ÇİVİ YAZILI HUKUKİ BELGELERE GÖRE ESKİ MEZOPOTAMYA’DA

HAYVAN HAKLARI
Doç. Dr. Hülya KAYA HASDEMİR, Muş Alparslan Üniversitesi,

Orcid: 1 0000–0002–9529–1167

Özet

İnsan-hayvan ilişkisi dünyadaki yolculuğun başlangıcından itibaren uzunca bir zamandır

süregelmektedir. Evcilleştirmeyle birlikte hayvanların sosyo-ekonomik yaşamda daha fazla yer
almaları, hayvanların hukuki statüsü, insanların hayvanlar karşısındaki sorumlulukları,
hayvanlara karşı işlenen suçlar ve bu suçlara karşı uygulanan cezai yaptırımlar gibi konuların en
eski hukuk metinlerinde yer almasını sağlamıştır. Sözlü hukuk kurallarını ilk kez yazıya aktaran
Sumerler ve onlardan sonra yazılı hukuk geleneğini sürdüren Samilere ait hukuk metinlerinde
hayvanlara mülk bağlamında yer verildiği görülmektedir. Bu kanunların şekillenmesinde eski
Mezopotamya toplumlarında iktisadi hayatın çoğunlukla tarım ve hayvancılığa dayalı olması
etkili olmuştur. Bu bağlamda kanun maddelerinde hayvanların kira ve satış bedelleri,
hayvanlara verilen zararlar ve hayvanların meydana getirebileceği zararlara yönelik yaptırımlar
yer almaktadır.
Çalışmamızda Sumer ve Sami hukuk metinlerinde hayvanlarla ilgili yer alan kanun maddeleri
ele alınarak, hayvanların mülkiyeti kapsamında uygulanan cezai yaptırımlar
değerlendirilecektir.
Anahtar Kelimeler: Sumer Hukuku, Sami Hukuku, Hayvan Hakları, Mezopotamya’da Evcil
Hayvan Mülkiyeti.