ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΠΜ50

Οι Διαστάσεις των Πολιτισμικών Φαινομένων

ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΡΩΤΗ

ΘΕΜΑ:

Ένας από τους στρατηγικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε) στον
τομέα του πολιτισμού, είναι η ενίσχυση της πολιτισμικής πολυμορφίας και του
διαπολιτισμικού διαλόγου.

-Να εξετάσετε κριτικά, τη δράση της Ε.Ε. στον τομέα του πολιτισμού,
αναφορικά με τον παραπάνω στόχο.

-Να παρουσιάσετε την Εθνική Στρατηγική της Ελλάδας, για το Ευρωπαϊκό Έτος
Διαπολιτισμικού Διαλόγου 2008 και να εξετάσετε: κατά πόσο η στρατηγική αυτή
όσο και περιπτώσεις εφαρμογής της, ανταποκρίνονταν στους σχετικούς στόχους,
που είχε θέσει η Ε.Ε για το Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου.

ΟΝΟΜΑ ΦΟΙΤΗΤΗ:

ΣΤΑΜΑΤΙΟΣ ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΚΗΣ

Επιβλέπων καθηγητής:

Δρ. Γρηγόρης Πασχαλίδης

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012

ΛΕΜΕΣΟΣ
Περιεχόμενα:

Εισαγωγή........................................................................................................................3

Ενότητα 1η Πολιτισμική πολυμορφία, διαπολιτισμικός διάλογος και Ευρώπη.............4

Πολιτισμική πολυμορφία...........................................................................................4

Διαπολιτισμικός διάλογος..........................................................................................5

Ευρώπη και Πολιτισμός.............................................................................................6

Ενότητα 2η Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου και Ελλάδα.............................................9

Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου................................................................................9

Ελλάδα και Έτος Διαπολιτισμικό Διαλόγου............................................................10

Επίλογος.......................................................................................................................12

Βιβλιογραφία................................................................................................................13
Εισαγωγή
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχοντας θέσει τον πολιτισμό και την ενίσχυσή του από τις
πρώτες προτεραιότητες, αναπτύσσοντας δράσεις για την ενίσχυση τόσο για την
πολιτιστική πολυμορφία όσο και για τον διαπολιτισμικό διάλογο. Τα παραπάνω δύο
στοιχεία είναι απαραίτητα ώστε να διευρυνθεί και να εμπλουτιστεί το πολιτιστικό
οικοδόμημα, αλλά και να εμπεδωθεί η Ευρωπαϊκή Πολιτιστική ταυτότητα που
αποτελεί μια σύνθεση από πολλούς πολιτισμούς και κράτη. Στη πρώτη ενότητα
αναλύονται οι όροι πολιτιστική πολυμορφία και διαπολιτισμικός διάλογος, καθώς και
οι δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης πάνω στον τομέα του πολιτισμού με επίκεντρο
τους προαναφερθέντες όρους.

Στη δεύτερη ενότητα γίνεται μια προσπάθεια να αναλυθεί με μεγαλύτερο βάθος μια
πολύ σημαντική πολιτιστική δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου είναι το Έτος
Διαπολιτισμικού Διαλόγου. Η εξέταση της εν λόγω δράσης γίνεται μέσα από το
στρατηγικό σχέδιο που ανέπτυξε η Ελλάδα, καθώς και κατά πόσο ανταποκρίθηκε
στους στόχους που τέθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ενότητα 1η Πολιτισμική πολυμορφία, διαπολιτισμικός διάλογος και Ευρώπη

Πολιτισμική πολυμορφία
Είναι σημαντικό πριν αναλύσουμε τις δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα
του πολιτισμού, να εξετάσουμε τους όρους πολιτιστική πολυμορφία και
διαπολιτισμικός διάλογος, ώστε να γίνουν κατανοητοί. Σύμφωνα με τη σύμβαση της
Unesco για τη πολιτιστική πολυμορφία, συνιστάται η θεωρούμενη σύμφυτη με την
ανθρώπινη αξιοπρέπεια πολιτιστική πολυμορφία αποτελεί την πρώτη προϋπόθεση
του πολιτισμικού διαλόγου. Είτε η αναφορά γίνεται στο επίπεδο των ατόμων ή των
ομάδων είτε στο επίπεδο των κρατών, η πολιτιστική πολυμορφία ενσωματώνει μια
διπλή διάσταση:

• Παραπέμπει στις διάφορες πολιτιστικές εκφράσεις, είτε αυτές αναφέρονται στο

παρελθόν δηλαδή την κληρονομιά, είτε αυτές αναφέρονται στο παρόν δηλαδή τη
δημιουργία.

