TEMEL HUKUK KAVRAMLARI

TOPLUMSAL SİSTEM
 Toplum halinde ve uyum içinde yaşayabilmek için
insanların uyması gereken çeşitli kurallar bulunmaktadır.

 Her toplumda bireylerce uyulması beklenen kurallara

toplumsal davranış kuralları denir.

 Hukuk kuralları bunların yalnızca bir bölümünü

oluşturmaktadır.
 Toplum düzenini sağlayan kurallar;

 Din kuralları

 Ahlak kuralları

 Görgü (adabımuaşeret) kuralları

 Hukuk kuralları
Yaptırımları (müeyyideleri);

 Günah işlemek,

 Kınanmak,

 Ayıplanmak,

 Maddi (ceza, tazminat vb.) yaptırımlar.

HUKUK KAVRAMI
 Hukuk, toplumsal düzeni sağlayan ve devletin maddi
yaptırım gücüne dayalı, uyulması zorunlu kurallar bütünü
olarak tanımlanabilir.
 Diğer bir tanıma göre "hukuk, toplum hayatında kişilerin
birbirleriyle ve toplumla olan ilişkilerini düzenleyen ve
uyulması kamu gücü ile desteklenmiş bulunan sosyal
kurallar bütünüdür".
 Bir taraftan özgürlüklerin teminatı iken diğer taraftan
özgürlüklerin sınırlarını belirler.
 Modern hukuk kamu otoritesinin/iktidarın/devletin
sınırlarını belirlerken aynı zamanda ona meşruluk sağlar.
 Hukuk kurallarını diğer kurallardan ayıran en önemli
fark devlet tarafından çıkarılması ve yaptırıma dayalı
olmasıdır.
 Öngörülebilirlik, tahmin edilebilirlik ve belirlilik
hukukun temel özelliğidir.
 Hukuk, toplumsal düzeni sağlamanın kılavuzudur da
diyebiliriz.
 Hukukun amacı adaleti sağlamak ve toplum içinde
insanların birbirine karşı olan davranışlarını ve ilişkilerini
düzenlemektir.

 Hukuk kuralları toplumların varlığını ve sürekliliğini

sağlar. Bu bakımdan bir toplum için hukuk kuralları
şarttır.

 Hukuk toplumsal yaşama düzenidir. Hukukta asıl amaç

toplumun genel menfaatini veya fertlerin ve toplumun
ortak iyiliğini sağlamaktır.
 HUKUK KURALLARININ ÖZELLİKLERİ

 Hukuk kuralları, genel, soyut, kişilik dışı, sürekli ve

caydırıcı kurallardır. Hukuk kuralları emredici bir irade
içermektedir ve insanların dışa yansıyan davranışlarıyla
ilgilenmektedir.
 Hukuk kuralları, tek tek somut durum, olay ve belirli
kişiler için değil, benzer durum ve olayları ve de bu
durum ve olaylar içinde yer alacak herkesi kapsayan ve
herkesi bağlayan kurallardır. Bu husus hukuk kurallarının
nesnelliği olarak da tanımlanmaktadır.
 Hukuk kurallarının bir kısmı, insanlar arasındaki ilişkileri
düzenlerken diğer bir kısmı ise insanlarla devlet arasındaki
ilişkileri düzenler.
Dolayısıyla;

 Hukuk, Özel Hukuk ve Kamu Hukuku olmak üzere ikiye

ayrılır.
ÖZEL HUKUK ALANLARI
 Medeni Hukuk,
 Ticaret Hukuku,
 İş Hukuku,
 Borçlar Hukuku,
 Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku gibi.
 KAMU HUKUKU ALANLARI

 Anayasa Hukuku,
 İdare Hukuku,
 Ceza Hukuku,
 Usul Hukuku,
 Devletler Hukuku,
 Vergi Hukuku gibi.
 HUKUKUN KAYNAKLARI
Hukukun kaynakları 3 grupta toplanabilir

Yazılı Kaynaklar
Yazılı hukuk kuralları
(Yasa, yönetmelik vs.)

Yazılı Olmayan Kaynaklar

Örf ve âdetler

Yardımcı Kaynaklar
Yargı kararları (içtihatlar)
Bilimsel görüş (öğreti)
KURALLAR HİYERARŞİSİ
 Anayasa
 Uluslararası Antlaşmalar
 Kanunlar
 Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
 Yönetmelikler
 ANAYASA
 Anayasa, devletin şeklini, işleyişini, organları ile temel hak
ve özgürlükleri düzenleyen ana hukuk kaynağıdır.

 Yürürlükteki anayasamız 1982 yılında halk oylaması

yapılarak kabul edilmiştir. 16 Nisan 2017 tarihinde yapılan
halk oylamasıyla kabul edilen Anayasa değişikliğiyle
parlamenter sistemden cumhurbaşkanlığı sistemine
geçilmiştir.
KANUNLAR
 Anayasanın öngördüğü temel ilkelere uygun olarak TBMM
tarafından çıkarılan ve sürekli nitelikteki düzenlemelerdir.
 Kanun teklifi (milletvekilleri) şeklinde meclise sunulur.
 Mecliste kabul edilen kanunlar, CB’na gönderilir.
 CB, 15 günlük inceleme süresi içinde ya onay verir veya bir
kez daha görüşülmek üzere meclise iade edebilir.
 Meclise iade edilen kanun, üye tamsayısının salt çoğunluğuyla
aynen kabul edilirse, CB onaylamak zorundadır.
 CB tarafından onaylanan kanunlar, RG.de yayımlanarak
yürürlüğe girerler.
CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMELERİ
 Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir.
 Temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle, siyasi haklar ve ödevler
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemez. Anayasada
münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz.
 Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi
çıkarılamaz.
 Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler
bulunması halinde, kanun hükümleri uygulanır. Türkiye Büyük Millet
Meclisinin aynı konuda kanun çıkarması durumunda,
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir.
 ULUSLAR ARASI ANTLAŞMALAR
 Uluslararası antlaşma, devletler arasında bir hukukî ilişki
doğurmak, mevcut bir ilişkiyi değiştirmek veya ortadan
kaldırmak üzere, karşılıklı irade beyanlarının uyuşmasıyla
yapılan bir hukukî işlemdir.

 Usulüne göre onaylanıp yürürlüğe girmiş antlaşmalar, iç

hukuk bakımından da bağlayıcıdır ve kanun değerindedir.
YÖNETMELİKLER
 Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin
kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve CB
Kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve
bunlara aykırı olmamak şartıyla çıkardıkları yazılı
hukuk kurallarıdır.

 Anayasa, CB Kararnameleri ve kanunlara aykırılıkları

halinde Danıştay tarafından iptal edilebilirler.
ÖRF VE ADETLER
Toplum tarafından sürekli bir şekilde uygulanmak
suretiyle adeta bir hukuk kuralı gibi benimsenmiş
olan davranış biçimleridir.

Bir davranış şeklinin hukuk kuralı olarak uygulama

alanı bulabilmesi için 3 unsurun yerine gelmesi
gerekir:
 Süreklilik
 İnanç (Benimsenme)
 Devlet Desteği
YARDIMCI KAYNAKLAR
 Mahkeme Kararları
 Doktrin (Öğreti)
İMAR HUKUKUNUN KAYNAKLARI
İMAR HUKUKU-ANAYASA

HUKUK DEVLETİ
MADDE 2 - Türkiye Cumhuriyeti,
…..sosyal bir hukuk Devletidir.
YERLEŞME VE SEYAHAT HÜRRİYETİ
Madde 23- Herkesin, yerleşme ve seyahat özgürlüğüne sahip
olduğunu ancak bu özgürlüğün, sosyal ve ekonomik
gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi
gerçekleştirmek ve kamu mallarını korumak amacıyla
kanunla sınırlanabileceği hükme bağlanmıştır.
MÜLKİYET HAKKI
Madde 35- Mülkiyet Hakkı
Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir.
Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla,
kanunla sınırlanabilir.
Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı
olamaz”
KAMU YARARI

 Genel ve kapsayıcı bir kavramdır. Kişinin ve toplumun

huzur ve refahını sağlamak anlamına gelir.
 Toplum yararıyla uyumludur.
 Kamu hizmeti bir kamu yararıdır.
 Kamu yararı bir sınırlama nedenidir.
 Kamu yararı toplum yararıdır, üstündür, değişkendir.
KIYILARDAN YARARLANMA
MADDE 43 - Kıyılar, Devletin hüküm ve tasarrufu
altındadır.
Deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, deniz ve göllerin kıyılarını
çevreleyen sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu
yararı gözetilir.
Kıyılarla sahil şeritlerinin, kullanılış amaçlarına göre
derinliği ve kişilerin bu yerlerden yararlanma imkân ve
şartları kanunla düzenlenir.
KAMULAŞTIRMA
MADDE 46- Devlet ve kamu tüzel kişileri; kamu yararının
gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek
şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını
veya bir kısmını, kanunla gösterilen esas ve usullere göre,
kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idari irtifaklar kurmaya
yetkilidir.
ÇEVRENİN KORUNMASI

MADDE 56 - Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama

hakkına sahiptir
Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre
kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir.
KONUT HAKKI

MADDE 57 - Devlet, şehirlerin özelliklerini ve çevre

şartlarını gözeten bir planlama çerçevesinde, konut ihtiyacını
karşılayacak tedbirleri alır, ayrıca toplu konut teşebbüslerini
destekler.
TARİH, KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ
KORUNMASI

MADDE 63 - Devlet, tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve

değerlerinin korunmasını sağlar, bu amaçla destekleyici ve
teşvik edici tedbirleri alır.
3194 Sayılı İMAR KANUNU
03.05.1985 Tarihli

Kanun, yerleşme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların; plan,

fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlamak
amacıyla düzenlenmiştir.
YÖNETMELİKLER
 MEKANSAL PLANLAR YAPIM YÖNETMELİĞİ
Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 14 Haziran 2014 - Sayı: 29030
 PLANLI ALANLAR İMAR YÖNETMELİĞİ
Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 3 Temmuz 2017 - Sayı: 30113
 PLANSIZ ALANLAR İMAR YÖNETMELİĞİ
Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 2 Kasım 1985 - Sayı: 18916 (1. Mükerrer)
 OTOPARK YÖNETMELİĞİ
 ASANSÖR YÖNETMELİĞİ
 SIĞINAK YÖNETMELİĞİ
 YANGIN YÖNETMELİĞİ
İMAR PLANLARI
PLANLAMA KADEMELERİ

 Üst ölçekli Planlar

 Bölge Planları
 Mekansal Strateji Planları
 Çevre Düzeni Planları

 Alt Ölçekli Planlar

 Nazım İmar Planları
 Uygulama İmar Planları
 İmar planlarının kendi aralarında hiyerarşi
bulunmaktadır. Bu hiyerarşide 1/1000 ölçekli
uygulama imar planları en alt kademede,
1/100 000 ölçekli bölge ya da ülke planları en üst
seviyede bulunmaktadır.

 Tıpkı normlar hiyerarşisinde olduğu gibi alt ölçekli

plan üst ölçekli plana aykırı olamayacaktır.
BÖLGE PLANI

 Bölge planları; sosyo-ekonomik gelişme eğilimlerini,

yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri,
faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanır.
Gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya
yaptırır.

 Kırsal ve kentsel alanları içerir. Mekan boyutu olmayan “ulusal

kalkınma plan” hedeflerini “yerel plan”lara, yerel ölçekteki
potansiyel ve gereksinimleri ulusal planlara aktarma aracı olan
bölge planlama fiziksel boyutlu politikalar demetidir.
 Bölge planı,

 tarım dahil tüm ekonomik ve sosyal sektörlerin hedeflerini,

 hedeflere ulaşmak için gerekli üretimsel ve altyapısal yatırımların
nerelere yönlendirileceğini,
 yerleşmelerin gelişme potansiyellerini ve
 artan kentsel nüfusun nerelerde tutulacağını, vb.
kararları içerir.
MEKÂNSAL STRATEJİ PLANI
 Ekonomik, sosyal politikalar ve çevre politikaları ile
stratejilerini mekânla ilişkilendirerek fiziki gelişmeyi ve
sektörel kararları yönlendiren, ülke bütününde ve gerekli
görülen bölgelerde hazırlanan, raporu ile bütün olan plandır.
 Mekânsal strateji planlarında; kalkınma planı ile varsa bölge
planları, bölgesel gelişme stratejileri ve diğer strateji
belgelerinde ortaya konulan hedefler dikkate alınır.
ÇEVRE DÜZENİ PLANLARI

 Konut, sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi sektörler ile

kentsel-kırsal yapı ve gelişme ile doğal ve kültürel değerler
arasında koruma-kullanma dengesini sağlayan ve arazi
kullanılması kararlarını belirleyen, yönetsel
mekansal ve işlevsel bütünlük gösteren sınırlar içinde, varsa
mekânsal strateji planlarının hedef ve stratejilerine uygun
olarak yapılan, 1/50.000 veya 1/100.000 ölçekte hazırlanan
plan notları ve raporuyla bir bütün olan plandır.
 Çevre düzeni planı bölge, havza ve il düzeyinde hazırlanabilir.
 Bölge ve havza bazında çevre düzeni planları (1/50.000-
1/100.000 ölçekli) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı,
 İl çevre düzeni planları (1/25.000 ölçekli) ise Büyükşehir
Belediyeleri veya İl Özel İdareleri tarafından hazırlanır.
İMAR PLANLARI
Belde halkının sosyal ve kültürel gereksinimlerini karşılamayı, sağlıklı ve
güvenli bir çevre oluşturmayı, yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen ve bu
amaçla beldenin ekonomik, demografik, sosyal, kültürel, tarihsel, fiziksel
özelliklerine ilişkin araştırmalara ve verilere dayalı olarak hazırlanan, kentsel
yerleşme ve gelişme eğilimlerine alternatif çözümler oluşturmak suretiyle
belirlenen, arazi kullanımı, koruma, kısıtlama kararları, örgütleme ve uygulama
ilkelerini içeren pafta, rapor ve notlardan oluşan belgedir.

İmar planları

Nazım imar planı Uygulama imar planı

-Revizyon İmar Planı
-İlave İmar Planı
-Mevzi İmar Planı
 Nazım İmar Planı

Onaylı halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu

işlenmiş olan, varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun
olarak hazırlanan ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini,
başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus
yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme
alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım
sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek
ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere
1/5000 ile 1/25.000 ölçekte düzenlenen, detaylı bir raporla
açıklanan ve raporu ile bir bütün olan plandır. (İK M.5)
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği
M.4/1-i
 Nazım imar planı: Mevcut ise çevre düzeni planının genel
ilke, hedef ve kararlarına uygun olarak, arazi parçalarının
genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin
gelecekteki nüfus yoğunluklarını, çeşitli kentsel ve kırsal
yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile
ilkelerini, kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarını, ulaşım
sistemlerini göstermek ve uygulama imar planlarının
hazırlanmasına esas olmak üzere, varsa kadastral durumu
işlenmiş olarak 1/5.000 ölçekte, büyükşehir belediyelerinde
1/5000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte, onaylı halihazır
haritalar üzerine, plan notları ve ayrıntılı raporuyla bir bütün
olarak hazırlanan planı,
1/5000 Nazım İmar Planı Örneği
Uygulama İmar Planı

Onaylı halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu

işlenmiş olan ve nazım imar planına uygun olarak hazırlanan
ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve
düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama
programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve esaslarını ve
diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren ve 1/1000 ölçekte
düzenlenen, raporuyla bir bütün olan plandır. (İK M.5)
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği
M.4/1-k
 Uygulama imar planı: Nazım imar planı ilke ve esaslarına uygun olarak
yörenin koşulları ve planlama alanının genel özellikleri, yapının kullanım
amacı ve ihtiyacı, erişilebilirlik, sürdürülebilirlik ve çevreye etkisi
dikkate alınarak; yapılaşmaya ilişkin yapı adaları, kullanımları, yapı
nizamı, bina yüksekliği, taban alanı katsayısı, kat alanı kat sayısı veya
emsal, yapı yaklaşma mesafesi, ön cephe hattı, ifraz hattı, kademe hattı,
ada ayrım çizgisi, taşıt, yaya ve bisiklet yolları, ulaşım ilişkileri, parkları,
meydanları, kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarını, gerektiğinde;
parsel büyüklükleri, parsel cephesi ve derinliği, arka cephe hattı, yol
kotu ve bu kotun altındaki kat adedi, bağımsız bölüm sayısı gibi
yapılaşma ve uygulamaya ilişkin kararları, uygulama için gerekli imar
uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer
bilgileri ayrıntıları ile gösteren ve varsa kadastral durumu işlenmiş
olarak 1/1.000 ölçekte onaylı halihazır haritalar üzerinde, plan notları
ve ayrıntılı raporuyla bir bütün olarak hazırlanan planı,
Revizyon İmar Planı

Her tür ve ölçekteki planın ihtiyaca cevap vermediği veya

uygulamasının mümkün olmadığı veya sorun yarattığı
durumlar ile üst ölçek plan kararlarına uygunluğun
sağlanması amacıyla planın tamamının veya plan ana
kararlarını etkileyecek bir kısmının yenilenmesi sonucu elde
edilen plandır. (MPYY M.25/1)
İlave İmar Planı

Yürürlükte bulunan planın ihtiyaca cevap vermediği

durumlarda, mevcut plana bitişik ve mevcut planın genel
arazi kullanım kararları ile süreklilik, bütünlük ve uyum
sağlayacak biçimde hazırlanan plandır. (MPYY M.25/2)
Mevzi İmar Planı

Mevcut imar planının gelişme alanları açısından ihtiyaca

cevap vermediği hallerde, mevcut imar planından kopuk ve
mevcut imar planının genel arazi kullanış kararları ile tutarlı
ve yine mevcut imar planı ile ulaşım açısından bütünlük ve
uyum sağlayacak biçimde hazırlanmış bulunan plandır.
İMAR PLANLARINA HÂKİM
OLAN İLKELER
HUKUK DEVLETİ İLKESİ
İmar planları keyfi olmamalı
Temel hak ve özgürlüklere, özellikle Mülkiyet hakkına saygılı
olmalı
Planların yapılmasında ve uygulanmasında yasa ve
yönetmeliklerle belirlenen usullere bağlı kalınmalı
AÇIKLIK İLKESİ
 Planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit
edilen ilan yerlerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında
bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. (İK m.8/b)
 İmar planları alenidir. Bu aleniyeti sağlamak ilgili idarelerin
görevidir.
 Belediye Başkanlığı ve mülki amirlikler imar planının
tamamını veya bir kısmını kopyalar veya kitapçıklar haline
getirip çoğaltarak tespit edilecek ücret karşılığında
isteyenlere verir. (İK m.8)
ÜST DERECE PLANLARA BAĞLILIK
(HİYERARŞİ) İLKESİ
 Mekânsal planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından
Mekânsal Strateji Planları, Çevre Düzeni Planları ve İmar
Planları olarak hazırlanır. Buna göre planlama kademeleri, üst
kademeden alt kademeye doğru sırasıyla; Mekânsal Strateji
Planı, Çevre Düzeni Planı, Nazım İmar Planı ve Uygulama
İmar Planından oluşur. (MPYY m. 6/1)
 Mekânsal planlar, plan kademelenmesine uygun olarak
hazırlanır. Her plan, planlar arası kademeli birliktelik ilkesi
uyarınca yürürlükteki üst kademe planların kararlarına uygun
olmak, raporu ile bütün oluşturmak ve bir alt kademedeki
planı yönlendirmek zorundadır. (MPYY m.6/2)
KAMU YARARI İLKESİ
 Planlar, kamu yararı amacıyla yapılır.
(MPYY m. 7/1-a)
 Onaylı imar planına göre yapılacak hizmetler için “kamu
yararı kararı” alınmasına gerek yoktur. (2942 s.
Kamulaştırma Kanunu m. 6/son)
ZORUNLULUK İLKESİ
 Planların, üst kademe planlara,Yönetmeliğe ve imar
mevzuatına uygunluğunun sağlanması planı yapan ve
onaylayan idarelerin sorumluluğundadır.
(MPYY m.35/1)
ESNEKLİK İLKESİ
 İmar planlarında bulunan sosyal ve teknik altyapı alanlarının
kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair
plan değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılmaz. (MPYY
m. 26/3)
 İmar planı değişikliği; plan ana kararlarını, sürekliliğini,
bütünlüğünü, sosyal ve teknik altyapı dengesini bozmayacak
nitelikte, kamu yararı amaçlı, teknik ve nesnel gerekçelere
dayanılarak yapılır. (MPYY m. 26/1)
UZUN SÜRELİ OLMA İLKESİ
 Plan düşüncesi ileriye doğru bakmayı gerektirir.
 Ülkemizde genellikle 20 yıllık sürelerle planlar yapılır.
BİLİMSELLİK İLKESİ
 İmar planlarının hazırlık aşamasında araştırma ve etüd evresi
vardır.
 Belli standartlara uygun olarak hazırlanır.
 İmar planlarının yapımı ve değişikliklerinde planlanan alanın veya
bölgenin şartları ile gelecekteki gereksinimleri göz önünde
tutularak kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarında bu
Yönetmeliğin EK-2 Tablosunda belirtilen asgari standartlara ve
alan büyüklüklerine uyulur. (MPYY m. 11/1)
 Engelliler için erişilebilirlik kural ve standartlarına uyulması
gerekir.
KATILIM İLKESİ
 Planların hazırlanmasında plan türüne göre katılım sağlanmak üzere
anket, kamuoyu yoklaması ve araştırması, toplantı, çalıştay, internet
ortamında duyuru ve bilgilendirme gibi yöntemler kullanılarak kurum
ve kuruluşlar ile ilgili tarafların görüşlerinin alınması esastır. (MPYY
m. 7/j)
 Planlamayı etkileyecek ve planlamadan etkilenecek kamu kurum ve
kuruluşları, kalkınma ajansları, üniversiteler, yerel yönetimler, sivil
toplum kuruluşları, meslek odaları ve özel sektör temsilcilerinin
katılımı ile farklı uzmanlık alanlarını içeren çok disiplinli bir yapıda
hazırlanması esastır(MPYY m. 14/1-e)
 Stratejilerin hayata geçirilmesini sağlayacak ve kolaylaştıracak katılımcı
bir yönetim modelinin geliştirilmesi esastır. (MPYY m. 29/1-g)
PLANLARIN HUKUKİ NİTELİĞİ
 Düzenleyici idari işlemlerdendir.
 Genel, soyut, sürekli ve objektif niteliktedir.
 Normlar hiyerarşisine göre; Anayasa’ya, kanunlara,
tüzüklere, yönetmeliklere uygun hazırlanması gerekir.
 İdarelerin imar yönetmeliklerinde, uygulama imar planı ile
belirlenen alan kullanımlarının işlevini değiştirecek
düzenleme getirilemez. (PAİY m.5/3)
 PLANLAMA-İTİRAZ-MECLİS KARAR
SÜREÇLERİ

