ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ

• Τίτλος: «Σύγχρονες κοινωνίες και πολυπολιτισμική συνείδηση»

• Πρόλογος (επικαιρική αφόρμηση):
Η ευρωπαϊκή ήπειρος είναι ένα μεγάλο μωσαϊκό λαών, γλωσσών, πολιτισμών.
Η ελληνική κοινωνία, όπως και οι κοινωνίες όλων των ευρωπαϊκών χωρών,
είναι πλέον και αυτή πολυπολιτισμική. Με αφορμή την κατάσταση αυτή που
διαμορφώνεται και στη χώρα μας αποφάσισα να γράψω αυτή την επιστολή για
να επισημάνω τους παράγοντες που διαμορφώνουν τις πολυπολιτισμικές
κοινωνίες αλλά και την ευθύνη του σχολείου στη διαμόρφωση μιας
πολυπολιτισμικής συνείδησης στους αυριανούς πολίτες.
ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ

Ερώτημα 1Ο : Οι λόγοι που διαμορφώνουν τις πολυπολιτισμικές κοινωνίες

1. Η ανισότητα στην κατανομή του πλούτου σε παγκόσμιο επίπεδο και τα συνακόλουθα
κοινωνικά προβλήματα που υπαγορεύονται από αυτήν ωθούν τους πληθυσμούς στη
μετακίνηση. Είναι γεγονός ότι η οικονομική ανισότητα δυσχεραίνει την πρόοδο και την
ευημερία πολλών χωρών και τις κατατάσσει σε χώρες δεύτερης κατηγορίας, που δεν
μπορούν να ακολουθήσουν τους ρυθμούς ανάπτυξης και το βιοτικό επίπεδο των
αναπτυγμένων χωρών. Η απουσία ευκαιριών απασχόλησης, η υποαπασχόληση, το
χαμηλό εισόδημα, σε συνδυασμό πολλές φορές με την υπέρμετρη χρονικά εργασιακή
απασχόληση, η φτώχεια και η εξαθλίωση αλλά και το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης
γεννούν τον πόθο σε μια μερίδα του πληθυσμού να διεκδικήσει μια καλύτερη ποιότητα
ζωής σε οικονομικά προηγμένες χώρες.
2. Πολλοί αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους για πολιτικούς λόγους. Υπάρχουν στις μέρες μας
άνθρωποι που ζουν σε χώρες με ολοκληρωτικά καθεστώτα ή κατ’ επίφαση δημοκρατικά, τα οποία εφαρμόζουν την
τακτική των διώξεων, των φυλακίσεων ή και των δολοφονιών προκειμένου να απαλλαγούν από τους πολιτικούς
αντιπάλους, παραβιάζοντας κάθε έννοια ελευθερίας και δημοκρατίας και καταστρατηγώντας έτσι θεμελιώδη
ανθρώπινα δικαιώματα. Οι άνθρωποι αυτοί αναγκάζονται να ζητήσουν πολιτικό άσυλο σε χώρες που παραδοσιακά
σέβονται τα δικαιώματα του ανθρώπου και τους παρέχουν τα εχέγγυα για μια φυσιολογική ζωή σε μια ευνομούμενη
κοινωνία. Μετακινούνται συνήθως κυρίως σε ευρωπαϊκές χώρες με δημοκρατική παράδοση και πρακτικές.
3. Ο πόλεμος και οι εμφύλιες συρράξεις που εξακολουθούν να μαίνονται σε πολλές χώρες του κόσμου αλλά κυρίως
σε όσες γειτνιάζουν με την ευρωπαϊκή ήπειρο (π.χ. Συρία) οδηγούν ευκολότερα στην πόρτα της εξόδου ένα
σημαντικό τμήμα του πληθυσμού. Οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης στην πατρίδα τους λόγω του πολέμου, ο φόβος και
η ανασφάλεια που δημιουργεί αυτός για τη ζωή αλλά και συνακόλουθα η οικονομική κατάρρευση και οι
