
zapošljavanje u jedinici lokalne samouprave, vodi računa o potrebama privrede i mogućnostima daljeg
školovanja budućih učenika.

Nadležni organ u jedinici lokalne samouprave za zapošljavanje u saradnji sa školskom upravom,

poslodavcima i drugim zainteresovanim stranama učestvuje u izradi opštinskog odnosno gradskog
predloga plana upisa učenika u sve srednje škole sa svoje teritorije.

Za škole na teritoriji autonomne pokrajine, nadležni organ autonomne pokrajine utvrđuje broj učenika
za upis u školu i dostavlja ga Ministarstvu na saglasnost.

U postupku utvrđivanja broja učenika za upis u školu u kojoj se nastava izvodi na jeziku nacionalne
manjine, nacionalni savet nacionalne manjine daje mišljenje. Ukoliko nacionalni savet nacionalne
manjine ne dostavi mišljenje u roku od 15 dana od prijema zahteva, smatra se da je mišljenje dato.

Ministarstvo donosi odluku o broju učenika za upis u škole iz stava 1. ovog člana do 31. marta.

Konkurs za upis u školu čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina, odnosno
jedinica lokalne samouprave

Član 36

Upis učenika u prvi razred škole čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina, odnosno
jedinica lokalne samouprave, vrši se na osnovu konkursa.

Ministarstvo raspisuje zajednički konkurs za sve škole iz stava 1. ovog člana do 1. maja.

Konkurs sadrži i obaveštenje o jeziku na kojem se ostvaruje obrazovno-vaspitni rad, kao i informacije o
prilagođenim uslovima za obrazovanje učenika sa smetnjama u razvoju i invaliditetom.

U postupku upisa učenika u školu i u školu za koju je propisano polaganje prijemnog ispita kojim se
proveravaju izuzetne, odnosno posebne sposobnosti, Ministarstvo prikuplja odgovarajuće podatke iz
člana 181a Zakona.

Učenici mogu da izvrše uvid u bazu iz člana 36b stav 2. putem portala posvećenog upisu u srednju
školu, čiji sadržaj ažurira Ministarstvo, unosom svoje identifikacione šifre.

Uvid u podatke za učenike pojedine škole može se izvršiti samo u toj školi, u posebnoj prostoriji u koju
je pristup dozvoljen samo učenicima, njihovim roditeljima, odnosno drugim zakonskim zastupnicima i
licima ovlašćenim za sprovođenje i organizaciju ispita.

Škola u toku godine vrši upis kandidata radi sticanja specijalističkog, odnosno majstorskog
obrazovanja, stručne osposobljenosti, prekvalifikacije, dokvalifikacije i obuke, uz saglasnost
Ministarstva, a u školi u kojoj se nastava izvodi na jeziku nacionalne manjine prethodno se pribavlja
mišljenje nacionalnog saveta nacionalne manjine. Ukoliko nacionalni savet nacionalne manjine ne
dostavi mišljenje u roku od 15 dana od prijema zahteva, smatra se da je mišljenje dato.

Konkurs za smeštaj učenika u školu sa domom, odnosno u dom učenika, raspisuje se u skladu sa
zakonom kojim se uređuje učenički standard.

Podaci iz st. 4. i 5. prikupljaju se iz evidencija koje osnovna škola vodi u skladu sa Zakonom i ovim
zakonom. Srednja škola prikuplja rezultate prijemnog ispita u skladu sa podzakonskim aktom kojim se
uređuje postupak upisa u srednju školu.

Upis kandidata po posebnim uslovima

Član 36a

Pojedina lica ili grupe lica mogu da se upišu u srednju školu pod povoljnijim uslovima radi postizanja
pune ravnopravnosti u sticanju obrazovanja.

Merila i postupak za upis lica iz stava 1. ovog člana, propisuje ministar.

Član 36b

Obrada podataka iz člana 36. stav 4. ovog zakona vrši se na način propisan članom 181a Zakona, u
cilju ostvarivanja prava na srednje obrazovanje i vaspitanje.

Obrada podataka vrši se elektronski, u okviru baze podataka koju uspostavlja i kojom upravlja
Ministarstvo.

Bliže uslove i način održavanja i administriranja baze podataka iz stava 2. ovog člana, zatim obrade,
unosa i ažuriranja podataka koji se u bazu podataka unose, propisuje ministar.

Prilikom obrade podataka rukovalac je u obavezi da poštuje pravila o srazmernosti obrade u odnosu na
cilj koji se namerava ostvariti.

Upis odraslih

Član 37

Upis odraslih vrši se u skladu sa Zakonom, ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje obrazovanje
odraslih.

Redosled kandidata za upis u školu i prijemni ispit

Član 38

Redosled kandidata za upis u školu utvrđuje se na osnovu uspeha u prethodnom školovanju koje
uključuje i uspeh učenika na završnom ispitu.

Kandidat koji se upisuje u umetničku školu (muzička, baletska i umetnička škola likovne oblasti),
odnosno na obrazovni profil u oblasti umetnosti, školu ili odeljenje za učenike sa izuzetnim, odnosno
posebnim sposobnostima, školu u kojoj se deo nastave ostvaruje na stranom jeziku i školu za
talentovane učenike, polaže prijemni ispit za proveru izuzetnih, odnosno posebnih sposobnosti.

Kandidat za upis u školu iz stava 2. ovog člana ima pravo da polaže prijemni ispit na jeziku na kojem je
završio osnovno obrazovanje i vaspitanje.
Pravo na rangiranje radi upisa u školu iz stava 2. ovog člana stiče kandidat koji je položio prijemni ispit.

Redosled kandidata za upis u školu iz stava 2. ovog člana, sem srednje stručne škole, utvrđuje se na
osnovu uspeha na prijemnom ispitu i uspeha u prethodnom školovanju.

Redosled kandidata za upis u srednju stručnu školu u kojoj se deo nastave ostvaruje na stranom jeziku
utvrđuje se na osnovu uspeha u prethodnom školovanju.

Kandidat koji je završio poslednja dva razreda osnovnog obrazovanja i vaspitanja na stranom jeziku u
inostranstvu ili u stranoj školi u Republici Srbiji, posle priznavanja strane školske isprave, koje se vrši
na osnovu zakona koji uređuje nacionalni okvir kvalifikacija Republike Srbije, može da se upiše u školu
u kojoj se ostvaruje deo nastave na jeziku na kome je završio poslednja dva razreda osnovnog
obrazovanja i vaspitanja, bez polaganja prijemnog ispita, ukoliko je broj učenika u odeljenju posle
raspoređivanja manji od trideset, u skladu sa podzakonskim aktom kojim se uređuje upis učenika u
školu.

Ukoliko kandidat iz stava 7. ovog člana konkuriše za upis u sve škole osim škole u kojoj se deo nastave
ostvaruje na stranom jeziku, iz stava 2. ovog člana, polaže prijemni ispit.

Kandidat koji je završio osnovno obrazovanje i vaspitanje ili jedan od poslednja dva razreda osnovnog
obrazovanja i vaspitanja u inostranstvu ili koji je u Republici Srbiji završio stranu školu ili jedan od
poslednja dva razreda osnovnog obrazovanja i vaspitanja u stranoj školi, upisuje se preko broja
određenog za upis učenika, u skladu sa podzakonskim aktom kojim se uređuje upis učenika u školu.

Ukoliko kandidat iz stava 9. ovog člana konkuriše za upis u školu iz stava 2. ovog člana, polaže
prijemni ispit.

Merila i postupak za utvrđivanje redosleda kandidata za upis u školu, vrednovanje učešća učenika
osmog razreda na takmičenjima i vrste takmičenja čija se mesta vrednuju, sadržinu, vreme, mesto i
način polaganja prijemnog ispita, uslove za upis kandidata iz člana 33. stav 2, člana 36a stav 1, člana
38. st. 7. i 9. i člana 40. stav 3. ovog zakona i druga pitanja vezana za upis u školu, propisuje ministar.

Izbor stranog jezika

Član 39

Učenik u školi nastavlja sa izučavanjem stranih jezika koje je učio u osnovnom obrazovanju i
vaspitanju, ukoliko su planom i programom nastave i učenja predviđena dva strana jezika, ili bira jedan
od njih ukoliko je predviđen jedan strani jezik, osim ako je planom i programom nastave i učenja
predviđeno obavezno učenje određenog stranog jezika.

Ako škola ne može da organizuje nastavu tih jezika zbog nedovoljnog broja prijavljenih učenika (manje
od 15 na nivou razreda), u školi se organizuje nastava stranog jezika za koji postoje uslovi.