• Ενώ παράλληλα συνδέει τους πολιτισμούς διευκολύνοντας την αμοιβαία κατανόηση

και τη δημιουργικότητα, που αποτελούν και την εγγύηση του κοινού εμπλουτισμού
τους.

Η πολιτιστική πολυμορφία περικλείει το δικαίωμα των εθνικών κρατών να

υποστηρίζουν συγχρόνως την εθνική δημιουργία και την πρόσβαση των πολιτών στην
πολυμορφία των πολιτισμών ανά τον κόσμο(Σιδηροπούλου, 2011).

Από τα παραπάνω μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η πολιτισμική πολυμορφία είναι

συνδεδεμένη με την ιστορική διάσταση της ταυτότητας και του πολιτισμικού
γίγνεσθαι. Για να αναγνωριστεί η πολιτισμική πολυμορφία πρέπει πρώτιστα να
αναγνωριστούν οι διαφορετικές ανθρώπινες αξίες. Είναι σημαντικό όμως οι αξίες
αυτές να μην έρχονται σε αντίθεση με τις θεμελιώδεις ελευθερίες και τα ανθρώπινα
δικαιώματα. Κατά αυτόν τον τρόπο, η αναγνώριση και ο σεβασμός της
διαφορετικότητας συμβαδίζουν με την άρνηση μιας ολοκληρωτικής απαλοιφής των
διαφορών, δηλαδή με την άρνηση επιβολής μιας κυρίαρχης κουλτούρας, ή κυρίαρχων
πολιτισμικών χαρακτηριστικών, που θα αφομοίωναν ομοιόμορφα τις ποικίλες
ιδιαιτερότητες που απορρέουν από την τοπικότητα, την κοινότητα, την παράδοση και
την καταγωγή. Είναι σημαντικό όμως να παίρνουμε υπόψη μας τις αρχές της
παγκοσμίως αποδεκτής ανθρώπινης αξιοπρέπειας οι οποίες δεν θα πρέπει να
υπερκεράσσονται από τα παραπάνω.

Ένας άλλος καθοριστικός παράγοντας όσον αφορά στην πλήρη αναγνώριση της
πολιτισμικής πολυμορφίας είναι η στοχευμένη εννοιολόγηση και αντίληψη της κοινής
κληρονομιάς που έχει η ανθρωπότητα. Έτσι, η πολυμορφία, σαν πηγή ανταλλαγής,
νεωτερικότητας και δημιουργίας, είναι το ίδιο απαραίτητη για το ανθρώπινο είδος,
όπως είναι απαραίτητη η βιοποικιλότητα για τη φύση. Η διάδραση και η κοινωνική
δυναμική που αναπτύσσεται ανάμεσα σε ανθρώπους και ομάδες με πολλαπλές και
διαφορετικές πολιτισμικές ταυτότητες διαμορφώνει την έννοια και το πολιτικό
πλαίσιο του πολιτισμικού πλουραλισμού (cultural pluralism), που προσδίδει την
απαραίτητη πολιτική έκφραση στην πραγματικότητα, αλλά και την πραγμάτωση, της
πολιτισμικής πολυμορφίας (Καπετανάκης).

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι η πολιτιστική πολυμορφία ή πολιτιστικός

πλουραλισμός, βοηθούν το πολιτιστικό γίγνεσθαι ώστε να εμπλουτίζεται με
διαφορετικά και ξεχωριστά στοιχεία, βοηθώντας την διεύρυνση των οριζόντων μιας
κοινωνίας, εφόσον οι ιδιαιτερότητες δεν οδηγούν σε εντάσεις και στην διάσπαση της
κοινωνικής συνοχής.

