Tornada Yataklar

Tornalamada yatak ned r?

Boyları fazla ve çapı küçük olan ş parçaları le çapları büyük olan ağır parçaları
tornalarken, parçanın yaylanmasını veya eğ lmes n önlemek ya da punta uç-
larına gelen yükü haf etmek ç n, genell kle b r desteğe ht yaç duyurulur. Bu
amaçlar ç n kullanılan düzeneklere yatak den r. Tornada yataklar öneml
yardımcı aparatlardır.

Tornada İş Parçasını Yataklama neden yapılır

Uzun m ller n serbest kalan ucu gezer punta le desteklense b le, kalem n
baskısı ve parçanın ağırlığı, da ma ş parçasının esnemes ne sebep olur. Bu
esnemey önlemek ç n tornada yataklar kullanılır.
Torna kalem n n kesme esnasında yaptığı tes r ve ş parçasının ağırlığı, punta
uçlarında b r baskının doğmasına sebep olur. Bu baskıyı önlemek ç n de yatak-
lardan yararlanılır.

Tornada Yatak çeş tler

Sab t yataklar :
Tabanı tornanın kayıtlarına uygun olarak hazırlanmış olup, kayıtlar boyunca
sten len yere b r mengene g b bağlanab l rler.
çaplı ş parçalarını, k punta arasında tornalarken desteklemek ç n. Alın
tornalama, delme, d ş çekme ve del k büyütme şlemler nde uzun ş parçalarını
b r ucundan desteklemek ç n kullanılırlar.

Sab t yatakların, yataklık yapan üç ayağı vardır. Bunlar, ş parçasına göre

ayarlanab l rler. Büyük ş parçaları ç n dört ayaklı sab t yataklar da yapılmıştır
(Yukarıda).

Torna tezgahına sab t yatağın bağlanması

Sab t yatakların torna kayıtları üzer ne tesb t ed leb lmes ç n, özel bağlama
pabucu vardır.Sab t yatak torna kayıtları üzer ne oturtulur ve bu bağlama
pabucu le monte ed l r. Yukarıdak v deoda sab t yatağın nasıl bağlanacağı
göster lm şt r.

Tornada İş Parçasını Yataklama Nasıl yapılır ?

Torna tezgâhı üzer ne gereken şek lde bağlanan yatağın ayarı ç n, ş parçasının
bell b r kısmı uygun çapta tornalanmalıdır. Ayar v daları çevr lerek ş parçasına
haf fçe değd r lmes gereken ayaklar, aynı m ktarda lerlet lm ş olmalıdırlar.
Aks halde ş parçası salgılı döner. Salgıyı kontrol etmek ç n b r komparatörden
yararlanılır. Komparatörün gösterd ğ değere göre ayaklar ler ve ger hareket
ett r lerek ş parçasının düzgün dönmes sağlanmalıdır. Düzgün dönme
sağlanınca tesb t v daları sıkılmalıdır.

Bu ayarlama şlem , ş parçası düşük dev rde döndürülerek yapılmalıdır. Dönme

esnasında meydana gelecek ses ve t treş mlerden yatağın normal şek lde ayar-
lanıp ayarlanmadığını anlamak mümkündür. Ayaklar h ç b r zaman gereğ nden
fazla sıkılmamalıdır.

Sab t yatakla alın ve boyuna tornalama

Yatak, ayakları ş parçasının aynaya yakın olan b r yer nde ayarlandıktan sonra
uca get r l rse, genell kle y net ce ver r. Bu yöntem le, yatağın ş parçası
eksen nde ayarlanması sağlanmış olur.

Ayna-punta arasında uzun m ller n şlenmes nde salgı kontrolü ç n

komparatörler kullanılır. Komparatör tarafından tesp t ed len salgı, hem yatak
ayaklarından hem de bağımsız çeneler olan aynalar kullanılarak, ayna
çeneler n n her b r n salgıyı g derecek kadar sıkarak telaf ed leb l r.
Daha sonra Sab t yatağın tesb t v dasından gevşeterek yatağın ayaklarını açınız
ve b r m ktar daha aynadan uzak b r yere get r p tekrar bağlayınız.

Parçanın uç kısmına en yakın yer pas ve oks tlerden arındırmak ç n zımpara

tutab l rs n z.
Sab t yatağı zımparaladığınız kısma doğru götürüp bağlayınız.

Sab t yatağın ş parçasına sürtünmes n azaltmak amacıyla b r m ktar yağ

dökünüz.
İş parçası uç noktasından yataklandıktan sonra alın tornalama şlem ne
geçeb l r z. Punta del ğ açma önces nde alın tornalama yapmak gerekl d r.

Gezer puntaya matkap mandren n bağlayarak yanaştırınız ve punta del ğ n

açınız. punta del ğ açarken punta matkabının ucunun 2/3 s g rmes yeterl d r.
Ve son olarak gezer puntanın ucunu punta del ğ ne yerleşt r yoruz ve gezer
puntayı sab tl yoruz.

Gezer yataklar:
Küçük çaplı s l nd r k parçaların tornalanmasında, kalem baskısıyla esnemes n
önlemek ç n gezer yatak kullanılır. Gezer yatağın, tornalama esnasında, kalem
zleyen k ayağı vardır. Başlangıçta, yatağın k ayağını ayarlayab lmek ç n, ş
parçasının baş tarafından kısa b r yer uygun çapa göre tornalanır.

Torna arabasındak yer ne c vatalarla bağlanan gezer yatak, araba le b rl kte

hareket eder. Böylece k ayağın desteğ , ş parçasının yaylanarak kalem üzer ne
sıçramasına engel olur.