CnmgZm emó‘²

E£õé|õ †õìzµ®
ZmaX-^{º$-gyÌm{U
|õµu&£Uv&-éüzµ[PÒ
BŒõº¯º
§ä¯ÿ K[Põµõ|¢u
©íõìÁõªPÒ
£Sv & 1
 lr ZmaXñVw
ZmaXñVw{V…
O¶{V OJ{V ‘m¶m§ ¶ñ¶ H$m¶mYdñVo
dMZaMZ‘oH§$ Ho$db§ MmH$bæ¶&
Y«wdnX‘{n ¶mVmo ¶ËH¥$nmVmo Y«wdmo@¶§
gH$bHw$ebnm̧ ~«÷nw̧ ZVmo@pñ‘&&
(lrZmaXñVw{V: - nÙnwamU‘² - CÎma-IÊS>‘² -
lr‘ØmJdV‘mhmË嶑² - 1.80)
á¯v áPv ©õ¯õ® ¯ì¯ Põ¯õuÁì@u
ÁŒ|µŒ|@©P® @PÁ»® ŒõP»#¯ >
z¸Á£u©¤ ¯õ@uõ ¯zU¸£õ@uõ z¸@Áõ@¯®
éP»S†»£õzµ® ¨µð©¦zµ® |@uõ@ìª >>
(ÿ|õµuìxv: & £z©¦µõn® EzuµPsh® &
ÿ©z£õPÁu©õíõz®¯® 1.80)
 AWmVmo ^qº$ ì¶m»¶mñ¶m‘… && 1 &&
Auõ÷uõ £Uv® ƯõU¯õì¯õ©: > 1 >
AW AV… ^qº$ ì¶m»¶mñ¶m‘…&
ì¶m»¶mñ¶m‘…&
AW & ©[PÍõºzu®, Bµ®£õºzu® , B|¢uº¯õºzu® (¤ÓS)
AW & ¤ÓS,
AV: & BøP°ÚõÀ,
^qº$ & £Uvø¯,
ì¶m»¶mñ¶m‘… & ÂÍUP¨ @£õQ@Óõ®.
Au & (E¸ÁU PhÄøͨ £ØÔ AÔ¢u) ¤ÓS,
Au: & PhÄÎß«x Aßø£ Áͺ¨£uß ö£õ¸mk,
£Uv® & £Uvø¯,
ƯõU¯õì¯õ©: & ÂÍUP¨ @£õQ@Óõ®.
(E¸ÁU PhÄøͨ £ØÔ AÔ¢u) ¤ÓS, PhÄÎß«x Aßø£ Áͺ¨£uß
ö£õ¸mk, CøÓ¯ßø£¨ £ØÔU TÓ •Ø£kQ@Óõ®.

gm Ëdpñ‘Z² na‘ào‘ê$nm && 2 &&

éõ zÁ쪢 £µ©¨@µ©¹£õ > 2 >
gm Vw Apñ‘Z² na‘ào‘ê$nm&
éõ x & A¢u £Uv@¯õ GÛÀ,
A쪢 & CøÓÁÛhzvÀ,
£µ©¨@µ©¹£õ & @£µß¦ ÁiÁ©õÚx.
A¢u £Uv@¯õ GÛÀ, C¢u CøÓÁÛhzvÀ @£µß¦ ÁiÁ©õÚx.
 A‘¥Vñdê$nm M && 3 &&
A®¸uìÁ¹£õ \ > 3 >
A‘¥Vñdê$nm M &
Œ& (uuõ) A¨£i@¯,
A®¸uìÁ¹£õ & £Uv (Aߦ) Aȯõu ußø© Eøh¯x.
A¨£i@¯, £Uv (Aߦ) Aȯõu ußø© Eøh¯x.
Aȯõu, ©õÓõu CøÓÁøÚ, (ußøÚ)a Œõº¢v¸US® Aߦ® Aȯõu@u
BS®.

¶„ãÜdm nw‘mZ² {gÕmo ^d{V,

A‘¥Vmo ^d{V, V¥ámo ^d{V && 4 &&
¯À»¨zÁõ ¦©õ¢
¦©õ¢ êz@uõ
êz@uõ £Áv,
A®¸@uõ
A®¸@uõ £Áv, z¸¨@uõ
z¸¨@uõ £Áv > 4 >
¶V² bãÜdm nw‘mZ² {gÕ… ^d{V A‘¥V… ^d{V V¥á… ^d{V &
Gøu Aøh¢u (AÔ¢u) ¤ÓS, ©Ûuß ÁõÌÂÀ öŒ#¯ @Ási¯ÁØøÓa
öŒ#x•izuÁß BQÓõß, Aȯõu Aßø£ En¸QÓõß (©ØöÓõ¸ ö£õ¸Ò
& AÁÚx ¦PÌ, E»QÀ Aȯõ©À GßöÓßÖ® {ø»zv¸US®),
©Ú{øÓøÁ Eøh¯ÁÚõP, ÁõÌÂÀ GÆÂu Gvº£õº¨¦PЮ CÀ»õuÁÚõP
BQÓõß. (ö£õ¸m£ØøÓ²® £ØÔßø©ø¯²® Ph¢xÂkQÓõß).
 ¶V² àm߶ Z {H${#mX² dmÄN>{V, Z emoM{V,
Z Ûo{ï>, Z a‘Vo, ZmoËgmhr ^d{V && 5 &&
¯z ¨µõ¨¯ | Qg]z Áõga\
Áõga\v, | ÷†õ\
÷†õ\v,
| z÷Áèi, | µ©÷u, @|õzéõï
@|õzéõï £Áv > 5 >
¶V² àm߶ Z {H${#mX² dmÄN>{V, Z emoM{V, Z Ûo{ï>, Z a‘Vo, ZmoËgmhr ^d{V &
GzuøP¯ Aßø£ Aøh¢u (AÔ¢u ¤ÓS), (AÁß) ]Ôx®
BøŒ¨£kÁvÀø», PÁø»¨£kÁvÀø», öÁÖ¨£øhÁvÀø», GuøÚU
SÔzx® ©QÌa]@¯õ EØŒõP@©õ AøhÁvÀø».
(¦Ó Âå¯[PÍõÀ AÁß Enºa]¨ @£õµõmh[PÐUS BÍõÁvÀø»,
AÁØÓõÀ ©QÌa]@¯õ x¯µ@©õ AøhÁvÀø»).

