1_1: Cho sơ đồ nguyên lý khâu đồng bộ trong mạch điều khiển của chỉnh lưu có

điều khiển như sau:

Hãy vẽ đồ thị điện áp của các điện áp Uđp, Ucl, Uđb?

Tính chọn các phần tử trong mạch để đảm bảo phạm vi điều chỉnh góc điều khiển
bằng 170o, biết điện áp đồng pha Uđp=10V, tần số f=50Hz, E=±15V?
Bài làm:
- Đồ thị điện áp của các điện áp Uđp, Ucl, Uđb:

- Tính chọn các phần tử trong mạch:

Nhóm chỉnh lưu tia hai pha với hai diode D1, D2 có điện áp vào là điện áp đồng pha
với số hiệu dụng 10V, nên điện áp ngược lớn nhất đặt lên van là:
Chọn diode loại 1N4002 với tham số: I tb=1A, Ungmax=100V. Điện trở tải cho chỉnh
lưu chọn R0=1 kΩ
Mạch so sánh tạo xung đồng bộ. Chọn OA loại TL084 (tích hợp 4OA trong IC).
Chọn điện trở R1=15KΩ.
Để có phạm vi điều chỉnh góc điều khiển 170 0, có nghĩa góc điều khiển nhỏ nhất
phải là: thì điện áp ngưỡng sẽ bằng:

. Tuy nhiên nếu tính đến sụt áp trên

diode chỉnh lưu thì ngưỡng này phải giảm đi cỡ 0,5V do đó Ung sẽ có giá trị xấp xỉ 0,7V.
 Chọn dòng qua phân áp (R2+P1) là 1 mA, vậy tổng trở của cả bộ phân áp:

.
Từ đây chọn phân áp gồm điện trở R2=10KΩ và biến trở P1=2KΩ (cho phép điều
chỉnh ngưỡng từ 0 đến 2V).
1_2: Cho sơ đồ nguyên lý khâu đồng bộ trong mạch điều khiển của chỉnh lưu có
điều khiển như sau:

Hãy vẽ đồ thị điện áp của các điện áp Uđp, Ucl, Uđb?

Tính chọn các phần tử trong mạch để đảm bảo phạm vi điều chỉnh góc điều khiển
bằng 170o, biết điện áp đồng pha Uđp=10V, tần số f=50Hz, E=±15V?
- Đồ thị điện áp của các điện áp Uđp, Ucl, Uđb:

- Tính chọn các phần tử trong mạch:

Nhóm chỉnh lưu tia hai pha với hai diode D1, D2 có điện áp vào là điện áp đồng
pha với số hiệu dụng 10V. Chọn diode cầu loại 1N4002 với tham số: Itb=1A,
Ungmax=100V.
- Chọn R3=12 kΩ
- Tính R1, R2.
Ta có:

Chọn bóng Tr1 loại NPN C1815, với Icmax=150 mA,Ucmax=50V, .

Lấy dòng bazơ bão hòa là:

Lấy , ta có:

Chọn R2=62 kΩ.

Ta có R1 ≤ 0,1R2, chọn R1=5,6 kΩ
1_3: Cho mạch tạo răng cưa trong mạch điều khiển của chỉnh lưu có điều khiển
như sau:

Vẽ đồ thị của các điện áp Uđp, Ucl, Uđb, Urc? Tính chọn các phần tử trong mạch
tạo điện áp răng cưa biết Urcmax=10V, E = ±12V, điện áp đồng pha Uđp=10V, tần số
f=50Hz, phạm vi điều chỉnh góc điều khiển khoảng 168o.
- Đồ thị điện áp của các điện áp Uđp, Ucl, Uđb:
- Tính chọn các phần tử trong mạch tạo điện áp răng cưa
Chọn OA loại TL082 chứa hai OA trong một vỏ IC
Thời gian tụ C phóng chính là khoảng thời gian tương ứng phạm vi điều chỉnh góc
điều khiển α, nên 1680 quy đổi sang thời gian là:

.
Chọn diode ổn áp UDz =10V.
Chọn tụ C=220 nF.
Tính R3:

Chọn một điện trở 39KΩ nối tiếp với một biến trở 20KΩ

Tính R2: Ta có thời gian tụ C nạp:

Điện áp bão hòa của OA là: Ubh=E-1,5=12-1,5=10,5V

. Chọn R2=2kΩ
1_4: Cho mạch tạo răng cưa trong mạch điều khiển của chỉnh lưu có điều khiển
như sau:
Vẽ đồ thị của các điện áp Uđp, Ucl, Uđb, Urc? Tính chọn các phần tử trong mạch
tạo điện áp răng cưa biết Urcmax=10V, E = ±12V, điện áp đồng pha Uđp=10V, tần số
f=50Hz, phạm vi điều chỉnh góc điều khiển khoảng 168o.
- Đồ thị điện áp của các điện áp Uđp, Ucl, Uđb:

- Tính chọn các phần tử trong mạch tạo điện áp răng cưa
Thời gian tụ C phóng chính là khoảng thời gian tương ứng phạm vi điều chỉnh góc
điều khiển α, nên 1680 quy đổi sang thời gian là:
 a. Chọn diode ổn áp BZX79 có UDz với điện áp UDz =10V.
b. Tính điện trở R6
Chọn tụ C1=220 nF.

Chọn điện trở 27kΩ nối tiếp với một biến trở 20 kΩ để chỉnh định răng cưa.
c. Tính điện trở R5
Tính điện trở R5 theo biểu thức:

. Chọn R5=2 kΩ
d. Tính chọn các phần tử còn lại.

- Chọn bóng Tr2 loại PNP A1015, với Icmax=150 mA,Ucmax=50V,

- Chọn bóng Tr3 loại NPN C1815, với Icmax=150 mA,Ucmax=50V, .

- Điện trở R4 tính xuất phát từ điều kiện đảm bảo bóng Tr2 mở bão hòa

, chọn R4=56 kΩ.

- Lấy R3=0,3.R4=16,8 kΩ. Chọn R3=12 kΩ
1_5: Cho mạch khuếch đại xung với dạng xung chùm trong mạch điều khiển của
chỉnh lưu có điều khiển như sau:
Vẽ đồ thị của dạng xung trước khuếch đại và sau khuếch đại? Tính chọn các phần
tử trong mạch biết UDX=12V, tần số fDX=10 KHz và chu kỳ lặp lại là 20ms (một
chùm xung trong một chu kỳ lưới điện) biết thyristor đòi hỏi điện áp điều khiển 6V
và dòng điều khiển 400mA.
- Đồ thị của dạng xung trước khuếch đại và sau khuếch đại có dạng như sau:

- Tính chọn các phần tử trong mạch:

Chọn biến áp xung có tỉ số k=2, vậy tham số điện áp và dòng điện cuộn sơ cấp là:
U1 = U.k = 6.2=12 (V)
I1 = Ig/k = 0,4/2=0,2 (A)
Nguồn công suất phải có trị số lớn hơn U1 để bù sụt áp trên điện trở vì vậy chọn
ECS=18V. Từ hai giá trị ECS và I1 chọn bóng T1 loại BD135 có tham số Uce=45V;
Icmax=1,5A; tra bảng có β1=40.

Ta có: , chọn R2=15Ω.

Công suất điện trở này thường khoảng (2÷4)W do dòng qua nó lớn và thường
xuyên, giá trị lớn nhất tương ứng góc điều khiển nhỏ nhất.
Kiểm tra độ sụt áp trên điện trở này khi nó dẫn dòng:
UR2 = I1.R2 = 0,2.15 = 3V, suy ra điện áp còn trên biến áp xung phải là:
U1 = ECS - UR2 =18-3 = 15V và lớn hơn 12V nên đạt yêu cầu. Tuy nhiên để tăng
mạnh xung kích cho van dẫn, vẫn có thể dùng thêm tụ C tăng cường áp.
Tần số xung chùm 10KHz tương ứng chu kỳ một xung là:

Cho rằng xung đối xứng thì khoảng nghỉ bằng khoảng có xung, nghĩa là khoảng
cách giữa hai xung là tn=0,5Txc=50µs.