Διαπολιτισμικός διάλογος
Σύμφωνα με έρευνα μια ομάδας και ειδικών του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου
Συγκριτικής Πολιτιστικής Έρευνας, κατέληξε στον ορισμό για το τι είναι
διαπολιτισμικός διάλογος.

Ο διαπολιτισμικός διάλογος είναι μια διαδικασία που συμβιβάζει μια ανοιχτή και με
σεβασμό ανταλλαγή ή αλληλεπίδραση μεταξύ ατόμων, ομάδων και οργανώσεων με
διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο ή δύο κοσμοθεωριών. Μεταξύ των σκοπών του
είναι: να αναπτύξουν μια βαθύτερη κατανόηση των διαφορετικών προοπτικών και
πρακτικών, να αυξηθεί τη συμμετοχή και την ελευθερία και την ικανότητα για να
κάνει τις επιλογές, να προωθήσει την ισότητα και να ενισχύσει τις δημιουργικές
διαδικασίες(ERICarts).

Μέσα από τον διαπολιτισμικό διάλογο ενισχύεται η ίση συμμετοχή στην πολιτιστική
ζωή και ο σεβασμός της πολιτιστικής ταυτότητας, που συνιστούν όχι μόνον
δημοκρατικά, αλλά και ανθρώπινα δικαιώματα, που πρέπει να κατέχουν και οι
ομάδες με διαφορετικές πολιτισμικές καταβολές. Οι αξίες αυτές θα πρέπει όχι μόνο
γίνουν απολύτως σεβαστές αλλά και να προαχθούν.

Κλείνοντας θα μπορούσαμε να πούμε ότι τόσο η πολιτιστική πολυμορφία που

υπάρχει στις σύγχρονες κοινωνίες, λόγω της σύγχρονης σύνθεσης των κοινωνιών,
όπου εκτός από τους γηγενείς συνυπάρχουν και πολίτες από άλλα κράτη που
μεταφέρουν τη δικιά τους κουλτούρα και πολιτισμό. Ο πολιτιστικός διάλογος μπορεί
να συμβάλλει, μέσα από κανόνες και σεβασμό, στην σύνθεση ενός πολιτιστικού
γίγνεσθαι που θα εμπεριέχει διαφορετικά στοιχεία από ετερόκλητους πολιτισμούς.

Ευρώπη και Πολιτισμός

Είναι γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση παρόλο που στην Συνθήκη της Ρώμης το
1957, όπου θεωρείται η συνθήκη ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας,
δεν συμπεριλαμβάνει το ζήτημα του πολιτισμού, ωστόσο στη συνθήκη του
Μάαστριχτ το 1992 εισέρχεται το ζήτημα του πολιτισμού. Συγκεκριμένα με το άρθρο
3 η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση δηλώνει ότι σέβεται τον πλούτο της
πολιτιστικής και γλωσσικής της πολυμορφίας και μεριμνά για την προστασία και
ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η κοινή πολιτιστική πολιτική δεν επιδιώκει την εναρμόνιση των πολιτισμικών

ταυτοτήτων των κρατών μελών. Αντίθετα, επιδιώκει τη διατήρηση της
ποικιλομορφίας των. H δράση της αποσκοπεί στην ενθάρρυνση της συνεργασίας
μεταξύ κρατών μελών και, αν αυτό είναι αναγκαίο, υποστηρίζει και συμπληρώνει τη
δράση τους στους εξής τομείς: βελτίωση της γνώσης και της διάδοσης του
πολιτισμού και της ιστορίας των ευρωπαϊκών λαών, διατήρηση και προστασία της
πολιτιστικής κληρονομιάς ευρωπαϊκής σημασίας, μη εμπορικές πολιτιστικές
ανταλλαγές, καλλιτεχνική και λογοτεχνική δημιουργία, συμπεριλαμβανομένου του
οπτικοακουστικού τομέα(Μούσης, 2011) .

