વા શ

ુ
 વા મ આવતો ભારદશક શ ‘જ’ હંમ
ે શા છ
ૂ ટો
લખવો.
ઉદા.
1. માર ત
ે જપ
ે ન ઈએ છ
ે . (અશ
ુ )
 માર ત
ે જપ
ે ન ઈએ છ
ે . (શ
ુ )
2. આજ એ મન
ે સાચ
ુ ં માગદશન આ ુ ં
(અશુ )
 આજ એ મન
ે સાચ
ુ ં માગદશન આ ુ ં . (શ
ુ )
અ ઉદાહરણો
 આ ફોટો જ મૂકવાનો છ
ે .
 ત
ે ઓ આ ચૂંટણીમ તી જશ
ે જ.
 ુ હં જ જવાનો ુછં .
 તમ
ે જ મારા ઘ
ે ર આવ .
 ‘ત
ે મજ’ અન
ે ભા ે જ શ મ ‘જ’ ભ
ે ગો લખાય છ
ે .
ઉદા.
 ભા ે જ કોઈ દાન આપી શક.
 આ સમાજમ ભા ે જ કોઈ સારો માણસ મળ
ે .
 તમાર ત
ે ન
ું ા ાન સ ભળવ
ું ત
ે મજ સમજવ
ું
ઈએ.
 ત
ે ની સાથ
ે રહવ
ું ત
ે મજ ત
ે ની વાતન
ે ીકારવી.
 વા મ આવતો 'પણ' નો અથ સૂચવતો તથા
અ ન તતા દશ વતો ય શ ની સાથે ભ
ે ગો લખાય
છ
ે . સમ નો અથ દશ વ
ે ાર પણ ભ
ે ગો લખાય છ
ે .
ઉદા.
 મોહનભાઈય
ે આવ
ે , તમ
ે ય આવ .
 એણ
ે મન
ે ય બોલા ો.
 એ વા કટલાય લોકો ઊભા હતા.
 મન
ે બધાય લોકો ત
ે ની જ વાત કરતા હતા.
ઉદા.
 દશના િવકાસમ નાની નોય ફાળો ન ધપા
છ
ે .
 ુ હં ય આખોય બપોર ઓઢ ન
ે સૂતો હતો.
 એન
ુ ં કામ ધીમ
ુ ં ય ખં .
 ાર પ
ે ટાવા માટ ‘એ’ સવનામ આપ ે લ હોય
ાર એ સવનામ પછ આવત ુ ં િવશે ષણ
ના તર તી એકવચનમ આવ ે છ
ે .
ઉદા.
1. ચા પીવી એ સાર નથી (અશ
ુ )
 ચા પીવી એ સાં નથી. (શ
ુ )
2. ચોર કરવી એ સાર નથી. (અશ
ુ )
 ચોર કરવી એ સાં નથી. (શ
ુ )
ઉદા.
3. કોઈની નદા કરવી એ સાર નથી. (અશ
ુ )
 કોઈની નદા કરવી એ સાં નથી. (શ
ુ )
 'એ' સવનામ ન હોય તો વા નીચ
ે માણ
ે પણ
લખી શકાય.
 ચા પીવી સાર નથી.
 ચોર કરવી સાર નથી.
 કોઈની નદા કરવી સાર નથી.
 િવશે ષણ જ ે નામના અથમ વધારો કરત
ુ ં હોય ત
ે ની
પૂવ મૂકવ
ુ ં ઈએ અન ે શ ો યો મમ ગોઠવવા
ઈએ.
ઉદા.
1. અહ શ
ુ ગાયન
ુ ં ઘી મળ
ે છ
ે . (અશ
ુ )
 અહ ગાયન
ું શ
ુ ઘી મળ
ે છ
ે . (શ
ુ )
2. એક ુ કમાર નામ
ે છોકરો હતો. (અશ
ુ )
 ુ કમાર નામ
ે એક છોકરો હતો. (શ
ુ )
3. અહ દશી સલાઈના દોરા મળ
ે છ
ે . (અશ
ુ )
 અહ સલાઈ માટના દશી દોરા મળ
ે છ