¶V² kmËdm ‘Îmmo ^d{V, ñVãYmo ^d{V, AmË‘mam‘mo ^d{V && 6 &&
¯z äbõzÁõ ©z÷uõ £Áv, ìu¨÷uõ £Áv, Bz©õµõ÷©õ £Áv > 6 >
¶V² kmËdm ‘Îmmo ^d{V, ñVãYmo ^d{V, AmË‘mam‘mo ^d{V &
GzuøP¯ Aßø£ Aøh¢u (AÔ¢u ¤ÓS), AÁß ¦Ó@|õUS AØÓÁÚõP
C¸UQÓõß, öŒ¯»ØÓÁÚõP C¸UQÓõß, ußÛÀ uõß CߦØÔ¸UQÓõß.

gm Z H$m‘¶‘mZm, {ZamoYê$nËdmV² && 7 &&

éõ | Põ©¯©õ|õ, {÷µõu¹£zÁõz > 7 >
gm Z H$m‘¶‘mZm, {ZamoY-ê$nËdmV² &
A¢u £Uv¯õÚx, BøŒPÒ, Gvº£õº¨¦PÒ, ¨µõºzuøÚPÒ BQ¯øÁ
CÀ»õux. (ußøÚ@¯ CøÓÁÝUS Aº¨£ozxÂmhuõÀ)
 {ZamoYñVw bmoH$doXì¶mnmaݶmg… && 8 &&
{÷µõuìx ÷»õP&
÷»õP&÷Áu&
÷Áu&Ưõ£õµ¢¯õé: > 8 >
{ZamoY… Vw bmoH$-
$-doX-ì¶mnmaݶmg… &
{@µõu@©õ GÛÀ & (PsqUSz öu›QßÓ £»ßPøÍ Eøh¯) E»Q¯À
öŒ¯ÀPøͲ®, (PsqUSz öu›¯õu £»ßPøÍz u¸QßÓ) BߪPa
Œh[SPÍõQ¯ øÁvP öŒ¯ÀPøͲ® CøÓÁÝUS ©Ú•Á¢x Aº¨£ozuÀ
& 驺¨£n® öŒ#uÀ.

Vpñ‘ÞZݶVm V{Ûamo{YfyXmgrZVm M && 9 &&

u쪢
u쪢 A|¢¯uõ
A|¢¯uõ uzÂ÷µõvåû Euõë|uõ \ > 9 >
Vpñ‘Z² AZݶVm
AZݶVm VV²
VV² {damo
{damo{Yfw CXmgrZVm M &
(Bz© ìÁ¹£©õP C¸UQßÓ) A¢u £PÁõÛhzvÀ, |õß @ÁÖ, CøÓÁß
@ÁÖ GßÓ Gsn® CÀ»õ©À C¸zuÀ (A|¢¯uõ). Gx CߣzøuU
öPõkUPõ@uõ, Gx Aßø£ ÁͺUPõ@uõ, Aøu |õ® ŒØÖ® ©v¨£vÀø»
(uzÂ@µõvåû Euõë|uõ).

Aݶml¶mUm§ ˶mJmo@ZݶVm && 10 &&

A¢¯õƒ
A¢¯õƒµ¯õnõ® z¯õP: A|¢¯uõ > 10 >
Aݶ-
Aݶ-Aml¶mUm§
Aml¶mUm§ ˶mJ…
˶mJ… AZݶVm
AZݶVm &
CߣzxUS® AÔÄUS® AߦUS® ¦Ó®£õÚÁØøÓ & x¯µ®, AÔ¯õø©,
öÁÖ¨¦ BQ¯ÁØøÓ ÂmkÂkuÀ A|¢¯uõ GÚ¨£k®.
Gx AÔÄ, Aߦ, Cߣ® BQ¯ÁØøÓ ÁͺUPõ@uõ, AÁØøÓ ÂmkÂku@»
A|¢¯uõ GÚ¨£k®.
 bmoH$o doXofw VXZwHy$bmMaU§ V{Ûamo{YfyXmgrZVm &&11&&
÷»õ@P ÷Á÷uåû uu~T»õ\
uu~T»õ\µn® uzÂ÷µõvåû Euõë|uõ > 11 >
bmoH$o doXofw VV²-AZwHy$b-
b-AmMaU§ VV²
VV² {damo{Yfw-CXmgrZVm &
E»Q¯À ÁõÌUøPa öŒ¯ÀPξ®, øÁvP Pº©[Pξ® DaÁµ £Uvø¯
Áͺ¨£uØS A~T»©õÚÁØøÓ ©mk@© öŒ#¯ @Ásk®. DaÁµ £Uvø¯
Áͺ¨£uØS A~T»©õP CÀ»õuÁØøÓ¨ ö£õ¸m£kzuU Thõx.
({èPõ© uº©õ~èhõ|®)