BAŞKANLIK OLURU KOMİSYON GÖRÜŞÜ

KURUM GÖRÜŞLERİ MECLİS KARARI
PLAN TEKLİFİ İTİRAZ SAHİPLERİNE
KOMİSYON GÖRÜŞÜ MECLİS KARARININ
BİLDİRİLMESİ
MECLİS KARARI
MECLİS KARARI İLE
PLAN ASKI SÜRECİ YAPILAN
DEĞİŞKLİKLERİN
PLANA İTİRAZLAR PLANA İŞLENİP ASKIYA
ÇIKARILMASI
İTİRAZLARIN MECLİSE
İLETİLMESİ
PLANLARIN ONAYLANMASI VE
YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ
 Belediye sınırları içinde kalan yerlerin nâzım ve uygulama
imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır.
Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer.
 Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca
tespit edilen ilan yerlerinde ve ilgili idarelerin internet
sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir
aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye
başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve
planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin
karara bağlar. (İK m. 8/1-b)
 Belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak
planlar valilik veya ilgilisince yapılır veya yaptırılır. Valilikçe
uygun görüldüğü taktirde onaylanarak yürürlüğe girer.
“Onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde
ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş
zamanlı olarak ilan edilir.” Bir aylık ilan süresi içinde planlara
itiraz edilebilir. İtirazlar valiliğe yapılır, valilik itirazları ve
planları onbeş gün içerisinde inceleyerek kesin karara bağlar.
(İK m. 8/1-c)
 Planların onaylanması ve yürürlüğe girmesi
(1) Çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı ile bu
planlara ilişkin revizyon, ilave ve değişiklikler idarelerin karar mercilerince
onaylanarak yürürlüğe girer. Ancak uygulama imar planı kesinleşmeden imar
uygulaması yapılamaz.
(2) Mekânsal planlar ile bu planlara ilişkin revizyon, ilave ve değişiklikleri
ilgili mevzuatı doğrultusunda karar almaya yetkili mercilerce onaylanmadan
önce Bakanlık sistemi üzerinden Plan İşlem Numarası alınması zorunludur.
(3) Çevre düzeni planlarının kesinleşmeyen kısımlarını kapsayan imar
planları onaylanmaz.
(4) Plan onaylamaya yetkili idarelerin karar mercilerince uygun görülmeyen
imar planı teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle idarelerce otuz gün
içinde ilgilisine yazı ile bildirilir.
(5) Planlar plan notları, plan raporları ve ekleriyle birlikte onaylanır. Onay
metninde açıkça belirtilmese dahi plan raporu ve diğer eklerin plan paftaları
ile birlikte onaylandığı kabul edilir.
(MPYY m.32)
 Planların ilanı, itirazlar ve kesinleşmesi
(1) Çevre düzeni planı ve imar planları onaylandığı tarihten itibaren en geç on beş iş günü
içinde otuz gün süreyle herkesin görebileceği şekilde idarelerce tespit edilen ilan yerlerinde
asılmak suretiyle ve idarelerin internet sayfalarında eş zamanlı olarak ilan edilir.
(2) İmar planlarının nerede ve nasıl görülebileceği mahalli haberleşme araçları ile yerel veya
ulusal basında veya ilgili muhtarlıklarda duyurulur.
(3) Planların askıya çıkarıldığına ve askıdan indirildiğine dair tutanaklar ilgili birim amiri dahil
iki imzalı olarak düzenlenir.
(4) Planlara itiraz, otuz günlük ilan süresi içinde idareye yapılır ve itirazlar idarece
değerlendirilir. İdarenin karar merciince itirazların reddedilmesi halinde, planlar başkaca bir
onay işlemine gerek kalmaksızın red kararı tarihinde kesinleşir. İtiraz olmaması halinde
planlar askı süresinin sonunda kesinleşir.
(5) İtirazlar; askı süresinin dolduğu tarihten itibaren en geç otuz gün içinde ilgili idare karar
merciine gönderilir ve en geç otuz gün içinde karara bağlanarak planlar kesinleşir.
(6) İlan ve askı süresinde yapılan itirazlar üzerine idarelerce, planlarda değişiklik yapılması
halinde planın değişen kısımlarına ilişkin olarak yeniden ilan süreci başlatılır.
(7) Onaylanmış planlarda yapılacak revizyon, ilave ve değişiklikler de yukarıdaki usullere
tabidir.
(MPYY m.33)
İMAR ÇAPI(İMAR DURUMU)
 Parselin imar mevzuatına göre yapılaşma hakkını gösteren
resmi belge.
 İmar Planı ve yönetmelik hükümlerine uygun olarak tespit
edilen kat adedi, bina yüksekliği, bina derinliği, ön bahçe,
arka bahçe ve yan bahçe mesafeleri, çatı eğimi, bina cephesi
gibi hususlar rakam ve kroki ile gösterilir.
 İmar planına uygun olmayan imar durumu hukuka aykırı olur.
 İdari davaya konu olabilecek bireysel idari işlemdir.
İMAR PLANLARININ UYGULANMASI
 İfraz-Tevhit
 Arazi ve Arsa Düzenlemesi
 Kamulaştırma
 İfraz –Ayırma Yöntemi
Genellikle tarımsal nitelikte olan belli bir toprak parçasının
kentin imar planına ve imar kurallarına uygun şekilde,
anayolları ve yeşil alanları belirtilmiş yapı adalarına,
adacıklara, küçük parçalara ayrılması
 Tevhid- Birleştirme Yöntemi
Yeni bir yapının gerçekleştirilebilmesi için ayrı ayrı ellerde
bulunan taşınmaz malların tek bir mülkiyette toplanarak
üzerinde yapı yapılmasına elverişli bir parsel şekline
sokulması
 Arazi ve Arsa Düzenlemesi
İmar planı sınırları içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve
arazilerin maliklerinin muvafakati aranmaksızın birbirleriyle,
yol fazlalarıyla, kamu kurumlarına ve belediyeye ait yerlerle
birleştirilmesi, bunların yeniden imar planına uygun ada ve
parsellere ayrılması, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti
esaslarına göre hak sahiplerine dağıtılması ve re’sen tescil
işleminin yapılması
 Kamulaştırma
 Beş yıllık imar programları sınırları içinde kalan alanlardaki
kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerleri ilgili kamu
kuruluşları, bu program süresi içinde kamulaştırırlar. Bu
amaçla gerekli ödenek, kamu kuruluşlarının yıllık
bütçelerine konulur.
 İmar programına alınan alanlarda kamulaştırma yapılıncaya
kadar emlak vergisi ödenmesi durdurulur. Kamulaştırmanın
yapılması halinde durdurma tarihi ile kamulaştırma tarihi
arasında tahakkuk edecek olan emlak vergisi, kamulaştırmayı
yapan idare tarafından ödenir.
İMAR PROGRAMLARI

Belediyeler; imar planlarının yürürlüğe girmesinden en geç 3

ay içinde, bu planı tatbik etmek üzere 5 yıllık imar
programlarını hazırlarlar. Beş yıllık imar programlarının
görüşülmesi sırasında ilgili yatırımcı kamu kuruluşlarının
temsilcileri görüşleri esas alınmak üzere Meclis toplantısına
katılır. Bu programlar, belediye meclisinde kabul edildikten
sonra kesinleşir. (İK m.10)
 İmar programına alınan alanlarda kamulaştırma yapılıncaya
kadar emlak vergisi ödenmesi durdurulur. Kamulaştırmanın
yapılması halinde durdurma tarihi ile kamulaştırma tarihi
arasında tahakkuk edecek olan emlak vergisi, kamulaştırmayı
yapan idare tarafından ödenir. Birinci fıkrada yazılı yerlerin
kamulaştırma yapılmadan önce plan değişikliği ile
kamulaştırmayı gerektirmeyen bir maksada ayrılması halinde
ise durdurma tarihinden itibaren geçen sürenin emlak
vergisini mal sahibi öder. (İK m.13/2)
İMAR HUKUKUNDA
İFRAZ VE TEVHİT
 İFRAZ
İlgilisinin talebi üzerine bir parselin İmar Kanunu’nun 15. ve
16. maddeleri uyarınca iki ya da daha fazla parçalara
bölünmesidir.
 TEVHİT
Birbirine bitişik birden çok parselin bir parsel haline
dönüştürülmesidir.
İFRAZ ÇEŞİTLERİ
İFRAZ İSTEMİNE GÖRE
 İsteğe bağlı ifraz
 Mahkeme kararı ile ifraz
 Cebri İfraz
YENİ ADALAR OLUŞUP OLUŞMAMASINA GÖRE
 Basit ifraz ve tevhit
 Parselasyon Niteliğinde İfraz ve Tevhit
GENEL KURAL
 İmar planı bulunan alanlarda imar adasında parselasyon
yapılmadan bu adadaki parsellerde ,ifraz ve tevhit
yapılamaz.(PAİY m.5/13)
UMUMİ HİZMETLERE AYRILAN
YERLERİN İFRAZINA YER VERİLMEMESİ
 İmar planlarına göre yol, meydan, yeşil saha, park ve otopark
gibi umumi hizmetlere ayrılan yerlere rastlayan
gayrimenkullerin bu kısımlarının ifrazına veya tevhidine izin
verilmez. (İK m.15/1)
İmar planlarında parsel cepheleri tayin edilmeyen yerlerde
yapılacak ifrazların, asgari cephe genişlikleri ve büyüklükleri
yönetmelikte belirtilen esaslara göre tespit edilir. (İK m.15/3)
Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nin 6. maddesinde parsel
genişlikleri gösterilmektedir.
 İmar planı dışında kalan alanlarda yönetmeliklerinde tayin
edilecek miktarlardan küçük ifrazlara izin verilmez. (İK m.15/4)
YAPILACAK İFRAZLARIN PARSELASYON
PLANLARINA UYGUN OLMASI
İmar parselasyon planı tamamlanmış olan yerlerde yapılacak
ifraz veya tevhidin bu planlara uygun olması şarttır. (İK m.
15/2)
İmar planında gösterilen çeşitli bölgelerde imar planı ile
getirilmiş farklı hükümler yoksa yapılacak ifrazlarda, elde
edilecek yeni parsellerin asgari ölçüleri; arazi meyili, yol
durumu, mevcut yapılar ve benzeri gibi mevkiin
özellikleri ile bu parsellerde yapılması mümkün
olan yapıların ölçüleri ve yöresel ihtiyaçları da göz
önünde tutularak tespit olunur. (PAİY m. 6/1)
YOLA CEPHESİ OLMAYAN PARSEL
OLUŞTURULAMAZ
 İfraz suretiyle yola cephesi olmayan parsel
oluşturulamaz. Yola cephesi olmayan parsellere
yapı ruhsatı düzenlenemez. Kanunun 18 inci maddesinin
uygulanamadığı hallerde yola cephesi bulunan parsellerden
herhangi biri ile tevhit edilmesi mecburidir. Ancak, bu
Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce; mevcut planlarla
oluşmuş, bitişik boş parseli bulunmayan, fiili teşekkül
sebebiyle yola cephesi sağlanamayan parsellere; komşu
parsellerden süresiz geçiş hakkı alınmış ve bu konuda tapu
kayıtlarına şerh konulmuş olmak kaydıyla yapı ruhsatı
düzenlenebilir. (PAİY M.5/14)
İMAR MEVZUATINDA İFRAZ VE TEVHİTLE İLGİLİ
SINIRLAMALARA UYULMAMASI GEREKEN
DURUMLAR
 Özelleştirme Kapsamına Alınan Kuruluşlara Devri Gereken
Taşınmazlarda (4046 s. K. m.19/C)
 Tarım Arazilerinde (5403 s. K. m.8/2)
 Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesinde (4706
s. K. m.9)
 Özel Ormanlarda ( 6831 s. K. m.52)
 Taşınmaz Kültür Varlıklarında (2863 S. K. m.18)
 Arazi Toplulaştırması Yapılan Yerlerde (3083 s. K. m. 11)
TESCİL VE ŞÜYUUN İZALESİ
 Belediye ve mücavir alan hudutları içindeki gayrimenkullerin re'sen veya
müracaat üzerine tevhid veya ifrazı, bunlar üzerinde irtifak hakkı tesisi veya bu
hakların terkini, bu Kanun ve yönetmelik hükümlerine uygunluğu belediye
encümenleri veya il idare kurullarınca onaylanır.
 Onaylama, işlemi müracaatın belediyelere veya valiliklere intikalinden
itibaren en geç 30 gün içinde sonuçlandırılır ve tescil veya terkini için 15 gün
içinde tapuya bildirilir.
 Tapu dairesi, tescil veya terkin işlemini bir ay içinde sonuçlandırmak
zorundadır.
 Bu Kanun hükümlerine göre şüyulandırılan gayrimenkullerin sahipleri ilgili
idarenin tebliği tarihinden itibaren altı ay içinde aralarında anlaşamadıkları
veya şüyuun izalesi için, mahkemeye müracaat edilmediği taktirde ilgili idare
hissedarmış gibi, şüyuun izalesi davası açabilir.
 Tarafların rızası veya mahkeme kararı ile şüyuun izalesi ve arazi taksimi de
yukarıdaki hükümlere tabidir. (İK m. 16)
ARAZİVE ARSA
DÜZENLEMESİ
(PARSELASYON)
 İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri
veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın,
▪ birbirleri ile,
▪ yol fazlaları ile,
▪ kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye,
▪ bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya,
▪ müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine
dağıtmaya
 ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir.
Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise belirtilen yetkiler
valilikçe kullanılır. (İK m. 18/1)
 3194 sayılı imar kanununun 18.maddesine göre yapılan arazi ve
arsa düzenlemesi alan esasına dayanan ve eşit oran kesintili bir
yöntem olup, bu esasa göre;
 Düzenli kentleşmenin temel taşlarından olan imar planları ve bu
planlara göre tanımlanan arazi kullanım kararlarının mülkiyete
yansıtılıp, çağın gereksinimlerini karşılamak üzere, donatı
alanlarının kamu eline geçmesini sağlamak, sosyal ve ekonomik
yönden bölgenin sağlıklı gelişimine katkıda bulunmak ve mülkiyet
çözümü imar uygulamasının amaç ve hedeflerindendir.
 Ayrıca mülkiyet hakkı ilkesini ön planda tutarak,sürdürülebilir
olarak mülkiyetin tescili ile sonuçlandırılmasıdır..
 DÜZENLEME ORTAKLIK PAYI (DOP)
 Bu maddeye göre meydana gelen değer artışları karşılığında alınacak
düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların
düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde kırkbeşini geçemez.
 Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tâbi tutulan yerlerin
ihtiyacı olan yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha,
ibadet yeri ve karakol, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı öğretime yönelik
eğitim tesis alanları, Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık tesis alanları, pazar
yeri, semt spor alanı, toplu taşıma istasyonları ve durakları, otoyol
hariç erişme kontrolünün uygulandığı yol, su yolu, resmî kurum alanı,
mezarlık alanı, belediye hizmet alanı, sosyal ve kültürel tesis alanı, özel
tesis yapılmasına konu olmayan ağaçlandırılacak alan, rekreasyon alanı
olarak ayrılan parseller ve mesire alanları gibi umumi hizmet
alanlarından oluşur, başka maksatlarla kullanılamaz.
• Bu fıkra hükümlerine göre, herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme
ortaklık payı alınmaz. Ancak imar planı kararı ile yapılaşma koşulunda ve nüfusta
artış olması hâlinde, artış olan parsellerden, uygulama sonucunda oluşan
değerinin önceki değerinden az olmaması kaydıyla, ilk uygulamadaki düzenleme
ortaklık payı oranını % 45’e kadar tamamlamak üzere ilave düzenleme ortaklık
payı kesintisi
yapılabilir.

Parselasyon planı yapılmadan ifraz ve tevhit edilerek tescil edilen parsellerden,

umumi hizmet alanlarına rastladığı için terk edilen veya bağışlanan alanların
toplam parsel alanına oranı, yeni yapılacak parselasyon planındaki düzenleme
ortaklık payı oranına tamamlayan farkı kadar düzenleme ortaklık payı alınabilir.

Parselasyon planlarının, imar planlarının kesinleşme tarihinden itibaren beş yıl

içinde yapılması ve onaylanması esastır.

Mevcut yapılar nedeniyle parsellerden düzenleme ortaklık payı alınamadığı

hâllerde bu payın miktarı, düzenlemenin gerçekleştirilebilmesi için yapılacak
kamulaştırmada kullanılmak üzere bedele dönüştürülebilir
PARSELASYON PLANLARININ
HAZIRLANMASI VE TESCİLİ
 İmar planlarına göre parselasyon planları yapılıp, belediye ve
mücavir alan içinde belediye encümeni, dışında ise il idare
kurulunun onayından sonra yürürlüğe girer. Bu planlar bir ay
müddetle ilgili idarede asılır. Ayrıca mutat vasıtalarla
duyurulur. Bu sürenin sonunda kesinleşir. Tashih edilecek
planlar hakkında da bu hüküm uygulanır.
 Kesinleşen parselasyon planları tescil edilmek üzere
tapu dairesine gönderilir. Bu daireler ilgililerin muvafakatı
aranmaksızın, sicilleri planlara göre re'sen tanzim ve tesis
ederler.
İŞLEM AKIŞI
 Uygulama talebi. • Uygulama sınırının belirlenmesi ile ilgili
idare kararı. • Tapu kütüğüne şerh konulması. • Düzenleme
sınırına ait kadastro bilgilerinin temini. • Düzenleme sınırına
ait tapu bilgilerinin temini. • Zemin kullanım durumu ve
tespitlerinin yapılması. • İmar planları bilgilerinin
irdelenmesi. • Düzenlemeye giren mülkiyet bilgilerinin
irdelenmesi.
 • İmar adaları alan hesaplarının yapılması. • Düzenlemeye
giren parsel özet cetvelinin oluşturulması ve katılım
miktarının hesaplanması. • D.O.P. ve K.O.P. Oranının
hesaplanması. • Parselasyon ve dağıtım İşlemleri. • Dağıtım
cetvellerinin ve parselasyon askı paftasının oluşturulması . •
İşlemin onayına ilişkin idare Kararının Alınması. • 1 aylık
askı ilanının başlatılması. • Askı süresince itiraz ve taleplerin
alınması.
 İtirazların idare tarafından değerlendirilmesi. • 2. Askıyı
gerektirecek düzeltmeler varsa 2. kez askı ilan işlemlerinin
yapılması. • Büyükşehir kapsamında olan yerlerde İşlem
dosyası Büyükşehir Belediyesine sunularak onay alınması.
(5216 sayılı kanun madde:7-c) • Kadastro Kontrol
işlemlerinin başlatılması için Kadastro müdürlüğüne
gönderilmesi. • Kontrol işlemleri tamamlanmasıyla Tapu
Müdürlüğüne gönderilmesi. • Tapu tescil işlemlerinin
yapılması.
KAMULAŞTIRMA NEDİR?
◼ İdarenin (Kamu Kuruluşlarının) kanunlarla yapmak
yükümlülüğünde bulundukları kamu hizmetlerinin yapılması
ve yürütülmesi için gerekli taşınmaz malları, kaynakları ve
irtifak haklarını bedellerini nakden ve peşin ödemek
suretiyle (istisna olarak eşit taksitlerle) mülkiyetine
geçirmesidir.
◼ İdareler ( Kamulaştırma yetkisine sahip kamu tüzel kişileri)
yeterli ödenek temin etmedikçe kamulaştırma işlemine
başlayamazlar.
◼ İhtiyaca göre taşınmaz malın mülkiyeti yerine taşımazın
belirli bir kesimi, yüksekliği, derinliği veya kaynak üzerinde
kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulabilir.
KAMULAŞTIRMA’NIN
• Devlet ve kamu tüzel kişileri tarafından yapılabileceği
anlaşılmaktadır.
• Mutlaka kamu yararının gerektirdiği hallerin söz konusu olması
gereklidir.
• Kamulaştırmanın konusunun, özel mülkiyete tabi bulunan
taşınmaz mallardır.
• Kamulaştırmanın kanunla gösterilen esas ve usullere göre yapılması
gereklidir.
• Taşınmaz malların tamamını veya bir kısmı kamulaştırmaya ve
bunlar üzerinde idarî irtifaklar kurmaya konu olmalıdır.
• Taşınmazın gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla
kamulaştırılabilir.
 İRTİFAK HAKKI KURULMASI

 Taşınmaz malın mülkiyetinin kamulaştırılması yerine, amaç için

yeterli olduğu takdirde taşınmaz malın belirli kesimi, yüksekliği,
derinliği veya kaynak üzerinde kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı
kurulabilir.
 Maliklerinin mülkiyet hakkının kullanılmasının engellenmemesi,
can ve mal güvenliği bakımından gerekli önlemlerin alınması
kaydıyla, kamu yararına dayalı olarak taşınmazların üstünde
teleferik ve benzeri ulaşım hatları ile her türlü köprü,
taşınmazların altında metro ve benzeri raylı taşıma sistemleri ile
tünel yapılabilir. Taşınmazların mülkiyet hakkının kullanımının
engellenmemesi hâlinde, taşınmazlara ilişkin herhangi bir
kamulaştırma yapılmaz.Yapılan yatırım nedeniyle taşınmaz
maliklerinden değer artış bedeli alınamaz.
KAMU YARARI KARARI

 a)Kamu idareleri ve kamu tüzel kişileri;

 1 Köy yararına kamulaştırmalarda köy ihtiyar kurulu,
 2. Belediye yararına kamulaştırmalarda belediye encümeni,
 3. İl özel idaresi yararına kamulaştırmalarda il daimi encümeni,
 4. Devlet yararına kamulaştırmalarda il idare kurulu,
 …
 b) Kamu kurumları yararına kamulaştırmalarda yönetim kurulu veya
idare meclisi, bunların olmaması halinde yetkili idare organları,

 Onaylı imar planına veya ilgili bakanlıklarca onaylı özel plan ve

projesine göre yapılacak hizmetler için ayrıca kamu yararı kararı
alınmasına ve onaylanmasına gerek yoktur. Bu durumlarda yetkili icra
organınca kamulaştırma işlemine başlanıldığını gösteren bir karar
alınır.
SÜREÇ
 Kamulaştırmayı yapacak idare, kamulaştırılacak taşınmaz malların
sınırını, yüzölçümünü ve cinsini gösterir ölçekli planını yapar veya
yaptırır; sahiplerini tespit ettirir.

 İdare kamulaştırma kararı verdikten sonra kamulaştırmanın tapu

siciline şerh verilmesini kamulaştırmaya konu taşınmaz malın
kayıtlı bulunduğu tapu idaresine bildirir.