Izuzetno od stava 2. ovog člana, ako škola ne može da organizuje nastavu stranog jezika zbog
nedovoljnog broja učenika, škola može da organizuje kombinovanu grupu na nivou dva ili više različitih
razreda koja ima najmanje 15 učenika, odnosno kombinovanu grupu na nivou dva ili više različitih
razreda koja ima najmanje 12 učenika u odeljenjima za učenike sa posebnim sposobnostima za
filološke nauke, uz saglasnost ministra.

2. Svojstvo učenika

Redovan i vanredan učenik

 Član 40

Redovan učenik prvog razreda škole je lice koje je upisano u prvi razred radi sticanja srednjeg
obrazovanja i vaspitanja ili obrazovanja za rad i mlađe je od 17 godina, a vanredan učenik prvog
razreda škole je lice upisano u prvi razred srednjeg obrazovanja i vaspitanja ili obrazovanja za rad i
starije je od 17 godina.

Izuzetno od stava 1. ovog člana, lice mlađe od 17 godina može da stiče srednje obrazovanje i
vaspitanje ili obrazovanje za rad u svojstvu vanrednog učenika, ako opravda nemogućnost redovnog
pohađanja nastave, uz saglasnost ministra, i to:

1) lice koje se profesionalno bavi sportom;

2) lice čija priroda bolesti objektivno ne dozvoljava redovno pohađanje nastave;

3) u drugim opravdanim slučajevima kada objektivne okolnosti ne dozvoljavaju redovno pohađanje

nastave.

Izuzetno od stava 1. ovog člana, lice starije od 17 godina koje je prethodne školske godine završilo
osnovnu školu u trajanju od osam godina, može u narednoj školskoj godini da se upiše u školu u
svojstvu redovnog učenika, u skladu sa podzakonskim aktom kojim se uređuje upis učenika u školu.

Planom i programom nastave i učenja za muzičko, odnosno baletsko obrazovanje i vaspitanje i za

obrazovanje i vaspitanje učenika sa smetnjama u razvoju i invaliditetom može se utvrditi druga
starosna granica za upis u školu i za sticanje svojstva redovnog učenika.

„Izuzetno od st. 1–3. ovog člana, učenik srednje škole osnovane za potrebe unutrašnjih poslova može
sticati obrazovanje samo u svojstvu redovnog učenika.”.

Sticanje svojstva učenika

Član 41

Svojstvo redovnog, odnosno vanrednog učenika stiče se upisom u školu svake školske godine, pod
uslovima utvrđenim Zakonom i ovim zakonom.

Redovan učenik iz stava 1. ovog člana ima pravo da se upiše u odgovarajući razred najkasnije do 31.
avgusta, osim ako je započet postupak po zahtevu za zaštitu prava učenika ili vaspitno-disciplinski
postupak, kada se vrši upis po okončanju postupka.

Lice o čijem se pravu na priznavanje strane školske isprave odlučuje prema odredbama zakona koji
uređuje nacionalni okvir kvalifikacija Republike Srbije, može biti uslovno upisano u naredni razred
ukoliko postupak priznavanja nije okončan do isteka roka za upis učenika u školu.

Vanredni učenik iz stava 1. ovog člana ima pravo da se upiše u odgovarajući razred u toku školske
godine.

Vanredni učenik iz stava 1. ovog člana ne može završiti započeti razred u roku kraćem od godinu dana.

Izuzetno, redovan učenik srednjeg obrazovanja i vaspitanja koji nije položio popravni ispit, može da
završi započeti razred u istoj školi naredne školske godine, u svojstvu vanrednog učenika, ponovnim
polaganjem nepoloženog ispita, uz obavezu plaćanja naknade stvarnih troškova koje utvrdi škola. Kada
završi razred, vanredan učenik ima pravo da se u istoj školskoj godini upiše u naredni razred, u istom
svojstvu.

Uporedno školovanje i svojstvo učenika

Član 42

Učenik ima svojstvo redovnog učenika u jednoj školi, osim ako se uporedo školuje u školi koja
ostvaruje programe muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja.

Redovan učenik može uporedo da savladava školski program, odnosno deo školskog programa za
drugi obrazovni profil, kao vanredan učenik, uz obavezu plaćanja naknade stvarnih troškova.

Redovan učenik koji pohađa program internacionalne mature može uporedo da savladava školski
program, odnosno deo školskog programa za drugi smer gimnazije ili drugi obrazovni profil, kao
redovan učenik.

Ispisivanje iz škole i ponovno upisivanje u školu

Član 43

Redovan učenik koji se ispisao iz škole u toku školske godine može da se upiše u drugu školu u roku
od sedam dana od dana uručenja ispisnice.

Učenik iz stava 1. ovog člana, koji se ne upiše u školu u propisanom roku, ima pravo da naredne
školske godine izvrši ponovni upis u istu školu i u isti razred.

Redovan učenik, njegov roditelj, odnosno drugi zakonski zastupnik može da podnese pismeni zahtev
za izdavanje ispisnice, u toku školske godine.

Učenik iz stava 1. ovog člana može da se upiše u drugu školu u roku od sedam dana od dana uručenja
ispisnice.

Učenik iz stava 1. ovog člana, koji se ne upiše u školu u propisanom roku, ima pravo da naredne
školske godine izvrši ponovni upis u istu školu i u isti razred, osim učenika srednje škole osnovane za
potrebe unutrašnjih poslova.

Ukoliko u toku trajanja vaspitno-disciplinskog postupka učenik srednje škole, roditelj, odnosno drugi
zakonski zastupnik podnese zahtev da se učenik ispiše iz škole, škola će doneti rešenje kojim se
izdavanje ispisnice odlaže do okončanja vaspitno-disciplinskog postupka, u skladu sa Zakonom.

Na rešenje iz stava 4. ovog člana učenik, njegov roditelj, odnosno drugi zakonski zastupnik, nema
pravo žalbe ali ima pravo na sudsku zaštitu u upravnom sporu.

Rešenje iz stava 4. ovog člana škola donosi u roku od dva radna dana od dana podnošenja zahteva.

Prilikom upisivanja učenika u drugu školu u toku školske godine, podaci o izrečenim vaspitnim i
vaspitno-disciplinskim merama moraju biti uneti u odgovarajući deo obrasca ispisnice.

Škola u kojoj učenik nastavlja školovanje je u obavezi da prati ponašanje učenika i sprovodi pojačan
vaspitni rad, u skladu sa Zakonom.”.
 Prelazak učenika u drugu školu, odnosno na drugi obrazovni profil

Član 44

Učenik može da pređe u drugu školu, odnosno na drugi obrazovni profil, radi završavanja započetog
školovanja, osim u školu, odnosno obrazovni profil za čiji upis je propisana obaveza polaganja
prijemnog ispita.

3. Prava i obaveze učenika

Pohvaljivanje i nagrađivanje učenika

Član 45

Učenik koji se ističe u učenju i drugim aspektima školskog rada pohvaljuje se ili nagrađuje.

Opštim aktom škole određuju se uslovi i način dodeljivanja pohvala i nagrada, kao i za izbor učenika
generacije.

Član 46

Kao poseban oblik priznanja u toku školovanja učeniku se dodeljuje diploma ili nagrada za izuzetan
opšti uspeh, odnosno za izuzetan uspeh iz pojedinih nastavnih oblasti ili predmeta i izuzetna
postignuća u bilo kojoj oblasti rada škole.

Vrste diploma, odnosno nagrada, uslove i način njihovog dodeljivanja utvrđuje ministar.

Obaveze učenika

Član 47

Redovan učenik je dužan da pohađa nastavu i izvršava druge obaveze utvrđene Zakonom, ovim
zakonom i opštim aktima škole.

Roditelj, odnosno drugi zakonski zastupnik učenika iz stava 1. ovog člana dužan je da u roku od osam
dana od dana izostanka učenika dostavi lekarsko opravdanje ili drugi relevantni dokument o
opravdanosti izostanka.

Vanredan učenik polaže ispite iz svih predmeta utvrđenih školskim programom, osim iz predmeta
fizičko vaspitanje - ako je stariji od 20 godina, i izvršava druge obaveze utvrđene Zakonom, ovim
zakonom i opštim aktima škole.

Vladanje vanrednog učenika ne ocenjuje se.

Učenik koji je smešten u dom u sastavu škole odgovara za povredu obaveze, odnosno zabrane
propisane Zakonom i zakonom kojim se uređuje učenički standard.

V OCENJIVANJE I ISPITI
1. Ocenjivanje učenika

Član 48
Ocenjivanjem u školi procenjuje se ostvarenost propisanih ishoda i standarda obrazovnih postignuća, a
za učenike sa smetnjama u razvoju i invaliditetom - izmenjenih ciljeva i ishoda u savladavanju
individualnog obrazovnog plana.