πολιτικοκοινωνικές ανακατατάξεις προκαλούν τη μαζική αποδημία του άμαχου κυρίως πληθυσμού προς την Ελλάδα
αρχικά και στη συνέχεια προς κάποια άλλη χώρα της Ευρώπης.
Ερώτημα 2ο : Ο ρόλος του σχολείου στη διαμόρφωση πολυπολιτισμικής συνείδησης
1. Η εκπαίδευση, ως κατεξοχήν θεσμός στήριξης των ανθρώπων στις διαδικασίες
κοινωνικής και πολιτισμικής τους ένταξης, καλείται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη
δημιουργία προϋποθέσεων αποδοχής και αναγνώρισης του πλουραλισμού και της
ετερότητας στη νέα κοινωνική πραγματικότητα. Πιο συγκεκριμένα, η εκπαίδευση, εκτός από
τον κατεξοχήν ρόλο της που είναι η μετάδοση γνώσεων, είναι αναγκαίο να αποτελέσει τον
φορέα διδασκαλίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ιδιαίτερα η διαπολιτισμική εκπαίδευση
χρειάζεται να προετοιμάζει τους μαθητές ως πολίτες μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας,
ενισχύοντας τον αμοιβαίο σεβασμό και την αποδοχή της διαφορετικότητας, προωθώντας
την ομαλή ένταξη μαθητών διαφορετικής εθνικής και πολιτισμικής προέλευσης. Με αυτό τον
τρόπο θα συνεισφέρει στην ομαλή και αρμονική συμβίωση, κάτι που είναι αναγκαία και
ικανή συνθήκη για την πρόοδο και την ευημερία της κοινωνίας αλλά και των μελών της.
2. Το σχολείο θα πρέπει να παρέχει εκπαίδευση εναντίον του εθνικιστικού τρόπου σκέψης, που
σημαίνει εξάλειψη των εθνικών στερεοτύπων και προκαταλήψεων που δηλητηριάζουν τις ψυχές των
ανθρώπων και εμποδίζουν διαφορετικούς λαούς να ανοίξουν διάλογο και να επικοινωνήσουν μεταξύ
τους. Η διαπολιτισμική εκπαίδευση είναι πάνω από όλα μια έκκληση για συνάντηση και διάλογο που
θα σπάσει τον επαρχιωτισμό της εθνικής καταγωγής και θα ανοίξει έναν νέο δρόμο στην αλληλεγγύη
με τους συνανθρώπους μας, ανεξάρτητα από την εθνική και πολιτισμική τους προέλευση.
3. Το σχολείο οφείλει να καλλιεργεί την αλληλεγγύη, καθώς θεωρείται βασικός στόχος της εκπαίδευσης
σε μια ανθρώπινη κοινωνία. Η έννοια της αλληλεγγύης υποδηλώνει μια έκκληση για την καλλιέργεια
μιας συλλογικής συνείδησης, η οποία υπερβαίνει τα όρια των ομάδων, των φυλών και των κρατών,
καθώς επίσης και μια έκκληση για παραμερισμό της κοινωνικής ανισότητας και αδικίας. Το
διαπολιτισμικό σχολείο έτσι θα μπορέσει να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο με την κοινωνία,
«τροφοδοτώντας» τη με σωστούς πολίτες, που θα μπορούν να συνυπάρχουν αρμονικά, χωρίς τις
αγκυλώσεις του ρατσισμού, του εθνικισμού και της ξενοφοβίας.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η εκπαίδευση, επομένως, ως βασικός φορέας αγωγής και

κοινωνικοποίησης, θα πρέπει να έχει ως βασικό στόχο την καλλιέργεια
πολυπολιτισμικής συνείδησης, ώστε να συμβάλει στη δημιουργία μιας
δημοκρατικής κοινωνίας, όπου τα ετερόκλητα στοιχεία θα μπορούν να
συνυπάρχουν αρμονικά.