‫ر‬ : ‫طور ا دن‬

Evolutions minéralogiques:
résultats expérimentaux
‫د‬ .I

‫رة‬ ‫دن‬ ‫ون ا‬

T ‫ و‬P ‫ددة ن‬ ‫ظروف‬
‫وا و ط ا‬

‫وا ن ا" !دال ا و‬#

20:55 2021-05-22
[Si3AlO8]Na

Si2Al2O8]Ca
[Si2Al2O8]Ca ‫ ا ور ت‬$!

SiO2 ‫ ا ' س‬$!

20:55 2021-05-22
 ‫دال ا و‬ ‫وا ن ا‬ ‫‪.II‬‬
‫و ق ‪#‬وا ن ا" !دال‬ ‫دث ! د"ت أ و ‪ $‬دا‪+‬ل ا ! ء ا )!‬
‫ا و‬
‫ا) ع‬ ‫‪ .1‬ا"‪/ +‬ف‬
‫" دى ‪.15%‬‬ ‫ا و‬
‫ا !دال ‪2‬ل ! ن ‪ Si4+‬و ‪Al3+‬‬
‫ا !دال ‪ 3‬ر ! ن ‪ K+‬و ‪Na+‬‬
‫‪Cs+ K+ Ca2+ Na+ Fe2+ Mg2+ Al3+ Si4+‬‬ ‫ا ون‬
‫‪1,67 1,33 0,99 0,98 0,74 0,66 0,49 0,41‬‬ ‫ا) ع ا و‬
‫‪20:55 2021-05-22‬‬
 ‫ا) ع ا و‬ ‫ا ) ‪ $‬وا‪/ +‬ف‬ ‫وي‬ ‫‪.2‬‬
‫ا و ‪ 9‬ن(‬ ‫أ‪67‬رھ ) ‪ Fe2+) 3‬و ‪Mg2+‬‬

‫أو ن ‪Olivines‬‬
‫)‪[SiO4](Fe,Mg‬‬

‫‪20:55 2021-05-22‬‬
 ‫ا) ‪$‬‬ ‫وا‪/ +‬ف‬ ‫ا) ع ا و‬ ‫وي‬ ‫‪.3‬‬
‫ا !‪ </‬و ‪/‬ز(‬ ‫أ !رھ ) ‪ Ca2+) $‬و ‪Na+‬‬

‫‪20:55 2021-05-22‬‬
 ‫‪ > $‬ون = وع ا دن‬ ‫‪ .4‬وا ق ا ‪ 7+‬ص ا‬
‫دن‬ ‫‪ $‬ا !دال ! ن ‪ Na+=0,98A°‬و ‪Cd2+=0,95A°‬‬ ‫)ا‬
‫ن ‪ Cd‬س ن‬ ‫وي ) ‪ 23‬ا و‬ ‫ا !‪ </‬و ‪/‬ز ر‪A‬م‬
‫و ل(‬ ‫‪7 3‬ر ا ' و ل و ن ن ا‬

‫‪20:55 2021-05-22‬‬
 ‫وم ا طور ‪Phase‬‬ ‫‪.III‬‬
‫ن‬ ‫<زء ن ظ م < و‬
‫ا ‪+‬را<‪ D‬ن ذ ك ا ظ م !طر ‪$‬‬
‫‪$‬‬
‫ا ‪ 6‬زات )طور وا د(‬
‫ا وا ل )طور وا د أو ‪3‬دة أطوار(‬
‫دن )طور وا د أو ‪3‬دة أطوار(‬ ‫ا‬

‫زت‪ +‬ء‬
‫‪20:55 2021-05-22‬‬
‫‪20:55 2021-05-22‬‬ ‫ا !ر ت )طوران(‬
‫‪20:55 2021-05-22‬‬ ‫ا و ‪ 9‬ن )طور وا د(‬
‫‪20:55 2021-05-22‬‬ ‫ا !‪ </‬و ‪/‬ز )طور وا د(‬
 ‫س‬ ‫‪$‬دة ا طوار " ب‬ ‫‪.IV‬‬
‫‪Règle de Phase de Gibbs‬‬