Από τα παραπάνω μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η πολιτιστική πολυμορφία υπήρχε

από την δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι στη βασική αρχή, όπου αυτό
φαίνεται και από το άρθρο 167 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής
Ένωσης όπου υπάρχει η ειδική μνεία για την ανάπτυξη και προώθηση του
πολιτισμού.
Από τις πρώτες πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το θέμα του πολιτισμού
είναι η καθιέρωση της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Η πρωτοβουλία αυτή ξεκίνησε το
1985 από την αείμνηστη Υπουργό Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη όπου εισηγήθηκε
από το 1983 την πολιτιστική διάσταση στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα
σημειώνοντας ότι ο καθορισμός της ευρωπαϊκής ταυτότητας βρίσκεται ακριβώς στο
σεβασμό της ιδιαιτερότητας και στο να δημιουργήσουμε ένα παράδειγμα ζωντανό
μέσα από ένα διάλογο των πολιτισμών της Ευρώπης. Η φωνή μας είναι καιρός να
ακουστεί με την ίδια δύναμη όπως αυτή των τεχνοκρατών. Ο πολιτισμός, η τέχνη και
η δημιουργία, δεν είναι λιγότερο σημαντικά από το εμπόριο, την οικονομία, την
τεχνολογία(Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη, 2012).

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση η εκδήλωση «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της

Ευρώπης» προσφέρει στις ευρωπαϊκές πόλεις την ευκαιρία να παρουσιάσουν ένα
μονοετές πολιτιστικό πρόγραμμα το οποίο καταδεικνύει τον πλούτο, την πολυμορφία
και τα κοινά χαρακτηριστικά των πολιτισμών της Ευρώπης.

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δημιουργήσει πολλές δράσεις πάνω στον

πολιτισμό. Το πρόγραμμα «Πολιτισμός 2000», το οποίο ήταν το πρώτο πρόγραμμα
πλαίσιο (2000-2006), αποσκοπούσε στη δημιουργία κοινού πολιτιστικού χώρου μέσα
από την προώθηση του πολιτιστικού διαλόγου και της γνώσης της ιστορίας, της
δημιουργίας, της διάδοσης του πολιτισμού και της κινητικότητας των καλλιτεχνών
και των έργων τους, της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, των νέων μορφών
πολιτιστικής έκφρασης καθώς και του κοινωνικού και οικονομικού ρόλου που
διαδραματίζει ο πολιτισμός.

Το πρόγραμμα «Πολιτισμός 2000» υποστήριζε σχέδια διακρατικής συνεργασίας, τα

οποία συνεπάγονταν τη συνεργασία δημιουργών, πολιτιστικών παραγόντων και
πολιτιστικών φορέων στις χώρες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα. στη δημιουργία
κοινού πολιτιστικού χώρου μέσα από την προώθηση του πολιτιστικού διαλόγου και
της γνώσης της ιστορίας, της δημιουργίας, της διάδοσης του πολιτισμού και της
κινητικότητας των καλλιτεχνών και των έργων τους, της ευρωπαϊκής πολιτιστικής
κληρονομιάς, των νέων μορφών πολιτιστικής έκφρασης καθώς και του κοινωνικού
και οικονομικού ρόλου που διαδραματίζει ο πολιτισμός. Το πρόγραμμα «Πολιτισμός
2000» υποστηρίζει σχέδια διακρατικής συνεργασίας, τα οποία συνεπάγονται τη
συνεργασία δημιουργών, πολιτιστικών παραγόντων και πολιτιστικών φορέων στις
χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με απόφασή του από το 2006 θέσπισε το 2008, ως

Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου. Κύριος στόχος του Έτους ήταν η
αύξηση της προβολής του διαπολιτισμικού διαλόγου, ο οποίος είναι θεμελιώδης για
την δημιουργία κλίματος σεβασμού υπέρ της πολιτιστικής πολυμορφίας, τη βελτίωση
της συνύπαρξης στις σημερινές διαφοροποιημένες κοινωνίες, και την προαγωγή της
ενεργούς ευρωπαϊκής ιδιότητας του πολίτη.

Για το έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου θα αναφερθούμε αναλυτικότερα στην επόμενη

ενότητα της εργασίας.

