KREW I JEJ FUNKCJE

W ORGAMIZNIE CZŁOWIEKA KRĄŻY OKOŁO 5 LITRÓ KRWI

GŁÓWNA FUNKCJA: DOSTARCZA TELEN I SŁADNIKI ODŻYWCZE DO KOMÓREK A

ODBIERA OD NICH DWUTELENK WĘGLA I INNE ZBĘDNE PRODUKTY PRZEMIAN
METABOLICZNYCH

KREW – PŁYNNA TKANKA ŁĄCZNA O CZERWONEJ BARWIE

SKŁADA SIĘ Z OSOCZA ORAZ KOMÓREK KRWI I PŁYTEK KRWI

OSOCZE (54% OBJETOŚCI KRWI): SKŁADA SIĘ GŁÓWNIE Z:

1. WODY
2. SOLI MINERALNYCH
3. GLUKOZY
4. AMINOKWASÓW
5. BIAŁEK
6. HORMONÓW
7. MOCZNIKA
8. INNYCH ZWIĄZKÓW

KOMÓRKI KRWI:
KRWINKI CZERWONE (45% OBJĘTOŚCI KRWI)
KRWINKI BIAŁE

PŁYTKI KRWI

KRWINKI BIAŁE+PŁYTKI KRWI STANOWIĄ OKOŁO 1% OBJĘTOŚCI KRWI

KRWINKI I PŁYTKI KRWI POWSTAJĄ W CZERWONYM SZPIKU KOSTNYM

KRWINKI CZERWONE (ERYTROCYTY) - KSZTAŁT DWUWKLĘSŁYCH DYSKÓW,

DOJRZAŁE ERYTROCYTY NIE MAJĄ JĄDRA KOMÓRKOWEGO; ZAWIERAJĄ
HEMOGLOBINĘ (NADAJE CZERWONĄ BARWĘ); w 1mm3 krwi jest 4-6 milionów
krwinek

KRWINKI BIAŁE (LEUKOCYTY) - KOMÓRKI O PŁATOWATYCH JĄDRACH; w 1mm3

krwi, może znajdować się 4-6 tysięcy krwinek białych; są zróżnicowane, należą do
nich: GRANULOCYTY, LIMFOCYTY I MONOCYTY.

PŁYTKI KRWI (TROMBOCYTY) - FRAGMENTY KOMÓREK O NIEREGULARNYCH

KSZTAŁTACH; NIE MAJĄ JĄDRA; w 1mm3 krwi – 150-400 tysięcy płytek krwi.
 FUNKCJE SKŁADNIKÓW KRWI
OSOCZE
1. Transport dwutlenku węgla z komórek do płuc
2. Transport mocznika z wątroby do nerek
3. Transport hormonów
4. Transport różnych:
związków chemicznych – np. glukozy z jelita cienkiego i wątroby do
komórek
pierwiastków – np. żelaza
5. Termoregulacja

Przystosowanie do pełnionej funkcji:

 Duża zawartość wody, w której rozpuszczają się różne związki chemiczne
(dwutlenek węgla, glukoza, mocznik)
 Obecność białek umożliwiających transport niektórych pierwiastków i
związków chemicznych
 Duża zawartość wody w osoczu, dzięki której krew nagrzewa się,
przepływając przez mięśnie i wątrobę, oddaje ciepło, przepływając przez
chłodniejsze części ciała

KRWINKI CZERWONE
1. Transport tlenu z płuc do komórek ciała oraz częściowo dwutlenku węgla z
tkanek do płuc

Przystosowanie do pełnionej funkcji:

 brak jądra komórkowego – duża zawartość hemoglobiny, czyli białka
zawierającego żelazo, transportującego tlen
 Kształt dwuwklęsłego dysku zwiększa powierzchnię wymiany gazowej
 brak mitochondriów niezużywanie transportowanego tlenu

KRWINKI BIAŁE
1. Obrona organizmu przed wirusami, bakteriami, pasożytami I nowotworami

Przystosowanie do pełnionej funkcji:

 Zdolność do pochłaniania komórek i czynników chorobotwórczych
(niektóre leukocyty)
 Wolność do rozpoznawania czynników chorobotwórczych i
nieprawidłowych własnych komórek organizmu
 Wytwarzanie substancji zwalczających infekcję
PŁYTKI KRWI
1. Krzepnięcie krwi

Przystosowanie do pełnionej funkcji:

 Zdolność wydzielania substancji niezbędnych do krzepnięcia krwi
 Udział w tworzeniu skrzepu

POWSTAWANIE SKRZEPU
1. Płytki krwi przyklejają się do brzegów rany i pomniejszają wielkość
uszkodzenia – zmniejsza to lub całkowicie zatrzymuje wypływ krwi z
naczynia krwionośnego.
2. Płytki krwi zaczynają wydzielać substancję, dzięki której fibrynogen
przekształca się w fibrynę – siateczkę, która zatrzymuje krwinki.
3. Pod twardniejącym skrzepem rozpoczyna się proces gojenia rany. U osób
zdrowych krwawienie z drobnych ran ustaje zwykle po 3-6 minutach.

FIBRYNOGEN – białko rozpuszczone w osoczu; w miejscu zranienia pod wpływem

różnych czynników przekształca się w fibrynę (włóknik), tworzy ona sieć na której
skupiają się i zlepiają krwinki czerwone oraz płytki krwi; całość zasklepia
uszkodzony fragment naczynia, co zapobiega utracie krwi i wnikaniu do organizmu
drobnoustrojów.

GRUPY KRWI, KRWIODAWSTWO

TRANSFUZJA KRWI – przetaczanie krwi (np. po wypadkach), w przypadku dużego
ubytku krwi.

KRWIODAWCY – zdrowi ludzie oddający krew; jednorazowo pobiera się 450ml

krwi – oddanie takiej ilości nie szkodzi zdrowiu, bo w niedługim czasie ubytek krwi
zostaje uzupełniony. Banki krwi – przechowują oddaną krew.

KRWIODAWSTWO POZWALA OCALIĆ ŻYCIE WIELU OSOBOM!!!!

`Danemu pacjentowi można podać tylko krew odpowiedniej grupy, najlepiej takie
samej jak jego własna.

O tym, do której grupy krwi zalicza się krew danej osoby, decydują substancje
występujące na powierzchni erytrocytów, zwane antygenami grupowymi krwi.

Gdy na powierzchni erytrocytów są antygeny A – grupa krwi A, a w osoczu

znajdują się przeciwciała anty-B (zlepiające antygeny B)
Gdy na powierzchni erytrocytów są antygeny B – grupa krwi B, a w osoczu
znajdują się przeciwciała anty-A (zlepiające antygeny A)

Gdy na powierzchni erytrocytów są antygeny A oraz B– grupa krwi AB, w osoczu

brak przeciwciał
Gdy na powierzchni erytrocytów są brak zarówno antygenów A i B – grupa krwi 0,
a w osoczu znajdują się przeciwciała anty-A i anty-B (zlepiające antygeny a oraz B)

Próba zgodności (kontrola grupy krwi biorcy) – aby zapobiec ewentualnym

powikłaniom po przetoczeniu krwi, przed jej podaniem oznacza się grupę krwi
zarówno biorcy jak i dawcy, przy zgodności wszystkich czynników – podaje się
krew pacjentowi.
Autotransfuzja – podawanie pacjentowi jego własnej krwi, pozwala uniknąć
przeniesienia przez krew różnego rodzaju drobnoustrojów.
Na powierzchni erytrocytów (krwinki czerwone) u około 85% ludzi występuje
również antygen określany jako czynnik Rh – nazwa pochodzi do łacińskiej nazwy
Maccacus rhesus – u której czynnik ten opisano po raz pierwszy.
„Rh+” - osoby, u których ten czynnik występuje
„Rh-” – osoby, u których ten czynnik nie występuje

OSOBA JEST BIORCĄ JEST DAWCĄ

GRUP A A, 0 A, AB
Y B B, 0 B, AB
KRWI AB A, B, AB, 0 AB
0 0 A, B, AB, 0

TLENEK WĘGLA (CZAD`) – wzór chemiczny CO – bezbarwny i bezwonny gaz (przy

ograniczonym dostępie tlenu, dochodzi do niepełnego spalania związków węgla);
hemoglobina łączy się nieodwracalnie (blokuje przez to hemoglobinę) z tlenkiem
węgla łatwiej niż z tlenem, w konsekwencji tlen nie jest dostarczany do komórek
ciała i nie wyzwala się energia niezbędna do przebiegu procesów życiowych.

BUDOWA I FUNKCJE UKŁADU KRWIONOŚNEGO

Krew odpowiada za:

- transport różnych substancji