^dVw {Zü¶Xm>T>çm©XÿÜdª emóajU‘² &&12&&

&&12&&
£Áx {ƒ\
{ƒ\¯uõºm¯õz FºzÁ® †õìzµµñn® > 12 >
^dVw {ZíM¶
{ZíM¶-Xm>T>çm©V²V-² D$Üdª
D$Üdª emóajU‘² &
£Uv°À, ©Ú® EÖv¯õQÂmhöußÓõÀTh, Akzuz uø»•øÓUS
ÁÈPõmkÁußö£õ¸mk, Œõìzµ[PÎß E£@uŒzøuU Põ¨£ußö£õ¸mk
Phø©PøÍa öŒ#¯ @Ásk®.

AݶWm nm{V˶eL²>H$¶m &&13&&

A¢¯uõ £õvz¯†[P¯õ > 13 >
AݶWm nm{V˶eL²>H$¶m &
Œõìzµzøu ÂmkÂmhõÀ, uº©zøu ÂmkÂmhõÀ, Auº©zvÀ ÂÊ¢x,
RÌ{ø»ø¯ Aøh¯ @|›k®. GÚ@Á, Œõìzµ[PÎÀ TÓ¨£mkÒÍ
Phø©PøÍa öŒ#¯ @Ásk®.
 bmoH$mo@{n VmdXod& ^moOZm{Xì¶mnmañVw AmearaYmaUmd{Y &&14&&
÷»õ@Põ@¤ uõÁ@uÁ > ÷£õá|õvƯõ£õµìx B†Ÿµ&uõµnõÁv > 14 >
÷»õ@Põ@

bmoHo A{n VmdV² Ed

Ed ^moOZm{Xì¶mnmañVw AmearaYmaUmd{Y &
PsqUSz öu›QßÓ £»ßPøÍz u¸QßÓ E»Q¯ÀPÒ öŒ¯ÀPЮTh
AÆÁõÖuõß. Ehø»U Põ¨£õØÔUöPõÒÍz @uøÁ¯õÚ (EnÄ
EmöPõÒÐuÀ •u»õÚ) öŒ¯ÀPøͲ®, aµzøu²hß öŒ#xuõß BP
@Ásk®.

V„jUm{Z dmÀ¶ÝVo ZmZm‘V^oXmV² &&15&&

uÀ»ñnõ{ Áõa¯¢÷u |õ|õ©u÷£uõz > 15 >
VV² bjUm{Z dmÀ¶ÝVo ZmZm‘V^oXmV² &
£Uv°ß C»UPn©õÚx, G®©õÀ TÓ¨£kQÓx, £À@ÁÖ Âu©õÚ A¤¨µõ¯
@£u[PÒ C¸¨£uõÀ.

nyOm{XîdZwamJ: B{V nmame¶©… &&16&&

§áõvåû A~µõP: Cv £õµõ†º¯: > 16 >
nyOm{Xfw-AdZwamJ: B{V nmame¶©… &
£Uv Gߣx & §øá •u»õÚÁØÔÀ BÌ¢u Dk£õk Gߣx ÿƯõé›ß
A¤¨µõ¯®.
 H$Wm{Xpîd{V JJ©… &&17&&
Puõvåû Cv PºP: > 17 >
H$Wm{Xfw-B{V JJ©… &
CøÓÁøÚ¨ £ØÔ¯ PøuPøͲ® RºzuÚ[PøͲ® öŒõÀÁv¾®
@Pm£v¾® Dk£õk GßQÓõº PºP ©í›æ.

AmË‘a˶{damoYoZo{V empÊS>
empÊS>붅 &&18&&
Bz©µv & AÂ÷µõ÷u| Cv †õsiÀ¯: > 18 >
Amˑa{V A{damo
A{damoYoZ B{V empÊS>붅 &
ußøÚ²® ¤Óøµ²® @|]zx, GÁ›hzv¾® öÁÖ¨¤ßÔ öŒ¾zu¨£k®
Cøӯߦ & GßQÓõº †õsiÀ¯ ©í›æ.

