Trening Interpersonalny

(Kompendium Wiedzy)

Problematyka Granic
Zachowanie granic w relacjach społecznych jest kluczowe dla utrzymania zdrowych,
zrównoważonych interakcji między ludźmi. Granice pełnią trzy podstawowe funkcje: chronią
przed wtargnięciem innych do naszej przestrzeni, zabezpieczają nas przed wtargnięciem w
przestrzeń innych osób i nadużyciem, oraz umożliwiają życie zgodne z własnym poczuciem
tożsamości.
Powodem zakłócenia granic mogą być różne formy braku lub uszkodzenia granic. Cztery formy
zakłóceń to: brak granic, uszkodzony system granic, system murów wywołany złością i lękiem,
oraz zmienność od muru do braku granic. Czynniki takie jak wychowanie w rodzinie
dysfunkcyjnej, brak świadomości granic, czy też nadmierna kontrola ze strony rodziców mogą
przyczynić się do zakłóceń.
Granice zewnętrzne decydują o dystansie w relacjach, natomiast granice wewnętrzne chronią
myśli, uczucia i zachowanie. Konsekwencje łamania granic systemu Ja mogą obejmować utratę
integralności, nadużycia fizyczne, seksualne, emocjonalne czy intelektualne.
Elastyczność granic jest kluczowym elementem zapewnienia właściwego nawiązywania relacji i
unikania nadużyć. Aby zadbać o zachowanie granic, istotne jest świadome kształtowanie granic
zewnętrznych i wewnętrznych.

Zasady Pracy z Grupą

Spisanie kontraktu w kontekście pracy z grupą odgrywa kluczową rolę w ustanawianiu jasnych
ram, oczekiwań i zasad, które będą kierować interakcjami między jej członkami. Kontrakt
grupowy jest rodzajem umowy, która służy do uregulowania relacji i pracy w grupie, a także do
zabezpieczenia jej członków przed potencjalnymi konfliktami. Kontrakt powinien być spójny z
celami grupy oraz uwzględniać indywidualne potrzeby i oczekiwania jej uczestników.
Zasady pracy z grupą:
• Zasada Afirmacji- Dostrzeganie pozytywnych aspektów zdarzeń. Afirmacja jako
narzędzie mobilizujące do działania. Uczenie empatii, tolerancji, i skoncentrowanie na
dostrzeganiu potencjału.
• Zasada Osobistego Kontaktu- Poznawanie i utrzymywanie kontaktu z każdym
uczestnikiem. Zainteresowanie się każdą osobą, zrozumienie reakcji, zachowań, i
potrzeb. Skupienie na słuchaniu, pytaniu, i pogłębianiu informacji.
• Zasada Otwartości- Przekazywanie, dzielenie się informacjami, doświadczeniami, i
refleksjami. Podniesienie jakości funkcjonowania grupy poprzez aktywny udział i
współdzielenie. Zachęta do wypowiedzi, docenianie samego faktu zabrania głosu.
• Modelowanie Zachowań w Sytuacjach Trudnych- Działania modelujące zachowania w
sytuacjach problemowych. Ochrona uczestników przed atakami innych członków grupy.
Dążenie do stworzenia bezpiecznej atmosfery.
• Zasada Istnienia Norm- Określenie formalnych norm w grupie. Prowadzący jako wzór
dla uczestników, zminimalizowanie ilości norm. Unikanie generalizacji, skierowanie
słuchania wzajemnego.
Funkcjonowanie Grup
Zjawiska grupowe mogą mieć podłoże w ewolucji, motywując do przetrwania i rozmnażania.
Grupy mogą podnosić samoocenę i wartość jednostki poprzez wsparcie i akceptację.
Schemat podejmowania decyzji grupowej: analiza problemu, ustalenie celu, ustalanie
alternatywnych rozwiązań, ocena skutków.
Komunikacja w grupie może być: Sprzyjająca (realizacja celu), zakłócająca (odwracanie
uwagi), przeciwdziałająca (zawracanie grupy na właściwą drogę).
Funkcjonowanie w grupie obejmuje zrozumienie mechanizmów grupowych, efektywnej
komunikacji, zdolności do podejmowania decyzji i elastycznego dostosowywania się do różnych
sytuacji.