Praćenje razvoja, napredovanja i ostvarenosti postignuća učenika u toku školske godine obavlja se
formativnim i sumativnim ocenjivanjem.

Formativno ocenjivanje, u smislu ovog zakona, jeste redovno proveravanje postignuća i praćenje
vladanja učenika u toku savladavanja školskog programa i sadrži povratnu informaciju i preporuke za
dalje napredovanje i, po pravilu, evidentira se u pedagoškoj dokumentaciji nastavnika.

Sumativno ocenjivanje je vrednovanje postignuća učenika na kraju programske celine ili za

klasifikacioni period iz predmeta i vladanja. Ocene dobijene sumativnim ocenjivanjem su, po pravilu,
brojčane i unose se u propisanu evidenciju o obrazovno-vaspitnom radu.

Uspeh učenika i ocena

Član 49

Uspeh učenika ocenjuje se iz predmeta i vladanja.

Ocenjivanje je javno i svaka ocena mora odmah da bude obrazložena učeniku.

Učenik se ocenjuje najmanje tri puta u polugodištu. Izuzetno, ukoliko je nedeljni fond nastavnog
predmeta jedan čas, učenik se ocenjuje najmanje dva puta u polugodištu.

U toku školske godine ocenjivanje je opisno i brojčano i vrši se na osnovu praćenja napredovanja
učenika u savlađivanju školskog programa, a na osnovu ishoda i standarda postignuća. Zaključna
ocena iz predmeta jeste brojčana i izvodi se na kraju prvog i drugog polugodišta. Učenik sa smetnjama
u razvoju i invaliditetom kome su tokom obrazovanja prilagođavani ciljevi i ishodi učenja ocenjuje se u
skladu sa njima.

Brojčane ocene učenika u pojedinim nastavnim predmetima su: odličan (5), vrlo dobar (4), dobar (3),
dovoljan (2) i nedovoljan (1)., a sve ocene su osim ocene nedovoljan (1) prelazne. „Ocena nedovoljan
(1) nije prelazna.”

Učenik koji na kraju školske godine ima prelazne ocene iz svakog nastavnog predmeta prelazi u
naredni razred.

U školama koje ostvaruju poseban ili međunarodni program, za koje Ministarstvo utvrdi da ostvarivanje
tog programa obezbeđuje ostvarivanje standarda za završetak srednjeg obrazovanja i vaspitanja i za
koje škola koja ih ostvaruje poseduje sertifikat međunarnodno priznatog udruženja škola koje ostvaruju
isti program, učenik se ocenjuje u skladu sa programom koji se ostvaruje.

Uspeh učenika iz izbornih programa verska nastava i građansko vaspitanje ocenjuje se opisno.

Ocena iz izbornih programa, izuzev verske nastave i građanskog vaspitanja, je brojčana i utiče na opšti
uspeh učenika.

Ocena iz vladanja tokom godine izražava se opisno i to: primerno, vrlo dobro, dobro, dovoljno i
nezadovoljava juće.
„Vladanje učenika ocenjuje se brojčano u toku prvog i drugog polugodišta i na kraju školske godine i
utiče na opšti uspeh.”
„Učenik se ocenjuje najmanje dva puta u polugodištu iz vladanja.”
Zaključna ocena iz vladanja izražava se brojčanom ocenom i to: primerno (5), vrlo dobro (4), dobro (3),
zadovoljavajuće (2) i nezadovoljavajuće (1) i utiče na opšti uspeh učenika.

Vladanje vanrednog učenika ne ocenjuje se.

Zaključnu ocenu na predlog predmetnog nastavnika i ocenu iz vladanja na predlog odeljenjskog

starešine utvrđuje odeljenjsko veće.

Način, postupak i kriterijume ocenjivanja uspeha iz pojedinačnih predmeta i vladanja i druga pitanja od
značaja za ocenjivanje, propisuje ministar.

Oslobađanje od nastave fizičkog vaspitanja

Član 50

Učenik može biti zbog bolesti ili invaliditeta privremeno ili za određenu školsku godinu oslobođen,
delimično ili u celini, nastave fizičkog vaspitanja.

Odluku o oslobađanju učenika od nastave fizičkog vaspitanja i o ocenjivanju donosi nastavničko veće
na osnovu predloga izabranog lekara.

Učenicima sa invaliditetom se nastava fizičkog vaspitanja prilagođava u skladu sa mogućnostima i

vrstom invaliditeta.

Učenik može biti privremeno ili za određenu školsku godinu oslobođen od praktičnog dela nastave
fizičkog, odnosno fizičkog i zdravstvenog vaspitanja u celini ili delimično, osim učenika srednje škole
osnovane za potrebe unutrašnjih poslova.

Direktor donosi odluku o oslobađanju učenika od praktičnog dela nastave fizičkog, odnosno fizičkog i
zdravstvenog vaspitanja na osnovu predloga izabranog lekara.

Učenik koji je oslobođen praktičnog dela nastave fizičkog, odnosno fizičkog i zdravstvenog vaspitanja
ocenjuje se na osnovu teorijskih znanja, u skladu sa programom predmeta.”.

Završavanje školovanja u kraćem roku

Član 51
Učenik koji postiže izuzetne rezultate u učenju ima pravo da završi školovanje u roku kraćem od
predviđenog, „osim učenika srednje škole osnovane za potrebe unutrašnjih poslova.”.

Učenik iz stava 1. ovog člana ima pravo da polaganjem ispita završi započeti i naredni razred.
Nastavničko veće utvrđuje ispunjenost uslova za ostvarivanje tog prava.

Opšti uspeh učenika

 Član 52
Opšti uspeh učenika utvrđuje se na kraju prvog i drugog polugodišta na osnovu aritmetičke sredine
prelaznih zaključnih brojčanih ocena iz predmeta „obaveznih predmeta, izbornih programa izuzev
verske nastave i građanskog vaspitanja” i ocene iz vladanja, i to:

- odličan uspeh - ako ima srednju ocenu najmanje 4,50;

- vrlo dobar uspeh - ako ima srednju ocenu od 3,50 zaključno sa 4,49;

- dobar uspeh - ako ima srednju ocenu od 2,50 zaključno sa 3,49;

- dovoljan uspeh - ako ima srednju ocenu do 2,49.

Ocene iz fakultativnih predmeta ne utiču na opšti uspeh učenika.

Napredovanje učenika

Član 53

Učenik je završio razred kada na kraju školske godine ima prelazne ocene iz svih obaveznih predmeta i
izbornih programa koji se ocenjuju brojčano.

Redovni učenik ponavlja razred kada na kraju drugog polugodišta ima tri ili više neprelaznih ocena iz
obaveznih predmeta i izbornih programa koji se ocenjuju brojčano, kada ne položi popravni ispit u
propisanim rokovima, a u školi koja ostvaruje programe muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja
ako dobije neprelaznu ocenu iz glavnog predmeta na godišnjem ispitu.

Redovni učenik ima pravo jedanput da ponovi razred u toku školovanja.

Uspeh učenika na ispitu

Član 54

Uspeh učenika ocenjuje se i na ispitu.

Ispiti se polažu po predmetima i razredima.

U školi se polažu: razredni, popravni i dopunski ispit. U školi koja ostvaruje programe muzičkog i
baletskog obrazovanja i vaspitanja polaže se i godišnji ispit. Godišnji ispit iz glavnog predmeta polaže
učenik škole koja ostvaruje programe muzičkog, odnosno baletskog obrazovanja i vaspitanja koji je na
kraju školske godine iz glavnog predmeta ocenjen pozitivnom ocenom.

Ispiti iz stava 3. ovog člana polažu se pred ispitnom komisijom koju čine najmanje tri člana, od kojih su
najmanje dva stručna za predmet koji se polaže. Članove ispitne komisije određuje direktor škole.

Opštim aktom škole utvrđuju se rokovi za polaganje ispita.

Smatra se da nije položio ispit učenik koji iz neopravdanih razloga ne pristupi ispitu ili odustane od
ispita u toku ili pre ispita.

2. Razredni, popravni i drugi ispiti tokom školovanja

Razredni ispit
 Član 55

Učenik koji iz opravdanih razloga nije prisustvovao nastavi više od jedne trećine predviđenog broja
časova, a ocenjivanjem se utvrdi da nije ostvario propisane ciljeve, ishode i standarde postignuća u
toku savladavanja školskog programa, upućuje se na razredni ispit.

Učenik se upućuje na razredni ispit i iz predmeta za koji nije organizovana nastava.

Razredni ispit učenik polaže u junskom i avgustovskom ispitnom roku.

Popravni ispit

Član 56

Učenik polaže popravni ispit u školi u kojoj stiče obrazovanje i vaspitanje u avgustovskom ispitnom
roku, a učenik završnog razreda u junskom i avgustovskom roku.