ZmaXñVw VX{n©Vm{IbmMmaVm V{Ûñ‘aUo na‘ì¶mHw$bVo{V &&19&&

|õµuìx uuº¨¤u AQ» B\
B\õµuõ, uzÂ쩵÷n £µ©Æ¯õS»uõ Cv >19
>19>
19>
ZmaX…
ZmaX… Vw VV²
VV² A{n©
A{n©V A{IbmMmaVm VV²
VV² {dñ‘aUo
{dñ‘aUo na‘ì¶mHw$bVo{V &
Vw = M = VWm & A¨£i@¯,
VX{n©V A{IbmMmaVm = VV²XÎm{Z{IbH$‘©Vm = Vpñ‘Z² na‘mË‘{Z gÝݶñV g‘ñV
Y‘©Vm - AÁµõÀ Œõìzµ[PÎß Áõ°»õP E£@u]UP¨£mh, Phø©PøÍ
(uº©õ~èhõÚ[PøÍ) öŒ#x, AÁ›h@© AuøÚ é©º¨¤zuÀ.
( VWm M) & A¨£i@¯
V{Ûñ‘aUo - Vñ¶ na‘mË‘Z: Añ‘aUo - na‘ào¶g: na‘mË‘Z: gpådV²g§à‘mofo
@£µß¦US¨ £õzvµ©õÚ £µ©õz©õÂÝøh¯ Gsn® AȲ©õÚõÀ,
}[S©õÚõÀ,
na‘ ì¶mHy$bVm = {Za{Ve¶jwãYVm = A˶ÝV AY¡¶©‘² = {ZVmÝV AñdñWVm ^{º$:
AøÁPøÍU Pøh¨¤iUPõ©À C¸¢uõÀ, xߣ¨£ku¾@© £Uv
B{V = Ed‘², ZmaX: = Xod{f©… ZmaX‘V‘² B˶W©:
CøÓÁÚõÀ PmhøÍ°h¨£mkÒÍ AÓ[PøÍU Pøh¨¤izx, CøÓÁÛh®
驺¨¤zu¾®, AøÁPøÍU Pøh¨¤iUPõ©À C¸¢uõÀ, xߣ¨£ku¾@©
£Uv Gߣx |õµu¸øh¯ P¸zx.

Añ˶od‘od‘² &&20&&
Aìv HÁ® HÁ® > 20 >
ApñV Ed‘² Ed‘²
Ed‘² &
Ed§ = ¶Wm Cº§$ VWm GÆÁõÖ öŒõÀ»¨£mh@uõ, A¨£i@¯; Ed§ = ¶Wm Cº§$ VWm
GÆÁõÖ öŒõÀ»¨£mh@uõ, A¨£i@¯
drßgm g˶Xe©ZmoËW-ñdmo„mgì¶{ÄOH$m@Ì «sk® «sk® öŒõÀ»¨£mhuØS,
Esø©ø¯ Enº¢uÁºPÒ u[PÒ AÝ£Ázøu öŒõØPÍõÀ
öÁΨ£kzv²ÒÍõºPÒ. ApñV = {dÚVo& C¨£i C¨£i C¸UQßÓÚ.
 ¶Wm d«OJmo{nH$mZm‘² &&21&&
¯uõ Ƶá@Põ¤Põ|õ® > 21>
21>
¶Wm d«OJmo{nH$mZm‘² &
¶Wm = Ñï>mÝVmnojm¶m§ ŒõßÖ Põn @Ásk©õÚõÀ,
d«OJmo{nH$mZm‘² = d«OñWJmonmbdYyZm§ ^{º$: AÌ AZwgÝYo¶m B˶W©:
& Q¸ènº |h©õi¯ §ª°À, £”UPøͨ £õxPõ¨£ÁºPÐøh¯
ö£sPÐøh¯ @£µßø£ C[S {øÚzx¨ £õºUP @Ásk®.
Z Ibw Jmo{nH$mZÝXZmo ^dmZ{IbXo{hZm‘ÝVamË‘ÑH²$&&
{dIZgm@{W©Vmo {dœJwá¶o gI CXo{¶dmZ² gmËdVm§ Hw$bo&&
(lr‘ØmJdV‘² 10-31-4)

VÌm{n Z ‘mhmËå¶-
‘mhmËå¶-kmZ{dñ‘¥Ë¶ndmX… &&22&&
uzµõ¤
uzµõ¤ | ©õíõz®¯&äbõ|Â쮸z¯£Áõu:> 22 >
VÌ A{n Z ‘mhmËå¶-
‘mhmËå¶-kmZ{dñ‘¥{V-
V-AndmX… &
VÌm{n = na‘ì¶mHw$bVm¶m‘{n BVamdñWm¶m§ Vw H¡$dH$Wo˶noaW©: ö£¸¢xߣ©õP
C¸¢u@£õv¾®,
‘mhmËå¶kmZ{dñ‘¥Ë¶ndmX: = ào‘nmÌñ¶ ^JdV: @£µß¦US›¯ £PÁõÝøh¯
¶{Þa{Ve¶§ ‘mhmË嶧 J¨¦¯ºÁØÓ ö£¸ø©,
‘mhmË嶧 = Am¡XmamË嶧 = AjwÐVm = {demböX¶Ëd‘² ö£¸¢ußø©, SøÓÁØÓ
£µ¢u EÒÍ®,
Vñ¶ ¶V² kmZ§ = {ZaÝVam g§{dV² CøhÂhõu AÔÄ,
Vñ¶ {dñ‘¥Vo: = {dñ‘aUñ¶ = AnmohZñ¶ = gåà‘mofñ¶ = {dbmonñ¶ }[S®
ußø©¯õÚx,
AndmX: = AdH$me: Z = Z¡dmpñV B˶W©:&CÀ»@Á CÀø».
na‘ì¶mHw$bVm¶m‘{n ào‘nmÌñ¶ ‘mhmËå¶kmZ{dñ‘aUñ¶ AdH$memo ZmpñV B{V ¶mdV²&
GÆÁÍÄ xߣ©õP C¸¢u@£õv¾®, @£µß¦USU Põµn©õP C¸US®
CøÓÁÝøh¯ A¸ø© ö£¸ø©PøÍ ©Ó¨£uØPõÚ Áõ#¨@£ CÀø»
GßÓÁõÖ.