 İdare tarafından, şerh tarihinden itibaren altı ay içinde

kamulaştırma bedelinin tespitiyle idare adına tescili isteğinde
bulunulduğuna dair mahkemeden alınacak belge tapu idaresine
ibraz edilmediği takdirde, bu şerh tapu idaresince resen sicilden
silinir.
 SATIN ALMA
 İdarelerin, bu Kanuna göre, tapuda kayıtlı olan taşınmaz mallar hakkında yapacağı
kamulaştırmalarda satın alma usulünü öncelikle uygulamaları esastır.
 Kamulaştırma kararının alınmasından sonra kamulaştırmayı yapacak idare taşınmaz malın
tahmini bedelini tespit etmek üzere kendi bünyesi içinde en az üç kişiden teşekkül eden bir
veya birden fazla kıymet takdir komisyonunu görevlendirir.
 Ayrıca idare, tahmin edilen bedel üzerinden pazarlıkla satın alma ve trampa işlemlerini
yürütmek ve sonuçlandırmak üzere kendi bünyesi içinden en az üç kişiden teşekkül eden
uzlaşma komisyonunu görevlendirir.
 İdare, pazarlıkla satın almak veya idareye ait bir başka taşınmaz malla trampa yoluyla
devralmak istediğini resmi taahhütlü bir yazıyla malike bildirir.
 Malik tarafından, bu yazının tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde idareye başvurulması
halinde; pazarlık görüşmeleri yapılır, tespit edilen tahmini değeri geçmemek üzere bedelde
veya trampada anlaşmaya varılması halinde, kamulaştırma bedelini içeren tutanak malik ve
komisyon üyeleri tarafından imzalanır.
 İdarece, anlaşma tutanağının tanzim tarihinden itibaren en geç kırkbeş gün içinde, idare adına
tapuda ferağ vermesi istenilir. Malik veya yetkili temsilcisi tarafından idare adına tapuda ferağ
verilmesi halinde, kamulaştırma bedeli kendilerine ödenir.
Bu durumda dava açılamaz.
KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN MAHKEMECE TESPİTİ
VE TAŞINMAZ MALIN İDARE ADINA TESCİLİ

 Kamulaştırmanın satın alma usulü ile yapılamaması halinde idare,

taşınmaz malın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesine
müracaat eder ve taşınmaz malın kamulaştırma bedelinin
tespitiyle, bu bedelin, peşin ödenmesi karşılığında, idare adına
tesciline karar verilmesini ister.
 Hâkim, tarafların ve bilirkişilerin rapor veya raporları ile
beyanlarından yararlanarak adil ve hakkaniyete uygun bir
kamulaştırma bedeli tespit eder. Hâkim tarafından tespit edilen
bedel, peşin ve nakit olarak hak sahibi adına, mahkemece
belirlenecek banka hesabına yatırılması ve yatırıldığına dair
makbuzun ibraz edilmesi için idareye onbeş gün süre verilir.
İdarece, kamulaştırma bedelinin hak sahibi adına yatırıldığına dair
makbuzun ibrazı halinde mahkemece, taşınmaz malın idare adına
tesciline karar verilir .
 Kamulaştırma bedelinin tespiti için açılan davanın dört ay
içinde sonuçlandırılamaması hâlinde, tespit edilen bedele bu
sürenin bitiminden itibaren kanuni faiz işletilir.
 Kamulaştırma işlemine karşı hak sahipleri tarafından idari
yargıda 30 gün içinde iptal davası açılması ve idari yargı
mahkemelerince de yürütmenin durdurulması kararı
verilmesi halinde mahkemece, idari yargıda açılan dava
bekletici mesele kabul edilerek bunun sonucuna göre işlem
yapılır.

BİLİRKİŞİ RAPORU
Bilirkişi kurulu, kamulaştırılacak taşınmaz mal veya kaynağın bulunduğu yere mahkeme
heyeti ile birlikte giderek, hazır bulunan ilgilileri de dinledikten sonra taşınmaz mal veya
kaynağın;
 a) Cinsini,
 b) Yüzölçümünü,
 c) Kıymetini etkileyebilecek bütün nitelik ve unsurlarını ve her unsurun ayrı ayrı değerini,
 d) Varsa vergi beyanını,
 e) Kamulaştırma tarihindeki resmi makamlarca yapılmış kıymet takdirlerini,
 f) Arazilerde, taşınmaz mal veya kaynağın mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi
kullanılması halinde getireceği net gelirini,
 g) Arsalarda, kamulaştırma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış
değerini,
 h) Yapılarda, resmi birim fiyatları ve yapı maliyet hesaplarını ve yıpranma payını,
esas alarak rapor hazırlar.

Taşınmaz malın değerinin tespitinde, kamulaştırmayı gerektiren imar ve hizmet teşebbüsünün

sebep olacağı değer artışları ile ilerisi için düşünülen kullanma şekillerine göre getireceği kar
dikkate alınmaz.
BİLİRKİŞİLER
 Kamulaştırmaya konu olan yerin cins ve niteliğine göre en az
üç kişilik bilirkişi kurulunun oluşturulması zorunludur.
Bilirkişilerden birinin taşınmaz geliştirme konusunda yüksek
lisans veya doktora yapmış uzmanlar ya da gayrimenkul
değerleme uzmanları arasından seçilmesi zorunludur.
 Gayrimenkul değerleme uzmanları bakımından, bilirkişiliğe
kabul için aranan temel eğitim alma ve fiilen beş yıl görev
yapma şartları;Yüksek lisans veya doktora yapmış olanlar
bakımından ise fiilen beş yıl görev yapma şartı aranmaz.
 Bilirkişi kurulu, gerekçeli raporunu on beş gün içinde
mahkemeye verir,
İDARENİN KAMULAŞTIRMADAN
VAZGEÇMESİ
 İdare kamulaştırmanın her safhasında kamulaştırmadan tek
taraflı olarak kısmen veya tamamen vazgeçebilir.
 Kamulaştırmanın kesinleşmesinden sonra taşınmaz malların
kamulaştırma amacına veya kamu yararına yönelik herhangi
bir ihtiyaca tahsisi lüzumu kalmaması halinde, keyfiyet
idarece mal sahibi veya mirasçılarına duyurulur. Bu duyurma
üzerine mal sahibi veya mirasçıları, aldığı kamulaştırma
bedelini üç ay içinde ödeyerek taşınmaz malını geri alabilir.
 Bu madde hükümleri, kamulaştırmanın kesinleşmesi
tarihinden itibaren beş yıl geçmiş olması hâlinde
uygulanmaz.
MAL SAHİBİNİN GERİ ALMA HAKKI

 Kamulaştırma bedelinin kesinleşmesi tarihinden itibaren beş

yıl içinde, kamulaştırmayı yapan idarece; kamulaştırma ve
devir amacına uygun hiç bir işlem yapılmaz veya kamu
yararına yönelik bir ihtiyaca tahsis edilmeyerek taşınmaz mal
olduğu gibi bırakılırsa, mal sahibi veya mirasçıları
kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek
kanuni faiziyle birlikte ödeyerek, taşınmaz malını geri
alabilir. Doğmasından itibaren bir yıl içinde kullanılmayan
geri alma hakkı düşer.
ACELE KAMULAŞTIRMA

 Yurt savunması ihtiyacına veya aceleliğine Cumhurbaşkanınca

karar alınacak hallerde veya özel kanunlarla öngörülen
olağanüstü durumlarda gerekli olan taşınmaz malların
kamulaştırılmasında kıymet takdiri dışındaki işlemler
sonradan tamamlanmak üzere ilgili idarenin istemi ile
mahkemece yedi gün içinde o taşınmaz malın, seçilecek
bilirkişilerce tespit edilecek değeri, idare tarafından mal
sahibi adına yatırılarak o taşınmaz mala el konulabilir.
 Mahkemece verilen taşınmaz mala el koyma kararı tapu
müdürlüğüne bildirilir.
YAPI RUHSATI
 YAPI

Karada ve suda,
Daimi veya geçici
inşaatı ile
Resmi ve özel
Yeraltı ve yerüstü

bunların
▪ ilave
▪ değişiklik içine alan
▪ tamirlerini

sabit ve hareketli tesislerdir.

 YAPI
Kuruluş veya kişilerce yapılar;

-Kendilerine ait tapusu bulunan arazi, arsa

veya parsellerde;

- İlgili kamu kurum ve kuruluşlarının

tahsis belgeleri(tapu kayıt örneği yerine geçen
belgelerden sayılır)
- Mülkiyete dair kesinleşmiş mahkeme
kararı belgeleri ile,
Kanun, İmar Planı, Yönetmelik, Ruhsat ve Eklerine Uygun
Olarak Yapılır.
 İMAR DURUMU

İdarece;
Onaylı imar planının
uygulanmasında
projelerin hazırlanmasına
esas olmak üzere, parselin
uygulama imar plânı ve bu
yönetmelik hükümlerine
göre yapılaşma şartlarını
gösteren imar durumu
belgesi düzenlenir.

1
1
9
 İMAR DURUMU

Ruhsat eki projelere esas olmak üzere onaylı imar

planındaki o parseli ilgilendiren;

Yapı nizamı,
Kullanım kararı,
Ön-yan-arka bahçe yaklaşma mesafeleri,
Yapı yüksekliği,
TAKS, KAKS(Emsal),
Kütle ölçüleri
ve benzeri kriterler

eksiksiz bir biçimde belirtilmelidir.

 YAPI RUHSATI

Yapı ruhsatı projeler ile bir

bütündür.

Formların eksiksiz
doldurulması ve imzalanması
gerekir.
Yapıların inşaata başlama
(hafriyat) ve tamamlanma
sürelerinin yapı ruhsatı
formuna işlenmesi, ayrıca
yerinde tespit edilmesi gerekir.
 YAPI RUHSATI

-Dilekçe
4
-Aplikasyon Yapı sahibi / vekili
krokisi
-Tapu Kayıt
Örneği 1 PROJELER
3 hazırlattırılır
▪ İmar durum belgesi (en geç 2 iş günü)
2 ▪ Yol/kanal kotu tutanakları (en geç 5 iş günü)
İDARE ▪ Kanal Kotu Tutanağı ayrıca su ve kanalizasyon
idaresince düzenlenir ise(en geç 3 iş günü)
▪ Jeolojik ve jeoteknik etüt raporu (2 iş günü)
 YAPI RUHSATI

Parsel malik veya maliklerinin ruhsat ve eki onaylı projelere

muvafakati alınmaksızın yapı ruhsatı düzenlenemez, onaylı
projelerde tadilat yapılamaz.

Yapı ruhsat ve eki projelere uygun olarak tamamlandığında

yapı kullanma izni düzenlenmesi aşamasında veya süre
uzatımına yönelik ruhsat işlemlerinde ayrıca bütün maliklerin
muvafakati aranmaz.

Sözleşmesine ve mevzuata uygun olarak devam eden

inşaatlarda maliklerin tamamı başvurmadıkça ruhsat iptal
edilemez.
 RUHSAT EKİ
PROJELER

1- MİMARi PROJE:

-Vaziyet plânı,
-Kat irtifakına ve kat mülkiyetine esas paylaşım tablosu,
-Metrekare cetveli,
-Bodrum katlar dâhil olmak üzere bütün kat plânları, çatı plânı ile
bunlara ilişkin en az iki adet kesit ve yeteri sayıda görünüş,
-Toprak kazı hesabı,
-İlgili mühendislerce hazırlanan ısı yalıtım projesi veya raporu,
-Yapı yaklaşma mesafeleri ve yapı projelerine göre hazırlanacak yapı
aplikasyon projesi,
-Yerleşme ve yapının özelliğine göre ilgili idarece istenecek peyzaj
projelerinden meydana gelir.
 RUHSAT EKİ
PROJELER

PROJEDE BELİRTİLECEK UNSURLAR:

Mimari Projede:

-Parsel alanı,
-Parseldeki her bir binanın emsale konu alan büyüklüğü,
-Parseldeki tüm binaların toplam emsale konu alan büyüklüğü,
-Yapı inşaat alanı, toplam yapı inşaat alanı,
-Binanın ve binaların taban alanı ve taban alanı katsayısı,
-Kat alanı katsayısı(emsal),
-Parsel üzerindeki yapıların blok numaraları, bloklardaki
bağımsız bölüm numaraları,
-Her bağımsız bölümün; bağımsız bölüm net alanı, eklenti net
alanı, bağımsız bölüm brüt alanı, eklenti brüt alanı, bağımsız
bölüm genel brüt alanı, bağımsız bölüm toplam brüt alanı
 RUHSAT EKİ
PROJELER

2-STATİK PROJE:

Mimarî projeye ve zemin etüdü raporuna uygun olarak, inşaat

mühendislerince hazırlanan, ölçekleri yapının büyüklüğüne ve
özelliğine göre belirlenen, betonarme, yığma, çelik ve benzeri
yapıların türlerine göre taşıyıcı sistemlerini gösteren, bodrum
kat dâhil olmak üzere bütün kat plânları, çatı plânları, bunların
kesitleri, detayları ve hesaplarıdır.
 RUHSAT EKİ
PROJELER

3- MEKANİK TESİSAT PROJESİ:

Mimarî projeye uygun olarak, makina mühendisleri tarafından

hazırlanan, ölçekleri yapının büyüklüğüne ve özelliğine göre
belirlenen sıhhî tesisat, kalorifer, kat kaloriferi ve benzeri ısıtma,
soğutma, havalandırma projeleri ve ısı yalıtım proje/raporudur.
İdare, yapının özelliğine göre bu projelerden gerekli olanları
ister.
 RUHSAT EKİ
PROJELER

4-ELEKTRİK TESİSAT PROJESİ:

Mimarî projeye uygun olarak, elektrik mühendislerince

hazırlanan;

Ölçekleri yapının büyüklüğüne ve özelliğine göre belirlenen

kuvvetli ve zayıf akıma ilişkin elektrik iç tesisatı ile elektrik
mühendisi ve makina mühendisince birlikte hazırlanan asansör
projeleridir.

İdare, yapının özelliğine göre bu projelerden gerekli olanları

ister.
 RUHSAT EKİ
PROJELER

Mimari proje 6 takım halinde, diğer

proje, resim, hesap ve raporlar 5 takım
halinde basılı olarak ve ayrıca elektronik
ortamda düzenlenerek ilgili idareye
başvurulur.

4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanuna tabi

yapılarda, kuruluşun ilgili denetçi mimar ve
mühendislerince incelenerek projelere uygun görüş
verilmiş olması zorunludur.
 YAPI RUHSATI

Yapı sahibi / vekili PROJELER

İDARE

▪ Projeler başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde

incelenir.
▪ Eksik/yanlışlık yok ise yapı sahibine yazılı bildirim yapılır
ve bildirim tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde Ulusal
Adres Veri Tabanı üzerinden ruhsat düzenlenir=30 gün
 AVAN PROJE İLE RUHSAT

-Kamu yapıları dışında avan proje onaylanmasına ilişkin

zorunluluk getirilemez. Bu yönde meclis kararı alınamaz, plan
notu getirilemez ve bu doğrultuda uygulama yapılamaz.

-Kamu yapılarında avan proje onaylandıktan sonra uygulama

projelerinin ilgili idarelerince onaylanması istenemez.
 RUHSAT SÜRESİ
Yapı ruhsatının düzenlendiği tarihten itibaren

2 YIL içinde yapıya başlanması

5 YIL içinde inşaatın bitirilmesi
zorunludur

•2 yıl içerisinde başlanmayan

•5 yıl içerisinde bitirilmeyen
yapılar için verilen ruhsat
geçersizdir.
BU DURUMDA
Yürürlükte bulunan imar planı ve
mevzuat kapsamında yeniden ruhsat
düzenlenmesi gerekir.
 RUHSAT YENİLEME

Ruhsat süresi içinde tamamlanması mümkün

olamayan yapılar için beşinci yıl içinde ruhsat
yenilemek üzere ilgili idareye başvurulması
gereklidir.(Ruhsat yenilemesi)

Ruhsat yenilemesi yapılan yapılar hakkında ruhsat

alma tarihindeki mevzuat hükümleri
uygulanmaktadır.
Ruhsat süresi içinde yapılan başvurularda ruhsat, ilk ruhsat alma
tarihindeki plan ve mevzuat hükümleri kapsamında 5 yıl uzatılarak
yenilenir.
Ruhsat yenilemede fenni mesullerin imzalarının alınması gerekir.
 RUHSAT YENİLEME

Ruhsat eki projelerde değişiklik olmamakla birlikte;

-Yapı sahibi,
- Fenni mesul,
-Yapı müteahhidi değişiklikleri ile

Ruhsat eki projelerde değişiklik gerektiren;

-İlave,
-Tadilat vb. gibi her ne gerekçe ile olursa olsun ruhsatın
yasal süresi içindeki değişikliklerde ,

Ruhsat süresi;
Yeni talep doğrultusunda düzenlenen ruhsat tarihinden
itibaren yeniden başlar.
 RUHSAT YENİLEME

Ruhsat eki projeleri değiştirir nitelikteki ruhsat

başvuruları hariç,

- İnşaatı süren yapılara ilişkin diğer ruhsat

başvurularında ruhsat eki projelerin yeniden
onaylanmasına,

- Etüt ve proje müelliflerinin yapı ruhsatında

imzalarının yeniden alınmasına,

gerek bulunmamaktadır.
 TADİLAT RUHSATI

Yapı ruhsatı alınmış olan yeni inşaat, ilave ve esaslı

tadillerde, sonradan değişiklik yapılması istendiğinde
mimari projenin yeniden tanzim edilmesi gereklidir.

Bu değişiklik yapının statik ve tesisat esaslarında da

değişiklik yapılmasını gerektirdiği takdirde istenen
belgelerde de gerekli değişiklik yapılır.

Tadilat projeleri de ilgili idarece mühürlenip imzalanır.

 RUHSAT GEREKTİRMEYEN
TADİLATLAR

Basit tamir ve tadiller ile korkuluk, pergola ve

benzerlerinin yapımı ile bölme duvarı, bahçe
duvarı, duvar kaplamaları, baca, saçak ve
benzeri elemanların tamirleri ruhsata tabi
değildir.

Bunlardan iskele kurmayı gerektirenler için

idareye yazılı müracaat edilmesi zorunludur.
Bu kapsamda kalmakla birlikte binanın ısı
yalıtımını etkileyen işlemler yapılamaz.
 YENİDEN RUHSAT

Ruhsat tarihi üzerinden 5 yıl geçmesi ve bu süre içinde

süre uzatımına veya tadilata ya da isim değişikliğine
yönelik olarak ruhsat yenilemesi yapılmayan yapıların,
yapı ruhsatı, eki projelerle birlikte hükümsüz hale
gelir.

Süre uzatımı başvurusu yapılmayan yapılarda idareler,

ruhsat süresinin dolduğu tarihten itibaren en geç 30
gün içinde yapı yerinde seviye tespitini yapar.

Ruhsatı hükümsüz hale gelenlerin inşasına devam

edilebilmesi için yeniden ruhsat alınması zorunludur.
 RUHSAT SÜRESİ GEÇEN YAPILAR

Yapı imar planına, ruhsat ve eklerine ve

imar mevzuatına aykırı değil ise ayrıca
bir cezai müeyyide uygulanmaz.

Ruhsatı hükümsüz hale geldiği için

mühürlenen yapının, imar planına,
ruhsat ve eklerine aykırılık teşkil ettiği
tespit edilirse yapı, yapı sahibi ve diğer
ilgililer hakkında İmar Kanununun 32.
ve 42. maddeleri gereği işlem yapılır.
 RUHSAT SÜRESİ GEÇEN YAPILAR

TAMAMLANMIŞYAPILAR

Ruhsat ve eklerine uygun olarak tamamlanmasına rağmen

ruhsat süresi içinde yapı kullanma izni düzenlenmemesi
nedeniyle ruhsatı hükümsüz hale gelen yapılara; denetimi
yapan fenni mesul mimar ve mühendisler veya yapı denetim
kuruluşları tarafından denetim raporu hazırlanmak ve ilgili
idare tarafından dosyasında ve yerinde, inceleme ve tespit
yapılmak koşuluyla yeniden ruhsat düzenlenmeksizin yapı
kullanma izin belgesi verilir.
 RUHSAT-BAŞLANMIŞ YAPILAR VE PLAN DEĞİŞİKLİĞİ

Uygulama imar planı değişikliği ile yolda veya

teknik altyapı alanlarında kalan ve kamulaştırma
kararı alınan yapılarda seviye tespiti yapılarak
inşaat derhal durdurulur.

Bu yapılarla ilgili yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni

işlemleri, kamulaştırmayı gerçekleştirecek kamu
kuruluşunun en geç 30 gün içinde, yürürlükteki
plana ve kamulaştırma gerekçesine göre vereceği
görüş doğrultusunda sonuçlandırılır.
 RUHSAT-BAŞLANMIŞ YAPILAR VE PLAN DEĞİŞİKLİĞİ

Yapılan değişiklikle kamulaştırmaya konu diğer

alanlarda kalan yapılarda ise derhal ilgili idarece seviye
tespiti yapılır ve ilgilisine tebliğ edilir.

Kamulaştırma kararı alınıncaya kadar ruhsat eki

projelerine göre tamamlanmasına izin verilir, bu
yapılarda ruhsat yenilemesi veya kısmi kullanma izni veya
yapı kullanma izin belgesi düzenlenmesi kamulaştırma
işlemlerini durdurmaz. Ancak kamulaştırma yapılırken
seviye tespitinin üzerinde yapılan kısımlar için
kamulaştırma bedeli ödenmez. Bu yapılara kat irtifakı ve
kat mülkiyeti tesis edilemez. Ruhsatı süre nedeniyle
hükümsüz hale gelen yapılarda da bu fıkra hükmü
uygulanır.
 RUHSAT-BAŞLANMIŞ YAPILAR VE PLAN DEĞİŞİKLİĞİ

Uygulama imar planı değişikliği

nedeniyle parselin durumu, binanın
parseldeki konumu, kat adedi, yapı
yaklaşma mesafeleri, KAKS, TAKS
veya kullanım kararı gibi plana ait
kararlara aykırı hale düşen yapılar
ruhsat eki projelerine göre
tamamlatılır.

Bu yapılardan Kanunun 29.maddesindeki süre nedeniyle

ruhsatı hükümsüz hale gelenlerin inşasına devam
edilebilmesi için ilk ruhsat koşullarına göre yeniden ruhsat
alınması zorunlu olup, bu yapılara ilk ruhsat koşullarına
uygun olarak yeniden ruhsat düzenlenebileceği gibi talep
halinde tadilatlı olarak yeniden ruhsat düzenlenebilir.
RUHSAT-BAŞLANMIŞ YAPILAR VE PLAN DEĞİŞİKLİĞİ

Bu yapılar için kat ilavesinden

ayrı ilave inşaat taleplerinde
yürürlükteki plandaki taban alanı
kat sayısı(TAKS) ve kat alanı kat
sayısına(KAKS) uygunluk koşulu,

Sadece kat ilavesi taleplerinde ise

yürürlükteki plandaki kat alanı
kat sayısına(KAKS) uygunluk
koşulu aranır.
 RUHSAT SÜRELERİ

İlk ruhsat düzenlendiği tarihten sonra

hangi amaçla olursa olsun yapılan her
ruhsat işlemi ile 5 yıllık süre yeniden
başlar.