ે . (શ
ુ )
4. કમચાર ઓ એક ખંડમા હસાબન
ુ ં કામ કરત એકઠા
થયા. (અશ
ુ )
 હસાબન ુ ં કામ કરત કમચાર ઓ એક ખંડમ એકઠા
થયા. (શ
ુ )
5. ઈએ છ ે લાકડાની હળવી ઘોડ એક ણ
પગવાળી બહન માટ. (અશ
ુ )
 એક બહન માટ ણ પગવાળી લાકડાની હળવી
ઘોડ ઈએ છે . (શ
ુ )
6. એક ગાય રંગ
ે કાળી ઘાસ ખાય છ
ે . (અશ
ુ )
 એક રંગ
ે કાળી ગાય ઘાસ ખાય છ
ે . (શ
ુ )
7. એક બાબર નામ
ે બાદશાહ હતો. (અશ
ુ )
 બાબર નામ
ે એક બાદશાહ હતો. (શ
ુ )
 ‘વાર’ શ માણ
ે ના અથમ ભ
ે ગો લખાય છ
ે અન
ે
વખતના અથમ અલગ લખાય છ ે .
ઉદા.
 િવષયવાર - એક વાર
 િવગતવાર - ઘણી વાર
 જ ાવાર - કટલી વાર
 ગામવાર - પ ચ વાર
 તોપણ અન
ે કભ
ે ગા લખવા.
ઉદા.
 તમ
ે અહ આવો, તોપણ ત
ે ઓ આવશ
ે .
 મ ક ુ ં , તોપણ ત
ે ઓ બો ા નહ .
 ક આપણ
ે બધ સાથ
ે જ નીકળીશ
ું.
 ક આ કામ તો અશ છ
ે .
 શ ો ખોટ ર ત
ે છ
ૂ ટા પાડવાથી ભાષાક ય અશ
ુ જે
છ
ે .
ઉદા.
1. મરચ આ ુ દકાનમ નાખો.
 મરચ આદ
ુ કાનમ નાખો.
2. આ મ ણલાલ છ
ે .
 આ મ ણ લાલ છ
ે .
3. ચા લ
ે તો આળસ ય.
 ચાલ
ે તો આળસ ય.
4. રમ
ે શ આજ પ
ે ન લાવશ
ે .
 રમ
ે શઆજપ
ે ન લાવશ
ે .
5. ત
ે મન
ે આપી દો.
 ત
ે મન
ે આપી દો.
6. માગણી ીકારો તો આભાર.
 મા ગણી ીકારો તો આભાર.
7. આદશન
ે માન આપવ
ું ત
ે દરકની ફરજ છ
ે .
 આ દશન
ે માન આપવ
ું ત
ે દરકની ફરજ છ
ે .
8. બાબા અહ આવ ઈએ.
 બા બા અહ આવ ઈએ.
 સંય
ુ ક સહાયકારક યાપદો છ
ૂ ટ લખવા.
ઉદા.
 બળદન
ે ખીલ
ે બ ધી દ ધો.
 ત
ે ણ
ે લોકગીત લખી ના ુ ં .
 ત
ે છ
ે ે સ
ુ ધી દોડતો ર ો.
 ત
ે મણ
ે પ
ે ન લીધી હશ
ે .
 ત
ે માર સાથ
ે ઊભા હતા.
 ત
ે મોડ સ
ુ ધી વ ચતો ર ો.
 ણવ
ે સૌથી પહલા ખાઈ લીધ
ું.
 તાપ લખ
ે છ
ે .
 મપ
ે ડ મૂ ુ ં હત
ું.
 િવ ાથ ા ાય લખ
ે છ
ે .
 શ ને લાગતો િવભ ય શ ની સાથ
ે
ડન
ે જ લખાય.
ઉદા.
 તમારા ઘરમ કટલા માણસો છ
ે ?
 અમ
ે ર ામ થી ઊતર ન
ે તરત બસમ બ
ે ઠા
 કમચાર ઓની રજ
ૂ આત સ ભળો.
 રા નો જ ણ રંગોનો બન
ે લો છ
ે .
  સામા યક શ ોભ
ે ગા લખવા.
ઉદા.