Za učenika koji polaže popravni ispit u avgustovskom ispitnom roku „iz stava 1. ovog člana,”,organizuje
se pripremna nastava.

Učenik završnog razreda koji je položio razredni ispit ima pravo da u istom ispitnom roku polaže završni
ili maturski ispit, odnosno da polaže popravni ispit ako nije položio razredni ispit.

Izuzetno, redovan učenik koji nije položio popravni ispit može da završi započeti razred u istoj školi
naredne školske godine, u svojstvu vanrednog učenika ponovnim polaganjem nepoloženog ispita, uz
obavezu plaćanja naknade stvarnih troškova koje utvrdi škola. Kada završi razred vanredan učenik ima
pravo da se u istoj školskoj godini upiše u naredni razred, u istom svojstvu.

Učenik završnog razreda koji ne položi popravni, završni, odnosno maturski ispit završava započeto
obrazovanje u istoj školi u svojstvu vanrednog učenika polaganjem ispita, uz obavezu plaćanja
naknade stvarnih troškova koje utvrdi škola.

Dopunski ispiti

Član 57

Učenik kome je odobren prelazak u drugu školu, odnosno drugi obrazovni profil u skladu sa ovim
zakonom, polaže dopunske ispite iz predmeta koji nisu bili utvrđeni školskim programom, odnosno
nastavnim planom i programom koji je učenik započeo da savlađuje, u rokovima utvrđenim rešenjem,
saglasno opštem aktu škole.

Lice koje se upisuje u školu radi prekvalifikacije polaže ispite iz stručnih predmeta koje odredi komisija
koju čine članovi nastavničkog veća škole imenovani rešenjem direktora.

Lice koje se upisuje u školu radi dokvalifikacije polaže dopunske ispite iz predmeta čiji sadržaji nisu
pretežno isti, iz predmeta koji nisu bili utvrđeni školskim programom, odnosno nastavnim planom i
programom i ispite završnog razreda, o čemu odluku donosi komisija koju čine članovi nastavničkog
veća škole imenovani rešenjem direktora.

Testiranje učeničkih postignuća

„Državna i međunarodna ispitivanja

 Član 57a

Škola je dužna da obezbedi testiranje učeničkih postignuća na nacionalnim kao i međunarodnim

testiranjima na koja se država obavezala ugovorima.

Škola je dužna da obezbedi testiranje učeničkih postignuća na državnim ispitivanjima, kao i na

međunarodnim ispitivanjima na koja se država obavezala ugovorima.

Bliže uslove za sprovođenje ispitivanja iz stava 1. utvrđuje ministar.”.

3. Ispiti kojima se završava srednje obrazovanje i vaspitanje

Član 58

Srednje obrazovanje se završava polaganjem ispita na državnom nivou. Vrste ispita kojima se
završava određeni nivo srednjeg obrazovanja su: opšta matura, stručna i umetnička matura, završni
ispit srednjeg stručnog obrazovanja, specijalistički i majstorski ispit.

„Učenici srednjih bogoslovskih škola tradicionalnih crkava i verskih zajednica mogu da pristupe
polaganju ispita kojim se završava srednje obrazovanje, i to polaganjem srpskog, odnosno maternjeg
jezika i književnosti i dva predmeta sa liste opšteobrazovnih predmeta.”

Ispiti iz stava 1. ovog člana „Ispiti iz st. 1. i 2. ovog člana” polažu se u skladu sa Zakonom i ovim
zakonom.

Kršenje procedure ispita kojim se ugrožava jednakost učenika, odnosno odraslih predstavlja težu
povredu radne obaveze zaposlenih.

Izuzetno, ne smatra se kršenjem procedure ako se vrši prilagođavanje uslova polaganja ispita za
učenike sa smetnjama u razvoju i invaliditetom, kojim se obezbeđuje jednakost učenika i odraslih
tokom polaganja ispita.

3.1. Opšta matura

Program opšte mature

Član 59

Opštom maturom proverava se usvojenost opštih standarda postignuća nakon završenog srednjeg
opšteg obrazovanja i vaspitanja u gimnaziji, a koji se propisuju programom opšte mature.

Program opšte mature donosi ministar, u skladu sa Zakonom.

Pravo na polaganje opšte mature

Član 60
Opštu maturu polažu učenici nakon završenog četvrtog razreda srednjeg opšteg obrazovanja i
vaspitanja u gimnaziji.

Opštu maturu, odnosno njen deo može da polaže i učenik nakon završenog četvrtog razreda srednjeg
stručnog, odnosno umetničkog obrazovanja u skladu sa programom opšte mature.

Učenik sa smetnjama u razvoju i invaliditetom, specifičnim teškoćama u učenju ili jezičkim barijerama
polaže opštu maturu u uslovima koji obezbeđuju prevazilaženje fizičkih i komunikacijskih prepreka.

Timovi za inkluzivno obrazovanje i pružanje dodatne podrške pripremaju uslove za organizovanje i

sprovođenje opšte mature za učenike iz stava 3. ovog člana.

„Pravo na polaganje opšte mature ima i lice koje je završilo program iz člana 63a stav 1. ovog zakona.”.

Javna isprava i nastavak školovanja

Član 61

Nakon položene opšte mature učeniku se izdaje javna isprava, u skladu sa ovim zakonom.

Na osnovu položene opšte mature, učenik može da se upiše u visokoškolsku ustanovu bez polaganja
prijemnog ispita, osim ispita za proveru sklonosti i sposobnosti, u skladu sa zakonom kojim se uređuje
visoko obrazovanje.

3.2. Stručna i umetnička matura

Program stručne i umetničke mature

Član 62
Stručnom maturom proverava se usvojenost stručnih kompetencija i opštih standarda postignuća
nakon završenog srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja, „u skladu sa standardom kvalifikacije.”

Umetničkom maturom proverava se usvojenost umetničkih kompetencija i opštih standarda postignuća

nakon završenog srednjeg umetničkog obrazovanja i vaspitanja, „u skladu sa standardom
kvalifikacije.”

Programe stručne i umetničke mature donosi ministar, u skladu sa Zakonom.

Pravo na polaganje stručne i umetničke mature

Član 63

Stručnu, odnosno umetničku maturu polaže učenik nakon završenog četvrtog razreda srednjeg
stručnog, odnosno umetničkog obrazovanja i vaspitanja u stručnoj, odnosno umetničkoj školi.

Stručnu, odnosno umetničku maturu može da polaže odrasli nakon savladanog programa trogodišnjeg
srednjeg stručnog, odnosno umetničkog obrazovanja i vaspitanja u stručnoj, odnosno umetničkoj školi
po programu prilagođenom za odrasle.
Učenik sa smetnjama u razvoju i invaliditetom, specifičnim teškoćama u učenju ili jezičkim barijerama
polaže stručnu, odnosno umetničku maturu u uslovima koji obezbeđuju prevazilaženje fizičkih i
komunikacijskih prepreka.

Timovi za inkluzivno obrazovanje i pružanje dodatne podrške pripremaju uslove za organizovanje i

sprovođenje stručne, odnosno umetničke mature za učenike iz stava 3. ovog člana.

Program za sticanje kompetencija

„Program za polaganje opšte mature“

Član 63a

Kandidat posle završenog trogodišnjeg srednjeg stručnog obrazovanja ima pravo na polaganje stručne
mature ili opšte mature ukoliko je savladao program za sticanje kompetencija potrebnih prema
programu mature.

Pravo iz stava 1. ovog člana kandidat stiče najmanje dve godine posle završenog srednjeg
obrazovanja.

Program iz stava 1. ovog člana donosi ministar, u skladu sa Zakonom, imajući u vidu područje rada
kome pripada obrazovni profil.

Bliže uslove za ostvarivanje programa iz stava 1. ovog člana propisuje ministar, u skladu sa Zakonom.

Polaznik programa za polaganje opšte mature može biti lice koje je završilo srednje stručno
obrazovanje u trogodišnjem trajanju, lice koje je steklo kvalifikaciju na nivou 3 NOKS u neformalnom
obrazovanju, lice kome je priznata ekvivalencija, u skladu sa članom 35a Zakona o nacionalnom okviru
kvalifikacija Republike Srbije.

Program iz stava 1. ovog člana realizuje se u gimnaziji u trajanju od dve godine, nakon čega polaznik
stiče pravo da polaže opštu maturu, u prvom narednom roku u kojem se organizuje.

Troškove pohađanja programa iz stava 1. ovog člana i polaganja opšte mature snosi polaznik.