V{ÛhrZ§ OmamUm{‘d &&23&&

uzÂï|® áõµõnõªÁ > 23 >
VV² {dhrZ§ OmamUm‘
OmamUm‘² Ed
Ed &
V{ÛhrZ§ = VXm ‘mhmËå¶kmZ§ nam‘¥í¶Vo& ‘mhmËå¶kmZa{hV§ ào‘ £PÁõøÚ¨ £ØÔ¯
AÔÂÀ»õu AߣõÚx,
OmamUm§ = AnnVrZm§ Bd = gÑe§ ko¶{‘˶W©:&
PÒͨ ¦¸å@Úõk Eøh¯ öuõhºø£¨ @£õßÓx GßÖ AÔ¯ @Ásk®.

Zmñ˶od Vpñ‘Z² VËgwIgw{IËd‘² &&24&&

|õìz@¯Á® u쪢 uzéúPéúQzÁ®> 24 >
ZmpñV Ed Vpñ‘Z² VV² gwIgw{IËd‘² &
Vpñ‘Z² = OmaàopåU PÒÍ AߦUS›¯ÁÛhzvÀ
VËgwIgw{IËd§= Vñ¶ ào‘nmÌñ¶ AߦUS›¯ÁÝøh¯,
gwIoZ = AmZwHy$ë¶oZ ñdñ¶ -Cߣz@uõk
gw{IËd§ = AmZwHy$붧 ußÝøh¯ ”Pzußø©
Zmñ˶od = Z¡d dV©Vo B˶W©:& C¸UP@Á C¸UPõx.

gm Vw H$‘©-kmZ-
kmZ-¶moJoä¶mo@߶{YH$Vam &&25&&
éõ x Pº©&äbõ|& @¯õ@P¨@¯õ@¨¯vPuµõ>
@¯õ@P¨@¯õ@¨¯vPuµõ> 25 >
gm Vw H$‘©-kmZ-
kmZ-¶moJoä¶ A{n A{YH$Vam
A{YH$Vam &
Vw = M gm = àmoº$bjUm ^{º$: H$‘©kmZ¶moJoä¶mo@{n = d¡YH$‘©
~«÷kmZd¥{Îm{ZamoYmË‘H$¶moJ{Zð>mä¶: A{n A{YH$Vam = ^y¶gr = Á¶m¶gr =
CËH¥$ï>Vam {dko¶o˶W©:&
Pº© @¯õP®, bõ| @¯õP®, µõá @¯õP® BQ¯ AøÚzx éõuøÚPξ® £Uv
Gߣx @©»õÚx, CßÔ¯ø©¯õux.
Vw = M @©¾®
gm = àmoº$bjUm ^{º$: @©ØSÔ¨¤mh C»UPn[PÐhß Ti¯ £Uv¯õÚx,
H$‘©kmZ¶moJoä¶mo@{n = d¡YH$‘© ~«÷kmZd¥{Îm{ZamoYmË‘H$ ¶moJ{Zð>mä¶: @Áu[PÎÀ
TÓ¨£mkÒÍ Pº©®, bõ|®, @¯õP® BQ¯ AøÚzøuU Põmi¾®
A{n A{YH$Vam = ^y¶gr = Á¶m¶gr = CËH¥$ï>Vam {dko¶o˶W©:& @©ßø©
ö£õ¸¢v¯uõS®.
 ’$bê$nËdmV² &&26&&
£»¹£zÁõz> 26 >
’$bê$nËdmV² &
H$‘m©XrZm§ ’$bê$nËdmV² = {dnmH$ê$nËdmV² = n[aUm‘ê$nËdmV² ^{º$: Voä¶: =
A{YH$Vao˶W©:&&
Pº©® •u»õÚøÁPÐøh¯ £¯ß ÁiÁõP C¸¨£uõÀ, £USÁ¨£mh ÁiÁõP
C¸¨£uõÀ, Áͺa] ÁiÁõPU Põn¨£kÁuõÀ, £Uv¯õÚx, AøÁPøÍU
Põmi¾® @©@»õ[Q¯uõPU P¸u¨£kQÓx.