‫‪P+F=c+2‬‬
‫‪3 : P‬دد أطوار ا ظ م‬
‫‪$‬‬ ‫‪3 : c‬دد ا ر ! ت ا‬
‫‪ : F‬در<‪ $‬ر ‪ $‬ا ظ م )‪(variance ou degré de liberté‬‬
‫‪$‬ا ظم‬ ‫دد‬ ‫ن ن ا ‪ 6‬رات ا ‪/‬ز ‪$‬‬ ‫وھ أ‪#‬ل ‪3‬دد‬

‫‪20:55 2021-05-22‬‬
‫ا دد ‪F 2‬ل ا ‪ 6‬ر ن )‪ P‬و ‪(T‬‬
 ‫ون ا ‪6G‬ط ‪! F‬‬ ‫&"ظ ‪ 3 :‬د‬
‫ب ‪3 #‬دة ا طوار ‪ H'3‬ا ) ل‬

‫‪P+F=c+1‬‬

‫‪20:55 2021-05-22‬‬
 ‫‪+‬طط أطوار ا ' س‬

‫‪20:55 2021-05-22‬‬
 :‫ط ق‬
A ‫ ) ا (ط‬-
c=1‫و‬P=3
FA = 0 D ‫و‬
‫ ر‬A $‫ل ط‬F A
‫ رة‬6
(point invariant)

20:55 2021-05-22
 B ‫ ) ا (ط‬-
c=1‫و‬P=2
FB = 1 D ‫و‬
‫و د‬H ‫ل‬F B
‫ر‬6 ‫ا‬
Courbe
univariante

20:55 2021-05-22
 C ‫ ) ا (ط‬-
c=1‫و‬P=1
FC = 2 D ‫و‬
$ F $‫ل ط‬F C
‫ر‬6 ‫ا‬
(point bivariant)

20:55 2021-05-22
 ‫ـ دن ا ‪ -‬ـرة‬ ‫ططـ ت ‪+‬ـور & ـط ا‬ ‫‪.V‬‬

‫ل ‪F‬م ‪ A‬ز( و دث ‪ 3‬س‬ ‫دن ‪ +‬رارة زا دة )‪'7‬ب ‪F‬م‬

‫‪$7#‬‬ ‫در< ت رارة‬ ‫ذك‬

‫"‪+‬و ‪+-‬‬ ‫د ن ‪ $‬د رده ط‬ ‫‪+‬ط‪ -‬ر‬ ‫‪.1‬‬

‫‪+‬‬ ‫) در ت "رارة‬

‫‪20:55 2021-05-22‬‬
 ‫‪+‬‬ ‫"‪+‬و ‪ ) +-‬در ت "رارة‬ ‫د ن ‪ $‬د رده ط‬ ‫‪+‬ط‬ ‫‪.1‬‬
‫أول !'ورة ‪ 3 Ci‬د ‪Ti‬‬
‫‪! $ A‬ـ ‪A‬‬
‫آ‪+‬ر !'ورة ‪ 3 Cj‬د ‪Tj‬‬
‫‪9 2‬س ر ب‬
‫‪M‬‬ ‫ل ا"! دا‬ ‫ا‬
‫‪/+‬ل و‪#‬ت ا !رد‬
‫ون ا وان دا‬
‫‪9‬وظ ‪.‬‬
‫‪20:55 2021-05-22‬‬
 ‫‪H‬‬ ‫‪ / -‬د س ھو ا‬
‫ا ‪7 9‬ل ! ن ا طور‬
‫ل‬ ‫ل و ا طور )‬ ‫ا‬
‫‪'7 +‬ب(‬
‫‪H‬‬ ‫‪- -‬و د س ھو ا‬
‫ا ‪7 9‬ل ! ن ا طور‬
‫ل‬ ‫ا ‪'7‬ب و ا طور )‬
‫‪'7 +‬ب(‬