Polazniku koji je završio program iz stava 1. ovog člana i položio opštu maturu izdaje se javna isprava o
položenoj opštoj maturi u skladu sa ovim zakonom, bez sticanja nivoa 4 NOKS/srednjeg obrazovanja u
četvorogodišnjem trajanju.

Program iz stava 1. ovog člana, način prijave ispita u izbornom delu opšte mature i ostala pitanja od
značaja za pohađanje programa utvrđuje ministar.”.

Javna isprava i nastavak školovanja

Član 64

Nakon položene stručne, odnosno umetničke mature učenik stiče srednje stručno, odnosno umetničko
obrazovanje i vaspitanje, o čemu se izdaje javna isprava, u skladu sa ovim zakonom.

Na osnovu položene stručne, odnosno umetničke mature učenik može da se upiše na studije u
naučnoj, stručnoj ili umetničkoj oblasti u kojoj je stekao srednje obrazovanje i vaspitanje, bez polaganja
prijemnog ispita, osim ispita za proveru sklonosti i sposobnosti, u skladu sa zakonom kojim se uređuje
visoko obrazovanje.
Na osnovu položene stručne, odnosno umetničke mature učenik može da se upiše na studije izvan
oblasti iz stava 2. ovog člana, uz polaganje određenih predmeta opšte mature, koje utvrdi samostalna
visokoškolska ustanova umesto prijemnog ispita, u skladu sa zakonom kojim se uređuje visoko
obrazovanje.

„Na osnovu položene stručne, odnosno umetničke mature učenik može da se upiše na studije izvan
oblasti iz stava 2. ovog člana, uz polaganje ispita iz određenih opšteobrazovnih nastavnih predmeta koje
polaže u izbornom delu stručne, odnosno umetničke mature, a koje utvrdi samostalna visokoškolska
ustanova umesto prijemnog ispita, u skladu sa zakonom kojim se uređuje visoko obrazovanje.”

„Na osnovu položene opšte mature nakon savladanog programa iz člana 63a ovog zakona, kandidat
može da se upiše na studije u skladu sa st. 2. i 3. ovog člana bez sticanja srednjeg obrazovanja i
vaspitanja u četvorogodišnjem trajanju.”.

3.3. Završni ispit srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja i specijalistički i majstorski

ispit

Program završnog ispita srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja

Član 65

Završnim ispitom srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja proverava se stečenost kompetencija

definisanih standardom kvalifikacije za obavljanje poslova odgovarajućeg zanimanja.

Program završnog ispita srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja donosi ministar, u skladu sa
Zakonom.

Pravo na polaganje završnog ispita srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja

Član 66

Završni ispit polaže učenik nakon završenog srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja u trogodišnjem
trajanju.

Pravo na polaganje završnog ispita ima odrasli nakon savladanog programa srednjeg stručnog
obrazovanja po programu za odrasle, u skladu sa ovim zakonom.

Učenik sa smetnjama u razvoju i invaliditetom, specifičnim teškoćama u učenju ili jezičkim i socijalnim
barijerama polaže ispite iz st. 1. i 2. ovog člana u uslovima koji obezbeđuju prevazilaženje fizičkih i
komunikacijskih prepreka, a može da bude oslobođen polaganja dela ispita iz predmeta za koje su mu
tokom obrazovanja prilagođavani standardi postignuća, ili da taj deo polaže u skladu sa individualnim
obrazovnim planom, o čemu donose odluku tim za inkluzivno obrazovanje i tim za pružanje dodatne
podrške učenicima.

Timovi pripremaju planove za organizovanje i sprovođenje završnog ispita za učenike iz stava 3. ovog
člana.

Nakon položenog završnog ispita, učeniku, odnosno odraslom, izdaje se javna isprava, u skladu sa
ovim zakonom.

Program specijalističkog i majstorskog obrazovanja

 Član 67

Nakon savladanog programa specijalističkog, odnosno majstorskog obrazovanja odrasli polaže

specijalistički, odnosno majstorski ispit.

Majstorskim, odnosno specijalističkim ispitom proveravaju se znanja, veštine i stručne kompetencije

odraslog za obavljanje poslova odgovarajućeg zanimanja, u skladu sa standardom kvalifikacije.

Program specijalističkog, odnosno majstorskog ispita donosi ministar, u skladu sa Zakonom.

Nakon položenog specijalističkog, odnosno majstorskog ispita, odraslom se izdaje javna isprava, u
skladu sa ovim zakonom.

3.4. Ispiti drugih oblika stručnog obrazovanja

Član 68

Posle završenog drugog razreda srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja ili završenog dvogodišnjeg
obrazovanja za rad, učenik, odnosno odrasli polaže završni ispit. Završnim ispitom proveravaju se
znanja, veštine i stručne kompetencije u skladu sa standardom kvalifikacije.

Učenik i odrasli nakon završenog stručnog osposobljavanja ili završenog prvog razreda srednjeg
stručnog obrazovanja i vaspitanja polaže ispit stručne osposobljenosti u skladu sa standardom
kvalifikacije. Ispit se polaže u srednjoj stručnoj školi ili drugoj organizaciji koja ima odobrenje za rad, o
čemu se izdaje javna isprava, u skladu sa ovim zakonom.

Učenik i odrasli nakon savladanog programa obuke polaže ispit za obuku u školi ili drugoj organizaciji
koja ima odobrenje za rad, pred posebnom komisijom, o čemu se izdaje isprava, u skladu sa ovim
zakonom.

Učenik sa smetnjama u razvoju i invaliditetom, specifičnim teškoćama u učenju ili jezičkim i socijalnim
barijerama polaže ispite iz st. 1-3. ovog člana u uslovima koji obezbeđuju prevazilaženje fizičkih i
komunikacijskih prepreka, a može da bude oslobođen polaganja dela ispita iz predmeta za koje su mu
tokom obrazovanja prilagođavani standardi postignuća, ili da taj deo polaže u skladu sa individualnim
obrazovnim planom, o čemu odluku donose tim za inkluzivno obrazovanje i tim za pružanje dodatne
podrške učenicima.

Timovi pripremaju planove za organizovanje i sprovođenje ispita iz st. 1-3. ovog člana za učenike iz
stava 4. ovog člana.

Programe iz st. 1-3. ovog člana donosi ministar, u skladu sa Zakonom.

3.5. Internacionalna matura

Program internacionalne mature, pravo na polaganje internacionalne mature i javna isprava

internacionalne mature

Član 68a

Program internacionalne mature je međunarodno verifikovan, opšteobrazovni douniverzitetski program

koji se ostvaruje tokom srednjeg obrazovanja najmanje dve godine.

Internacionalna matura se polaže u skladu sa propisanim programom internacionalne mature.

Po pribavljenoj analizi Zavoda za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja, ministar svake druge
godine donosi listu programa internacionalne mature.

Bliže uslove za ostvarivanje programa internacionalne mature propisuje ministar.

Učenik koji je završio četvrti razred srednje škole po programu iz stava 1. ovog člana može da polaže
internacionalnu maturu.

Posle položene internacionalne mature učeniku se izdaje javna isprava o završenom srednjem
obrazovanju, u skladu sa programom iz stava 1. ovog člana, ovim zakonom i Zakonom.

Čl. 68b i 68v

(Brisano)

VI EVIDENCIJE I JAVNE ISPRAVE

Vrste evidencija

Član 69

Škola vodi evidenciju o:

- učeniku;

- uspehu učenika;

- ispitima;

- obrazovno-vaspitnom i vaspitnom radu;

- zaposlenima.

Evidencija o učeniku

Član 70

Evidenciju o učeniku čine: jedinstveni obrazovni broj, podaci o njegovom identitetu (lični podaci),
obrazovnom, socijalnom i zdravstvenom statusu, podaci o preporučenoj i pruženoj dodatnoj
obrazovnoj, zdravstvenoj i socijalnoj podršci, kao i podaci o obrazovanju i vaspitanju učenika na
kućnom i bolničkom lečenju, učenika koji stiču srednje obrazovanje i vaspitanje kod kuće i učenika koji
stiču srednje obrazovanje i vaspitanje nastavom na daljinu.

Jedinstveni obrazovni broj predstavlja individualnu i neponovljivu oznaku koja se sastoji od 16

karaktera i dodeljuje se učeniku, u skladu sa Zakonom.

Podatak o jedinstvenom obrazovnom broju unosi se u evidenciju koju škola vodi u štampanom i/ili
elektronskom obliku, kao i u obrasce javnih isprava koje škola izdaje, u skladu sa ovim zakonom.

Lični podaci o učeniku i o roditelju, odnosno drugom zakonskom zastupniku propisani su članom 181a
stav 2. tačka 1) Zakona.