B©ídañ¶m߶{^‘mZÛo{fËdmV² X¡Ý¶{à¶ËdmV² M &&27&&

DƒÁµì¯õ¨¯¤©õ|z@ÁæzÁõz øu¢¯¨›¯zÁõz
øu¢¯¨›¯zÁõz Œ> 27 >
B©ídañ¶ A{n A{^‘mZÛo
A{^‘mZÛo{fËdmV² X¡Ý¶{à¶ËdmV² M &
CøÓÁÝUS® Th, uß•øÚ¨¦øh¯ÁºPÎh® £USÁ¨£kzu @Ásk®
GßÓ Gsn® C¸¨£uõ¾®, uß•øÚ¨£ØÓÁºPÎh® Aß@£õk
C¸¨£uõ¾®, £Uv¯õÚx E¯º¢uuõPU P¸u¨£kQÓx.
B©ídañ¶ = gd©gÎmmYreñ¶ na‘oídañ¶ na‘ào‘nmÌñ¶ AøÚzxUS® C¸¨£õP
C¸¨£Á¸®, AøÚzøu²® BÒ£Á¸®, @£µß¦US¨ £õzvµ©õÚÁ¸©õÚ
CøÓÁÝøh¯ A{^‘mZÛo{fËdmV² = AhL²>H$mad¡[aËdmV²
uß•øÚ¨¦øh¯ÁºPøͨ £USÁ¨£kzu @Ásk® GßÓ GsnzuõÀ,
M = VWm AÆÁõ@Ó X¡Ý¶{à¶ËdmV² = Z‘«VmH$m‘wH$ËdmV² uß•øÚ¨¤ßÔ
£oÁõP C¸¨£ÁºPøÍ Â¸®¦QßÓ PõµnzvÚõÀ, A{n = (nydm}ºo$@{YH$mo¶§
hoVw[a{V àXe©ZmWª A{n: EVñ‘mV² ^{º$: = A{YH$Vao{V {dko¶{‘˶W©:&&) @©ØTÔ¯
Põµn[P@Íõk, £Uv@¯ @©»õÚx Gߣx ÂÍ[SQÓx.
 Vñ¶m… kmZ‘od gmYZ{‘˶oHo$ &&28&&
uì¯õ: äbõ|@©Á éõu|ªz@¯@P> 28 >
Vñ¶m… kmZ‘²
kmZ‘² Ed gmYZ‘
gmYZ‘² B{V EHo
EHo$ &
Vñ¶m: = Cº$bjUm¶m ^ºo$:
kmZ‘od = gmYZmÝVaì¶dÀN>oXmo@dYmaUmW©:&
^{º$nmÌñ¶ ^JdV: ¶WmWª kmZ‘od gmYZ‘² = gmܶVo B{V gmYZ‘² Cnm¶: B{V&
B{V(Ed‘²) EHo$ = AmMm¶©Xoer¶m: Ho$MZ, ‘ݶÝVo B˶W©:&&
uì¯õ: & A¢u £UvUS (A¢u £Uv ÁͺÁuØS)
äbõ|@©Á & CøÓÁøÚ¨ £ØÔ¯ AÔÄuõß,
éõu|® & éõuÚ® GßÖ,
H@P & ]» BŒõº¯ºPÒ P¸xQßÓÚº.
Vñ¶m: = Cº$bjU¶m… ^ºo$: •ß¦ SÔ¨¤h¨£mh C»UPn[PÐhß Ti¯
AzuøP¯ £UvUS kmZ‘od = gmYZmÝVaì¶dÀN>oXmo@dYmaUmW©:& ^{º$nmÌñ¶
^JdV: ¶WmWª kmZ‘od CøÓÁøÚ¨ £ØÔ¯ öu΢u AÔøÁ¨ ö£ÖÁ@u,
gmYZ‘² = gmܶVo B{V gmYZ‘² Cnm¶: B{V& éõuÚ©õS®, B{V(Ed‘²) EHo$ =
AmMm¶©Xoer¶m: Ho$MZ, ‘ݶÝVo B˶W©:&& GßÖ ]» BŒõº¯ºPÒ P¸xQßÓÚº.
 Aݶmoݶml¶Ëd{‘˶ݶo &&29&&
A¢@¯õ¢¯õƒµ¯zÁªz¯¢@¯> 29 >
Aݶmoݶ Aml¶Ëd‘
Aml¶Ëd‘²
l¶Ëd‘² B{V Aݶo
Aݶo &
Aݶmoݶml¶Ëd‘² = nañnagmnojËd§ kmZ^³Îm¶moapñV bõÚ•® £Uv²® JßøÓ
JßÖ £µì£µ® Œõº¢v¸UQßÓÚ B{V = Ed§ GßÖ Aݶo = BVao AmMm¶m©: Amhþ…
B{V AW©:&&@ÁÖ ]» BŒõº¯ºPÒ TÖQßÓÚº.
(JßøÓ JßÖ Œõº¢v¸¨£uõ@»@¯, JÆöÁõßÖ® E¯ºøÁ AøhQßÓÚ
Gߣx P¸zx).