Συνέχεια του προγράμματος πολιτισμός 2000 είναι το πολιτισμός 2007-2013. Οι

γενικοί στόχοι του προγράμματος είναι οι εξής:

 να δώσει στους πολίτες την ευκαιρία να ανταλλάξουν εμπειρίες και απόψεις

και να συμμετάσχουν στην οικοδόμηση μιας Ευρώπης ακόμα πιο προσιτής,
ανοικτής στον κόσμο, ενωμένης στο πλαίσιο της πολιτισμικής της
πολυμορφίας και εμπλουτισμένης μέσω αυτής·
 να αναπτύξει αίσθημα ευρωπαϊκής ταυτότητας στους ευρωπαίους πολίτες,
βασισμένης σε αναγνωρισμένες κοινές αξίες, κοινή ιστορία και κοινό
πολιτισμό

 να καλλιεργήσει το αίσθημα των ευρωπαίων πολιτών ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση

(ΕΕ) τους ανήκει

 να βελτιώσει την ανοχή και την αμοιβαία κατανόηση μεταξύ των ευρωπαίων
πολιτών, να σέβεται και να προάγει την πολιτισμική και γλωσσική
πολυμορφία, συμβάλλοντας παράλληλα στον διαπολιτισμικό διάλογο.

Παράλληλα, από το 2011 τρέχει το πρόγραμμα εργασιών στον πολιτιστικό τομέα

2011-2014, όπου επικεντρώνεται σε έξι προτεραιότητες: πολιτιστική πολυμορφία και
διαπολιτισμικός διάλογος, επιχειρήσεις πολιτιστικής και δημιουργικής παραγωγής,
δεξιότητες και κινητικότητα, πολιτιστική κληρονομιά, ο πολιτισμός στις εξωτερικές
σχέσεις και στατιστικές στον τομέα του πολιτισμού.
Από τα παραπάνω μπορούμε να αντιληφθούμε ότι τόσο η πολιτιστική πολυμορφία
όσο ο διαπολιτισμικός διάλογος ήταν και είναι στο επίκεντρο των δράσεων της
Ευρωπαϊκής Ένωσης στο θέμα του πολιτισμού. Άλλωστε όπως είδαμε τόσο η
πολιτιστική πολυμορφία όσο και ο διαπολιτισμικός διάλογος, ενυπάρχει στην
Ευρωπαϊκή Ένωση, επειδή όπως είναι γνωστό μιλάμε για μια ένωση πολλών κρατών
με διαφορετικές κουλτούρες και πολιτισμούς, δεν θα ήταν δυνατόν αυτή η ένωση να
κρατηθεί χωρίς αυτά τα στοιχεία.

Ωστόσο, είναι γεγονός ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υπάρχουν τα ισχυρά κράτη με
μεγαλύτερη επιρροή, που σε αρκετές περιπτώσεις μπορούν και επιβάλλουν τον
πολιτισμό και την κουλτούρα τους, όπως στο θέμα της γλώσσας που επικρατούν τα
Αγγλικά καθώς και σε άλλα ζητήματα. Δυστυχώς παρ’ όλες τις προσπάθειες της
Ευρωπαϊκής Ένωσης, λόγω του χάσματος που υπάρχει, δεν προβάλλονται όλοι οι
πολιτισμοί το ίδιο, με αποτέλεσμα να επικρατούν μόνο οι πολιτισμοί που μπορούν να
έχουν μεγαλύτερη διείσδυση και προβολή.

Ενότητα 2η Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου και Ελλάδα

Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου

Το έτος πολιτισμικού διαλόγου θεσπίστηκε με την απόφαση αριθ. 1983/2006/ΕΚ.
Στόχος αυτού του έτους ήταν να περάσει ένα σαφές μήνυμα ότι η μεγάλη πολιτιστική
πολυμορφία αποτελεί ένα μοναδικό πλεονέκτημα. Η πρωτοβουλία ενθαρρύνει όλους
όσους ζουν στην Ευρώπη να εξερευνήσουν τα οφέλη από την πλούσια πολιτιστική
κληρονομιά και τις ευκαιρίες να μάθουν από διαφορετικές πολιτιστικές παραδόσεις.