Yapı ruhsatı alındıktan sonra

mahkemelerce, Bakanlıkça veya ilgili
idarelerce durdurulan yapılarda
durdurma süresi ruhsat süresine ilave
edilir.
Bu yapılarda yangın, deprem, ısı ve su
yalıtımı, çevre ve enerji verimliliğine
ilişkin olarak ilgili mevzuatın gerektirdiği
tedbirlerin alınması zorunludur.(Mevcut
yapılara ilişkin)
 EKSİK KATLI YAPI İZNİ VE DENETİM

Planla veya Yönetmelikle belirlenen kat adedine veya bina

yüksekliğine uygun olarak bahçe mesafesi bırakılmak ve
ilgili idarenin uygun görmesi koşuluyla daha az katlı bina
yapılabilir.

Uygulama imar planlarında bu uygulamanın yapılmasına

ilişkin hüküm olması halinde ilgili idarenin uygun görmesi
koşulu aranmaz.
 EKSİK KATLI YAPI İZNİ VE DENETİM

Eksik katlı yapılan binalarda yapı ruhsatı, yapı kullanma izin

belgesi ve enerji kimlik belgesi yapılan kısım için düzenlenir.

Daha sonradan tamamlanmak istenmesi halinde yürürlükteki

plan ve mevzuat hükümlerine uygun olarak ilave ruhsat
düzenlenmek ve binanın tamamı için enerji kimlik belgesi
onaylanmak zorundadır.

Eksik katlı binalara kat ilavesi yapılabilmesi için;

❖ Temel ve statik çözümlerin,
❖ Yangın tedbirlerinin,
❖ Enerji verimliliğinin,
plan ve yönetmelikte gösterilen azami yüksekliğe uygun olması,
❖ Merdiven, asansör yeri, ışıklık ve diğer yapı elemanlarının,
plan ve yönetmelikte gösterilen azami yüksekliğe göre
hesaplanması ve bırakılması zorunludur.
 GEÇİCİ
RUHSAT
İmar planı kapsamında olup da müracaat tarihinde imar
programına alınmamış olan yerlerde;
Plana göre umumi hizmet alanına isabet eden taşınmazlarda,
kamulaştırma yapılıncaya kadar veya imar planı uygulanıncaya
kadar geçici inşaat izni verilir.

✓Geçici yapı ruhsatı en fazla 10 yıllık süre için düzenlenir.

✓Bu konuda tapuya şerh düşülür.
- Süre,
- Encümen kararı tarih ve sayısı,
- Yapının ölçüsü ve
- Yapının muvakkat olduğu hususu ile diğer şartlar.
✓ Muvakkat yapıların toplam yapı inşaat alanı 250 m2’den, kat
adedi 2’den ve bina yüksekliği 7.50 metreden fazla olamaz.
 GEÇİCİ
RUHSAT

Malikin talebi üzerine ilgili yatırımcı kamu kuruluşunun izni

ve projeler hakkında uygunluk görüşü alınarak özel tesis
olarak işletilmek üzere yürürlükteki imar planının yapılaşma
ve kullanım kararlarına uygun olarak yapı inşa edilebilir.

Planda idari tesis alanı, resmi kurum, resmi bina veya tesisler
alanı olarak belirlenen alanlarda, bu maddedeki azami
ölçülere uyulma zorunluluğu aranmaksızın büro ve hizmet
binaları inşa edilebilir.

Ancak, bu yapılarda kat irtifakı ve kat mülkiyeti tesis

edilemez. Bu alanlar kamulaştırılırken üzerindeki yapılarla
birlikte kamulaştırılarak hizmetin kesintisiz sürdürülmesi
sağlanır.
 GEÇİCİ
RUHSAT

Azami ölçüler aşılmamak kaydıyla bir parselde birden fazla

muvakkat yapıya izin verilebilir.
Yapılan yapı mümkün olduğunca sökülebilir prefabrik
malzeme ile inşa edilmelidir.
Ruhsat işlemlerinde İmar Kanunu hükümlerine uyulur.
İnşaatı biten yapı için geçici yapı kullanma izin belgesi
düzenlenir.
Plan uygulanırken yapı yıktırılır.
10 yıllık müddet içinde planın tatbik olunmaması halinde bu
süre plan tatbik oluncaya kadar herhangi bir işlem tesis
edilmeksizin kendiliğinden uzar.
 YAPILARIN DENETİMİ

4708 sayılı Kanun kapsamı dışında bırakılan yapılar,

denetim bakımından İmar Kanunu 28.madde uyarınca
fenni mesullerin denetimine tabidir.

Yapının fenni mesuliyeti; ilgisi, konusu ve yapım-imalat

sürecine göre mimar, inşaat mühendisi, elektrik
mühendisi, makine mühendisi tarafından ayrı ayrı
üstlenilir.
 YAPILARIN DENETİMİ
İmar Kanununun 26. ve 27. maddelerindeki yapılar
Yapı Denetiminden Muaftır
- 26. maddesi kapsamındaki kamu yapıları
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak veya yaptırılacak yapılara, imar planlarında o maksada tahsis
edilmiş olmak, plan ve mevzuata aykırı olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü fenni mesuliyeti
bu kamu kurum ve kuruluşlarınca üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kaydıyla avan projeye göre ruhsat
verilir. Kamu kurum ve kuruluşlarınca inşaatın yapımına ve denetimine ilişkin hizmet alımı yapılmış ise
inşaatın yapımına ve denetimine ilişkin her türlü fenni mesuliyet kamu kurum ve kuruluşu adına danışman
firmanın mimar ve mühendislerince üstlenilebilir.

- 27. maddesi kapsamındaki ruhsata tabi olmayan yapılar

Belediye ve mücavir alanlar dışında köylerin köy yerleşik alanlarında, civarında ve mezralarda yapılacak
konut, entegre tesis niteliğinde olmayan ve imar planı gerektirmeyen tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ile
köyde oturanların ihtiyaçlarını karşılayacak bakkal, manav, berber, köy fırını, köy kahvesi, köy lokantası,
tanıtım ve teşhir büfeleri ve köy halkı tarafından kurulan ve işletilen kooperatiflerin işletme binası gibi
yapılar için yapı ruhsatı aranmaz. Ancak etüt ve projelerinin valilikçe incelenmesi, muhtarlıktan yazılı izin
alınması ve bu yapıların yöresel doku ve mimari özelliklere, fen, sanat ve sağlık kurallarına uygun olması
zorunludur. Etüt ve projelerin sorumluluğu müellifi olan mimar ve mühendislere aittir.
 FENNİ MESULİYET

Fenni mesuller yapının kanuna, plana, yönetmeliklere, ilgili

diğer mevzuat hükümlerine, fen, sanat, sağlık kurallarına,
ruhsat eki projelerine, TSE standartlarına, teknik
şartnamelere uygun yapılıp yapılmadığını denetler.
 FENNİ MESULİYET

Fenni mesuller, yapının mevzuata aykırı yapılması ve

istifaları halinde bu durumları 6 iş günü içinde ilgili
idareye yazılı olarak bildirmek zorundadır. Bildirim
üzerine en geç 3 iş günü içinde 32.maddeye göre işlem
yapılır.
 FENNİ MESULİYET

Yapım işlerinde yapı müteahhidi, taşeron ve şantiye şefi olarak

görev alanlar aynı zamanda fenni mesul olarak görev üstlenemezler.

Yapı sahibi, yapısının fenni mesuliyetini üstlenemez.

Fenni mesuller,
-Uzmanlık alanlarına göre yapım işlerinin denetimine ilişkin ayrıntılı
bütün belgeler ile mimarlık ve mühendislik hizmetleri raporunu
idareye vermek ,

-Yapı kullanma izin belgesini imzalamak mecburiyetindedir.

 FENNİ MESULİYET

Fenni mesulün istifası veya ölümü halinde, başka bir meslek

mensubu fenni mesuliyeti üstlenmedikçe yapının devamına izin
verilmemelidir.

Fenni mesulün istifası halinde, istifa tarihinden önce yapılan işlere

dair sorumluluğu devam eder.

Yeni atanan fenni mesul, daha önce yapılan işlerin

denetlenmesinden ve eksiklik ve hata var ise giderilmesini
sağlamaktan ve bildirimde bulunmaktan da sorumludur.
Fenni mesullerden, mimar veya inşaat mühendisi 30 000 m2'den,
Makine mühendisi 60 000 m2'den, Elektrik mühendisi 120 000
m2'den, fazla inşaatın fenni mesuliyetini aynı anda üstlenemez.
 FENNİ MESULİYET

Proje müellifliği ve yapım işlerinin denetimine dair

fenni mesuliyet üstlenen mimarların ve mühendislerin
ilgili meslek odasına kayıtlı olmaları, büro tescillerini
yaptırmaları gerekir.

İlgili meslek odaları, hakkında süreli veya süresiz

kısıtlılığı bulunan veya üyeliği sona eren üyelerini
derhal elektronik ortamda ve yazı ile merkez yapı
denetim komisyonu ile bütün ilgili yerlere ve
kuruluşlara bildirir.
 FENNİ MESULİYET

İlgili idareler yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgelerinin

bir örneğini düzenlendiği tarihten itibaren en geç 6 iş günü
içinde Bakanlık taşra teşkilatına gönderir.

Bakanlık taşra teşkilatı fenni mesuliyete ilişkin yapı inşaat

alanı sınırlamasının ve mesafenin kontrolünü
gerçekleştirirler.

(Fenni mesulün yapının bulunduğu il sınırları içinde ikamet

etmelidir. Farklı bir ilde fenni mesuliyet üstlenmesi için ilgili
idarenin uygun görmesi ve yapı yeri ile fenni mesulün işyeri
arasındaki mesafenin en fazla 200 km olması gerekir.)
 YAPI KULLANMA İZNİ

Fenni mesuller yapının projelerine, fen ve sağlık kurallarına

uygun olarak yapılıp yapılmadığına dair teknik rapor
düzenler. (Dilekçe+Rapor+Enj.Kim.Belgesi+Fotoğraflar)

İlgili idare yapının ruhsat ve eklerine, fen ve sağlık

kurallarına uygun olarak tamamlanıp tamamlanmadığını, TSE
standartlarına uygun malzeme kullanılıp kullanılmadığını
belirler.

Mevzuata uygun ise 30 gün içinde Yapı Kullanma İzni

düzenlenir. Aksi halde eksikliklerin tamamlanması istenir.
Eksikliklerin tamamlanmasından sonra, aynı süreç izlenerek
yapı kullanma izin belgesi düzenlenip, yapı kullanma izni
verilir. Yapı kullanma izin belgesinin birer örneği, mal sahibi
ve/veya sahiplerine, yapının müteahhidine ve fenni mesullere
verilir
 KISMİ KULLANMA İZNİ

Yapının tamamlanan bağımsız bölümlerine kısmi yapı kullanma

izni düzenlenmesi için yapının bağımsız bölümlerle birlikte
ortak kullanım alanlarının da kullanıma hazır hale gelmiş
olması zorunludur.

Yapıda kısmi kullanma izni düzenlenmiş bölümler olması,

yapının tamamına yapı kullanma izni düzenlenmesi
zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.

Kısmi Kullanma izni yapı ruhsatı süresini etkilememektedir.

 KISMİ KULLANMA İZNİ

Ruhsat eki projelerine ve mevzuata aykırılığı bulunan bir

yapıda aykırılıkların giderilmemesi kısmi kullanma izni
düzenlenmiş olsun ya da olmasın ruhsatın iptalini gerektirir.

Bu durumda ise, imar planı ve ilgili mevzuatın izin vermesi

halinde, yapının tamamına yeniden yapı ruhsatı, yapıdaki inşai
faaliyetin tamamlandığının belgelenmesini müteakiben de yapı
kullanma izin belgesinin düzenlenmesi gerekmektedir.
4708 SAYILI YAPI DENETİMİ
KANUNU & UYGULAMALARI
 DENETİM KAVRAMI

3194 sayılı İmar Kanun’un yürürlüğe girmesiyle, özel yapıların denetimi

Kanun’un 28. Maddesi çerçevesinde fenni mesullerce yürütülmüştür.
Ancak, fenni mesullerce yürütülecek olan denetim sisteminin uygulama usul ve
esaslarına yönelik bir YÖNETMELİK çalışması yapılmamıştır. Yapı denetimi iki
ana unsura ayrılmıştır;
• Birinci unsuru olan proje denetimi, yerel yönetimlere (Belediye ve
Valilikler),
• İkinci unsur olan yapı denetim faaliyetlerinin denetimi ise fenni mesul
(Teknik uygulama sorumlusu) olarak isimlendirilen ve serbest çalışan
mimar ve mühendislere bırakılmıştır.
 YAPI DENETİMİNİN YASAL DAYANAKLARI

4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun 13.07.2001

Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği 05.02.2008
Şantiye Şefleri Hakkında Yönetmelik 02.03.2019
Yapı Müteahhitlerinin Sınıflandırılması Ve Kayıtlarının
02.03.2019
Tutulması Hakkında Yönetmelik
 MEVZUAT DURUMU

Yaklaşık 9 yıl süren pilot uygulama sonucunda,

13.07.2010 tarih ve 27640 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 14.06.2010 tarih
ve 2010/624 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 01.01.2011 tarihinden itibaren
4708 sayılı Kanun tüm Türkiye genelinde uygulanmaya başlanmıştır.

2001-2010

19 PİLOT İL Tüm TÜRKİYE

 4708 SAYILI KANUNUN AMACI
• Yapıda can ve mal güvenliğini sağlayarak ekonomik ve sosyal kayıpları
azaltmak,
• Yapı kalitesini arttırmak, ekonomik ömrü uzatmak, bakım ve onarım
maliyetlerinin azaltmak,
• Afetlere dayanıklı ve çağdaş standartlarda yapı üretmek,
• Yapı denetim sistemi içinde görev alan yapı müteahhidi, şantiye şefi, proje
müellifi, laboratuvar görevlileri, yapı denetim kuruluşları, denetçi mühendis
ve mimarlar gibi yapı sorumlularına etkin görevler vermek,
• İmar planına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı
yapılması için proje ve yapı denetimini sağlamak.
YAPI SORUMLULARI
 YAPI SORUMLULARI
Kanun no: Kanun no:
4708 3194
Yapı Denetim Kuruluşları

5 Mühendis (İnşaat, İlgili İdare Proje Müellifleri

Makine, Elektrik) &
4
Mimar
Mühendis & Mimar
DENETÇİ
T.U.S.

YARDIMCI KONTROL Yapı Sahibi Yapı Müteahhidi

ELEMANLARI
Fenni Mesul
&
Yapı Denetim Kuruluşları
 YAPI DENETİM KURULUŞU

YAPI DENETİM KURULUŞU

DENETÇİLER

Prj. ve Uyg. Den. Uyg. Den. Prj. Ve Uyg. Den. Prj. Ve Uyg. Den. Prj. Ve Uyg. Den.
İnş.Müh. İnş.Müh. Mimar Elk.Müh. Mak.Müh.

Yardımcı Kontrol Elemanı

İnş.Müh. Mimar Elk.Müh. Mak.Müh.

Teknik
Tekniker Teknisyen
Öğretmen
 YAPI DENETİM KURULUŞU

YAPI DENETİM KURULUŞU

360.000

DENETÇİLER

Prj. ve Uyg. Den. Uyg. Den. Prj. Ve Uyg. Den. Prj. Ve Uyg. Den. Prj. Ve Uyg. Den.
İnş.Müh. İnş.Müh. Mimar Elk.Müh. Mak.Müh.
360.000 120.000 360.000 180.000 180.000

Yardımcı Kontrol Elemanı

İnş.Müh. Mimar Elk.Müh. Mak.Müh.
30.000 30.000 120.000 60.000

İkamet
ettikleri ilde Teknik
Tekniker Teknisyen
görev Öğretmen
yaparlar. 13.500 8.500 3.500
 YAPI DENETİM KAPSAMINA GİRMEYEN
YAPILAR
Bodrum katı dışında en çok iki
katlı ve yapı inşaat alanı toplam
iki yüz metrekareyi geçmeyen
müstakil yapılar.
(T.U.S.)
Entegre tesis niteliğinde olmayan
tarım ve hayvancılık amaçlı yapı ve
tesisler,
(T.U.S.)
Kamu Yapıları
(3194 sayılı İmar Kanunun 26.
maddesi)
Ruhsata tabi olmayan
yapılar (3194 sayılı İmar
Kanunun 27. maddesi)
Köy yerleşik alanlarında, belediye ve mücavir alan
sınırları içinde olmayan iskân dışı alanlarda ve
nüfusu 5000’in altında olan belediyelerin belediye ve
mücavir alan sınırları içinde bodrum katı ve çatı arası
dışında en çok iki katlı ve yalnızca bir bodrum katın
inşaat alanı hesaba katılmaksızın toplam inşaat alanı
500 metrekareyi geçmeyen konut yapıları ile
bunların kömürlük, otopark, depo gibi müştemilatı,
(Proje müellifi)
Kültür ve Tabiat Varlıkları
Koruma Kanun’u
Kapsamına giren yapılar.
 KAPSAM
Bodrum katı dışında en çok iki katlı ve toplam inşaat alanı iki yüz
metrekareyi geçmeyen müstakil yapılar (4708 sayılı Kanunun 1. maddesi)

50 m2 2.KAT 75 m2 50 m2 3.KAT 75 m2
1. BLOK 2. BLOK

50 m2 1.KAT 75 m2 50 m2 75 m2
2.KAT 50+50 m2 2.KAT 75+75 m2

50 m2 BODRUM 75 m2 50 m2 75 m2 50+50 m2 75+75 m2

1.KAT 1.KAT


150 m 2

225 m

150 m
2 2

225 m

200 m
2 2

300 m 2
 KAPSAM
Köy yerleşik alanlarında,
Belediye ve mücavir alan sınırları içinde olmayan iskân dışı alanlarda,
Nüfusu 5000’in altında olan belediyelerin belediye ve mücavir alan
sınırları içinde. (17.08.2011 KHK/648 ile )

150 m2 2.KAT 175 m2 150 m2 3.KAT 175 m2

150 m2 1.KAT 175 m2 150 m2 2.KAT 175 m2

150 m2 BODRUM 175 m2 150 m2 1.KAT 175 m2

150m2 BODRUM 175 m2

150 m2 175 m2 150 m2 175 m2


450 m 2
  
550 m2 450 m2 525 m2
 YAPI DENETİM HİZMETİ
Yapım aşamasındaki denetimi
Proje denetimi

Yapı Denetim Yapı İş Yapı

Hizmet Ruhsatı Bitirme Kullanma İzin
Sözleşmesi Belgesi Belgesi

Yapı Denetim Hizmet Sözleşmesi yapı sahibi ile yapı denetim kuruluşu
arasında imzalanır.
Sözleşmenin sona ermesini gerektiren durumlar:
•Yapı kullanma izin belgesi.
•Yapı ruhsatının hükümsüz kalması.
•Hizmet sözleşmesinin feshedilmesi (Noter onaylı fesih ihbarnamesi ile).
•Geçici faaliyet durdurma veya kuruluş izin belgesinin iptali.
•Yapı sahibi değişikliği.
 YAPI DENETİM KURULUŞUNUN GÖREVLERİ
▪ Zemin ve temel raporları ile uygulama projelerini incelemek,
▪ Yapının, ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılmasını
denetlemek, aykırı uygulama yapılması halinde bildirimde
bulunmak
▪ Yapım işlerinde kullanılan malzemeler ile imalatın uygunluğunu
kontrol etmek, gerekli ilgili deneyleri yaptırmak, uygun olmaması
halinde bildirimde bulunmak.
▪ İş yerinde, iş güvenliği ve sağlığı konusunda gerekli tedbirlerin
alınmasını sağlamak, uyulmaması halinde bildirimde bulunmak.
▪ Yapının ruhsat eki projelerine uygun olarak kısmen veya tamamen
bitirildiğine dair rapor düzenlemek.
YAPI DENETİM KURULUŞUNUN SORUMLULUKLARI

▪Yapı denetim kuruluşları, denetçi mimar ve mühendisler, proje

müellifleri, laboratuvar görevlileri ve yapı müteahhidi ile birlikte yapının
ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve sağlık kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve
kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından dolayı yapı
sahibi ve ilgili idareye karşı, kusurları oranında sorumludurlar.
▪Sorumluluğun süresi; yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren,
yapının taşıyıcı sisteminden dolayı on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer
kısımlarda ise iki yıldır.
▪Yapıda, yapı kullanma izni alındıktan sonra, ilgili idareden izin alınmadan
yapılacak esaslı tadilattan doğacak yapı hasarından, izinsiz tadilat yapan
sorumludur.
▪Yapı denetim kuruluşu denetim faaliyeti dışında başka ticarî faaliyette
bulunamaz.
▪Denetçi mimar ve mühendisler, denetim faaliyeti süresince başkaca
meslekî ve inşaat işleri ile ilgili ticarî faaliyette bulunamazlar.
YAPI DENETİM KURULUŞUNUN FAALİYET SINIRI

Yapı Denetim Kuruluşları bulndukları ilde faaliyet gösterir.

Bir ilde faaliyette bulunabilecek yapı denetim kuruluşu sayısı

Bakanlık tarafından belirlenir.

Kuruluşların diğer illerdeki faaliyetlerinde görev alacak

personelden sadece uygulamayı denetleyen inşaat
mühendisinin ve kontrol elemanı inşaat mühendisi veya
mimarının veya yerine görev alan yardımcı kontrol elemanının,
faaliyet gösterilecek ilde ikamet etmesi mecburidir.
DENETÇİ BELGESİ ALMA KOŞULLARI

Denetçi belgesi aşağıdaki şartları taşıyan mimar ve mühendislere verilir:

a) Türkiye Cumhuriyeti tâbiiyetinde olması.
b) Şantiyelerde iş görebileceklerine ilişkin olarak, görevini devamlı olarak
yapmaya engel bir durumu olmadığının ilgili sağlık kurum veya
kuruluşunca belirlenmesi.
c) Mimar veya ilgili mühendis olması.
ç) İlgili meslek odasına kayıtlı olması.
d) T.C. kimlik numarasına sahip olması.
e) Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin
işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık,
sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma,
edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini
aklama veya kaçakçılık suçlarından adli sicil kaydının bulunmaması.
f) Mesleğinde fiilen en az beş yıl çalıştığına ilişkin olarak ilgili kurum ve
kuruluşlardan alınacak belgeler.
 YAPI DENETİM HİZMET BEDELİ

Yapı Denetim Hizmet bedeli=Yapı maliyeti (yapı inşaat alanı x birim

maliyet) x yapı denetim hizmet bedeli oranı

Yapı Denetimi Hizmet Bedeline Esas Oranlar Cetveli

Yapının Bitirilmesi İçin
Hizmet Bedeli Oranı (%)
Öngörülen Süre
1 yıl 1.43
2 yıl 1.50
3 yıl 1,58
4 yıl 1.65
5 yıl 1.74
 YAPI DENETİM HİZMET BEDELİ

Toplam İnşaat Alanı 3000 m2’yi Geçmeyen

Yapılarda Hizmet Bedeli Taksitleri:
Toplam inşaat alanı üç bin m2’yi (dâhil) ≤3000 m2
geçmeyen yapıların denetim hizmeti bedelinin,
yapı sahibi tarafından yapı denetim hesabına
defaten yatırılması esastır.