Podaci o obrazovnom statusu učenika propisani su članom 181a stav 2. tač. 2) i 3) Zakona.
Podaci o socijalnom statusu učenika i roditelja, odnosno drugog zakonskog zastupnika su: podaci o
uslovima stanovanja (stanovanje u stanu, kući, porodičnoj kući, podstanarstvo, stanovanje u domu, da
li učenik ima svoju sobu i drugi oblici stanovanja), stanju porodice (broju članova porodičnog
domaćinstva, da li su roditelji živi, njihov obrazovni nivo i zaposlenje i primanja socijalne pomoći).

Podatak o zdravstvenom statusu učenika je podatak o tome da li je učenik obuhvaćen primarnom

zdravstvenom zaštitom.

Podaci o preporučenoj i pruženoj dodatnoj obrazovnoj, zdravstvenoj i socijalnoj podršci su podaci koje
dostavlja interresorna komisija koja vrši procenu potreba i podaci o njihovoj ostvarenosti.

Podaci o obrazovanju i vaspitanju učenika na kućnom i bolničkom lečenju, učenika koji stiču srednje
obrazovanje i vaspitanje kod kuće i učenika koji stiču srednje obrazovanje i vaspitanje nastavom na
daljinu su dodatni podaci koji su neophodni za organizaciju obrazovno-vaspitnog rada za učenike koji
stiču obrazovanje i vaspitanje na jedan od načina propisanih članom 27. ovog zakona.

U postupku polaganja ispita kojim se završava srednje obrazovanje i vaspitanje (opšta matura, stručna
i umetnička matura, završni ispit srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja), Ministarstvo prikuplja
odgovarajuće podatke iz člana 181a Zakona.

Podatke iz stava 10. ovog člana škola dostavlja Ministarstvu počev od školske godine od koje će se u
školi polagati završni ispit srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja, stručna, umetnička i opšta
matura.

Podaci iz stava 10. ovog člana prikupljaju se iz evidencija koje škola vodi u skladu sa Zakonom i ovim
zakonom.

Član 70a

Obrada podataka iz člana 70. stav 9. ovog zakona vrši se u cilju ostvarivanja prava na obrazovanje i
vaspitanje, odnosno za svrhu sprovođenja ispita kojim se završava srednje obrazovanje i vaspitanje i
postupka upisa učenika u visokoškolske ustanove i unosa potrebnih podataka u odgovarajuće registre
u okviru Jedinstvenog informacionog sistema prosvete, uz obezbeđivanje zaštite podataka o ličnosti.

Obrada podataka vrši se elektronski, u okviru baze podataka koju uspostavlja i kojom upravlja
Ministarstvo.

Bliže uslove i način održavanja i administriranja baze podataka iz stava 2. ovog člana, zatim obrade,
unosa i ažuriranja podataka koji se u bazu podataka unose, propisuje ministar.

Prilikom obrade podataka rukovalac je u obavezi da poštuje pravila o srazmernosti obrade u odnosu na
cilj koji se namerava ostvariti.

Podaci koji su predmet obrade čuvaju se pet godina.

Evidencija o uspehu učenika

Član 71
Evidenciju o uspehu učenika čine podaci kojima se utvrđuje postignut uspeh učenika u učenju i
vladanju i to: ocene u toku klasifikacionog perioda, zaključne ocene iz nastavnih predmeta „obaveznih
predmeta, izbornih programa” i vladanja na kraju prvog i drugog polugodišta, zaključne ocene
„obaveznih predmeta, izbornih programa” na kraju školske godine, ocene na maturi i završnom ispitu i
podaci o izdatim đačkim knjižicama, svedočanstvima i diplomama, uverenjima o uspehu učenika i
diplomama za izuzetan uspeh, kao i o ocenama postignutim na ispitima.

Evidencija o ispitima

Član 72

Evidenciju o ispitima čine podaci o obavljenim maturskim i završnim ispitima, odnosno o obavljenoj
opštoj, stručnoj i umetničkoj maturi i završnom ispitu srednjeg stručnog obrazovanja specijalističkom i
majstorskom ispitu, ispitu stručne osposobljenosti, ispitu za obuku za rad, razrednim i popravnim
ispitima, ispitima vanrednih učenika, dopunskim ispitima, godišnjim i drugim ispitima u skladu sa
zakonom, kao i podatak o nazivu rada koji je sastavni deo određenog ispita.

Evidencija o obrazovno-vaspitnom i vaspitnom radu

Član 73

Evidenciju o obrazovno-vaspitnom i vaspitnom radu čine podaci o: podeli predmeta, odnosno modula
na nastavnike i rasporedu časova nastave i ostalih oblika obrazovno-vaspitnog rada, udžbenicima i
drugim nastavnim sredstvima, rasporedu pismenih radova, kontrolnim vežbama, ostvarivanju školskog
programa, saradnji sa roditeljima i lokalnom samoupravom, vaspitnoj grupi, godišnjem programu
vaspitnog rada i njegovom ostvarivanju i ostalim oblicima vaspitnog rada.

Evidencija o zaposlenima

Član 74

Evidenciju o zaposlenima čine sledeći podaci: ime i prezime, jedinstveni matični broj građana, pol,
datum rođenja, mesto, opština i država rođenja, adresa, mesto, opština i država stanovanja, kontakt
telefon, adresa elektronske pošte, nivo i vrsta obrazovanja, podaci o stručnom usavršavanju i stečenim
zvanjima, podaci o državljanstvu, sposobnosti za rad sa decom i učenicima i proveri psihofizičkih
sposobnosti, podatak o poznavanju jezika nacionalne manjine, podatak o vrsti radnog odnosa, načinu i
dužini radnog angažovanja, istovremenim angažovanjima u drugim ustanovama, izrečenim
disciplinskim merama, podaci o stručnom ispitu i licenci, podaci o zaduženjima i fondu časova
nastavnika, vaspitača, stručnih saradnika i pomoćnih nastavnika, plati i učešću u radu organa škole, a u
svrhu ostvarivanja obrazovno-vaspitnog rada, u skladu sa Zakonom.

Način prikupljanja podataka u evidencijama

Član 75

Podaci u evidencijama prikupljaju se na osnovu dokumentacije izdate od strane nadležnih organa koju
dostavljaju punoletni učenici i roditelji, odnosno drugi zakonski zastupnici i izjava punoletnih učenika i
roditelja, odnosno drugih zakonskih zastupnika.

Naročito osetljivi podaci obrađuju se uz pristanak punoletnog učenika i roditelja, odnosno drugog
zakonskog zastupnika, koji se daje u pismenom obliku, u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita
podataka o ličnosti.

Vođenje evidencija

Član 76

Prikupljeni podaci čine osnov za vođenje evidencija.

Evidencije u školi se vode elektronski, u okviru jedinstvenog informacionog sistema prosvete i u
papirnoj formi na propisanim obrascima.

Vrstu, naziv i sadržaj obrazaca i način vođenja evidencija propisuje ministar i odobrava njihovo
izdavanje.

Evidencija se vodi na srpskom jeziku ćiriličkim pismom, a latiničkim u skladu sa zakonom.

Kada se obrazovno-vaspitni rad ostvaruje i na jeziku nacionalne manjine, evidencija se vodi i na jeziku i
pismu te nacionalne manjine.

Evidencija se može voditi i samo na jeziku i pismu nacionalne manjine na obrascu koji propisuje
ministar, kao deo podzakonskog akta iz stava 3. ovog člana.

Obrada podataka

Član 77

Podatke u evidencijama prikuplja škola.

Direktor škole se stara i odgovoran je za blagovremen i tačan unos podataka i održavanje ažurnosti
evidencija i bezbednost podataka, bez obzira na način njihovog vođenja.

Rokovi čuvanja podataka u evidencijama

Član 78

Lični podaci iz evidencije o učenicima i podaci iz evidencije o uspehu učenika koji se odnose na
zaključne ocene na kraju školske godine i ocene na maturi i završnom ispitu čuvaju se trajno.

Svi ostali podaci iz čl. 70-73. ovog zakona čuvaju se deset godina, izuzev podataka iz člana 70. stav
10. ovog zakona, koji se čuvaju pet godina.

Podaci iz evidencije o zaposlenima čuvaju se deset godina.

Javne isprave

Član 79

Na osnovu podataka unetih u evidenciju, škola izdaje javne isprave.

Javne isprave, u smislu ovog zakona, su: đačka knjižica, ispisnica, uverenje, svedočanstvo i diploma, a
za učenike u srednjoj školi sa domom učenička legitimacija, odnosno elektronska kartica.

Škola upisanom redovnom učeniku izdaje đačku knjižicu.

Škola redovnom učeniku prilikom ispisivanja izdaje ispisnicu.

