Diagnostyka neurologiczna

Badanie neurologiczne
Podstawowa metoda diagnostyczna w
neurologii, obejmuje badanie podmiotowe i
przedmiotowe układu nerwowego. W
trakcie badania lekarz neurolog rejestruje
poszczególne odchylenia od stanu
prawidłowego u badanego pacjenta oraz
stara się połączyć je w określony zespół
objawów, charakterystyczny dla danej
choroby.
 Badanie neurologiczne
- Badanie neurologiczne jest prowadzone
według zasad, umożliwiających możliwie
najsprawniejszą diagnostykę
topograficzno – etiologiczną układu
nerwowego
- Jej podstawę stanowi dokładna znajomość
neuroanatomii i objawów uszkodzenia
układu nerwowego na poszczególnych
jego poziomach
Dermatomy ludzkiego ciała
 Badanie neurologiczne

- Badanie neurologiczne zaczyna się od

badania podmiotowego (wywiad)
- Kolejnym punktem jest badanie ogólne
(stan ogólny, stan świadomości, ułożenie,
budowa ciała, odżywienie, ogólny stan
układu oddechowego)
 Badanie neurologiczne
Następnie badający przystępuje do szczegółowego
badania stanu neurologicznego do którego zaliczamy:
- Budowę i wygląd czaszki
- Obecność lub brak objawów oponowych
- Badanie 12 par nerwów czaszkowych
- Odruchy brzuszne
- Kręgosłup
- Kończyny górne (ruchy mimowolne, ułożenie, napięcie
mięśniowe, ruchy bierne i czynne, siłę mięśniową,
odruchy, zborność, czucie, ruchy naprzemienne)
- Analogicznie kończyny dolne
- Chód
Badanie czucia powierzchownego
 Badanie czucia powierzchownego

- Podczas badania oczy powinny być

zasłonięte
- Określając granice upośledzenia czucia
rozpoczyna się badanie na obszarze na
którym stwierdza się upośledzenie czucia
 Czucie dotyku

- Badamy kawałkiem papieru lub waty

- Anaesthesia – zniesienie czucia dotyku
- Hipestezja – obniżone czucie dotyku
- Przeczulica – zwiększona wrażliwość na
dotyk
 Czucie bólu
- Badamy szpilką
- Okresowo stosuje się bodziec dotykowy i
chory ma określić co czuje
- Analgesia – zniesienie czucia bólu
- Hypalgesia – obniżenie czucia bólu
- Hyperalgesia – zwiększona wrażliwość na
ból
 Czucie temperatury
- Używa się probówki z zimną i ciepłą wodą
- Termoanalgesia – zniesienie czucia
temperatury
- Termohypalgesia – obniżenie czucia
temperatury
- Termohyperalgesia – zwiększona
wrażliwość na temperaturę
Badanie czucia głębokiego
 Badanie czucia głębokiego

- Pacjent ma zamknięte oczy

- Wykonujemy ruchy bierne kończyną
badanego i polecamy mu określić kierunek
ruchu i ułożenie kończyny
- Rozpoczyna się od części dystalnych
 Badanie czucia głębokiego*
- Jeśli badany określi prawidłowo ruchy i
ułożenie kciuka wówczas nie bada się
czucia głębokiego w innych stawach*
- Jeśli występują zaburzenia w badaniu
kciuka wykonuje się badanie dalszych
stawów i określa zakres zaburzeń
- Inną metodą badania jest wkładanie
różnych przedmiotów do ręki chorego,
które badany ma rozpoznać
 Badanie zborności ruchów
Próba palec – nos
- Choremu poleca się trafić końcem palca
wskazującego w czubek nosa
- Najpierw z zamkniętymi, potem z otwartymi
oczami
Jeśli chory nie trafia:
- Ataksja móżdżkowa
- Ataksja tylnosznurowa (z zamkniętymi oczami)
- Zaburzenia czucia głębokiego
Diagnostyka zaburzeń równowagi
 Test Romberga*
- Badany stoi ze złączonymi stopami
- Następnie unosi kończyny górne do kąta
90 stopni, stawy łokciowe wyprostowane,
przedramiona w supinacji
- W tej pozycji badany stoi z oczami
otwartymi około 1 minutę, a następnie
powtarza próbę przy oczach zamkniętych
 Próba chodu gwieździstego
Babińskiego – Weila*
- Badany z zamkniętymi oczami wykonuje
dwa kroki do przodu i dwa kroki do tyłu
- Powtarza czynność przez co najmniej 1
minutę
 Próba kroków Unterbergera
- Badany z zamkniętymi oczami wykonuje
50 kroków z wysokim unoszeniem kolan
- W warunkach prawidłowych badany tylko
nieznacznie zmienia kierunek chodu w
miejscu (dopuszczalna jest zmiana
kierunku do 45 stopni)
- Wyraźna zmiana kierunku przemawia za
błędnikowym pochodzeniem zaburzeń
równowagi
 Próba pokazywania wg.
Barany’ego
- Pacjent stoi, jego kończyny górne
uniesione są do poziomu, do kąta
prostego, stawy łokciowe wyprostowane,
palce wskazujące również wyprostowane,
pozostałe palce zgięte
- Osoba badająca stoi przodem do osoby
badanej w identycznej pozycji i palcami
wskazującymi celuje w palce wskazujące
badanego
 Próba pokazywania wg.
Barany’ego*