Praca z Zaufaniem
Na zajęciach braliśmy udział w ćwiczeniu praktycznym „Ślepiec”. Ćwiczenie skierowane jest na
kształtowanie poczucia bezpieczeństwa poprzez zaufanie między uczestnikami. Podejście to
można odnieść do koncepcji Abrahama Maslowa, gdzie potrzeba bezpieczeństwa jest jednym z
fundamentów rozwoju. Bezpieczeństwo, w tym psychiczne i emocjonalne, jest kluczowe dla
dalszego rozwoju potrzeb wyższego rzędu. Poprzez doświadczenie oprowadzania w ciemności
mogliśmy uczyć się polegania na innych, co wzmacnia poczucie bezpieczeństwa. Analizując
trudności, mogliśmy zrozumieć, jakie mechanizmy wpływają na poczucie bezpieczeństwa i jakie
mechanizmy obronne mogą być aktywowane w sytuacjach, gdy osoba nie chce poddać się
oddziaływaniom innych. Ćwiczenie rozwija empatię, pokazuje, jak ważne jest poczucie
bezpieczeństwa w procesie interakcji międzyludzkiej.

Zajęcia Ruchowe
Ćwiczenie praktyczne, polegające na korzystaniu z pudełka z kartonikami opisującymi różne
emocje, jest narzędziem do eksploracji i zrozumienia własnych stanów emocjonalnych oraz
budowania empatii w grupie. Pozwala na refleksję nad różnorodnością doświadczanych emocji i
umożliwia dzielenie się nimi w bezpiecznym środowisku. Komunikacja w takiej sytuacji może
prowadzić do wzrostu świadomości emocji i lepszego zrozumienia punktu widzenia innych
osób. Ćwiczenie to jest narzędziem do pracy nad samoświadomością emocjonalną,
komunikacją w grupie oraz zrozumieniem ogólnych koncepcji z zakresu psychologii emocji.
Ćwiczenie praktyczne chodzenie po sali, wzajemne przyglądanie się sobie następnie dobór w
grupy i próba znalezienia cech wspólnych. Ćwiczenie miało na celu zachęcenie do
bezpośredniego kontaktu, obserwacji oraz wzajemnego poznawania się. Podczas ćwiczeń
istotne było stworzenie otoczenia sprzyjającego otwartej komunikacji, dzięki czemu mogliśmy
lepiej zrozumieć siebie nawzajem i odkryć nowe aspekty w relacjach międzyludzkich. Możliwe
było dokonywanie porównań i refleksji na temat wcześniej posiadanych informacji o innych oraz
tego, co dowiedzieliśmy się podczas rozmów.

Rozmowa i Wywiad
Prowadzenie rozmowy w obszarze psychologii wymaga empatii, zrozumienia i umiejętności
dostosowywania się do indywidualnych potrzeb rozmówcy. Regularne szkolenia i rozwijanie
tych umiejętności mogą przyczynić się do efektywnej pracy psychologicznej.
Prowadzenie wywiadu czy rozmowy w obszarze psychologii wymaga zastosowania kilku
kluczowych zasad, aby uzyskać wartościowe informacje:
• Nawiązanie kontaktu
• Pytania otwarte, zamknięte (unikanie pytań sugerujących)
• Parafraza
 • Stosowanie konstrukcji lejka
• Dbanie o komfort
• Wykorzystanie ciszy
Skuteczne prowadzenie rozmowy i wywiadu to sztuka balansowania między dyrektywnością a
niedyrektywnością, umiejętność budowania zaufania i unikania pułapek wynikających z
subiektywnych ocen i pierwszych wrażeń. Zrozumienie mechanizmów wpływających na nasze
postrzeganie innych ludzi pomaga w tworzeniu bardziej obiektywnych relacji i skutecznej
komunikacji.