Škola izdaje učeniku uverenje o:

1) položenom ispitu;

2) položenom delu ispita na opštoj maturi;

3) položenom ispitu za obuku;

4) savladanom programu stručnog osposobljavanja;

5) položenom ispitu stručne osposobljenosti u skladu sa standardom kvalifikacije posle završenog

prvog razreda srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja.

„6) položenoj opštoj maturi u skladu sa ovim zakonom, bez sticanja nivoa 4 NOKS/srednjeg
obrazovanja u četvorogodišnjem trajanju.”

Uverenje iz stava 5. tač. 3) i 5) u skladu sa ovim zakonom, odraslom može da izda druga organizacija
koja ima odobrenje za rad.

Škola izdaje svedočanstvo za svaki završeni razred.

Škola izdaje diplomu o:

1) stečenom obrazovanju za rad u trajanju od dve godine;

2) stečenom srednjem obrazovanju i vaspitanju, posle položenog završnog ispita na kraju trogodišnjeg
srednjeg obrazovanja i vaspitanja i maturskog ispita na kraju četvorogodišnjeg srednjeg obrazovanja i
vaspitanja;

3) završenom majstorskom obrazovanju;

4) završenom specijalističkom obrazovanju;

5) stečenom srednjem obrazovanju i vaspitanju, posle položene opšte mature;

6) stečenom srednjem obrazovanju i vaspitanju, posle položene stručne mature;

7) stečenom srednjem obrazovanju i vaspitanju, posle položene umetničke mature;

8) stečenom srednjem obrazovanju i vaspitanju, posle položenog završnog ispita srednjeg stručnog
obrazovanja i vaspitanja.

Posle položene internacionalne mature učeniku se izdaje javna isprava o završenom srednjem
obrazovanju, u skladu sa programom internacionalne mature, ovim zakonom i Zakonom.

Javna isprava iz st. 3-8. izdaje se na srpskom jeziku ćiriličkim pismom, latiničkim pismom u skladu sa
zakonom, a kada se nastava izvodi i na jeziku nacionalne manjine, javna isprava izdaje se i na tom
jeziku.

Ministar propisuje obrazac javne isprave i odobrava njegovo izdavanje, osim za elektronsku karticu.

Upotreba pečata

Član 80

Škola overava verodostojnost javne isprave pečatom, saglasno zakonu.

Statutom škole određuje se lice odgovorno za upotrebu i čuvanje pečata.

 Duplikat javne isprave

Član 81

Škola izdaje duplikat javne isprave na propisanom obrascu, posle proglašenja originala javne isprave
nevažećim u "Službenom glasniku Republike Srbije" na osnovu podataka iz evidencije koju vodi.

U nedostatku propisanog obrasca, škola izdaje uverenje o činjenicama unetim u evidenciju, u skladu sa
zakonom.

Poništavanje javne isprave

Član 82

Škola poništava javnu ispravu iz člana 79. ovog zakona ako utvrdi:

1) da nije izdata na propisanom obrascu;

2) da ju je potpisalo neovlašćeno lice;

3) da nije overena pečatom u skladu sa zakonom;

4) da nije izdata na jeziku i pismu u skladu sa zakonom;

5) da nije izdata na osnovu propisane evidencije ili da podaci u ispravi ne odgovaraju podacima u
evidenciji;

6) da imalac javne isprave nije savladao propisani školski program, odnosno nastavni plan i program;

7) da imalac javne isprave nije položio propisane ispite u skladu sa ovim zakonom.

Ako škola ne poništi javnu ispravu, u skladu sa zakonom, poništiće je Ministarstvo.

Javna isprava koju na propisanom obrascu izda druga organizacija koja obavlja delatnost obrazovanja
po vanškolskim propisima ili koja sadrži naziv obrazovnog profila koji se stiče u školi suprotno
odredbama ovog i zakona kojim se uređuje obrazovanje odraslih - ništava je.

Oglašavanje poništavanja javne isprave

Član 83

Škola, odnosno Ministarstvo oglašava poništavanje javne isprave u "Službenom glasniku Republike
Srbije".

Utvrđivanje stečenog obrazovanja u sudskom postupku

Član 84

Lice koje nema javnu ispravu o stečenom obrazovanju, a evidencija o tome, odnosno arhivska građa je
uništena ili nestala, može da podnese zahtev nadležnom sudu, radi utvrđivanja stečenog obrazovanja.

Zahtev iz stava 1. ovog člana sadrži dokaze na osnovu kojih može da se utvrdi da je to lice steklo
odgovarajuće obrazovanje i potvrdu da je evidencija, odnosno arhivska građa uništena ili nestala.
Potvrdu da je arhivska građa uništena ili nestala izdaje škola u kojoj je lice steklo obrazovanje ili drugo
pravno lice koje je preuzelo evidenciju, odnosno arhivsku građu. Ako niko nije preuzeo evidenciju,
odnosno arhivsku građu, potvrdu izdaje Ministarstvo.

Član 85

Rešenje o utvrđivanju stečenog obrazovanja, licu iz člana 84. ovog zakona, donosi nadležni sud u
vanparničnom postupku, na osnovu pismenih dokaza.

Rešenje kojim se utvrđuje stečeno obrazovanje zamenjuje javnu ispravu koju izdaje škola.

Čl. 86-89*

(Prestalo da važi)

VIII VREDNOVANJE OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA

Vrednovanje kvaliteta rada škole

Član 90

Vrednovanje kvaliteta rada škole ostvaruje se kao samovrednovanje i spoljašnje vrednovanje kvaliteta.

Samovrednovanje i spoljašnje vrednovanje vrši se u skladu sa zakonom.

Na osnovu rezultata vrednovanja kvaliteta rada, škola sačinjava plan za unapređivanje kvaliteta rada u
oblastima definisanim standardima kvaliteta rada ustanova.

Plan za unapređivanje kvaliteta rada sastavni je deo razvojnog plana škole.

IX ŠTRAJK ZAPOSLENIH
Član 91

Zaposleni u školi ostvaruju pravo na štrajk u skladu sa Zakonom, ovim zakonom i zakonom kojim se
uređuje štrajk.

Štrajkački odbor i zaposleni koji učestvuju u štrajku dužni su da štrajk organizuju i vode na način kojim
se ne ugrožava bezbednost učenika i zaposlenih i imovine i omogućava nastavak rada po okončanju
štrajka.

Član 92

Nastavnik, vaspitač i stručni saradnik ostvaruju pravo na štrajk pod uslovom da obezbede minimum
procesa rada škole, u ostvarivanju prava građana od opšteg interesa u srednjem obrazovanju i
vaspitanju.

Minimum procesa rada za nastavnika je izvođenje nastave u trajanju od 30, odnosno 40 minuta po
času u okviru dnevnog rasporeda i obavljanje ispita, a za stručnog saradnika, odnosno vaspitača - 20
časova rada nedeljno.

Ako nastavnik, vaspitač i stručni saradnik učestvuju u štrajku ne obezbeđujući minimum procesa rada iz
stava 2. ovog člana, direktor škole pokreće disciplinski postupak.
Nastavniku, vaspitaču i stručnom saradniku, za povredu obaveze iz stava 2. ovog člana, izriče se mera
prestanka radnog odnosa.

Direktor škole je dužan da za vreme štrajka organizovanog protivno odredbi stava 2. ovog člana,
obezbedi ostvarivanje nastave ili obavljanje ispita, odnosno dežurstvo vaspitača dok traje štrajk.

X KAZNENE ODREDBE
Član 93

Novčanom kaznom od 100.000,00 do 1.000.000,00 dinara kazniće se za prekršaj škola ako:

1) obavi ispit suprotno odredbama ovog zakona (čl. 55-60, čl. 62, 63. i čl. 65-68);

2) ne vodi, na propisani način, ili neuredno vodi propisanu evidenciju (čl. 69-78);

3) izda javnu ispravu o završenom školovanju suprotno odredbama ovog zakona (čl. 61. i 64, član 66.
stav 5, član 67. stav 4, član 68. st. 2. i 3. i član 79).

Novčanom kaznom od 25.000,00 do 100.000,00 dinara kazniće se direktor, odnosno odgovorno lice
škole, za prekršaj iz stava 1. ovog člana.

XI POVERAVANJE POSLOVA DRŽAVNE UPRAVE AUTONOMNOJ

POKRAJINI
Član 94

Poslovi utvrđeni članom 5. stav 3. (davanje saglasnosti za realizaciju nastave i ostvarivanje školskog
programa na jezicima nacionalnih manjina za manje od 15 učenika po pribavljenom mišljenju
odgovarajućeg nacionalnog saveta nacionalne manjine), članom 36. stav 7. (davanje saglasnosti na
broj učenika radi sticanja specijalističkog, odnosno majstorskog obrazovanja, stručne osposobljenosti,
prekvalifikacije, dokvalifikacije i obuke), ovog zakona, poveravaju se autonomnoj pokrajini.