આજકાલ માબાપ પંચમહાલ નાનામોટા

ભજનમંડળી િ ભ
ુ વન સીતારામ શર રશા
મ
ુ શળધાર આગગાડ ખ
ુ શખબર આંતર વાહ
ય
ુ િવરામ મ
ુ મં ી દ વાદ ડ દશભ કત
 ન ધ : મોટભાગે સામા સક શ ો ભ ે ગ લખવા પણ
ક શ લ બો જણાય વ ે લઘ ુ રખા મૂક
શકાય. ારક નાના શ ો ભૂલથી છ ૂ ટા લખાઈ
ગયા હોય તો વ ે લઘુ રખા મ
ુ કાય છે .
ધંધા – રોજગાર દાદા – દાદ મામા-મામી

સં ામ – ગીત કાકા - કાક સ

ુ ખ – ુ દ:ખ

સંસાર – સાગર આસમાની – સ

ુ લતાની રાત – દવસ
ભાઈ – બહન મા – બાપ શંકર-પાવતી
 નામયોગી અ યો છ
ૂ ટા લખવા.
ઉદા.
 ત
ે ઓસ જસ
ુ ધી ઘર પાછા ફય નહ .
 શીખવા સા અહ આવવાન
ુ ં થય
ું.
 વતન કાજ
ે કાય કરો.
 ત
ે ની પાછળ ગાય ઊભી હતી.
 ત
ે ઓ ભાષણ કય િવના ચા ા ગયા.
 કચ
ે ર સામ
ે દખાવો કય .
 ત
ે પાણીમ થી બહાર જઈ ર ા હતા.
 માર થક ત
ે ઓ વધાર લાભ મ
ે ળવી શ ા.
 દશ માટ સમય ફાળવવો ઈએ.
 ણવ દોડવામ માર આગળ હતો.
 ર ા ઉપર કચરો ન નાખો.
 ઠંડ ના કારણ
ે વન અ થઈ ગય
ું.
 ઘરની અંદર આવો.
 વા મ ‘ન
ે ’ િવભ ના ય તર ક
વપરાયો હોય ાર શ ની સાથ
ે અન
ે અને
અથ થતો હોય અલગ લખવો.
ઉદા.
1. ખ
ુ શાલીન ે કું.
ે મલય
 ખ
ુ શાલી ન ે કું.
ે મલય
2. વ ે ગ ધી એ ક ુ ં .
ભભાઈન
 વ ે ગ ધી એ ક ુ ં .
ભભાઈ ન
3. બકર ન
ે લવાં આ ુ ં .
 બકર ન
ે લવાં આ .
4. રા ન
ે રાણીએ સમ ા.
 રા ન
ે રાણી ય મ બ
ે ઠ.
 પૂવક, વત્, વશાત્, િવષયક શ ની સાથ
ે ડન
ે
લખાય.
ઉદા.
 ત
ે ભારપૂવક બો ો.
 અન
ુ ાર એ ભાષાિવષયક મ
ુ ોછ
ે .
 આજ
ે ન હવત્ વરસાદ પ ો.
 ત
ે મણ
ે દંડવત્ ણામ કય .
 સં ગવશાત્ તોફાન શમી ગય
ું.
 મા શ નપાત તર ક અલગ લખાય છ ે અન
ે
ે ક એવા અથમ શ ની સાથે લખાય છ
ે .
ઉદા.
 ત
ે ન
ે મા રમવામ રસ છ
ે .
 મા સમજ આપવાની નથી.
 તમ
ે મા ગ ણત ભણાવશો.
 ત
ે ન
ે મા એક દવસ બહાર જવાન
ું છ
ે .
 મા હાજર રહ ત
ે વ
ુ ં કરવ
ું.
 ાણીમા ની ભગવાન ર ા કર છ
ે .
 વમા પર સમભાવ રાખો.
 માણસમા નયમો પાળ
ે એજ ર છ
ે .
 પણ શ સંચોજક અન ે નપાત તર ક અલગ
લખાય જયાર ય તર ક સાથ
ે લખાય છ
ે .
ઉદા.
 ુ હં પણ તમાર સાથ
ે આવીશ.
 મ ક ુ પણ ત
ે ઓ સમ ા નહ .
 તમ
ે ત
ે ન
ે પણ સાથ
ે લ
ે તા આવ .
 મહમાન આવ
ે પણ રોકાય નહ .
 ઘડપણ ઘોડ ચડ ન
ે ઘ
ે રઆ .
 બચપણ વનનો અગ નો તબ ોછ
ે .
 નાનપણમ સૌ સાથ
ે રહતા હતા.
 આત
ે ન
ુ ં ગ ડપણ કહવાય.
 અવતારોન
ે દશ વવા માટ ી ભે ગો લખાય છ
ે અન
ે
સામા ર તે અલગ લખાય છ
ે .
ઉદા.
ીક
ૃ ી અર વદભાઈ