Οι γενικοί στόχοι του Έτους συγκεντρώνονταν γύρω από:

 την προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου

 την προβολή των ευκαιριών που προσφέρει ο διαπολιτισμικός διάλογος σε μία

διαφοροποιημένη κοινωνία

 την ευαισθητοποίηση ως προς την αξία της ενεργούς ιδιότητας του πολίτη,
την έμφαση στη συνεισφορά που προσφέρει η πολυμορφία στην κληρονομιά
των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
Το σύνολο του έτους περιλάμβανε μια σειρά από δράσεις, όπως ενημέρωση των
πολιτών, κυρίως των νέων ανθρώπων μέσα από το διαδίκτυο όπου το κύριο εργαλείο
ήταν ο ιστότοπος www.dialogue2008.eu. Πρεσβευτές, οι οποίοι επισήμαναν το πόσο
σημαντικό είναι ο Διαπολιτισμικός Διάλογος, καθώς και τα οφέλη του. Συμμετοχή
των τοπικών κοινωνιών και οργανώσεων για την προώθηση της δράσης. Σημαντικό
ρόλο διαδραμάτισε και ο εκπαιδευτικός τομέας, μέσα από τον οποίο οι νέοι θα
μπορούσαν να αναπτύξουν Διαπολιτισμικές δυνατότητες που οδηγούν στον αμοιβαίο
σεβασμό και την κατανόηση καθώς και μέσα από τη Δια Βίου Μάθηση. Παράλληλα,
υπήρξαν δράσεις σε όλες τα κοινωνικά επίπεδα, όπως στους χώρους εργασίας όπου
συνυπάρχουν άνθρωποι από διαφορετικούς πολιτισμούς και μπορεί να αναπτυχθεί ο
διαπολιτισμικός διάλογος, αλλά κυρίως υπήρξε μεγάλο επικέντρωση στις μειονότητες
με κύριο στόχο το ζήτημα με τους Ρομά.

Ελλάδα και Έτος Διαπολιτισμικό Διαλόγου

Η Ελλάδα ως κύριο στόχο για το Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου 2008, είχε θέσει ως
στόχο τη πλήρη και οριστική εμπέδωση της ανοχής και του σεβασμού για τον
«Άλλο» και για το διαφορετικό, της επιθυμίας για γνωριμία, συνομιλία και
αλληλεπίδραση μαζί του. Αξίες όπως η ίση συμμετοχή όλων στην πολιτιστική ζωή
και ο σεβασμός του δικαιώματος έκφρασης των μειονοτήτων έχουν κεντρική θέση
στον ελληνικό πολιτισμό και, κατ’ επέκταση, στον ευρωπαϊκό.

Μέσα από τις δράσεις της Ελλάδας προσπάθησε να αναπτυχθούν περισσότερο οι

σχέσεις με τους άλλους εταίρους της Ευρώπης, με γειτονικές χώρες καθώς και με
τρίτες χώρες. Επίσης, σημαντικό ρόλο στο στρατηγικό σχεδιασμό έλαβαν οι
μειονότητες που υπάρχουν στην Ελληνική κοινωνία, όπως οι Ρομά που αποτελεί και
έναν από τους σημαντικούς στόχους της Ευρώπης, οι μουσουλμάνοι, καθώς και οι
Εβραϊκές κοινότητες και όλα αυτά με στόχο τόσο τη γνωριμία των Ελλήνων με τους
πολιτισμό και την κουλτούρα των μειονοτήτων όσο και το αντίστροφο. Άλλωστε
στόχος του προγράμματος είναι η γνωριμία με το «Άλλο». Σε αυτό το σχέδιο έλαβαν
πολλοί φορείς δράση με στόχο τη γνώση και αποδοχή του «διαφορετικού» που
επιτρέπει την θεώρηση του ανθρώπου πίσω από τον «ξένο» και την συνδιαλλαγή μαζί
του επί ίσοις όροις. Η προβολή της πολυμορφίας και των διαφορετικών πολιτισμικών
δραστηριοτήτων που τόσο εμπλουτίζουν την πολιτιστική ζωή της κοινωνίας, μπορούν
να αποτελέσουν πεδία δράσης των μέσων μαζικής ενημέρωσης και των φορέων της
κοινωνίας των πολιτών.