- Następnie badany zamyka oczy i unosi

ramiona pionowo w górę, po czym wraca z
powrotem starając się wycelować w
kierunku wyciągniętych kończyn górnych
badającego
 Test różnicujący dla zawrotów
głowy

- Badany ma za zadanie wykonać

kilkanaście szybkich skrętów głowy w obu
kierunkach z otwartymi oczami i następnie
powtórzyć czynność z zamkniętymi
oczami
 Test różnicujący dla zawrotów
głowy
- Kolejno, również przy oczach zamkniętych
badający obejmuje głowę osoby badanej
tak, aby równocześnie objąć swoimi
ramionami tułów badanego (doły pachowe
badającego znajdują się na barkach
badanego) przez co uzyskuje się
stabilizację odcinka szyjnego kręgosłupa i
wykonuje kilka kolistych ruchów tułowia
 Test różnicujący dla zawrotów
głowy*
- Następnie chwyta się głowę badanego,
który ciągle przy zamkniętych oczach,
wykonuje kilkanaście skrętnych ruchów
całego tułowia (przy ustabilizowanej
głowie)
 Test Fukudy*
- Zadaniem badanego jest przejście około
10 metrów po lini prostej
- Przed wykonaniem zadania badany
zamyka oczy i wyciąga ręce przed siebie
- Próbę wykonuje się trzykrotnie
- Pierwszym razem z głową zwróconą na
wprost, następnie silnie w lewo a potem w
prawo
Badanie odruchów fizjologicznych
 Badanie odruchów fizjologicznych

- Prawidłowe odruchy fizjologiczne

świadczą o niezaburzonej funkcji łuku
odruchowego
- Łukiem odruchowym nazywamy drogę od
receptora przez rdzeń kręgowy do
efektora, którym jest mięsień
 Badanie odruchów fizjologicznych
- Badanie przeprowadza się za pomocą
młoteczka neurologicznego, którym dość silnie i
energicznie uderza się w ścięgno badanego
mięśnia
- W rezultacie dochodzi do jego skurczu
- Podczas badania ocenia się m.in. symetrię i
szybkość reakcji
- Poza tym zwraca się uwagę czy odruch jest
wzmożony, osłabiony bądź też w ogóle nie
występuje
Odruch z mięśnia dwugłowego
ramienia
 Odruch z mięśnia dwugłowego
ramienia
- Odruch fizjologiczny, który należy do
badania odruchu głębokiego
- Badanie przeprowadza się u pacjenta przy
ustalonym przedramieniu w pozycji
supinacji i zgiętej kończynie górnej w
stawie łokciowym do kąta około 120 stopni
 Odruch z mięśnia dwugłowego
ramienia
- Uderza się młotkiem neurologicznym
bezpośrednio w ścięgno mięśnia
dwugłowego ramienia, wywołując skurcz
tego mięśnia i równoczesne zgięcie stawu
łokciowego
- Rdzeniowy ośrodek odruchu z tego
mięśnia znajduje się na poziomie C5-C6
Odruch z mięśnia trójgłowego
ramienia
 Odruch z mięśnia trójgłowego
ramienia