Vậy ta có: . Chọn C=1µF.

Bóng T2 chọn loại BC107 có tham số Uce=45V; Icmax=0,1A; βmin=110. Vậy điện trở
đầu vào có trị số:

. Chọn R1=15kΩ.
1_6: Cho nguyên lý mạch tạo điện áp răng cưa tuyến tính đi lên bằng OA như hình:
Yêu cầu: Vẽ đồ thị điện áp các tín hiệu Ufx, Urc? Tính toán lựa chọn các thông số
linh kiện, biết điện áp răng cưa cho điều khiển BXMC theo nguyên tắc PWM có
phạm vi điều chỉnh γ = (0,1 ÷ 0,9) với tần số làm việc 400Hz.
- Đồ thị điện áp các tín hiệu Ufx, Urc:

- Tính toán lựa chọn các thông số linh kiện:

+ Mạch dùng OA, chọn điện áp nguồn E =
+ Tần số làm việc là 400Hz thì chu kỳ làm việc của băm xung là: T = 1/f = 1/400 =
2,5 ms.
+ Suy ra phân bố thời gian:
t2 = 0,9T = 0,9.2,5 = 2,25ms;
t1 = 0,1T = 0,1.2,5 = 0,25ms;
+ Chọn R3 = R4 = 10 , chọn tụ C = 100 nF, suy ra:

Như vậy có thể chọn điện trở R1 = 2 và R2 = 20 , để hiệu chỉnh tần số

chọn R4 là biến trở 10 .
1_7: Cho nguyên lý mạch tạo điện áp răng cưa tuyến tính đi lên bằng IC555 như
hình:

Yêu cầu: Vẽ đồ thị điện áp các tín hiệu Ufx, Urc? Tính toán lựa chọn các thông số
linh kiện, biết điện áp răng cưa cho điều khiển BXMC theo nguyên tắc PWM có
phạm vi điều chỉnh γ = (0,1 ÷ 0,9) với tần số làm việc 1000Hz.
- Đồ thị điện áp các tín hiệu Ufx, Urc:

- Tính toán lựa chọn các thông số linh kiện:

+ Chọn điện áp nguồn E =
+ Tần số làm việc là 1000Hz thì chu kỳ làm việc của băm xung là: T = 1/f = 1/1000
= 1 ms.
+ Suy ra phân bố thời gian:
t2 = 0,9T = 0,9.1 = 0,9ms;
t1 = 0,1T = 0,1.1 = 0,1ms;
+ Chọn tụ C = 33 nF, suy ra:
+ Chọn điện trở R1 = 4,3 và R2 gồm một điện trở 33 nối tiếp với một biến
trở 20 để hiệu chỉnh.
+ Chọn RE gồm một điện trở 10 và một biến trở 10 ; Roa = 7,5 ; Rb = 20

1_8: Cho nguyên lý mạch tạo xung tam giác hai cực tính như hình:

Yêu cầu: Vẽ đồ thị điện áp các tín hiệu Ufx, Urc? Tính toán lựa chọn các thông số
linh kiện, biết điện áp răng cưa tam giác tần số 4 kHz kiểu hai cực tính với biên độ
điện áp là ±10V.
- Đồ thị điện áp các tín hiệu Ufx, Urc:

- Tính toán lựa chọn các thông số linh kiện:

+ Chọn điện áp nguồn E = và sử dụng cụm diode ổn áp Uôa = 12V, có điện áp
đầu ra OA1 cực đại Um = Uooa + Udz = 12 + 0,7 = 12,7V
+ Tần số 4 kHz thì chu kỳ làm việc của băm xung: T = 1/f = 1/4000 = 0,25 ms.
+ Ta có:

+ Chọn tụ C =22nF, suy ra:

Vậy chọn biến trở 20 vào vị trí R1 đề hiệu chỉnh tần số băm xung.
+ Ta có:

Chọn R2 = 10 và R3 là biến trở 10 để chỉnh xuống giá trị cần thiết

nhằm đảm bảo biên đồ xung tam giác 10V.