ñd¶§ ’$bê$nVo{V ~«÷Hw$‘ma… &&30&&

ìÁ¯® £»¹£@uv ¨µð©S©õµ: > 30 >
ñd¶§ ’$bê$nV
’$bê$nVm B{V
B{V ~«÷Hw$‘ma… &
^ºo$: B˶Zwf‚mVo& ñd¶§ = ñdê$noU = {ZoOê$noU (£Uv¯õÚx) uõ@Ú ’$bê$nVm =
{dnmH$ê$nVm ApñV £¯ÚõP C¸UQÓx B{V = Ed§ GßÖ ~«÷Hw$‘mam: = ~«÷U:
àOmnVo: VZ¶m: =gZËHw$‘mamX¶: ~«wdpÝV B˶W©:& ¨µð©S©õµºPÒ TÖQßÓÚº.
Aߦ® AÓÝ® Eøhzuõ°ß CÀÁõÌUøP
£s¦® £¯Ý® Ax (v¸USÓÒ & 45)
 amOJ¥h^moOZm{Xfw VW¡d Ñï>ËdmV²&& 31 &&
µõáU¸í@£õá|õvåû uøuÁ z¸èhzÁõz> 31>
31>
amOJ¥h^moOZm{Xfw VWm Ed Ñï>ËdmV²&
amOJ¥h^moOZm{Xfw = Z¥nàmgmXOo‘Zm{Xfw AZm{XZm Ðì¶m{XH§$ J¥øVo, AµŒÝøh¯
Aµs©øÚ, EnÄ •u¼¯øÁPÎÀ VW¡d = ¶Wmoº§$ VW¡d = ’$bê$nËdñ¶¡d
AÆÁõ@Ó Ñï>ËdmV² = Adbmo{H$H$ËdmV² = AZw^yVËdmV² ^ºo$: ’$bê$nVm {dko¶o˶W©:&&
Põn¨£kÁuõÀ.
£Uvø¯ ~PºÁ@u £¯ß Gߣx @©ØPsh GkzxUPõmiß ‰»®
TÓ¨£kQÓx.
Z VoZ amOn[aVmof: jwYmempÝVdm©&& 32 &&
| @u| µõᣛ@uõå: ñûuõ†õ¢vºÁõ> 32 >
Z VoZ amOn[aVmof: jwYmempÝVdm…
mempÝVdm…&
VoZ = àmgmXñ¶ ^moOZñ¶ dm kmZ‘mÌoU AµŒøÁ EnøÁ¨ £ØÔ AÔÁuõÀ
©mk® amOn[aVmof: = g‘«mQ²> gÝVmof: AµŒº v¸¨v AøhÁx Gߣx CÀø»
dm = VWm Ax@£õ»zuõß jwYmempÝV: = ~w^wjm{Zd¥{Îm: £] }[SuÀ
Z = Z ^d{V B˶W©:& |øhö£ÖÁvÀø».

Vñ‘mV² g¡dJ«møm ‘w‘wjw{^:&& 33 &&

uì©õz øéÁUµõð¯õ ••ñû¤:> 33 >
Vñ‘mV² g Ed J«møm ‘w‘wjw{^:&
Vñ‘mV² = ¶ñ‘mV² ^{º$: AZw^dñdê$nm-’$bê$nm Vñ‘mV² hoVmo: ¯õöuõ¸
PõµnzuõÀ, £Uv¯õÚx AÝ£Á¹£©õP Enº¢xöPõÒͨ£kQÓ@uõ
g¡d = gm ^{º$aod ZpËdVaV² qH${MV² B{V AdYmaUmW©: A¢u £Uv@¯ ‘w‘wjw{^: =
‘mojm{^bm{f{^: @©õñzøu ¸®¦£ÁºPÍõÀ J«møm = CnmXo¶o˶W©:&&
Pøh¨¤iUP¨£h @Ásk®.
GÚ@Á, AuøÚ@¯ (£Uvø¯@¯) ••ñûUPÒ Pøh¨¤iUP @Ásk®.

£Sv 1 ( éüzµ[PÒ 1&33)

£Uv°ß C»UPn[PÒ
(éüzµ[PÒ 2, 3, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24)
£Uv°ß £¯ß (éüzµ[PÒ 4, 5, 6)
£UvUPõÚ {¯©[PÒ (uSvPÒ)
(éüzµ[PÒ7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14 )
£Uv°ß ©îø©
( éüzµ[PÒ 25&33)

£Uv°ß C»UPn[PÒ
gm Ëdpñ‘Z² na‘ào‘ê$nm && 2 &&
éõ zÁ쪢 £µ©¨@µ©¹£õ > 2 >
A‘¥Vñdê$nm M && 3 &&
A®¸uìÁ¹£õ \ > 3 >
V„jUm{Z dmÀ¶ÝVo ZmZm‘V^oXmV² &&15&&
uÀ»ñnõ{ Áõa¯¢÷u |õ|õ©u÷£uõz> 15 >
nyOm{XîdZwamJ: B{V nmame¶©… &&16&&
§áõvåû A~µõP: Cv £õµõ†º¯: > 16 >

H$Wm{Xfw B{V JJ©:&& 17 &&

Puõvåû Cv PºP: > 17 >
AmË‘a˶{damoYoZo{V empÊS>붅 &&18&&
Bz©µv & AÂ÷µõ÷u| Cv †õsiÀ¯: > 18 >
ZmaXñVw VX{n©Vm{IbmMmaVm
V{Ûñ‘aUo na‘ì¶mHw$bVo{V &&19&&
|õµuìx uuº¨¤u AQ» B\õµuõ,
uzÂ쩵÷n £µ©Æ¯õS»uõ Cv > 19 >
ApñV Ed‘² Ed‘²&& 20
Aìv HÁ® HÁ®> 20 >
¶Wm d«OJmo{nH$mZm‘² &&21&&
¯uõ Ƶá@Põ¤Põ|õ®> 21 >
VÌm{n Z ‘mhmËå¶-kmZ{dñ‘¥Ë¶ndmX… &&22&&
uzµõ¤ | ©õíõz®¯&äbõ|Â쮸z¯£Áõu:> 22 >
V{ÛhrZ§ OmamUm{‘d &&23&&
uzÂï|® áõµõnõªÁ> 23 >
Zmñ˶od Vpñ‘Z² VËgwIgw{IËd‘² &&24&&
|õìz@¯Á® u쪢 uzéúPéúQzÁ®> 24 >