Sredstva za finansiranje ustanova na teritoriji autonomne pokrajine obezbeđuju se u skladu sa

zakonom.

U obavljanju poslova iz stava 1. ovog člana organi autonomne pokrajine sarađuju sa organima
Republike Srbije i organima jedinice lokalne samouprave.

U pogledu poverenih poslova državne uprave iz stava 1. ovog člana Ministarstvo prema autonomnoj
pokrajini ima prava i dužnosti propisane zakonom kojim se uređuje državna uprava.

XII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 95

Vlada će, u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, obrazovati Komisiju iz člana 8.
stav 2. ovog zakona.

Ministar će doneti podzakonske akte na osnovu ovlašćenja iz ovog zakona u roku od dve godine od
dana početka primene ovog zakona.
 Član 96

Podzakonski akti doneti do stupanja na snagu ovog zakona primenjuju se ako nisu u suprotnosti sa
ovim zakonom, do donošenja propisa na osnovu ovog zakona.

Član 97

Škola će uskladiti svoju organizaciju i opšte akte sa odredbama ovog zakona u roku od šest meseci od
dana njegovog stupanja na snagu.

Član 98

Do donošenja novih planova i programa nastave i učenja u skladu sa Zakonom, u školi se polažu:
završni, maturski, specijalistički ispit i ispit za proveru stručne osposobljenosti.

Završni ispit polaže učenik na kraju dvogodišnjeg i trogodišnjeg obrazovanja, maturski ispit - na kraju
četvorogodišnjeg obrazovanja, specijalistički ispit - na kraju specijalizacije, a ispit za stručnu
osposobljenost na kraju stručnog osposobljavanja.

Ispit iz stava 1. ovog člana učenik polaže u školi u kojoj je završio razred u junskom i avgustovskom
ispitnom roku.

Uspeh učenika na ispitu iz stava 1. ovog člana ocenjuje se brojčano, prosečnom ocenom.

Učenik koji je popravni ispit polagao u junskom ispitnom roku, polaže ispit iz stava 1. ovog člana u
avgustovskom ispitnom roku.

Redovan učenik koji ne položi ispit iz stava 1. ovog člana u avgustovskom ispitnom roku može taj ispit
da polaže, kao vanredan učenik, u ispitnim rokovima utvrđenim opštim aktom škole.

Član 99

Obrazovanje za rad u trajanju od dve godine odgovara drugom stepenu stručne spreme; srednje
obrazovanje u trajanju od tri godine trećem, a srednje obrazovanje u trajanju od četiri godine - četvrtom
stepenu.

Školovanje za specijalizaciju odgovara petom stepenu stručne spreme.

Stručno osposobljavanje u trajanju od godinu dana odgovara prvom stepenu stručne spreme.

Obrazovanje stečeno u školi za talentovane učenike odgovara četvrtom stepenu stručne spreme.

Član 100

Lice koje je steklo pravo po osnovu člana 355. stav 1. tačka 1. i člana 356. st. 4, 5. i 6. Zakona o
usmerenom obrazovanju i vaspitanju ("Službeni glasnik SRS", br. 14/86, 8/88 i 19/89) i čl. 371, 372. i
373. i člana 374. stav 3. Zakona o vaspitanju i obrazovanju ("Službeni glasnik SAPV", br. 15/83, 11/86,
5/87, 17/88 i 23/88) i člana 138. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o vaspitanju i obrazovanju
("Službeni glasnik SAPV", broj 11/86) zadržava i dalje to pravo.

Član 101
Danom početka primene ovog zakona prestaje da važi Zakon o srednjoj školi ("Službeni glasnik RS",
br. 50/92, 53/93 - dr. zakon, 67/93 - dr. zakon, 48/94 - dr. zakon, 24/96, 23/02, 25/02 - ispravka, 62/03 -
dr. zakon, 64/03 - dr. zakon, 101/05 - dr. zakon i 72/09), osim odredaba člana 23, člana 24. stav 1. i
člana 26. koje se primenjuju do donošenja novih nastavnih planova i programa u skladu sa Zakonom.

Član 102

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike
Srbije", a primenjuje se počev od školske 2013/2014. godine.

Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama

Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju

("Sl. glasnik RS", br. 101/2017)

Član 55[s1]

Podzakonski akti za sprovođenje ovog zakona doneće se u roku od godinu dana od dana stupanja na
snagu ovog zakona.

Do donošenja propisa iz stava 1. ovog člana primenjuju se propisi koji su važili do dana stupanja na
snagu ovog zakona, ako nisu u suprotnosti sa ovim zakonom.

Član 56[s1]

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike
Srbije".

Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama

Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju

("Sl. glasnik RS", br. 6/2020 i 52/2021)

Član 8[s2]

(Brisan)

Član 9[s2]

Škole i poslodavci će zaključivati ugovor iz člana 1. stav 2. ovog zakona u skladu sa odredbama ovog
zakona počev od školske 2020/2021. godine.

Član 10[s2]

Podzakonski akt iz člana 1. ovog zakona ministar donosi u roku od šest meseci od dana stupanja na
snagu ovog zakona.

Član 11[s2]

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike
Srbije".
 Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju

("Sl. glasnik RS", br. 52/2021)

Član 7[s3]

Zaključno sa školskom 2021/2022. godinom u školi se polaže završni ispit za učenike koji završavaju
srednje obrazovanje i vaspitanje u trogodišnjem trajanju, u skladu sa zakonom.

Zaključno sa školskom 2022/2023. godinom u školi se polaže maturski ispit za učenike koji završavaju
srednje obrazovanje i vaspitanje u četvorogodišnjem trajanju, u skladu sa zakonom.

Počev od školske 2022/2023. godine u školi se polaže završni ispit srednjeg stručnog obrazovanja i
vaspitanja, u skladu sa zakonom.

Počev od školske 2023/2024. godine u školi se polažu stručna, umetnička i opšta matura, u skladu sa
zakonom.

Zaključno sa školskom 2024/2025. godinom u školi se polaže maturski ispit za učenike koji završavaju
srednje obrazovanje i vaspitanje u četvorogodišnjem trajanju, u skladu sa ovim zakonom i Zakonom.

Počev od školske 2025/2026. godine u školi se polažu stručna, umetnička i opšta matura, u skladu sa
ovim zakonom i Zakonom.”

Član 8[s3]

Podzakonski akti iz čl. 2. i 5. ovog zakona (novi član 36b stav 3. i član 70a stav 3.) doneće se u roku od
dve godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Do donošenja propisa iz stava 1. ovog člana primenjuju se propisi koji su važili do dana stupanja na
snagu ovog zakona, ako nisu u suprotnosti sa ovim zakonom.

Član 9[s3]

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike
Srbije".

Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama

Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju

("Sl. glasnik RS", br. 129/2021)

Član 35[s4]

Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi član 36. stav 3. Zakona o Nacionalnom okviru
kvalifikacija Republike Srbije ("Službeni glasnik RS", br. 27/18 i 6/20).
Podzakonski akti za sprovođenje ovog zakona doneće se u roku od godinu dana od dana stupanja na
snagu ovog zakona.

Do donošenja propisa iz stava 2. ovog člana primenjuju se propisi koji su važili do dana stupanja na
snagu ovog zakona, ako nisu u suprotnosti sa ovim zakonom.

Javne isprave iz člana 79. stav 8. tač. 5)-8) škola izdaje počev od školske godine od koje će se u školi
polagati opšta, stručna i umetnička matura i završni ispit srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja.

Član 36[s4]

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike
Srbije".

Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama

Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju

("Sl. glasnik RS", br. 92/2023)

Član 23[s5]

Kandidati koji su položili maturski ispit po propisima kojima je uređeno polaganje maturskog ispita za
učenike koji završavaju srednje obrazovanje i vaspitanje u četvorogodišnjem trajanju, kao i drugi
kandidati, mogu da pristupe polaganju stručne, umetničke i opšte mature, u svrhu rangiranja za upis na
visokoškolsku ustanovu.

Bliže uslove od značaja za polaganje ispita iz stava 1. ovog člana utvrđuje ministar.

Član 24[s5]

Podzakonski akt iz člana 18. stav 5. i člana 23. stav 2. ovog zakona doneće se u roku od dve godine od
dana stupanja na snagu ovog zakona.

Do donošenja propisa iz stava 1. ovog člana primenjuju se propisi koji su važili do dana stupanja na
snagu ovog zakona, ako nisu u suprotnosti sa ovim zakonom.

Član 25[s5]

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike
Srbije".