Toplam İnşaat Alanı 3000 m2’nin Üzerindeki

Yapılarda Hizmet Bedeli Taksitleri:
Toplam inşaat alanı üç bin m2’nin üzerindeki >3000 m2
yapıların yapı denetimi hizmet bedelleri, yapı
sahibinin tercihine göre defaten veya taksitler
halinde veya kısmi taksitler halinde hesaba
yatırılır.

Ancak ruhsatın parsele düzenlenmesinin esas olduğu göz önüne alınarak, bir parsel üzerinde
yer alan yapıların toplam inşaat alanı göz önüne alınarak hizmet bedellerinin defaten veya
taksitler halinde yatırılmasına dikkat edilmelidir.
 YAPI MÜTEAHHİTLİĞİ

Yapı ruhsatına tâbi bütün yapıların gerçek veya tüzel kişiliği haiz bir yapı
müteahhidinin veyahut bunların oluşturacağı ortak girişimin sorumluluğu
altında inşâ edilmesi; her müteahhidin yetki belgesi numarası alması
esastır. Bu numaranın yapı ruhsatında, yapı kullanma izin belgesinde ve
yapım işleri sözleşmelerinde kullanılması zorunludur.

Tek parselde bir bodrum katı dışında, en çok iki katlı ve toplam yapı inşaat
alanı 500 metrekareyi geçmeyen yapılarda; yapı müteahhitliğine ilişkin
bütün sorumlulukları üstlenmek şartıyla parsel maliki kendi yapısını inşa
edebilir. Bu durumdaki yapılar için ayrıca yapı müteahhidi aranmaz.
Sadece o yapım işinde kullanılmak ve beş yıl içinde bir defaya ve tek bir
yapıya mahsus olmak üzere, yapı sahibine geçici yetki belgesi numarası
verilir. Yapı sahibinin aynı zamanda yapı müteahhitliğini üstlendiği
durumlarda sözleşme şartı aranmaz.
 YAPI MÜTEAHHİTLİĞİ VE ŞANTİYE ŞEFİ

Yapı müteahhidi, yapının plana ve mevzuata, fen, sanat ve sağlık kurallarına,

ruhsata ve eki projelere uygun olarak inşa etmek,
Şantiye şefi, yapıyı ilgili mevzuat hükümlerine, ruhsata ve eki projelere,
denetçi mimar ve mühendis ile kontrol ve yardımcı kontrol elemanlarının
talimatlarına uygun olarak inşa ettirmek, yapı denetimi sırasında bizzat hazır
bulunarak, denetimin uygun şartlar altında yapılmasını sağlamak, yapı
denetleme defterini şantiyede muhafaza etmek,
Yapı müteahhidi ve şantiye şefi, yapım işlerindeki kusurlardan dolayı
müteselsilen sorumludur.
İnşaatta herhangi bir imalata başlamadan en az bir gün önce, yapılacak
imalatı yapı denetim kuruluşuna haber vermek zorundadır. Aksi
takdirde, işin denetimsiz ilerlemesinden doğabilecek her türlü
sorumluluk yapı müteahhidine ve şantiye şefine aittir.
 ŞANTİYE ŞEFLİĞİ
• Şantiye şefi: Konusuna ve niteliğine göre yapım
işlerini yapı müteahhidi adına yöneterek uygulayan,
teknik personeldir.

• Şantiye şefi, aynı anda en fazla 5 ayrı yapım işi

üstlenebilir.

Şantiye şefi, görev yaptığı ilin sınırları dışında başka

bir ilde görev üstlenemez.

Mimar veya mühendis unvanlı şantiye şeflerinin aynı

anda üstleneceği farklı yapım işlerinin tamamının yapı
inşaat alanı toplamı 30.000 metrekareyi geçemez.
 ŞANTİYE ŞEFLİĞİ

Şantiye Şefi olarak üstlenilen yapım işinin tek ruhsata bağlı

olması durumunda; 30.000 m2 üst sınırı aranmaz, ancak
30.000 m2 ve üzerini yüklenmesi durumunda aynı anda başka
bir yapım işinin şantiye şefliğini üstlenemez.
 ŞANTİYE ŞEFLİĞİ

• Yapı müteahhidin üzerinde olan işin miktarı 30.000 m2’nin

üzerinde ise şantiye şefi başka bir müteahhitle anlaşıp üzerine
yeni iş alamaz.

• Müteahhidin üzerindeki iş 30.000 m2’nin altında olması

durumunda şantiye şefi olarak yeni bir müteahhitle
anlaşılabilir.
 YAPI SAHİBİ
• Yapı denetimi hizmet sözleşmesini bizzat veya hukuken temsile
yetkili vekili aracılığı ile imzalanması,
• Yapı denetimi hizmet bedeli taksitlerinin zamanında ödenmesi,
• Projede, mahal listesinde, metrajda ve yapı yaklaşık maliyetinde
bulunmayan herhangi bir imalatı, ruhsata bağlanmadığı müddetçe
yapı müteahhidinden ve yapı denetim kuruluşundan isteyememesi
ve bu gibi istekler yerine getirilmemesi,
• Tamamlanan yapı, yapı kullanma izni belgesi düzenlenmeksizin
kullanıma açılmaması,
• Yapı kullanma izni belgesi alınmış bir yapıda, ruhsat
düzenlenmeksizin değişiklik yapılmaması,
• İş bitirme tutanağının ilgili idarece onaylanmasından sonra yapılacak
olan değişikliklerden sorumlu olması.
 PROJE MÜELLİFİ
Yapı ruhsatına esas olan uygulama projelerini ve zemin etüdü
raporları da dâhil olmak üzere her türlü etüde dayalı çalışmaları
mevzuatına uygun olarak yapmak ya da yaptırmak ve incelenmek
üzere sicil durum belgesi ile birlikte yapı denetim kuruluşuna verir.

Ruhsat eki projelerin birbiri ile uyumlu olması şarttır. Birbiri ile
uyumlu olmayan projelerden doğan sorumluluk, öncelikle proje
müelliflerine ait olmak üzere, sırası ile yapı denetim kuruluşuna,
proje ve uygulama denetçisi mimar ve mühendislere ve ilgili
idareye aittir.

İlgili meslek odasına üye olmayan veya sicil durum belgesi

bulunmayan proje müellifinin projesi, yapı denetim kuruluşunca
incelenmez, durum ilgili meslek odasına bildirilir.
 İLGİLİ İDARE
• Hizmet sözleşmesi sona ermiş bir işi veya ruhsatsız bir yapıyı, bir
yapı denetim kuruluşu üstleniyor ise güvenlik raporu olmaksızın
ruhsat düzenlememek,
• Ruhsat aşamasında istenilen hizmet sözleşmesi,taahhütname, ilk
taksit dekontu olmadan ruhsat düzenlememek,
• Herhangi bir vize talebinde bulunmamak,
• Hakediş eki tutanakların bulunmasını sağlamak,
• Hakedişleri süresi içerisinde kontrol etmek ve onaylamak veya
var ise eksiklikleri kuruluşa bildirmek,
 İLGİLİ İDARE
• Hizmet sözleşmesinin sona ermesi halinde veya sorumlu denetim
elemanı değişikliklerinde seviye tespit tutanaklarını onaylamak,
• İşyeri teslim tutanağını onaylamak,
• Arsanın köşe noktalarının tespit edilmesine nezaret etmek,
• İş bitirme tutanağını incelemek, süresi içinde onaylamak veya var
ise eksikliklerinin neler olduğu belirtilerek, giderilmesinin
gerektiğini yazılı olarak bildirmek.
• Kuruluş veya sorumlu denetim elemanlarının aykırı
uygulamalarını İl Müdürlüğüne bildirmek.
 YAPI DENETİM KOMİSYONU

Merkez Yapı Denetim Komisyonunun Görevleri:

• Denetçi belgesi vermek

• Yapı denetim kuruluşu izin belgesi vermek
• Anlaşılamayan ve tereddüte düşülen konularda ilgili kurum, kuruluş ve
şahıslara görüş bildirmek

İl Yapı Denetim Komisyonlarının Görevleri

• Ceza teklifinde bulunmak,

• Denetçi vize işlemlerini gerçekleştirmek
• Şantiye ve büro denetim faaliyetlerini değerlendirmek ve teklifte
bulunmak. (Yılda iki büro, altı şantiye denetimi)
• Denetim faaliyetlerinde bulunmak,
 ÖNEMLİ DİĞER HUSUSLAR

Kanun; Madde-9:
“Kanunun uygulanması sırasında, yapı denetim kuruluşunun icraî veya ihmalî davranışla görevini
kötüye kullanan ortakları, yöneticileri, mimar ve mühendisleri, yapı müteahhidi, proje müellifi
gerçek kişiler ile laboratuvar görevlileri, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile
cezalandırılır.

Yapı denetim kuruluşunun ortak ve yöneticileri, mimar ve mühendisleri ile laboratuvar

görevlileri bu Kanun hükümleri çerçevesinde yapmaları gereken denetimi yapmadıkları hâlde
yapmış gibi veya yapmalarına rağmen gerçeğe aykırı olarak belge düzenlemeleri hâlinde Türk
Ceza Kanununun resmi belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır.”
 İMAR KANUNU
Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanan
yapılar:
Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek
yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve
eklerine aykırı yapı yapıldığı
• ilgili idarece tespiti,
• fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya
• herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine,
Belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir.
Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur.
Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı
sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshasıda muhtara
bırakılır.
 İMAR KANUNU
Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını
ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya
valilikten mühürün kaldırılmasını ister.
Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu
veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme
sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve
inşaatın devamına izin verilir.
Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız
yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını
müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden
tahsil edilir.
 İMAR CEZALARI

1- İMAR KANUNU’NDA DÜZENLENEN CEZALAR

2- TCK’DA DÜZENLENEN CEZALAR

3- DİĞER KANUNLARDA DÜZENLENEN CEZALAR

İMAR KANUNU’NDA DÜZENLENEN
CEZALAR
 İDARİ MÜEYYİDELER:
 MADDE 42- Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil
eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde
ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir
sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari
müeyyideler uygulanır.
 Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere ve imar
mevzuatına aykırı olarak yapılan ya da 27 nci madde kapsamında
ruhsat alınmadan yapılabilen yapılardan aynı maddede belirtilen
koşullar sağlanmadan yapılanların sahibine, yapı müteahhidine ve
aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere,
yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna,
niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal
emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, bin
Türk lirasından az olmamak üzere, aşağıdaki şekilde hesaplanan idari
para cezaları uygulanır;
YAPILARIN SINIFLARINA GÖRE CEZALAR
 Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının
inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her
bir metrekaresi için;
1) I. sınıf A grubu yapılara üç, B grubu yapılara beş Türk Lirası,
2) II. sınıf A grubu yapılara sekiz, B grubu yapılara onbir Türk Lirası,
3) III. sınıf A grubu yapılara onsekiz, B grubu yapılara yirmi Türk
Lirası,
4) IV. sınıf A grubu yapılara yirmiüç, B grubu yapılara yirmibeş, C
grubu yapılara otuzbir Türk Lirası,
5) V. sınıf A grubu yapılara otuzsekiz, B grubu yapılara kırkaltı, C
grubu yapılara elliiki, D grubu yapılara altmışüç Türk Lirası,
idari para cezası verilir. Bu miktarlar her takvim yılı başından geçerli
olmak üzere o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul
Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve
ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da
dikkate alınmak suretiyle artırılarak uygulanır.
MEVZUATA AYKIRILIĞI YAPI İNŞAAT ALANI ÜZERİNDEN
HESAPLANMASI MÜMKÜN OLMAYAN YAPILARDA;
Mevzuata aykırılığı yapı inşaat alanı üzerinden
hesaplanması mümkün olmayan, yapının
cephelerini ve diğer yapı elemanlarını değiştiren
veya yapı malzemesi için öngörülen gereklere
aykırı bulunan uygulamalar için, Bakanlıkça
yayımlanan ve aykırılığa konu imalatın tespiti
tarihinde yürürlükte bulunan birim fiyat listesine
göre ilgili idarece belirlenen bedelin % 20’si kadar
idari para cezası verilir.
MEVZUATA AYKIRI YAPILARIN ÖZELLİĞİNE GÖRE
ARTTIRIMLI CEZA UYGULAMASI;
 Cezalandırmayı gerektiren aykırılığa konu yapı;
 1) Hisseli parselde diğer maliklerin muvafakati alınmaksızın yapılmış
ise cezanın % 30’u,
 2) Kamuya veya başkasına ait bir parselde yapılmış ise cezanın % 40’ı,
 3) Uygulama imar planında veya parselasyon planında “Kamu Tesisi
Alanı veya Umumî Hizmet Alanı” olarak belirlenmiş bir alanda
yapılmış ise cezanın % 60’ı,
 4) Mevcut haliyle veya öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve
mal emniyetini tehdit ediyor ise cezanın % 100’ü,
 5) Uygulama imar planı bulunan bir alanda yapılmış ise cezanın %
20’si,
 6) Yapılaşmaya yasaklanmış bir alanda yapılmış ise cezanın % 80’i,
 7) Özel kanunlar ile belirlenmiş özel imar rejimine tabi bir alanda
yapılmış ise cezanın % 50’si,
 8) Ruhsatsız ise cezanın % 180’i,
 MEVZUATA AYKIRI YAPILARIN ÖZELLİĞİNE GÖRE
ARTTIRIMLI CEZA UYGULAMASI
9) Ruhsatı hükümsüz hale gelmesine rağmen inşaatı sürdürülüyor ise cezanın
% 50’si,
10) Yapı kullanma izin belgesi alınmış olmakla birlikte, ruhsat alınmaksızın
yeni inşaî faaliyete konu ise cezanın % 100’ü,
11) İnşaî faaliyetleri tamamlanmış ve kullanılmıyor ise cezanın % 10’u,
12) İnşaî faaliyetleri tamamlanmış ve kullanılıyor ise cezanın % 20’si,
13) Çevre ve görüntü kirliliğine sebebiyet veriyor ise cezanın % 20’si,
(a) ve (b) bentlerinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezalarının miktarına
göre ayrı ayrı hesap edilerek ilave olunur. Para cezalarına konu olan alanın
hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alan dikkate alınır.

Bu fıkra uyarınca idari para cezası verilmesini gerektiren aykırılığa konu alan
ile bu alanın bulunduğu arsa veya arazinin emlak vergisine esas asgari
metrekare birim değerinin çarpımı ile bulunan bedel kadar idari para cezası
yukarıdaki bentlere göre verilen para cezalarına ayrıca ilave edilir. Bu fıkraya
göre verilen idari para cezasının ilgilisine tebliğinden itibaren bir ay içinde
aykırılığın giderilmesi ve yapının mevzuata uygun hale getirilmesi halinde bu
bent uyarınca ilave edilen para cezası tahsil edilmez.
 İMAR KANUNU’NUN DİĞER MADDELERİNE MUHALEFET
 18, 28, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 40 ve 41 inci maddelerde belirtilen
mükellefiyetleri yerine getirmeyen veya bu maddelere aykırı
davranan yapı veya parsel sahibine, harita, plan, etüt ve proje
müelliflerine, fenni mesullere, yapı müteahhidine ve şantiye
şefine, ilgisine göre ayrı ayrı olmak üzere ikibin Türk Lirası, bu
fiillerin çevre ve sağlık şartlarına aykırı olması halinde dörtbin
Türk Lirası, can ve mal emniyetini tehdit etmesi halinde altıbin
Türk Lirası idari para cezası verilir.
 Yapıldığı tarih itibarıyla plana ve mevzuata uygun olmakla
beraber, mevcut haliyle veya öngörülen bir afet tehlikesi
karşısında can ve mal emniyetini tehdit ettiği veya edeceği ilgili
idare veya mahkeme kararı ile tespit olunan yapılara, ilgili
idarenin yazılı ikazına rağmen idarece tanınan süre içinde
takviyede bulunmayan veya bu yapıları 39 uncu madde uyarınca
yıkmayan yapı sahibine onbin Türk Lirası idari para cezası verilir.
İMAR KANUNU’NUN DİĞER MADDELERİNE
MUHALEFET
 27 nci maddeye göre belirlenmiş köy yerleşik alanı ve
civarı sınırları içinde köyün nüfusuna kayıtlı olan ve
köyde sürekli oturanlar tarafından, projeleri fen, sanat
ve sağlık şartlarına uygun olmasına rağmen valilik
onayı alınmadan ve muhtarlığa bildirim yapılmadan
konut ve zatî maksatlı tarım ve hayvancılık yapısı inşa
edilmesi halinde yapı sahibine bin Türk Lirası idari
para cezası verilir. Bu yapılardaki diğer aykırılıklar ve
ruhsata tabi tarım ve hayvancılık maksatlı yapılardaki
aykırılıklar için verilecek olan idari para cezası, bin
Türk Lirasından az olmamak üzere, ikinci fıkraya göre
hesaplanan toplam ceza miktarı uygulanır.
TEKERRÜR
 Ceza gerektiren fiil ve hallerin, yapının inşa edilmesi
süreci içinde tekrarı halinde, idari para cezaları bir kat
artırılarak uygulanır.
PARA CEZALARININ FAİZSİZ İADESİ
 Yukarıdaki fıkralar uyarınca tahsil olunan idari para
cezaları, aynı fiil nedeniyle 26/9/2004 tarihli ve 5237
sayılı Türk Ceza Kanununun 184 üncü maddesine göre
mahkûm olanlara faizsiz olarak iade edilir.
YAPININ İMARA UYGUN HALE GETİRİLMESİ
MÜHÜR BOZMA SUÇU
 Yapının bu Kanuna, ilgili diğer mevzuata, plana,
ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere uygun hale
getirilmesi için idarenin yazılı izni dahilinde yapılan iş
ve işlemler mühür bozma suçu teşkil etmez.
 YENİ İŞ YAPMA YASAĞI
 Müelliflerin, fenni mesul mimar ve mühendislerin, yapı
müteahhitlerinin, şantiye şefi mimar ve mühendislerin, imar
mevzuatına aykırı fiillerinden dolayı verilen cezaları ve
haklarındaki kesinleşmiş mahkeme kararları, kendi
kayıtlarına işlenmek ve ilgili mevzuata göre cezai işlem
yapılmak üzere, üyesi bulundukları meslek odasına ve
Bakanlığa ilgili idarece bildirilir. Bu kişiler, verilen ceza
süresi içinde yeni bir iş üstlenemez.
MÜTEAHHİDİN YETKİ BELGESİNİN
İPTALE
Yapı müteahhidinin yetki belgesi;
a) Yapım işinin ruhsata ve ruhsat eki etüt ve projelere
aykırı olarak gerçekleştirilmesi ve 32 nci maddeye göre
verilen süre içinde aykırılığın giderilmemesi halinde beş
yıl,
b) Yapım işinde ruhsat eki etüt ve projelere aykırı olarak
gerçekleştirilen imalatın can ve mal güvenliğini tehdit
etmesi halinde on yıl,
c) Bakanlıkça olumsuz kayıt değerlendirmesi yapılan
hallerde bir yıl,
süreyle Bakanlıkça iptal edilir. Yapı müteahhidinin,
yapım işlerinden doğan vergi ve sigorta primi borçlarını
ödememesi ve diğer sorumluluklarını yerine
getirmemesi hallerinde yetki belgesi bir yıldan az
olmamak üzere Bakanlıkça iptal edilir ve bunlara
sorumluluklarını yerine getirinceye kadar yeni yetki
belgesi düzenlenmez. Yetki belgesi iptal edilen yapı
müteahhidi yeni yetki belgesi düzenleninceye kadar
yeni iş üstlenemez, ancak mevcut işlerini tamamlar.
Yetki belgeli yapı müteahhidi olmaksızın başlanılan
yapının ruhsatı iptal edilir ve yapı mühürlenir.
PARA CEZALARININ VERİLECEĞİ KİŞİLER
 RUHSAT ALMAKSIZIN YA DA
DÜZENLENMİŞ RUHSATA, RUHSAT
EKLERİNE, PROJELERE VEYA İMAR
MEVZUATINA AYKIRI OLARAK YAPI
YAPILIRSA

 YAPI SAHİBİNE, YAPI MÜTEAHHİDİNE YA

DA AYKIRILIĞI ALTI İŞ GÜNÜ İÇİNDE
İDAREYE BİLDİRMEYEN FENNİ
MESULLERE,
 PARA CEZALARININ VERİLECEĞİ KİŞİLER
(DEVAM)

 İMAR KANUNU 18, 28, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 40
VE 41 MADDELERDEKİ MÜKELLEFİYETLERİ
YERİNE GETİRMEMEK YA DA BU MADDELERE
AYKIRI DAVRANIŞLARDA;

 YAPI VEYA PARSEL SAHİBİNE

 HARİTA, PLAN, ETÜT VE PROJE
MÜELLİFLERİNE
 YAPI MÜTEAHHİDİ VE ŞANTİYE ŞEFİNE.
PARA CEZALARININ VERİLECEĞİ
KİŞİLER

 İMAR KANUNU 39. MADDEYE GÖRE TEHLİKE

ARZEDEN BİNAYI YIKMAYAN;
YAPI SAHİBİNE;
 MUHTARLIK İZNİ OLMAKSIZIN YAPI YAPAN
YAPI SAHİBİNE,
CEZA VERİLİR.
PARA CEZALARINI VERECEK MERCİLER:
 BELEDİYE SINIRLARI İÇİNDE
BELEDİYE ENCÜMENİ,

 BELEDİYE SINIRLARI DIŞINDA

İL (GENEL MECLİSİ) ENCÜMENİ

TARAFINDAN CEZA UYGULANIR.