‫‪20:55 2021-05-22‬‬
 ‫"‪+‬و ‪+-‬‬ ‫ط‬ ‫د ن ‪ $‬د رده‬ ‫‪+‬ط‪ -‬ر‬ ‫‪.2‬‬
‫إ ) در ت "رارة ر‬
‫دن‬ ‫!دأ !'ور ا‬ ‫‪3‬د‬
‫ا ‪ '+‬ط ‪ 3 M1‬د ‪L HT‬ن‬
‫ا )! ‪ $‬ا !'ور ‪ $‬ون‬
‫‪2‬ل ‪$ ' 3‬‬ ‫‪ $‬دد‬
‫‪7‬ل‬ ‫ا" !دال ا و‬
‫‪+" H'3‬ول ‪+-‬ب‬
‫‪20:55 2021-05-22‬‬
 ‫‪ 3‬د " !دأ ا !'ور‬
‫ر‬ ‫ا ‪ '+‬ط ‪ 3 M1‬د ‪ HT‬و‬
‫ا !رد إ ‪) BT H‬أ‪#‬ل ن ‪(Ti‬‬
‫دث ا ‪ /‬ش )‬ ‫‪DL‬‬
‫<ل‬ ‫ا ‪ / 2‬ا !'ور ‪$‬‬
‫‪ $ ' 3‬ا" !دال ا و‬
‫'‪- ) $‬ل ا د ن ‪A‬‬
‫و ‪3 B‬ن ! ‪ 2G‬و ‪ !7‬ن‬

‫‪20:55 2021-05-22‬‬
‫ز ن‬ ‫‪4‬ر‬
 ‫‪"& -‬ظ ‪ " :‬م‬
‫"ت‬ ‫ا" ‪ 79‬ل‬
‫أ‪+‬رى ) ‪ F‬ل ‪ :‬ا ‪ '+‬ط‬
‫‪ ،(M2‬إذا ن ا ‪ '+‬ط‬
‫‪< A‬دا !‪ O‬د ا د ن‬
‫!‪+P $‬ر‪.‬‬ ‫!‬

‫‪20:55 2021-05-22‬‬
 ‫‪- -‬و س )‪: (Solvus‬‬
‫‪ H‬ا ‪7 9‬ل ! ن‬ ‫ھو ا‬
‫ل‬ ‫دن ا‬ ‫ط‪$‬‬
‫دن‬ ‫ا ‪ $!'7‬و ط ‪ $‬ا‬
‫ز<‪$‬‬ ‫‪A‬را‬

‫‪20:55 2021-05-22‬‬
 ‫"‪+‬و ‪+-‬‬ ‫ط‬ ‫د ن ‪ $‬د رده‬ ‫‪+‬ط‪ -‬ر‬ ‫‪.3‬‬

‫‪20:55 2021-05-22‬‬
 ‫‪ ! A : M1 -‬ن ‪ T1‬و ‪Te‬‬
‫‪9‬س‬ ‫‪'! Te‬ور ‪ A‬و ‪B‬‬
‫ا و‪#‬ت‬
‫‪$ 2 H‬‬ ‫و ! ‪ H‬ا رارة ‪$ ! F‬‬
‫ل‬ ‫ا‬

‫‪9‬س ا و‪#‬ت‬ ‫‪'! Te‬ور ‪ A‬و ‪B‬‬ ‫‪ ! B : M2 -‬ن ‪ T2‬و ‪Te‬‬

‫ل‬ ‫‪$ 2 H‬ا‬ ‫و ! ‪ H‬ا رارة ‪$ ! F‬‬
‫‪20:55 2021-05-22‬‬
 : ‫دة ا طوار‬$ ‫ ط ق‬-
‫دة ا طوار‬3 # ‫ب‬ ‫ !ت‬F ‫ط‬6G ‫! أن ا‬

