´70eko euskal abangoardia
B i l b ao
musikala gaur
usika talde soil bat baino
M
askoz gehiago da Errobi;
euskal kulturaren jagole
izatea egotzi izan zaio eta erre-
presio politikoko une gogor ba-
tean beren nortasuna adierazi
nahi zutenentzat ahotsa ere izan
zela esan daiteke. Beraien musi-
ka eta mezuaren bidez mugak
gainditu eta gaur egun ere entzu-
ten den bilduma iraunkorra utzi
zuen Iparraldeko taldeak. Euskal
musikaren eszenari egiten dion
ekarpena eta gizartean duen era-
gina haren garrantzi historiko
eta kulturalaren lekuko dira.
Nortasun kulturala eta autono-
mia politikoaren aldeko borroka
bete-betean zeudenean agertu zi-
ren, eta 1970eko hamarkadan
sortutako euskal musika taldeak
aztarna iraunkorra utzi zuen eus-
kaldunon kultur nortasunean.
Musika eta letren bidez, euskal
herriaren nahiak eta erronkak
adierazteko tresna bihurtu zen
taldea, eta beraien kontzertuak
euskal kulturaren mugimendua-
ren jarraitzaileen arteko elkarta-
sunerako abagune. Garaiko erre-
alitate sozial eta politikoa islatzen
zuten letrekin, eta euskal kultur
erresistentziaren sinbolo bihurtu
ziren diktadura frankistaren ur-
teetan.
Baionan (Baiona), Ipar Euskal
Herrian, sortu zuten taldea 1973
aldera Anje Duhalde eta Michel
Ducauk. Talentu handiko musi-
Pie de foto
kariek osatzen zuten, tartean je-
an Paul Gilles baxuan, Beñat
Amorena bateria eta ahotsetan,
Anje Duhalde gitarra eta ahotse-
tan, eta Ducau gitarra, ahots eta
teklatuetan. Elkarrekin, askotari-
ko eragin musikalak uztartu zi-
tuzten rock progresiboa, euskal
folka eta autore kantua pop uki-
tuekin nahasten zituen soinu pa-
regabea sortzeko. Lehenxeago
Niko Etxart abiatu bazen ere
euskarazko rockean, estilo ho-
rretako lehen taldea Errobi izan
zela esan daiteke.
Pie de foto
Musika lana
Lehenengo LPa 1975ean pla-
zaratu zuten Elkar-en izen ho-
monimoarekin; Errobi, biniloa-
ren alde bakoitzak bost abesti ja-
sotzen zituen lana. Ondoren eto-
rriko zen Gure Lekukotasuna (El-
kar) diskoa 1977an, amnistiaren
aldeko aldarrikapena ardatz zue-
na. Berrikuntza izango zena, ur-
te bat beranduago jaio zen Bizi
Bizian (Xoxoa) izenburupean,
1978an; talde euskaldun batek
lehen aldiz zuzenean grabatuta-
ko diskoa izango zena landu zu-
ten bertan. Baina ekarpen musi-
kalari begira, Ametsaren bidean
(Xoxoa, 1979) da transgresoree-
na askorentzat; izan diskoari ize-
na ematen dion abestiko bateria-
ko soloagatik, izan euskal folklo-
reko elementuak jazz rock eta
progresiboarekin uztartzen di-
tuelako.
Urte horietan guztietan plaza-
rik plaza ibili baziren ere, lauko-
zen Agur t’erdi-rekin. Baina ordu-
tearen azken lana 1985ean iritsi
rako Anje Duhaldek editatua
zuen Errobiaren hegitik bakarkako
lana Xoxoarekin 1980an. Kan-
tuek Errobirekin antzekotasun
asko gordetzen zuten folk zantzu
arinez osatutako progresibora
jotzen zuten, eta ondoren taldea-
ren banaketa izango zenaren au-
rrerapena ere izan zen lan hori.
Estiloa
Hirurogeita hamarreko ha-
markadaren erdialdean Europa
astindu zuen musika progresibo-
aren loraldian jaio ziren. Euskal
Herrian rock progresiboa eta
psikodelia euskal folklorearekin
nahastu zituzten hainbat talde
agertu ziren, hala nola Izukaitz,
Haizea, Itziar, Itoiz edo Errobi.
Azken bi talde hauek izan ziren
garrantzitsuenak gurean hiruro-
geita hamarreko hamarkadaren
amaieran.
Errobiren musika estiloen na-
hasketa eklektikoa zen, doinu
3
“
“Garaiko errealitate
sozio-politikoa
islatzen zuten
letrekin, eta euskal
kultur
erresistentziaren
sinbolo bihurtu ziren
leun eta malenkoniatsuetatik ha-
si eta erritmo kementsu eta kon-
ponketa konplexuetaraino. Ba-
tez ere, nortasun kulturala, aska-
tasuna, injustizia soziala eta itxa-
ropena bezalako gaiak zituzten
hizpide beraien letretan. Taldea
euskal hizkuntza eta kulturare-
kin zuen konpromisoagatik na-
barmentzen zen, eta horrek la-
guntza handia eman zien euskal
komunitatearen artean.
Itzulera
Ibilbide nahiko laburra izan
zuten arren, beraien ondareak
gaur arte irauten du, eta sortu
zuten musika oraindik ere gogo-
ratzen eta estimatzen da ekarri-
tako berrikuntza artistikoagatik
eta euskalgintzarekin izandako
konpromisoagatik. Ia mende er-
di geroago, lehen aldiz oholtzara
duela 50 urte igo zirela ospatze-
ko datzo bueltan.
Dirudienez, euskal rockaren
hastapenak eta 70. hamarkadako
garai emankorra omentzeko sor-
tutako Atzar Hadi musika propo-
sameneko partaideek Errobiren
kantak zuzenean jotzeko ekime-
na jarri zuten abian, taldeari
omenaldi bat egiteko asmotan,
eta Duhaldek proiektu horrekin
zerikusirik ez dutela argitu badu
ere, Bilbon maiatzaren 4an es-
kainiko duten kontzerturako
abiapuntua izan zela azaldu
zuen Bilbo Hiria irratian.
Remi Gachis gitarran, Iñigo
Telletxea baxuan eta Txomin
Duhalde baterian ere entzun
ahal izango ditugu Euskalduna
Jauregiko oholtza gainean Mixel
Ducau eta Anje Duhaldez gain.
Lehenago agortzen ez badira, sa-
rrerak leihatilan bertan erosi
ahal izango dira 35 euroren tru-
ke, edo, bestela, dagoeneko sal-
gai aurkitu daitezke internetez
30 euroan. Kontzertuaren hasie-
ra ordua arratsaldeko 19:00etan
ezarrita badago ere, ateak
18:15etatik aurrera egongo dira
irekita.
Zigor Iturbe