- Badanie przeprowadza się przy

uniesionym ramieniu pacjenta do kąta
około 70 stopni, zgiętym stawie łokciowym
do kąta 95 stopni i zwisającym
przedramieniu
 Odruch z mięśnia trójgłowego
ramienia
- Uderza się młotkiem neurologicznym w
ścięgno mięśnia trójgłowego ramienia tuż
powyżej wyrostka łokciowego wywołując
skurcz tego mięśnia z równoczesnym
wyprostowaniem kończyny w stawie
łokciowym
- Ośrodek odruchu z tego mięśnia
występuje w rdzeniu kręgowym na
poziomie C6-C7
Odruch okostnowy z kości
promieniowej
 Odruch okostnowy z kości
promieniowej

- Przeprowadza się u pacjenta przy

ustalonym przedramieniu w pozycji
pośredniej i zgiętej kończynie górnej w
stawie łokciowym, pod kątem rozwartym
 Odruch okostnowy z kości
promieniowej
- Uderza się lekko młotkiem neurologicznym
w wyrostek rylcowaty kości promieniowej,
wywołując zgięcie w stawie łokciowym pod
wpływem skurczu mięśnia ramienno –
promieniowego, dwugłowego ramienia i
ramiennego
- Ośrodek odruchu promieniowego
zlokalizowany jest w rdzeniu kręgowym na
poziomie C5-C6
 Odruch przywodzicieli kończyny
dolnej
- Przeprowadza się u pacjenta leżącego na
plecach z wyprostowanymi, lekko
odwiedzionymi od siebie kończynami
dolnymi
- Uderza się młotkiem neurologicznym w
kłykieć przyśrodkowy kości udowej, raz na
jednej, raz na drugiej kończynie
 Odruch przywodzicieli kończyny
dolnej
- Uderzenie wywołuje skurcz przywodzicieli
uda z równoczesnym przywodzeniem
kończyn
- Ośrodek rdzeniowy odruchu tych mięśni
zlokalizowany jest na poziomie L2-L4
Odruch kolanowy
 Odruch kolanowy
- Najczęściej przeprowadza się w pozycji
siedzącej pacjenta na krześle, ze zgiętymi
kończynami dolnymi pod kątem około 100
stopni i stopami opartymi o podłogę
- Uderza się młotkiem neurologicznym
poniżej rzepki w ścięgno mięśnia
czworogłowego uda
 Odruch kolanowy
- Uderzenie wywołuje skurcz mięśnia
czworogłowego i równoczesne
wyprostowanie kończyny dolnej w stawie
kolanowym
- Rdzeniowy ośrodek tego odruchu
występuje na poziomie L2-L4
Odruch ze ścięgna Achillesa
 Odruch ze ścięgna Achillesa
- Badanie przeprowadza się u chorego
klęczącego na łóżku w ten sposób, aby stopa
wystawała poza materac
- Uderza się młotkiem neurologicznym w ścięgno
Achillesa wywołując skurcz mięśnia brzuchatego
łydki z równoczesnym zgięciem podeszwowym
stopy
- Ośrodek rdzeniowy tego odruchu znajduje się
na poziomie S1-S2
Odruch Babińskiego
 Odruch Babińskiego
- Jest jednym z podstawowych objawów
sprawdzanych przy wykonywaniu badania
neurologicznego
- Polega na odruchowym wyprostowaniu
palucha z jednoczesnym jego zgięciem
grzbietowym na skutek drażnienia boczno-
dolnej powierzchni stopy
 Odruch Hermana

- Polega na przetrwałym zgięciu

podeszwowym palców kończyny dolnej
- Wywołuje się poprzez drażnienie
podeszwy stopy
- Występuje on w uszkodzeniach płata
czołowego
 Objaw Rossolimo

- Patologiczny objaw neurologiczny

świadczący o uszkodzeniu układu
piramidowego
- Polega na podeszwowym zgięciu palców
stopy w odpowiedzi na szybkie ich
uderzenie
 Bibliografia
- Fizjoterapia w rehabilitacji neurologicznej
Sheila Lennon, Maria Stokes
- Testy i próby wykorzystywane w
diagnozowaniu zaburzeń równowagi -
artykuł
- Fizjoterapeutom.pl
- Leksykonmasażu.pl
Dziękuję za uwagę