P + F = c + 1 ‫ ا ) ل‬H'3
E ‫ ) ا (ط‬-
FE = 0 D ‫ و‬c = 2 ‫ و‬P = 3
(point invariant) ‫ رة‬6 ‫ ر‬A $‫ل ط‬F E
‫ ون‬T H ‫ أد‬point eutectique (E) / ‫ (ط ا و‬-
20:55 2021-05-22
‫را‬27 ‫' ط‬+ ‫ دھ ا‬3
20:55 2021-05-22
 ‫د دا ذا‬ ‫د‬ ‫د ن ‪ $‬د رده ط‬ ‫‪+‬ط‪ -‬ر‬ ‫‪.4‬‬
‫ر‪ /‬ب و ط‬

‫‪20:55 2021-05-22‬‬
20:55 2021-05-22
 ‫د دا ذا ر‪ /‬ب و ط‬ ‫د‬ ‫د ن ‪ $‬د رده ط‬ ‫‪+‬ط‪ -‬ر‬ ‫‪.4‬‬

‫!ـ ‪(A‬‬ ‫‪A) : M1 (1‬‬

‫‪ ! A‬ن ‪ T1‬و ‪Tp‬‬
‫‪9‬س‬ ‫‪'! Tp‬ور ‪ C‬و ‪A‬‬
‫ا و‪#‬ت و ! ‪ H‬ا رارة ‪$ ! F‬‬
‫ل‬ ‫‪$ 2 H‬ا‬
‫!ـ ‪(B‬‬ ‫‪A) : M2 (2‬‬
‫‪9‬س ا و‪#‬ت‬ ‫‪'! Te‬ور ‪ C‬و ‪B‬‬ ‫‪ ! B‬ن ‪ T2‬و ‪، Te‬‬
‫‪20:55 2021-05-22‬‬ ‫ل‬ ‫‪$ 2 H‬ا‬ ‫و ! ‪ H‬ا رارة ‪$ ! F‬‬
 ‫‪ ) : M3 (3‬ر ب و ط (‬
‫ط ‪ C‬و ! ‪ H‬ا رارة‬ ‫ل‬ ‫‪3 9 Tp‬ل ‪ = A‬ا‬ ‫‪ ! A‬ن ‪ T3‬و ‪، Tp‬‬
‫‪ ) Te‬ل ‪ B‬و ‪C‬‬ ‫ر ‪،C‬‬ ‫‪ H‬ا‪ 9 +‬ء ‪F ،A‬م ! ن ‪ Tp‬و‪Te‬‬ ‫‪$!F‬‬
‫ل‬ ‫‪$ 2 H‬ا‬ ‫‪9‬س ا و‪#‬ت و ! ‪ H‬ا رارة ‪$ ! F‬‬
‫‪20:55 2021-05-22‬‬
 ‫‪ 78 (4‬ر ا ‪+‬ور ا ز ‪:‬‬
‫‪-‬ا ‪ /+‬ط ! ن ‪ B‬و ‪C‬‬
‫" ‪FO‬ر ! !'ور ا <ز‬
‫‪ -‬ا ‪ /+‬ط ا ‪+‬رى ) ‪F‬ل ‪(M‬‬
‫‪ ! A‬ن ‪ T1‬و ‪Tp‬‬
‫‪ Tp‬ر ب ‪F A‬م !دا ‪$‬‬
‫‪Te H‬‬ ‫) ل‪C‬‬
‫‪ Te‬ر ب ‪F C‬م !دا ‪$‬‬
‫ل‬ ‫‪$ 2 H‬ا‬ ‫رار ) ل ‪ C‬و ! ‪ H‬ا رارة ‪$ ! F‬‬ ‫) ل‪= B‬ا‬
‫‪20:55 2021-05-22‬‬
20:55 2021-05-22