PARA CEZASI UYGULAMADA ZAMANAŞIMI
 Soruşturma zamanaşımı
(1) Soruşturma zamanaşımının dolması halinde kabahatten
dolayı kişi hakkında idari para cezasına karar verilemez.
(2) Soruşturma zamanaşımı süresi;
a) Yüzbin Türk Lirası veya daha fazla idari para cezasını
gerektiren kabahatlerde beş,
b) Ellibin Türk Lirası veya daha fazla idari para cezasını
gerektiren kabahatlerde dört,
c) Yirmibin Türk Lirası veya daha fazla idari para cezasını
gerektiren kabahatlerde üç,
d) Yirmibin Türk Lirasına kadar idari para cezasını gerektiren
kabahatlerde iki, yıldır.
(3) Nispi idari para cezasını gerektiren kabahatlerde
zamanaşımı süresi sekiz yıldır.
(4) Zamanaşımı süresi, kabahate ilişkin tanımdaki fiilin
işlenmesiyle veya neticenin gerçekleşmesiyle işlemeye
başlar.
(5) Kabahati oluşturan fiilin aynı zamanda suç
oluşturması halinde suça ilişkin dava zamanaşımı
hükümleri uygulanır.
2863 SAYILI YASA
YAPTIRIMLAR
 RUHSATSIZ YAPI YASAĞI
 Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları
ile bunların korunma alanlarında ruhsatsız olarak
inşaat yapmak yasaktır.
 Buralarda ruhsatsız olarak yapılacak inşaatlar ile,
koruma amaçlı imar planlarında, plana; sitlerde, sit
şartlarına aykırı olarak inşa edilen yapılar hakkında
imar mevzuatına göre işlem yapılır.
2863 SAYILI YASA
 Tescil edilen sit alanları ve korunması gerekli
taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile korunma
alanlarının bu Kanuna göre tebliğ veya ilan edilmiş
olmasına rağmen yıkılmasına, bozulmasına,
tahribine, yok olmasına veya her ne suretle olursa
olsun zarar görmesine kasten sebebiyet verenler ile
koruma bölge kurullarından izin alınmaksızın inşaî
ve fiziki müdahale yapanlar veya yaptıranlar, iki
yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar
adli para cezasıyla cezalandırılır.
 Bu Kanuna aykırı olarak yıkma veya imar izni
verenler, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin
güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır.
 Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen fiiller, korunması
gerekli kültür ve tabiat varlığını yurt dışına kaçırmak
amacıyla işlenmiş ise verilecek cezalar bir kat artırılır.
 Bünyesinde koruma, uygulama ve denetim büroları
kurulan idarelerden 57 nci maddenin yedinci fıkrası
uyarınca izin almaksızın veya izne aykırı olarak
tamirat ve tadilat yapanlar ile izinsiz inşaî ve fiziki
müdahale yapanlar veya yaptıranlar altı aydan üç yıla
kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılırlar.
5216 s. Büyükşehir Belediyesi Yasası
 Büyükşehir belediyesi tarafından belirlenen ruhsatsız
veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar, gerekli işlem
yapılmak üzere ilgili belediyeye bildirilir. Belirlenen
imara aykırı uygulama, ilgili belediye tarafından üç ay
içinde giderilmediği takdirde, büyükşehir belediyesi
3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun 32 ve
42 nci maddelerinde belirtilen yetkilerini kullanma
hakkını haizdir.
 Ancak 3194 sayılı Kanunun 42 nci madde
kapsamındaki konulardan dolayı iki kez ceza
verilemez.
 3621 s. Kıyı Kanunu
 CEZA HÜKÜMLERİ:

a) Kıyıda ve uygulama imar planı bulunan sahil şeritlerinde;

1. Duvar, çit, parmaklık, tel örgü, hendek, kazık ve benzeri

engelleri oluşturanlara kum, çakıl alan veya çekenlere 5 milyon
lira,

2. Moloz, toprak, curuf, çöp gibi kirletici ve çevreyi bozucu etkisi

olan atık ve artıkları dökenlere 10 milyon lira,

3. Kıyıyı değiştirecek boyutta kazı yapan, kum, çakıl alan veya

çekenlere 50 milyon lira,

Para cezası verilir.

 3621 s. Kıyı Kanunu
b) Bu Kanun kapsamında kalan alanlarda, Kanun
hükümlerine uyulmadan ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı
olarak yapılan yapıların sahiplerine ve müteahhidine, 3194
sayılı İmar Kanunu'nda öngörülen para cezalarının iki misli
para cezası verilir.
Ancak, ruhsata bağlanması mümkün olmaması nedeniyle
3194 sayılı İmar Kanunu'nun öngördüğü süre içerisinde
yapısını yıkandan tahakkuk ettirilen para cezası alınmaz.
Para cezası, ilgisine göre doğrudan doğruya Vali veya
Belediye Başkanı tarafından verilir.
3621 s. Kıyı Kanunu
 Cezalara karşı, cezanın tebliğ tarihinden itibaren en
geç 7 gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz
edilebilir. İtiraz, idarece verilen cezanın uygulanmasını
durdurmaz.
Bu Kanunda öngörülen iş ve işlemleri süresinde
yapmayan veya geciktirenlere veya Kanunu yanlış
uygulayan mahalli yönetici ve diğer kamu görevlileri
hakkında ayrıca kanuni takibat yapılır.
Para cezalarının ödenmemesi halinde 6183 sayılı
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
hükümleri uygulanır.
 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda
İmar Mevzuatını İlgilendiren Hükümler

Madde 181 -Çevrenin kasten kirletilmesi

Madde 182 -Çevrenin taksirle kirletilmesi
Madde 183 -Gürültüye neden olma
Madde 184 -İmar kirliliğine neden olmayı
düzenlemiştir.

221
 Md 184:
(1) Yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak
bina yapan veya yaptıran kişi, bir yıldan beş yıla
kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Yapı ruhsatiyesi olmadan başlatılan inşaatlar
dolayısıyla kurulan şantiyelere elektrik, su veya telefon
bağlantısı yapılmasına müsaade eden kişi, yukarıdaki
fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
(3) Yapı kullanma izni alınmamış binalarda herhangi bir
sınai faaliyetin icrasına müsaade eden kişi iki yıldan
beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

222
 (4) Üçüncü fıkra hariç, bu madde hükümleri
ancak belediye sınırları içinde veya özel imar
rejimine tâbi yerlerde uygulanır.

(5) Kişinin, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak

yaptığı veya yaptırdığı binayı imar plânına ve
ruhsatına uygun hale getirmesi halinde, bir ve
ikinci fıkra hükümleri gereğince kamu davası
açılmaz, açılmış olan kamu davası düşer,
mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla
ortadan kalkar.

223
Kabahatler Kanunu’na Göre İşgal

Yetkili makamların açık ve yazılı izni olmaksızın meydan,

cadde, sokak veya yayaların gelip geçtiği kaldırımları
işgal eden veya buralarda mal satışa arz eden kişiye,
belediye zabıta görevlileri tarafından elli Türk Lirası
idarî para cezası verilir.

Yetkili makamların açık ve yazılı izni olmaksızın meydan,

cadde, sokak veya yayaların gelip geçtiği kaldırımlar üzerine
inşaat malzemesi yığan kişiye, belediye zabıta görevlileri
tarafından yüz Türk Lirasından beşyüz Türk Lirasına kadar
idarî para cezası verilir.
Özel kanunlardaki hükümler saklıdır.
KIYI MEVZUATI
Ülkemiz, 8333 km. uzunluğunda deniz kıyısına sahiptir.
Buna zengin göl ve akarsu kıyıları da eklenirse, kıyılar
ve planlama konusunun ne kadar önemli
olduğu daha da belirginleşir. Kıyılar hızlı bir
şekilde yapılaşmakta ve yenilenemeyen
kaynaklar büyük bir hızla kullanılarak yok edilmektedir.
 Anayasa’nın 43. maddesi: “Kıyılar, Devletin hüküm ve
tasarrufu altındadır.”
 Kıyılar, herkesin eşit ve serbest kullanımına açık alanlardır.
 Kıyılar, kamu yararına kullanılması zorunlu olan alanlardır.
KIYI ÇİZGİSİ
 Kıyı Çizgisi: Deniz, göl ve akarsularda, suyun taşkın
durumları dışında kara parçasına değdiği noktaların
birleşmesinden oluşan meteorolojik olaylara göre değişen
doğal çizgidir.
KIYI KENAR ÇİZGİSİ
 Kıyı Kenar Çizgisi: Deniz, tabii ve suni göl ve akarsuların,
alçak basık kıyı özelliği gösteren kesimlerinde kıyı
çizgisinden sonra kara yönünde su hareketlerinin
oluşturduğu kumsal ve kıyı kumullarından oluşan kumluk,
çakıllık, kayalık, taşlık, sazlık, bataklık ve benzeri alanların
doğal sınırı, dar-yüksek kıyı özelliği gösteren yerlerde ise şev
ya da falezin üst sınırıdır.
KIYI
 Kıyı : Kıyı çizgisi ile kıyı kenar çizgisi arasında kalan alandır.
 Dar-Yüksek Kıyı: Plajı olmayan veya çok dar olan şev veya
falezle son bulan kıyılardır.
 Alçak-Basık Kıyı : Kıyı çizgisinden sonra da devam eden kıyı
hareketlerinin oluşturduğu plaj, hareketli ve sabit kumulları
da içeren kıyı kordonu lagün gölü, lagün alanları, sazlık,
bataklık ile kumluk, çakıllık, taşlık ve kayalık alanları içeren
kıyılardır.
 Sahil şeridi : Kıyı kenar çizgisinden itibaren kara yönünde
yatay olarak en az 100 metre genişliğinde belirlenen alandır.
(Kıyı Kanunu öncesindeki plan ve yapılaşmalara yönelik
“kısmi yapılaşma” tanımı bu alanı kapsar)
Kıyı Kenar Çizgisi Tespit Komisyonunun
Oluşumu
Kıyı kenar çizgisi tespit komisyonu valiliklerce, kamu
görevlilerinden en az beş kişiden oluşturulur.
a) Jeoloji mühendisi ve/veya jeolog, ve/veya jeomorfolog
b) Harita ve kadastro mühendisi
c) Ziraat mühendisi
d) Mimar ve/veya şehir plancısı
e) İnşaat mühendisi
KIYI KENAR ÇİZGİSİ TESPİTİ
 Valiliklerce Hazırlanan K.K.Ç
Yıllık Tespit Programı
Programda Belirtilen Süre İçerisinde Sonuçlandırılır
 İlgilisinin Talebi Üzerine K.K.Ç Tespiti
1/1000 Ölçekli Halihazır Haritanın Valiliğe Tesliminden
İtibaren 3 Ay İçerisinde Sonuçlandırılır
 Valilik uygun görüşü ve Bakanlık onayı ile yürürlüğe girer .
 Bir ay süreyle ilan edilir.
 İlan süresi içinde itiraz edilebilir.
 Onaylı kıyı kenar çizgileri;
 Kıyı kenar çizgisinin suya düşmesi,
 Mükerrer kıyı kenar çizgisinin bulunması,
 Kıyı kenar çizgilerinin kenarlaşmaması,
 Yargı organlarınca kıyı kenar çizgisinin iptali ya da ikinci bir
kıyı kenar çizgisinin tespit edilmesi,
halleri dışında değiştirilemez.
PLANLAMA VE YAPILANMADA
ÖNKOŞULLAR
 Koruma-kullanma dengesi
 Sürdürülebilirlik
 Kamu Yararı: Toplumun varlığını sürdürmesine ilişkin çıkar.
 Kıyıda imar planının hazırlanabilmesi için kıyı kenar
çizgisinin tespiti gerekmektedir.
 Kıyılarda, sahil şeritlerinde ve doldurma ve kurutma yoluyla
kazanılacak alanlarda uygulama imar planı kararı ile
yapılabilecek yapılar Kıyı Kanununun 6, 7 ve 8’inci
maddelerinde tanımlanmıştır.
Kıyının Korunması, Yapı Yasağı ve
Kıyıda Yapılacak Yapılar
 Kıyı, herkesin eşitlik ve serbestlikle yararlanmasına açık olup,
buralarda hiçbir yapı yapılamaz; duvar, çit, parmaklık,
telörgü, hendek, kazık ve benzeri engeller oluşturulamaz.
 Kıyılarda, kıyıyı değiştirecek boyutta kazı yapılamaz; kum,
çakıl vesaire alınamaz veya çekilemez.
 Kıyılara moloz, toprak, curuf, çöp gibi kirletici etkisi olan
atık ve artıklar dökülemez.
KIYI VE DOLGU ALANLARINDA NE TÜR
YAPILAR YAPILIR?
 Kıyının kamu yararına kullanımına ve kıyıyı koruma amacına
yönelik alt yapı ve tesisler
 Faaliyet özelliği gereği kıyıdan başka yerde yapılması
mümkün olmayan yapı ve tesisler
 KIYI ALANLARINDA YAPILABİLECEK
YAPILAR
 Kıyının Kamu Yararına Kullanımına ve Kıyıyı Koruma Amacına
Yönelik Altyapı ve Tesisler: İskele, Liman, Barınak,Yanaşma Yeri
(bu yapıların zorunlu alt rıhtım ve üstyapı tesisleri) Dalgakıran,
Çekek Yeri, Kayıkhane, Tasfiye İstasyonu, Pompaj İstasyonu,
Tuzla, Köprü, Dalyan, İstinat Duvarı, Fener, Menfez
 Faaliyetlerinin Özelliği Gereği Kıyıdan Başka Yerde Yapılması
Mümkün Olmayan Yapılar : Tersane, Gemi Söküm Yeri, Su
Ürünleri Üretim ve Yetiştirme Tesisleri ve bu yapılaşmalara ait
Zorunlu Üstyapı ve Altyapı Tesisleri
 Plansız Yapılabilecek Yapılar Duş, Gölgelik, Soyunma Kabini, Büfe
(max:6m²), WC (seyyar, fosseptik gerektirmeyen), ahşap iskele
(max.5mX20m ölçülerinde)en az 150 m ara ile
 Yukarıdaki kullanımların tamamlayıcısı niteliğinde ve yapılması zorunlu alt ve üst yapı ve
tesisleri yapılabilir. Günübirlik turizm yapı ve tesisleri yapılamaz. Hangar, atölye, kontrol kulesi
ve deniz feneri gibi bakım-onarım ve teknik altyapı yapılarının yükseklikleri ve yapılaşma
şartları, teknik gerekçeler ve uluslararası standartlar gözetilerek imar planı kararları ile
belirlenir. Ancak taban alanı 6 metrekareyi geçmeyen kontrol kulesi ve deniz fenerleri için
yapının fenni ve teknik sorumluluğu ilgili idaresinde olmak kaydıyla imar planı aranmaz. Sahil
şeridinin ikinci bölümünde ve sahil şeridi gerisinde kalan özel kullanımlara ait arıtma tesisleri
kıyıda yapılamaz. (Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliği)
 Kıyılarda ayrıca uygulama imar planı yapılmadan sabit olmayan duş, gölgelik, soyunma kabini,
aralarında en az 150 metre mesafe olmak kaydı ile 6 m2 'yi geçmeyen büfe ve kirletici etkisi
olmayan fosseptik yapımını gerektirmeyen seyyar tuvalet ve ahşap iskeleler yapılabilir. (Kıyı
Kanunu Uygulama Yönetmeliği)
 Kruvaziyer limanlar ve yat limanlarının ilgili altyapı, üstyapı tesisleri ile konaklama ve alışveriş
yerleri,
 Spor aktiviteleri ve organizasyonların yapılmasına/yaptırılmasına yönelik spor tesisleri ve
zorunluluk arz eden durumlarda bunların tamamlayıcı konaklama tesisleri,
 Özelleştirme kapsam ve programına alınan alanlardaki kruvaziyer limanlar ve yat limanları.
HANGİ DURUMLARDA
DOLGU/KURUTMA YAPILABİLİR?
Dolgu, arazi kazanma amacıyla, her zaman her yerde, her koşulda
gündeme gelen bir eylem değildir. Dolgu ve kurutma işlemi,
sadece kamu yararına gündeme gelebilen bir yapılanmadır. Bu
koşulun yanı sıra dolgu ve kurutma yapılabilmesi için bir
gerekliliğin veya bir zorunluluğun ortaya çıkması koşulu aranır.
Dolgu/kurutma yapılabilmesi, söz konusu kullanım için daha
uygun bir seçenek bulunamamış olması zorunludur. Bazı
durumlarda ise dolgu yapımı olanaksızdır. Örneğin, Sulak alan
olarak belirlenen ve mevzuatta veya uluslararası sözleşmelerle
koruma altına alınan yerlerde dolgu ve kurutma yapılamaz. Dolgu
ve kurutma; deniz, doğal ve yapay göl, akarsularda sadece yukarıda
sıralanan şartların sağlanması koşuluyla ve imar planı kararı ile
yapılabilir.
DOLDURMA VE KURUTMA SURETİYLE
KAZANILAN ALANLARDA YAPILABİLECEK
YAPILAR
 Kıyıya Dönük Yapılar
 Ulaşıma Dönük Yapılar
 Rekreasyon Alanı Düzenlemeleri (Park, Çocuk Bahçesi, Açık
Spor Alanları)
 Fuar, Piknik, Eğlence Alanları, Lokanta, Gazino, Çay Bahçesi,
Sergi Üniteleri,
 Denizlerde, içme ve kullanma suyu kaynağı olmamak kaydı ile tabii ve
suni göllerde ve akarsularda; sadece kamu yararının gerektirdiği hallerde,
daha uygun alternatifler bulunmaması veya kıyı alanının yetersizliği
nedeniyle ve uygulama imar planı kararı ile bu Yönetmeliğin 13 üncü
maddesinde (kıyıda yapılabilecek yapılar) belirtilen yapı ve tesislerle,
Kanunun 7 nci maddesi gereği yapılabilecek kara, deniz, hava ulaşımına
yönelik altyapı tesisleri, “ibadet yeri,” yeşil alan düzenlemeleri
kapsamında park, çocuk bahçesi, açık spor alanları ile açık alan ağırlıklı
olmak üzere ve emsali aynı amaçla ayrılan alanın % 3’ünü yüksekliği 5.50
m.yi aşmayan takılıp sökülebilir elemanlarla inşa edilen; lokanta, gazino,
çay bahçesi, sergi üniteleri ve idare binalarını içeren fuar, piknik, eğlence
alanları düzenlemek amacıyla doldurma ve kurutma işlemi yapılarak arazi
kazanılabilir.

Sahil Şeritlerinde
Sahil şeritlerinde yapılacak yapılar kıyı kenar çizgisine en fazla 50 metre yaklaşabilir.
 Yaklaşma mesafesi ve kıyı kenar çizgisi arasında kalan alanlar, ancak yaya yolu,
gezinti, dinlenme, seyir ve rekreaktif amaçla kullanılmak üzere düzenlenebilir.
 Sahil şeritlerinin derinliği, 100 metre mesafeden az olmamak üzere, sahil
şeridindeki ve sahil şeridi gerisindeki kullanımlar ve doğal eşikler de dikkate
alınarak belirlenir.
 Taşıt yolları, sahil şeridinin kara yönünde yapı yaklaşma sınırı gerisinde kalan alanda
düzenlenebilir.
 Sahil şeridinde yapılacak yapıların kullanım amacına bağlı olarak yapım koşulları
yönetmelikte belirlenir. Sahil şeridinde toplum yararına açık olmak şartıyla
konaklama hariç günü birlik turizm yapı ve tesisleri yapılabilir. -Sahil şeridinin ikinci
bölümünde yapılabilecek tesisler ise kıyı ve ilk 50 metredekilere ilave olarak;
günübirlik turizm yapı ve tesisleri olup, emsal 0.20' yi, bir (1) katı, H=4.50 metreyi,
asma katlı yapılması halinde H=5.50 metreyi geçmemek üzere plan kararları
getirilebilir. Ayrıca, kıyı ve deniz güvenliğini sağlamak amacıyla lojman, konaklama
ve benzeri tesisler içermek üzere inşa edilecek karakol ve bu gibi güvenlik yapıları
yer alabilir. (Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliği )
YETKİ
 Turizm Alan ve Merkezleri ile Kültür ve Turizm Koruma ve
Gelişim Bölgesi içinde ve turizm amaçlı ve turizm tesisinin
devamı veya tamamlayıcısı niteliğinde ise Kültür ve Turizm
Bakanlığı,
 Özelleştirme kapsamında yer alan tesisler için Özelleştirme
İdaresi Başkanlığı
 Yukarıda belirtilen yerler dışındaki tüm alanlarda ve
bütünleşik kıyı alanları planlamalarında Çevre ve Şehircilik
Bakanlığıdır.
KIYILARDA HANGİ FAALİYETLERE
CEZAİ YAPTIRIM UYGULANIR?
 Duvar, çift, parmaklık, tel örgü, hendek, kazık ve benzeri
engel oluşturmak,
 İzinsiz veya izin şartlarına aykırı olarak kum, çakıl, vs. almak,
 Moloz, toprak, cüruf, çöp gibi atık ve artık dökmek,
 Kıyıyı değiştirecek boyutta kazı yapmak, kum, çakıl, vs.
almak,
 Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapmak,
 Kanuna aykırı olarak doldurma ve kurutma yolu ile arazi
kazanmak.
 ÇEVRE MEVZUATI

251
 Ülkemizde çevre sorunlarının giderek artması ve
gündeme gelmesi nedeniyle,
ÇED (çevresel etki değerlendirme) 1983 yılında
yürürlüğe giren
Çevre Kanunu’nun 10.maddesi ile
yasal statüye oturtulmuştur.

252
 09.08.1983 tarihli 2872 sayılı Çevre Kanunu

Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair 13.05.2006 tarih ve

26167 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5491 Sayılı Kanun
ile yapılan değişikliklerle;

ÇED ve ÇED Yönetmeliğinin güçlendirilmesi

amaçlanmıştır.

253
Kanun’un 10. maddesine göre;

Gerçekleştirmeyi plânladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol

açabilecek kurum, kuruluş ve işletmeler, Çevresel Etki Değerlendirmesi
Raporu veya Proje Tanıtım Dosyası hazırlamakla yükümlüdürler.

Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki

Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili
onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez; proje için yatırıma
başlanamaz ve ihale edilemez.

254
 Kanun’un 12. maddesine göre;
Bu Kanun hükümlerine uyulup uyulmadığını denetleme yetkisi
Bakanlığa aittir. Gerektiğinde bu yetki, Bakanlıkça; il özel idarelerine, çevre
denetim birimlerini kuran belediye başkanlıklarına, Denizcilik
Müsteşarlığına, Sahil Güvenlik Komutanlığına, 13/10/1983 tarihli ve 2918
sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre belirlenen denetleme görevlilerine
veya Bakanlıkça uygun görülen diğer kurum ve kuruluşlara devredilir.
Denetimler, Bakanlığın belirlediği usûl ve esasları çerçevesinde yapılır.

255
 İlgililer, çevre kirliliğine neden olabilecek faaliyetleri ile ilgili
olarak, kullandıkları hammadde, yakıt, çıkardıkları ürün ve atıklar ile üretim
şemalarını, acil durum plânlarını, izleme sistemleri ve kirlilik raporları ile
diğer bilgi ve belgeleri talep edilmesi halinde Bakanlığa veya yetkili
denetim birimine vermek zorundadırlar.

Denetim, bilgi verme ve bildirim yükümlülüğüne ilişkin usûl ve

esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

256
Kanun’un 15. maddesine göre;
 Bu Kanun ve bu Kanun uyarınca yayımlanan yönetmeliklere aykırı davrananlara
söz konusu aykırı faaliyeti düzeltmek üzere Bakanlıkça ya da 12 nci maddenin
birinci fıkrası uyarınca denetim yetkisinin devredildiği kurum ve
merciler tarafından bir defaya mahsus olmak üzere esasları yönetmelikle
belirlenen ve bir yılı aşmamak üzere süre verilebilir.

 Faaliyet; süre verilmemesi halinde derhal, süre verilmesi durumunda,

bu süre sonunda aykırılık düzeltilmez ise Bakanlıkça ya da 12 nci maddenin birinci
fıkrası uyarınca denetim yetkisinin devredildiği kurum ve merciler tarafından
kısmen veya tamamen, süreli veya süresiz olarak durdurulur. Çevre ve
insan sağlığı yönünden tehlike yaratan faaliyetler süre verilmeksizin durdurulur.