£Uv°ß £¯ßPÒ
¶„ãÜdm nw‘mZ² {gÕmo ^d{V,
A‘¥Vmo ^d{V, V¥ámo ^d{V && 4 &&
¯À»¨zÁõ ¦©õ¢ êz@uõ £Áv,
A®¸@uõ £Áv, z¸¨@uõ £Áv > 4 >
¶V² àm߶ Z {H${#mX² dmÄN>{V, Z emoM{V,
Z Ûo{ï>, Z a‘Vo, ZmoËgmhr ^d{V && 5 &&
¯z ¨µõ¨¯ | Qg]z Áõga\v, | ÷†õ\v,
| z÷Áèi, | µ©÷u, @|õzéõï £Áv > 5 >
¶V² kmËdm ‘Îmmo ^d{V,
ñVãYmo ^d{V, AmË‘mam‘mo ^d{V && 6 &&
¯z äbõzÁõ ©z÷uõ £Áv,
ìu¨÷uõ £Áv, Bz©õµõ÷©õ £Áv > 6 >
 £UvUPõÚ {¯©[PÒ (uSvPÒ)
gm Z H$m‘¶‘mZm, {ZamoYê$nËdmV² && 7 &&
éõ | Põ©¯©õ|õ, {÷µõu¹£zÁõz > 7 >
{ZamoYñVw bmoH$doXì¶mnmaݶmg… && 8 &&
{÷µõuìx ÷»õP&÷Áu&Ưõ£õµ¢¯õé: > 8 >
Vpñ‘ÞZݶVm V{Ûamo{YfyXmgrZVm M && 9 &&
u쪢 A|¢¯uõ uzÂ÷µõvåû Euõë|uõ \ > 9>
Aݶml¶mUm§ ˶mJmo@ZݶVm && 10 &&
A¢¯õƒµ¯õnõ® z¯õP: A|¢¯uõ > 10 >
bmoH$o doXofw VXZwHy$bmMaU§ V{Ûamo{YfyXmgrZVm&&11&&
÷»õ@P ÷Á÷uåû uu~T»õ\µn® uzÂ÷µõvåû Euõë|uõ >11 >
^dVw {Zü¶Xm>T>çm©XÿÜdª emóajU‘² &&12&
£Áx {ƒ\¯uõºm¯õz FºzÁ® †õìzµµñn® > 12 >
AݶWm nm{V˶eL²>H$¶m &&13&&
A¢¯uõ £õvz¯†[P¯õ > 13 >
bmoH$mo@{n VmdXod& ^moOZm{Xì¶mnmañVw AmearaYmaUmd{Y &&14&&
÷»õ@Põ@¤ uõÁ@uÁ > ÷£õá|õvƯõ£õµìx B†Ÿµ&uõµnõÁv > 14 >
 £Uv°ß ©îø©
gm Vw H$‘©-kmZ-¶moJoä¶mo@߶{YH$Vam &&25&&
éõ x Pº©&äbõ|& @¯õ@P¨@¯õ@¨¯vPuµõ> 25 >
’$bê$nËdmV² &&26&&
£»¹£zÁõz> 26 >
B©ídañ¶m߶{^‘mZÛo{fËdmV² X¡Ý¶{à¶ËdmV² M &&27&&
DƒÁµì¯õ¨¯¤©õ|z@ÁæzÁõz øu¢¯¨›¯zÁõz Œ> 27 >
Vñ¶m… kmZ‘od gmYZ{‘˶oHo$ &&28&&
uì¯õ: äbõ|@©Á éõu|ªz@¯@P> 28 >
Aݶmoݶml¶Ëd{‘˶ݶo &&29&&
A¢@¯õ¢¯õƒµ¯zÁªz¯¢@¯> 29 >
ñd¶§ ’$bê$nVo{V ~«÷Hw$‘mam… &&30&&
ìÁ¯® £»¹£@uv ¨µð©S©õµõ: > 30 >
amOJ¥h^moOZm{Xfw VW¡d Ñï>ËdmV²&& 31 &&
µõáU¸í@£õá|õvåû uøuÁ z¸èhzÁõz> 31 >
Z VoZ amOn[aVmof: jwYmempÝVdm©&& 32 &&
| @u| µõᣛ@uõå: ñûuõ†õ¢vºÁõ> 32 >
Vñ‘mV² g¡dJ«møm ‘w‘wjw{^:&& 33 &&
uì©õz øéÁUµõð¯õ ••ñû¤:> 33 >
 Concluding prayer
ào‘mXm¡ ào‘ ‘ܶo M ào‘mÝVo ^dVw Ëd{¶&
ào‘{gÝYmdh§ {~ÝXþ: àoåU: ñ¶m{‘{V ‘o@W©Zm&&
¨@µ©õöuÍ ¨@µ© ©z@¯ Œ ¨@µ©õ¢@u £Áx zÁ°>
¨@µ©ê¢uõÁí® ¤¢x: ¨@µ®n: ì¯õªv @©@ºzu|õ>>
¶¶mË‘{dÚ¶m ko¶§ gdª ~«÷o{V {Zü¶:&
V¶mË‘{dÚ¶m gd} ‘wÀ¶ÝVm‘mË‘~ÝYZmV²&&
¯¯õz©Âz¯¯õ ä@b¯® éºÁ® ¨µð@©v {ƒŒ¯:>
u¯õz©Âz¯¯õ éº@Á •a¯¢uõ©õz©£¢u|õz>>