ીરામ ી શ તભાઈ

ી ા ી નર મોદ
ીપરશ
ુ રામ ી નર સહ મહતા
  સગાઈસૂચક ક માનવાચક શ ો નામની સાથ
ે
લખાય છે .
ઉદા.
વણભાઈ ભાઈસાહબ ચંુ દકાકા ભાઈસાહબ િપતા ી

મોહનદાદા ગંગામાતા ગ ધી યોગીરાજ કાકા

સાસ
ુ મા ક ડ બાઈ કિવ ી મીર બાઈ ભાઈ
મં ી ી વષ મામી માતા ી નમદામ
ૈ યા િવ રાજ
 વત, ગ, પા , લાયક શ ોભ
ે ગા લખાય છ
ે .
ઉદા.

તાવત આવતાવત

ન ધવા ગ વ
ે શપા

વાલાયક ણવાલાયક
ણવા ગ આવકારપા
  કછ
ૂ ટો લખવો.
ઉદા.
ત
ે મક ણ
ે ક

કું ક કારણ ક

એટલ
ે ક કમ ક

 ગ
ુ જરાત રાજય શાળા પાઠયપ ુ ક મંડળ જ
ે મક
અને કમક મ ક ભ
ે ગો લખવાન
ુ ં રાખ
ે છે .
 િવરામ ચ ોનો યો ઉપયોગ કરવો.
ઉદા.
1. અહ ગંદક કરવી ન હ, કરનારન
ે સ થશ
ે . (શ
ુ )
 અહ ગંદક કરવી, ન હ કરનારન
ે સ થશ
ે . (અશ
ુ )
2. ખાઓ નહ , ખાશો તો હરાન થશો. (શ
ુ )
 ખાઓ, નહ ખાશો તો હરાન થશો. (અશ
ુ )
3. બાળકો, આગળ નદ છ
ે . (શ
ુ )
 બાળકો આગળ નદ છ
ે . (અશ
ુ )
4. ચોર કરવી નહ , કરનારન
ે સ થશ
ે . (શ
ુ )
 ચોર કરવી, નહ કરનારન
ે સ થશ
ે . (અશ
ુ )
 િવકાર િવશ ે ષણો િવશ
ે ના લગ-વચન માણ
ે
બદલાય છે .
ઉદા.
 ત
ે મણ
ે શી સલાહ આપી ?
 શ
ુ ં કામ કરવાના છો ?
 તમ
ે શ
ુ ં ભાત
ુ ં લા ા?
 તમ
ે શ શ કામો કય ?
 િપતાએ દ કરાન
ે શો જવાબ આ ો?
 શી વાત કરો છો ?
 તમાર શી મ
ુ ે લછ
ે ?
 તમારો શો અ ભ ાય છ
ે ?
 ારક સમાનાથ શ ો હોય પણ અથ ાયા જ
ુ દ
જ
ુ દ હોય છ ે . આથી સંદભ માણ
ે અન
ે ઉ ચત
ઉપયોગ થવો ઈએ.
દા.ત. - મ
ુ સાફરખાન
ુ ં , ધમશાળા, અિત થગૃહ, િવ ામગૃહ,
તી ાલય, આરામગૃહ, પ થકા મ
ઉદા.
 કલ
ે રનો મ
ુ કામ અિત થગૃહમ હતો.
 મ
ુ સાફરો મ
ુ સાફરખાનામ રોકાયા.
 પદયા ીઓ પ થકા મમ રોકાવાના છ
ે .
 યા ાએ ગય
ે લા લોકોએ ધમશાળામ નવાસ કય .
 બ
ે કતે થી વધાર વ ુ ઓ, પદાથ ક િવચારો દશ વતા
શ ો ન ે , અને , તથા, તે મજ જે વા સંયોજકોથી
ડાય ાર ત ે નુ ં યાપદ બહુ વચનમ આવ ે .
ઉદા.
1. માતા અન
ે બાળક રડવા લા ુ ં (અશ