Komunikacja
Umiejętności komunikacyjne odgrywają kluczową rolę w relacjach międzyludzkich, wpływając
zarówno na zdolność nawiązywania kontaktów, jak i na samoocenę jednostki. Brak tych
umiejętności może prowadzić do samotności, poczucia bezsilności, niezadowolenia
zawodowego oraz rozczarowań życiowych. Otwarta, efektywna komunikacja jest nie tylko
fundamentem udanych relacji, ale również narzędziem pracy. Mimika twarzy, jako element
komunikacji niewerbalnej, dostarcza cennych informacji obserwatorom. Zwracamy szczególną
uwagę na mowę twarzy, zwłaszcza gdy rozmówca stara się ukryć nieprawdę. Elementy takie jak
kontakt wzrokowy, reakcja źreniczna czy język ust są istotnymi aspektami komunikacji
niewerbalnej.

Autoprezentacja
Głównym celem autoprezentacji jest nakłanianie innych do postępowania zgodnie z własnymi
życzeniami i oczekiwaniami. Działania te mogą obejmować zarówno świadome, jak i
nieświadome zachowania, a także różne strategie w zależności od sytuacji. Osoby często
używają różnych strategii, takich jak tłumaczenie, przepraszanie czy racjonalizowanie, aby
poprawić swój wizerunek.
Podejmowane działania w autoprezentacji:
• Dbanie o higienę osobistą, stosowanie kosmetyków, makijaż, operacje plastyczne i
utrzymywanie odpowiedniej wagi
• Umiejętność wzbudzania sympatii: Wykorzystywanie różnych środków do zyskiwania
sympatii innych ludzi, co może obejmować prezentowanie pozytywnych cech
osobowości i wywoływanie pozytywnego nastroju.
• Wyrażanie słownych deklaracji dotyczących posiadania zdolności, popisywanie się
umiejętnościami oraz podejmowanie trudnych zadań, aby zdobyć uznanie jako
kompetentna osoba.
• Zachowania niewerbalne: Różne nieświadome i świadome gesty, mimika, postawa ciała
i wyraz twarzy, które również wpływają na postrzeganie.
• "Udawanie głupiego": Stosowanie tego zabiegu w celu uniknięcia ujawnienia pełnej
swojej wiedzy, zwłaszcza w sytuacjach konkurencji.

Dylemat autoprezentacyjny: Im bardziej zależy osobie na wywarciu pożądanego wrażenia, tym

bardziej sceptycznie odbiorca reaguje na autoprezentację, zastanawiając się nad jej
autentycznością.
Rozwój Osobisty
Na podstawie teorii Adlera, która podkreśla znaczenie sensu życia i sposobu widzenia
człowieka. Mogliśmy rozważać, jaką bazę posiadamy i jak wykorzystujemy swoją wiedzę do
ukierunkowania życia. Analizując poczucie niepełnowartościowości, które towarzyszy każdemu,
i jakie kroki możemy podjąć w celu jego przezwyciężenia.
Zajęcia dostarczyły narzędzi do głębszej refleksji nad sobą, celami i relacjami z innymi.
Wykorzystanie teorii psychologicznych, zasad życiowych (Desiderata) oraz praktycznych
ćwiczeń pozwoliło na skonstruowanie pełniejszego obrazu własnej tożsamości i kierunku
rozwoju. Otwarcie się na współpracę i dzielenie się doświadczeniami z innymi uczestnikami
wzbogaciło proces uczenia się i prowadziło do wniosków sprzyjających dalszemu rozwojowi
osobistemu i zawodowemu.
Doświadczenie na zajęciach:
• Analiza wpływu celów życiowych na swój rozwój, rysując linię czasową i zastanawiając
się, czy inspiruje do wprowadzenia zmian.
• Rozważanie odwagi, życzliwości, bezinteresowności, mądrości i determinacji w
kontekście własnych doświadczeń umożliwiło lepsze zrozumienie swojego sposobu
działania.
• Tworzenie mapy myśli dotyczącej wykorzystania czasu pozwoliło na zidentyfikowanie
obszarów do doskonalenia oraz planowania bardziej efektywnego zarządzania czasem.