257
  Çevresel Etki Değerlendirmesi incelemesi
yapılmaksızın başlanan faaliyetler; Bakanlıkça, Proje Tanıtım
Dosyası hazırlanmaksızın başlanan faaliyetler ise mahallin en
büyük mülkî amiri tarafından süre verilmeksizin
durdurulur.

 Süre verilmesi ve faaliyetin durdurulması, bu Kanunda

öngörülen cezaların uygulanmasına engel teşkil etmez.

258
 Kanun’un 20. maddesine göre;

“ÇED sürecine başlamadan veya bu süreci tamamlamadan

inşaata başlayan ya da faaliyete geçenlere yapılan proje
bedelinin yüzde ikisi oranında idari para cezası verilir.
Cezaya konu olan durumlarda yatırımcı faaliyet alanını eski
haline getirmekle yükümlüdür.

259
 ÇED sürecinde verdikleri taahhütnameye aykırı davrananlara her
bir ihlal için 10.000*TL idari para cezası verilir.

12. maddede öngörülen bildirim ve bilgi verme yükümlülüğünü yerine

getirmeyenlere 6.000*TL

İdari para cezası verilir.

(*) Bütçe Kanununa göre her mali yıl artış göstermektedir.

260
 Kanun’un 26. maddesine göre;

“Bu kanunun 12 inci maddesinde öngörülen bildirim ve

bilgi verme yükümlülüğüne aykırı olarak yanlış ve yanıltıcı
bilgi verenler, altı aydan bir yıla kadar hapis ile
cezalandırılır.

Bu kanunun uygulanmasında yanlış ve yanıltıcı belge

düzenleyenler ve kullananlar hakkında 26.09.2004 tarih ve
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun belgede sahtecilik suçuna
ilişkin hükümler uygulanır.”

261
 ÇED YÖNETMELİĞİ
ve
YÖNETMELİK
UYGULAMALARI

262
 Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ulusal Mevzuatımız ve Taraf
Olduğumuz Uluslararası Mevzuatın Gerektirdiği Zorunluluklar Dikkate
Alınarak Hazırlanmıştır.

Bern Sözleşmesi Ülkemiz bu sözleşmeye 1984 yılında taraf olmuştur.

Ramsar Sözleşmesi Ülkemiz bu sözleşmeye 1994 yılında taraf

olmuştur.

Rio Konferansı Ülkemiz bu sözleşmeye 1997 yılında taraf olmuştur.

Akdeniz’in Kirliliğe karşı Korunması Sözleşmesi

Ülkemiz bu sözleşmeye 1981 yılında taraf olmuştur.

Karadeniz’in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi

Ülkemiz bu sözleşmeye 1994 yılında taraf olmuştur.

MARPOL Sözleşmesi Ülkemiz bu sözleşmeye

1990 yılında taraf olmuştur.

263
 Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED):

“Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye

olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin
belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin
önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde
en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen
yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek
değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının
izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalar
bütünü” olarak tanımlanmıştır.

264
 * * * (Yürürlükte bulunan 25 Kasım 2014 tarih ve
29186 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ÇED
Yönetmeliği)

Madde 3: Hukuki dayanak

09.08.1983 tarih ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun
10. maddesi
Madde 5: Yetki
Yetki Bakanlığa ait olup, sınırları belirtilmek suretiyle
bir kısmı Valiliklere devredilebilir.
Mevcut uygulama;
EK-1 prosedürü ➔ Bakanlık
EK-2 prosedürü ➔ Valiliklerce yürütülmektedir
265
 Madde 7: ÇED’e bağlı projeler
- “EK-1 Listesi”nde yer alan projeler
- “ÇED Gereklidir” kararı verilen projeler

Madde 8: İDK (İnceleme-Değerlendirme Komisyonu) teşkili

Komisyon üyeleri
 İlgili kurum ve kuruluşlar
 Proje sahibi
 Raporu hazırlayan kurum-kuruluş

 Gerektiğinde,
 Sivil toplum örgütleri
 Üniversiteler
 Uzman kişiler görev alırlar
266
 UYGULANAN ÇED PROSEDÜRÜ
ÇED Başvuru Dosyasının Bakanlığa Sunulması

ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı

Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı

ÇED Raporunun Bakanlığa Sunulması

İnceleme Değerlendirme Komisyonu Toplantısı

ÇED Olumlu Kararı ÇED Olumsuz Kararı

267
4
 Madde 9: Halkın katılımı
• Projeden en çok etkilenen halkın kolaylıkla katılabileceği bir yer
seçilir.
• Toplantı günü Bakanlıkça belirlenir.
• Toplantı yeri ve saati Valililik ve proje sahibi tarafından
belirlenir.
• Proje sahibi toplantı ile ilgili ilanı ulusal ve yerel bir gazetede
toplantı gününden en az on gün önce yayınlatır.
Madde 10: Kapsamlaştırma
 Özel Format belirlenir.
 Format tarihinden itibaren ÇED Raporunun 1 yıl içerisinde
Bakanlığa sunulması gerekmektedir. (Süre bitiminden önce
Bakanlığa başvurulması durumunda bir defaya mahsus olmak
üzere 6 ay’a kadar ek süre verilebilir)

268
 Madde 12: ÇED Raporlarının incelenmesi
Komisyon tarafından,
a) ÇED Raporu ve eklerinin yeterli ve uygun olup olmadığına,
b) Yapılan incelemelerin, hesaplamaların ve değerlendirmelerin
yeterli düzeyde veri, bilgi ve belgeye dayandırılıp
dayandırılmadığına,
c) Projenin çevreye olabilecek etkilerinin kapsamlı bir şekilde
incelenip incelenmediğine,
ç) Çevreye olabilecek olumsuz etkilerin giderilmesi için gerekli
önlemlerin yer alıp almadığına,
d) Halkın katılımı toplantısı ve süreç içerisinde gelen görüş ve
önerilere çözüm getirilip getirilmediğine,
ilişkin inceleme yapar.
Madde 13: Nihai ÇED Raporların Bakanlığa sunulması
 Proje sahibi İDK toplantısının (ÇED Raporunun Nihai ÇED Raporu
olarak kabul edilmesi) sona ermesinden sonra 10 işgünü içerisinde
269
Nihai ÇED Raporunu Bakanlığa sunmakla yükümlüdür.
Madde 14: ÇED Olumlu/Olumsuz Kararı

 Çoğaltılan Nihai ÇED Raporlarının Bakanlığa

sunulmasını müteakip 10 işgünü içerisinde Bakanlıkça
ÇED Olumlu/Olumsuz Kararı verilir.

 “ÇED Olumlu” kararının alınması durumunda gerekli

diğer izinler alınarak yatırıma başlanır.

 “ÇED Olumsuz” kararının alınması durumunda ise

projenin gerçekleştirilmesi mevzuat açısından mümkün
değildir.

 Proje için 7 yıl içerisinde yatırıma başlanmaz ise “ÇED

270
Olumlu” kararı geçersiz sayılır.
 Madde 15: Seçme - Eleme Kriterine tabi projeler

 EK-2 Listesinde yer alan projeler

 Kapasite artış toplamı Ek-2 de belirtilen sınır

değeri aşmayan projeler

271
 UYGULANAN ÇED PROSEDÜRÜ

Proje Tanıtım Dosyasının Valiliğe Sunulması

ÇED Gerekli Değildir Kararı ÇED Gereklidir Kararı

(Proje için EK-I prosedürünün

devam ettirilmesi)

272
6
 Madde 18: Yatırımın izlenmesi ve kontrolü
- Taahhütlerin yerine getirilip getirilmediği Bakanlık ve
Valilikçe denetlenir.

Madde 19: Yönetmeliğe aykırı uygulamaların

durdurulması
Yönetmelik hükümlerini yerine getirmeyen
projelerden;
Ek-1 Listesinde yer alan projeler Bakanlıkça
Ek-2 Listesinde yer alan projeler Valilikçe durdurulur.
* Taahhütlere uyulmadığının tespiti halinde
taahhütlere uyulması için Bakanlıkça/Valilikçe süre
verilebilir.
273
 6306 SAYILI KANUN
AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN
DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDA
KANUN
 Amaç
Kanunun amacı; afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar
dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve
sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli
yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve
yenilemelere dair usul ve esasları belirlemektir.
 Tanımlar
Rezerv yapı alanı: Bu Kanun uyarınca gerçekleştirilecek
uygulamalarda yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere,
TOKİ’nin veya İdarenin talebine bağlı olarak veya resen,
Bakanlıkça belirlenen alanları,
Riskli alan: Zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle
can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Cumhurbaşkanınca
kararlaştırılan alanı,
Riskli yapı: Riskli alan içinde veya dışında olup ekonomik
ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme
riski taşıdığı ilmî ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen
yapıyı,
 Tespit, taşınmaz devri ve tescil
 MADDE 3 - (1) Riskli yapıların tespiti, Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikte belirlenen usul ve
esaslar çerçevesinde masrafları kendilerine ait olmak üzere, öncelikle yapı malikleri veya kanuni
temsilcileri tarafından, Bakanlıkça lisanslandırılan kurum ve kuruluşlara yaptırılır ve sonuç
Bakanlığa veya İdareye bildirilir. Bakanlık, riskli yapıların tespitini süre vererek maliklerden veya
kanuni temsilcilerinden isteyebilir. Verilen süre içinde yaptırılmadığı takdirde, tespitler
Bakanlıkça veya İdarece yapılır veya yaptırılır. Bakanlık, belirlediği alanlardaki riskli yapıların
tespitini süre vererek İdareden de isteyebilir. Bakanlıkça veya İdarece yaptırılan riskli yapı
tespitlerine karşı maliklerce veya kanuni temsilcilerince onbeş gün içinde itiraz edilebilir. Bu
itirazlar, Bakanlığın talebi üzerine üniversitelerce, ilgili meslek disiplini öğretim üyeleri
arasından görevlendirilecek dört ve Bakanlıkça, Bakanlıkta görevli üç kişinin iştiraki ile teşkil
edilen teknik heyetler tarafından incelenip karara bağlanır
 2) Riskli yapılar, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde belirtilmek üzere, tespit tarihinden
itibaren en geç on iş günü içinde Bakanlık veya İdare tarafından ilgili tapu müdürlüğüne
bildirilir. Tapu kütüğüne işlenen belirtmeler hakkında, ilgili tapu müdürlüğünce ayni ve şahsi
hak sahiplerine bilgi verilir.
 Tasarrufların kısıtlanması
 MADDE 4 - (1)Bakanlık veya uygulamayı yürütmesi hâlinde
TOKÎ veya İdare, riskli alanlarda ve rezerv yapı alanlarında her
türlü imar ve yapılaşma işlemlerini iki yıl süre ile geçici olarak
durdurabilir. Uygulamanın gerektirmesi hâlinde imar ve
yapılaşma işlemlerinin geçici olarak durdurulması bir yıl daha
uzatılabilir.

(3) Uygulama sırasında Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından

talep edilmesi hâlinde, hak sahiplerinin de görüşü alınarak, riskli
alanlardaki yapılar ile riskli yapılara elektrik, su ve doğal gaz
verilmez ve verilen hizmetler kurum ve kuruluşlar tarafından
durdurulur.
 Tahliye ve yıktırma
 MADDE 5 - (1) Riskli yapıların yıktırılmasında ve bunların
bulunduğu alanlar ile riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarındaki
uygulamalarda, öncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna
gidilmesi esastır. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine
veya malik olmasalar bile kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak
bu yapılarda ikamet edenlere veya bu yapılarda işyeri bulunanlara
geçici konut veya işyeri tahsisi ya da kira yardımı yapılabilir.
 (3) Uygulamaya başlanmadan önce, riskli yapıların yıktırılması için, bu
yapıların maliklerine altmış günden az olmamak üzere süre verilir. Bu süre
içinde yapı, malik tarafından yıktırılmadığı takdirde, yapının idari
makamlarca yıktırılacağı belirtilerek ve tekrar süre verilerek tebligatta
bulunulur. Verilen bu süre içinde de maliklerince yıktırma yoluna gidilmediği
takdirde, bu yapıların insandan ve eşyadan tahliyesi ve yıktırma işlemleri,
yıktırma masrafı ile gereken diğer yardım ve krediler öncelikle dönüşüm
projeleri özel hesabından karşılanmak üzere, mahallî idarelerin de iştiraki ile
mülki amirler tarafından yapılır veya yaptırılır.
 (4) Süresinde yıktırılmadığı tespit edilen riskli yapıların yıktırılması,
Bakanlıkça yazılı olarak İdareye bildirilir. Buna rağmen yıktırılmadığı tespit
edilen yapılar, Bakanlıkça yıkılır veya yıktırılır. Uygulamanın gerektirmesi
hâlinde Bakanlık, yukarıdaki fıkralarda belirtilen tespit, tahliye ve yıktırma iş
ve işlemlerini bizzat da yapabilir. Bakanlık veya İdare tarafından yapılan veya
yaptırılan riskli yapı tespit, tahliye ve yıktırma masrafları, hisseleri oranında
maliklerden 6183 sayılı Kanuna göre tahsil edilir.
 Uygulama işlemleri
 MADDE 6 - (1) Üzerindeki bina yıkılarak arsa hâline gelen taşınmazlarda daha önce
kurulmuş olan kat irtifakı veya kat mülkiyeti, ilgililerin muvafakatleri aranmaksızın
Bakanlığın talebi üzerine ilgili tapu müdürlüğünce resen terkin edilerek, önceki vasfı
ile değerlemede bulunularak veya malik ile yapılan anlaşmanın şartları tapu
kütüğünde belirtilerek malikleri adına payları oranında tescil edilir. Taşınmazların
niteliği resen mevcut duruma göre tescil edilir. Bu taşınmazların sicilinde bulunan
ayni ve şahsi haklar ile temlik hakkını kısıtlayan veya yasaklayan her türlü şerh,
hisseler üzerinde devam eder. Belirtilen haklar ve şerhler, tapuda; tevhit, ifraz, alan
düzeltme, taksim, ihdas, terk, tescil, kat irtifakı ve kat mülkiyeti tesisine ilişkin
işlemlerin yapılmasına engel teşkil etmez ve bu işlemlerde maliklerin ve ilgililerin
muvafakati aranmaz.Yeni yapılar için kat irtifakı ve kat mülkiyeti tesisi safhasında
belirtilen haklar ve şerhler, muvafakat aranmaksızın sadece söz konusu haklar ve
şerhlerden yükümlü olan malike düşecek bağımsız bölümler üzerinde devam
ettirilir. Uygulama alanında cins değişikliği, tevhit, ifraz, terk, ihdas ve tescil
işlemleri muvafakat aranmaksızın Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından resen yapılır
veya yaptırılır. Bu parsellerin malikleri tarafından değerlendirilmesi esastır.
 Bu çerçevede riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarında uygulama yapılan etap veya adada, riskli
yapılarda ise bu yapıların bulunduğu parsellerde, yapılar yıktırılmadan önce, parsellerin tevhit
edilmesine, münferit veya birleştirilerek veya imar adası bazında uygulama yapılmasına, ifraz,
terk, ihdas ve tapuya tescil işlemlerine, yeniden bina yaptırılmasına, payların satışına, kat
karşılığı veya hasılat paylaşımı ve diğer usuller ile yeniden değerlendirilmesine, yapının
paydaşı olup olmadıkları gözetilmeksizin sahip oldukları hisseleri oranında paydaşların en az
üçte iki çoğunluğu ile karar verilir. Bu karara katılmayanların arsa payları, Bakanlıkça rayiç
değeri tespit ettirilerek ve bu değerden az olmamak üzere anlaşma sağlayan diğer paydaşlara
açık artırma usulü ile satılır. Bu suretle paydaşlara satış gerçekleştirilemediği takdirde, bu
paylar, riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarında Bakanlığın talebi üzerine, tespit edilen rayiç
bedeli de Bakanlıkça ödenmek kaydı ile tapuda Hazine adına resen tescil edilir ve yapılan
anlaşma çerçevesinde değerlendirilmek üzere Bakanlığa tahsis edilmiş sayılır veya Bakanlıkça
uygun görülenler TOKİ'ye veya İdareye devredilir. Riskli yapılarda ise anlaşma sağlayan diğer
paydaşlara veya anlaşma sağlayan paydaşların kararı ile yapılan anlaşmaya uyularak işlem
yapılmasını kabul etmek şartıyla üçüncü şahıslara satış yapılıncaya kadar satış işlemi
tekrarlanır. Hisseleri oranında paydaşların en az üçte iki çoğunluğu ile alınan karara
katılmayan maliklerin arsalarının veya arsa paylarının Kanun uyarınca satış yapılıncaya kadar,
anlaşma sağlayan paydaşlar dışındaki üçüncü kişilere satılması durumunda, tapuda tescil
işlemi yapılabilmesi için satın alanın elektronik tebligat adresini tapu müdürlüğüne bildirmesi
zorunludur. Açık artırma ile satışı yapılacak payların üzerindeki ipotek, ihtiyati haciz, haciz ve
intifa hakkı gibi haklar, satış sonrasında satış bedeli üzerinde devam eder. Satış işlemi
sonrasında tapu kaydındaki haklar ve şerhler Bakanlığın talebi üzerine tapu müdürlüğünce
resen terkin edilir.
 (2) Üzerindeki bina yıkılmış olan arsanın maliklerine yapılan
tebligatı takip eden otuz gün içinde en az üçte iki çoğunluk
ile anlaşma sağlanamaması hâlinde, gerçek kişilerin veya özel
hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetindeki taşınmazlar için
Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından acele kamulaştırma
yoluna da gidilebilir. Bu Kanun uyarınca yapılacak olan
kamulaştırmalar, 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı
Kamulaştırma Kanununun 3 üncü maddesinin ikinci
fıkrasındaki iskân projelerinin gerçekleştirilmesi amaçlı
kamulaştırma sayılır ve ilk taksit ödemesi, mezkûr fıkraya
göre belirlenen tutarların beşte biri oranında yapılır
 EK MADDE 1- (1) a) Kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı
durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu yerlerde;
planlama ya da altyapı hizmetleri yetersiz olan veya imar mevzuatına
aykırı yapılaşma bulunan yahut yapı ya da altyapısı hasarlı olan alanlar,
 b) Üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65'i imar mevzuatına aykırı
olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte
sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlar,
 fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama
çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu
hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla,
Cumhurbaşkanınca riskli alan olarak kararlaştırılabilir. Riskli alan sınırı
uygulama bütünlüğü gözetilerek belirlenir.
 (2) a) Riskli alan kararına karşı Resmî Gazete'de yayımı tarihinden
itibaren dava açılabilir. Uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararma
karşı dava açılamaz.
5366 SAYILI KANUN
YIPRANAN TARİHİ VE KÜLTÜREL TAŞINMAZ VARLIKLARIN YENİLENEREK
KORUNMASI VE YAŞATILARAK KULLANILMASI HAKKINDA KANUN