ુ )
 માતા અન
ે બાળક રડવા લા . (શ
ુ )
2. મહશ તથા કાજલ આવી હશ
ે . (અશ
ુ )
 મહશ તથા કાજલ આ હશ
ે . (શ
ુ )
3. લોખંડના કબાટમ પંચ, પ
ે ન તથા કાગળ મૂ ોછ
ે .
(અશુ )
 લોખંડના કબાટમ પંચ, પ
ે ન તથા કાગળ મૂ છ
ે .
(શ
ુ )
4. અમ
ે આ કિવતા અન
ે પાઠ વ ો નથી. (અશ
ુ )
 અમ
ે આ કિવતા અન
ે પાઠ વ નથી. (શ
ુ )
 જયાર બ ે ક વધ
ુ શ ો અથવા ક, અગર, વા, યા,
જ
ે વા સંયોજકોથી ડાયે લા હોય ાર વા ના
યાપદના લગ અન ે વચન આ સંયોજકો પછ
આવતા શ ના લગ અન ે વચન માણ ે આવ ે છ
ે .
ઉદા.
1. મ આ પ ક ઠરાવ વા નથી. (અશ
ુ )
 મ આ પ ક ઠરાવ વ ો નથી. (શ
ુ )
2. કાજલ અથવા મહશ આ હશ
ે . (અશ
ુ )
 કાજલ અથવા મહશ આ ો હશ
ે . (શ
ુ )
3. ટબલ પર મયંક અગર ે હા બ
ે ઠા હશ
ે . (અશ
ુ )
 ટબલ પર મયંક અગર ે હા બ
ે ઠ હશ
ે . (શ
ુ )
4. તમ
ે એ પાઠ યા કા વ લાગતા નથી (અશ
ુ )
 તમ
ે એ પાઠ યા કા વ ુ ં લાગત
ુ ં નથી. (શ
ુ )
 જે ... ... તે ,જ ે વ
ુ ં ... ... ત
ે વ
ું,જ ે મ ... ... ત
ે મ, જ
ે ટલ
ુ ં ... ...
ત
ે ટલ ુ ં , ... ....તો, ... ... વગ ે ર શ ો એક
સાથ ે આવ ે . ઘણીવાર આગળના શ ો ન વાપર એ
તો પણ અથમ ફર પડતો નથી.
ઉદા.
1. જ
ે ટલ
ુ ં વહલ
ું ત
ે મ સાં (અશ
ુ )
 જ
ે ટલ
ુ ં વહલ
ું ત
ે ટલ
ુ ં સાં (શ
ુ )
2. કામ કર ત
ે સફળ થાય. (અશ
ુ )
 જ
ે કામ કર ત
ે સફળ થાય. (શ
ુ )
 તમ
ે વહલા આવશો તો જઈ શકશો.
 જ ાઓ ખાલી પડ ત
ે મ અન
ે ાર બઢતી આપવી.
 મંજ
ુ ર મળ
ે ત
ે મત
ે મ તબ ાવાર ત
ે નો અમલ થાય છ
ે .
 પ ર મછ
ે સ છ
ે .
 ત
ે ણ
ે .... ત
ે ન
ે , તે મણ ે – તે મને , કોણ ે – કોન ે વગ ે ર
સવનામોનો ભ ે દ ાલમ રાખો. ત ે ણે અન ે ત ે મણ ે
કત િવભ મ આવ ે અન ે ત ે ન
ે અન ે ત
ે મન ે કમ
િવભ મ આવ ે ત
ે નો ાલ રાખો.
ઉદા.
1. ત
ે મન
ે ગૃહકાય કય
ુ . (અશ
ુ )
 ત
ે મણ
ે ગૃહકાય કય
ુ . (શ
ુ )
2. આ જવાબદાર કોણ
ે સ પાઈ છ
ે ? (અશ
ુ )
 આ જવાબદાર કોન
ે સ પાઈ છ
ે ? (શ
ુ )