Από τα παραπάνω πιστεύεται ότι η Ελλάδα ανταποκρίθηκε πλήρως στους στόχους

και τις επιδιώξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Έτος Διαπολιτισμικού διαλόγου.
Προσπάθησε μέσα από μια συγκροτημένη και δυναμική πολιτικής να παγιώσει το
Διαπολιτισμικό Διάλογο, ως ιδέας, ως αξίας και ως πράξης, στην καθημερινή,
συλλογική και ιδιωτική, ζωή της ελληνικής κοινωνίας.
Επίλογος
Κλείνοντας, χρειάζεται να σημειώσουμε ότι τόσο η πολιτιστική πολυμορφία, όσο και
ο διαπολιτισμικός διάλογος διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στην Ευρωπαϊκή
Ένωση, όσο και στην ανάπτυξη του σύγχρονου πολιτισμού. Μέσα από την εργασία
είδαμε τη σημασία που δίνει η Ευρώπη σ’ αυτές τις παραμέτρους μέσα από δράσεις
που έχει αναπτύξει. Σίγουρα το έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου ήταν μια από τις
σημαντικότερες δράσεις όπου μπόρεσε να δώσει την ευκαιρία σε διαφορετικούς
πολιτισμούς και κουλτούρες να συνδιαλλαγούν και να αλληλεπιδράσουν.

Σίγουρα, χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια ώστε να μπορέσει το άλλο, ξένο πολλές

φορές να γίνει αποδεκτό, ωστόσο σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία, οι διαφορές
μπορούν να αμβλυνθούν και να υπάρξει ένα γόνιμος και δημιουργικός διάλογος.
Βιβλιογραφία:

ERICarts “What is Intercultural Dialogue ?”

http://www.interculturaldialogue.eu/web/intercultural-dialogue.php,
[πρόσβαση 4/2/2012].

European Commission – Directorate General for Education and Culture “Highlights of the
European Year of Intercultural Dialogue 2008”
http://ec.europa.eu/culture/documents/eyid-highlights_2008_en.pdf, [πρόσβαση
12/2/2012].χ

Ευρωπαϊκή Ένωση «EUROPA - O επίσημος δικτυακός τόπος της Ευρωπαϊκής

Ένωσης» http://europa.eu/index_el.htm, [πρόσβαση 6/2/2012].

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο 1983/2006 της 18ης Δεκεμβρίου 2006

σχετικά με το Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου (2008) http://eur-
lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?
uri=OJ:L:2006:412:0044:0050:EL:PDF, [πρόσβαση 12/2/2012].

Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη «Βιογραφία»

http://www.melinamercourifoundation.org.gr/index.php?
option=com_content&view=article&id=52&Itemid=87&lang=el, [πρόσβαση
6/2/2012].

Καπετανάκης, Μάτος. «Διαπολιτισμός: ορισμοί και πραδείγματα»

http://comet.cti.gr/equal/images/eisigisi_kapetanaki_4.doc, [πρόσβαση
21/01/2012].

Μούσης, Ν. (2011) «Europedia - Η πολιτιστική πολιτική της ΕΕ»

http://europedia.moussis.eu/books/Book_2/4/10/03/index.tkl?
lang=gr&all=1&pos=123&s=1&e=10, [πρόσβαση 6/2/20012].

Σιδηροπούλου, Θούλη-Χρυσάνθη (2011). «Η Σύμβαση της UNESCO για την

Πολιτιστική Πολυμορφία»
http://www.monthlyreview.gr/greek/diktuo/arxeio_sxoliwn/fullstory_html?
obj_path=docrep/docs/diktuo/20110325_01/gr/html/index [πρόσβαση
31/01/2012].

Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας «Εθνική στρατηγική της Ελλάδας για το

Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού διαλόγου 2008»
http://ec.europa.eu/culture/archive/dialogue/pdf_word/strategy_greece.doc,
[πρόσβαση 12/2/2012].