 Büyükşehir belediyeleri, büyükşehir belediyeleri sınırları içindeki

ilçe ve ilk kademe belediyeleri, il, ilçe belediyeleri ve nüfusu
50.000'in üzerindeki belediyelerce ve bu belediyelerin yetki alanı
dışında il özel idarelerince, yıpranan ve özelliğini kaybetmeye yüz
tutmuş; kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurullarınca sit alanı
olarak tescil ve ilan edilen bölgeler ile bu bölgelere ait koruma
alanlarının, bölgenin gelişimine uygun olarak yeniden inşa ve
restore edilerek, bu bölgelerde konut, ticaret, kültür, turizm ve
sosyal donatı alanları oluşturulması, tabiî afet risklerine karşı
tedbirler alınması, tarihi ve kültürel taşınmaz varlıkların
yenilenerek korunması ve yaşatılarak kullanılması amacıyla
hazırlanmış kanundur.
 Yenileme alanları; il özel idarelerinde il genel meclisinin ve
belediyelerde belediye meclisinin üye tam sayısının salt
çoğunluğunun kararı ile belirlenir. İl özel idaresinde il genel
meclisince ve büyükşehirler dışındaki belediyelerde belediye
meclisince bu konuda alınan kararlar, Cumhurbaşkanına sunulur.
Büyükşehirlerde ise ilçe belediye meclislerince alınan kararlar,
büyükşehir belediye meclisince onaylanması üzerine
Cumhurbaşkanına sunulur. Cumhurbaşkanı projenin uygulanıp
uygulanmamasına üç ay içinde karar verir.
 Belirlenen alan sınırları içindeki tüm taşınmazlar, belediyece ve il
özel idaresince hazırlanacak yenileme projelerinin kültür ve
tabiat varlıklarını koruma kurulunca karara bağlanmasını
müteakip bu Kanuna göre yapılacak yenileme projesi
hükümlerine tâbi olurlar. Büyükşehir belediye sınırları içinde
büyükşehir belediyelerinin yapacaklarının dışında kalan yenileme
projeleri, ilçe ve ilk kademe belediyelerince hazırlanması ve
meclislerinde kabulünden sonra büyükşehir belediye başkanınca
onaylanarak yürürlüğe girer. Buna göre kamulaştırma ve
uygulama yapılır.
 Yenileme alanları olarak belirlenen bölgelerde il özel idaresi ve belediye
tarafından hazırlanan veya hazırlatılan yenileme projeleri ve uygulamaları
ilgili il özel idareleri ve belediyeler eliyle yapılır veya kamu kurum ve
kuruluşları veya gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine yaptırılarak uygulanır.
Bu alanlarda Toplu Konut İdaresi ile ortak uygulama yapılabileceği gibi, Toplu
Konut İdaresine de uygulama yaptırılabilir. Büyükşehirlerde, büyükşehir
belediyeleri tarafından başlatılmayan uygulamalar ilçe ve ilk kademe
belediyelerince tek başına veya müşterek olarak yapılır veya yaptırılır.
 Yenileme alanı içinde yapı parsellerindeki uygulamalarda kendi parseli ve
yapısı aynen korunarak yenilenecek yapılar, projenin bütünlüğünü bozmamak
şartıyla belediyece kabul edilen projeye bağlı kalmak ve il özel idaresi ve
belediyenin belirleyeceği amaçta kullanılmak kaydıyla parsel sahibince
yapılabilir. Bu durumlarda uygulamanın projeyle eş zamanlı olarak
başlatılması ve tamamlanması esastır. Aksi takdirde il özel idaresi ve
belediyece bu Kanun hükümleri uygulanır.
 Yenileme alanlarında yenileme projelerinin uygulanması sırasında tabiî afet
riski taşıdığı Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca belirlenen bölgelerde gerekli
tedbirleri almak üzere il özel idareleri ve belediyeler yenileme projelerinde
tasfiye de dahil olmak üzere gerekli düzenlemeleri yapabilir, yasaklar
koyabilir.
 Uygulama esnasında her türlü kontrol, denetim ve takip işlemleri, ilgili il özel idaresi
ve belediyece yapılır veya yaptırılarak sonuçlandırılır. Bu işlemler, projenin özelliğine
göre konuyla ilgili uzman kişi, kurum ve ekiplere yaptırılır.Yenileme alanlarındaki
uygulamalar her türlü vergi, resim, harç ve ücretlerden muaftır.
 Yenileme projelerini onaylamak üzere 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Kanununun 51 inci maddesine göre gerektiği kadar Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu oluşturulur. Kurulca onaylanan projeler, il özel
idaresi veya belediyece uygulanır.
 Yenileme projeleri, uygulama alanı içerisinde bulunan taşınmaz kültür ve tabiat
varlıklarının rölöve, restitüsyon, restorasyon projeleri ile onarılacak veya yeniden
inşa edilecek yapıların imar mevzuatında öngörülen projelerinden oluşur.
 Yenileme projelerinin gerektirdiği uygulamalar, verilen süre içinde yapı malikince
yapılmadığı takdirde, il özel idaresi veya belediye tarafından yapılarak masrafı yapı
malikinden tahsil edilir. İl özel idaresi veya belediye tarafından, yapı malikinin
uygulama masraflarını ödemesini kolaylaştırıcı tedbirler alınabilir. Bu tedbirlere
ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
 Yenileme alanlarında bulunan yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırılmasında
anlaşma yolu esastır. Anlaşma sağlanamayan hallerde gerçek ve özel hukuk tüzel
kişilerinin mülkiyetinde bulunan taşınmazlar ilgili il özel idaresi ve belediye
tarafından kamulaştırılabilir.
BELEDİYE KANUNU MD. 73
KENTSEL DÖNÜŞÜM VE GELİŞİM ALANI
 Belediye, belediye meclisi kararıyla; konut alanları, sanayi alanları, ticaret
alanları, teknoloji parkları, kamu hizmeti alanları, rekreasyon alanları ve
her türlü sosyal donatı alanları oluşturmak, eskiyen kent kısımlarını
yeniden inşa ve restore etmek, kentin tarihi ve kültürel dokusunu
korumak veya deprem riskine karşı tedbirler almak amacıyla kentsel
dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir.
 Bir alanın kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edilebilmesi için
yukarıda sayılan hususlardan birinin veya bir kaçının gerçekleşmesi ve bu
alanın belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması şarttır.
 Ancak, kamunun mülkiyetinde veya kullanımında olan yerlerde kentsel
dönüşüm ve gelişim proje alanı ilan edilebilmesi ve uygulama
yapılabilmesi için ilgili belediyenin talebi ve Cumhurbaşkanınca bu
yönde karar alınması şarttır.
 Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilan edilecek alanın;
üzerinde yapı olan veya olmayan imarlı veya imarsız alanlar olması,
yapı yükseklik ve yoğunluğunun belirlenmesi, alanın büyüklüğünün en
az 5 en çok 500 hektar arasında olması, etaplar halinde yapılabilmesi
hususlarının takdiri münhasıran belediye meclisinin yetkisindedir.
 Toplamı 5 hektardan az olmamak kaydı ile proje alanı ile ilişkili birden
fazla yer tek bir dönüşüm alanı olarak belirlenebilir.
 Büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde kentsel dönüşüm
ve gelişim projesi alanı ilan etmeye büyükşehir belediyeleri yetkilidir.
Büyükşehir belediye meclisince uygun görülmesi halinde ilçe
belediyeleri kendi sınırları içinde kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri
uygulayabilir.
 Büyükşehir belediyeleri tarafından yapılacak kentsel dönüşüm ve
gelişim projelerine ilişkin her ölçekteki imar planı, parselasyon planı,
bina inşaat ruhsatı, yapı kullanma izni ve benzeri tüm imar işlemleri ve
3194 sayılı İmar Kanununda belediyelere verilen yetkileri kullanmaya
büyükşehir belediyeleri yetkilidir.
 Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında bulunan yapıların
boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırılmasında anlaşma yolu esastır.
 Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edilen yerlerde belediyelere ait
gayrimenkuller ile belediyelerin anlaşma sağladığı veya
kamulaştırdıkları gayrimenkuller üzerindeki inşaatların tamamı
belediyeler tarafından yapılır veya yaptırılır. Belediye ile anlaşma
yapmayan veya belediyece kamulaştırılmasına gerek duyulmayan
gayrimenkul sahiplerinden proje alanında kendilerine 3194 sayılı
Kanunun 18 inci maddesine göre ayrı ada ve parselde imar hakkı
verilmemiş olanlar kamulaştırmasız el atma davası açabilir.
 Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yapılacak alt yapı ve
rekreasyon harcamaları, proje ortak gideri sayılır. Belediyelere ait
inşaatların proje ortak giderleri belediyeler tarafından karşılanır.
Kendilerine ayrı ada veya parsel tahsis edilen gayrimenkul sahipleri ile
kamulaştırma dışı kalan gayrimenkul sahipleri, sahip oldukları inşaatın
toplam metrekaresi oranında proje ortak giderlerine katılmak
zorundadır. Proje ortak gideri ödenmeden inşaat ruhsatı, yapılan
binalara yapı kullanma izni verilemez; su, doğalgaz ve elektrik
bağlanamaz.
 Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edilen yerlerde; ifraz, tevhit,
sınırlı ayni hak tesisi ve terkini, cins değişikliği ve yapı ruhsatı
verilmesine ilişkin işlemler belediyenin izni ile yapılır.
 Belediye, kentsel dönüşüm ve gelişim projelerini
gerçekleştirmek amacıyla; imar uygulaması yapmaya, imar
uygulaması yapılan alanlardaki taşınmazların değerlerini tespit
etmeye ve bu değer üzerinden hak sahiplerine dağıtım yapmaya
veya hasılat paylaşımını esas alan uygulamalar yapmaya yetkilidir.
 Kentsel dönüşüm ve gelişim projelerinin uygulanması sırasında,
tapu kayıtlarında mülkiyet hanesi açık olan veya ayni hakları
davalı olan taşınmazlar doğrudan kamulaştırılarak bedelleri
mahkemece tayin edilen bankaya belli olacak hak sahipleri adına
bloke edilir.
 Büyükşehirlerde büyükşehir belediye meclisinin, il ve ilçelerde
belediye meclislerinin salt çoğunluk ile alacağı karar ile
masrafların tamamı veya bir kısmı belediye bütçesinden
karşılanmak kaydıyla kentin uygun görülen alanlarında bina
cephelerinde değişiklik ve yenileme ile özel aydınlatma ve çevre
tanzimi çalışmaları yapılabilir.
 Cephe değişikliği yapılacak binalarda telif hakkı sahibi proje
müelliflerine talep etmeleri hâlinde, değiştirilecek cephe veya
cephelerin beher metrekaresi için bir günlük net asgari ücret
tutarını geçmemek üzere telif hakkı ödenir.
 Bina cephelerinde değişiklik ve yenileme ile özel aydınlatma ve
çevre tanzimi çalışmaları için yapılması gereken iş, işlem ve
yetkilendirmeler, kat maliklerinin arsa payı çoğunluğu ile
verecekleri karara göre yapılır.
 KAT MÜLKİYETİ
KANUNU

295
  Kanunun 1. maddesi, kat mülkiyeti ve kat irtifakına ilişkin genel
kuralı belirlemiştir.
 Buna göre kat mülkiyetinin;
- Tamamlanmış bir yapıda,
- Ayrı ayrı ve müstakil kullanıma elverişli,
- Malik veya ortak maliklerce,
- Bağımsız mülkiyet hakkının kurulabileceği ön görülmüştür.

296
  İrtifak hakkı;
- Henüz yapılmamış ya da tamamlanmamış bir yapı,
- Bina tamamlandıktan, kat mülkiyetine konu olabilecek nitelikteki
bölümleri yapıldıktan sonra geçilecek kat mülkiyetine esas olmak
üzere ,
- Malik veya ortak maliklerce,
- İrtifak Hakkı kurulabilir.

297
 Kanunda Geçen Tanımlar:
 Kat mülkiyetine konu olan gayrimenkulün bütününe
Anagayrimenkul,
 Yalnız esas yapı kısmına Anayapı,
 Anagayrimenkulün ayrı ayrı ve başlı başına kullanılmaya elverişli
olup, bu Kanun hükümlerine göre bağımsız mülkiyete konu olan
bölümlerine Bağımsız bölüm,
 Bir bağımsız bölümün dışında olup, doğrudan doğruya o bölüme
tahsis edilmiş olan yerlere Eklenti,
 Bağımsız bölümler üzerinde kurulan mülkiyet hakkına Kat
mülkiyeti ve bu hakka sahip olanlara Kat maliki,
298
  Anagayrimenkulün bağımsız bölümleri dışında kalıp, korunma
ve ortaklaşa kullanma veya faydalanmaya yarayan yerlerine
Ortak yerler,
 Kat maliklerinin ortak malik sıfatıyla paydaşı bulundukları bu
yerler üzerindeki faydalanma haklarına Kullanma hakkı,

299
  Bir arsa üzerinde ileride kat mülkiyetine konu olmak üzere
yapılacak veya yapılmakta olan bir veya birden çok yapının
bağımsız bölümleri için o arsanın maliki veya ortak malikleri
tarafından bu Kanun hükümlerine göre kurulan irtifak hakkına
kat irtifakı,
 Bu hakka sahip olanlara da kat irtifak sahibi,

300
  Arsanın, Kanunda yazılı esasa göre bağımsız bölümlere tahsis
edilen ortak mülkiyet paylarına Arsa payı,
 Kat mülkiyetinin veya irtifakının kurulmasına ait resmi senede
Sözleşme,
 Kat mülkiyeti, arsa payı ve anagayrimenkuldeki ortak yerlerle
bağlantılı özel bir mülkiyettir.

301
 Kat Mülkiyeti ve Kat İrtifakının Niteliği
Arsa Payına Bağlı Olma
- Kat mülkiyeti ve kat irtifakı, bu mülkiyete konu olan
anagayrimenkulün bağımsız bölümlerinden her birinin konum ve
büyüklüklerine göre hesaplanan değerleri ile oranlı olarak
projesinde tahsis edilen arsa payının ortak mülkiyet esaslarına göre
açıkça gösterilmesi suretiyle kurulur.

302
 Arsa Payına İtiraz:
 Arsa paylarının bağımsız bölümlerin payları ile oranlı olarak
tahsis edilmediği hallerde, her kat maliki veya kat irtifakı sahibi,
arsa paylarının yeniden düzenlenmesi için mahkemeye
başvurabilir.

303
 Arsa Payının Değiştirilemezliği
 Bağımsız bölümlerden her birine tahsis edilen arsa payı, o
bölümlerin değerinde sonradan meydana gelen çoğalma veya
azalma sebebiyle değiştirilemez.
 İstisnası Bağımsız Bölüm İlavesi

304
 Kat Mülkiyeti Kurulması
 Kat irtifakı arsa payına bağlı bir irtifak çeşidi olup, yapının
tamamı için düzenlenecek yapı kullanma izin belgesine dayalı
olarak, bu Kanunda gösterilen şartlar uyarınca kat mülkiyetine
resen çevrilir.
 Bu işlem, arsa malikinin veya kat irtifakına sahip ortak
maliklerden birinin istemi ile dahi gerçekleştirilebilir.

305
 Ortak Yerler
(1) Sözleşme ile belirlenenler

(2) Kanun gereği her halde ortak yer olarak kabul edilenler

306
  Kanun gereği her halde ortak yer olarak kabul
edilenler:
- Temeller ve ana duvarlar, taşıyıcı sistemi oluşturan kiriş, kolon
ve perde duvarlar ile taşıyıcı sistemin parçası diğer
elemanlar,bağımsız bölümleri ayıran ortak duvarlar, tavan ve
tabanlar, avlular, genel giriş kapıları, antreler, merdivenler,
asansörler, sahanlıklar, koridorlar ve buralardaki genel tuvalet ve
lavabolar, kapıcı daire veya odaları, genel çamaşırlık ve çamaşır
kurutma yerleri, genel kömürlük ve ortak garajlar, elektrik, su ve
havagazı saatlerinin korunmasına mahsus olup bağımsız bölüm
dışında bulunan yuvalar ve kapalı kısımlar, kalorifer daireleri, kuyu
ve sarnıçlar, yapının genel su depoları, sığınaklar,

307
  Kanun gereği her halde ortak yer olarak kabul
edilenler:
- Her kat malikinin kendi bölümü dışındaki kanalizasyon tesisleri
ve çöp kanalları ile kalorifer, su, havagazı ve elektrik tesisleri,
telefon, radyo ve televizyon için ortak şebeke ve antenler sıcak ve
soğuk hava tesisleri,
-Çatılar, bacalar, genel dam terasları, yağmur olukları, yangın
emniyet merdivenleri.
- Bu sayılanların dışında kalıp,
yine ortaklaşa kullanma, korunma veya faydalanma için zaruri
olan diğer yerler ve şeyler de Ortak yer konusuna girer.

308
 Kat malikleri anagayrimenkulün bütün ortak yerlerine, arsa
payları oranında, ortak mülkiyet hükümlerine göre malik olurlar.
Kat malikleri ortak yerlerde kullanma hakkına sahiptirler; bu
hakkın genel kömürlük, garaj, teras, çamaşırhane ve çamaşır
kurutma alanları gibi yerlerdeki ölçüsü, aksine sözleşme
olmadıkça, her kat malikine ait arsa payı ile oranlıdır.

309
  Bağımsız Bölümler ve Arsa Payı Arasındaki Bağlantı
- Arsa payı; bağımsız bölüm ile birlikte hareket eder,
- kat mülkiyeti veya kat irtifakından ayrı olarak devredilemez,
- miras yoluyla devre konu olamaz ve başka bir hakla da
kayıtlanamaz.

310
  Anagayrimenkul Bütünlüğü:

- Anagayrimenkulde, kat mülkiyetine bağlanmamış veya lehine kat

irtifakı kurulmamış (boşta) arsa payı bırakılamaz.

311
  Bağımsız Bölümlerle Eklentiler Ve Ortak Yerler
Arasındaki Bağlantı:
- Bir bağımsız bölümün dışında olup, doğrudan doğruya o bölüme
tahsis edilmiş olan kömürlük, su deposu, garaj, elektrik, havagazı
veya su saati yuvaları, tuvalet gibi eklentiler, ait olduğu bağımsız
bölümün bütünleyici parçası sayılır ve o bölümün maliki,
eklentilerin de tek başına maliki olur.

312
 - Eklentiler kat mülkiyeti kütüğünün Beyanlar hanesine kaydedilir
ve bunlardan anayapının oturduğu zeminin dışında kalanlar
kadastro planında veya tapu haritasında ayrıca gösterilir.
- Bağımsız bölümlerin başkasına devri, kayıtlanması veya
kiralanması halinde, eklentiler ve ortak yerler de kendiliğinden
devredilmiş, kayıtlanmış veya kiralanmış olur.

313
  Ortaklığın Giderilmesi:
- Anagayrimenkulde ortaklığın giderilmesi istenemez.

- Bağımsız bölümlerde ortaklığın giderilmesi istenebilir.

314
  Önalım Hakkı:
- Kat mülkiyeti ve kat irtifakı sahiplerinin, devre konu arsa payı
veya bağımsız bölüm üzerinde önalım hakkı yoktur.
- Bağımsız bölüm paydaşları arasında önalım hakkı muteberdir.
- Resmi senette bu iki kuralın aksi kararlaştırılabilir.

315
  Kat Mülkiyeti ve Kat İrtifakı Kurulması
- Kat mülkiyeti ve kat irtifakı resmi senetle ve tapu siciline tescil ile
doğar.

- Kural: Anagayrimenkulde kısmi (bir kısmında) kat irtifakı ve kat

mülkiyeti kurulamaz.

316
 Tek bağımsız bölüm olarak tescil edilme:

Kat mülkiyeti kurulurken;

- aynı katta,
- birbirine bitişik bulunan,
- aynı nevideki,
- birden fazla bağımsız bölüm veya bir yapının,
- otel, iş veya ticaret yeri gibi iktisadî açıdan veya kullanma bakımından
- bütünlük arz eden birden çok katı veya bölümü,
kat mülkiyeti kütüğüne tek bağımsız bölüm olarak tescil edilebilir.

 Buna uygun değişiklik projesi ve yapı kullanma izin belgesinin

ibrazı gerekir.

317
  Kat mülkiyetinin tescili;
(1) resmi senet uyarınca veya
(2) mahkeme kararı ile yapılır.

318
  Kat Mülkiyeti Tesisinde İstenen Belgeler:
Malik veya tüm paydaşlarca aşağıdaki belgelerle istemde
bulunulur;
(1) Mimari Proje veYapı Kullanma İzin Belgesi
Anagayrimenkulün maliki veya bütün paydaşları tarafından
imzalanan, yetkili kamu kurum ve kuruluşlarınca onaylanan
mimarî proje
(2) Yapı kullanma izin belgesi.

319
 (3) Yönetim Planı
Bağımsız bölümlerin kullanılış tarzına, birden çok yapının varlığı
halinde bu yapıların özelliğine göre 28 inci maddedeki esaslar
çerçevesinde hazırlanır, kat mülkiyetini kuran malik veya malikler
tarafından imzalanır.

Y öne tim Planı Ne d ir?

Mad d e 28 : Yön eti m planı yön eti m tarzını, kullan ma ma ksat v e
ş e klini yön e tici v e d en e tçil erin alacakları ücr eti v e yön eti m e ait
diğ er hususları düz enl er. Yön eti m planı, bütün kat malikle rini
bağlayan bir sözle şm e hük m ünd e d ir.

320
  Yönetim Planının Değiştirilmesi
- Yönetim planının değiştirilmesi için bütün kat maliklerinin (4/5)
beşte dördünün oyu aranır.
- Yönetim Planının Bağlayıcılığı: Yönetim planı ve bunda yapılan
değişiklikler, bütün kat malikleriyle onların külli ve cüzi
haleflerini ve yönetici ve denetçileri bağlar.
- Yönetim planının ve onda sonradan yapılan değişikliklerin tarihi,
kat mülkiyeti kütüğünün (Beyanlar) hanesinde gösterilir ve bu
değişiklikler yönetim planına bağlanarak kat mülkiyetinin
kuruluş belgeleri arasında saklanır.

321
  Mimari Projenin Kat Malikine Verilmesi
-Kat malikine, istem halinde, mimari projeden kendi bağımsız
bölümüne ait olan kısmının tasdikli bir örneği de verilir. (m.13)

322
  Kat İrtifakı Tesisi;
 Malikin veya bütün paydaşların talebi,
 - Mimari proje,
 -Yönetim plânı (Kat mülkiyetine geçişte ayrıca yönetim plânı
istenmez)
Resen Kat Mülkiyetine Geçiş: Kat irtifakının tesciline ait
resmi senede ve 12 nci maddede yazılı belgelere dayalı olarak,
yetkili idarece yapı kullanma izin belgesinin verildiği tarihten
itibaren altmış gün içinde ilgili tapu idaresine gönderilmesi
üzerine resen yapılır.

323
  Bağımsız Bölümlerin Farklı Kullanım Yasağı:
(1) Kütükte mesken, iş veya ticaret yeri olarak gösterilen
bağımsız bir bölümde;
- hastane, dispanser, klinik, poliklinik, ecza laboratuvarı gibi
müesseseler kurulamaz;
- kat maliklerinin buna aykırı sözleşmeleri hükümsüzdür;
- İstisna: dispanser, klinik, poliklinik niteliğinde olmayan
muayenehaneler bu hükmün dışındadır.

324
 (2) Kütükte mesken olarak gösterilen bağımsız bir bölümde;
- sinema, tiyatro, kahvehane, gazino, pavyon, bar, kulüp, dans
salonu ve emsali gibi eğlence ve toplantı yerleri ve fırın,
lokanta, pastahane, süthane gibi gıda ve beslenme yerleri
ve imalathane, boyahane, basımevi, dükkan, galeri ve çarşı gibi
yerler,
- ancak kat malikleri kurulunun oybirliği ile vereceği kararla
açılabilir.

325
 Bağımsız Bölüm İlavesi:
a) Kat malikleri kurulunun oybirliğiyle karar vermesi;
b) Anagayrimenkulün bu inşaattan sonra alacağı duruma göre,
yapılan yeni ilaveler de dahil olmak üzere bütün bağımsız
bölümlerine tahsis olunacak arsa paylarının, usulüne göre
yeniden ve oybirliğiyle tespit edilmesi;
Şarttır.

326
  Kat Mülkiyetinin Sona Ermesi:
Kat mülkiyeti, kat mülkiyeti kütüğündeki sicil kaydının
silinmesiyle sona erer.
Kendiliğinden sona ermeme;
- Anagayrimenkulün bütün bağımsız bölümlerinin bir tek kişinin
mülkiyetinde toplanmasıyla kat mülkiyeti kendiliğinden sona
ermez.

327
 (1) Talep,Yazılı İstem;
- bütün bağımsız bölümleri kendi mülkiyetinde toplamış bulunan
malikin veya tüm maliklerce kat mülkiyetinin adi mülkiyete
çevrilmesine ait yazılı istemi üzerine silinir.

328
 (2) Yok olma - Kamulaştırılma
-Anagayrimenkulün arsasıyla birlikte tamamen yok olması veya
kamulaştırılması halinde sicil kaydının silinmesi genel hükümlere
göre yapılır.
(3) Harab Olma
Genel Kural; Anayapının tümü harap olmuşsa, anagayrimenkul
üzerindeki kat mülkiyeti kendiliğinden sona erer;
- sona erme hükümleri harap olma zamanından itibaren başlar.

329
  Kat Mülkiyetinin Sona Ermesi:
Harap Olma sonrası yeni yapı yapılması;
- Tümü harabolan anayapının arsasında malik veya ortak malikler
tarafından yine kat mülkiyeti esasına göre yeni bir yapı yapılmak
istenirse,
- kat irtifakı ve kat mülkiyeti kurulmasına dair hükümler uygulanır.

330
  Kat İrtifakının Sona Ermesi:
(1) Talep Üzerine:
- Kat irtifakına konu olan arsanın maliki veya ortak malikleri,
tapu memuruna verecekleri yazılı bir beyanla kat irtifakına ait sicil
kaydını sildirerek bu irtifaka her zaman son verebilirler.

331
 (2) Kendiliğinden sona erme
Yok olma, kullanışsız hale gelme, kamulaştırma:
- Kat irtifakı, buna konu olan arsanın tamamıyla yok olması veya
üzerinde yapı yapılamayacak hale gelmesi veya kamulaştırılması ile
kendiliğinden sona erer.

332
 (3) Hakim kararıyla sona erme
- Kat irtifakına konu olan arsa üzerinde,
- bu irtifakın kurulması sırasında verilen plana göre beş yıl içinde
yapı yapılmazsa,
- maliklerden birinin istemi üzerine,
-sulh hakimi, gerektiğinde ilgilileri de dinleyerek, duruma göre
kat irtifakının sona ermesine veya
-belli bir süre için uzatılmasına karar verir. Süre istem üzerine
yeniden uzatılabilir.
- Yukarıdaki durum uyarınca kat irtifakı kaldırıldığında tapu
kütüğündeki kayıt silinir.
333
Kat mülkiyeti
tapusu
Kat irtifakı
tapusu